Pragmatic Strategies in Udom Taepanich’s Stand-Up Comedy

วารสารวจนะ ปท 4 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม 2559)

กลวธทางวจนปฏบตศาสตรในเดยวไมโครโฟนของอดม แตพานช1 Pragmatic Strategies in Udom Taepanich’s Stand-Up Comedy

พฒนะชย พชรเดช2 อมาภรณ สงขมาน3

บทคดยอ

วจนกรรมทสรางอารมณขนสามารถปรากฏกลวธทางวจนปฏบตศาสตรไดมากกวาหนงกลวธ ซงอดม แตพานชใชกลวธทางวจนปฏบตศาสตรในการแบงปนเรองราวและประสบการณตาง ๆ ระหวางตนเองกบผ ฟง โดยผ ฟงอาจตองมประสบการณหรอความรเบองหลงจงสามารถเขาใจมกตลกดงกลาวได บทความนจงมวตถประสงคเพอศกษากลวธทางวจนปฏบตศาสตรทปรากฏในประเภทวจนกรรมทสรางอารมณขน ขอมลทใชในการศกษาครงนไดมาจากบนทกการแสดงสดเดยวไมโครโฟนของอดม แตพานชจ านวน 12 ตอน จากการศกษากลวธทางวจนปฏบตศาสตรพบวาประเภทวจนกรรมทสรางอารมณขนสามารถปรากฏกลวธทางวจนปฏบตศาสตร 10 กลวธ ไดแก การละเมดธรรมเนยมปฏบต การเสยดส การกลาวเกนจรง การท าเรองทวไปใหกลายเปนเรองตลก การโยงเรองสปดน การต าหนตนเอง การลวง การพดเยาแหยผชม การชมตนเอง และการหกมม นอกจากนพบวาวจนกรรมทสรางอารมณขนในเดยวไมโครโฟนสวนใหญมความสมพนธกบการละเมดธรรมเนยมปฏบต ซงเปนการสรางความตลกขบขนดวยการน าเสนอพฤตกรรม หรอวาจาทผดไปจากคานยม

ค าส าคญ: อดม แตพานช, อารมณขน, เดยวไมโครโฟน

1 บทความนเปนสวนหนงของวทยานพนธเรอง “วจนกรรมทสรางอารมณขนในเดยวไมโครโฟนของอดม แตพานช” 2 นสตระดบมหาบณฑต ภาควชาภาษาศาสตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 3 ผชวยศาสตราจารยประจ าภาควชาภาษาศาสตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

พฒนะชย พชรเดช และ อมาภรณ สงขมาน 21


Abstract

Speech acts contributing to a sense of humor express several pragmatic strategies. Udom Taepanich, Thailand’s popular comedian, also makes use of these pragmatic strategies to share his stories and experiences with audiences. In order to understand his humors, background knowledge is required for them. Research data provided in this article was retrieved from 12 episodes of Udom Taepanich’s stand-up comedies. With the use of pragmatic strategies, the genres of speech acts making humor disclose ten pragmatic strategies: violations of conventions, satire, overstatement, making general matters funny, linking indecency, self-accusation, garden path, engaging audience, self-compliment, and twist ending. Furthermore, there is a relation between speech acts contributing to a sense of humor in Udom Taepanich’s stand-up comedy shows and violations of conventions. This creates humors through behaviors, unconventional words, and social norms.

Keywords: Udom Taepanich, Humor, Stand-Up Comedy

1. บทน า

การแสดงเดยวไมโครโฟนของอดม แตพานชเปนหนงในการแสดงทประสบความส าเรจมากทสดในประเทศไทย (ไทยรฐ, 2556) ซงการแสดงเดยว ฯ แตกตางกบการแสดงทอลคโชวทวไป กลาวคอ การแสดงทอลคโชวทวไปจะใชการตงหวขอใดหวขอหนง และน าผ ฟงไปสเปาหมายดวยการยกตวอยางไปเรอย ๆ แตการแสดงเดยวจะมหวขอในการพดทหลากหลาย และแตละหวขอจะพดไปตามแผนของการแสดง (สทธชย ปญญโรจน, 2556) อกทงยงมการแทรกอารมณขนพรอมกบการกลาวถงประเดนตาง ๆ ทเกดขนในสงคมในชวงนน ดวยการพดแบบบทพดเดยว พรอมกบการใชภาษาในการเลาเรองทท าใหการแสดงเดยว ฯ ของอดม แตพานชมความนาสนใจ ภาษาทใชในการแสดงเดยว ฯ ไมเพยงท าหนาทเพอแจงขอมลใหผ ฟงรบทราบเทานน แตถอยค าทใชยงกอใหเกดการกระท า เรยกวา “วจนกรรม”อกดวย ซงวจนกรรมแตละประเภทมเจตนาทแตกตางกน จนทมา หวงสมโชค (2549) ไดกลาวถงวจนกรรมทสรางอารมณขนวาสามารถจ าแนกเปนสองกลมคอ วจนกรรมทมเจตนาเพอสรางอารมณขน และวจนกรรมทมเจตนาเพอใชสอความทวไป ทงนขนอยกบบรบทการเลน4 จากการศกษาโครงการน ารองในเรองวจนกรรมทสรางอารมณขนในเดยวไมโครโฟนของอดม แต

4 บรบทการเลน หมายถง สถานการณในการสอสารทเปนเหตการณสมมต หรอเปนการแสดง



พานชพบวาถอยค าทใชในการแสดงเดยว ฯ มเจตนาหลก คอ การสรางอารมณขน และมเจตนารอง คอ เจตนาทใชในการสอความทวไป เนองจากการแสดงเดยว ฯ มจดประสงคเพอสรางความตลกขบขน จากการศกษาการสรางอารมณขนในเดยวไมโครโฟนของอดม แตพานช นอกจากเจตนาหลก และเจตนารองจะมความนาสนใจแลว กลวธทใชน าเสนอความตลกขบขน มความนาสนใจเชนเดยวกน ซงกลวธการน าเสนอความตลกขบขนโดยทวไปอาจจ ากดอยเพยงระดบเสยง ระดบค า ระดบโครงสรางหรอยดตามความหมายเปนหลก จากการศกษาโครงการน ารองพบวา ความตลกขบขนในเดยวไมโครโฟนจะตองอาศยการตความจากสงทอยนอกเหนอจากรปภาษารวมดวย เนองจากความตลกขบขนในเดยวไมโครโฟนไมไดเกดจากรปภาษาเพยงอยางเดยว แตสงทท าใหเกดความตลกขบขนอาจเกดจากบรบท ความรพนฐานของผพดและผ ฟงทมรวมกน และความเขาใจเกยวกบคานยมทางสงคมประกอบกบการตความ ดงนนการศกษานจงมงเนนการศกษากลวธทางวจนปฏบตศาสตร โดยศกษาจากการแสดงเดยวไมโครโฟนครงท 1 ถง 10 และตอนพเศษ 2 ตอน รวมทงสน 12 ตอน 2. วจนกรรม

ออสตน (Austin, 1962) ไดเสนอแนวคดเรองวจนกรรม และใหความเหนวาการแสดงถอยค าไมไดท าหนาทน าเสนอขอมลใหผ อนทราบเทานน แตยงมพลงท าใหเกดการกระท ากลาวคอถอยค าใด ๆ ของผพดไมใชเพยงการใชภาษาเพอสอความหมายเทานน แตยงเปนการแสดงเจตนาบางอยางทท าใหเกดการกระท าอยางใดอยางหนง ซงวจนกรรมคอการกระท าโดยใชค าพด และวจนกรรมจะเกดขนภายใตเงอนไขเหมาะสมของการกระท านน (Searle, 1969: 66-67) แนวคดเงอนไขเหมาะสมมผ เสนอแนวคดทส าคญคอ ออสตน (Austin, 1962) ทน าเสนอแนวคดเรองเงอนไขเหมาะสมส าหรบใชในการวเคราะหประเภทวจนกรรมโดยมงเนนสถานการณในการใชภาษาทเปนทางการ ตอมาเซรล (Searle, 1969) ไดน าแนวคดของออสตนมาประยกตใชในการวเคราะหสถานการณการใชภาษาทเปนทางการนอยกวาและครอบคลมมากกวา การศกษานจะน าเงอนไขเหมาะสมมาเปนเกณฑในการคดเลอกขอมล และถอยค าทสรางอารมณขนจะตองสอดคลองกบเงอนไขเหมาะสมดวย หากถอยค าใดมเงอนไขเหมาะสมไมครบถวนจะไมถอวาเปนวจนกรรมของเงอนไขเหมาะสมของการกระท า นน ๆ เงอนไขเหมาะสมของวจนกรรมทสรางอารมณขนในเดยวไมโครโฟนของอดม แตพานชจะตองประกอบดวยเงอนไขทงสเงอนไขซงประยกตมาจากเงอนไขของเซรล (Searle, 1969) ไดแก เงอนไขเนอหาขอความ ซงเปนถอยค าทผ พดกลาวจะตองมเนอหาทสอดคลองกบการสรางอารมณขน เงอนไขการเตรยมการ คอกฎพนฐานทเปนตวบงชวาวจนกรรมทสรางอารมณขนมวจนกรรมรองเปนวจนกรรมประเภทใด เงอนไขความจรงใจหมายถงผพดจะตองมความตงใจในการกลาวถอยค าเพอสรางความตลกขบขน และ



