Patient assessment in spine surgery

Patient assessment in spine surgerySelf-report measures in assessment of patient physicaland psychosocial state as well as processand effectiveness of spine surgery

Marta Kołłątaj1, Lechosław F. Ciupik2,Jan Dobrogowski1, Magdalena Kokoszka2

1 Zakład Badania i Leczenia Bólu,Katedra Anestezjologii i Intensywnej

Terapii, Uniwersytet Jagielloński,Collegium Medium

2 Instytut Bioinżynierii Medycznej,Centrum Badawczo-Rozwojowe, LfC,

Zielona Góra

© J SPINE SURG 4 (24) 2011Original article/Artykuł oryginalny

Ocena pacjenta w chirurgii kręgosłupaSamoopisowe metody oceny stanu fizycznego i psycho-społecznego pacjenta oraz procesu i efektywnościoperacyjnego leczenia kręgosłupa

SummaryIntroduction. A complete, multidimentional patient assessment (including physical and men-tal health as well as social functioning) is an essential condition of appropriate diagnosis andeffective treatment of diseases and associated problems.Aim. To obtain more objective and detailed information concerning patient state self-reportmeasures, such as questionnaires, are used. These methods, used in pre-, peri- and postope-rative period enable to monitor treatment process and to assess its effectiveness.Methods and results. In this paper results of questionnaire concerning assessment methods usedby polish spine-surgeons were used. Additionally, in order to identifying the most commonmeasures, two journals: Spine and European Spine Journal were reviewed. Both analyses resultsshowed a coherence. The most popular scales were: VAS, ODI and SF-36.Disscussion. In spite of a big number of self-report measures, their use in polish spine tre-atment centers is still not sufficient. Contribution to that state may be a limited availabilityand information concerning questionnaires, as well as lack of Polish adaptation.Conclusions. Patient assessment supplemented with questionnaires data would enable to ob-tain detailed and objective assessment of spine surgery effectiveness, as well as to monitortreatment process and, in a preoperative period – to identify psychosocial risk factors. Fur-thermore, development of algorithm concerning assessment of patients undergoing spine surgerywould allow to compare techniques and methods used in different medical centers.Key words: spine surgery, patient assessment, treatment effectiveness assessment, question-naires, self-report measures

StreszczenieWstêp. Pe³na, wielowymiarowa ocena pacjenta (uwzglêdniaj¹ca fizyczny i psychiczny stanzdrowia oraz funkcjonowanie spo³eczne) jest warunkiem prawid³owego rozpoznania i efektyw-nego leczenia schorzeñ oraz zwi¹zanych z nimi problemów.Cel. Uzyskaniu bardziej obiektywnych i szczegó³owych danych odnoœnie stanu pacjenta s³u¿ywykorzystanie narzêdzi samoopisowych. Pozwalaj¹ one równie¿, poprzez zastosowanie ichw okresie przed- oko³o- i pooperacyjnym, na monitorowanie przebiegu leczenia i ocenê jegoefektywnoœci.Materia³y i metody. W opracowaniu wykorzystano wyniki ankiet dotycz¹cych stosowania skalw ocenie pacjentów przeprowadzonych wœród polskich lekarzy – chirurgów zajmuj¹cych siêleczeniem schorzeñ krêgos³upa. Ponadto dokonano przegl¹du artyku³ów z czasopism: Spinei European Spine Journal w celu identyfikacji najczêœciej cytowanych tam narzêdzi oceny.Wyniki. Wyniki przeprowadzonych w niniejszym opracowaniu analiz wykaza³y zbie¿noœæ.W obu przypadkach najczêœciej wskazywanymi skalami by³y: VAS i ODI oraz SF-36.Dyskusja. Pomimo znacznej liczby metod oceny wydaje siê, ¿e ich wykorzystanie w krajo-wych oœrodkach leczenia krêgos³upa jest nadal niewystarczaj¹ce. Przyczyniaæ mo¿e siê do tegoograniczone dostêpnoœæ i rozpowszechnienie informacji na ich temat, jak równie¿ w niektó-rych przypadkach brak polskiej adaptacji.Wnioski. Uzupe³nienie oceny pacjenta o dane uzyskiwane z kwestionariuszy pozwoli³oby nabardziej szczegó³ow¹ i obiektywn¹ ocenê skutecznoœci leczenia chirurgicznego, jak równie¿na monitorowanie jego przebiegu, a w okresie przedoperacyjnym – identyfikacjê czynnikówryzyka. Natomiast stworzenie algorytmu odnoœnie oceny pacjentów operowanych pozwoli³obyna porównywanie skutecznoœci technik i metod w ró¿nych oœrodkach.S³owa kluczowe: chirurgia krêgos³upa, ocena pacjenta, ocena efektywnoœci leczenia, kwestio-nariusze, metody oceny

Received: 17.03.2011Accepted: 14.04.2011Published: 29.07.2011

Address for correspondence/Adres do korespondencji:

Marta KołłątajZakład Badania i Leczenia Bólu

Katedra Anestezjologii i IntensywnejTerapii, Uniwersytet Jagielloński,

Collegium Medicumul. Śniadeckich 10, 31-531 Kraków

tel. 605 075 155e-mail: [email protected]

References Piśmiennictwo

Figures Ryciny

Tables Tabele

Word count Liczba słów

STATISTIC STATYSTYKA

2446/2454

2

4

8

In the paper were used results of the studyfinanced by the European Regional Deve-lopment Fund under the Operational Pro-gramme Innovative Economy for 2007–2015W pracy wykorzystano wyniki badań współ-finansowanych ze środków EuropejskiegoFunduszu Rozwoju Regionalnego w ramachProgramu Operacyjnego Innowacyjna Go-spodarka 2007–2015

43Patient assessment in spine surgery

4 (24) 2011

INTRODUCTIONA complete, multidimentional patient assessment is anessential condition of appropriate diagnosis and effecti-ve treatment of diseases and associated problems, suchas depression or physical disability. It should includephysical health, as well as social functioning and psycho-logical factors. Beside physical examination and resultsof laboratory tests, the essential source data concerningillness impact on patients life is the information obtainedfrom the patient. The first step and “gold standard” isa clinical interview and patient self-report. In order toobtain more detailed and objective data concerning dise-ase and its impact on patient functioning, increasingly,not only in clinical studies, but also in medical practiceself-report measures, such as scales and questionnaires,are used. They enable to assess such factors as: diseaseimpact on patient functioning and physical performance,pain, quality of life, psychological variables, e.g. depres-sion. Another data source concerning patients pain andphysical functioning, used especially in patients withcognitive, sensory and/or motor deficits and limitedability to answer and understand questionnaires, arebehavioral observation methods, such as Non-Comunica-ting Patient’s Pain Assessment Instrument or The Phy-sical Performance Test.

