Upload
phamtruc
View
214
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Pharmazeutische TerminologiePharmazeutische Terminologie
Teil IITeil II
15.11.1115.11.11
Nomenklatur von ArzneistoffenNomenklatur von Arzneistoffen
• Kennzeichnung von organisch-chemischen Verbindungen nach IUPAC-Regeln(International Union of Pure and Applied Chemistry)
� 7-Chlor-2,3-dihydro-1-methyl-5-
phenyl-1H-1,4-benzodiazepin-2-on
• Vergabe von INN-Bezeichnungen (international non-proprietary names) durch die WHO (World Health Organisation)
� Diazepam
• Hersteller vergibt Handelsname ( ® = registriert; TM = Trademark); mehrere Handelsnamen für eine INN-Bezeichnung möglich
� Valium®, Faustan® etc.
• Verwendung von monoklonalen Antikörpern in Therapie von diversenKrankheiten (z.B. als Zytostatika, Immunmodulatoren u.a.)
� Aufbau des Antikörpernamens gibt Auskunft über: 1. Art des Antikörpers, 2. Wirkort / Zielorgan / Indikation, 3. Herkunft
� Festlegung durch USAN (United States Adopted Name)
� Bsp.: Inf – li – xi – mab (Remicade®)
Präfix• vom Her-steller frei gewählt
target infix• gibt Hinweis auf Zielorgan bzw. Indikation
source infix• Herkunft des Antikörpers (z.B.Maus)
Suffix• „-mab“ für alle monoklonalen AKs, AK-Fragmente, radiogelabelte AKs
Nomenklatur von Arzneistoffen Nomenklatur von Arzneistoffen --
AntikAntiköörperrper
Nomenklatur von Arzneistoffen Nomenklatur von Arzneistoffen --
AntikAntiköörperrper
Präfix target infix Definition source infix Herkunft Suffix
-tu-/-t- Tumore -o- Maus-li-/-l- Immunmodulator -xi- chimär-ba-/-b- Bakterien -zu- humanisiert-ci-/-c- Herz u. Gefäße -u- human-fu-/-f- antimykotisch -e- Hamster-ki-/-k- Interleukine -a- Ratte-ne-/-n- Nervenzellen -i- Primaten-so-/-s- Knochen -axo- Ratte/Maus-chimär-vi-/-v- Viren -xizu- chimär/humanisiert
vari
abe
l
-mab
InfliximabTrastuzumab
Abciximab
Beispiele:
Alcohol/ Aethanol / Spiritusabsolutus
Ethanolum absolutumEthanol
Alt-LateinNeu-LateinIUPACTrivialnamen
Ammonium carbonicumAmmonii carbonasAmmoniumcarbonatHirschhornsalz
Chemikalien und RezeptursubstanzenChemikalien und Rezeptursubstanzen
Spiritus dilutusEthanolum 70 per centumEthanol 70%
Alkohol/Ethylakohol/Weingeist
Tartarus (depuratus), Kalium bitartaricum
Kalii hydrogentartrasKaliumhydrogentartratWeinstein
Liquor Ammonii causticiAmmonii hydroxidisolutio 10 per centum
Ammoniak-Lsg. (10%)Salmiakgeist
Spiritus Vini galliciVini gallici spiritusFranzbranntwein
Ammonium chloratumAmmonii chloridumAmmoniumchloridSalmiak
Natrium carbonicumNatrii carbonasNatriumcarbonatSoda
Natrium bicarbonicumNatrii hydrogencarbonasNatriumhydrogencarbonatNatron
Natrium hydroxydatumNatrium causticum
Natrii hydroxidumNatriumhydroxidÄtznatron/ Natronlauge
Alcohol/ Aethanol / Spiritusabsolutus
Ethanolum absolutumEthanol
Alt-LateinNeu-LateinIUPACTrivialnamen
Ammonium carbonicumAmmonii carbonasAmmoniumcarbonatHirschhornsalz
Chemikalien und RezeptursubstanzenChemikalien und Rezeptursubstanzen
