8/9/2019 Practical Lean Accounting THAI Version -23

http://slidepdf.com/reader/full/practical-lean-accounting-thai-version-23 1/5

433การวิเคราะห์ต้นทุนสายธารคุณคา

บทที  21

การวิเคราะห์ตน้ทุนสายธารคณุคา่

การวิเคราะห์ตนทุนสายธารคุณคา (Value Stream Cost Analysis : VSCA)

เปนเครื ่ องมือ คัญของการบัญชีแบบลีน VSCA แสดงใหเห็นวาทรัพยากรในสายธารคุณคาถูกใช  ไปอยางไร หรับแตละขั  ้นในสายธารคุณคา มี ลังการผลิตมากเทาใดท ่ี ใชอยางมีผลติภาพ ไมมีผลติภาพ และขั  ้นตอนของสายธารคุณคาขั  ้นนี  ้มี ลังการผลิตท ่ีพรอมใชงานมากเทาใด

แนวคิดแบบลีนเนนเรื ่องการไหลของวัสดุ ขอมูล และเงินสดในสายธารคุณคาการไหลนี  ้จะขึ  ้นอย ูกับปริมาณ ลังการผลิตที ่มีภายในสายธารคุณคาและวิธีการใช

ลังการผลิตนั   ้ น VSCA ชวยใหมีวิธีที ่เรียบงายและใชไดจริงในการประเมินประเด็นเรื ่อง ลังการผลิตเหลานี  ้และใชขอมลูนี  ้เพ ่ือขยายผลประโยชน์ของการผลิตแบบลีนและ โครงการริเริ ่มลีนอ ่ื นๆ ใหไดผลสูงสุด ผู  จัดการสายธารคุณคา เปนตองเขาใจวิธีการท ่ี

ลังการผลิตมาใชงานอยู  เสมอ รู  จุดท ่ีเปนคอขวดในเสนทางการไหล และวิธีการใชลังการผลติท ่ีจะสรางผลประโยชน์เชิงการเงินใหแกองค์กรให ไดมากที ่สดุ VSCA ชวย

 ใหมีขอมลูที ่ เปนเหลานี  ้ 

ตารางท ่ี 21.1 แสดงวิธกีารท ่ีสามารถ VSCA มาใชงานไดบางวิธ ีการผลิตแบบลีนจะ ใหมีทรัพยากร นวนมากวางลงเพ ่ือสามารถ มาใช ใน

กิจกรรมสรางคุณคาได ความทาทาย หรับฝายบริหารในบริษัทแบบลนีคือการมีความสามารถคาดการณ์ปริมาณทรัพยากรท ่ีจะพรอมใชงานลวงหนามากพอท ่ีจะวางแผนการ ใชงานเพื ่อใหเกิดผลิตภาพได บอยครั  ้งท ่ีแนวทางเดียวท ่ีฝายบริหาร คือการ จัดทรัพยากรท ่ีวางเหลานั   ้น โดย ใหบริษัทสูญเสียประโยชน์มหาศาล หากสามารถ

ทรัพยากรเหลานั  ้นมาใชงานในวิธีท ่ี สรางสรรค์และมี ไร VSCA เปนเครื ่องมือการวางแผนที ่ คัญ

8/9/2019 Practical Lean Accounting THAI Version -23

http://slidepdf.com/reader/full/practical-lean-accounting-thai-version-23 2/5

434เมื ่อลีนไม ไร! แล้วควรจัดการอยางไรด้วยLean Accounting

กลองคะแนน หรับการรายงานรายสัปดาห์ 

แสดงขอมูลสรปุของการใช ลังการผลิตของทั  ้งสายธารคุณคา

กลองคะแนน หรับผลกระทบเชิงการเงินของการปรับปรุงลีน

แสดงใหเห็นวาการใช ลังการผลิตมีการเปลี ่ยนแปลงอยางไรจากสถานะปจจบุันมาเปนสถานะอนาคต จากขอมูลนี  ้จะไดยุทธศาสตร์ที ่จะขยายผลประโยชน์เชงิการเงินของการเปลี ่ยนแปลงเหลานี  ้ 

