013

วารสาร PETROMAT Today ปท 4 ฉบบท 13

Food PackagingFood Packaging

- Food Packaging Research-สถาบนพลาสตกกบการพฒนาอตสาหกรรมพลาสตกไทย- Additive Materials for Food Packaging

Food Packaging

INTRODUCTION

เชอวาส งหนงททานผอานปรารถนากคอการมสขภาพทด ปจจยหนงกขนกบอาหารทเราเลอกรบประทาน แตดวยความจ�าเปนในสงคมยคปจจบนทชวตมความเรงรบ ตองการความสะดวกสบาย สงผลใหผประกอบการเลอกผลตอาหารทเกบใน “บรรจภณฑอาหาร” ทใชงานงายสะดวกตอการรบประทาน ยดอายอาหารได แตคงคณคาไว ตามหลกโภชนาการ เชน WikiCell บรรจภณฑกนไดในคอลมน Get To Know บรรจภณฑอาหารกนไดเมอละลายน�าในคอลมน Everyday PETROMAT เปนตน นกวจยจาก PETROMAT เลงเหนความส�าคญ จงไดพฒนางานวจยเพอพฒนาบรรจภณฑตาง ๆ เชน การพฒนาคณสมบตตาง ๆ ของพลาสตกชวภาพส�าหรบผลตบรรจภณฑอาหารรอนและอาหารแชเยอกแขง การพฒนาบรรจภณฑส�าหรบผกและผลไม และการพฒนาบรรจภณฑทสามารถสอสารกบผบรโภคได เปนตน คอลมน PETROMAT Interview ฉบบนไดรบเกยรตจาก ดร.เกรยงศกด วงศพรอมรตน ผอ�านวยการสถาบนพลาสตก มาชวยเลาประสบการณและความทาทายในการท�างานรวมกบภาคอตสาหกรรมโดยเฉพาะในอตสาหกรรมพลาสตก การหาวสดทเหมาะสมส�าหรบผลตภณฑ การออกแบบเพอใหเหมาะสมกบงาน รวมถงการผลตใชเองทดแทนการน�าเขาจากตางประเทศ ส�าหรบวารสาร PETROMAT Today ปท 4 น จะขอแนะน�าคอลมน น องใหม “Food Corner by PETROMAT” ทพาทานผอานไปเพลดเพลนกบเมนทหลากหลาย พรอมดมด�าบรรยากาศภายในราน รวมถงวธการเดนทางใหตามไปลองชมกนไดนะคะ

จดทาโดยศนยความเป�นเลศดานเทคโนโลยปโตรเคมและวสด

อาคารวจยจฬาลงกรณมหาวทยาลย ช�น 7 ซ.จฬาฯ 12 ถ.พญาไท แขวงวงใหมเขตปทมวน กรงเทพฯ 10330

โทร : 0-2218-4141-2 โทรสาร : 0-2611-7619Email: info@petromat.org

WWW.PETROMAT.ORG

กากบศลปกมลชนก ชนวเศษ

คณะทปรกษารศ. ดร.ปราโมช รงสรรควจตรรศ. ดร.ศรพร จงผาตวฒบรรณาธการแกวใจ คาวลยศกด

ผชวยบรรณาธการฤทธเดช แววนกล

กองบรรณาธการชญานศค ศรวงศนภาพรพมล ชมแจมธรยา เชาวขนทดภสรชาพร สเขยวกลนาถ ศรสขอรนนท คงเครอพนธ

PETROMAT’s

แกวใจค�าวลยศกดkaewjai.k@chula.ac.th

Editor Corner

Food Packaging

INTRODUCTION

4

เชอวาทกวนเราจะตองถามตวเองหรอคนใกลตววา “วนนจะกนอะไรด” เมอพดถงอาหาร สงหน งทมาควบคกนคอบรรจภณฑอาหาร ทกวนน เวลาเราเขารานสะดวกซอหรอหางสรรพสนคาเราจะเหนอาหารหลากหลายชนดวางอยเตมชน ทจรงแลวเราเหนบรรจภณฑของอาหารนนเอง เราจะเลอกสนคายห อทถกใจ มบรรจภณฑสวยงาม ไมมรอยขาดรวบบ อานรายละเอยดของสนคา วนหมดอาย ราคา เปนตน ซงกคอประโยชนของบรรจภณฑอาหารนนเอง ปจจบนเราจะเหนวาบรรจภณฑอาหารผลตจากพลาสตก กระดาษ และโลหะ เปนสวนใหญ แตในสมยโบราณมนษยเราใชอะไรในการบรรจอาหารกนละ

ในยคโบราณมนษยใชวสดจากธรรมชาตเปนบรรจภณฑอาหาร เชน ใบไม เปลอกหอย ลกน�าเตา ไมไผ เปนตน พวกเราคนไทยคงค นกบใบตอง ตลาดสดสมยกอนซ อหมช นนงพอคาจะวางบนใบตองและเอาเชอกกลวยมดใหเราหวกลบบาน ขาวตมมด หอหมก...เรมหว...ในยคตอมาจะเปนเครองปนดนเผาและเครองแกว จากนนเรมมการผลตกระดาษ กระดาษลกฟก กระปองโลหะ ฝาจบ และพลาสตกทเหนทวไปในปจจบน

พลาสตกเปนผลตภณฑจากปโตรเคมท ม การใช งานในดานตาง ๆ อยางแพรหลายรวมถงน�ามาเปนบรรจภณฑอาหารดวย เนองจากราคาถก น�าหนกเบา แขงแรง เหนยว ขนรปทรงไดงาย พลาสตกมหลายชนด คณสมบตแตกตางกน จ�าเปนทเราจะตองเลอกใชงานใหถกกบการใชงานจงจะเปนบรรจภณฑท ปลอดภย พลาสตกแบงเปน 7 ประเภทดวยกน ดงน

1.พอลเอทลนเทเรฟทาเลต(PolyethyleneTerephthalate:PETหรอPETE) โปรงใสคลายแกว เหนยว น�าหนกเบา ทนอณหภมไมเกน 70 – 100 �C นยมผลตเปนขวดน�าอดลม น�าดม น�าปลา น�ายาบวนปาก

3.พอลไวนลคลอไรด(Polyvinylchloride:PVC) โปรงใส กนอากาศและน�าไดด น�าหนกเบา ทนตอสารเคม ทนอณหภมไมเกน -20 – 80 �C ใชท�าฟลมหอหมอาหาร ถาด กลองบรรจอาหารขวดน�า

2.พอลเอทลนความหนาแนนสง(HighDensityPolyethylene:HDPE) มสขน กนน�าและความชนไดด เหนยว ทนตอแรงอดไดสง ทนการกดกรอนของสารเคม ทนอณหภมได 105 �C ผลตเปนลงบรรจสนคา ขวดใสนม น�ายาซกผา เคมภณฑฯ

4.พอลเอทลนความหนาแนนต�า(LowDensityPolyethylene:LDPE) เหนยว ยดหยนสง กนอากาศและความชนไดด ทนตอกรด/ดาง ไมมพษตอรางกาย ใชท�าฟลมหดบรรจอาหาร ถงน�าแขง ถงใสอาหารแชเยน ซองบะหมส�าเรจรป ขวดน�าเกลอ/ยาหยอดตา

เรองโดย... ฤทธเดช แววนกล

เกบอาหารดŒวยอะäรด ?

กระดาษลกฟก

กระป

องโล

หะ

พลาสตก

1PETE

2HDPE

3V

4LDPE

ใบตอ

ง

เครองแกว

5

ถงแมวาพลาสตกจะมประโยชนใชงานมาก แตปญหาทตามมาคอการก�าจดหลงการใชงาน ดงนน บรรจภณฑอาหารยคใหมนอกจากจะตองมคณสมบตไมแพยคเกาแลว ยงตองเปนมตรกบสงแวดลอม ค�านงถงสขภาพของผบรโภค และตอบสนองตอการด�าเนนชวตของประชาชนในยคใหม เชน ผลตจากพลาสตกชวภาพทสามารถยอยสลายได สามารถยดอายของอาหาร หรอเปนบรรจภณฑฉลาดทสามารถบอกคณภาพ/อณหภมของอาหารได ซงวารสาร PETROMAT Today ในเลม Bioplastics และ Smart Materials มการกลาวถงมาบางแลว ส�าหรบวารสารฉบบน ทานผอานจะไดทราบถงงานวจยเกยวกบบรรจภณฑอาหารของ PETROMAT และเทคโนโลยใหม ๆ เพมเตมครบ