Questionnaires are used not only to obtain moredetailed information for diagnosis and risk factors iden-tification (e.g. pain, psychosocial variables), but also, byapplying in pre-, peri-, and postoperative periods, enableto monitor treatment process and to assess its effective-ness. Current biopsychosocial approach to patient andillness emphasizes the fact, that the treatment effective-ness should be assessed not only in terms of physicalsymptoms, but also in relation to changes in patientseveryday physical and psychosocial functioning. Further-more, to the aim of the treatment besides “the cure ofdysfunction” also the quality of life improvement shouldbe included. Description of chosen assessment methodscan be found in table 1.

In relation to validity of questionnaire use in surgeryeffectiveness assessment, results of study concerningdifferences in symptom assessment by patients undergo-ing lumbar spine surgery and their physicians seem to besignificant (Huber J.F. et.al., 2009). Data were collectedwith use of two questionnaires: SF-36 and NASS (NorthAmerican Spine Society questionnaire), as well as medi-cal interview. Patients were assessed prior the surgery and3 and 12 months after. Results of the study show, thatbefore the surgery 44.7% of patients had total agre-ement with physicians, and 52,2% - partial agreement.

WPROWADZENIEPe³na, wielowymiarowa ocena pacjenta jest warunkiemprawid³owego rozpoznania i efektywnego leczenia scho-rzeñ oraz zwi¹zanych z nimi problemów, takich jakdepresja czy niepe³nosprawnoœæ fizyczna. Poza fizycznymstanem zdrowia powinna ona uwzglêdniaæ tak¿e funkcjo-nowanie spo³eczne i samopoczucie psychiczne chorego.Oprócz badania fizykalnego i wyników testów laborato-ryjnych najwa¿niejszym Ÿród³em danych dotycz¹cychwp³ywu choroby na ¿ycie s¹ informacje uzyskiwane odchorego. Pierwszym krokiem i tak zwanym “z³otym stan-dardem” jest wywiad kliniczny oraz relacja w³asna pa-cjenta (self-report). Uzyskaniu bardziej obiektywnychi szczegó³owych danych odnoœnie dolegliwoœci i ichwp³ywu na funkcjonowanie chorego coraz powszechniejnie tylko w badaniach klinicznych, ale te¿ w praktycemedycznej s³u¿y wykorzystanie narzêdzi samoopisowych,takich jak skale, kwestionariusze i ankiety. Pozwalaj¹ onena oszacowanie takich zmiennych jak: wp³yw choroby nafunkcjonowanie i sprawnoœæ fizyczn¹ pacjenta, ból, ja-koœæ ¿ycia czy czynniki psychologiczne np. depresja.Innym Ÿród³em informacji odnoœnie bólu i sprawnoœcifizycznej pacjenta, przydatnym zw³aszcza w stosunku dochorych z deficytami poznawczymi, sensorycznymi i/lubmotorycznymi oraz ograniczon¹ zdolnoœci¹ do udziela-nia odpowiedzi i rozumienia proponowanych narzêdzibadawczych, mog¹ byæ behawioralne metody obserwacyj-ne, takie jak Non-Comunicating Patient’s Pain Asses-sment Instrument – do oceny bólu, czy The PhysicalPerformance Test – ocena funkcjonowania oparta o wy-konywanie okreœlonych aktywnoœci.

Kwestionariusze s³u¿¹ nie tylko uzyskaniu bardziejszczegó³owych informacji s³u¿¹cych postawieniu diagno-zy i identyfikacji czynników ryzyka zwi¹zanych z lecze-niem chirurgicznym (takich jak ból czy zmienne psycho-spo³eczne), ale równie¿, poprzez zastosowanie ichw okresie przed- oko³o- i pooperacyjnym, pozwalaj¹ namonitorowanie przebiegu leczenia i ocenê jego efektyw-noœci. Aktualne biopsychospo³eczne podejœcie do choro-by i chorego k³adzie nacisk na fakt, ¿e efektywnoœæ le-czenia powinna byæ oceniana nie tylko pod wzglêdemnasilenia dolegliwoœci, ale tak¿e w relacji do zmianw zakresie funkcjonowania (fizycznego, psychospo³ecz-nego i poznawczego), natomiast celem samej terapii po-winno byæ nie tylko „uleczenie dysfunkcji”, ale poprawajakoœci ¿ycia. Opis wybranych kwestionariuszy znajdujesiê w tabeli 1.

W odniesieniu do zasadnoœci wykorzystania kwestio-nariuszy w ocenie skutecznoœci leczenia operacyjnegointeresuj¹ce wydaj¹ siê wyniki badania dotycz¹cegoró¿nic w ocenie symptomów przez pacjentów poddawa-nych operacyjnemu leczeniu lêdŸwiowego odcinka krê-gos³upa i chirurgów (Huber J.F. i wsp., 2009). •ród³amiinformacji by³y: wywiad lekarski oraz kwestionariusze:ogólny SF-36 i specyficzny dla tej grupy pacjentówkwestionariusz do oceny wyników leczenia krêgos³upalêdŸwiowego NASS (North American Spine Societyquestionnaire). Pacjentów badano przed zabiegiem ope-

44 M. KO££¥TAJ, L. F. CIUPIK, J. DOBROGOWSKI, M. KOKOSZKA

THE JOURNAL OF SPINE SURGERY

Tab. 1. Description of chosenmeasures used in spine pa-tients assessment

Method Full name Description

VAS

NRS

ODI

NDI

SF-36

EQ-5D

RMDQ

COMI

DPQ

CSOQ

Prolo

Odoma

QBPDS

Visual-AnalogueScale

Numerical RatingScale

Oswestry DisabilityIndex

Neck Disability Index

Short - form HealthSurvey Questionna-ire

EuroQol Group 5-dimensional self-report questionnaire

Roland-MorrisDisability Question-naire

Core OutcomeMeasure Index

Dallas PainQuestionnaire

Cervical SpineOutcome Question-naire

—

—

Quebec Back PainDisability Scale

Used to direct assessment of health measures; most often painintensity. By indicating a position along a continuous line betwe-en two end-points patient assess an ailment level. Score in centi-meters and millimeters.