กลองคะแนนของการเปลี ่ยนแปลงและการลงทุนเชิงยทุธศาสตร์ 

(ตัวอยาง) ขณะท ่ี ลังวางแผนการลงทนุเงินทนุครั  ้งใหม กลองคะแนนจะแสดง ใหเหน็วา ลังการผลิต ปฏิบัติการ และผลลัพธ์เชิงการเงินของสายธารคุณคาจะเปลี ่ยนแปลงไปอยางไร

การคิดตนทุนตามคุณสมบัติและคุณลักษณะ

 ใช VSCA เพื ่อพิจารณาคอขวดในสายธารคุณคา คอขวดจะเปนสิ ่งท ่ี กัดการไหลในสายธารคุณคา และตนทนุของผลิตภัณฑ์ 

การ หนดตนทนุเปาหมาย ใช VSCA เพื ่อระบุจดุในสายธารคุณคาที ่การเปลี ่ยนแปลงจะมีผลกระทบตอตนทนุรวมของสายธารคุณคา

ผู  จัดการสายธารคุณคา (VSM) VSM จะตองเขาใจเกี ่ยวกับการไหลของวัสดุ ขอมูล และเงินสดในสายธารคุณคายกตัวอยางเชน VSCA ถูกใชเพื ่อประเมินผลกระทบเชงิการเงินและ

ลังการผลิตในการตัดสินใจวาจะผลิตหรอืซื  ้อทมีปรับปรุงอยางตอเนื ่อง เรา เปนตองใชขอมูล ลังการผลิตเมื ่ อ ลังเลือกโครงการปรับปรุง เพื ่อจะ

เพิ ่มการไหล ทีมจะตอง งานเพื ่อเพิ ่ม ลังการผลิตในเซลล์ที ่เปนคอขวด

ผู   นวยการบัญชี แสดงการใช ลังการผลิตเชิงการเงินลงในงบ ไรขาดทุน

ลีนแชมเป  ยน ใช VSCA เพื ่อเลือกกิจกรรมลีนและพิจารณาผลประโยชนเ์ชงิการเงินของการเปลี ่ยนแปลงที ่ เสนอ

ฝายการตลาด ใชการวเิคราะห์ ลังการผลิตเพื ่อวเิคราะห์ “กรณีสมมติ” และเพื ่อปรับแตงยกตัวอยางเชน การพิจารณาสวนประสมผลิตภัณฑ์ท ่ีเพิ ่มความสามารถ ในการ ไรของสายธารคุณคาใหมีคาสูงสุดซึ ่งจะ ไปสู การเปลี ่ยนแปลง ในแผนการตลาด

การวางแผนการขาย ปฏิบัติการและการเงิน

 ใชขอมูล ลังการผลิตเพื ่อจับคู ผลผลิตจากการผลิตเขากับยอดขายท ่ีลูกคาตองการ

ตารางที ่ 21.1 หลากหลายวิธีการใช้ VSCA

จุดประสงค์ของบทนี  ้คือการแสดงใหเหน็อยางละเอยีดวาจะ นวณการวิเคราะห์ ตนทุนสายธารคุณคาอยางไร เราจะใชตัวอยางของ ECI จากบทท ่ี 4 ประโยชน์เชิงการเงินของการผลติแบบลนี เพื ่ออธบิายแตละขั  ้นของกระบวนการนี  ้ ตัวอยางในบทที ่ 4 ถกู

มาใชเพื ่อแสดงใหเห็นวาจะใช VSCA ประเมินประโยชน์เชิงการเงินของการปรับปรุงดวยลีนไดอยางไร โดยการเปรียบเทียบการใช ลังการผลิตที ่แสดงอย ูในแผนผังสถานะปจจุบันของสายธารคุณคาเทียบกับการใช ลังการผลิตในแผนผังอนาคตของ

