Fís

Fog

hlai

mF

orba

irt

www.pdst.ie

© P D S T 2 0 1 5

This work is made available under the terms of the Creative Commons Attribution Share Alike 3.0 Licence http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/ie/. You may use and re-use this material (not including images and logos) free of charge in any format or medium, under the terms of the Creative Commons Attribution Share Alike Licence.

Fís

Fog

hlai

mF

orba

irt

www.pdst.ie

© P D S T 2 0 1 5

This work is made available under the terms of the Creative Commons Attribution Share Alike 3.0 Licence http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/ie/. You may use and re-use this material (not including images and logos) free of charge in any format or medium, under the terms of the Creative Commons Attribution Share Alike Licence.

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

An BhéaltriailGhaeilge

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Ag deireadh na ceardlainne seo beidhtuiscint níos fearr agat ar:

• bhéaltriail roghnach an TeastaisShóisearaigh

• bhéaltriail na hArdteistiméireachta

• straitéisí a spreagann an chaint

• conas measúnú a dhéanamh ar an gcaint

Aidhmeanna na ceardlainne:

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Béaltriail roghnachan

Teastais Shóisearaigh

An Bhéaltriail Ghaeilge

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

• Scrúdú scoilbhunaithe (eolas ar www.examinations.ie)• Is gá teagmháil a dhéanamh le Coimisiún na Scrúduithe

Stáit (CSS) chun clárú don Bhéaltriail roghnach TS roimh ré

• Reachtáltar an Bhéaltriail sa dara téarma agus cuirtearna foirmeacha agus torthaí chuig CSS

• Treoirlínte & scéim mharcála ar fáil – conas an bhéaltriail a reachtáil

• Ardleibhéal & Gnáthleibhéal: Fáilte, SraitheannaPictiúr, Rólghlacadh & Agallamh i gceist

• Bonnleibhéal: Ceithre Bhloc – ceisteanna samplacha ar fáil

Béaltriail (160 marc = 40%)

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Béaltriail Roghnach 160 marc

Páipéar 1

Cluastuiscint 40 marc

Léamhthuiscint 40 marc

Trialacha Teanga 20 marc

Ceapadóireacht 50 marc

Páipéar 2

Prós Liteartha 30 marc

Filíocht 30 marc

Litir 30 marc

Iomlán 400 marc

TS - Ardleibhéal

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Béaltriail Roghnach 160 marc

Cluastuiscint 40 marc

Léamhthuiscint 120 marc

Ceapadóireacht 80 marc

Iomlán 400 marc

TS - Gnáthleibhéal

ww

w.p

dst

.ie

TSAL

10%

10%

5%

12%

7%8%8%

40%

Cluastuiscint Léamhthusicint

Trialacha teanga Ceapadóireacht

Prós liteartha Filíocht

Litir Scrúdú Béil

10%

30%

20%

40%

Cluastuiscint

Léamhthusicint

Ceapadóireacht

Scrúdú Béil

TSGL

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

An Bhéaltriail Roghnach TS -Gnáthleibhéal agus Ardleibhéal

Fáiltiú 1 nóiméad 10 marc

Cur síos ar shraith pictiúr

3 nóiméad 30 marc

Rólghlacadh 3 nóiméad 40 marc

Agallamh 4 - 5 nóiméad 80 marc

Iomlán 11 - 12nóiméad

160 marc

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

(10 marc: 1 nóiméad cainte)

Cuid 1: Fáiltiu

4 ceist:

1.Ainm2.Scrúduimhir3.Scoil4.Bliain

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Briseadh síos na marcanna

Cuid 2: Cur síos ar shraithpictiúr a roghnóidh an t-iarrthóir

• 30 marc:

• 1 nóiméad ullmhúcháin

• 2 nóiméad le cur síos a dhéanamh ar na pictiúir sa sraith.

• 4 pictiúr x 7 marc = 28 marc

• Bronnfar 2 marc as éifeacht an chur i láthair

• (Iomlán = 30 marc)

Sraith Pictiúr

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Briseadh síos na marcanna

Cuid 2: Cur síos ar rólghlacadh a roghnóidh an t-iarrthóir (faoi cheilt)

• 40 marc:

• 1 nóiméad ullmhúcháin,

• 2 nóiméad chun ceisteanna a chur ar an scrúdaitheoir

• 10 gceist le cur ag an iarrthóir

• 4 marc ag gabháil le gach ceist:

• 4 x 10 marc

• (Iomlán = 40 marc)

Rólghlacadh

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

4/5 nóiméad

CUMAS CUMARSÁIDE (50 marc)

(Tuiscint, Líofacht, Stór Focal, Sothuigtheacht an chur in iúl).