Used to direct assessment of health measures, mostly pain. To assesspain patient have to choose number, that best describes his pain.The most often scale from 0 to 10 is used , where 0=no pain, 10=theworst possible pain.

Used to assessment of disability caused by low back pain. Inclu-des 10 dimensions describing limitations in everyday functioningand pain intensity. Can be used in treatment effectiveness asses-sment. Result numerical (0-50) or percentage.

ODI modification for patient with neck pain.

Health - related quality of life questionnaire with 36 questions, thatdescribes 8 aspects of patients functioning, including physical andmental health as well as social functioning. There are also availa-ble shorter versions: SF-6D i SF-12.

Instrument to measure of health outcome. It consists of 2 parts; thefirst one includes 5 questions concerning mobility, self-care, usualactivities, pain/discomfort, anxiety/depression; second – patientshealth state today indicated on scale from 0 to 100.

Used to measurement of disability associated with chronic low backpain. The questionnaire consists of 24 sentences chosen fromSickness Impact Profile. Patient have to mark sentences, thatdescribe him.

It consists of 11 questions; first seven describes physical symptoms,pain, illness impact on everyday functioning and well-being; thelast four concern surgery and a course of treatment and are fulfil-led after the operation. There are two versions of COMI: 1. for lowback pain, 2. for neck pain.

Designed for patients with back pain; consists of 16 questionsdescribing level of pain interference in four dimensions: everydayfunctioning, social functioning, mental state and occupationalactivity. Answers are marked on a percentage scale.

Used to assess disability associated with neck pain. It enables acomplex assessment of patients with neck and upper limbs pain;includes also a psychological aspect.

Instrument to measure of health state, occupational and socialsituation, and mood. It consists of 9 questions with 0-1 gradingsystem.

Used in assessment of neck pain patients. It describes 4 levels ofhealth state.

The 5-point (1=not difficult at all, 5= extremelly difficult) Likertscale to measure of disability associated with back pain. It con-sists of 20 questions concerning everyday functioning. Resultdesribes percentage level of disbility.


4 (24) 2011

Tab. 1. Opis wybranych kwestio-nariuszy stosowanych w oceniepacjentów z dysfunkcją kręgo-słup

Metoda Pe³na nazwa Opis

VAS

NRS

ODI

NDI

SF-36

EQ-5D

RMDQ

COMI

DPQ

CSOQ

Prolo

Odoma

QBPDS

Wizualna skalaanalogowa (Visual-analogue scale)

Skala numeryczna(Numerical ratingscale)

KwestionariuszOswestry(Oswestry DisabilityIndex)

Neck DisabilityIndex

Short - form HealthSurvey Questionna-ire

EuroQol Group 5-dimensional self-report questionnaire

KwestionariuszRolanda-Morrisa(Roland-MorrisDisability Question-naire)

Core OutcomeMeasure Index

Dallas PainQuestionnaire

Cervical SpineOutcome Question-naire

—

—

Quebec Back PainDisability Scale

S³u¿y do bezpoœredniego pomiaru stanu zdrowia; najczêœciej sto-sowana jest do oceny nasilenia bólu. Przedstawiona w postacipodzia³ki, na której zaznacza siê stopieñ odczuwanej dolegliwoœci.Wynik w postaci liczby (w centymetrach i milimetrach), któraokreœla stopieñ samopoczucia pacjenta.

S³u¿y do bezpoœredniego okreœlenia ogólnego stanu zdrowia, na-silenia bólu lub innych dolegliwoœci. Pacjent ma za zadanie od-powiedzieæ na zadane pytanie w skali liczbowej, najczêœciej od 0do 10, gdzie 0 oznacza przyk³adowo brak bólu, a 10 najgorszywyobra¿alny ból.

Pozwala na ocenê niepe³nosprawnoœci spowodowan¹ dolegliwoœcia-mi bólowymi dolnego odcinka krêgos³upa. Okreœla 10 wymiarówpozwalaj¹cych na oszacowanie ograniczeñ w codziennym funkcjo-nowaniu oraz nasilenia bólu. ODI mo¿e byæ stosowany w ocenieskutecznoœci leczenia. Wynik przedstawiany w postaci punktowej(0 – 50) lub procentowej.

Odpowiednik ODI s³u¿¹cy do oceny niesprawnoœci zwi¹zanej zbólem odcinka szyjnego.

Stosowany do okreœlenia jakoœci ¿ycia zwi¹zanej ze stanem zdro-wia. Sk³ada siê z 36 pytañ, opisuj¹cych osiem wymiarów funkcjo-nowania cz³owieka, uwzglêdniaj¹cych aspekty zdrowia fizyczne-go i psychicznego oraz funkcjonowanie spo³eczne Dostêpne s¹tak¿e wersje skrócone: SF-6D i SF-12.

S³u¿y do oceny stanu zdrowia. Sk³ada siê z dwóch czêœci, pierw-sza zawiera 5 pytañ, dotycz¹cych zdolnoœci poruszania siê, samo-obs³ugi, codziennych aktywnoœci, bólu/dyskomfortu oraz lêku/depresji. Drug¹ czêœæ dotyczy stanu zdrowia w dniu dzisiejszymocenianego przez pacjenta na skali od 0 do 100.

S³u¿y do pomiaru postrzeganej niesprawnoœci zwi¹zanej z przewle-k³ym bólem pleców. Sk³ada siê z 24 stwierdzeñ z Sickness ImpactProfile (wspó³czynnik chorowalnoœci) przy których pacjent zazna-cza, czy siê do niego odnosz¹.

Kwestionariusz sk³ada siê z 11 pytañ; pierwsze siedem dotyczydolegliwoœci, wp³ywu choroby na funkcjonowanie i samopoczucieoraz bólu; pozosta³e cztery odnosz¹ siê do operacji i oceny lecze-nia, a przeznaczone s¹ wy³¹cznie dla pacjentów poddanych zabie-gowi chirurgicznemu (wype³niane po operacji). Istniej¹ 2 wersjekwestionariusza: 1. dotycz¹ca odcinka lêdŸwiowego, 2. dotycz¹caodcinka szyjnego.