เงอนไขสดทายคอเงอนไขความครบถวน กลาวคอ ผ พดจะตองสามารถปฏบตตามเงอนไขทกลาวมาขางตนไดอยางครบถวน จงถอวาถอยค าดงกลาวเปนวจนกรรม ซงวจนกรรมหลกในการแสดงเดยว ฯ คอ วจนกรรมทสรางอารมณขน งานวจยทมการน าเงอนไขเหมาะสมมาเปนเกณฑในการจ าแนกวจนกรรมตาง ๆ อาท การศกษาวจนกรรมบนปายหาเสยงของผสมครรบเลอกตงผ วาราชการกรงเทพมหานครป 2547 ของบญโชค เขยวมา (2551) และการศกษา การใชวจนกรรมและกลวธทางภาษาบนปายหาเสยงเลอกตงป 2554 ขององอร พงจะงาม (2554) ซงสงทแตกตางกน คอ การศกษาของบญโชค เขยวมาไดศกษาการใชวจนกรรมตรงและวจนกรรมออมรวมดวย แตการศกษาขององอร พงจะงามไดมงเนนศกษาเฉพาะกลวธทางภาษา

3. การสรางอารมณขน

การสรางอารมณขนในเดยวไมโครโฟนประกอบดวยประเดนทเกยวของกบการแสดงเดยวไมโครโฟนทส าคญสามประเดน ไดแก ทฤษฎอารมณขน กลวธการสรางอารมณขน และบทพดเดยว ซงมรายละเอยดดงตอไปน ทฤษฎอารมณขนเปนแนวคดทเกยวของกบพฤตกรรมของผ ทไดรบฟงเรองราวทเปนเรองตลก และเมอท าความเขาใจในเรองตลกนนจงเกดเสยงหวเราะ ทงนอาจขนอยกบตวผพด ผ ฟงและความเขาใจเรองตลกของแตละบคคล เอลเมอร (Elmer, 1985: 563-564) ไดสรปวาอารมณขนแบงออกได 3 ทฤษฎ ไดแก ทฤษฎความเหนอกวา(Superiority Theory) เปนอารมณขนทเกดจากความตองการของมนษยทตองการมชยเหนอศตร รวมถงการหวเราะเพอท าใหศตรมความรสกทดอยกวาตนเองดวย ทฤษฎความไมเขากน (Incongruity Theory) เกดจากปรากฏการณความตลกขบขนทประกอบดวย 2 สงทไมเขากน มนษยจะหวเราะกตอเมอมองเหนความไมเขากนของสงสองสง และทฤษฎการปลดปลอย (Relief Theory) เกดจากความกดดน หรอความเครยดทสะสม จากการอยภายใตกฎขอบงคบ ตาง ๆ ทสงคมก าหนด ความรสกกดดนเหลานนอาจถกปลดปลอยออกมาในรปของเสยงหวเราะ นอกจากทฤษฎดงกลาวขางตนแลวยงมการใชกลวธตางๆ เพอสรางอารมณขนอกดวย กลวธการสรางอารมณขนคอกลวธทกอใหเกดอารมณขน มสองประเภทหลก ๆ ไดแก กลวธทางศพท และกลวธทางวจนปฏบตศาสตร ซงกลวธทางศพทเปนกลวธทเกยวของกบการใชค า กลมค า หรอส านวนเพอน าเสนอความตลกขบขนโดยเนนท รปภาษาเปนหลก เชน การใชค าพองเสยง การใชค าหยาบคาย กลวธทางวจนปฏบตศาสตร คอกลวธทสรางอารมณขนดวยการสอความโดยอาศยบรบท ความรพนฐานของผพดและผ ฟงทมรวมกน รวมถงความเขาใจเกยวกบคานยมทางสงคม ซงงานวจยของกาญจนา เจรญเกยรตบวร (2548) พบวา กลวธทางวจนปฏบตศาสตร ไดแก การท าใหหลงทางเปนกลวธทท าใหผอาน



คดไปทางใดทางหนงกอน ซงเกดจากการใหบรบทจนท าใหเกดความเขาใจผด การน าเสนอเหตการณทเหนอความคาดหมายเปนกลวธทไมมขอมลทเปนบรบทท าใหผ อานเขาใจผด แตจะมงเนนการน าเสนอเหตการณ หรอพฤตกรรมทแปลกแหวกแนวแทน การละเมดธรรมเนยมปฏบตคอการไมปฏบตตามคานยมของคนในสงคมทผคนสวนใหญยดถอ การใชมลบทเปนเครองมอ คอ เหตการณหรอสงทผคนสวนใหญทราบกนโดยทวกน ซงไมจ าเปนตองกลาวถงรายละเอยดทกอยาง แตผอานสามารถเขาใจสงนนได การประชดทเปนการกลาวถอยค าหนง แตมความหมายอกอยางหนง และการซอนมกทเกดจากการอาศยรปแบบหรอเนอหาทเปนทนยมกนมากจนท าใหผ ฟงเกดความคาดหวงวาขอความทตามมานนจะตอง เปนสงทแปลก แตกผดจากความคาดหมาย และอาจจบลงดวยเรองปกตธรรมดาทวไป จะเหนไดวากลวธทางวจนปฏบตศาสตรเปนกลวธทมลกษณะเฉพาะ ซงผ ฟงจ าเปนตองเขาใจวฒนธรรม และตวภาษา โดยเฉพาะในกลวธทจ าเปนตองใชการตความ และใชบรบทเขามารวมพจารณาดวย ดงทจนทมา หวงสมโชค (2549: 40) ไดกลาววา หากผ ฟงมความรดานภาษาไมพอ หรอไมเขาใจบรบทนน ๆ อาจไมรสกถงความตลกขบขน สวนการวเคราะหกลวธทางวจนปฏบตศาสตร กาญจนา เจรญเกยรตบวร (2548) ไดกลาวไวเกยวกบเรองตลกเรองหนงอาจมการใชกลวธมากกวาหนงกลวธ หรอบางกลวธอาจเปนสวนหนงของกลวธอน ๆ เชน ในงานวจยนการกลาวเกนจรงอาจปรากฏรวมกบการโยงเรองสปดนได นอกจากนยงมงานวจยทศกษา เกยวกบกลวธการสรางอารมณขน อาท ญาดา ชาญบญช (2551) ทศกษากลวธการใชภาษาในงานเขยนอารมณขนของ เกตเสพยสวสด ปาลกะวงศ ณ อยธยา และการศกษากลวธทางภาษาทสรางอารมณขนในขอความทายรถของหนงฤทย ชวนะลขกร (2554) ซงหนงฤทย ชวนะลขกรไดแยกประเภทของกลวธแตกตางกบญาดา ชาญบญช โดยแยกกลวธทพจารณาจากรปภาษาเพยงอยางเดยวออกเปน 2 กลวธ คอ กลวธทางวากยสมพนธ และกลวธทางความหมาย บทพดเดยว (monologue) เกดจากงานเขยนประเภทหนงทเลยนแบบบทเจรจาของนกแสดงเวท โดยจะสมมตตนเองวามเพยงผอานเทานนทเปนคสนทนา กลาวคอบทพดเดยวเปนการสมมตตวตนของผเลาใหผ ฟงรบรผานการสวมบทบาท (Kurdi, 2008 อางใน ศภกจ เจนนพกาญจน, 2556: 160) ดงนนบทพดเดยว จงเปนการแสดงใหเหนถงความขดแยงในตวบคคลผานทางถอยค า หรอบทสนทนา ผ เลาอาจใชการพดคยกบคสนทนาทไมไดเปดเผยตวตนเองทแทจรง หรอใชการจนตนาการในรปแบบตาง ๆ ดวยการสรางตวละครนนขนมา การแสดงเดยวไมโครโฟนของอดม แตพานชจะมหวขอในการพดทหลากหลาย และจะด าเนนตามแบบแผนการแสดงทอดม แตพานชเขยนขนดวยตวเองโดยสงเกตไดจากเครดตทายการแสดง (end credit) ซงมชอของอดม แตพานชเปนผ เขยนบท และก ากบการแสดง รวมถงการสมมตตนเองเปนบคคลอนประกอบการเลาเรองเพอดงความคด หรอความรสกท าใหเกดจนตนาการทหลากหลาย เมอผพดตองการอธบายสงใดสงหนงใหผ ฟงเขาใจ อกทงอดม แตพานชเปนบคคลทมความสามารถในการพด และการน าเสนอความตลกขบขนจงท าใหการแสดงเดยว ฯ มความนาสนใจ