สายธารคุณคา ตัวอยางท ่ีละเอยีดนี  ้และการทดลองใช ไฟล์สเปรดชีตสามารถดาวน ์โหลด

8/9/2019 Practical Lean Accounting THAI Version -23

http://slidepdf.com/reader/full/practical-lean-accounting-thai-version-23 3/5

435การวิเคราะห์ต้นทุนสายธารคุณคา

 ได จะชวยใหผู  อานเขาใจโดยกระจางวาการ นวณ VSCA เปนอยางไร

การวิเคราะหต้์นทนุสายธารคุณค่าคืออะไร

การวิเคราะห์ตนทุนสายธารคุณคา (VSCA) เปนเครื ่องมือท ่ีใชในการ นวณปริมาณการใชทรัพยากรตามแผนผังสายธารคุณคาที  ่วาดขึ  ้นมาโดยทีมท ่ี ลัง การผลติแบบลีนมาใชงาน แผนผังสายธารคุณคาจะแสดงการไหลของการผลติผานสายธารคุณคาท ่ี ลังศึกษาอยู  และปจจัยตางๆ ท ่ี มีผลตออัตราการไหล ปจจัยเชน รอบเวลาเวลาปรับเปล ่ียนเครื ่องจักร รอยละของของเสียและการแก  ไขงาน การผลิตมากเกินพอดี 

และเวลาที ่หยุดการ งาน1

ฯลฯ จะเปนส ่ิงท ่ี หนดวากระบวนการผลิตตองใชเวลาเทาใดกวาจะเสร็จสิ  ้นกระบวนการกับผลิตภัณฑ์หน ่ึ งๆ ปจจัยเหลานี  ้ (ประกอบกับอุป-สงค์ประ เดือน) จะเปนตัว หนดปริมาณเวลารวมที ่บุคลากรและเครื ่องจักรตองใช   ไปกับกระบวนการ และขยายไปถึงเวลาที ่ตองใชในการ เนินการผลติประ เดือนของสายธารคุณคา หนาท ่ี คัญขอหนึ ่งของการผลิตแบบลีนคือ ใหบุคลากรและเครื ่อง-จักรวางมากขึ  ้นโดยการ จัดความสูญเปลาที ่ขัดขวางการไหลของผลิตภัณฑ์ ขอมูลและเงินสด เปาหมายของ VSCA คือ การเปนเครื ่องมือท ่ีเรียบงาย หรับการแปลง

ขอมลูในแผนผังสายธารคุณคามาเปนขอมลูปริมาณการใชงานทรัพยากร การให VSCAมีพื  ้นฐานอย ูบนแผนผังสายธารคุณคาจะชวยใหสมาชิกฝายปฏิบัติการในทีมงานลีน

1 บาง อาจไมคุ  น หรับผู  ที ่ ไม ใชผู  เชี ่ยวชาญดานการผลิต นิยามยอๆ มีดังนี  ้:- รอบเวลา (Cycle Time) คือ เวลาในหนวยวนิาทีในการ เนินการกับผลิตภัณฑ์ 1 หนวยที ่ศูนย์การ งาน หรับศูนย์การ

งานใดๆ ก็ตาม บางผลิตภัณฑ์อาจผลิตไดงายและบางผลิตภัณฑ์อาจยากกวานั   ้ น ถาผลิตภัณฑ์มีความซับซอนมากกวารอบเวลากจ็ะยาวนานกวา

- เวลาปรับเปลี ่ยนเครื ่องจักร (Changeover Time) คือ เวลาที ่ตองใช ในการเตรียมการผลิตผลิตภัณฑ์อีกแบบหนึ ่งในศูนย์การ

งาน บอยครั  ้งที ่เวลาปรับเปลี ่ยนเครื ่องจักรเปนสิ ่งที ่ หนดขนาดชุดที ่คุ  มคา (Economic Batch Size) ถาเวลาปรับเปลี ่ยนเครื ่องจักรนานเกินไป ก็ เปนตองใชขนาดชุดขนาดใหญ ดังนั   ้ น บริษัทแบบลีนสวนใหญจะผลักดันเพ ่ือลดเวลาปรับเปลี ่ยนเครื ่องจักรใหสั  ้นที ่สุดเทาที ่จะ ได 

- ร้อยละของของเสยีและการแก้ ไขงาน (Scrap and Rework Percentage) รอยละของของเสียคือสัดสวนของชิ  ้นสวนทั  ้งหมดที ่ ไดผลิตที ่ศูนย์การ งานที ่มี หนิและตองทิ   ้ งไป รอยละของการแก ไขงานจะเทากับสัดส วนของชิ  ้นสวนทั  ้งหมดที ่ผลิตที ่ศูนย์ การ งานที ่มี หนิแตสามารถซอมแซมแก ไขเพื ่อใหบรรลุรายละเอียดมาตรฐานดานคุณภาพได 