Do oceny stanu zdrowia pacjentów z przewlek³ym bólem pleców.Sk³ada siê z 16 pytañ oceniaj¹cych stopieñ bólu w czterech kate-goriach: codzienne czynnoœci, zaanga¿owanie spo³eczne, stan psy-chiczny (depresja, niepokój) oraz aktywnoœæ zawodowa. Odpowie-dzi na pytania zaznaczane s¹ na skali, stan zdrowia okreœla siêprocentowo.

Ocenia niepe³nosprawnoœæ wynikaj¹c¹ z dolegliwoœci zwi¹zanychz bólem odcinka szyjnego. Pozwala na kompleksow¹ ocenê stanuzdrowia pacjenta z bólem szyi, koñczyn górnych; uwzglêdnia aspektpsychospo³eczny.

Pozwala na ocenê stanu zdrowia, a tak¿e sytuacji zawodowej,spo³ecznej oraz samopoczucia. Sk³ada siê z dziewiêciu pytañ,ocenianych systemem 0 - 1.

Stosowany do oceny pacjentów z bólem odcinka szyjnego. Okre-œla cztery stany samopoczucia: doskona³y, dobry, zadowalaj¹cy iniezadowalaj¹cy.

Ocenia poziom niepe³nosprawnoœci osób z bólem krêgos³upa.Sk³ada siê z 20 pytañ, odnosz¹cych sie do codziennego funkcjo-nowania. Odpowiedzi oceniane na 5-stopniowej skali Likerta (1 –brak problemów, 5 – czynnoœæ niemo¿liwa do wykonania). Wynikokreœla stopieñ niepe³nosprawnoœci podawany w procentach.



racyjnym, a tak¿e w 3 i 12 miesiêcy po operacji. Wynikibadania wskazuj¹, ¿e przed operacj¹ w 47.7% przypad-ków wyniki obu ocen by³y zgodne, a w 52,2% czêœcio-wo zgodne. W 3 i 12 miesiêcy po operacji liczba ocenzgodnych spad³a œrednio o po³owê (do 22,7% po 3 mie-si¹cach i 22,7% po 12 miesi¹cach), natomiast ocenyczêœciowo zgodne wzros³y (do odpowiednio 68,2i 70,5%). Liczba ocen ca³kowicie niezgodnych dokony-wanych przez pacjenta i lekarza wynosi³a 0 przed ope-racj¹ oraz 9,1% i 6,8% 3 i 12 miesiêcy po operacji.Wyniki wskazywa³y, ¿e po operacji lekarze oceniali za-równo ból nóg, jak i objawy neurologiczne jako mniej-sze ni¿ chorzy. Badanie to dowodzi istnienia rozbie¿no-œci nie w ocenie przedoperacyjnej, ale w ocenie wynikówleczenia operacyjnego krêgos³upa dokonywanych przezpacjentów i lekarzy. Ci ostatni znacz¹co lepiej ocenialiskutecznoœæ leczenia.

CELCelem opracowania jest analiza powszechnoœci stosowa-nia metod oceny (stanu) pacjentów leczonych w zwi¹z-ku z chorob¹ i zabiegiem operacyjnym krêgos³upaw œwiecie/Europie i w Polsce na potrzeby oceny i porów-

Tab. 2. Wyniki ankiety dotyczą-cej metod oceny stanu pacjen-ta z dolegliwościami kręgosłu-powymi

Wynik procentowyWynik liczbowyWynik procentowyWynik liczbowy

Liczba wskazañLiczba wskazañ

Metody, które powinny byæ stosowaneMetody stosowane

Metoda

NDI 19 38 17 34Odoma 6 12 8 16COMI 5 10 10 20Prolo 5 10 6 12VAS 47 94 9 18ODI 32 64 14 28RMDQ 4 8 6 12SF-36 20 40 15 30SF-12 - - - -SF-6D 6 12 11 22EQ 5D 3 6 9 18DPQ - - - -JOAS - - - -

Tab. 2. Results of Inquiry formconcerning self-report measuresused in spine patients asses-sment

Percentage resultNumerical resultPercentage resultNumerical result

Number of respondersNumber of responders

Measures, that should be usedMeasures used

Measure

NDI 19 38 17 34Odoma 6 12 8 16COMI 5 10 10 20Prolo 5 10 6 12VAS 47 94 9 18ODI 32 64 14 28RMDQ 4 8 6 12SF-36 20 40 15 30SF-12 - - - -SF-6D 6 12 11 22EQ 5D 3 6 9 18DPQ - - - -JOAS - - - -

In 3 and 12 months after surgery number of correspon-ding assessments was halved (22,7% after 3 months, and22,7% after 1 year), and rate of partial agreements incre-ased (to 68,2 and 70,5%, respectively). “No agreement”rate was 0 prior to surgery and 9,1 and 6,8% in 3 and12 months after. The results showed, that after the sur-gery physicians reported less leg pain and neurologicalsymptoms. This study demonstrates the differences notin preoperative screening, but in assessment of surgeryeffectiveness made by patients and physicians (who re-ported better surgery outcome).

AIMThe aim of the study was to analyze the commonness ofself-report measures used in Poland and worldwide inspine surgery patients assessment to assess and com-pare treatment effectiveness (also in clinical studies).


4 (24) 2011

nywania efektywnoœci leczenia oraz prowadzonych badañklinicznych. Dodatkowym celem by³a analiza skal i kwe-stionariuszy do badania stanu fizycznego i psychospo³ecz-nego pacjenta podlegaj¹cego leczeniu chirurgicznemu zpowodu dysfunkcji krêgos³upa i ich znaczenie przy oce-nie efektywnoœci leczenia.

METODAWyniki krajowe uzyskano na podstawie ankiet dotycz¹-cych stosowania skal w ocenie pacjentów przeprowadzo-nych wœród lekarzy – chirurgów z oœrodków medycznychzajmuj¹cych siê leczeniem schorzeñ krêgos³upa. Ankie-ta zawiera³a dziesiêæ skal (opis zawiera tabela 1): VAS,ODI, RMDQ, SF-36, EQ-5D, NDI, SF-6D, COMI, Pro-lo, Odoma oraz pozycjê „Inne”. Ankietowani mieli zazadanie wskazaæ skale, które s¹ u¿ywane w ich oœrodkachoraz te, które ich zdaniem powinny byæ stosowanew ocenie stanu pacjenta. Ankieta zosta³a przeprowadzo-na podczas III Zjazdu Polskiego Towarzystwa ChirurgiiKrêgos³upa.