Spiritus dilutusEthanolum 70 per centumEthanol 70%
Alkohol/Ethylakohol/Weingeist
Tartarus (depuratus), Kalium bitartaricum
Kalii hydrogentartrasKaliumhydrogentartratWeinstein
Liquor Ammonii causticiAmmonii hydroxidisolutio 10 per centum
Ammoniak-Lsg. (10%)Salmiakgeist
Spiritus Vini galliciVini gallici spiritusFranzbranntwein
Ammonium chloratumAmmonii chloridumAmmoniumchloridSalmiak
Natrium carbonicumNatrii carbonasNatriumcarbonatSoda
Natrium bicarbonicumNatrii hydrogencarbonasNatriumhydrogencarbonatNatron
Natrium hydroxydatumNatrium causticum
Natrii hydroxidumNatriumhydroxidÄtznatron/ Natronlauge
‘das Carbonat des Natriums’Genitiv Nominativ
‘das carbonierte Natrium’Nominativ Adjektiv
Natrium tetraboricumNatrii tetraborasNatriumtetraboratBorax
Magnesium sulfuricumMagnesii sulfasMagnesiumsulfatBittersalz
Alt-LateinNeu-LateinIUPACTrivialnamen
Natrium sulfuricumNatrii sulfasNatriumsulfatGlaubersalz
Calcium sulfuricumCalcii sulfasCalciumsulfatGips
Natrium thiosulfuricumNatrii thiosulfasNatriumthiosulfatFixiersalz (Antichlor)
Liquor Aluminii acetico-tartarici
Aluminii acetatistartratis solutio
Aluminiumacetat-tartrat-Lösung
Essigsaure Tonerde
Urea puraUreumHarnstoff
Chemikalien und RezeptursubstanzenChemikalien und Rezeptursubstanzen
Natrium chloratumNatrii chloridumNatriumchloridKochsalz
Calcium carbonicumCalcii carbonasCalciumcarbonatSchlämmkreide
Saccharum lactisLactosumLactoseMilchzucker
Kohlensäurediamid
Chemikalien und Rezeptursubstanzen Chemikalien und Rezeptursubstanzen --
SSääurenuren
Perchlorsäure HClO4Acidum perchloricum
Chlorsäure HClO3Acidum chloricum
chlorige Säure HClO2Acidum chlorosum
unterchlorige Säure HClO Acidum hypochlorosum
Salzsäure HCl Acidum hydrochloricum
Schwefelsäure H2SO4Acidum sulfuricum
Salpetersäure HNO3Acidum nitricum
Borsäure H3BO3Acidum boricum
Essigsäure CH3COOH Acidum aceticum
hier: neulateinische Bezeichnung = altlateinische Bezeichnung
Chemikalien und Rezeptursubstanzen Chemikalien und Rezeptursubstanzen --
SSääureresteurereste
Alt-LateinNeu-LateinSummenformeldeutsch
perchloricumperchlorasCIO4–Perchlorat
chloricumchlorasCIO3–Chlorat
chlorosumchlorisCIO2–Chlorit
hypochlorosumhypochlorisCIO–Hypochlorit
chloratumchloridumCl–Chlorid
sulfuricumsulfasSO4–Sulfat
sulfurosumsulfisSO3–Sulfit
sulfuratumsulfidumS2–Sulfid
nitricumnitrasNO3–Nitrat
nitrosumnitrisNO2–Nitrit
phosphoricumphosphasPO4–Phosphat
phosphorosumphosphisPO3–Phosphit
hypophosphorosumphosphinasPO2–Hypophosphit
phosphoratumphosphidumP–Phosphid
Chemikalien und Rezeptursubstanzen Chemikalien und Rezeptursubstanzen --
SSääureresteurereste
Alt-LateinSummenformeldeutsch
perchloricumperchlorasCIO4–Perchlorat
chloricumchlorasCIO3–Chlorat
chlorosumchlorisCIO2–Chlorit
hypochlorosumhypochlorisCIO–Hypochlorit
chloratumchloridumCl–Chlorid
sulfuricumsulfasSO4–Sulfat
sulfurosumsulfisSO3–Sulfit
sulfuratumsulfidumS2–Sulfid
nitricumnitrasNO3–Nitrat
nitrosumnitrisNO2–Nitrit
���� Anionen Formel IUPAC Neu Alt