จากประเดนทกลาวขางตนจะเหนวาทฤษฎอารมณขนจะท าใหทราบถงทมาของอารมณขนและการมสวนชวยในการสรางความตลกขบขน สวนกลวธทางวจนปฏบตศาสตรจะน ามาใชในการจดกลมการตความ ซงการสรางความตลกขบขนนนตองอาศยการตความเพอใหเขาใจมกตลก และบทพดเดยวนนท าใหทราบลกษณะของรปแบบ และวธการน าเสนอ ซงการแสดงเดยวไมโครโฟนมผพดเพยงคนเดยว และมผ ฟงเปนผ รวมเหตการณ อาจกลาวไดวาผ ฟงอยในฐานะสวนหนงของเหตการณในยคสมยนนๆ ซงอดม แตพานชอาจใชบทพดเดยวเพอแฝงความคดบางอยางทมตอสงคมไทยโดยผานภาษาและความตลกขบขน อนจะท าใหสามารถวเคราะหกลวธทางวจนปฏบตศาสตรไดอยางชดเจน 4. วธด าเนนการวจย

บทความนมวธการด าเนนการวจยแบงออกเปน 3 ขนตอน ไดแก ขนตอนการเกบขอมล ขนตอนการคดเลอกขอมล และขนตอนการวเคราะหขอมล ซงมรายละเอยดดงตอไปน

4.1 ขนตอนการเกบขอมล ในขนตอนนเปนการเกบขอมลดวยการส ารวจ และรวบรวมขอมลเบองตนจากแฟนเพจของอดม แตพานช และ www.naiin.com ซงเปนเวบไซตของบรษททจดจ าหนายในเครออมรนทร ปรนตงพบลชชง ซงอดม แตพานชเปนนกเขยนในเครอของบรษทอมรนทรปรนตงแอนดพบลชชง จ ากด จากการส ารวจขอมลเบองตนพบวาการแสดงเดยวไมโครโฟนของอดม แตพานชมทงหมด 10 ครง (ครงลาสด 15-31 มนาคม พ.ศ. 2556) และมการแสดงตอนพเศษจ านวน 2 ตอน โดยเกบขอมลทงหมดจากดวดบนทกการแสดงสดเดยวไมโครโฟน เนองจากการแสดงเดยวไมโครโฟนจะมบนทกการแสดงสดทกรอบ อกท งสะดวกตอการเขาถงขอมลตามทเดฟเดสน (Davedason, 1996) ไดกลาวไว และจะใชวธการคดเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (purposive sampling)

4.2 ขนตอนการคดเลอกขอมล ในขนตอนการคดเลอกขอมลนจะเปนการน าบนทกการแสดงเดยว ฯ ของอดม แตพานชตงเดยว 1-10 และตอนพเศษอก 2 ตอนมาถอดเสยงเปนตวอกษร ดวยวธการวเคราะหบทสนทนา (conversation analysis) และคดเลอกเฉพาะถอยค าทสรางอารมณขน โดยมเงอนไขเหมาะสม และเสยงหวเราะของผ ชม (audience response) เปนเกณฑในการคดเลอกดวยการขดเสนใตก ากบถอยค าทเกดอารมณขนไวดวย

4.3 ขนตอนการวเคราะหขอมล ขนตอนการวเคราะหกลวธทางวจนปฏบตศาสตรจะน าเอาถอยค าทคดเลอก และบรบททไดจากขนตอนการคดเลอกขอมล และน ามาจดกลมการตความตามแนวคดทางวจนปฏบตศาสตร โดยปรบ

http://www.naiin.com/



วธการวเคราะหจากงานวจยของกาญจนา เจรญเกยรตบวร (2548) ใชในการวเคราะห ทงนกลวธทางวจนปฏบตศาสตรในหนงถอยค าอาจปรากฏไดมากกวาหนงกลวธ 5. กลวธทางวจนปฏบตศาสตรในเดยวไมโครโฟน

จากการวเคราะหถอยค าทสรางอารมณขนจ านวน 609 ถอยค า ผลการศกษาพบกลวธทาง วจนปฏบตศาสตร 10 กลวธ ไดแก การละเมดธรรมเนยมปฏบต การเสยดส การกลาวเกนจรง การท าเรองทวไปใหกลายเปนเรองตลก การโยงเรองสปดน การต าหนตนเอง การลวง การพดเยาแหยผชม การชมตนเอง และการหกมม เนองจากกลวธทาง วจนปฏบตศาสตรทปรากฏในวจนกรรมทสรางอารมณขนในหนงถอยค าสามารถปรากฏไดหลายกลวธ แตบทความนจะใชการอธบายผลการวจยเบองตนดวยการอธบายกลวธทางวจนปฏบตศาสตรทละหนงกลวธเทานน โดยอธบายตามความหมายของแตละกลวธ ซงมรายละเอยดดงตอไปน

5.1 การละเมดธรรมเนยมปฏบต การละเมดธรรมเนยมปฏบตเปนกลวธทกลาวถงการไมปฏบตตามคานยมทางสงคม ทงดานพฤตกรรมทแสดงใหถงพฤตกรรมทผดแปลกไปจากความคดของบคคลทวไป รวมถงวาจาทเปนการกลาวถงสงทไมเกยวของ หรอไมสอดคลองกบบรบท ดงตวอยาง (1) และ (2) (1) เอาภราดรไปโฆษณา ภราดรนนะ โฆษณานมเดก นกหนาภราดร กอน ให ชด ๆ กอน หนาเปนปลามงกร ไปโฆษณานมเดก

(เดยวไมโครโฟนครงท 6) จากตวอยาง (1) ถอยค าทขดเสนใตใชกลวธการละเมดธรรมเนยมปฏบตดวยการแสดงใหเหนวาโฆษณานมผงส าหรบเดกทน าเอาภราดรมาเปนนายแบบโฆษณาเปนสงทผดไปจากความคดของบคคลทวไปทมองวารปลกษณของภราดรไมเหมาะสมกบการน ามาโฆษณานมเดก จงสอดคลองกบแนวคดทธรพนธ โลหทองค า (2552) ไดกลาววา การน าบคคลมาเปนพรเซนเตอรใหกบโฆษณานนตองขนอยกบ 5 องคประกอบส าคญทเรยกวา หลกการเลอกใชบคคลเพอมาเปนตวแทน (TEARS model) ซงหนงในองคประกอบดงกลาวคอความคลายคลงของพรเซนเตอรกบกลมเปาหมายของตราสนคา ดงนนโฆษณานมผงส าหรบเดกควรเลอกเดกในการเปนพรเซนเตอร



(2) ลาสดเพงไปถอย สตอรโอ เครองเสยงสตอรโอระบบเซอราวดรอบ ทศทาง แบบล าโพงยาว ๆ ท

โฆษณากนนะ ล าโพงซายขวาหนาหลงลอม บาน นกวาจะซอมาฟงลกทง ทตวเองชอบ ไมเคยฟงเพลงเลย

เอามาฟง หวย ถามวาจะเซอราวดไปท าไมเหรอครบ เขาบอกวากอยากไดบรรยากาศ เหมอนอยกองสลาก

(เดยวไมโครโฟนครงท 6)