Natomiast kwestionariusze najpowszechniej stosowa-ne w opracowaniach badawczych zidentyfikowano napodstawie przegl¹du artyku³ów z najwa¿niejszych czaso-pism w zakresie dysfunkcji i leczenia krêgos³upa: Spinez lat 2008-2010 oraz European Spine Journal z lat 2009-2010. W celu bardziej obrazowego przedstawienia wyni-ków obliczono procentow¹ czêstoœæ wystêpowania skalwe wspomnianych czasopismach.

WYNIKIZebrano 50 ankiet, z których 15 dotyczy metod stosowa-nych w oœrodkach klinicznych. Uzyskane wyniki (tab. 2,rys.1) wskazuj¹ na istnienie zbie¿noœci w wyborze me-tod oceny chorych kierowanych na operacyjne leczeniekrêgos³upa. Najpowszechniej stosowan¹ skal¹ jest VAS(jednowymiarowa skala do oceny nasilenia bólu; 47wskazañ), narzêdzia wielowymiarowe (pozosta³e skale)stosowane s¹ znacz¹co rzadziej. W odniesieniu do skalwielowymiarowych najczêœciej u¿ywana jest skala dooceny niesprawnoœci zwi¹zanej z dolegliwoœciami dolne-go odcinka krêgos³upa ODI (Oswestry Disability Index;32 wskazania), natomiast do oceny pacjentów ze scho-rzeniami odcinka szyjnego jej zmodyfikowana wersja -NDI (19). W dalszej kolejnoœci wymieniany jest kwestio-nariusz SF-36 (20 wskazañ) przeznaczony do oceny ja-koœci ¿ycia zwi¹zanej ze zdrowiem. Pozosta³e skale, tzn.Odoma, SF-6D, COMI, skala Prolo, KwestionariuszRolanda-Morrisa (RMDQ), oraz EQ-5D zaznaczane by³yo wiele rzadziej, odpowiednio 6, 6, 5, 5, 4, i 3 razy.

Poœród skal jakie zdaniem ankietowanych specjali-stów powinny byæ u¿ywane w ocenie pacjentów w po-równaniu z metodami u¿ywanymi w praktyce ró¿nicepomiêdzy skalami nie by³y ju¿ tak znacz¹ce. Pocz¹wszyod najczêœciej wymienianych wyniki kszta³towa³y siênastêpuj¹co: NDI (17 wskazañ), SF-36 (15) ODI (14),SF-6D (11) COMI (10), EQ-5D i VAS (po 9), Odoma (8),Prolo i RMDQ (po 6).

The additional aim was the analysis of questionnairesused in physical and psychosocial assessment of spinesurgery patient and their significance in effectiveness me-asurement.

METHODSTo identify self-report measures applied in Poland byspine surgeons results of inquiry form were used. Inqu-iry included ten questionnaires (described in table 1):VAS, ODI, RMDQ, SF-36, EQ-5D, NDI, SF-6D, COMI,Prolo, Odoma and item: “Others”. The responders had tomark measures that are used in their hospitals, andmeasures that, in their opinion, should be used in spinepatient assessment. The inquiry were completed during3rd Congress of Polish Society of Spinal Surgery.

The identification of self-report measures most com-monly used in scientific articles were based on the reviewof two journals: Spine (from the year 2008 to 2010) andEuropean Spine Journal (2009-2010). In order to easeresults comparison, percentage frequency of questionna-ire used in aforementioned journals was calculated.

RESULTS50 responders have completed inquiry form, among which15 described measures used in clinical hospitals. Theresults (Table 1, Figure 1) showed a coherence in cho-osing a measure for spine surgery patients. The mostfrequently used scale is VAS (single-item pain intensitymeasure; 47 responders); multi-item and multidimensio-nal measures are used significantly less often. Amongmultidimensional questionnaires ODI (that assess a di-sability associated with low back pain) was chosen by themost responders (32). With regard to disability associa-ted with neck pain the most often used measure was NDI(modified version of ODI; 19 responders). In subsequ-ent order SF-36 (20 responders) describing health – re-lated quality of life was chosen. Other measures i.e.Odoma, SF-6D, COMI, Prolo, RMDQ and EQ-5D weremarked significantly less frequently, respectively 6, 6, 5,5, 4, and 3 times.

In comparison with methods used in clinical practi-ce, among measures, that in responders opinion, shouldbe used in spine patients assessment differences were notso significant. Starting from the most often quoted, theresults were as follows: NDI (17 markings), SF-36 (15)ODI (14), SF-6D (11) COMI (10), EQ-5D and VAS (9),Odoma (8), Prolo and RMDQ (6).



W czasopismach naukowych dotycz¹cych schorzeñkrêgos³upa pojawiaj¹ siê ró¿ne jedno- i wielowymiaro-we metody oceny pacjentów. Przegl¹d artyku³ów z cza-sopism Spine i European Spine Journal wykaza³ znacz¹-ce ró¿nice w czêstoœci przywo³ywanych tam metod oce-ny (rys.2). Uzyskane wyniki wykaza³y, ¿e w analizowa-nym okresie czasu do najpowszechniej stosowanychmetod nale¿a³y skale: ODI i VAS oraz w nieco mniejszymzakresie kwestionariusze SF-36 i RMDQ oraz skala NDIi EQ-5D. Ponadto w czasopiœmie Spine pojawia³y siêskale JOAS i SF-12, natomiast w European Spine Jour-nal kwestionariusz COMI. Wykorzystanie pozosta³ychmetod, tzn. Odoma, Prolo, SF-6D i DPQ by³o w porów-naniu z wy¿ej wymienionymi znikome.