einatomig Cl–, S2– -id -idum -atummehratomig (niedrige Oxidationsst.) ClO–, PO2
– -it -is -osummehratomig (hohe Oxidationsstufe) ClO4
–, NO3– -at -as -icum
Neu-Latein
RezepturgrundlagenRezepturgrundlagen
Lanae alcoholum unguentum(Eucerinum anhydricum)
Unguentum alcoholum lanae(Eucerinum anhydricum)
Wollwachsalkoholsalbe(Eucerin®)
Alcoholes adipis lanae Alcoholes LanaeWollwachsalkohole
Adeps lanae Adeps Lanae anhydricusWollwachs
Alt-Lateindeutsch Neu-Latein
Lanolinum LanolinumLanolin
Lanae alcoholum unguentumaquosum(Eucerinum aquosum)
Unguentum alcoholum lanaeaquosum(Eucerinum cum aqua)
wasserhaltige Wollwachs-alkoholsalbe
RezepturgrundlagenRezepturgrundlagen
Unguentum emulsificans Unguentum emulsificansHydrophile Salbe
Unguentum emulsificansaquosum
Unguentum emulsificansaquosum
Wasserhaltige hydrophileSalbe
Vaselinum album / flavum Vaselinum album / flavumweißes / gelbes Vaselin
Cera alba / flava Cera alba / flavaweißes / gelbes Wachs(Bienenwachs)
Unguentum leniens Unguentum leniensKühlsalbe, Cold cream
Unguentum molle Unguentum molleWeiche Salbe
Cetaceum CetaceumWalrat
Cetylii palmitas Cetylium palmitinicumCetylpalmitat
Arachidis oleum Oleum ArachidisErdnussöl
Cremor basalis / Unguentum basalis
Cremor basalis / Unguentum basalis
Basiscreme DAC
Alt-Lateindeutsch Neu-Latein
Paraffinum perliquidum Paraffinum perliquidumdünnflüssiges Paraffin
Paraffinum liquidum Paraffinum subliquidumdickflüssiges Paraffin
Alt-Lateindeutsch Neu-Latein
RezepturgrundlagenRezepturgrundlagen
Paraffinum solidum Paraffinum solidumHartparaffin
Adeps solidus Adeps solidusHartfett
Cacao oleum Oleum CacaoKakaobutter
Ammonii bituminosulfonas;Ichthammolum
Ammonium bituminosulfonicumlchthyol® (=Ammonium-bituminosulfonat,“Zugsalbe”)
Lithanthracis picis solutio Liquor carbonis detergensSteinkohlenteer-Lösung
Glycerolum 85 per centum GlycerinumGlycerol 85% (Glyzerin)
Zinci pasta Pasta ZinciZinkpaste
Zinci oxidum Zincum oxydatumZinkoxid
Zinci oxidi oleum Oleum ZinciZinköl
Sirupus simplex Sirupus simplexZuckersirup
Zinci oxidi lotio Lotio ZinciZinkoxidschüttelmixtur(Lotio alba aquosa)
Alt-Lateindeutsch Neu-Latein
RezepturgrundlagenRezepturgrundlagen
Zinci gelatina Gelatina ZinciZinkleim
Carbo activatus Carbo medicinalisMedizinische Kohle
Kaolinum ponderosum Bolus albaWeißer Ton
Sirupus emeticus Sirupus emeticusBrechsirup
Ipecacuanhae sirupus Sirupus IpecacuanhaeBrechwurzelsirup
ArzneiformenArzneiformen
FlFlüüssige Arzneiformen (I) ssige Arzneiformen (I)
Unguentum emulsificansEmulsionEmulsio, -onis
Solutio Cordes®LösungSolutio, -onis
Suspension, AufschwemmungSuspensio, -onis
Aqua destilata, Aq. demineralisataWasser, ArzneiwasserAqua, -ae
Oleobal®BadBalneum, -i
Ricini oleum, AetheroleumÖIOleum, -i
Sirupus Rubi idaei, Sirupus simplexSirupSirupus, -i
Succus Liquiritiae inspissatusSaftSuccus, -i
Crataegutt®, OtoguttaeTropfenGutta, -ae
NasentropfenRhinoguttae
AugentropfenOculoguttaeGuttae ophthalmicae