จากตวอยาง (2) ถอยค าทขดเสนใตใชการละเมดธรรมเนยมปฏบตดวยการกลาวถงแมของอดม

แตพานชทซอเครองเสยงมาฟงการออกสลากกนแบงรฐบาล ซงแสดงใหเหนถงวาจา และพฤตกรรมทผดไป

จากคานยมของบคคลทวไปทโดยมากมกจะน าเครองเสยงรอบทศทางมาใชเพอรบชมภาพยนตรดงท ฟลล

ราโมน (Ramone, 2016) ทไดกลาวไว ดงนนการน าล าโพงรอบทศมาใชเพยงเพอรบฟงการออกสลากกน

แบงรฐบาลนนจงเปนสงทเกนความจ าเปน

เมอพจารณาความสมพนธของกลวธทางวจนปฏบตศาสตรกบทฤษฎอารมณขนแลว จากขอมลแสดงใหเหนวาการละเมดธรรมเนยมปฏบตมความสอดคลองกบทฤษฎความไมเขากน เชน ในตวอยาง (1) ทน าเสนอถงความไมเขากนระหวางรปลกษณของภราดรกบโฆษณานมผงส าหรบเดกทผดไปจากความคดของบคคลทวไป อกทงไมสอดคลองกบหลกการใชบคคลทมาเปนตวแทนในกรณนควรเลอกใชเดกมาเปนพรเซนเตอร สวนในตวอยาง (2) ทแสดงใหเหนถงพฤตกรรมทกอใหเกดความไมเขากน ซงพฤตกรรมทน าล าโพงรอบทศทางมาฟงการออกสลากกนแบงเปนสงทผดไปจากความคดของบคคลทวไป

5.2 การเสยดส การเสยดสเปนกลวธการกลาวถง หรอวจารณขอบกพรอง ขอผดพลาดของบคคลทถกกลาวถงดวยการกลาวถงแบบเจาะจง หรอไมกเจาะจงกได รวมถงการกลาวถงสงทตรงขามกบความจรง และการน าพฤตกรรมหรอค าพดของบคคลทมชอเสยงมาลอเลยนเพอสรางความตลกขบขน ดงตวอยางท (3) และ (4) (3) พยาบาล “ไมตองอายคะ เดยวมกางเกงใหใส” เปนกางเกงผาปายสฟา หยบมาให ใสสนขนาดน กางเกงมอฮอม แตม เชอกผกเอว เอามาใหใส จะไดไมอาย ผมถอดเสอผาใสเสรจป บ อดม “หอ กไมอายเลย เปาแมงไมม”

(เดยวไมโครโฟนครงท 7.5) จากตวอยาง (3) ถอยค าทขดเสนใตใชกลวธการเสยดส ซงอดม แตพานชไดกลาวถงขอบกพรองของพยาบาลดวยการพดในสงทตรงขามกบความเปนจรงทพยาบาลไดกลาวกบอดม แตพานชวาไมตองอายมกางเกงใหใส แตในความเปนจรง คออดม แตพานชรสกอาย จากถอยค าทวา “ หอ กไมอายเลย” ซงเปนการกลาวประชด



(4) จาเฉย จาเฉยทเขามาชวยแกปญหาจราจรในชวงทผานมา ใครคด มงเหนพวกกเปนอการไง

(เดยวไมโครโฟนครงท 8) จากตวอยาง (4) ถอยค าทขดเสนใต อดม แตพานชใชกลวธการเสยดสเพอวพากษวจารณการกระท า หรอความคดของบคคลทน าเอาจาเฉย หรอหนต ารวจจราจรมาชวยแกไขปญหาการจราจร ซงอดม แตพานชไดใชการเสยดสดวยการพดกระทบ โดยไมไดเอยชอของผ ทกระท าสงนน แตใชค าวา “มง” แทน ซงตวอยางการน าจาเฉยมาใชแกปญหาจราจรเปรยบเสมอนการน าหนไลกามาใช เนองจากมจดประสงคคอไมตองการใหผคนกระท าผดกฎจราจร เมอพจารณาความสมพนธของกลวธทางวจนปฏบตศาสตรกบทฤษฎอารมณขน จากขอมลแสดงใหเหนวากลวธการเสยดสสอดคลองกบทฤษฎความเหนอกวา เนองจาก ในตวอยาง (3) อาจกลาวไดวาผ ชมในการแสดงหวเราะในความโชครายของอดม แตพานชทตอง รสกอายเพราะตองสวมใสกางเกงไมมเปา และในตวอยาง (4) เปนการเสยดสดวยการพดกระทบ หรอไมไดเจาะจงวากลาวถงความคดของบคคลใด ซงบคคลดงกลาวไดมความคดวาการน าจาเฉยมาตงไวจะสามารถแกปญหาการจราจรได กลาวคอ ทฤษฎความเหนอกวานนมนษยไมจ าเปนตองหวเราะใหกบมนษยดวยกน แตหวเราะกบสงอน ๆ ได เชน ความคด อดมการณ

5.3 การกลาวเกนจรง การกลาวเกนจรงเปนกลวธทเปนการใชภาษาเพอแสดงใหเหนความรสก หรอความคดของผพดดวยการกลาวถงสงทเปนไปไมได หรอกลาวสงทเกนกวาความเปนจรง ซงจะมากหรอนอยเกนไปกได เพอใหค าพดเหลานนมความนาสนใจ ดงตวอยาง (5) และ (6) (5) การทหวนมด า ๆ ขนอยใตบลบอรด หวนมภราดรใหญกวาฝาตมอก

(เดยวไมโครโฟนครงท 6) จากตวอยาง (5) ถอยค าทขดเสนใตใชการกลาวเกนจรงเพอแสดงใหเหนถงความรสกของตนเองทมตอปายโฆษณาทมรปภาพภราดรเปนนายแบบ ซงอวยวะดงกลาวของมนษยจะมขนาดใหญกวาฝาตมนนเปนสงทเปนไปไมได (6) เอาปลากะพงขาวลางน าทเดยวใชมดคม ๆ หนนดเดยวสไลดเปนแผนบาง ๆ หาชน วางลงในจานกระเบองดนเผาใหญ ๆ ยาว ๆ แอบมมเลก ๆ ตรงน เวนทใหเตยมนจอดรถสองคน




จากตวอยาง (6) ถอยค าทขดเสนใตใชกลวธการกลาวเกนจรงเพอแสดงใหเหนถงความรสกของผพดทมตอการจดวางอาหารบนจานของเชฟชาวญป นทยงเหลอพนทอยบนจาน ซงถอยค าดงกลาวทวาการเวนพนทบนจานจะมขนาดเทากบรถสองคนเปนสงทเปนไปไมได เมอพจารณาความสมพนธของกลวธทางวจนปฏบตศาสตรกบทฤษฎอารมณขน จากขอมลแสดงใหเหนวากลวธการกลาวเกนจรงสอดคลองกบทฤษฎความไมเขากน ตวอยางทงสองเปนแสดงใหเหนความไมเขากนของสองสง เชน ตวอยาง (5) ผชมในการแสดงรสกถงความไมเขากนระหวางหวนมของภราดร ซงเปนอวยวะของมนษยกบฝาตมเมอน ามาเปรยบเทยบกน และในตวอยาง (6) ทผชมรสกถงความไมเขากนของพนทในจานกบขนาดของรถสองคน

5.4 การท าเรองทวไปใหกลายเปนเรองตลก การท าเรองทวไปใหกลายเปนเรองตลกเปนกลวธทเปนการน าเสนอสงใดสงหนง หรอเหตการณทวไปทผ ฟงไมเคยนกถง หรอคดไมถงมากอน แตผพดเปนผน าสงเหลานนมาพด และสงเหลานนกลบสรางความตลกขบขน ดงตวอยาง (7) และ (8) (7) เหนอประตมมกกเมาสเวยตวเบอเรอขงอย ผมโอโหมงอารทมากนะเนย มงตกแตงบานอยางงเลยเหรอ ซนแสบอกวาปนปชวด แลวเนยเกดปชวด ถาอยากจะกนชงเนย ตองเอาหนเนยมาขงเอาไวหนอย เอาชวด เนยมาขง เอาไว มกกเมาสเลยเหรอ นมกกมงรมยเนยมชอไทยวาชวดเนย

(เดยวไมโครโฟนครงท 7) จากตวอยาง (7) ถอยค าทขดเสนใตใชการท าเรองทวไปใหกลายเปนเรองตลกทอดม แตพานชไดกลาวถงเรองการน าเอามกกเมาสมาใชแกปชง ซงผชมอาจคดไมถงวาจะน ามกกเมาสมาใชแทนหน (8) เวลาเขารายงานขาว ชาตไหน ๆ เขารายงานขาว จบขาวแลวกไป การรายงานในวนนจบขาวคะ สมปอง รายงาน สมหมายถายภาพ สมจตร เดนเลน สมศรขบรถ