DYSKUSJABadacze i klinicyœci zajmuj¹cy siê pacjentami poddawa-nymi operacyjnemu leczeniu krêgos³upa maj¹ do wybo-ru wiele zarówno prostych, jednowymiarowych skal (np.VAS), jak i bardziej szczegó³owych, wielowymiarowychmetod oceny. Wiêkszoœæ z tych narzêdzi ma charakterbardziej ogólny i znajduje swoje zastosowanie tak¿eu pacjentów z innymi schorzeniami (np. VAS, SF-36, EQ-5D), istnieje jednak¿e grupa kwestionariuszy przeznaczo-

Fig. 1. Self – report measuresfor spine patients used in cli-nical practice and those whichshould be used based on theInquiry form results completedby Polish spine surgeons (cros-sed square signifies, that theresult was “0”)

Rys. 1. Powszechność wybra-nych metod oceny stanu pa-cjenta z dolegliwościami kręgo-słupowymi stosowanych w prak-tyce oraz tych, które powinnybyć stosowane na podstawieankiety wykonanej wśród chirur-gów kręgosłupa z polskichośrodków leczniczych (przekre-ślone pole oznacza, że wynikwynosi „0”)

In scientific journals many different single- and multi-items measures for spine patients are quoted. The reviewof journals Spine and European Spine Journal showedsignificant differences in use of self-report measures (Fig.2). The results revealed that in analyzed years ODI andVAS, and in a smaller range SF-36 and RMDQ, as wellas NDI and EQ-5D belonged to the most often usedmeasures. Furthermore, scales such as JOAS and SF-12were quite often quoted in Spine journal, and question-naire COMI in European Spine Journal. The use of theother measures, i.e. Odoma, Prolo, SF-6D i DPQ wasinsignificant.

DISCUSSIONThere are many self-report measures available to resear-chers and clinicians interested in spine surgery fromsimple, single-item scales (e.g. VAS) through more de-tailed, multidimentional questionnaires. The most of thesemeasures can be used in different illnesses (e.g. VAS, SF-36, EQ-5D), however there are some questionnairesdesigned especially for spine patients (e.g. ODI, NDI,COMI, Roland-Morris). In clinical trials the measurechoice each time should be adjusted to the aim of thestudy, however possibility of comparing own results with


4 (24) 2011

Fig. 2. Self-report measures usedin spine patients assessmentbased on the Spine and Euro-pean Spine Journal review (cros-sed square signifies, that theresult was insignificant)

Rys. 2. Powszechność stosowa-nych metod oceny stanu pa-cjenta z dolegliwościami kręgo-słupowymi na podstawie czaso-pism Spine i European SpineJournal (przekreślone pole ozna-cza, że wynik jest nieistotny)

nych wy³¹cznie dla chorych z dysfunkcjami krêgos³upa(ODI, NDI, COMI, Roland-Morris).

W odniesieniu do badañ klinicznych wybór metodypowinien ka¿dorazowo byæ dostosowany do celu pracy,jakkolwiek mo¿liwoœæ porównania badañ prowadzonychw ró¿nych oœrodkach i innych krajach stanowi dodatkow¹wartoœæ poznawcz¹. Natomiast skale stosowane w prak-tyce klinicznej maj¹ce s³u¿yæ oszacowaniu skutecznoœcileczenia powinny pozwalaæ nie tylko na ocenê efektyw-noœci danej metody u wybranego pacjenta, ale tak¿eumo¿liwiaæ porównanie efektywnoœci operacji z wynika-mi uzyskanymi w przypadku innych chorych i/lub przyzastosowaniu innych metod. W tym celu warto stosowaæwybrany zestaw metod przeznaczonych dla danej grupypacjentów (z podobnymi schorzeniami). Ponadto przywyborze kwestionariusza nale¿y mieæ na uwadze stopieñniepe³nosprawnoœci badanego. Przyk³adowo badanie

other trials has an additional cognitive value. Whereasmeasures used in medical practice for treatment effecti-veness assessment should enable not only to assess ef-fectiveness of specific method, but also to compare re-sults in different patients or with use of different treat-ments. In order to achieve these two aims, it is reaso-nable to use a selected questionnaire kit for a particularpatient group. Moreover, when selecting a questionna-ire the disability level should be taken into account.



Rys. 3. Obszary zastosowaniametod oceny stanu pacjentaz dolegliwościami kręgosłupo-wymi (wg powszechności stoso-wanych metod)

Fig. 3. Measures division ac-cording to spinal segments (inaccordance to frequency ofuse)


4 (24) 2011

porównawcze wykaza³o, ¿e kwestionariusz RMDQ (Kwe-stionariusz Rolanda-Morrisa) jest odpowiedni dla pacjen-tów z ³agodn¹ lub umiarkowan¹ niepe³nosprawnoœci¹spowodowan¹ bólem pleców, podczas gdy ODI (Oswe-stry Disability Index) zalecane jest do oceny pacjentówz powa¿n¹ niepe³nosprawnoœci¹.

Metody oceny stanu pacjenta mo¿na podzieliæ wed³ugró¿nych kryteriów:a) w zale¿noœci od odcinka krêgos³upa (rys.3)b) w zale¿noœci od przeznaczania: ból, ogólny stan zdro-

wia, stopieñ niepe³nosprawnoœcic) w zale¿noœci od otrzymanych wyników: skale iloœcio-

we i jakoœciowed) w zale¿noœci od osoby wype³niaj¹cej (lekarz, pacjent)

Optymalnie ocena stanu pacjenta powinna przebiegaæw trzech okresach:1) przedoperacyjnym – w procesie diagnozowania pacjen-

ta w celu ustalenia sposobu postêpowania; daje obrazaktualnego stanu, w jakim znajduje siê pacjent

2) oko³ooperacyjnym – ocena powinna byæ przeprowa-dzona w nied³ugim czasie po zabiegu chirurgicznym;pytania powinny dotyczyæ aktualnego stanu pacjenta,a tak¿e przebiegu leczenia

3) pooperacyjnym (follow-up) – ocena dokonywanaw okreœlonym czasie od przeprowadzonej operacji; ce-lem jest oszacowanie zmian (poprawy lub pogorsze-nia) stanu zdrowia pacjenta. Wykonywana zazwyczajw okresie 3, 6 i 12 miesiêcy po przebytym zabiegu.

W celu oszacowania efektywnoœci leczenia ta samametoda powinna byæ u¿yta co najmniej dwukrotnie: przedzabiegiem chirurgicznym oraz po operacji. Uzyskanaró¿nica pomiêdzy wynikami bêdzie informowa³a o popra-wie lub pogorszeniu stanu zdrowia i funkcjonowaniapacjenta. Natomiast ¿eby uzyskaæ dane odnoœnie d³ugo-terminowej skutecznoœci zastosowanego leczenia ten samkwestionariusz powinien byæ wykorzystany w póŸniej-szym okresie (lub okresach) czasu, np. 24 i/lub 48 mie-siêcy po operacji podczas wizyty kontrolnej.

Przedstawiony w niniejszym opracowaniu przegl¹dartyku³ów w czasopismach naukowych wykaza³, ¿e:a) w ocenie bólu najpopularniejsz¹ metod¹ jest jednowy-

miarowa skala wizualno-analogowa VAS,b) stan pacjentów z dolegliwoœciami odcinka lêdŸwiowo-

krzy¿owego analizowany jest przede wszystkim zapomoc¹ kwestionariusza ODI,

c) dla odcinka szyjnego najczêœciej stosowan¹ skal¹ jestNDI,

d) dla metod oceniaj¹cych ogólny stan pacjenta, najpo-pularniejsz¹ skal¹ jest SF-36, nieco rzadziej stosowan¹metod¹ jest EQ-5D.

Wyniki obu przeprowadzonych analiz (ankiet i czaso-pism) wskazuj¹ na istnienie zbie¿noœci w odniesieniu donajczêœciej wybieranych metod oceny pacjentów z dys-funkcj¹ krêgos³upa. Zarówno wœród skal zaznaczanychprzez ankietowanych, jak i przywo³ywanych w artyku³ach

For instance one comparative study revealed, that Roland-Morris Disability Questionnaire is appropriate for patientswith mild or moderate disability, while Oswestry Disa-bility Index is recommended for those with serious di-sability.

Measures can be divided according to different cri-teria:a) spinal segments (Figure 3)b) purpose: pain, general health, disability assessmentc) result types: numerical, percentage scalesd) person completing the questionnaire: patient, physician

Optimally patient assessment should be made in threeperiods:1) preoperative – during the diagnosis process in order

to settle the course of proceeding with patient; it al-lows to assess patient actual state,

2) perioperative – assessment should be made soon afterthe surgery; it should concern patient current dispo-sition or discomfort, as well as course of treatment,

3) postoperative (follow-up) – assessment made ina particular time after surgery in order to assess chan-ges in patient state (improvement or deterioration); itis made usually in 3, 6 and 12 months after surgery.

In order to assess treatment effectiveness the same me-asure should be used at least twice: prior to and aftersurgery. Whereas to obtain the data concerning long-termtreatment effectiveness, the same questionnaire should beapplied also in later period (or periods), e.g. 24, 48months during control visit.

The journal review presented in this paper showed,that:a) in pain assessment the most frequently used measure

is a single-item Visual Analogue Scale (VAS),b) disability level in patients with low back pain is mostly

described with use of Oswestry Disability Index(ODI),

c) for neck pain patient assessment the questionnaire NDIis most frequently applied,

d) SF-36 is the most popular measure for general healthassessment, slightly less common is EQ-5D.

Both analysis (inquiry results and journal review) reve-aled a coherence concerning measures the most common-ly used in spine patient assessment. Among questionna-ires marked by Inquiry responders, as well as quoted inleading spine journals the most popular were: VAS andODI. Visual-Analogue Scale is an easy measure common-ly used in health care, mostly to assess pain intensity, butalso other symptoms as well as improvement or deterio-ration of the health state. The most frequently 11-itemscale (0-10) is used, other e.g. 0-100 are less popular.



z czo³owych czasopism zagranicznych z zakresu lecze-nia krêgos³upa, najczêœciej wskazywanymi skalami by³y:VAS i ODI. Skala VAS jest prostym w u¿yciu, powszech-nie stosowanym narzêdziem w opiece zdrowotnej, s³u¿¹-cym najczêœciej do oceny nasilenia bólu, ale tak¿e innychdolegliwoœci, jak równie¿ ocenie pogorszenia lub popra-wy stanu zdrowia. Najczêœciej u¿ywana jest skalaw przedziale od 0 do 10, rzadziej od 0 do 100 i inne.Oswestry Disability Index jest najbardziej znanym kwe-stionariuszem do oceny niesprawnoœci zwi¹zanej z dys-funkcj¹ dolnego odcinka krêgos³upa; polska adaptacjakulturowa tego kwestionariusza jest aktualnie w przygo-towaniu, a do tej pory korzystano z kilku wersji jêzyko-wych przygotowanych zazwyczaj przez oœrodki kliniczne.

Najrzadziej stosowanym wed³ug ankiet kwestionariu-szem jest EQ-5D rekomendowany, podobnie jak ODIi COMI, przez Spine Tango (International Spine Regi-stry), miêdzynarodow¹ krêgos³upow¹ bazê danych istnie-j¹c¹ pod auspicjami The Spine Society of Europe. Jak-kolwiek w zagranicznych artyku³ach naukowych pojawiasiê on stosunkowo czêsto. Rzadkie korzystanie z tegokwestionariusza w Polsce mo¿e wynikaæ z koniecznoœcizg³oszenia badania z u¿yciem tej metody oceny i wyku-pienia licencji (podobne regu³y dotycz¹ SF-36). Te dwaczynniki, to znaczy brak polskich walidacji i czêstoskomplikowany i czasoch³onny zakup licencji mog¹ byæprzyczyn¹ znikomego powo³ywania siê na wyniki kwe-stionariuszy (z wyj¹tkiem skali VAS) w polskich czaso-pismach z zakresu leczenia krêgos³upa, takich jak np. TheJournal of Orthopeadics Trauma Surgery and RelatedResearch. Jednak¿e brak bardziej szczegó³owych metodoceny, takich jak skale i kwestionariusze, utrudnia ocenêwyników, jak równie¿ porównanie prac z innymi bada-niami.

40% ankietowanych deklarowa³o stosowanie SF-36,najczêœciej u¿ywanego kwestionariusza do oceny jakoœci¿ycia, wykorzystanego w ponad 2000 opublikowanychprac badawczych. Przeznaczony jest on do oceny stanuzdrowia i samopoczucia pacjentów z ró¿nymi schorzenia-mi. W odró¿nieniu od wielu innych metod zawiera tak¿epytania dotycz¹ce samopoczucia psychicznego pacjenta.Czêsto u¿ywany jest przy ocenie skutecznoœcii porównywaniu ró¿nych technik leczenia.