AugenwasserCollyrium, -iSolutio ophthalmica
Rhinoguttae pro infantibus
Vinum PepsiniWeinVinum, -i
ArzneiformenArzneiformen
FlFlüüssige Arzneiformen (II) ssige Arzneiformen (II)
InhalationInhalatio, -onis
AufgußInfusum, -i
InfusionHineingießen/-fließenInfusio, -onis
Injektopas®InjektionInjectio, -onis
Decoctum GentianaeAbkochungDecoctum, -i
Liquor Natrii hypochlorosiFlüssigkeitLiquor, -oris
Extractum spissumExtraktExtractum, -i
ElixirElixir, -is Bronchicum Elixir®
Tinctura ValerianaeTinkturTinctura, -ae
Klysma salinisch®KlistierKlysma, -ae
ImpfstoffVaccinum, -i
Ampuwa®AmpulleAmpulla
KaltauszugMaceratum, -i
Balsamum peruvianumBalsamBalsamum, -i
Cremor basalis DACCremeCremor, -is
Halbfeste ArzneiformenHalbfeste Arzneiformen
Unguentum leniens, Unguentum molleSalbeUnguentum, -i
Zinci pastaPastePasta, -ae
Venalot Mono Liniment®, Rubriment®EinreibungLinimentum, -i
Lotio alba aquosaLotion, SchüttelmixturLotio, -onis
Mucilago TyloseSchleimMucilago, -inis
Feste Arzneiformen (I)Feste Arzneiformen (I)
„Täfelchen", TabletteTabuletta, -ae
PulverPulvis, -eris
Kohle-Compretten®TablettenCompressi
mit Zucker od. ä. überzogener PresskernDrageeDragee
ArzneiformenArzneiformen
GranulatKörnchenGranulum, -i
Capsulae operculatae, C. amylaceaeKapselCapsula, -ae
Feste Arzneiformen (II)Feste Arzneiformen (II)
kleine kugelige Granulate definierter GrößePellets
Marienbader Pillen®, Schinderpillen®PillePilula, -ae
Emser Pastillen®Pastille, LutschtablettePastillus, -i
durch Pelletierung teilbare Retardformmultiple unit pellet systemMUPS®
Rotulae Menthae piperitae(Zucker-) PlätzchenRotula, -ae
Species pectoralis, Species diaphoreticaTeemischungSpecies, -erum
Mixtura solvens Compretten®MischungMixtura, -ae
Massa pilularumMasseMassa, -ae
Styli causticiStifte, StäbchenStyli
Sal Carolinum factitiumSalzSal, salis
ArzneiformenArzneiformen
flüssige Verdünnung aus Urtinkturen / LösungDilutio, -onis
feste Verdünnung aus VerreibungTrituratio, -onis
Globuli vaginalesKügelchenGlobulus, -i
AnalzäpfchenSuppositorium, -i
Nitroderm TTS®, Estraderm TTS®Transdermales Pflaster(TTS)
Emplastrumtranscutaneum
HeftpflasterCollemplastrum /Emplastrum adhaesivum
Emplastrum LithargyriArzneipflasterEmplastrum, -i
Feste Arzneiformen (III)Feste Arzneiformen (III)
HomHomööopathische Zubereitungenopathische Zubereitungen
MUPS® Pillenbrett
ArzneiformenArzneiformen
Carvi fructusFruchtFructus, -us
Eucalypti foliumBlatt*Folium, -i
Malvae flosBlüte*Flos, -res
Phaseoli pericarpiumFruchtschalePericarpium, -i
Lupuli strobulusZapfen*Strobulus, -i
Psyllii semenSamenSemen, -inis
Nux vomicaNußNux, -cis
Pflanzliche Drogen Pflanzliche Drogen -- DrogenartenDrogenarten
BeispielLatein (Nom./Gen.) deutsch
Centaurii herbaKrautHerba, -ae
Santali lignumHolzLignum, -i
Quercus cortexRindeCortex, -icis
Carvi fructusFruchtFructus, -us
Eucalypti foliumBlatt*Folium, -i
Malvae flosBlüte*Flos, -res
Phaseoli pericarpiumFruchtschalePericarpium, -i