(เดยวไมโครโฟนครงท 2) จากตวอยาง (8) ถอยค าทขดเสนใตใชการท าเรองทวไปใหกลายเปนเรองตลกดวยการกลาวถงการรายงานขาวทมกจะพดชอและทมาของขอมล หลงจบการรายงานขาว ซงผ ฟงอาจคดไมถง แตอดม แตพานชไดน าสงนมาพดเพอสรางความตลกขบขน เมอพจารณาความสมพนธของกลวธทางวจนปฏบตศาสตรกบทฤษฎอารมณขนแลว จากขอมลแสดงใหเหนวากลวธการท าเรองทวไปใหกลายเปนเรองตลกนนสอดคลองกบทฤษฎความไมเขากน เนองจากตวอยาง (7) และ (8) ท าใหผชมในการแสดงเกดอารมณขนไดโดยการน าเสนอสองสงทไมเขากน เชน ตวอยาง (7) จะเปนการน าเสนอพฤตกรรมทน าเอาตกตามกกเมาสมาใชแทนหนเพอแกปชง และในตวอยาง (8) จะเปน



การน าเสนอพฤตกรรมหลงจบการรายงานขาวทมการกลาวถงหนาทของบคคลทมสวนเกยวของกบการรายงานขาว ซงอดม แตพานชไดใชการกลาวถงสงทไมเกยวของในถอยค าทวา “ สมปอง รายงาน สมหมายถายภาพ สมจตร เดนเลน สมศรขบรถ” ในบรบทนแสดงใหเหนวา สมจตรเดนเลน และ สมศรขบรถไมไดเกยวของกบการรายงานขาวจงท าใหผชมในการแสดงเกดความตลกขบขน

5.5 การโยงเรองสปดน การโยงเรองสปดนเปนกลวธทมการใชเรองสปดนโยงเขากบเรองทวไป ซงอาจตองมความรพนฐานทางสงคม วฒนธรรมของผพด และผ ฟงทมรวมกนในเรองของค าสปดน จงสามารถตความ และท าใหเกดความตลกขบขนได ดงตวอยาง (9) และ (10) (9) เหนโฆษณากอกน านนมย กอกน าซนวามย โอโหย ไมไดเหนกอก เลยก เปนกอกน าทแบบสโลแกนทารณมากอะ ไปอานดนะ กอกน าซนวา กอกน าทควบคมการหลงได

(เดยวไมโครโฟนครงท 7) จากตวอยาง (9) ถอยค าทขดเสนใตใชการโยงเรองสปดนดวยการกลาวถงโฆษณาทวไปอยางโฆษณากอกน า แลวน ามาโยงใหเขากบเรองสปดนทกลาวถงเรองเพศดวยถอยค าทวา “ควบคมการหลงได” ซงค าวา “หลง” ในทนมความหมายสอไปถงเรองเพศ เพราะโฆษณากอกน าซนวามการใชพรเซนเตอรเปนผหญงเซกซ ซงผชมในการแสดงอาจตองเคยเหนโฆษณากอกน าซนวามากอน จงจะเขาใจในมกตลกดงกลาวได (10) เปนวงจรชวตทงายมาก คนพบแลวงายกวาชวตยง ยงยงม วางไขบาง อดมไมตองวาง ไปไหนเอาไข ไปดวย

(เดยวไมโครโฟนครงท 4) จากตวอยาง (10) ถอยค าทขดเสนใต อดม แตพานชไดกลาวกบผ ชมในเรองความสามารถของตนดวยการกลาวถงเรองทวไปอยางวงจรชวตของยง โดยการโยงเรองดงกลาวเขากบเรองสปดนดวยการกลาวถง “ไข” ของยง แต “ไข” ในความหมายของอดม แตพานชเปนค าทสอไปถงเรองเพศ และผ ฟงอาจจ าเปนตองทราบเกยวกบความหมายของค าวา “ไข” ทสามารถสอความไปถงเรองเพศได เมอพจารณาความสมพนธของกลวธทางวจนปฏบตศาสตรกบทฤษฎอารมณขน จากขอมลแสดงใหเหนวากลวธการโยงเรองสปดนสอดคลองกบทฤษฎการปลดปลอย ในตวอยางทงสองมการกลาวถงเรองเพศทเปนขอหามทางสงคม ทงนความตลกขบขนในภาษาไทยมกสะทอนใหเหนดานมดของมนษยทถกบบบงคบดวยกฎเกณฑ และศลธรรม (นสา เมลานนท, 2541 อางใน จนทมา หวงสมโชค, 2549) เมอมนษยถกบบบงคบดวยกฎเกณฑจงปลดปลอยอารมณออกมาในรปแบบของเสยงหวเราะ



5.6 การต าหนตนเอง การต าหนตนเองเปนกลวธทผ พดใชดถกตนเองเกยวกบความสามารถ หนาตา ฐานะ หรอรปลกษณของตนเองเพอสรางความตลกขบขน ดงตวอยาง (11) และ (12) (11) อปมางายๆ เหมอนตอนเราอยในรานตดผม ในรานท าผมทกราน เขาจะใชไฟสเหลองนวล ๆ ครบ ยงบางกระจกเนยจะมดวง ๆ ๆ ๆ เยอะ ๆ ชางนะ ใหมงซอยมว ๆ จกจก ๆ ตดสองสามท อยคะอย ๆ เรดคะเรด พอเสรจไปจายตงมนไป มความสข มนใจมาก เปดประตออกนอกราน เจอแสงธรรมชาต กระจกขางทาง กท าเหยอะไรลงไปเนย

(เดยวไมโครโฟนครงท 7) จากตวอยาง (11) ถอยค าทขดเสนใตใชกลวธการต าหนตนเองดวยการดถก ในเรองรปลกษณ หรอหนาตาของตนเอง สงเกตไดจากบรบททอดม แตพานชไดเลาเรองทตนเองไดใชบรการรานตดผมแหงหนง ซงตอนทตนเองอยในรานตดผมรสกพอใจ มความสข มนใจมาก เมอตดเสรจแลวออกจากรานตองเจอกบแสงธรรมชาต ตนเองไดสองกระจกขางทาง กไดต าหนตนเองวา “กท าเหยอะไรลงไปเนย” หากพจารณาจากบรบทจะแสดงใหเหนวาเมออยในรานตดผมดวยไฟสเหลองนวล ๆ จะท าใหคนทวไปดดขน ซงแทจรงแลว หากบคคลทเขาไปใชบรการมหนาตา หรอรปลกษณทด หลอ สวยอยแลว การออกมาเจอแสงธรรมชาตอาจไมไดสรางความแตกตางแตอยางใด (12) มนเปนความรสกทไมรจะพดยงไงอะ คออางวางอะ กมาท าเหยไรทนวะเนย ท าไมคนเราตองมผลงานอะไรกลบบาน มนไมใชทสสทครสงซะหนอย แลวกจะบอกใครเนยวาก แยกสนต กบสนกไมออก

(เดยวไมโครโฟนครงท 7) จากตวอยาง (12) ถอยค าทขดเสนใตไดใชกลวธการต าหนตนเองทแยกค าวา สนต กบสนกไมออก จากบรบท อดม แตพานชไดเดนทางไปเทยวบานเพอนทอาศยอยแถบภาคใตของประเทศไทย ซงตนเองไดสอบถามเพอนวาทบานเกดของเพอนมเทศกาลอะไรทสนก ซงเพอนของอดม แตพานชไดตอบวาสนต อดม แตพานชเหนวานาสนใจ จงเดนทางไป ภายหลงตนเองไดทราบวาพธสนต คอพธการขลบหนงหมปลายอวยวะเพศ และตนเองกไดเขารวมประกอบพธกรรมดงกลาวจนตองทรมานกบความเจบปวด เนองจากตองขลบหนงหมปลายอวยวะเพศ ซงโดยทวไปมกจะท าในวยเดก หากท าในชวงทโตเปนผ ใหญอาจตองเผชญกบความเจบทรนแรงกวาจนท าใหอดม แตพานชตองต าหนตนเองทไมรจกพธสนต ทในตอนแรกอดม แตพานชคดวาเปนพธกรรมทตนเองจะไดรวมสนกกบในคนทองถน เมอพจารณาจากความสมพนธของกลวธทางวจนปฏบตศาสตรกบทฤษฎอารมณขน จากขอมลแสดงใหเหนวากลวธการต าหนตนเองสอดคลองกบทฤษฎความเหนอกวา ซงทฤษฎความเหนอกวา ในตวอยาง (11) ผ ฟงอาจหวเราะในความผดพลาดของอดม แตพานชไดท าลงไปคอการตดผมแลวออกมา



เจอแสงธรรมชาต และพบวาไมเปนไปตามทตองการ สวนในตวอยาง (12) ผ ฟงอาจหวเราะในความโชครายของอดม แตพานชทตองทรมานกบความเจบปวดทไดรบจากการประกอบพธกรรมสนต