5.พอลโพรพลน(Polypropylene:PP) ใส เหนยว ยดหยนสง กนความชน ทนตอสารเคม ทนอณหภมไมเกน -30 – 130 �C เขาไมโครเวฟได ใชผลตเปนถงพลาสตกรอน/เยน ฟลมใสหอหมอาหารกนอากาศเขา กลองใสอาหาร ขวดน�า ถวยน�า

7.พลาสตกประเภทอนๆ

เกดจากการผสมของพลาสตกชนดตาง ๆ ตามวตถประสงคการใชงาน ท�าบรรจภณฑททนตอการตมหรอกลน ทนตอการกระแทกสง เชน ขวดนมเดก

6.พอลสไตรน(Polystyrene:PS) ใส เปราะและแตกหกงาย ใสสและลวดลายได ไมมกลน ทนอณหภมไดไมเกน -20 – 80 �C ไมควรน�าเขาไมโครเวฟ มกใชผลตภาชนะทใชคร งเดยวทง เชน กลองหรอถาดโฟม ฝาถวยน�า ถวยไอศกรม ชอน

ขาวโพด

ขวดพลาสตก

ยอยสลาย

ปย

5

6

7

PP

PS

OTHER

Awards

อางอง 1. http://www.foodnetworksolution.com/news_and_articles/article/0095/พฒนาการของบรรจภณฑ ตอนท 12. http://www.pttplc.com/th/Media-Center/Energy-Knowledge/Documents/MD27%20knowledge04/petrochemi_02.pdf

PETROMATขอแสดงความยนดกบ

ศ.ดร.พชญศภผล(CU-PPC)ทไดรบรางวลดงน

1. รางวลผลงานประดษฐคดคน ประจ�าป 2558 ระดบด จากผลงานวจยเรอง“นวตกรรมเจรมการด(GermGuard) สารสกดจากเปลอกมงคดพชตเชอโรคส�าหรบประยกตใชเปน วสดทางการแพทย”จากวช.2. รางวลยกยองเชดชเกยรตอาจารยดานการเรยนการสอน กองทนกาญจนาภเษกเฉลมพระเกยรต ประจ�าป 2557 ระดบดมาก

Food Packaging

NEWS

6

EVENTS

ผบรหาร PETROMAT รวมประชมปรกษาหารอเกยวกบการด�าเนนงานของศนยความเปนเลศภายใต สบว. โดย ดร.กฤษณพงศ กรตกร รมช.กระทรวงศกษาธการ และ ดร.พเชษฐ ดรงคเวโรจน รมว.กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนประธาน เมอวนพธท 3 ธนวาคม 2557

PETROMAT พรอมนกวจยเขาพบทมวจยและพฒนาของบรษท เวสเทรน ดจตอล (ประเทศไทย) จ�ากด เพอแนะน�าหนวยงานและวางแผนการท�าวจยรวมกนในอนาคต เมอวนพฤหสบดท 4 ธนวาคม 2557 และเขาเยยมชมกระบวนการผลต เมอวนองคารท 13 มกราคม 2558

ประชมการด�าเนนงานของศนยความเปนเลศภายใตสบว.

วางแผนการท�าวจยรวมกบบรษทเวสเทรนดจตอล(ประเทศไทย)จ�ากด

PETROMAT รวมพธท�าบญตกบาตรพระสงฆ 108 รป เนองในโอกาสข นพทธศกราชใหม 2558 ในวนองคารท 6 มกราคม 2558 ณ ลานศรมหาโพธ จฬาลงกรณมหาวทยาลย

พธท�าบญตกบาตรเนองในโอกาสขนพทธศกราชใหม2558

PETROMAT แสดงความยนดกบภาควชาวสดศาสตรในวาระครบรอบ 41 ป เมอวนศกรท 6 กมภาพนธ 2558

ครบรอบ41ปภาควชาวสดศาสตร

ผบรหาร PETROMAT น�าเสนอการบรหารงานและผลการด�าเนนงานของศนยฯ และรบฟงขอเสนอเชงนโยบายจากคณะกรรมการในทประชมคณะกรรมการนโยบายวชาการ จฬาฯ เมอวนองคารท 20 มกราคม 2558

การประชมคณะกรรมการนโยบายวชาการครงท1/2558

PETROMAT รวมประชมกบตวแทนจากสมาคมอาเซยน ไวนล เคานซล บรษท พทท โกลบอล เคมคอล จ�ากด (มหาชน) บรษท กรงเทพ ซนธตกส จ�ากด และกลมอตสาหกรรมปโตรเคม สภาอตสาหกรรม เพอปรกษาหารอแนวทางในการท�าวจยรวมกน เมอวนองคารท 9 ธนวาคม 2557

ปรกษาหารอแนวทางการท�าวจยรวมกบตวแทนจากสมาคมอาเซยนไวนลเคานซล,บรษทพททโกลบอลเคมคอลจ�ากด(มหาชน),บรษทกรงเทพซนธตกสจ�ากดและกลมอตสาหกรรมปโตรเคมสภาอตสาหกรรม

5

พทท โกลบอล เคมคอล รวมแสดงผลงานการใชพลาสตกอนรกษสงแวดลอม:บรษท พทท โกลบอล เคมคอล จ�ากด (มหาชน) เขารวมจดการแสดงผลงานการใชพลาสตกอนรกษสงแวดลอมในงานโครงการหลวง ณ หอประชมมหาวทยาลยเชยงใหม จงหวดเชยงใหม ซงเปนผลการด�าเนนงานในโครงการความรวมมอพฒนาผลตภณฑพลาสตกเพออนรกษสงแวดลอมในพนทมลนธโครงการหลวง ตงแตขนตอนการปลกจนถงบรรจภณฑ รวมทงแสดงผลงานนวตกรรมของบรษทฯ ผลการด�าเนนงานและความรดาน Bioplastic ในพนทมลนธโครงการหลวง อาท ถงเพาะ ถงปลก พลาสตกคลมดนโดยใชพลาสตกชวภาพ (PLA) บรรจภณฑจากพลาสตกชวภาพ (PLA) พลาสตกโรงเรอนจากงานวจยและพฒนาพลาสตกโพลเอทลน (Polyethylene) ภายใตแบรนด InnoPlus

สมาชก PETROMAT ทงคณาจารยและผชวยวจยไดเขารวมสมมนาในหวขอ “PETROMAT Phase III: GoTogether” เมอวนเสารท 21 กมภาพนธ 2558 ณ หองประชม 201 ชน 2 อาคารวจยจฬาฯ โดยการสมมนาครงนมวตถประสงคเพอใหสมาชกศนยฯ ใน 4 โปรแกรมวจยมทศทางในการท�างานทสอดคลองกน รวมกนพฒนาศนยฯ ใหเปนรปธรรมมากขน เพอตอบสนองยทธศาสตรของประเทศ ในงานน PETROMAT ไดรบเกยรตจาก รศ. ดร.ชยยทธ ขนทปราบ ผอ�านวยการ สบว. มาบรรยายแนวทางพฒนาศนยความเปนเลศ ระยะท 3 ตองขบเคลอนดวยงายวจย และมงเปาหมายไปทภาคการผลต/บรการทงของหนวยงานภาครฐและธรกจเอกชน รวมทง SMEs ดวย ตอจากนน ดร.สนต กลประทปญญา Director, Southeast Asia R&D จาก UOP, A Honeywell Company, USA ไดบรรยายถงแนวทางในการรวมมอระหวางมหาวทยาลยกบภาคอตสาหกรรมในการท�างานวจย และปจจยทท �าใหภาคอตสาหกรรมสามารถท�างานวจยส�าเรจได นอกจากนยงมการอภปรายเพอตอบขอซกถามจากคณาจารยโดยวทยากรทงสองทาน บรรยากาศการสมนาครงนเตมไปดวยความเปนกนเองและท�าใหเกดการแลกเปลยนความคดเหนและเชอมโยงเครอขายการท�างานรวมกนอกดวย

PETROMATSeminarประจ�าป2558ในหวขอ“PETROMAT Phase III: GoTogether”

Food Packaging

COVER STORY

8

ทกวนนการออกแบบและพฒนาผลตภณฑในตลาด

มการแขงขนกนสงมาก ผลตภณฑใหม ๆ จ�าเปนตองมความโดดเดนและแตกตางเพอดงดดใจและตอบสนองการใชงานของผบรโภค โดยเฉพาะในอตสาหกรรมพลาสตก การหาวสดทเหมาะสมส�าหรบผลตภณฑ การออกแบบเพอใหเหมาะสมกบงาน รวมถงการผลตใชเองทดแทนการน�าเขาจากตางประเทศ เปนปญหาท ภาคเอกชนตองการความชวยเหลอ ในขณะทนโยบายภาครฐกตองการขบเคลอนเศรษฐกจโดยใชงานวจยของประเทศ PETROMAT ไดรบเกยรตจาก ดร.เกรยงศกด วงศพรอมรตน ผอ�านวยการสถาบนพลาสตก และกรรมการบรหาร PETROMAT มาชวยเลาถงประสบการณและความทาทายในการท�างานรวมกบภาคอตสาหกรรมผานการสมภาษณดงตอไปน