Lupuli strobulusZapfen*Strobulus, -i
Psyllii semenSamenSemen, -inis
Nux vomicaNußNux, -cis
Pflanzliche Drogen Pflanzliche Drogen -- DrogenartenDrogenarten
BeispielLatein (Nom./Gen.) deutsch
Centaurii herbaKrautHerba, -ae
Santali lignumHolzLignum, -i
Quercus cortexRindeCortex, -icis
Neu-Latein: Pflanzenname - PflanzenteilGenitiv - Nominativ S���� des Eukalyptus’ Blatt
Alt-Latein: Pflanzenteil - PflanzennameNominativ S/P - Genitiv���� die Blätter des Eukalyptus
Folia Eucylypti
Aconiti tuberKnolleTuber, -is
Liquiritiae radixWurzelRadix, -icis
Lini oleum,Eucalypti aetheroleum
ÖlOleum, -i
Scillae bulbusZwiebelBulbus, -i
Triticum amyliiStärkeAmylum, -i
Suillus adepsSchmalz, FettAdeps, -ipis
Rhizoma, -ae Wurzelstock Iridis rhizoma
Pflanzliche Drogen Pflanzliche Drogen -- DrogenartenDrogenarten
BeispielLatein (Nom./Gen.) deutsch
Mel rosatumHonigMel, -lis
Pflanzliche Drogen Pflanzliche Drogen -- BeispieleBeispiele
Tiliae flosFlores TiliaeLindenblüten
Matricariae flosFlores ChamomillaeKamillenblüten
Salviae foliumFolia SalviaeSalbeiblätter
Menthae piperitae foliumFolia Menthae piperitaePfefferminzblätter
Absinthii herbaHerba AbsinthiiWermutkraut
Taraxaci herbaHerba TaraxaciLöwenzahnkraut
Foeniculi fructusFructus FoeniculiFenchel
Anisi fructusFructus AnisiAnis
Lini semenSemen LiniLeinsamen
Santali lignumLignum SantaliSandelholz
Valerianae radixRadix ValerianaeBaldrianwurzel
Zingiberis rhizomaRhizoma ZingiberisIngwerwurzelstock
Ricini oleumOleum RiciniRizinusöl
Valerianae tincturaTinctura ValerianaeBaldriantinktur, Baldriantropfen
Neu-LateinAlt-LateinDrogenname
Chemikalien / Rezeptursubstanzen / Chemikalien / Rezeptursubstanzen /
Pflanzliche Drogen Pflanzliche Drogen –– Adjektive Adjektive
Unguentum emulsificans aquosumwässrig, wasserhaltigaquosus, -a, -um
Eucerinum anhydricumwasserfreianhydricus, -a, -um
Extractum Chamomillae fluidumflüssig, flüchtig, Fluid…fluidus, -a, -um
Acidum nitricum dilutumverdünntdilutus, -a, -um
Paraffinum liquidumflüssigliquidus, -a, -um
Phenolum liquefactumverflüssigtliquefactus, -a, -um
Kalium hydricum (= KOH)wasserhaltighydricus, -a, -um
Aqua destillatadestilliertdestillatus, -a, -um
Oleum Terebinthinae rectificatummehrf. destilliert, rektifiziertrectficatus, -a, -um
Oleum Ricini raffinatumgereinigt, raffiniertraffinatus, -a, -um
Acidum hydrochloricum concentratumkonzentriertconcentratus, -a, -um
Alcohol absolutushochgereinigt, absolutabsolutus, -a, -um
Acidum nitricum fumansrauchendfumans
Sulfur depuratusgereinigtdepuratus, -a, -um
Natrium causticumätzendcausticus, -a, -um
Tinctura aromaticaaromatischaromaticus, -a, -um
Aqua Amygdalarum amararumbitteramarus, -a, -um
Chemikalien / Rezeptursubstanzen / Chemikalien / Rezeptursubstanzen /
Pflanzliche Drogen Pflanzliche Drogen –– Adjektive Adjektive
Amygdalae dulcessüßdulcis, -e
Spiritus Melissae composituszusammengesetztcompositus, -a, -um
Fructus Anisi contususzerstoßencontusus, -a, -um
Radix Taraxaci concisuszerschnittenconcisus, -a, -um