5.7 การลวง การลวงเปนกลวธทท าใหผ ฟงตความผดในชวงแรก หรอท าใหคดไปอกทางหนงกอน โดยการสรางเรองท าใหผ ฟงตความหมายเปนอยางหนง แตสดทายกลบกลายเปนอกอยางหนง การลวงนอาจเกดจากบรบททใหขอมลรายละเอยดมากเกนไป หรอนอยเกนไปเพอท าใหเกดการตความผด ดงตวอยาง (13) และ (14) (13) วทยา : อดม แตพานช เดอนนเดอนอะไร อดม : อาวกกมภา วทยา: เดอนหนาอะ อดม: กมนาไง วทยา: พวกเรากจะรวยกนเสยแลว อดม: ท าไมอะ วทยา: มนา เรากเอานาไปขายกน

(เดยวไมโครโฟนครงท 4) จากตวอยาง (13) ถอยค าทขดเสนใตใชกลวธการลวงใหผ ฟงตความไปอยางหนงกอนดวยการใชค าถาม และค าตอบ ซงเปนวธการลวงดวยการใหขอมลทมากเกนไปจงท าใหผ ฟงตความผด และคดไปอยางหนงกอน แตสดทายค าตอบทไดกลบกลายเปนอกสงหนงแทน จากตวอยางจะเหนไดจากค าวา “มนา” ซงผ ฟงอาจคดวาเปนเดอนมนาคม แตค าตอบกลบกลายเปน “มนา” ทหมายถง พนทใชท านา (14) เพอนของอดม: เฮย กนไวนเปลา ๆ อดม: มงถามวทยาส เพอนของอดม: เฮยวทยา ไวนขาว ไวนแดง วทยา: เราขอไวนขาว เพอนของอดม: เอายหออะไร วทยา: ขอไวลตามลค

(เดยวไมโครโฟนครงท 4) จากตวอยาง (14) ถอยค าทขดเสนใตใชวธการลวงดวยการกลาวถง “ไวน” ซงเปนเครองดมทมแอลกอฮอลเปนสวนผสม โดยการใหขอมลทมากเกนความจ าเปนดวยการเนนย าเกยวกบไวน อกทงมการ



เลนเสยงค าวา “ไวน” เพอลวงผ ฟงใหคดวาหมายถง ไวนทเปนเครองดมผสมแอลกอฮอล แตสดทายไดใชการเฉลยดวยค าตอบทกลบกลายเปน “ ไวลตามลค” ซงเปนเครองดมทท ามาจากนมถวเหลองแทน เมอพจารณาความสมพนธของกลวธทางวจนปฏบตศาสตรกบทฤษฎอารมณขน จากขอมลแสดงใหเหนวากลวธการลวงสอดคลองกบทฤษฎความไมเขากน เมอผ ฟงไดรบทราบเรองราวทมการใหขอมลทมากเกนไป หรอนอยเกนไป จงท าใหเกดความคาดหวง และการจรงจงเกดขน กลาวคอผ ฟงอาจคาดหวงและจรงจงกบเนอเรอง แตความคาดหวงดงกลาวจะหายไปทนทหลงจากเรองไดด าเนนมาถงจดจบ ซงอารมณขนนนเกดจากสงทผชมคาดการณเอาไวกบสงทเกดขนไมเขากน

5.8 การพดเยาแหยผชม การพดเยาแหยผชมเปนกลวธทใชกระเซาเยาแหยผชมในการแสดง โดยการกลาวถงผชมในการแสดง และลอเลยนเรองทโดยมากมกเปนเรองจรงเพอสรางความสนกสนาน เชน การพดเยาแหยเรองรปราง การลอเลยนเรองรปลกษณภายนอก หรอพฤตกรรม ดงตวอยาง (15) และ (16) (15) นองคนนครบกลองจบนดนงครบ จบนดนงครบ ครบ ขอเอกซเรย ตรง ๆ นะครบ ไมโกรธกนนะครบ ศรษะจรดปลายเทานะครบ แกสนอยมาก ทเหลอเปนไขมนลวน ๆ เลยนะครบ ลอเลนนะครบ

(เดยวไมโครโฟนครงท 8) จากตวอยาง (15) ถอยค าทขดเสนใตใชกลวธการพดเยาแหยผชมในการแสดง โดยสงเกตไดจาก “นองคนนครบกลองจบนดนงครบ” ในสถานการณดงกลาว อดม แตพานชไดสงเกตเหนผชมทานหนง จงไดกลาวถงผชมคนดงกลาวดวยการบรรยายรปลกษณภายนอก โดยใชวธการท านายของตย เอกซเรย ซงผ ฟงอาจตองมความรเบองหลงเกยวกบตย เอกซเรยวาเปนหมอดทมความสามารถในการบอกโรคตาง ๆ ทบคคลนนก าลงเปนอยไดดวยตาเปลาจงจะสามารถเขาใจในมกตลกได (16) อดม : สวสดครบ อามามากะใครครบ ผชม : มากะลกคะ อดม : คนนลกเหรอครบ ผชมในการแสดง : (มเสยงหวเราะ) อดม : ออ คนนลกเหรอครบ ถาคนนลก อามาตองรอยกวาปละนะฮะ

(เดยวไมโครโฟนครงท 4) จากตวอยาง (16) ถอยค าทขดเสนใตใชกลวธการพดเยาแหยผชมในการแสดงดวยการลอเลยนเรองอายของผชมทานหนงทมาชมการแสดง ในสถานการณดงกลาวอดม แตพานชไดเดนลงจากเวทเพอลงมาพดคยกบผ ชมในการแสดง และอดม แตพานชไดสงเกตเหนผ ชมทงสองทานทมาดวยกนจงถามวา



“สวสดครบ อามามากะใครครบ” อามาตอบกลบอดม แตพานชไปวา “มากะลกคะ” แตอดม แตพานชกลบเหนผชมทนงขาง ๆ กน ซงเปนคนทมอายใกลเคยงกน จงถามอามากลบไปวา “คนนลกเหรอครบ” และอดม แตพานชกไดกลาวถงผชม (อามา) ดวยถอยค าทวา “ออ คนนลกเหรอครบ ถาคนนลก อามาตองรอยกวาปละนะฮะ” กลาวคอ อดม แตพานชไดเยาแหยเรองอายของผชม (อามา) จากการสงเกตเหนคนทนงขางกนอายใกลเคยงกนจงสรางความตลกขบขนดวยการกลาววาคนทนงขาง ๆ ซงสงเกตไดจากรปลกษณภายนอกอายใกลเคยงกน หากเปนแมลกกน ผชมคนดงกลาว (อามา) กตองอายมากกวารอยป เมอพจารณาความสมพนธของกลวธทางวจนปฏบตศาสตรกบทฤษฎอารมณขน จากขอมลแสดงใหเหนวากลวธการพดเยาแหยผชมมความสอดคลองกบทฤษฎความเหนอกวา เนองจากกลวธการพดเยาแหยผชมนน ตวผชมในการแสดงจะตกเปนเปาหมายทจะตองถกกลาวถง ขณะทการแสดงก าลงด าเนนอย อาจกลาวไดวาผชมในการแสดงทไมไดถกน ามากลาวถงนนหวเราะในความโชครายของบคคลทถกอดม แตพานชน ามากลาวถงเพอสรางความตลกขบขน ทงนเพอใหผชมไดมสวนรวมไปกบการแสดง

5.9 การชมตนเอง การชมตนเองเปนกลวธทผ พดใชการกลาวชมตนเองโดยการโออวดความสามารถ ฐานะ หนาตา หรอรปลกษณ เพอสรางความตลกขบขน ดงตวอยาง (17) และ (18) (17) เพราะสงทมามนไมไดมาแคมอบมนเอาน ารอนมา มนกระเดนโดน ไขก ดทวาของเราแกรงพอสมควร เรากเลยผานจดนนมาได

(เดยวไมโครโฟนครงท 8) จากตวอยาง (17) ถอยค าทขดเสนใตใชกลวธการชมตนเอง สงเกตไดจากถอยค าทวา “ของเราแกรงพอสมควร” เมอพจารณาจากค าวา “ไขก” ทอยขางหนา ค าวา “ของเรา” จงมความหมายสอไปถงเรองเพศ และ ค าวา “แกรง” หมายถง แขงแรง ซงเปนค าทแสดงใหเหนถงความสามารถ จากตวอยางจะเหนไดวาอดม แตพานชไดกลาวถงความสามารถทท าใหตนเองผานเหตการณนนมาได (18) ชดด าน ามนตามเชฟเหนมะ มนเปนกนออกมาใชมยครบพ ถาพไมอายเวลา ถายรปกไดนะครบพ พกเลยดเหมอนพไขใหญมากเลย