- การผลิตมากเกนิพอดี (Overproduction) คือ นวนชิ  ้นสวนที ่ไดผลิตที ่ศูนย์การ งานในระหวางกะซึ ่งเกินกวา นวนที ่ได จัดตารางเวลาไว หรับกะนั   ้ น ในบริษัทแบบลีน ปริมาณที ่ไดจัดตาราง หนดการผลิตไว หรับศูนย์การ งานจะเทากับปริมาณที ่ลูกคาตองการ

- เวลาหยุด งาน (Downtime)คือ เวลาที ่ศูนย์การ งานไมสามารถผลิตไดเนื ่องจากความผิดพลาดของเครื ่องจักรที ่ตองรอ

การซอมแซมหรือเนื ่องจากการขาดบุคลากร

8/9/2019 Practical Lean Accounting THAI Version -23

http://slidepdf.com/reader/full/practical-lean-accounting-thai-version-23 4/5

451การวิเคราะห์ต้นทุนสายธารคุณคา

นอกจากนั   ้ น ยังเหน็ไดชัดวามเีรื ่องอ ่ืนๆ นอกเหนือจากการผลิตผลิตภัณฑ์ และเรื ่องอ ่ืนๆเหลานี  ้จะกนิเวลาของบุคลากรสวนใหญ ในกระบวนการนี  ้ 

พิจารณาตอไปยังกิจกรรมอื ่นๆ ของทีมกระบวนการเรารู  จากประสบการณ์วายังมีกิจกรรมอ ่ื นๆ อีกนอกเหนือจากที ่แสดงในกลอง

ขอมลูซึ ่ งโดยปกติแลวจะ เนินการโดยทีมกระบวนการ การสอบถามของเรา ใหรู  วาทีมงานใชเวลาบางสวนในการเคล ่ือนยายวัสดุเขาและออกจากศูนย์การ งาน ในกรณีนี  ้ บันทึกการเบิกจากสินคาคงคลังเปดเผยใหเรารู  วามีการเบิกทั   ้ งหมด 60 ครั  ้ง หรับปฏิบัติการ Hand Post/Wave Post และโดยเฉล ่ียแลวจะใชเวลา 1 ชั ่วโมง หนาที ่นี  ้ 

การเคล ่ือนยายจากปฏิบัติการกลับเขาสู สินคาคงคลังของงานระหวางกระบวนการใชเวลา 20 นาทีและจะเคลื ่อนยาย 1 ครั  ้งหลังจาก เนินการงานชุดไดครบ 100 ชุดแลวในเดือนนั  ้น

นอกจากนั  ้น เราพบจากการสอบถามวาทีมกระบวนการแตละทีมใชเวลา 53ชั ่วโมงในระหวางเดือนเพื ่อเขาประชุม เขารวมการฝกอบรม และ โครงการการปรับปรุงซึ ่งถูก มาพิจารณาดวยทั  ้งหมดเพ ่ื อใหไดภาพคราวๆ ของเวลาการ งานในระหวาง

เดือนดังนั   ้น เมื ่อมองจากบทสรุปเก ่ียวกับการใชเวลา (ตารางท ่ี 21.7) ท ่ีขอมูลสวน

สดุทายของคอลัมน์ จะมเีวลาที ่พรอม งานอยู  1,650 ชั ่วโมงในเดือนนั  ้น หรือ แตละคนจาก 11 คนนั  ้นมีเวลาที ่พรอม งานอยู  150 ชั ่วโมงในแตละเดือน จาก 1,650 ชั ่วโมงนั  ้นเวลา 1,693.8 ชั ่วโมงถูกใชไปกับงานท ่ี มีผลิตภาพและไมมีผลิตภาพ ขอมูลนี  ้ส ่ือวามีเวลา 43.8 ชั ่วโมงมาจากการ งานลวงเวลาหรือการ งานของพนักงานชั ่วคราว เพราะมีเวลา งานมากกวาเวลาท ่ีพรอม งาน ดังนั  ้นจึงไมมีเวลาท ่ีไมไดถูกใช ในปฏิบัติการHand Load/Wave Post ที ่ จริงแลว ชั ่วโมงการ งานเพิ ่มเติมไดมาจากพนักงานท ่ีฝกอบรมขามสายงานจากปฏบัิติการ SMT