CUMAS TEANGA (30 marc)

(Máistreacht ar chruinnúsáid na bpríomhghnéithe de cheart na teanga labhartha: comhréir agus struchtúir, gramadach agus deilbhíocht, rithim agus foghraíocht.)

Cuid 4: An t-Agallamh

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Teimpléad marcála do scrúdaitheoirí

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Béaltriail Roghnach 160 marc (5 – 7 nóiméad)

• Cluastuiscint 40 marc

• Léamhthuiscint 120 marc

• Ceapadóireacht 80 marc

• Iomlán 400 marc

Bonnleibhéal

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Cumas Cumarsáide 120 marc

4 bloc ( 30 marc x 4 =120 marc)

Bloc 1: An Teaghlach 30 marc

Bloc 2: An Scoil 30 marc

Bloc 3: An Ceantar Áitiúil 30 marc

Bloc 4: Caitheamh Aimsire agus 30 marc

Laethanta Saoire

Cumas Teanga 40 marc

(Marc cuí as 40 marc le cur i bhfeidhm ag críoch na béaltrialach i gcás gach iarrthóra)

Béaltriail Roghnach 160 marc

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Bloc 1 =30 marc

(30 marc x 4 =120 marc)

Ceisteanna samplacha

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

• Tuiscint an iarrthóra ar an nGaeilge labhartha

• Tuiscint an iarrthóra ar cheisteanna

• Tuiscint an iarrthóra ar spreagthaí an scrúdaitheora

• Líofacht agus fonnmhaireacht chainte an iarrthóra

• Soiléireacht agus sothuigtheacht maidir le smaointe, mothúcháin agus tuairimí a chur in iúl

• Stór focal agus leaganacha cainte

Cumas Cumarsáide (120 marc)

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

• Dul na Gaeilge

• Comhréir agus struchtúir

• Gramadach agus deilbhíocht

• Rithim agus foghraíocht

Cumas Teanga (40 marc)

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Teimpléad marcála do scrúdaitheoirí

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Béaltriail na hArdteistiméireachta

An Bhéaltriail Ghaeilge

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

20%

25%

15%

40%

Cluastuiscint Léamhthusicint

Ceapadóireacht Scrúdú Béil

Marcanna - ATBL

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

AT - Bonnleibhéal

An Ardteistiméireacht: Bonnleibhéal – Páipéar

Am Marcanna

1 Triail Chluastuisceana

30 nóim 120

2 Léamhthuiscint Ceapadóireacht scríofa

1 uair 30 nóim 15090

2 uair 360

Béaltriail

Iomlán

8 – 10 nóim 240400

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ieAn Bhéaltriail Ghaeilge

(AT - Bonnleibhéal)

Beidh an comhrá bunaithe ar na ceithre bhloc seo:

• Bloc 1: An teaghlach agus áit chónaithe (50 marc)

• Bloc 2: An scoil agus cúrsaí scoile (50 marc)

• Bloc 3: Caitheamh aimsire (50 marc)

• Bloc 4: Laethanta saoire; am agus aimsir; obair (50 marc)

Cumas Gaeilge (40 marc)

Iomlán 240 marc

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

An Bhéaltriail Ghaeilge (AT - Bonnleibhéal)

Grád Aicme Stór Gaeilge 50 x 4

Cumas 40

A Sármhaith 43-50 34-40

B An-mhaith 35-42 28-33

C Maith 27-34 22-27

D Measartha 19-26 16-21

E Lag 11-18 10-15

F An-lag 0-10 0-9

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

AT – Bonnleibhéal (Imlitir S.90/10)

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

40%

10%16%

17%

17%

Béaltriail 40% Cluastuiscint 10%

Ceapadóireacht 16.6% Léamhthuiscint 16.6%

Litríocht 16.6%

Marcanna - ATGL

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

40%

10%16%

17%

17%

Béaltriail 40% Cluastuiscint 10%

Ceapadóireacht 16.6% Léamhthuiscint 16.6%

Litríocht 16.6%

Marcanna - ATAL

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

An Bhéaltriail(Ardleibhéal & Gnáthleibhéal)

An Bhéaltriail Am (nóiméid)

Marcanna

Fáiltiú 1nóim 5

Léamh na Filíochta 2 nóim 35

Cur síos ar Shraith pictiúr 4 nóim 80

Agallamh 6 – 8 nóim 120

Iomlán 15 nóim 240

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Fáiltiú : 5 marc

5 marc ar 5 phíosa eolais:

1. ainm

2. aois

3. seoladh baile

4. dáta breithe

5. scrúduimhir

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Aithris na Filíochta: 35 marc

Grád Aicme Marc

A Sármhaith 29-35

B An-mhaith 24-28

C Maith 19-23

D Measartha 14-18

E Lag 9-13

F An-lag 0-8

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Cur síos ar shraith pictiúr: 80 marc