(เดยวไมโครโฟนครงท 9.5) จากตวอยาง (18) ถอยค าทขดเสนใตใชกลวธการชมตนเองดวยการกลาวถงขนาดของอวยวะทตนเองรสกภมใจ โดยพจารณาจากค าวา “ไข” เปนค าสปดนทมความหมายสองแงสองงามทอาจหมายถงอวยวะเพศ และมค าวา “ใหญมาก” บงบอกถงขนาด จากตวอยางจะเหนวาอดม แตพานชไดกลาวชมตนเองเวลาใสชดด าน า



เมอพจารณาความสมพนธของกลวธทางวจนปฏบตศาสตรกบทฤษฎอารมณขน จากขอมลแสดงใหเหนวากลวธการชมตนเองสอดคลองกบทฤษฎความไมเขากน ซงการชมตนเองเปนการโออวดสงทตองการใหไดรบการยอมรบอาจท าใหผ ทไดรบฟงรสกหมนไส แตการชมตนเองในการแสดงเดยวไมโครโฟนสามารถท าไดเพยงบรบทการเลนเทานน อกทงการชมตนเองทใชสรางอารมณขนของอดม แตพานชมกจะใชวธการแสดงใหเหนถงความไมเขากน เชน ในตวอยาง (17) วธการชมตนเองของอดม แตพานชจะใชการโออวดใหเกนกวาความเปนจรง ซงการถกน ารอนกระเดนใส หากอวยวะนนบอบบางอาจรสกเจบปวดจากการถกลวก ตวอยาง (18) แสดงใหเหนถงความไมเขากนระหวางค าพดทใชชมตนเองกบความเปนจรง

5.10 การหกมม การหกมมเปนกลวธทตรงขามกบการลวง เนองจากการหกมมไมมการลวงใหผ ฟงเขาใจผด หรอตความในตอนตนผดแตอยางใด แตการหกมมจะเนนการสรางความประหลาดใจดวยการน าเสนอสงทแปลกแหวกแนว หรอเหตการณทเหนอความคาดหมาย ดงตวอยาง (19) และ (20) (19) อดม : มงเอาตงไปรอยนง ไปหาอะไรแกงวงมา วทยาหายไปสบนาท กลบมา อดม : ไหนอะกาแฟ วทยา : เราไมไดซอ อดม : มงซออะไรมา วทยา : หนงสอโปสองเลม

(เดยวไมโครโฟนครงท 4) จากตวอยาง (19) ถอยค าทขดเสนใตใชกลวธการหกมม จากบรบทในชวงแรก อดม แตพานชไดใหเพอนไปหาอะไรแกงวงมา และไมมการลวงใหผ ฟงเขาใจผดแตอยางใด กลวธการหกมมจะใชวธการน าเสนอพฤตกรรมทแปลกแหวกแนวแทนดวยการเฉลยวาวทยาไดไปซอหนงสอโปมาสองเลมเพอแกงวง ซงหนงสอโปนนสอความหมายในทางเดยวกนกบกาแฟ (20) ทารกเพศชายคนหนง จมน าตายเมออายไดไมกเดอน ทารกคนนเปน เดกทไมใช ไอแจบ ไอแจบนนมนเดกนรก แตเดกคนนจมน าตาย เขา ตายในคนฝนตกพร า และเขากจะมาหลอกคนในคนนน ฝนตก พร า ๆ เมอใด ใครทจะออกไปหากบ หาเขยด ดกปลา ตองเจอเดกคน นโผลขนมาจากน าในรางเปลอยเปลา ตวอวน ๆ กลม ๆ “นา ๆ โฝน โตะ ๆ ออกมาจบกบเหรอนา” มนหลอกมาสามเดอนแลว ไมมใคร กลวมนเลย เสอกพดไมชด




จากตวอยาง (20) ถอยค าทขดเสนใตใชการหกมมในการเลาเรองดวยการเรมตนวา “ทารกเพศชายคนหนงจมน าตาย” และด าเนนเนอเรองโดยไมมการใหขอมลใด ๆ ทท าใหผ ฟงเขาใจผด อดม แตพานชไดเลาเรองสยองขวญวามเดกทารกเพศชายจมน าตายชอบออกมาหลอกผคนทออกมาจบปลา จบกบในคนทฝนตก ซงในตอนทายของเรอง อดม แตพานชไดท าเสยงพดไมชดประกอบการเลาวา “นา ๆ โฝน โตะ ๆ ออกมาจบกบเหรอนา” ในตอนทายอดม แตพานชไดเฉลยวาผทารกทจมน าตายไมมใครกลว เพราะพดไมชด ซงเปนการเฉลยแบบหกมมดวยการน าเสนอพฤตกรรมทแปลกแหวกแนวของผทออกมาหลอกผคน แตกลบไมมคนกลว เมอพจารณาความสมพนธของกลวธทางวจนปฏบตศาสตรกบทฤษฎอารมณขน จากขอมลแสดงใหเหนวากลวธการหกมมสอดคลองกบทฤษฎความไมเขากน เนองจากการทผ ฟงไดรบฟงเรองตลกมกจะเกดความคาดหวง และการจรงจงกบเนอเรอง ในกรณของการหกมมจะเปนสรางความประหลาดใจใหกบผ ฟง ซงท าใหผ ฟงคาดไมถงวาพฤตกรรมของตวละครในเรองทอดม แตพานชเลาจะแสดงพฤตกรรมทแปลกแหวกแนวออกมา เชน การซอหนงสอโปเพอแกงวง หรอผทหลอกแลวไมมคนกลวเพราะพดไมชด

6. สรปและอภปรายผล

ผลการศกษาพบกลวธทางวจนปฏบตศาสตรทปรากฏในเดยวไมโครโฟนจ านวน 10 กลวธ ไดแก การละเมดธรรมเนยมปฏบต การเสยดส การกลาวเกนจรง การท าเรองทวไปใหกลายเปนเรองตลก การโยงเรองสปดน การต าหนตนเอง การลวง การพดเยาแหยผชม การชมตนเอง และการหกมม โดยกลวธทางวจนปฏบตศาสตรทพบมากทสด คอ การละเมดธรรมเนยมปฏบต ซงเปนการสรางความตลกขบขนดวยการน าเสนอพฤตกรรม วาจา หรอความคดทผดไปจากคานยมดงท ภาวด สายสวรรณ (ม.ป.ป) ไดกลาวถงคานยมวาเปนความคดทเปนนามธรรมอยเบองหลงการกระท าตาง ๆ ของคนในสงคม อาจกลาวไดวา เมอมนษยไดเหนพฤตกรรม หรอความคดทแตกตางกบตนเอง มนษยจะหวเราะใหกบความคดหรอพฤตกรรมเหลานน อยางไรกด สวนกลวธทางวจนปฏบตศาสตรทมการใชนอยทสดคอการหกมม เนองจากการน าเสนอเรองราวทสรางความตลกขบขนอยางตรงไปตรงมาเปนสงทท าไดยาก กลาวคอการสรางอารมณขนอาจตองอาศยขอมลเพอลวงใหเกดการตความผด และคดไปอยางหนงกอน จงสอดคลองกบความคดทวา “เมอมนษยไดฟงเรองตลกมกจะคาดหวงและจรงจงกบเนอเรอง” (Ross, 1998) นอกจากนยงพบประเดนทนาสนใจคอความสมพนธของกลวธทางวจนปฏบตศาสตรกบทฤษฎอารมณขน ไดแก ทฤษฎความเหนอกวา ทฤษฎความไมเขากน และทฤษฎการปลดปลอย กลาวคอ ทฤษฎความเหนอกวาทมความสอดคลองกบกลวธการเสยดส กลวธการต าหนตนเอง และกลวธการพดเยาแหยผชม ทงสามกลวธนมความคลายคลงกนในเรองเปาหมาย กลาวคอ เมออดม แตพานชใชการกลาวถงบคคล ผชมในการแสดง รวมทงการกลาวถงตนเอง เนองจากเปาหมายดงกลาวสามารถน าทฤษฎความเหนอกวามาอธบายไดวามนษยจะหวเราะในความโชคราย ความผดพลาด หรอขอบกพรองของผ อน เชน ในกรณการ