สถาบนพลาสตกกบการพฒนาอตสาหกรรมพลาสตกไทย

กวนนการออกแบบและพฒนาผลตภณฑในตลาด

การแขงขนกนสงมาก ผลตภณฑใหม ๆ จ�าเปนตองมความโดดเดนและแตกตางเพอดงดดใจและตอบสนองการใชงานของผบรโภค โดยเฉพาะในอตสาหกรรมพลาสตก การหาวสดทเหมาะสมส�าหรบผลตภณฑ การออกแบบเพอใหเหมาะสมกบงาน รวมถงการผลตใชเองทดแทนการน�าเขาจากตางประเทศ เปนปญหาท ภาคเอกชนตองการความชวยเหลอ ในขณะทนโยบายภาครฐกตองการขบเคลอนเศรษฐกจโดยใชงานวจยของประเทศ PETROMAT ไดรบเกยรตจาก ดร.เกรยงศกด วงศพรอมรตน ผอ�านวยการสถาบนพลาสตก และกรรมการบรหาร PETROMAT มาชวยเลาถงประสบการณและความทาทายในการท�างาน

กบการพฒนาอตสาหกรรมพลาสตกไทย

PETROMAT: อยากให ดร.เกรยงศกด ชวยเลาประสบการณในการท�างานกบสถาบนพลาสตกวามความทาทายอยางไร

ดร.เกรยงศกด: สถาบนพลาสตกจดตงตามมต ครม. ตามทเราไดท�าเสนอไป เม อ ครม. อนมตจดตงสถาบนพลาสตกอยางเปนทางการ กเร มเขาสการท�างานเพ อพฒนาอตสาหกรรมพลาสตกอยางจรงจงและมทศทาง แตในปแรกไมงายเหมอนอยางทคด เนองจากยงไมมพนทจดไวให เราจงขอใชพนทของส�านกงานเศรษฐกจอตสาหกรรมในการท�างานชวคราวไปกอน สถาบนพลาสตกในยคแรกจงตองท�างานโดยนงเกาอดนตรอยประมาณ 3 – 4 เดอน จากนนพอไดพนทบรเวณกลวยน�าไทยจงคอย ๆ ขยบขยายมาจนถงทกวนนซงกผานมาได 3 ปกวาแลว ในการด�าเนนงานเรากตองเดนตามมตท ครม. ใหไว แตเนองดวยขอจ�ากดดานสถานท เครองไมเครองมอ และบคลากร ท�าใหเรายงไมสามารถด�าเนนการดานการพฒนาเชงเทคนคทจ�าเปนตองใชเครองจกร หองทดสอบ หรออปกรณเฉพาะทางตาง ๆ ไดมากนก เราจงตองมาดวา ณ วนนนเรามอะไร และเราพอจะท�าอะไรได เทาทคดออกคอ ผมท�างานดานขอมลมากอนและเรยนจบทงวทยาศาสตรและเศรษฐศาสตร จงใชจดนเปนจดเรมตนโดยการรบท�าขอมลวจยตลาด ดงนน การท�างานของสถาบนในยคแรก ๆ เราจงเดนงานกนในสายขอมลเปนหลก หลงจากนนพอเขาสชวงปลายปท 2 ผมไดเรมหาชองทางการพฒนาอตสาหกรรมดานอน ๆ นอกเหนอจากขอมลบาง จงไดส�ารวจโรงงานทตงอยในพนทเดยวกนกบสถาบน และไปเจอเครองฉดพลาสตกทไมไดใชงานแลว จงเรมเกดไอเดยทจะใชประโยชนจากสงเหลาน สงผลใหเรมขยายขอบเขตงานจากดานขอมลมาสงานดานการพฒนาบคคลากร และการออกแบบผลตภณฑ ดงทเปนอยในทกวนน

ดร.เกรยงศกดวงศพรอมรตนผอ�านวยการสถาบนพลาสตก

9

PETROMAT: ปจจบนสถาบนพลาสตกด�าเนนการอะไรบาง

ดร.เกรยงศกด: หลงจากท�างานมาแลวระยะหนงและเรมมการใหบรการดานเทคนคมากขนประกอบกบการสนบสนนขอมลใหอตสาหกรรม เหนไดชดวาเอกชนเรมเขามาหาเรามากข นเรอย ๆ และหลงจากการรบเปนท ปรกษาในงาน InterPlas Thailand 2013 ท�าใหทราบวาคนทเขามาขอค�าปรกษาในงานนน สวนมากเปนเรองการพฒนาผลตภณฑ จากขอสงเกตน ผมจงเรมตงทมงานดานออกแบบผลตภณฑเพอตอบสนองความตองการเหลานน ซงในชวงแรกของการให บรการเราให บรการค�าปรกษาแบบไม ม ค าใช จ าย ตอมาเรมขยายสการออกแบบผลตภณฑ ออกแบบแมพมพ ซ งโชคดทเรามเคร องฉดพลาสตกอยแลว การใหบรการจงคอนขางครบวงจร หากชนงานไมใหญมากเรากชวยขนรปใหไดทสถาบน นอกจากน ดวยประสบการณทเคยท�านโยบายปโตรเคมใหกบ สวทน. มากอน ท�าใหไดรจกกบคนในวงการพอสมควร ประกอบกบประสบการณดานการท�างานวจยตลาด ท �าให ผมพอจะร ป ญหาของงานวจยและพฒนาอยบ างโดยงานวจยส วนมากจะจบทต นน �า คอ เม ดพลาสตกหรอคอมพาวนด ไม ได ขยายตอมาส กระบวนการผลต แตในความเปนจรงผบรโภคสดทายไมไดซ อเมดพลาสตก แตผบรโภคซอผลตภณฑพลาสตก เพราะฉะนน นจงเปนรอยตอทถงแมจะมการวจยพฒนาเมดแลว แตเมอเมดนนถกแปรรปเปนผลตภณฑกไมแนวาจะไดรบการยอมรบในตลาดเสมอไป เนองจากเมอเขาสการแปรรปนนจะมปจจยเรองรปแบบสนคา การออกแบบ การตลาด เขามาผสมรวมดวย ซงการจดการนนจ�าเปนตองใชทงศาสตรและศลป อยางตวอยางเชนตอนน ผมไดเขาไปชวยแพทยทานหนงท�าเครองชวยหายใจ ผมในฐานะผพฒนาดานเทคนคกจะตองเขาไปคยรายละเอยด ความตองการ ขอจ�ากดตาง ๆ กบเขา เพราะผมไมเชยวชาญและไมมความรทางการแพทยเรองการหายใจมากนก ซงจะท�าใหการพฒนาผลตภณฑเปนไปอยางมระบบและตรงตามความตองการของผใชงานจรงได หรออกตวอยางหนงคอถงขนาดใหญส�าหรบใหอาหารก งทต องน�าเขาจากไตหวน ซ งสถาบนไดชวยเอกชนพฒนาดวยเชนกน

PETROMAT: ถงอาหารก งมนพเศษยงไงเหรอครบ ถงตองน�าเขาจากไตหวน

ดร.เกรยงศกด: มนไมพเศษหรอกครบ แตเพราะมนไมพเศษถงตองถามวาท�าไมตองน�าเขา ซงค�าตอบกคอ เพยงแคประเทศเราไมไดผลตและไมมแบบเทานนเอง จากทไดหารอกบเอกชนทสนใจพฒนาทราบวาเขาลองใช ABS Sheet ขนรปแบบเทอรโมฟอรม แตพบปญหาวามนไมทนเมอตงอยกลางแดดกลางฝนเปนเวลานาน ๆ ซงในมมมองผม การพฒนาผลตภณฑนไมนายากมากนก เพยงแคลองคดถงแทงคน�าหรอถงบ�าบดทตองอยกลางแจงนาน ๆ และกลองศกษาและพฒนาเพอผลตถงใหอาหารกงน มสมบตเชนเดยวกบแทงคน� าหรอถงบ�าบดกสามารถแกปญหาเรองความทนทานได อยางไรกตาม ในมมมองของวชาการเรามงเนนพฒนาผลตภณฑใหดทสด แตในมมของตลาดตองเรากตองใหขอมลเกยวกบขอจ�ากดตาง ๆ เชน วธการใชงาน อายการใชงาน แกผบรโภคดวยเชนกน

PETROMAT: บางครงกมคนทอยากไดเกรดทต�าลงไป

ดร.เกรยงศกด: กเปนไดครบ บางทในมมการตลาดกมอะไรทเรานกไมถง ผมเคยเจอกรณใบพดหางเสอเรอหาปลาทผลตจากไนลอน ซงปกตใบพดจะเปนเหลก เมอลงทะเล 3 เดอนสนมกกนแลว สวนไนลอนสนมไมยงอายการใชงานเปนป แตในความเปนจรงถงแมวาใบพดไนลอนจะดกวาเหลกอยางชดเจน แตรานคากลบไมเอามาขาย ดวยเหตผลทวาพอใบพดมอายการใชงานนานมากขน ท�าใหผใชไมตองเปลยนใบพดบอย ๆ รายไดของรานขายใบพดจงลดลง แตถาลกคายงคงใชใบพดเหลก ไมนานกตองมาเปลยนมาซอใบใหมจากทางรานไป ในเชงธรกจมนมอะไรซบซอน ทน ผมกเลยเปนหนาดานใหเอกชน รบโจทยเขามาและออกแบบรวมกบเขา เรมมาดวสดทใชผลต ซงทมงานทท�ากมาจากมหาวทยาลยหรอบรษทเอกชนเขามาชวยกน แตถาในอนาคตทมผมแขงขน มความเชยวชาญมากขน ผมกอาจจะไปชอปปงวสดจาก PETROMAT มาพฒนาเปนผลตภณฑใหม ๆ กเปนไปได

“ในมมมองของวชาการ

เรามงเนนพฒนาผลตภณฑใหดทสด

แตในมมของตลาดตองเรากตองใหขอมลเกยวกบขอจ�ากดตางๆ”

Food Packaging

COVER STORY

10

PETROMAT: พดถงผลตภณฑใหม ๆ ชกอยากรแลววาตอนนทางสถาบนพลาสตกมผลตภณฑหรอนวตกรรมอะไรบาง

ดร.เกรยงศกด: ปทแลวผมจดงานประกวดทชอวา Plastics Awards รวมกบเอกชน โดยใหเอกชนสงผลตภณฑทมคอนเซปต มไอเดยเขามารวมประกวด มขอแมวาทกผลตภณฑทสงเขารวมจะตองมการผลตขายอยในตลาดและตองมความโดดเดนหรอแตกตาง ซงกมเสยงตอบรบทดและไดขยายการประกวดสระดบอาเซยนเมอไมนานมาน ส�าหรบสถาบนพลาสตก การพฒนานวตกรรมนนกเรมท�าจรงจงมากขน เรมจากผผลตน�าเมดพลาสตกมาใหลองทดสอบขนรปเปนผลตภณฑตาง ๆ หรอแมแตพลาสตกชวภาพกเคยรวมมอกบส�านกงานนวตกรรมแหงชาตในการทดสอบการขนรปมาบางแลว

PETROMAT: ตอนน สถาบนพลาสตกเน นงานดานการออกแบบผลตภณฑ (Product Design) เปนหลก

ดร.เกรยงศกด: เรยกวาออกแบบผลตภณฑพลาสตก (Plastic Product Design) ดกวา เพราะงานออกแบบพลาสตกไมเหมอนงานออกแบบทว ๆ ไป คอ ออกแบบได แตแพง ท�าไดหรอไม อยางเชนหากอยากปรบรปแบบชนงาน ตดจดนน เพมจดน กอาจจะมคาใชจายเพมขนอกเทาตว ตองมาคยกนวายอมรบไดหรอไม ยงไมรวมถง การประเมนปรมาณการผลต ประเมนตนทนความค มคา เพราะฉะนน โดยแนวทางคอ เราจะออกแบบใหมความเหมาะสมกบตลาด ชวยเลอกวสดใหเหมาะสม แตในบางกรณถาเขากมวสดมาให ผมกออกแบบใหตรงกบผลตภณฑทตองการ และในบางทเรากใหขอเสนอแนะไปเพ อต อยอดซ งกนและกน เขาม เม ดพลาสตกมาเรา เรากหาวธใชงานใหเหมาะ ถาเขามวธใชงานผมกไปหาคนมาท�าเมดพลาสตกใหเขา

PETROMAT: นอกจากงานดานการออกแบบแลว สถาบนพลาสตกมงานดานวจยและพฒนาหรอเปลาครบ

ดร.เกรยงศกด: ผมกพยายามจะไปตอยอดกบงานดานวจยและพฒนาของมหาวทยาลยครบ ผมเชอวาเราเรยนกนมาคนละทาง งานตนน�าเปนวทยาศาสตรและเปนงานดานวจยและพฒนาจรง ๆ แตงานปลายน�าของผมเรยกวจยหรอเปลายงไมแนใจเก ยวกบค�านยามวาจะสามารถเรยกแบบนนไดหรอไม อย างกรณตวอย าง ม บรษท SME รายหน ง สงชามเทอรโมฟอรมธรรมดาเขามาประกวด แตเขาใชเทคนคดานการออกแบบแมพมพ พอฉดขนรป ผลตภณฑทออกมานอกจากจะได ชามแล วย งม ช อนกบส อมตดอย ข าง ๆ ชามดวยหนงค เวลาใชกแคหกออก หากพดถงไอเดยดแลวกโอเค แตสามารถเรยกวาวจยและพฒนาไหม กคงจะเรยกไมได ถาถามวาขายไดไหม ซงแนนอนวาขายได

PETROMAT: เหนสถาบนพลาสตกมการท�างานรวมกบภาคอตสาหกรรมแลวร สกดนะครบ สดทายน อยากให ดร.เกรยงศกด ชวยแนะน�า PETROMAT หรอหนวยงานของมหาวทยาลยในการท�าวจยรวมกบภาคอตสาหกรรม

ดร.เกรยงศกด: ยกตวอยางเชน การพฒนาตะเกยบพลาสตกชวภาพ ในการท�างานจรงจะมความแตกตางดานมมมอง คอ นกวจยจะมความร ความเชยวชาญดานวสดและขนรปเปนอยางด และพอขนรปเปนผลตภณฑออกมา เขากจะมองวามนใชได แขงแรงด ทนตออณหภม ซ งนกวจยสวนมากจะมมมมองแบบน แตพอเอาไปใหคนทเปนนกการตลาดด สงแรกทเขาทกคอปลายมนคม ซงกเปนอกมมทนกวจยไมไดนกถง คอผมก�าลงจะบอกวามมมองของคนดานการตลาดกบนกวจยไมมใครผดใครถก เพยงแตเปนการมองคนละมม เขาบอกวาคม แบบนขายไมได แตนกการตลาดกไมรวาตองท�าอยางไรใหไมคม แตนกนกวจยนนแหละทจะรวธท�าใหไมคม ซงการวจยและพฒนาทมประสทธภาพนนจะตองพยายามทจะเชอมโยงมมมองทงสองดานแบบนใหได

PETROMAT ขอขอบคณ ดร.เกรยงศกด วงศพรอมรตนเปนอยางสง ท ไดสละเวลาอนมคามาใหขอมลเก ยวกบการออกแบบผลตภณฑและการตอยอดงานวจยในมมมองดานการตลาด ซงเปนประโยชนอยางมากส�าหรบนกวจยในการท�างานรวมกบภาคอตสาหกรรมสดทายนPETROMATจะน�าขอเสนอแนะทไดไปปรบปรงการด�าเนนงานและหวงวาPETROMAT และ สถาบนพลาสตกจะมการรวมมอกนในอนาคต

“ผมก�าลงจะบอกวามมมองของคนดานการตลาดกบนกวจยไมมใครผดใครถกเพยงแตเปน

การมองคนละมม”

Food Packaging

INTERVIEW

12

การพฒนางานวจยดานบรรจภณฑอาหาร (Food Packaging) มความส�าคญเปนอยางมาก เพราะนอกจากจะเปนบรรจภณฑห อห มอาหารใหม ความสวยงามนารบประทานและพกพาสะดวกแลว ยงสามารถชวยใหอาหารมความสด ยดอายการรบประทานใหยาวนานขน PETROMAT Today ฉบ บน ไ ด ร บ เ ก ย รต จ าก ผ ช วยศาสตราจารย ดร .หท ยกานต มน สป ยะ อาจารยประจ�าวทยาลยปโตรเลยมและปโตรเคม จฬาฯ และหวหนารวมโปรแกรมวจยดานวสดสมรรถนะสงและวสดฉลาด (High Performance and Smart Materials ; HPSM) สงกดศนยความเปนเลศดานเทคโนโลยป โตรเคม และวสด (PETROMAT) ซ งท านเป นผ ม ประสบการณในการท�าวจยทางดานวสดส�าหรบ Food Packaging โดยเคยไดรบรางวลในโครงการทนวจยลอรอล ประเทศไทย “เพ อสตรในงานวทยาศาสตร” ในสาขาวสดศาสตร ในป ค.ศ. 2011

Additive Materials for Food Packaging

PETROMAT: ปจจบนบรรจภณฑ (Food Packaging) นยมใชกนอยางแพรหลาย มการออกแบบใหเกดความสวยงามและใชงานไดงาย อาจารยชวยยกตวอยางงานวจยดานบรรจภณฑทนาสนใจ รวมทงการน�าไปประยกตใชงานอยางไรไดบาง

ผศ.ดร.หทยกานต: การวจยดานบรรจภณฑ หรอ Food Packaging ปจจบนงานวจยสวนใหญจะเกยวกบ Smart Packaging โดยแบงเปน 2 ประเภท คอ Active Packaging และ Intelligent Packaging เพราะหนาทของบรรจภณฑไมใชท�าหนาทปกปองผลตภณฑหรออาหารอยางเดยวเทานน แตจะมหนาทพเศษอน ๆ ในเรองของการชวยยดอายของอาหาร หรอทเรยกวา Prolong Shelf Life เพราะฉะนนการวจยดานบรรจภณฑจะมงไปทางดานการเพมหนาทพเศษ เชน การควบคมการซมผานของกาซ การดดซบกาซบางชนด ความสามารถในการตานเชอแบคทเรย เปนตน ซงการวจยสามารถพฒนาจากการคดคนสารเตมแตงหรอพฒนาสตรพอลเมอรชนดใหม

ผชวยศาสตราจารยดร.หทยกานตมนสปยะหวหนารวมโปรแกรมวจยHPSMผชวยศาสตราจารยดร.หทยกานตมนสปยะหวหนารวมโปรแกรมวจยHPSM

Additive Materials for Food Packaging

อานตอหนาถดไป...

Food Packaging

INTERVIEW

14

PETROMAT: ทราบขาววาอาจารยไดรบรางวลในโครงการทนวจยลอรอล ประเทศไทย “เพอสตรในงานวทยาศาสตร” เมอป ค.ศ. 2011 อยากใหอาจารยชวยเลาถงทมาของการไดรบรางวลนคะ

ผศ. ดร.หทยกานต: รางวลนเปนรางวลทชวยสงเสรมการวจยใหกบนกวทยาศาสตรรนใหมเฉพาะผหญง โดยคดเลอกจากผลงานวจยทสงเขาไป อกทงประวตการท�างานและผลงานวจยทผานมา ซงมการมอบรางวลทก ๆ ป ม 3 สาขา คอ สาขาวสดศาสตร สาขาวทยาศาสตรชวภาพ และสาขาวทยาศาสตรเคม ซงอาจารยไดรบรางวลในสาขาวสดศาสตร ในหวขอ “การพฒนาวสดรพรนเพ อการดกจบโลหะหนกหรอดกจบกาซในบรรจภณฑเพ อการพฒนาคณภาพน� าและอาหาร และการสงเคราะหดนเหนยวนาโนแบบรพรนดดแปร ดวยโครโมฟอร เพอการเตรยมฟลมบรรจภณฑทมความสามารถดดจบกาซเอธลนและเปนตวตรวจวดทางแสง”

PETROMAT: งานวจยของอาจารยทก�าลงศกษาอยเนนทางเรองใด และมงานสวนไหนทสอดคลองกบ Food Packaging บางคะ

ผศ. ดร.หทยกานต: งานวจยทอาจารยไดศกษาเกยวกบการคดคนสารเตมแตง โดยน�าวสดธรรมชาต คอ ดนเหนยวเบนโทไนท (Bentonite Clay) มาปรบปรงใหเปนดนเหนยวนาโนแบบมรพรน ซงในรพรนนน เราสามารถเตมสารเคมทมหมฟงกชนทชอบจบกาซทเปนตวการท�าใหพชผกผลไมเส อมอายหรอส กเรวข นได ดงเช น ผลไมไทยทส งออก เชน มะมวง กลวยหอม ซงผลไมในเขตรอนจะมการหายใจแลวปลดปลอยกาซออกมาหลายชนด แตหลก ๆ จะเปนกาซคารบอนไดออกไซด และกาซเอธลน ซงบรรจภณฑดงเดมทชวยหอหมผลไมจะท�าใหกาซพวกนถกหอหมไวและจะเรงใหผลไมสกเรวขน ในกลมของผสงออกผลไมมความตองการใหผลไมทสงออกไปถงปลายทางประเทศตาง ๆ ยงคงมความเขยวอย ซงในตางประเทศนน ถาตรวจผลไมแลวพบวาผลไมสกหรอพบเชอโรคทเหนเปนจดด�า ๆ บนพนผวผลไม ผลไมเหลานจะถกสงกลบมา ท�าใหเกดความเสยหาย จงมความตองการทจะใหผลไมสกชาลง เพราะฉะนนเมอน�าดนเหนยวนาโนแบบมรพรนมาท�าการปรบสภาพพนผวใหมความชอบกาซเอธลน

หรอกาซคารบอนไดออกไซด แลวน�ามาผสมลงในพอลเมอรหรอเรซนทจะน�าไปผลตเป น Food Packaging เช น PP (Polypropylene) PE (Polyethylene) บางงานวจยมการเนนเรองของความปลอดภยของอาหาร โดยเตม Additive ทมความสามารถในการตานทานการเจรญเตบโตของแบคทเรยและจลนทรย เชน เหลกออกไซด (FeO) หรอซลเวอรนาโน โดยเตมลงในดนเหนยวนาโนแบบมรพรนกอนน�าไปผสมกบพอลเมอร และน�ามาผลตเปนแผนฟลม ซงงานวจยเหลานจดอยในกลม Active Packaging

นอกจากน ดนเหนยวนาโนแบบมรพรนสามารถปรบปรงใหมความสามารถอยในกล มของ Intelligent Packaging ได คอ ท�าใหบรรจภณฑสามารถมการสอสารกบผบรโภคได โดยการท�าใหสามารถเปลยนสเมอสภาวะแวดลอมภายในบรรจภณฑเปล ยนไป เชน คา pH ซ งเม อผลไมมการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด กาซนจะท�าปฏกรยากบความชนในอากาศเกดเปนกรดคารบอนก (Carbonic Acid) เมอน�าดนเหนยวนาโนแบบมรพรนมาเตมสารทเรยกวา สยอม (Food Grade) ซ งสย อมจะมการเปล ยนสเม อค า pH เปลยนไป เมอน�าผสมในฟลมบรรจภณฑ ฟลมนกจะสามารถเปลยนสไดตามคา pH เพราะฉะนนถาเราพฒนาฟลมน

PETROMAT ขอขอบคณ ผศ. ดร.หทยกานต มนสปยะทสละเวลามาใหความรและถายทอดประสบการณในการท�าวจยและแงคดของการศกษางานวจยส�าหรบนกวจยรนใหมซงมประโยชนแกผทสนใจเปนอยางมากคะ

15

PETROMAT: อยากฝากอะไรใหกบนกวจยรนใหมทสนใจจะท�างานวจยบางคะ

ผศ.ดร.หทยกานต: การท�างานวจยตองมการตดตามความกาวหนาทงในเรองของวชาการและในวงการอตสาหกรรม และน�ามาศกษาเพมเตมวาควรใชองคความรอะไรทจะสามารถน�ามาประยกตใชกบอตสาหกรรมไดบาง หรอปญหาเกยวกบ Food Packaging ในบานเราประสบปญหาอะไร ดงเชน ผลไมมเชอโรคหรอเกดจดด�า ๆ บนผวผลไม ซงทางผสงออกตองการใหคดคน Packaging ทชวยปองกนการเกดจดด�าบนผลไมได การสงออกอาหารแตละประเภทจะมปญหาทแตกตางกน เชน การสงออกขาว อาจมปญหาเรองถงบรรจขาว เราควรเขาไปพดคยกบผประกอบการวาประสบปญหาอะไรบาง เมอเราทราบปญหาแลว จะตองมาศกษาถงสาเหต เพอดวาปญหาทแทจรงเกดขนทไหน เกดจากเชอโรคอะไร หรอจากสภาวะแวดลอมอยางไร จากนนเราน�าขอมลมาผนวกเขากบความรทเราม โดยอาจเปนการศกษาคนควาทางวชาการ แลวน�ามาออกแบบการทดลอง เพอทจะผลตองคความรหรอผลตภณฑออกมาใหตรงกบความตองการของอตสาหกรรมได

การพฒนาทางดาน Food Packaging นอกจากจะพฒนาใหเปน Smart Packaging แลว ยงมการสงเสรมการใชพลาสตกชวภาพทสามารถใชแลวทงและสามารถยอยสลายไดตามธรรมชาต โดยพลาสตกชวภาพทมการพฒนา ไดแก PLA (Polylactic Acid) และ PBS (Polybutylene Succinate) ซง PBS เปนพลาสตกชวภาพทมความยดหยนสง เหมาะส�าหรบท�าเปน Packaging ประเภท Wrap Film ซงเราสามารถน�าพลาสตกชวภาพนมาผสมกบ Additive ทอาจารยพฒนาได

ใหเปน Label ตดอยบนบรรจภณฑหรอบนผลไม เมอผลไมสก สของฟลมกจะเปลยนตามความสกของผลไมได หรอในกรณจากขาวเรองนมโรงเรยนทยงไมหมดอายแตพบวานมเสยแลว งานวจยนกสามารถน�ามาบอกถงการเสยของนมได โดยการท�าใหฟลมเปลยนสตามความเขมขนของกรด เพราะเมอนมเสยจะมการเจรญเตบโตของเชอจลนทรย เมอจลนทรยมการหายใจกจะปลดปลอยกรดแลกตก (Lactic Acid) ออกมา เมอผสมสยอมในบรรจภณฑกจะเกดการเปลยนสตามความเขมขนของกรดทเกดขน โดยมแถบแสดงสและความเขมขนซงจะท�าใหทราบวานมเสยแลวหรอยงสามารถน�ามาดมได

“การท�างานวจยตองมการ

ตดตามความกาวหนาทงในเรองของวชาการ

และในวงการอตสาหกรรม

และน�ามาศกษาเพมเตมวาควรใชองคความรอะไรทจะสามารถน�ามาประยกต

ใชกบอตสาหกรรมไดบาง”

Food PackagingFood PackagingFood PackagingFood PackagingFood Packaging

As of today, the methods to modify the surface of fruits and vegetable are limited to few waxes and biopolymers coatings. We have adapted and developed a new approach for the surface modification of fruits. This method is based on the sequential dipping of the fruit in solution of oppositely charged water soluble polyelectrolytes which produce a nanoscale coating at the surface of the fruit. Few years ago we have used layer-by-layer technique to coat fruits to modify the hydrophobic/hydrophilic behavior of the fruit skin. This coating can be used not only to improve the shelf life of the fruits but also in a more creative way to develop a new kind of products. i.e. flavor-modified or color-modified fruits. The nano-coating at the surface of the fruit can be doped with food color molecules and with active ingredient such as antimicrobial essential oils (thyme, curcumin, lemon grass) or fragrance to make vanilla flavored apples or banana flavored strawberry. Other kind of products could be designed especially for the Thai market; Spicy fruit could be prepared by adding capsaicin directly on the fruit surface. In our work, the development of a new kind of food coating may allow the development of a new business.

Improved wetability of the apple surface using polyelectrolytes nanocoatings. Original hydrophobic fruit (right) and modified fruit (left)

Purple dye loaded at the surface of a banana after coating with the polyelectrolyte films

Improved shelf life of mangoes by curcumin dopped nano-coatings. Original fruit (left), coated with polyelectrolytes layers (center) and coated with Curcumin dopped polyelectrolytes layers (right)

RESEARCH

16

บรรจภณฑอาหารมการพฒนาการตามยคสมย ตงแตในอดตทใชวสดจากธรรมชาต เชน การน�าใบตองมาหออาหาร จนกระทงยคปจจบนเปนยคของพลาสตก มการน�าวสดพลาสตกมาขนรปใหเปนบรรจภณฑรปแบบตาง ๆ ซงมความทนสมย สะดวกตอการใชงานมากขน แตการพฒนาและวจยยงไมหยดแตเพยงเทาน ไดมงานวจยทพฒนาและปรบปรงใหบรรจภณฑมความสามารถมากกวาทเปนเพยงบรรจภณฑหอห มอาหารหรอการท�าใหบรรจภณฑมความเปนมตรกบสงแวดลอมทน�าวสดธรรมชาตมาเขาสกระบวนการใหมคณสมบตใกลเคยงกบพลาสตก ดงเชนงานวจยตอไปน “Development of functional fruits” งานวจยของ Assistant Professor Stephan Dubas “การเสรมสมรรถนะแกพลาสตกชวภาพ” งานวจยของ ผชวยศาสตราจารย ดร.อทย มค�า และ “การพฒนาฟลมบรรจภณฑอาหารจากพลาสตกชวภาพ” งานวจยของ รองศาสตราจารย ดร.ประณฐ โพธยะราช

Food Packaging

The Petroleum and Petrochemical CollegeChulalongkorn University (CU-PPC)

AssistantProfessorStephanDubas

เรองโดย... ภสรชาพร สเขยว

Developmentoffunctionalfruits

ตวอยางผลตภณฑพลาสตกชวภาพ

ตวอยางผลตภณฑบรรจภณฑอาหารแชเยอกแขง

ตวอยางผลตภณฑบรรจภณฑอาหารอนรอน ทผลตจากกระบวนการขนรปแบบฉดเขาแบบ

คอมพอสตของพลาสตกชวภาพทเสรมแรงดวยซลกาทยงไมผานการดดแปรและทผานการดดแปรดวยสารคควบ

ฟลมพอลแลกทกแอซดสามารถยดตวและทนตอแรงฉกขาดไดดขน เมอน�ามาเตรยมเปนฟลมหลายชนดวยเทคนคพอลเมอรผสม และใชซลกาจากแกลบเปนสารเสรมแรง

การเสรมสมรรถนะแกพลาสตกชวภาพ(PerformanceEnhancingofBioplastics)

การพฒนาฟลมบรรจภณฑอาหารจากพลาสตกชวภาพ

17

วสดพลาสตกชวภาพ ชนด Poly(lactic acid) หรอ PLA เปนวสดทถกน�ามาใชเปนบรรจภณฑอาหาร แตยงมคณสมบตขอดอยหลายประการเมอเทยบกบวสดพอลเมอรชนด PP หรอ LDPE เชน มความเปราะ ตกแตกไดงาย ไมสามารถทนตออณหภมรอนหรอเยนจดได อกทงในกระบวนการผลตขนรป เชน กระบวนการฉดขนรป (Injection Molding) หรอ การเปาขนรปแบบถงฟลม (Blown Film) กไมสามารถขนรปไดงายเหมอนกบ PP หรอ LDPE ทวไป ดงนน ในงานวจยนจงศกษาเพอเพมสมรรถนะของวสดพลาสตกชวภาพใหมคณสมบตเทยบเทาหรอดกวาวสดพอลเมอรทใชอยเดม โดยเฉพาะพอลเมอรทใชส�าหรบการผลตบรรจภณฑอาหารทงชนดแชเยอกแขงซงใชวสด LDPE และชนดอาหารอนรอนซงใชวสด PP เปนวสดหลก โดยผลการวจยไดสรางนวตกรรมเชงวสดพอลเมอรชวภาพทมคณสมบตหลากหลายเทยบเทากบ PP และ LDPE ซงสามารถขนรปเปนบรรจภณฑอาหารรอน ภาชนะอนรอนในไมโครเวฟ และบรรจภณฑอาหารแชเยอกแขงไดดวย

ฟลมพลาสตกเปนวสดทไดรบความนยมในการใชงานเปนบรรจภณฑอาหาร โดยไดรบการพฒนาใหมสมบตทเหมาะสมกบการใชงาน ท�าใหปรมาณการใชงานเพมขนอยางตอเนอง สงผลใหเกดปญหามลพษจากขยะพลาสตกสะสมอยางหลกเลยงไมได ประกอบกบปจจยความไมแนนอนของตนทนดานปโตรเลยม ท�าใหเกดการพฒนาพลาสตกชวภาพขนหลายชนด อยางไรกตามในปจจบนพลาสตกชวภาพทใชในเชงพาณชยยงมอาจตอบสนองตอความตองการของผบรโภคได โดยเฉพาะในแงการใชงานเปนฟลมบรรจภณฑอาหาร จงมความสนใจในงานวจยเพอพฒนาและปรบปรงฟลมบรรจภณฑอาหารจากพลาสตกชวภาพใหมสมบตทเหมาะสมกบการใชงานทสอดคลองกบวถการด�าเนนชวตของสงคมในปจจบน โดยศกษาเทคนคทหลากหลาย อาท การใชเทคนคพอลเมอรผสม (Polymer Blending) การเตรยมเปนพอลเมอรคอมพอสต (Polymer Composite) กบตวเตม (Filler) ทหลากหลาย อาท ซลกาจากแกลบ หรอ มอนตมอรลโลไนตดดแปร เทคนคการผลตฟลมหลายชน (Multilayer Film) รวมทงการพฒนาสารคควบ (Coupling Agent) และสารเสรมสภาพเขากนได (Compatibilizing Agent) เพอใชกบการเตรยมฟลม พบวาสามารถพฒนาฟลมพลาสตกชวภาพใหมสมบตใกลเคยงกบพลาสตกดงเดมไดดวยการบรณาการเทคนคดงกลาวขางตนเขาดวยกน

สาขาวชาวศวกรรมพอลเมอร ส�านกวชาวศวกรรมศาสตรมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร (SUT-PE)

ภาควชาวสดศาสตร คณะวทยาศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย (CU-MS)

ผชวยศาสตราจารยดร.อทยมค�า

รองศาสตราจารยดร.ประณฐโพธยะราช

Food Packaging

Look Around

18

ทกวนนผลตภณฑพลาสตกมใหเลอกมากมายในทองตลาด หากน�าพลาสตกแตละชนดไปใชอยางผดวธจะท�าใหสารเคมตาง ๆ ปนเปอนในอาหาร ตวอยางเชน สาร BPA (Bisphenol A) ซงเปนสารเคมทใชในการผลตพลาสตกชนดแขงใสทเรยกวา พอลคาร บอเนต (Polycarbonate) เป นวตถดบส�าคญในการผลตขวดนมส�าหรบเดก

เรองโดย... อรนนท คงเครอพนธ

ขวดนมพลาสตกเลยงเดก เสยงมะเรง-เบยงเบนเพศจรงหรอ?

BPA เปนสารตงตนในการผลตพอลคารบอเนต โดยสารนมคณสมบตชวยใหขวดนมหรอพลาสตกมความแขงแรงใส ไมแตกงาย BPA เข าส ร างกายได จากการอย ในอ ณหภมความร อนสง เชน การตม น ง ท�าใหสาร BPA หลดและรอนออกมาปะปนในอาหาร สาร BPA จะแทรกซมลงในของเหลวและอาหารทบรรจอยภายในภาชนะ เชน ขวดนม ขวดน�าพลาสตก กลองบรรจอาหารและเขาสรางกายเมอรบประทานหรอดมเขาไป

โดยศนยพษวทยาแหงชาต (NIP) ของสถาบนสขภาพแหงชาตสหรฐอเมรการะบวา สารชนดนจะสงผลตอการสรางเซลลสมอง ความทรงจ�า การเรยนรระบบประสาทพฒนาการของทารกในครรภ เดกทารก และเดกเลกได และอาจเปนสาเหตกอมะเรงตอมลกหมากและมะเรงเตานมได นอกจากนการทดลองในสตวทดลองพบวา สาร BPA มลกษณะเปนตวรบกวนฮอรโมนทางเพศในรางกายใหเกดความสบสน อาจสงผลกระทบตอพฤตกรรมเบยงเบนทางเพศส�าหรบเดกรวมถงการสบพนธ นอกจากนสาร BPA ยงสงผลตอฮอรโมนการเจรญเตบโตและการสบพนธ ท�าใหเดกเปนหนมเปนสาวเรวเกนไป เปนโรคอวนและไฮเปอรแอคทฟ รวมถงกอใหเกดความเสยงตอโรคเบาหวานและโรคหวใจอกดวย

ปจจบนวตถดบทางเลอกทมาทดแทนการใชผลตขวดนมมหลายชนด แตวตถดบทปลอดภยทสดในขณะนคอ พอลโพรพลน (Polypropylene) เนองจากไดรบรองจากองคการอาหารและยาของประเทศสหรฐอเมรกา ใหสามารถใชผลตขวดนมส�าหรบเดกออนได เพราะฉะนนพอแมควรตระหนกและใหความส�าคญในการเลอกซอผลตภณฑขวดนมและภาชนะพลาสตกทควรระบฉลาก BPA Free เพอไมใหสงผลอนตรายตอรางกายของเดกทอาจจะไดรบสารพษดงกลาวได

เรามาท�าความรจกกบ BPA (Bisphenol A) กนนะคะ

อางอง1.http://www.wongkarnpat.com2.http://www.mom2kiddy.com

Food Packaging

Get to Know

20

บรรจภณฑทไมเพยงแตมประโยชนในการใชบรรจอาหารและเครองดมไดเทานน แตยงสามารถน�ามารบประทานไดดวย เมอไดยนอยางนอยากรแลวใชไหมคะวา สงนนคออะไร PETROMAT Today ฉบบน ขอน�าผอานทกทานมารจกกบ “WikiCell” บรรจภณฑกนไดกนคะ

อยากรกนแลวใชไหมคะวา WikiCell จะมหนาตาเปนอยางไร นารบประทานหรอเปลา ถาอยางนนเรามาดตวอยางเมนจากราน Wikibar ทตงอยในปารส กนเลยคะ โยเกรตบรรจใน

เปลอกทท�าจากผลเบอรร

บรรจภณฑ ทรงล กแพร เพยงกดท ปลายแล วด ม หรอจะเค ยวเปลอกนอกตามไปดวยกไมวากน

WikiCell ถกคดคนโดย ศาสตราจารย David Edwards ทไดแนวคดจากธรรมชาตของผลไม

WikiCell มลกษณะเปนบรรจภณฑสองชนทเปนการน�าสวนผสมจากธรรมชาต เชน ชอกโกแลต ผลไม เมลดธญพช มาผสมกบแคลเซยมและไคโตซานทไดจากเปลอกหอยหรอกง หรอแอลจเนตทเปนสารสกดจากสาหราย ซงมลกษณะเปนเปลอกนม ๆ อยดานใน สวนชนนอกนนจะท�าหนาทปกปองเปลอกชนใน โดยม 2 ชนด (1) เปนบรรจภณฑทน�าไปลางกอนรบประทานคลายกบแอปเปล ผลตจากไอโซมอลตซงเปนสารใหความหวานชนดหนง และ (2) เปนบรรจภณฑทสามารถยอยสลายไดตามธรรมชาต เพยงแกะออกแลวทงคลายกบเปลอกสม ผลตจากชานออยหรอมนส�าปะหลง สามารถทดแทนกระดาษแขงทใชบรรจอาหารได

WikiCell สามารถปรบเปลยนขนาด รปแบบ รสชาตไดหลากหลาย หรอเตมสารอาหารอน ๆ เพอเพมคณประโยชนทางโภชนาการ และปองกนเชอแบคทเรยและเชอโรคอน ๆ ได

กสปาโชหรอซปมะ เข อ เทศ เย นแบบอ ต า เ ล ยน ในบรรจภณฑ ท ท�าจากมะเขอเทศและใบโหระพา

อางอง 1. http://www.businessweek.com/articles/2013-02-28/ david-edwardss-wikicell-makes-edible-food-packaging2. http://www.tcdc.or.th/src/18048/www-creative thailand-org/WikiCell-บรรจภณฑกนได-ทางเลอกใหมบนโตะอาหาร3. http://www.wikipearl.com

ไอศกรมมะมวงในบรรจภณฑมะพราว หรอไอศกรมวานลลาในเปลอกทท�าจากพนท

เรองโดย... ภสรชาพร สเขยว

“WikiCell”Edible Packaging

Everyday PETROMAT

21

ทมา:www.vivosfilm.com

V ivos Film เป นฟ ล มท ละลายน� าผลตจากสวนประกอบทงธรรมชาตและสงเคราะหในระดบมาตรฐานอาหาร (Food Grade) คดคนโดย บรษท MonoSol ซงเปนบรษทผลตฟลมพอลเมอรในสหรฐอเมรกา Vivos Film ถกน�ามาเปนถงบรรจภณฑทสามารถละลายไดเมอสมผสกบน�ารอน น�าเยน นม หรอน�าผลไม โดยมคณสมบตใส ไมมส

ทมา:www.plastech.biz

บรษท LyondellBasell ประกาศเปดตวเรซนพอลโอเลฟน (Polyolefin) ในกลมผลตภณฑ Toppyl ส�าหรบอตสาหกรรมบรรจภณฑอาหารพรอมรบประทาน เรซน Toppyl RC3000 ถกออกแบบมาใหมสมบตเทยบเคยงกบบรรจภณฑอาหารพอลเอทลน (PE) ทวไป แตมจดเดนคอ สามารถซล (seal) ไดแนนหนาโดยไมจ�าเปนตองใชกาวหลอมท�าใหอาหารสดนาน เหมาะอยางยงส�าหรบอาหารสดประเภท

ไมมกลน และไมมรสชาต สามารถรบประทานไดพรอมอาหาร สวนใหญใชบรรจพวกผงเครองดม ผงโปรตน ซเรยล ซป หรอซอส บรรจภณฑนมความสะดวกตอผบรโภคในการพกพา การควบคมปรมาณอาหารไดชดเจนและสามารถลดปรมาณของเสยตอสงแวดลอมได อยางไรกตามบรรจภณฑนควรมการเกบรกษาโดยปราศจากความชนรวมถงการขนสงทปลอดภยจากสารปนเปอนตาง ๆ

เนอสตว ผกผลไมและชส สามารถเปดออกไดงายและปดไดสนทโดยไมตองใชกรรไกรหรอมด ไดรบการทดสอบจากผผลตฟลมรายใหญ พบวาบรรจภณฑอาหารดงกลาวสามารถเปดและปดกลบไดสนทไดถง 10 รอบ

บรรจภณฑอาหารกนไดเมอละลายน�า

บรรจภณฑอาหารแนวคดใหมจากLyondellBasell

Food Packaging

GAMES

4

GAMES

ไดรบรางวลเชคของขวญมลคา500บาท คณสรพงษ จนะ

ไดรบรางวลแกว15ปPETROMAT 1. คณนนทวฒ โชคอกษรศานต 2. คณณฏฐตา ชวนเกรกกล 3. คณสทธพงศ ธญญะพเศษศกด 4. K.Raweewan Dejpala 5. K.Kan Seneesrisakul

PETROMAT Today ฉบบนยงมของรางวลพเศษเปนเชคของขวญมลคา500บาท และแกว15ปPETROMAT จ�านวน 5 รางวล เพยงสงค�าตอบทางอเมล ไปรษณยหรอเฟสบค ภายในวนท 31 พฤษภาคม 2558 ทางทมงานจะท�าการจบรางวลและประกาศรายชอผโชคดทางวารสารฉบบตอไป

info@petromat.org petromat

จากภาพมค�าวาPETROMATทงหมดกค�า

ประกาศรายชอผโชคด

31พฤษภาคม2558

เฉลยค�าถามเลมทแลว: 1. 15 ป, 2. 103 ตก

“รบสงค�าตอบมสทธลนรบรางวลทกทาน”

ผโชคดบางสวนทมารบรางวลดวยตวเองสวนผโชคดทเหลอไดจดสงทางไปรษณยตามทอยทใหไวคะ

Food Corner by PETROMAT

23

“เมษายน” เดอนทจดไดวารอนทสดของป PETROMAT ขอพาทกทานไปสมผสบรรยากาศความเยน เอาใจคนชอบรบประทานไอศกรมคลายรอน ทรานไอศกรมโฮมเมดไทยแท “Jaiyen Café” ทเรมตนโดยคณนอรเจาของราน ท�าไอศกรมโฮมเมดในชอ “ไอศกรมไทยใจเยน” สงขายตามออเดอรและรานอาหารควบคไปกบการท�างานประจ�ามากวา 3 ป เมอทกอยางลงตวมความพรอมจงเปด “Jaiyen Café” รานไอศกรมสไตลคาเฟขนาดเลกกะทดรดมกลนอายความเปนญปนเลกนอย ตกแตงรานดวยไม โทนสทใชเนนขาว - ด�า เรยบงายแตนานง บรรยากาศสบาย ๆ และผอนคลาย มเครองดม เบเกอรและไอศกรมในสไตลโฮมเมดกวา 38 รสชาตไวบรการ

เมนแนะน�า: JaiyenDips เลอกไอศกรมได 8 ลกตามใจชอบ จดเด นคอเส ร ฟมาในหมอท รองดวยน�าแขงแหงพรอมซอส 3 รส สตรอวเบอรร มนต และชอกโกแลต (155 บาท)

Waffle เสรฟพรอมกน 3 แบบ ไดรสชาตทเขมขนของวานลลา โกโก และชาเขยว รบประทานคกบซอสชอกโกแลต น�าผ ง อลมอลดสไลด (110 บาท เพ มไอศกรมใจเย น 1 สกป 155 บาท)

Jaiyen Ice เครองดมคลายรอนทใช น �าหวานของแตละรสมาแชแขงแทนน�าแขงจะทงไว นานแคไหนรสชาตกไมเปลยน มทงลนจโซดา บวยโซดา องนโซดา และบลโซดา (85 บาท)

วนเวลาเปดปด: เปดบรการทกวน ตงแต 10.30 น. - 20.30 น. การเดนทาง: BTS สถานพรอมพงษ/รถยนต เขาซอยสขมวท 33 ไปประมาณ 500 เมตร จากนนเลยวซายจะเปนถนน One Way รานอยฝงขวามอ ขอมลเพมเตม: https://www.facebook.com/jaiyencafe เบอรโทรศพท: 0811744441 , 0982516485

เยนใจไปกบ...

“JaiyenCafé”

ปรอทตอนท2:มาท�าความรจกกบปรอทกนเถอะ

จากความเดมตอนทแลวเราไดรประโยชน และโทษของปรอทกนไปแลวครงนเราจะยอนไปดทมาของปรอทกน ปรอทสวนใหญไดมาจากการขดจดน�ามน และกาซธรรมชาต เนองจากแหลงขดเจาะน�ามนในอาวไทยมปรมาณปรอทเจอปนอยสง โดยจะปนเปอนมากบน�ามนดบ และกาซทขดเจาะมาได ถงแมจะมหนวยก�าจดปรอทกอนทจะสงน�ามนดบ และกาซมาสโรงกลน แตกยงมปรอทจ�านวนมากหลดเขามาในระบบกลนน�ามน ซงเปนทผลตน�ามนเชอเพลง กาซหงตม และสารตงตนของอตสาหกรรมปโตรเคมคอล สงผลกระทบกบอปกรณตางๆทเปนทางผานของน�ามน และกาซทมการปนเปอนของปรอท จงจ�าเปนตองมการซอมบ�ารงเพอก�าจดเอาปรอทออกจากอปกรณตางๆ ในปจจบนยงไมมวธการใดก�าจดปรอทออกจากอปกรณตางๆได 100% เนองจากธาตปรอททปะปนมานนสามารถฝงเขาในรพรนของเนอโลหะไดเปนอยางด อกทงคณสมบตทสามารถกลายเปนไอไดทอณภมปกต ท�าใหการทคนจะเขาไปท�าการซอมบ�ารงภายในอปกรณไดรบอนตรายจากการสดดมไอปรอททมความขมขนสง หรอสมผสกบสารปรอทโดยตรง ในปจจบนจงมการคดคนสารเคมเพอน�ามาใชลดไอสารปรอทในระบบ หรออปกรณตางๆ ในอตสาหกรรมการกลนน�ามน กาซธรรมชาต และปโตรเคมคอล หลกการคอ ใชสารเคมขางตนเขาไปเปลยนรปของไอสารสารปรอทใหไปอยในรปทไมระเหยกลายเปนไอ เพอลดความเขมขนของไอสารปรอทกอนทจะสงคนเขาไปท�าการซอมบ�ารง หรอตรวจสอบความเสยหายภายในระบบ หรออปกรณตางๆ รวมถงการออกแบบอปกรณ PPE ใหเหมาะสมกบการท�างานในสภาวะทมไอสารปรอทไดอยางปลอดภย

หนากากพรอมไสกรอง

เครองวดคาไอสารปรอท

คามาตรฐานความเขมขนของไอปรอทในอากาศ ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เร องความปลอดภยในการทางานเกยวกบภาวะแวดลอม(สารเคม) กาหนด ใหปรอทมปรมาณความเขมขนสงสดทอาจยอมใหมได ไม ว าระยะเวลาใดของการทางานปกต ต องไม เกน 0.05 มลลกรมตออากาศ 1 ลกบาศกเมตร (mg/m3)

ตวอยางPPEส�าหรบงานทตองสมผสกบสารปรอท

บรษท วาเลนซ จ�ากด ด�าเนนธรกจใหบรการดาน Industrial cleaning ทงในประเทศและภมภาคเอเชยแปซฟก ส�าหรบอตสาหกรรมหนกทวไป เชน อตสาหกรรมโรงกลนน�ามน อตสาหกรรมปโตรเคม อตสาหกรรมผลตไฟฟา อตสาหกรรมเหลก ดวยกระบวนการทมประสทธภาพ เทคโนโลยทมคณภาพ มความปลอดภยสง และเปนมตรกบสงแวดลอม

Nitrite glove Goggle

ชดปองกนสารปรอทสเทาแบบเตมตว

เรองโดย... ธรยา เชาวขนทด

Food Packaging

วนͧคารทÕè 21 เมÉาÂน ¾.È. 2558 เวÅา 10.30-12.00 น. ÍาคารจามจØรÕ 10 จØÌาŧกร³�มËาวÔทÂาÅÂ

Êามาร¶Å§ทะเบÕÂนä´ทÕè: www.petromat.orgTel: 02-218-4141-2, 02-218-4171-2

เªÞร‹วมงาน