ganztotus, -a, -um
Rhizoma Zingiberis pulvis grossusgrobgrossus, -a, -um
pulverisiertpulveratus, -a, -um
Radix Liquiritiae raspatusgeraspeltraspatus, -a, -um
Urea pura pulvis subtilisfeinsubtilis, -e
Olea aethereaätherischaethereus, -a, -um
Spirituosenweingeisthaltig, spirituösspirituosus, -a, -um
Paraffinum durumhartdurus, -a, -um
Pasta Zinci mollis, Unguentum molleweichmollis, -e
Chemikalien / Rezeptursubstanzen / Chemikalien / Rezeptursubstanzen /
Pflanzliche Drogen Pflanzliche Drogen –– Adjektive Adjektive
Paraffinum solidum, Adeps solidusfestsolidus, -a, um
Acidum hydrochloricum crudumrohcrudus, -a, -um
Enzynorm forte®starkfortis, -e
Beloc mite®mildmitis, -e
Urea purareinpurus, -a, -um
Acidum hydrochloricum purissimumreinstpurissimus, -a, -um
Sulfur sublimatumsublimiertsublimatus, -a, -um
Sulfur praecipitatusgefälltpraecipitatus, -a, -um
Resorcinum cristallisatumkristallisiert, kristallincristallisatus, -a, -um
Sal Carolinum factitiumkünstlich hergestelltfactitius, -a, -um
Emplastrum adhaesivumhaftendadhaesivus, -a, -um
Natrium sulfuricum siccumtrockensiccus, -a, -um
Exsikkatorgetrocknetsiccatus, -a, -um
Chemikalien / Rezeptursubstanzen / Chemikalien / Rezeptursubstanzen /
Pflanzliche Drogen Pflanzliche Drogen –– Adjektive Adjektive
Aqua communis (früher f. Leitungswasser)gewöhnlich, verbreitetcommunis, -e
Thymus vulgarisgewöhnlichvulgaris, -e
Talcum venalehandelsüblich, verkäuflichvenalis, -e
Anisi fructus contusus
dem Zugriff des Kunden entzogene Regale
Selbstbedienungsbereich mit freiverkäuflichen ArzneimittelnFreiwahl
Arbeitsraum, Offizin, offizinellofficina
Lager, Apothekeapotheca
Sichtwahl
HV Handverkauf � HV-Tisch
OTC „over the counter“, freiverkäufliche und apothekenpflichtige Präparate
Die ApothekeDie Apotheke
Zytostatikalabor
RezepturArbeitsbereich in Apotheke / Zubereitung eines Arzneimittels auf Rezept oder Kundenwunsch
Labor zur Herstellung von Krebsmedikamenten (griech.: Kytos = Höhlung/Zelle, Stasis = Stehen/Stillstand)
DefekturHerstellung von bis zu 100 abgabefertigen AM pro Tag in der Apotheke, „auf Vorrat“
Arzneimittel, die im Voraus hergestellt werden und in einer zur Abgabe an den Verbraucher bestimmten Verpackung in den Verkehr gebracht werden
Fertigarznei-mittel (FAM)
Die ApothekeDie Apotheke
Tabellarische Auflistung im Anhang des DAB über Separanda
Tabula CTab. C
Im Tresor oder Giftschrank aufzubewahrende Substanzen und Gifte
Venena„weiß auf schwarz“
Vorsichtig aufzubewahrende Substanzen (gekennzeichneter und
getrennter Bereich)
Separanda„rot auf weiß“
Gewöhnlich aufzubewahrendeSubstanzen (Rezeptur, Über-
vorratsraum, Labor)
Indifferentia„schwarz auf weiß“
Die ApothekeDie Apotheke
Die ApothekeDie Apotheke
PKA
PTA
Approbierte/r
Pharmazeutisch-technische/r Assistent/in
Apotheker/in � Approbation
Pharmazeutisch-kaufmännische/r Angestellte/r
Famulus
PharmaziepraktikantPraktikant
Famulant
Pharm.-Ing. Pharmazie-Ingenieur/in