ถายัง ไดสิ ่งท ่ีเราตั  ้งใจจะ คือ การนิยาม นวนชั ่วโมงที ่จะวางลงเมื ่อโครง-การลนีเสร็จสมบูรณ์ ดังนั  ้น สิ ่งท ่ีเราสนใจมากๆ คือ การเปล ่ียนแปลงของ ลังการผลติท ่ี พรอมใชงาน คือ นวนชั ่วโมงท ่ีเปล ่ียนจาก “ใชงาน” มาเปน “ไมมีการใชงาน” โดยเปนผลมาจากโครงการลนี

8/9/2019 Practical Lean Accounting THAI Version -23

http://slidepdf.com/reader/full/practical-lean-accounting-thai-version-23 5/5

461การวิเคราะห์ต้นทุนสายธารคุณคา

ตารางท ่ี 21.11

ขั  ้นสุดทายในการ นวณ ลังการผลิตที ่พรอมใชงาน คือ การเตรียมขอมูล

สรุปเก ่ียวกับ นวนชั ่วโมงท ่ี วางลงและพรอมใชงานจาก VSCA แตละชุดตามกระบวนการ ตารางท ่ี 21.12 แสดงขอมูลสรุปนี  ้ โดยสรุปวาจะ ใหบุคลากรวางลงไดเทียบเทากับ 19 คนจากผลของกิจกรรมลนี

ถาคุณติดตามการวิเคราะห์นี   ้อยางรอบคอบ คุณก็พรอมที ่จะทดลองทั  ้งหมดนี  ้กับบริษัทของคุณแลว โดยใชสายธารคุณคาของคุณเองท ่ีคุณตองการ ใหเปนลีน คุณควรเตรียมไววาการวิเคราะห์นี   ้ จะใชเวลาของคุณและทีมของคุณ 2-3 วันกอนที ่จะ

กิจกรรมนี   ้ เร็จ เพราะวิธีการเหลานี  ้ไมใชส ่ิงท ่ีคุ   นเคย หรับคุณ แตเมื ่อคุณไดฝกฝนและมปีระสบการณ์มากขึ  ้น คุณและทมีของคุณควรวิเคราะห ์ไดภายในชวงครึ ่งวันเทานั  ้น

หลังจากวิเคราะห์สถานะปจจุบันและสถานะอนาคตเสร็จแลว คุณก็พรอมท ่ีจะเนินตอไปยังขั  ้นที ่ 3 ของ VSCA คือ การ ลองสถานการณ์การใช ลังการผลติ

ขั นที  3: ลองสถานการณ์การใช้ ลังการผลติ

น ่ีคือสวนท ่ี สนุกในกระบวนการ VSCA ตอนนี  ้คุณสามารถใชขอมูลท ่ีคุณรวบ-รวมมาในตารางท ่ี 21.11 เพ ่ือประเมินผลกระทบตอสายธารคุณคาและความสามารถในการ ไรของบริษัทตามทางเลือกหลายๆ แบบ จงใชจินตนาการของคุณและดึงบุคลากรจากทุกฝายใหมีสวนเก ่ี ยวของ เพราะนี ่เปนงานในเชิงยุทธศาสตร์ วิธีการประเมนิเรื ่องนี  ้อยู เกินขอบเขตของบทนี  ้ เราได ให โครงรางไว ในบทที ่ 4 แลว ภายใตหัวขอชื ่อ การสรางรายไดจากการผลติแบบลนี

บทสรปุ

เราไดมาถึงชวงปลายของการอธิบายเก ่ียวกับการวิเคราะห์ตนทุนของสายธารคุณคาซึ ่งเปนเครื ่องมือในการประเมินปริมาณ ลังการผลิตของทรัพยากรที ่วางลงและพรอมใชงานโดยโครงการลีน เราหวังวาเทคนิคนี  ้จะเปนประโยชน์ หรับคุณดังท ่ี ไดเปนประโยชน์มาแลว หรับบริษัทแบบลีน นวนนับไมถวนที ่ไดใชประเมินผลประโยชน์ 

เชิงการเงินของโครงการลนี