พดเยาแหยผชม หากผ ฟง หรอผชมไมไดตกเปนเปาหมายทก าลงถกกลาวถงกอาจหวเราะได เชนเดยวกบกลวธการเสยดสทอดม แตพานชจะใชการกลาวถงการกระท าของบคคลใดบคคลหนง โดยเจาะจง หรอไมกตาม ผ ฟงจะหวเราะดวยความรสกทเหนอกวา อาจเปนไปไดวาผ ฟงจะมความคดทคลอยตามผพด ในสวนของการต าหนตนเองเปนการท าใหผ ฟงมความรสกเหนอกวาตวผ พด เนองจากตวผ ฟงเองไมไดตกอย ในสถานการณนน และตวผพดเองไดตกเปนเปาหมาย ทงหมดจงสอดคลองกบขอสรปของนทธนย ประสานนาม (2548: 31) ทวา ความรสกทเหนอกวาเปาหมายของการเสยดสจะถกปลดปลอยอารมณทตอบสนองออกมาในรปแบบของเสยงหวเราะ ตอมา ทฤษฎความไมเขากนในการแสดงเดยวไมโครโฟนของอดม แตพานชมความสอดคลองกบกลวธทางวจนปฏบตศาสตรหลายกลวธดวยกน ไดแก การละเมดธรรมเนยมปฏบต การกลาวเกนจรง การท าเรองทวไปใหกลายเปนเรองตลก การลวง การชมตนเอง และการหกมม ซงกลวธเหลานเปนการแสดงใหเหนถงความไมเขากน โดยอดม แตพานชมกจะพดในสงทไมเกยวของ รวมถงการใหขอมลทมาก หรอนอยเกนไปแกผ ฟง จงสอดคลองกบทฤษฎหลกความรวมมอในการสนทนาของไกรซ (Grice, 1975) ซงเปนการละเมดหลกตรงประเดนดวยการพดสงทไมเกยวของ และการใหขอมลทมากเกนไป หรอนอยเกนไปทละเมดหลกปรมาณ และสดทาย ทฤษฎการปลดปลอยในงานวจยชนนมความสอดคลองกบการโยงเรองสปดน ซงการโยงเรองสปดนเปนการสอความทสอไปยงเรองเพศจงสอดคลองกบทฤษฎการปลดปลอยทเกดจากการทมนษยถกบบบงคบใหอยภายในใตกฎเกณฑทางสงคม เชน การหามพดค าหยาบคาย การหามพดเรองเพศ รวมถงการพดถงสถาบนตาง ๆ จากการวเคราะหกลวธทางวจนปฏบตศาสตร การแสดงเดยว ฯ ของอดม แตพานช พบอกประเดนหนงทนาสนใจคอ การใชมลบท จากการวเคราะหถอยค าทสรางอารมณขนพบวาการแสดงเดยว ฯ มการใชมลบทเปนจ านวนมาก ซงมลบทในทนเปนเหตการณ หรอสงททราบกนอยางกวางขวาง การใชมลบทท าใหอดม แตพานช ไมจ าเปนตองพดทกอยางโดยละเอยด แตผ ฟงจะสามารถเขาใจได ดงนนการท าความเขาใจมกตลกในการแสดงเดยว ฯ สวนหนงผชมอาจตองมความรในเรองนน ๆ หรอทราบถงเหตการณเหลานนอยกอนแลว ซงสอดคลองกบงานวจยของกาญจนา เจรญเกยรตบวร (2548: 125-129) ทกลาวถงการใชมลบทเปนเครองมอเพอสรางความตลกขบขนในเรองตลกภาษาไทย สรปไดวา จากการศกษากลวธทางวจนปฏบตศาสตรทสรางอารมณขนในเดยวไมโครโฟนพบวาการสรางความตลกขบขนในเดยวไมโครโฟนของอดม แตพานชเกดจากการละเมดธรรมเนยมปฏบต ซงถอยค าสวนใหญทสรางอารมณขนจะแสดงใหเหนถงพฤตกรรม หรอวาจาทขดแยงกบบรรทดฐาน หรอคานยมทางสงคม ซงสอดคลองกบงานวจยของอมาภรณ สงขมาน (2559) ในลกษณะของการใชถอยค าทขดแยงกบบรรทดฐานของสงคมไทย อยางไรกด งานวจยนเปนการแสดงใหเหนถงกลไกของการสรางอารมณขนโดยผานมมมองของวจนปฏบตศาสตร อกทงเปนแนวทางในการศกษาความตลกขบขน ในรปแบบของเดยวไมโครโฟน



เอกสารอางอง

ภาษาไทย

กาญจนา เจรญเกยรตบวร. (2548). การวเคราะหวาทกรรมเรองตลกภาษาไทย. วทยานพนธอกษรศาสตรดษฎบณฑต สาขาภาษาศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

จนทมา หวงสมโชค. (2549). กลวธสออารมณขนในละครตลกสถานการณของไทย. วทยานพนธศลปศา

สตรมหาบณฑต สาขาภาษาศาสตรเพอการสอสาร, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ญาดา ชาญบญช. (2551). กลวธการใชภาษาในงานเขยนอารมณขนของเกตเสพยสวสด ปาลกะวงศ ณ

อยธยา. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาภาษาศาสตร การศกษา, มหาวทยาลยศรนครนท

รวโรฒ.

ทมขาวบนเทง. (2556, 15 มนาคม). ไทยรฐ, หนา 8.

ธรพนธ โลหทองค า. (2552). ใชพรเซนเตอรอยางไรใหโดน. สบคนเมอ 11 มกราคม 2560. จาก

http://positioningmag.com/11491.

นสา เมลานนท. (2541). การละเลนและการเลนจ าอวดพนบาน. กรงเทพฯ: ส านกพมพ โอเดยนสโตร.

นทธนย ประสานนาม. (2548). เรองสนแนวเสยดสของไทยระหวาง พ.ศ.2535-2545: การศกษาแนวคด

และกลวธ. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขา ภาษาไทย, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

บญโชค เขยวมา. (2550). การศกษาวจนกรรมบนปายหาเสยงของผสมครรบเลอกตง ผวาราชการ

กรงเทพมหานครฯ ป 2547. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาภาษาศาสตรการศกษา,

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ภาวด สายสวรรณ. (ม.ป.ป). คานยมทสะทอนในมกตลกในการตนชองของไทย. ด ารงวชาการ. กรงเทพ ฯ: ม.ป.ท.

ราชบณฑตสถาน. (2554). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน. กรงเทพมหานคร: ราชบณฑตยสถาน.

ศภกจ เจนนพกาญจน. (2556). “วกฤตความเปนชายและการแสวงหาความยตธรรมผาน บทพดเดยว

(monologue) ในเรองสน ผอยในบาน (2535) ของ กนกพงศ สงสมพนธ”. การวจยเพอพฒนา

สงคมไทย. (10 พฤษภาคม 2556): 155-167.



สชาดา นรเศรษฐโกศล. (2557). วจนกรรมในโฆษณารณรงคตอตานการสบบหร. วารสารมนษยศาสตร

และสงคมศาสตร. มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน. 6(2): 209-224.

สทธชย ปญญโรจน. (2556). พดขนเทพ. กรงเทพฯ: เพชรประกาย.

หนงฤทย ชวนะลขกร. (2554). อารมณขนในขอความทายรถ: เสนหทไมควรมองขาม. วารสารสถาบน

วฒนธรรมและศลปะ. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ,13(1): 69-77.

องอร พงจะงาม. (2554). วจนกรรมและกลวธทางภาษาบนปายโฆษณาหาเสยงตงป พ.ศ. 2554.

วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต. สาขาภาษาและการสอสารระหวางวฒนธรรม, มหาวทยาลย

ศลปากร.

อมาภรณ สงขมาน. (2559). กลวธทางภาษาในวจนกรรมการเสยดสเพอสรางความตลกขบขนของไทย.

วารสารมนษยศาสตร, 23(1): 156-178

ภาษาองกฤษ

Austin, J. L. (1962). How To Do Things With Words. Oxford: Clarendon Press. Devadason, F.J. (1996). Practical Steps for Indentifying Information Needs of Clients.

Retrieved February 22, 2015, from. http://www.geocities.com/Athens/5041/infneed.html.

Elmer, M. (1985). Theories of Humor. Encyclopedia Americana 14. : 563-564. Grice, H.P. (1975). Logic and conversation. In P.Cole & J.L. Morgan (Eds.), Speech Acts. 41-

58 New York: Academic Press. Kurdi, M. (2008). Monologues: Theatre, Performance, Subjectivity. Comparative Drama No. 42:

519-523. Longacre, R.E. (1983). The Grammar of Discourse. New York: Plenum Press. Ramone, P. (2016). Recommendations For Surround Sound Production. Retrieved January 11,

2016, from http://www2.grammy.com/pdfs/recording_academy/. Searle, J.R. (1969). Speech Acts: An Essay in the Philosophy of language. Cambridge

University Press.

Yule, George. (1996). Pragmatics. London : Oxford University Press.

http://www.geocities.com/Athens/5041/infneed.html

Documents

Pragmatic Strategies in Udom Taepanich’s Stand-Up Comedy