50 marc – Cumas cumarsáide

10 marc – Ceisteanna a chur agus a fhreagairt

20 marc – Cumas teanga

80 marc - Iomlán

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Comhrá Ginearálta : 120 marc

75 marc ar Stór Gaeilge & 45 marc ar Chumas teanga

Grád Aicme Stór Gaeilge Cumas

A Sármhaith 64-75 39-45

B An-mhaith 53-63 32-38

C Maith 42-52 25-31

D Measartha 30-41 18-24

E Lag 19-29 12-17

F An-lag 0-18 0-11

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Coimisiún na Scrúduithe Stáit, Corr na Madadh, Baile Átha Luain, Co. na hIarmhí,

Fón 0906-442700www.examinations.ie

Tuilleadh eolais maidir le scrúduithe Stáit

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

LabharthachtLabhairt na Gaeilge

Straitéisí foghlama agus measúnaithe

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

LabharthachtLabhairt na Gaeilge, Straitéisí foghlama agus measúnaithe

• an tsraith pictiúr • an scrúdú béil• An litríocht

• an cluastuiscint• an scríobhneoireacht

Ceangail idir

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ieComhchreat Tagartha na

hEorpa um Theangacha (CEFR)

• Stór Focal

• Líofacht

• Cumarsáid

• Cruinneas

• Foghraíocht

BTAT & BTTS

CumasCumarsáide

Cumas Teanga

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Stór focal:

Raon foclóra sách fairsing ag an gcainteoir le gur féidir leis/léi é/í féin a chur in iúl ar bhealach cuí ar réimse leathan topaicí; an chaoi ar féidir leis an gcainteoir scód a ligean leis an teanga gan a bheith cosctha ag stór na bhfocal atá aige/aici. Cuimsíonn sé saintéarmaíocht an ábhair maraon le cora cainte.

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Líofacht

An rith cainte nádúrtha atá ag an gcainteoir; gan na focail a bheith ag teip air/uirthi; spontáineacht na cainte; cumas an chainteora é/í féin a chur in iúl ar bhealach a léiríonn go bhfuil an teanga ar a t(hoil) aige/aici.

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Cruinneas

Cé chomh cruinn is atá an cainteoir ó thaobh na gramadaí agus na struchtúrteanga de. Cumas an chainteora anghramadach agus struchtúir theanga a úsáid go comhthéacsach agus go héasca.

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Cumarsáid

Cumas an chainteora an chaint a choimeád ar siúl; a c(h)umas cur leis an gcaint agus idirghníomhú leis an gcainteoir eile trí shealaíocht chuí a úsáid; a bheith in ann straitéisí a úsáid, nuair is gá, leis an gcomhrá a choimeád ar siúl.

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Foghraíocht:

Cé chomh cruinn is chomh beacht is a labhraíonn an cainteoir a léiríonn go bhfuil dul na Gaeilge ar fhuaimniú na bhfocal. Cuimsíonn sé tuin chainte, rithim, fuaimniú, béim, srl.

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

• Éilíonn sé a lán ama

• Próiseas an-tapaidh faoi bhrú ama –(ní hionann teanga labhartha & teanga scríofa)

• Pearsantacht/Scileanna Cumarsáide

• Foirmlí teanga & caint spontáineach

• Líofacht & Cruinneas i gceist

• Comhthéacs an-tábhachtach

Forbairt na teanga labharthaSaothrú & Tástáil

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

• Ní thagann caint gan ionchur

• Ní thagann caint gan ghá

• Ní thagann caint gan mhisneach

Forbairt na teanga labhartha

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

An Cainteoir dúchais:

• Bíonn an chaint stadach…/sosanna…

• Bíonn athrá ann…

• Bíonn botúin ann...

• Bíonn féincheartú ann…

• Bíonn cur isteach ó dhaoine eile…

Forbairt na teanga labhartha

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Tascanna Samplacha

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Measúnú ar an labhairt

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

Uirlis Mheasúnaithe

Síníú an mhúinteora

_______________________

Síníú an scoláire

_____________________

Ainm _____________________

Rang _____________________

Dáta _____________________

Topaic ____________________

Tasc _____________________

Cumarsáid

Líofacht Foghraíocht

Cruinneas Stór focal

ww

w.p

dst

.ie

ww

w.p

dst

.ie

An bhfuil tuiscint níos fearr agat:

• ar bhéaltriail roghnach an TeastaisShóisearaigh

• ar bhéaltriail na hArdteistiméireachta

• ar straitéisí a spreagann an chaint

• ar conas measúnú a dhéanamh ar an gcaint

Aidhmeanna na ceardlainne: