8/9/2019 Peace Analysis 13

1/8

8/9/2019 Peace Analysis 13

2/8

2

 ၾကရျပ။ ၁၉၆၂ ခန စ္ က ၄င္ းတ  ိ ့အသံ   းျပ်ခဲ  ့ ျပ း  လူေသကိ    ဖ တ္ မြသင္ းနိ  င္ေတာ့သည္  ့  ဂါထာေဟာင္ းၾက းအား  ယခ အခန္ိ 

 ြတင္ဆက္ လက္  ကိ  င္ ြစဲရန္ မ ာ  မျဖစ္န  ိင္ေတာ့။ ေအၾကာင္ းျပခက္ အသစ္ တရပ္ ကိ   ရ ာေရတာ့ မည္။  ဤြတင္  အခ်ပ္  

အျခာအာဏာ တည္တန္ ခိင္ျမဲေရး” ဟူသည္ ကိ   ြဇ တ္ေရာ အတင္ းပါ  မန္ းမႈ တ္  ြပ  ဲ ထ တ္ လာပါေတာ့သည္။ 

ေေဖဖၚ၀ါရ လ 

 ၂၁ 

ရက္ေန  ့က 

 ကိ   းကန္ ့ေအရး 

ဘဘ စေ ြဆ းေႏြးခန္ းြတင္ 

 စာေရးသူနင္  ့ 

ဥ းေဇာ္ေဌး (

သမတရံ   း 

ညႊန္ ၾကားေရးမႈ း) တိ   ့အားပင္ တိ  င္ေြဆ းေႏြ းသူ မားေအနျဖင္  ့  ပါ၀င္ဘိ   ့ ဖိ တ္ ၾကားျခင္ းခံခဲ  ့ရသည္။  ယင္ းြတင္ ဥ းေဇာ္ေဌးက 

ေလာက္ ကိ  င္ ဥ းစ းအြဖ  ဲ ့ က ဥ းပိ  င္ေစာက္ခန္ိ  ကိ    ကိ   းကန္ ့ ျပည္သူေြတ က  တင္ေျမ ာက္ ထားတယ္။  ကိ   ယ္ ပိ  င္အ ပ္ခ်ပ္ ြခင္  ့ 

ေရဒသရဲ ့အစိ   းရ။ အဲဒ အစိးရကိ ျဖ်တ္ချပးဖန္ၾကားရွင္အြဖ က အာဏာသိမ္းဘိ ၾက်ိးစားတာဟာအခ်ပ္ အျခာအာဏာ 

ကိထိပါး ေစာကားတာဘဲ။”  ဟေ ျပာခဲ  ့သည္။ သမတရံ   းညႊန္ ၾကားေရးမႈ း၏  စကားကိ   သမတ၏ေျပာစကားဟ ပင္ မ တ္ ယူ 

ရပါမည္။ထ  ိေန  ့ေတန ့ တည္ းမ ာပင္  ကိ   းကန္ ့ေအရးဆိ  င္ရာ ျမန္ မာစစ္ တပ္၏ သတင္ းစာရင္ းလင္ းြပ  ဲ ြတင္  ကစထမႈ း 

ဒ တိ ယဗိ   လ္ခ်ပ္ ၾက း ျမြထန္ းဥ းက  ျပည္သူလူထ က ေြရးခယ္တင္ေျမွာက္ထားတဲ အစိးရအြဖ ကိ လာတိက္ တာဟာ 

အခ်ပ္အျခာအာဏာကိ လာတိက္တာဘဲ။”  ဟ  ေတလသံ တည္ း ေျပာြသ ားခ့ဲသည္။ 

 တိ  င္ းျပည္၏ 

အခ်ပ္အျခာအာဏာကိ   

နိ  င္ငံ တကာနင့  ္ ျပည္ ြတင္ းရႈေဒါင္  ့ မားမ 

ခဥ္ းကပ္ရန္ လိ   ပါမည္။ 

 ကိ   းကန္ ့ 

ေအရးကိ  ေအျခခံ ျပ း  တရ တ္ ျပည္ ကကွးေကာ္ တိ   က္ခိ   က္ေသာစစ္ ဟူ၍ အတိအက  ြစ ပ္ ြစဲနိ  င္ ပါက  က လသမဂၢသိ   ့ 

 တိ  င္ လိ   က္ရံ  သာရ  ိသည္။  ယင္ းသိ   ့ မဟ တ္ ပါဘဲ လ က္  စစ္အစိ   းေရခါင္ းေဆာင္ မားေအနနင္  ့ ေတာေျပာ၊ ေတာင္ေျပာ 

 ေမျပာသင့  ္။  ကိ   ယ္  ့ ကိ   ယ္ ကိ    ဂ ဏ္သိ ကၡ ာခရာေရာက္သည္။ သိ   ့ ျဖစ္၍  တိ  င္ းျပည္အခ်ပ္အျခာအာဏာအား နိ  င္ငံ တကာ 

ရႈေဒါင္  ့ မ ၾကည္  ့ လ င္  ယခအခန္ိအထိ ျပသနာမရ  ိေၾကာင္ းထင္ရ ားသည္။ 

အခ်ပ္အျခာအာဏာကိ   ျပည္ ြတင္ းြတင္ ကင္  ့သံ   းရာ၌ မူ ျပသနာန စ္ရပ္ရ  ိေနသည္။  ပထမ ျပသနာမ ာ  စစ္အစိ   း 

ရ  ထိ ပ္သ းမားက နိ  င္ငံ၏ အခ်ပ္အျခာအာဏာနင္  ့ အစိ   းရ၏  တရား၀င္ မႈ ကိ  ေ ရာေြထ းသံ   းြစ  ဲ လ က္ရ  ိ ၾကျခင္ းျဖစ္သည္။ 

ရႈ တ္ေြထးေစျပ း  လူ ထ မက္ စိ လည္ေအာင္  လ ပ္ လ က္ရ  ိသည္။ အစိ   းရ၏တရား၀င္ မႈ  ကိ   ျပည္ေထာင္ စ ၏အခ်ပ္အျခာ 

အာဏာသြဖ ယ္ 

ေသဘာထားရန္ လိ  အပ္ေၾကာင္ း 

 တမင္ရည္ြရ ယ္ခက္နင္  ့ 

 မ ားြယင္ းြစ ာ၀ါဒျဖန္ ့ေနသည္။ 

သမတရံ   း 

ညႊန္ မႈ း ဥ းေဇာ္ေဌး နင္  ့  ကစထမႈ း ျမြထန္ းဥ း  တိ   ့ က  လူ ထ ကိ  ရင္ းျေပနသည္ မ ာ အစိးရ၏တရား၀င္မႈ(The Legitimacy of

the Government) ျဖစ္သည္။ သိ   ့ရာြတင္ နိ  င္ငံ သိ   ့ မဟ တ္ ျပည္ေထာင္စ၏ အခ်ပ္အျခာအာဏာ (The Sovereignty of

the Union) မဟ တ္ ပါ။ 

အခ်ပ္အျခာအာဏာဟူသည္ မ ာ  မည္သည္  ့အရာျဖစ္ေၾကာင္ း  လူ ့သမိ  င္ း၏ ေအစာပိ  င္ းကာလမားက  စ၍

 ျငင္ းခံ  ေြဆ းေႏြ း အဓိ ပၸ  ါယ္ ြဖင္  ့ဆိ  ခဲ  ့ ၾကသည္။  “တိ  င္ းျပည္အ ပ္ခ်ပ္ တဲ  ့ ဘရင္ ဟာ အခ်ပ္အျခာအာဏာပိ  င္ ျဖစ္ တယ္။”

 “ ဘရင္ ကိ   ဆန္ ့ ကင္ တာဟာ အခ်ပ္အျခာအာဏာကိ    ထိ ပါးတာဘဲ။” ဟူေသာ အယူအဆမိ်းကိ   ေျမရင္ ေပဒသရာဇ္

ေခတ္ မားြတင္  ကင္  ့သံ   းခဲ  ့ ၾကဘူ းသည္။  လက္ရ  ိ  စစ္အစိ   းရက  ဤပံ   မိ်းကိ   ေဖၚရန္ ၾက်ိးပမ္ းလ က္ရ  သိည္။  ယင္ းကိ    ေယန ့ 

ေခတ္ ကမာၻ ၾက းက  လက္ မခံေတာ့ ပါ။

 အစိ   းရကိ  

 အခ်ပ္အျခာအာဏာနင္  ့

  ယဥ္ ြတ  ဲ မသံ   းေတာ့။

  တရား၀င္ မႈနင္  ့သာ

  တိ  င္ း

 

 တာနိ  င္သည္။  တရား၀င္အစိ   းရ  ဟ တ္ မဟ တ္ေျပာနိ  င္၊ ျငင္ းခံ  နိ  င္သည္။ အခ်ပ္အျခာအာဏာကိ   မူ နိ  င္ငံနင္  ့ သာ  ယဥ္ ြတဲ 

သံ   းၾကသည္။ 

နိ    ္င္ငံ တကာဥေပဒအရ နိ  င္ငံ ဟူသည္ ြတင္ (၁) အျမဲ တန္ းေနထိ  င္သည္  ့  လူ ထ ( ၂) သတ္ မ တ္ ထားသည္  ့ 

နယ္ေျမ (၃) အစိ   းရ နင္  ့ (၄) အျခားနိ  င္ငံ မားနင္  ့ ဆက္ဆန္နိ  င္သည္  ့အရည္အခင္ း  ဟူေသာ အဂၤ  ါရပ္ေလးခက္ ပါ 

သည္။ i  ေဤလးခက္ေပါင္ းစည္ းထားေသာ နိ  င္ငံ တခ ကိ   နိ  င္ငံ တကာကအသိအမ တ္ ျပ်လိ   က္ေသာအခါ  ယင္ းြတင္ 

အခ်ပ္အျခာအာဏာ (Sovereignty) ရ  ိ လာသည္။ အခ်ပ္အျခာအာဏာသည္ နိ  င္ငံ တခ၏  မရ  ိ မျဖစ္  လိ  အပ္ခက္ ျဖစ္ 

 လာသည္။ 

8/9/2019 Peace Analysis 13

3/8

3

နိ  င္ငံနင္  ့  စပ္ လ ဥ္ းေသာ အဂၤ  ါရပ္ေလးခက္ အနက္ေအျခခံအကဆံ   းမ ာ  လူ ထ ျဖစ္သည္။ သိ   ့ရာြတင္  လူ ထ 

ရ  ိရံ   မ နင္  ့ အခ်ပ္အျခာအာဏာမရ  ိနိ  င္ ပါ။ နာဇ ဂာမန္ မား  ၾက းစိ   းသည္  ့ေခတ္ ြတင္  ဂွးလူ မိ်းမားကိ   သာဓက  ယူနိ  င္သည္။ 

 ထိ   စဥ္ က ၄င္ းတိ   ့ ြတင္နယ္ေျမမရ  ိခဲ  ့။ ေနာက္ ပိ  င္ းြတင္ နယ္ေျမေရအာင္  ၾက်ိးပမ္ း၊ အစိ   းရအြဖဲ ့ တည္ေထာင္၊ အျခားနိ  င္ငံ 

 မားနင္  ့ ဆက္ဆန္နိ  င္ ြစ မ္ းရ  ိ လာေသာအခါ ၄င္ းကိ   နိ  င္ငံ တကာက အသိအမ တ္ ျပ်လာၾကသည္။ အစၥေရးနိ  င္ငံ  ဟူ၍ ေပၚ 

 လာသည္။ အဂၤ  ါရပ္ေလးခက္ နင္  ့ ျပည္  ့ စံ   တိ  င္ းေတာ့ နိ  င္ငံ တကာက အသိအမ တ္ ျပ်မည္   မဟ တ္ေသာ္ လည္ း နိ  င္ငံ  တကာက အသိအမ တ္ ျပ်သည္  ့ အခ်ပ္အျခာအာဏာပိ  င္နိ  င္ငံ တခ ျဖစ္ေစရန္ မူ ၄င္ းတိ   န့င္  ့ ျပည္  ့ စံ  ရပါမည္။ အခ်ပ္အျခာ 

အာဏာသည္ ၄င္ းတ  ိ ့ တလံ   းတစည္ းတည္ း  စေပါင္ းထားသည္  ့ ေအျခခံ ြတင္ေပေၚပါက္ လာျခင္ းျဖစ္သည္။ 

နိ  င္ငံ တခ က အျခားနိ  င္ငံ တခ၏ နယ္ေျမကိ   ၀င္ေရာက္ တိ   က္ခိ   က္ လိ   က္ေသာအခါ  တိ   က္ခိ   က္ခံ နိ  င္ငံ၏ အခ်ပ္  

အျခာအာဏာကိ    ထိ ပါးျခင္ းခံ လိ   က္ရသည္ ဟ ဆိ   ၾကသည္။ အဆိ   ပါအဂၤ  ါရပ္ေလးခက္ လံ   းအား  တျပ်ိင္ တည္ း  ထိခိ   က္ 

ြသ ားေသာေၾကာင္  ့ ျဖစ္သည္။ အစိ   းရတခ တည္ းကိ    ထိခိ   က္ရံ   မ နင္  ့ အခ်ပ္အျခာအာဏာကိ    ထိ ပါးြသ ားျပ ဟ ဆိ  ၍မရပါ။ 

 ြလ တ္ လပ္၊  မ တ၊ ဘက္ မလိ   က္ေသာ ေြရးေကာက္ ြပ  ဲ မားကိ   ျဖတ္သန္ းျပ း  တရား၀င္ေြရးခယ္ တင္ေျမ ာက္ ျခင္ း 

ခံေရသာ 

အစိ   းရသည္ 

 လူ ထ ကိ  ယ္ စား 

အခ်ပ္အျခာအာဏာကိ   

 ကင္  ့သံ   း 

ြခင္  ့ရ  ိသည္ မ ာ 

အမန္ ပင္။ 

သိ   ့ရာြတင္ 

အ ပ္ခ်ပ္ 

ခံ လူ ထ က အစိ   းရကိ   အံ   ၾြကဆန္ ့ ကင္ ျခင္ းမ ာ အခ်ပ္အျခာအာဏာကိ    ထိ ပါးျခင္ းနင္  ့  တထပ္ တည္ းမကပါ။  ဖိ လစ္ ပိ  င္ 

နိ  င္ငံ ြတင္အာဏာရင္  ဖာဒနန္ မားကိ   ့ စ္ အစိ   းရကိ   သူ ့ လူ ထ က အံ   ၾြကေတာ္ လန္၍ ျဖ်တ္ခခဲ  ့သည္။ ေတာင္အာဖရိ က 

နိ  င္ငံ ြတင္ ဒ ကလပ္၏  လူ ျဖွအစိ   းရကိ   ေအအင္န္ စေခါင္ းေဆာင္သည္  ့ ေတာ္ လန္ေရးအြဖဲ ့ မားက အံ   ၾြကေတာ္  လန္ခဲ  ့ 

 ၾကသည္။  ထိ   ့ေနာက္ နိ  င္ငံေရးအေရြဆးေႏြ းျပ း ျဖ်တ္ ခခ့ဲ ၾကသည္။ အင္ဒိ  န းရ ားနိ  င္ငံ ြတင္ သမတ ဗိ   လ္ခ်ပ္ ၾက း 

ဆူ ဟာတိ   ကိ    လူ ထအံ   ၾြက မႈ ျဖင္  ့ ျဖ်တ္ခခဲ  ့ ၾကသည္။ အဆိ   ပါနိ  င္ငံ မားြတင္ အ ပ္ခ်ပ္ သူ မားမ ာ ေြရ းေကာက္ ြပဲ  ဟူသည္ မား 

 ကိ   ျဖတ္သန္ းျပ း အစိ   းရျဖစ္ လာၾကသူ မားပင္။ ၄င္ းတိ   ့အားလူ ထ က  ြတန္ းလန္ ျဖ်တ္ခခဲ  ့ ၾကရာြတင္ အခ်ပ္  အျခာ 

အာဏာ ျပသနာမတက္ခ့ဲ။ ျဖ်တ္ခခံခဲ  ့ရသည္  ့ အစိ   းေရဟာင္ းမားကလည္ း အခ်ပ္အျခာအာဏာကိ   ေအၾကာင္ း 

 မျပခဲ  ့ ၾက။ 

အျပည္ ျပည္ဆိ  င္ရာ  လူ ့အြခင္  ့ေအရးေၾကျငာစာတမ္ း ၏ နိဒါန္ းေတနရာ၌  ေအာက္ ပါအတိ  င္ းေဖၚျပထား 

သည္။ 

 “--အာဏာသံ   း၍  တရားလက္ ြလတ္အ ပ္ခ်ပ္ မႈ နင္  ့  ဖိန  ိ ပ္ခ်ပ္ ခယ္ မႈ တိ   ့ ကိ    လူ က ေနာက္ဆံ   းနည္ းလမ္ းေအနျဖင္  ့ 

ဆန္ ့ ကင္ ပန္ ကန္သည္  ့ ေအျခေအနသိ   ့ ေမရာက္ရ  ေိေစရးအြတက္  လူ အ့ြခင္  ့ေအရးကိ   ဥေပဒစိ   းမိ   းမႈ ျဖင္  ့  ကာြက ယ္ေပး 

ရန္  မျဖစ္ ေမန  လိ  အပ္ေသာေၾကာင္  ့ လည္ းေကာင္ း။ --------- ”   ဟူ၍ျဖစ္သည္။ 

အထက္ ပါ နိဒါန္ းကိ   ေျပာင္ းျပန္ေကာက္ ယူ ပါက  လူ အြခင္ေအရးကိ ဥေပဒစိးမိးမႈျဖင္ မျဖစ္ေမန ကာြကယ္ေပး

ျခင္းမရွပါက  အာဏာသံး၍ တရားလက္ြလတ္ အပ္ခ်ပ္မႈနွင္ ဖိနွပ္ခ်ပ္ ခယ္မႈတိ ကိ လူက ေနာက္ဆံးနည္းလမ္း ေအန

ျဖင္

 

ဆန္ ကင္ပန္ကန္ြခင္ရွသည္” ဟ ဆိ   လိ  ရာ ေရာက္သည္။  လူ ထ ေကြရ းခယ္ တင္ေျမ ာက္ခံရသည္  ့ အစိ   းရ ျဖစ္သည္ ဆိ  ရံ   မ ျဖင္  ့  တရားသည္ ျဖစ္ေစ၊  မတရားသည္ ျဖစ္ေစ ၄င္ း၏ အ ပ္ခ်ပ္ မႈ ကိ   ျငိ မ္ခံေနရမည္ ဟ  မဆိ   လိ  ။  ကိ   းကန္ ့ေအရး 

 ြတင္ သမတရံ   းညႊန္ မႈ း ဥ းေဇာ္ေဌးနင္  ့  ကစထမႈ း ျမြထန္ းဥ းတိ   ့က  ျပည္သူလူထ က ေြရးခယ္တင္ေျမွာက္ထားတဲ 

အစိးရအြဖ ကိ လာတိက္ တာဟာ အခ်ပ္ အျခာအာဏာကိ လာတိက္တာဘဲ။” ဟေ ျပာေနျခင္းမွာ တက္တက္စင္ြလ 

ေနသည္။

  ဟစ္ တလာသည္ လည္ း  လူ ထ က ေြရ းခယ္ တင္ေျမ ာက္ ျခင္ းခံရျပ း အစိ   းရျဖစ္ လာသူ ပင္။  လူ အ့ြခင္  ့ေအရး 

ခိ်းေဖါက္ ရံ   မက  ကမာၻ ့  ့ ျငိ မ္ းခမ္ းေရးကိ    ပက္ ျပားေေစသာအခါ နိ  င္ငံ တကာစေပါင္ းအင္အား ျဖင္  ့ ေခမႈန္ းပစ္ခဲ   ့သည္။ 

 ၂၀၀၈  ြဖ  ဲ ့ စည္ းပံ   ပဒ္ မ (၄) ြတင္ ျမန္ မာဘာသာျဖင္  ့  “နိ  င္ငံေတာ္၏ အခ်ပ္အျခာအာဏာသည္ နိ  င္ငံသားမား 

 ထံ မ ဆင္ းသက္ေၾကာင္ း” ျပဌာန္ းထားသည္။  စစ္အစိ   းရသည္  မိ မိ တိ   ေ့ရးသားထားသည္  ့  ြဖ  ဲ ့ စည္ းပံ   ကိ   ပင္  မိ မိ တိ   ့ 

8/9/2019 Peace Analysis 13

4/8

4

 လိ   က္နာ နိ  င္ ျခင္ းမရ  ိ။ ၄င္ းအရ အခ်ပ္အျခာအာဏာအား နိ  င္ငံ ကိ   ရည္ညႊန္ း၍ သံ   းြစဲ ထားေၾကာင္ းေြတ နိ့  င္သည္။ အစိ   းရ 

နင္  ့  ယဥ္ ြတဲ ထားျခင္ းမရ  ိ။  စစ္ေခါင္ းေဆာင္ေဟာင္ း၊ သစ္ မားအားလံ   း ျပန္ လည္ေလ့ လာသင္  ့သည္။ 

အခ်ပ္အျခာအာဏာကိ   ျပည္ ြတင္ းြတင္ ကင္  ့သံ   းရာ၌ ဒ တိ ယ ျပသနာမ ာ နိ  င္ငံ တည္ေဆာက္ ပံ   နင္  ့ ဆိ  င္သည္။ 

 တျပည္ေထာင္ စနစ္ 

နိ  င္ငံေအနနင္  ့ 

 ကင္  ့သံ   းမည္ဆိ   လ င္ 

အာဏာအားလံ   းသည္ဗဟိ   မ ာသာ 

 စ စည္ းြသ ားပါမည္။ယင္ းသိ   ့  ျဖစ္ ပါက  တိ  င္ းရင္ းသားမား၏တန္ းတူေရးနင့  ္  ကိ   ယ္ ပိ  င္ ျပဌာန္ းြခင္  ့ ကိ   ျငင္ းပယ္ရာေရာက္ေနျပ ျဖစ္သျဖင္  ့ ျပည္ ြတင္ းျငိ မ္ း 

ခမ္ းေရးရန  ိင္ြဘ ယ္ မရ  ိေတာ့။ အကိ်းဆက္ေအနျဖင္  ့  လူ အ့ြခင္  ့ေအရး ခိ်းေဖါက္ မႈ ၾက းမား ဆက္ လက္ ျဖစ္ ြပ ားေနပါမည္။ 

အခ်ပ္အျခာအာဏာကိ   ျပည္ေထာင္ စ နိ  င္ငံေအနနင္  ့  ကင္  ့သံ   းမည္ဆိ   ပါက အာဏာြခဲေ၀မႈ ရ  ိရပါမည္။ 

 ျပည္ေထာင္ စ နင္  ့ ျပည္နယ္ မား၊  ကိ   ယ္ ပိ  င္အ ပ္ခ်ပ္ ြခင္  ့ေရဒသမား အၾကားြတင္ ဥေပဒျေပ်ရး၊  အ ပ္ခ်ပ္ ေရး၊  တရားစ 

ရင္ေရး  ဟူသည္  ့ အာဏာၾက းသံ   းရပ္ ကိ   ြခဲေ၀ကင္  ့သံ   းရပါမည္။  ၂၀၀၈ ခန စ္ ြဖ  ဲ ့ စည္ းပံ  အရ  ကိ   းကန္ အ့ား  ကိ   ယ္ ပိ  င္အ ပ္ 

ခ်ပ္ ြခင္  ့ေရဒသဟ ေဖၚျပထားေသာ္ လည္ း  တကယ္ တန္ း  ကိ   ယ္ ပိ  င္အ ပ္ခ်ပ္ ြခင္  ့ အပ္နင္ းမထားျခင္ းသည္ ျပသနာၾက း

 ျဖစ္ လာသည္။ 

 ၂၀၀၈  ြဖဲ ့ စည္ းပံ  ေအျခခံဥေပဒြတင္ အခ်ပ္အျခာအာဏာကိ   ျပဌာန္ းထားေသာ  ပဒ္ မ ၄  ကစ၍ ျပသနာရ  ိ

ေနသည္။ အဂၤ လိ ပ္ဘာသာနင္  ့ Sovereign power of the Union ဟေရးထားသည္။ ျပည္ေထာင္ စ၏ အခ်ပ္အျခာ အာဏာဟ ဘာသာျပန္ရပါမည္။ ျမန္ မာဘာသာျဖင္  ့ မူ နိ  င္ငံေတာ္၏ အခ်ပ္အျခာအာဏာ  ဟ သံ   းန်န္ း  ထားသည္။ 

ျပည္ေထာင္စ  မဟ တ္ ပါ။ အဂၤ လိ ပ္နင္  ့ ျမန္ မာဘာသာြက  ဲ ြလ  ဲ မႈရ  ိ ပါက ျမန္ မာဘာသာကိ   အတည္ ယူရမည္ ဟ ဆိ   ထား 

သျဖင္  ့  တျပည္ေထာင္နိ  င္ငံသာ ျဖစ္ေၾကာင္ းရင္ းေနပါျပ။  ၂၀၀၈ြဖ  ဲ ့ စည္ းပံ  အရ  မည္သည္  ့အခါြတင္ မ  ျပည္ ြတင္ း ျငိ မ္ း 

ခမ္ းေရးမရနိ  င္ ပါ။ 

 “အခ်ပ္အျခာအာဏာသည္ နိ  င္ငံသားမားထံ မဆင္ းသက္သည္။” ဟူရံ   မ ျဖင္  ့  မလံ  ေလာက္ေတာ့။ နိ  င္ငံသား 

 မားထံ မ ဆင္ းသက္ေသာ အခ်ပ္အျခာအာဏာကိ   နိ  င္ငံသားမားသံ   းြခင္  ့ မရ  ိသလိ  ၊  တိ  င္ းရင္ းသားျပည္နယ္ မား၊ 

 ကိ   ယ္ ပိ  င္ အ ပ္ခ်ပ္ ြခင္  ့ေရဒသမားလည္ း သံ   းြခင္  ့ မရ  ိ။ ျမန္ မာ့ တပ္ ေမတာ္ ကသာ  ကင္  ့သံ   းေေနၾကာင္ း သာဓကျပပါမည္။ အခပအျခာအာဏာအာ  ၂၀၀၈ြဖ  ဲ ့ စည္ းပံ   ပုဒ မ၂၀၁ အရ ဗ  ု လခပင္ာသ  ်  မာျ့သ  ာ အဓ က့ ြ   ်ည  ထာ 

ည   အမာ  ကာက ယငရ ြန  လံ  ု ျခံငရငကာသ ်ီ  ( ကာလံ  ု) က ဦ ငဆာသ ကာလကငတ  ကသ  ံ  ု ည။ ပုဒ မ၂၇၆

(ဃ) အရ က  ု ယ ပ  ုသအု ပခပခသ  ရတ  ုသ ဦ ီ်   အ့ ြ   ြထ တသ လည  တပ မငတာာမာက  ု ထည  သ ့ ြ   ်ည    ကသ  ံ  ု  

ည။  က  ု ကန  တသ ၂၀၀၉ ခုနွ ်၌ ျမန  မာ််  တပ က ့ု န ကာရွသ က  ုတ  ု က ထု တ လ  ု က ျပီ ငနာက ၄သ တ  ု အလ  ု  က

ငရ ခယ လ  ု ကူ ပ  ုသင်ာက ခန က  ု အၾကီ အြကခန ြခည။  ဤည မွ ာျမန မာ််  တပ ကက  ု ကန ၏ ကိ   ယ္ ပိ  င္အ ပ္ခ်ပ္  

ြခင္  ့ က  ု လကငတ  ၀သငရာက ကသ  ံ  ု ျခသ  မု္  တ ပါလာ။  ၂၀၁၀ ငရငကာက ပ ြ  ကသ ပငာအခါ ထ  ု ပု ဂ  လည ပသ 

ငရ ခယ တသငျမွ ာကခံြခ  ရည ္ု  ဆ  ု ျပနည။

 ျပနာမာ်ာရွ  ြခ  ငာ ၂၀၁၀ငရငကာက ပ ြ ၌အဆ  ု ပါငဒမာတသ ျမန မာ််  တပနွသ   ၾကံ ့  ံ  တ  ု  က အမည  ်ာရသ  တသ ြမပံ  ု ငထာသငပလ  ု ကူ မာ ငရခယ တသငျမွ ာကခံရည မွ ာ မဆန ပါ။ ့ြ  ၀  ုသ တသ က  ု ယ   ့ာာက  ု ယ 

 ကလ့န  ထ  ု ၊ င၀၊ ်ာ လု  ပ ာည   ဒ  ုသ လူ ၾကီ ြက  ု  ပသ။ ယသ   ု  ျ့်  ပါလ ွက ပ  ုသင်ာက ခနအာ ျပည္သူလူထ က

ေြရးခယ္တင္ေျမွာက္ထားေသာ အစိးရေအနျဖင္ ဂဏတင္ေနသည္မွာ ဆင္ေသပပ္ ကိ ဆိတ္ေရနွင္ ဖံးသလိ ျဖစ္ေနပါ 

သည္။

 

 ဤည မွ ာ အဘယငၾကာသ  နည ။ ျမန မာ််  တပ မွ ်် ဗ  ု လ မာ က  ု ကန အုပခပငရအ့ ြ   တသ  ၀သ 

ငရာက ငနရာယူ ျခသ ၊ အဓ ကၾကက  ုသ ျခသ တ  ု  က  ု ့ ံ ု က ယ ထာလ  ုငာငၾကာသ   ျ့် ည။ ်သ  ်် အာျ့သ   ပ  ုသင်ာက  

ခနအပါအ၀သ ျမန မာ််  တပ က ငရ ငကာက တသငပထာူမာမွ ာ ရု ပငမာာျ့် ည။ လကငတ အ ုပခပ 

ငရ လု ပသန မာတသ ျမန မာ်် ဗ  ု လင္ာသ   ်  မာက    ု မငကာန  ုသ။ အု ပခပငရအရ တဆသ  န မ   ငာ က  ု ယ ပ  ုသအု ပ 

8/9/2019 Peace Analysis 13

5/8

5

ခပခသ  ရငဒမာက  ု ထာဘဦ ။ ၄သ အထကရွ   တ  ုသ ရသ ာျပညနယ မာတသ လည  ယသ  အတ  ုသ ပသ  ျ့် ည။

 ်် ဗ  ု လင္ာသ  မာ မု္  တ ပါက ျပညနယ ၀န ၾကီ ခပဆ  ုူ မာမွ ာ မညည   အာဏာမွ  မယ မယရရမရွ  ။

 ကခသ ျပညနယ လကရွ  ၀န ၾကီ ခပငနရာတသ ငရ ခယ တသငျမွ ာက ျခသ ခံရူ ္ု  ဆ  ု ူကခသအမာၾကီ 

ဦ လဂ နသနဆ  ုသ   က ၄သ ၏အခသ  အာဏာမွ ာ ျမဴနီ ်ီ  ပယ အု ပခပငရမ တဦ ထက မပ  ု ္ု  ျသီ ျသဴငၾကာသ  ၾကာ ရဘူ  

ည။ ၁၉၄၇ ခုနွ ်  ့ ြ   ်ည  ပံ  ုငအာက တသ န  ုသသံငတာမတျ့် ြခ  ည   ကရသအမာ မန ၀သ ငမာသ က ဒနငပါက 

 ထမသ ်ာျခသ  ြတအခါမွ ာ ခ  ု ငၾကာသခ  ု ၀ွ က ထ က ်ာရတာငၾကာသ    ူြရ  ပု ဂ  လငရလ တ လပခသ   ဆံ  ု ရံ   ခံရတာကလ ြ  လ  ု  

မတလု ပ ရတာ ူ  မွ ာ ဘာမွ  ွ အာဏာ မရွ   ္ု  ျသီ တာြခ  ဘူ ည က  ု အမွ တရည။ 

သမတရံ   းညႊန္ မႈ း ဥ းေဇာ္ေဌး နင္  ့  ကစထမႈ း ျမြထန္ းဥ းတိ   ့အပါအ၀င္  စစ္ေခါင္ းေဆာင္ေဟာင္ းသစ္ မား 

ေအနျဖင္  ့  တိ  င္ းရင္ းသားျပည္နယ္ မား  ကိ   ယ္ ပိ  င္အ ပ္ခ်ပ္ ြခင္  ့ေရဒသမားြတင္  ျပည္သူလူထ က ေြရးခယ္တင္ေျမွာက္ 

ထားတဲ အစိးရအြဖ

  က အု ပခပငနငၾကာသ ”  ငျပာလ  ု ပါက ၂၀၀၈ ့ ြ   ်ည  ပံ  ု တအု ပ လံ  ု အာ မ  ုသ အမ  က ျခသ ြထ က  ု 

 ပ်  ထည  ၊ ျမန မာ််  တပ တခု လံ  ု န  ုသသံငရနယ ပယ မွ ဆု တခါ၊ ဒီ မ  ု ကရက တ်  ့က ဒရယ ျပညငထာသ ်ု  ့ ြ   ်ည  ပံ  ုအ်  

 တခု က  ု အတည ျပကသ  ံ  ု ၊ တျပသ တည တသ ျပညနယအီ ီ ၌ ျပည္နယ္ ြဖ  ဲ ့ စည္ းပံ   မားေရးြဆ  ဲ ကင္  ့သံ   းြခင္  ့ေပး၊သက္ဆိ  င္ရာ တိ  င္ းရင္ းသားျပည္နယ္ မားရ  ိ လူ ထ မားက သူ တိ   ့ေခါင္ းေဆာင္ ကိ   သူ တိ   ့ ဖာသာ ေြရ းခယ္ တင္ေျမ ာက္ြခင္  ့ 

 ျပ်၊ ယင္ းသိ   ့ လ ပ္ေဆာင္ရန္ မ တပါးအျခားမရ  ိ။

 ဤ၂၀၀၈ ခန စ္ ြဖ  ဲ ့ စည္ းပံ  ေအျခခံဥေပဒျဖင္  ့ ပင္ ၂၀၁၅ ေြရ းေကာက္ ြပဲ ကိ  ေ ဖေၚဆာင္ ပါက ပိ  င္ေစာက္ခိန္ လိ   

 ပ ဂၢ  ိ်လ္ မိ်းကိ   တိ  င္ းရင္ းသား၀တ္ စံ   ျဖင္  ့ေရ ့ တန္ းတင္  ြပ  ဲ ထ တ္၊ ျမန္ မာစစ္ တပ္ မ စစ္ဗိ   လ္ေဟာင္ းသစ္ မားက ေနာက္ ြက ယ္ 

 က ၾက်ိးကိ  င္ ထားသည္  ့ေအနအထားျဖင္  ့ ဆက္ လက္ေဖေၚဆာင္သည္  ့ ႏားဖားၾက်ိးထိ း ကိယ္ပိင္အပ္ခ်ပ္ေရးမိ်းသာ 

ရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္ း တိ  င္ းရင္ းသားလူ ထအမားစ ၾက း ျမင္ေနၾကပါျပ။ စစ္အစိ   းရသည္ေ ြဆ းေႏြ းြပဲ ဟူသည္ မားျဖင္  ့လက္ 

နက္ ကိ  င္ အြဖဲ ့ မားကိ   တဘက္ ေကန၍ ထိန္ းျပ း အခန္ိြဆ  ဲ ထား၊ ေခာ့ ျမွထားျပ း ေြရ းေကာက္ ြပ  ဲ ြတင္ ၄င္ းတ  ိ ့ ထင္သလိ   

 မတရား ျပ်ကင္  ့ မည္ ကိ   န တ္ ပိ တ္ ထားေစလိ  သည္  ့ ေသဘာရ  ိသည္။ သိ   ့ရာြတင္ စစ္ မန္သည္  ့ တိ  င္ းရင္ းသားေတာ္ လန္ေရး အြဖ  ဲ ့ မား၊ နိ  င္ငံေရးပါတ မားေအနျဖင္  ့ မူ လာမည္  ့ ၂၀၁၅ ေြရ းေကာက္ ြပ  ဲေအပၚ ၄င္ းတ  ိ ၏့ ေသဘာထားကိ   ထ တ္

ေဖၚၾကလိ မ္  ့ မည္ ဟ ယူဆသည္။ လက္ရ  ိ ကိ   းကန္ ့ေအရးအခင္ းြတင္ ပိ  င္ေစာက္ခန္ိနင္  ့ အြဖ  ဲ ့ ကိ   လက္ည  ိ်းထိ   းလ က္ 

ျပည္သူလူထ က ေြရးခယ္တင္ေျမွာက္ ထားတဲ အစိးရအြဖ

  က အ ုပခပငနငၾကာသ ” ျမန္ မာစစ္ေခါင္ းေဆာင္ေဟာင္ း 

သစ္ မား၏  ၀ါဒျဖန္ ့ မႈ က ၄င္ းတိ   အ့ားပညာေပးလ က္ရ  ိေေနသာေၾကာင္  ့ ပင္။ 

 ကစထမႈ း ျမြထန္ းဥ း နင္  ့ သမတရံ   းညႊန္ မႈ း ဥ းေဇာ္ေဌး  တိ   ့သည္  တရ တ္နိ  င္ငံ က  ကွးေကာ္ ဆင္ႏႊ  ဲေသာစစ္ ြပ  ဲ

 ျဖစ္ေၾကာင္ း အတိအကမြစ ပ္ ြစဲနိ  င္ ပါဘဲ လ က္  တရ တ္နိ  င္ငံသားမားပါ၀င္ တိ   က္ခိ   က္ေေနသာ  စစ္ ျဖစ္ ပံ   မိ်းျဖင္  ့ ျမန္ မာ 

 လူ ထအြတင္ းြတင္  တရ တ္ဆန္ ့ ကင္ေရးစိ တ္ ဓါတ္ မားၾက းြထ ားလာေအာင္ အဘယ္ေၾကာင္  ့ လႈ  ံ ့ေဆာ္ေနၾကသနည္ း။ 

 ကိ   းကန္ ့ မ ာ  တိ  င္ းရင္ းသားလူ မိ်းတမိ် းျဖစ္ ေၾကာင္ း

 ၄င္ းတိ   ့ က

  မျငင္ း။

 သိ   ့ရာြတင္

  ကိ   းကန္ ့နင္  ့

  ဖန္ ကားရင္ ကိ  

 ြခ  ဲ ျမင္ရ

 

 မည္ ဟ ဥ းေဇာ္ေဌး  က ဆိ  သည္။  ဖန္ ကားရင္ က သူ ့ ကိ   ယ္သူ  တရ တ္ ဟ  ထ တ္ေဖၚျပ း နိ  င္ငံ တကာေရာက္ တရတ္အမိ်း  

သားမားထံ မ အကူအညေတာင္ းခဲ  ့သျဖင္  ့  ဖန္ ကားရင္ ကိ   ယ္ တိ  င္  မ ာမူ  တရ တ္သာျဖစ္ေၾကာင္ း ေထာက္ ျပသည္။ 

ေအြတးတိမ္ လွခည္ရဲ လား သမတရံးြညန္မႈးၾကးရယ္။” ဟေ ရြရ တ္ရမလိ   ျဖစ္သည္။ 

 က  ိ းကန္ ေ့ြတအားလံ   းမ ာ  တရ တ္ႏြ ယ္ ြဖ ားေြတ ျဖစ္ေၾကာင္ း  တျပည္ လံ   းသိ၊  တကမာၻ လံ   းသိ ၾကသည္။ 

( ကိ   းကန္ ့၊တရ တ္) မန္ း သိသိ  ၾက းနင္  ့ ပင္ ျမန္ မာနိ  င္ငံ က ၄င္ းတိ   ့အားတိ  င္ းရင္ းသားလူ မိ်းတမိ်းေအနျဖင္  ့  လက္ခံ ထား 

ခ့ဲ ျခင္ းျဖစ္သည္။ ေေသရးရင္ေရး အကူအည  လိ  အပ္ေနသည္  ့ အခိန္ ြတင္  ဖန္ ကားရင္ က သူနင္  ့ မိ်း  ႏြ ယ္ တူ မား ဆ က 

အကူအညေတာင္ းရံ   မ ျဖင္  ့  ဖန္ ကားရင္ အားကိ   းကန္ ့ တိ  င္ းရင္ းသားေအနျဖင္  ့ရႈ ျမင္ရန္  မလိ  ေတာ့ေၾကာင္ းျဖင္  ့  မည္သည္  ့ 

ဥေပဒအရ ဥ းေဇာ္ေဌးေျပာေနသနည္ း။ 

8/9/2019 Peace Analysis 13

6/8

6

ေကအိ  င္အိ  နင္  ့  စစ္ ြပဲေအြတ ့အၾက်ံတခ ကိ    မ ေ၀လိ  သည္။  ၂၀၁၂ ခန စ္ဒဇဘၤ ာ နင္  ့  ၂၀၁၃ ခန စ္ ဇန္န၀ါရ လ 

 မားအြတင္ း ျမန္ မာစစ္ တပ္ က ေကအိ  င္အိ  ဌာနခ်ပ္ လိ  င္ဇာအား အၾက းအကယ္  ထိ   းစစ္ဆင္ခ့ဲရာ  တိ   က္ေလယဥ္ နင္  ့ 

 ဟယ္ လေကာ္ ပတာမားသာမက၊ ေန  ့စဥ္ လက္နက္ ၾက းကည္ အလံ   းေတထာင္ေကာ္ ပစ္ခ့ဲသည္။ အခိ်  ့လက္နက္ ၾက း 

 ကည္ မားမ ာ  လိ  င္ဇာမ ာသာမက ၄င္ းနင္  ့  ေမ၀းလေသာ  ကခင္ဒ ကၡသည္ စခန္ းမားတ၀ိ   က္ မ ာပင္  ကေရာက္ ေပါက္ ြက  ဲခဲ   ့

သည္။ ျပင္ းထန္ လေသာ  ထိ   းစစ္ ၾက းေအာက္ ြတင္  ကခင္ေြတ  မိ်းျဖ်တ္ ခံေရတာ့ မည္ လားဟူ၍  စိ   းရိ မ္ြဘ ယ္ ေအျခေအန ရ  ိ လာသည္။  ဤြတင္  တရ တ္ ျပည္ေရာက္ ကခင္ မား ( တရ တ္နိ  င္ငံေအခၚ  ဂိန္ းေဖါမား) အၾကားြတင္  မိ်းခစ္ စိ တ္ မား 

ဒေရ  လိ   တက္ လာၾကသည္။ ၄င္ းတိ   ့နင္  ့  မိ်းႏြ ယ္ တူသူ မားမတရားခံေနၾကရျပ ဟူ၍  မခံ မရပ္ နိ  င္ ျဖစ္ လာၾက၊ အခင္ းခင္ း 

 စေ၀းျပ း  ကူညရန္နည္ းလမ္ းမားရ ာၾကသည္။ 

ရနိ  င္သမ ေသာရိ ကၡ ာနင္  ့  လူ ့အသံ   းေအဆာင္  ပစၥည္ းမားကိ    စေဆာင္ း၊  ကားၾက း  ကားငယ္ေအျမာက္အမား

 ျဖင္  ့ သယ္ ကာ  ရာေပါင္ းတခိ်  ့မ ေသာ  တရ တ္နိ  င္ငံသား  ကခင္ ( တရ တ္  ကခင္) မားသည္  လိ  င္ဇာတဘက္ ကမ္ း၊ 

 တရ တ္နိ  င္ငံဘယ္ ျခမ္ းမေန၍ နယ္ စပ္ ဂိ တ္ ကိ   အတင္ းျဖတ္ ျပ း  ကခင္ ျပည္နယ္အြတင္ း  ၀င္ေရာက္ရန္ ၾက်ိး   ပမ္ း ခဲ  ့ ၾက 

သည္။ နယ္ ျခားဂိ တ္ေစာင္  ့  တရ တ္ရဲမားက  တားဆ းသျဖင္  ့  ၀င္ြခင္  ့ မေရသာ အခါ ျမန္ မာနိ  င္ငံဘက္ ျခမ္ းမ  ကခင္နင္  ့ 

 တရ တ္နိ  င္ငံဘက္ ျခမ္ းမ  ကခင္ လူအ ပ္ ၾက းတိ   ့သည္ေ ေရျမာင္ းေကလးသာ ျခားထားေသာ နယ္ ျခားမဥ္ းေၾကာင္ း  ဟ  ိဘက္ သည္ဘက္  ြတင္ ရပ္ ၾကျပ း  ကခင္ဘာသာျဖင္  ့ ေအာ္ ဟစ္ေျပာဆိ   ကာ ေၾြက းေၾကာ္ ၾက၊ အျပန္အလန္အား

ေပးၾက၊ ငိ   ၾကယိ   ၾက န လံ   း ေၾကြကဲြဘ ယ္ ျဖစ္ရပ္ ျဖစ္ ြပ ားခဲ  ့သည္။ 

 ဤသည္ မ ာ အမိ်းသားစိ တ္ ဓါတ္ ျဖစ္သည္။  တရ တ္နိ  င္ငံရ  ိ  ကခင္ မားအၾကားြတင္ ငါတိ   ့ က  တရ တ္နိ  င္ငံရဲ ့ တိ  င္ း 

ရင္ းသားေြတ၊  တရ တ္န  ိင္ငံသားေြတ ျဖစ္ ကန္ ၾကျပ၊ ဒါေၾကာင္  ့  ဟ  ိဘက္ ျခမ္ း ျမန္ မာနိ  င္ငံ ထဲ မ ာရ  ိ တဲ  ့  ကခင္ေြတ ကိ စၥငါတိ    ့

နဲ ့ မဆိ  င္ ဟ ေသဘာမထားၾက။ အမိ်းသားေရးစိ တ္ ဓါတ္ ေအျခခံ ြတင္  တတ္နိ  င္သမ ကူညဘိ   ့ ၾက်ိးစားခဲ  ့ ၾကျခင္ းပင္။ 

 လိ  အပ္ ပါက  လက္နက္ ကိ  င္ တိ  က္ ြပ  ဲအြတင္ းကိ   ပင္ ဆင္ းျပ း  ကူညေကာင္ း  ကူည ၾကပါမည္။ 

 ဤြတင္ 

 တရ တ္နိ  င္ငံအစိ   းရ၏ 

ေသဘာထားမ ာ 

ဥ းသိန္ းစိန္၊ 

ဥ းေဇာ္ေဌး 

 တိ    ့ျမန္ မာစစ္အစိ   းရ၏ 

ေသဘာထား 

နင္  ့  ြက ာျခားလေၾကာင္ းေြတ နိ့  င္သည္။ သူ ့နိ  င္ငံရ  ိ ကခင္ မားက ၄င္ းတိ   ၏့မိ်းႏြ ယ္ စအမိ်းသားစိ တ္ေအျခခံ ျဖင္  ့  ဟိ  ဘက္ 

 ျခမ္ းရ  ိ ျမန္ မာ  ကခင္ မား ေအပၚ အကူအညေပးလိ   ျခင္ း၊ အကူအညေပးရန္ ၾက်ိးစားျခင္ း၊ ဆက္လက္ ကူည မည္ ဟေ ၾြက း

ေၾကာ္ ၾကျခင္ း  တိ   ့ေအပၚ  မည္သည္  ့အျပစ္ တစံ   တရာမ မျမင္။ ဒေကာင္ေြတ  တရ တ္ ကခင္  စိ တ္ေပာက္ြသ ားျပ း ျမန္ မာ 

 ကခင္ေြတျဖစ္ ကန္ ျပ၊ ဒ  ကခင္ေြတ ကိ   ငါတိ   ့ တရ တ္နဲ ြ့ခ  ဲ ျပ းျမင္ရမည္ ဟ  မစဥ္ းစား။ 

ဒ ကခင္ေြတ ဟာ ငါတိ   ့ တိ  င္ းရင္ း သားေြတ၊ ငါတိ   နိ့  င္ငံသားေြတ ျဖစ္ တယ္၊ သူ တိ   ့ ျပသနာကဘာလဲ၊ သူ တိ   ့ဘာ 

 လိ   ျခင္သလဲ၊ ဘာေၾကာင္  ့ လိ   ျခင္  တာလဲ၊  စသည္ ျဖင္  ့  စူ းစမ္ းစိ တ္ ျဖင္  ့  ကခင္ ေအရး  ကိ စၥ ကိ    ပိ  ၍စိ တ္ ၀င္ စားလာသည္။ 

 တတ္နိ  င္သမ   ကူည ပံ  ့ ပိ   းေပးရန္ နည္ းလမ္ း ရ ာလာ သည္။ ေကအိ  င္အိ    ကိ   ယ္ တိ  င္၏  ြစမ္ းြစ မ္ းတမန္ ခခံ စစ္ဆင္ႏႊ  ဲ မႈနင္  ့ 

နင္  ့ တရ တ္ ျပည္ေရာက္  ကခင္ မား၏

 ဆႏၵ ျပမႈေပါင္ းကာ

  ကခင္ေအရးသည္

  တရ တ္ဗဟိ  အစိ   းရအထိ ေပါက္ြသ ားသည္။

 

သမတ ဥ းသိန္ းစိန္  တရ ပ္ ျပည္ေနာက္ဆံ   းခရ း  စဥ္ ြတင္  တရ တ္သမတ နင္  ့ေ ြတ ့ရာ၌ ျမန္ မာနိ  င္ငံ မ ာ  မင္ းတ  ိ ့ ျမန္ မာေြတ 

ခည္ း ေနတာ  မဟ တ္ဘူ း။  ကခင္ေြတ အပါအ၀င္ အျခားတိ  င္ းရင္ းသားေြတ လဲ အမားၾက းရ  ိ တယ္။ သူ တိ   နဲ့ ့ လဲအဆင္ 

ေျပ ေအာင္ည  နိိ  င္ းမႈေြတ  လ ပ္ ပါ ---- ဟ  တိ   က္ ြတန္ းခဲ  ့ေၾကာင္ း သိရသည္။ 

 တရ တ္ ျပည္သည္  တျပည္ေထာင္ စနစ္ ကိ    ကင္  ့သံ   းသည္။ ျမန္ မာနိ  င္ငံသည္ ျပည္ေထာင္ စ  ဟ ဆိ  သည္။

 ျပည္ေထာင္ စ  စစ္ စစ္သာ ျဖစ္ မည္ဆိ   လ င္ ျမန္ မာနိ  င္ငံအြတင္ းရ  ိ တိ  င္ းရင္ းသားမားရသည္  ့ အြခင္  ့ေအရးသည္  တျပည္ 

ေထာင္ စနစ္ နိ  င္ငံ ထက္ မားြစ ာပိ  ရပါမည္။  ယခ မူေျပာင္ းျပန္ ျဖစ္ေနသည္။  တရ တ္အစိ   းရက  ယူနန္ ျပည္နယ္အြတင္ းရ  ိ

ေဒသခံ တိ  င္ းရင္ းသားအျဖစ္ ၄င္ းတိ   ့ အသိအမ တ္ ျပ်   ထားေသာ  ကခင္၊ နင္  ့ ရ မ္ းတိ   ့ေအပၚတန္ဘိ   းထားမႈ မ ာ ျမန္ မာ 

 စစ္အစိ   းရက  မိ မိနိ  င္ငံအြတင္ းရ  ိ ေဒသခံ  တိ  င္ းရင္ းသားမားေအပၚ  တန္ဘိ   းထားမႈ ထက္  မားြစာပိ   မိ   ျမင္  ့ မားသည္။ 

8/9/2019 Peace Analysis 13

7/8

7

 စစ္အစိ   းရအဆက္ဆက္ မ  စ၍  ယခဥ းသိန္ းစိန္ အစိ   းရအထိ  မိ  ႈင္ းတ  ိ က္ လ က္ရ  ိေသာ  လူ မိ်းေရး   မန္ းတည္ းမႈ 

 မားသည္  တိ  င္ းျပည္အြတ က္ မည္သည္  ့အကိ်းမ ေမဆာင္ ပါ။ ျမန္ မာစစ္ တပ္သည္  တရ တ္ ကိ  ဆန္ ့ ကင္သည္  ့ တရား

ေသာ  စစ္ ကိ  ဆင္ႏႊ  ဲေေနၾကာင္ းေအၾကာင္ းျပကာ၊  လူ ထေထာက္ခံ မႈရရန္ ၾက်ိးစားေနျခင္ းမ ာ ရည္ မန္ းခက္ တခိ် ့ ရ  ိနိ  င္ 

သည္။  ကိ   းကန္ ့အြဖ  ဲ ့နင္  ့ (၄င္ းကိ    ကူညသည္ ဟ  ြစ ပ္ ြစဲ ထားေသာ) တိ  င္ းရင္ းသားလက္နက္ကိ  င္အြဖ  ဲ  ့မားအား  တြဖ  ဲ ့ ျပ း 

 တြဖ  ဲ ့ ဆက္ လက္ ထိ  းစစ္ဆင္န  ိင္ြဘ ယ္ရ  ိသည္။  တရ တ္ မန္ းတ းေရး  စိ တ္ ဓါတ္ ကိ    လူ ထအြတင္ းဆက္ လက္ လႈ  ံ ့ေဆာ္ ျပ း (ရခိ  င္ ျပည္နယ္  မ ာကဲ  ့သိ   )့ လူ မိ်းေရး  အဓိ ကရ ဏ္ း  ဖန္ တည္ းကာ  မိ မိ တိ   ့ ကိ   ယ္ ကိ    ကယ္ တင္ရင္အျဖစ္ ပံ  ေဖၚနိ  င္သည္။ 

 ယင္ းမေပၚလာ သည္  ့ဆိ   းကိ်းမားကိ    လက္ည  ိ်းထိ   း၊  တိ  င္ းျပည္ အခ်ပ္အျခာ အာဏာတည္ တန္ ့ခိ  င္ ျမဲေရးအြတ က္ ဟ 

ေအၾကာင္ းျပ၊  ၂၀၀၈  ြဖ  ဲ ့ စည္ းပံ   ေအျခခံဥေပဒအရဟဆိ   ကာ  ကိ   းကန္ ့ မ ာကဲ  ့သိ   ့ ပင္ အျခားတိ  င္ းရင္ းသားျပည္နယ္  မား 

 ြတင္ လည္ း  စစ္အ ပ္ခ်ပ္ေရး ေဖေၚဆာင္ မႈ မား  လ ပ္ လာနိ  င္သည္။ 

 တိ  င္ းရင္ းသားတပ္ေပါင္ းစ  ယူအင္န္အက္ ဖ္ စ က ျပည္ ြတင္ းစစ္နင္  ့ဆက္ စပ္သည္  ့ ျပသနာမန္သမ ကိ   ျငိ မ္ းခမ္ း 

 ြစာ ေြဆးေႏြ းေအျဖရ ာၾကေရအာင္  ဟ  ကမ္ းလ မ္ းထားသည္။ သိ   ့ရာြတင္  ယင္ းကိ   ေအပၚယံဟန္ ျေပြဆ းေႏြ းြပ  ဲ မားနင္  ့ 

 လႊ တ္ေပးထား၊  လူ ထေြတ  စိ   းထိတ္ တလန္ ့ လန္ ့ ျဖစ္ေစရန္ ေအျခေအန၀ရန္ းသဥ္ းကားမား  ပိ   ျပ းဖန္ တည္ း၊  ကိ   းကန္ ့ 

 ျပသနာကိ   အမိ်းသားေရး  ခခံ စစ္ အြသင္ လကၡ ဏာ  လိ   လိ   ပံ  ေဖၚ၊ ျမန္ မာစစ္ တပ္၏ အခန္ းက ႑ ကိ    ြတန္ း  တင္ ကာ (နာဂစ္ မန္ တိ  င္ းကိ   အြခင္  ့ေ ကာင္ းယူ ျပ း  ၂၀၀၈  ြဖ  ဲ ့ စည္ းပံ   ကိ  အတည္ ျပ်ခဲ  ့သကဲ  ့သိ   ့) ၄င္းတိ အာဏာ ဆက္လက္သက္ 

ဆိးရွည္ေရး အြတက္၂၀၁၅ ေြရးေကာက္ြပအား လိသလိ ထိန္းခ်ပ္ ြသားနိင္မည္ ေအနအထားကိ ဖန္တည္းေနျခင္း  ဟ 

သံ   းသပ္ မိသည္။ 

 စစ္ ြပ  ဲ ျဖစ္ရာတိ  င္ းရင္ းသားေဒသမားအြတင္ း သတင္ းြသ ားေရာက္ ယူ ၾကမည္  ့သတင္ းသမားမားသည္  မတရား 

အသင္ း ဥေပဒ၊ သတင္ းမဒ ယာဥေပဒမားနင္  ့ အည ေအရးယူခံရနိ  င္ြဘ ယ္ရ  ိေၾကာင္ း  ကစထမႈ းျမြထန္ းဥ း၏ ေေဖဖၚ၀ါရ 

 လ  ၂၁ ရက္ေန ့ သတင္ းစာရင္ းလင္ းြပဲ ျပ းသည္နင္  ့ သတင္ းမဒ ယာသမားမားက ေ၀ဘန္ ၾကသည္။ ၁၉၆၃ ခန စ္ ျပည္ 

 ြတင္ း ျငိ မ္ းခမ္ းေရးေြဆ းေႏြ းြပ  ဲ မားကင္ းေပနစဥ္အြတင္ းြတင္  မတရားအသင္ းဥေပဒ အကိ်းသက္ေရာက္ မႈ  မရ  ိေစသည္  ့ 

အမိန္ ့ ကိ   အစိ   းရက  ထ တ္ ျပန္ခဲ  သ့ျဖင္  ့ သတင္ းသမားမားအပါအ၀င္ အားလံ   းလႊ မ္ းျခ်ံကင္ းြလ တ္ြခင္  ့ရခဲ  ့ေၾကာင္ း  ၀ါရင္  ့ သတင္ းစာဆရာၾက းဖိ   းေသာၾကာ  က ရင္ းျပခ့ဲသည္။  မတရားအသင္ းေၾကျငာခံ ထားရသည္  ့  တိ  င္ းရင္ းသား အြဖဲ အ့စည္ း 

 မားနင္  ့ ေတာက္ေလ ာက္ ဆက္ြသ ယ္ေဆာင္ြရ က္ေန သည္  ့ အစိ   းရပိ  င္ းတာ၀န္ရ  ိသူ မားကိ  သာမက ျမန္ မာ့ ျငိ မ္ း ခမ္ းေရး 

 စင္ တာ  မ  ပ ဂၢ  ိ်လ္ မားကိ    ပါ  ယင္ းဥေပဒအရမည္သိ   ့ မ ေအရးယူေဆာင္ြရ က္ ျခင္ းမရ  ိ ပါဘဲ လ က္ ျဖစ္ရပ္ မန္ေ ဖၚထ တ္ရန္ 

 ၾက်ိးပမ္ းသည္  ့ သတင္ းသမားမား၊  လူ ထ မားကိ  သာ ဥေပဒအရ ေအရးယူနိ  င္ြဘ ယ္ရ  ိသည္ ဆိ   ျခင္ းမ ာ  တရားမ တမႈ  မရ  ိ

ေၾကာင္ း သတင္ းစာဆရာမားက ေထာက္ ျပၾကသည္။ 

 တိ  င္ းရင္ းသားမားနင္  ့  စစ္ ြပ  ဲ ျဖစ္ရာေဒသမားအား သတင္ းသမားမား  မ၀င္ေစျခင္သည္ မ ာ ျမန္ မာစစ္ တပ္၏ 

 ထင္ရ ားေသာဆႏၵ ျဖစ္သည္။  ကိ  ပါၾက းအားရက္ စက္ ြစ ာသတ္ ျပ း န တ္ ပိ တ္ ျပလိ   က္သည္ ကိ    ၾကည္  ့နိ  င္သည္။ အဘယ္ 

ေၾကာင္  ့နည္ း။  တိ  င္ းရင္ းသားမားေအပၚ ျမန္ မာစစ္ တပ္၏  လူ ့အြခင္  ့ေအရးခ် ိးေဖါက္ မႈသတင္ းမန္ မားေပၚြထ က္ လာ  မည္ 

 ကိ    စိ   းရိ မ္ေသာေၾကာင္  ့ ျဖစ္သည္။  ကခင္ခရစ္ ယန္ ဘာသာေရးဆရာေမလးန စ္ဥ း  မဒိန္ းကင္  ့သတ္ ျဖတ္ခံခ့ဲရ သည္  ့ အမႈ 

 ၂၀၁၅ ဇန္န၀ါရ လ (၁၉) ရက္ေန  ့ကမ ျဖစ္ ြပ ားခ့ဲသည္ ကိ   ရႈ ပါ။ အထူ းသျဖင္  ့  ကိ   းကန္ ့ေဒသြတင္ းသိ   သ့တင္ းသမား  မား 

 ၀င္ေရာက္ မႈေအပၚ အျခားေဒသမားထက္  ပိ  ၍ ျမန္ မာစစ္ေခါင္ းေဆာင္ မား အဘယ္ေၾကာင္  ့အစိ   းရိ မ္ ၾက းေနပါသနည္ း။ 

 ၂၀၁၀ ခန စ္ေ အာက္ တိ  ဘာလ  ၂၄ ရက္ေန ့ ြတင္  မံ   းကိ   း၌  လန မင္ေ ခါင္ းေဆာင္သည္  ့  ကိ   းကန္ ့တပ္ ြဖဲ  ့

အင္အားရာဂဏန္ းနင္  ့ ခ ရ  ိသူ တိ   ့အား ျမန္ မာစစ္ တပ္ က သတ္ ျဖတ္ခဲ  ့သည္  ့ စစ္ရာဇ၀တ္ မႈ ၾက း နင္  ့  ၂၀၁၅ ေေဖဖၚ၀ါရ လ 

 ၉ ရက္ေန ့ မ စ၍  ဖန္ ကားရင္အြဖဲ ့နင္  ့ ဆက္ တိ   က္ ျဖစ္ ြပ ားခဲ  ့ေသာ  စစ္ ြပ  ဲ မားအြတင္ း ေလာက္ ကိ  င္ေဒသတ၀ိ   က္အရပ္သား 

 လူ ထ မားေအပၚ ဆက္ လက္သတ္ ျဖတ္သည္  ့ ျပစ္ မႈ မား အပါအ၀င္ အျခားလူ အ့ြခင္  ့ေအရးခိ်းေဖါက္ မႈ ျဖစ္ရပ္ မန္ မား

 ျပန္ေပၚလာနိ  င္၍ ျဖစ္သည္။ ျမန္ မာနိ  င္ငံ ျပည္ ြတင္ းစစ္ ျပသနာကိ   န  ိင္ငံေရးအရ ေြဆ းေႏြ း ည  ိနိ  င္ းေအျဖရ ာမည္ဆိ  ရံ   မ နင္  ့ 

8/9/2019 Peace Analysis 13

8/8

8

 မလံ  ေလာက္ေတာ့ ပါ။ ေဒသခံ လူ ထ မား  လူ အ့ြခင္  ့ေအရး ရရ  ိေရးအြတ က္ ဥေပဒစိ   းမိ   းေရးေအျခခံ မ  စနစ္ တကခဥ္ းကပ္ 

 ကိ  င္ ြတ ယ္ရန္  လိ  အပ္ လာပါျပ။ 

 ဤမ ၾက းမားသည္  ့ စစ္ ြပဲဆင္ႏႊ  ဲနိ  င္ခဲ  ့သည္  ့  ဖန္ ကားရင္အြဖ  ဲ အ့ားကူညသူ မားထဲ ြတင္  ၀သပ  လည္ းပါ၀င္ေၾကာင္ း 

နင္  ့ 

 ၀သပ 

 ထ တ္သည္  ့ 

 လက္နက္ မားကိ   

 ကိ  င္ ြတ ယ္ တိ   က္ ြပဲ ၀င္ခဲ  ့ေၾကာင္ း 

 ဓါတ္ ပံ  နင္  ့ တြကေဖၚျပကာ 

 စစ္အစိ   းရက 

အတိ 

အလင္ း  ြစပ္ ြစ  ဲ လိ   က္ေျချပ။  ဤသည္ မ ာ  မည္သည္ ကိ   ဥ းတည္ေနပါသနည္ း။  ၂၀၀၉ ခန စ္  ၾသဂ တ္ လြတင္  ဖန္ ကားရင္ 

ေအပၚျပသနာရ ာခ့ဲ စဥ္ က  လက္နက္ ထ တ္သည္  ့  ကိ စၥ ကိ   လည္ း ေအၾကာင္ းျပခဲ  ့သည္။  စင္ စစ္အားျဖင္  ့ မူ ၁၉၈၉ ခန စ္ 

အပစ္ရပ္ခဲ  ့သည္  ့ အခန္ိ မ စ၍  ဖန္ ကားရင္ မ ာ  လက္နက္ ထ တ္လ ပ္ြခင္  ့ဆက္ေရနခ့ဲေၾကာင္ း သိရသည္။  စစ္အစိ   းရနင္  ့ 

အဆင္ေျပခဲ  ့ေသာအခါ  မည္သည္  ့ ျပသနာမ မရ  ိခဲ  ့။ နယ္ ျခားေစာင္  ့ တပ္  ြဖ  ဲ ့ စည္ းျခင္ းကိ    လက္ မခံေသာအခါကမ 

 လက္နက္ ထ တ္သည္  ့  ကိ စၥ မ ာ ေအၾကာင္ းျပစရာ ျပစ္ မႈ ၾက းျဖစ္ လာျပ း ေအရးယူ ပါေတာ့သည္။ 

 ထိ  နည္ းတူ ြစ ာပင္  ၀သပ သည္ လည္ း ၁၉၈၉ ခန စ္ အပစ္ရပ္ ျပ းခိန္ မ စ၍ ေတာက္ေလ ာက္ လက္နက္ ထ တ္ 

 လ ပ္ြခင္  ့ေရနမည္ မ ာ ေသခာသည္။  ြလန္ခဲ  ့သည္  ့ န စ္ေပါင္ း  ၂၅ န စ္ေကာ္ ကာလအြတင္ း  ၀သပ အားမည္သိ   ့ မ ေအရး 

 မယူခဲ  ့။ 

 မျမင္ ျခင္ေယာင္ေဆာင္ေနခဲ  ့သည္။ 

 ယခ 

 မိ မိ တိ   ့ ကိ   တ  ိက္သည္  ့ 

 ကိ   းကန္ ့အား 

 ၀သပ 

 က 

 ကူည မႈ မားကိ  ေြတ ့ လာေရသာအခါကမသာ  စစ္အစိ   းရသည္  ၀သပ  လက္နက္ ထ တ္သည္  ့  ကိ စၥ ကိ    ထ တ္ေဖၚလာပါေတာ့သည္။ 

သိ   ့ရာြတင္  ကူည မႈ မား ရပ္ဆိ  င္ းြသ ားေစရန္ ျခိ မ္ းေျခာက္ ျပလိ   က္သည္  ့ အဆင္  ့သာရ  ိ ပံ  ရသည္။  ၀သပ ေအပၚ အမန္ 

 တကယ္  ထိေရာက္ ြစ ာေအရးယူရဲ ပံ    မရ  ိ။ ဥေပဒနင္  ့  မညသည္  ့ေအပၚ ေအရးမယူရဲ သလိ  ၊ ဥေပဒနင္  ့ ညေအာင္ လ ပ္

ေပးရန္ မ ာ  လည္ း  မိ မိ တိ   ့ ကိ   ယ္ တ  ိင္  ေတျဖးေျဖးအာဏာနင္  ့ေ၀းြသားမည္  ့  လမ္ းေၾကာင္ းမိ်းျဖစ္ေနသည္။  စစ္အစိ   းရ 

ေအနျဖင္  ့  ၀သပ နင္  ့  စပ္ လ ဥ္ း၍  ကိ   ယ္  ့ရႈ းကိ   ယ္ ပတ္၊  ကိ   ယ္  ့အတတ္ ကိ   ယ္ စူ းေနသည္  ့ ဘ၀မ ရန္ းြထ က္ရန္  မြလ ယ္ေသး 

 ပါ။ 

 ၀သပ သည္ လည္ း  မိ မိ တိ   အ့ြဖ  ဲ ့အစည္ းရပ္ တည္ြခင္  ့ေရရး၊ ဘ ႑ာငသငၾက နွသ    လက္နက္ လူသူအင္အား

ေတာင္  ့ တင္ းေရးကိ  သာ 

အဓိ ကထား 

 လ ပ္ေဆာင္ခဲ  ့သည္ မ ာ 

 ၂၅ 

န စ္ မ  

 ၾကာခဲ  ့ ပါျပ။ 

 စစ္အစိ   းရနင္  ့ 

နားလည္ မႈ ယူ ျပ း 

 လက္ ေြတ ့ရထားသည္  ့ အြခင္  ့ေအရးမားမ ာ  စာခ်ပ္ ခ်ပ္ ျပ း  တရား၀င္ ယူ၍ရသည္ ထက္ ပင္ ၄င္ းတိ   ့အြတ က္  ပိ   မိ  အကိ်းရ  ိ ေန

ေသာေၾကာင္  ့ အျခားတ  ိင္ းရင္ းသားေတာ္ လန္ေရးအြဖ  ဲ ့အစည္ းမားနင္  ့ နိ  င္ငံေရးအရ ခိ  င္ခိ  င္ မာမာလက္ ြတ  ဲရပ္ တည္

ေတာင္ းဆိ   မည္  ့  လမ္ းေၾကာင္ းကိ    ၀သပသည္  မည္သည္  ့အခါကမ  ေြရးခယ္ ျခင္ း  မျပ်ခဲ  ။့ သိ   ့ ျဖစ္၍  တ  ိင္ းရင္ းသား ျပည္ 

နယ္ မားအားလံ   း  တန္ းတူေရး နင္  ့  ကိ   ယ္ ပိ  င္ ျပဌာန္ းြခင္  ့  စစ္ မန္ ြစ ာရရ  ိသည္  ့ ေအျခခံ ြတင္ ျပည္ ြတင္ းျငိ မ္ းခမ္ းမႈ  တည္ 

ေဆာက္ေရးအြတ က္  ထိေရာက္သည္  ့ အားမျဖစ္ခ့ဲ ပါ။ သိ   ့ရာြတင္  ၀သပ  ကိ   ယ္ တိ  င္  ယခ  လမ္ းဆံ    လမ္ းြခေရာက္ေနပံ  ရ 

သည္။  မည္သိ   ့ဆက္ လက္ေလ ာက္ လ မ္ းမည္ ကိ   ေစာင္  ့ ၾကည့  ္ရပါမည္။ 

ဥ းေအာင္ ထူ း ( လူ ့အြခင္  ့ေအရး ေရ ့ေန)

ဥေပဒေအထာက္အကူ ျပ်ြကန္ရက္ တည္ေထာင္သူ ေေဖဖၚ၀ါရ လ  ၂၇

 ရက္

  ၂၀၁၅

 ခန စ္

 

Website: legalaidnetwork.org E.mail:legalaidnetwork@gmail.com

i Montevideo Convention on the Rights and Duties of States:

http://www.cfr.org/sovereignty/montevideo-convention-rights-duties-states/p15897

ARTICLE 1; The state as a person of international law should possess the following qualifications: a ) a permanent

 population; b ) a defined territory; c ) government; and d) capacity to enter into relations with the other states.