W 10 ankietach badani wybrali kwestionariusz COMIjako narzêdzie, które powinno byæ stosowane w oceniepacjentów krêgos³upowych (korzystanie ze skali dekla-rowa³o 5 respondentów). Kwestionariusz ten wydaje siêszczególnie przydatny w ocenie pacjentów operowanych,gdy¿ w odró¿nieniu od wiêkszoœci skal, czêœæ zawartychw nim pytañ odnosi siê do operacji i oceny leczenia, po-zwalaj¹c w bezpoœredni sposób oceniæ poziom zadowo-lenia pacjenta. Ponadto jest on dostêpny w dwóch wer-sjach: przeznaczonej do odcinka lêdŸwiowego i szyjne-go. Polska wersja kwestionariusza jest obecnie w trakciewalidacji.

W przeprowadzonych ankietach spoœród skal stoso-wanych w praktyce pozosta³e, tzn. Odoma, wspomnianywy¿ej COMI, Kwestionariusz Rolanda-Morrisa (RMDQ)

Oswestry Disability Index is the most widespread measu-re for assessment of disability associated with low backpain; the Polish adaptation of this questionnaire is beingprepared, and up to this time a few translations usuallymade by clinical hospitals were used.

Inquiry results showed, that the most rarely usedmeasure was EQ-5D, that is recommended, like ODI andCOMI, by Spine Tango - International Spine Registryunder auspices of The Spine Society of Europe. Howe-ver in foreign articles it is quite often quoted. Rare useof his questionnaire in Poland can result from necessityof buying the license and study registration (similarrequirements concern SF-36). These two factors, i.e. lackof Polish versions and often complicated and time-con-suming license buying process can be a reason of insi-gnificant quotation of these measures (with exception ofVAS) in Polish journals concerning spine surgery, suchas The Journal of Orthopeadics Trauma Surgery andRelated Research. Lack of more detailed assessment, suchscales and questionnaires, however, makes difficult theresults assessment, as well as a comparison with otherclinical trials.

Among responders 40% declared using of SF-36, themost commonly used health – related quality of lifemeasure, designed for all patient group, quoted in morethan 2000 research articles. As opposed to many othermeasures, SF-36 includes also questions concerningpatient mental state. This questionnaire is frequently usedin the assessment and comparison of different treatmentmethods.

10 responders indicated COMI as a measure, thatshould be used in spine patient assessment (5 respondersuse this questionnaire in their work). This measure se-ems to be especially helpful in patients undergoing sur-gery, because, unlike almost all other questionnaires, itincludes questions concerning directly operation andmedical care assessment, what allows to assess patientsatisfaction. Moreover the measure is available in twoversions designed for lumbar and cervical spine. Polishversion is being prepared.


4 (24) 2011

oraz SF-6D zaznaczane by³y o wiele rzadziej, co mo¿ewi¹zaæ siê z mniejszym rozpowszechnieniem ich w Pol-sce, jak równie¿, w wiêkszoœci przypadków, z brakiempolskiej adaptacji. Wynik taki mo¿e dziwiæ w odniesie-niu do kwestionariusza Rolanda-Morrisa, gdy¿ dostêpnajest jego polska adaptacja autorstwa S.Szary i J.A Oparyi stosunkowo czêsto cytowany jest w czasopismach za-granicznych. Wed³ug danych uzyskanych z przegl¹duznajduje siê na czwartej pozycji pod wzglêdem najczê-œciej u¿ywanych w pracach klinicznych w Europie i naœwiecie, a na drugim miejscu po ODI w ocenie dolegli-woœci dolnego odcinka krêgos³upa.

Interesuj¹ca wydaje siê ró¿nica w zastosowaniu nie-których metod w obu analizowanych czasopismach. Przy-k³adowo kwestionariusz COMI (jako metoda zamieszczo-na na stronie internetowej Europejskiego TowarzystwaKrêgos³upowego) w European Spine Journal pojawia siêw podobnej liczbie artyku³ów co NDI, a jest w³aœciwienieobecny w czasopiœmie Spine. Odwrotnie, kwestionariu-sze RMDQ i JOAS oraz w mniejszym stopniu SF-12wystêpuj¹ znacz¹co czêœciej w amerykañskim Spine (rys. 2).

Pomimo czêstszego wybierania niektórych metodw ocenie pacjentów leczonych chirurgicznie, wyniki za-równo analizy artyku³ów, jak i ankiet wskazuj¹ na wy-

Fig. 4. Percentage commonnessof self-report measures in re-lation to the most often usedquestionnaire (ODI) accordingto Spine and European SpineJournal

Rys. 4. Udział procentowy me-tod oceny stanu pacjenta wzglę-dem najczęściej stosowanejmetody (ODI) w analizowanymokresie czasu wg czasopismSpine i ESJ

According to inquiry results other measures, i.e.Odoma, abovementioned COMI, RMDQ and SF-6D weremarked rarely, what can be associated with lower preva-lence of these methods in Poland, as well as, in somecases, with lack of Polish adaptation. Such result maysurprise in relation to Roland-Morris Disability Question-naire, because Polish adaptation by S. Szary and J. Opara,is available, and the measure is often quoted in foreignspine journals. According to data from journal review thismethod is in fourth position among the most commonused questionnaires in clinical studies in Europe andworldwide, and in second position after ODI in asses-sment of low back pain patients.

The difference in measure use in both reviewed jo-urnals seems to be interesting. For instance COMI (qu-estionnaire inserted on The Spine Society of Europewebsite) in European Spine Journal is quoted almost asoften as NDI, and its quotation in Spine is insignificant.Inversely, questionnaires RMDQ and JOAS, and toa lesser extent SF-12 are cited significantly more oftenin the American Spine (Fig. 2).

Although some self-measures are more often used inspine surgery patient assessment, journal review as wellas inquiry results revealed heterogeneity in perioperati-



stêpowanie pewnej heterogenicznoœci w oko³ooperacyj-nej ocenie pacjenta. Ró¿norodnoœæ metod, chocia¿ po-zwala na wybór skal preferowanych przez badaczy i kli-nicystów, utrudnia porównanie skutecznoœci leczenia.Brak zaleceñ odnoœnie stosowania kwestionariuszyw ocenie pacjentów operowanych utrudnia porównanieuzyskiwanych wyników leczenia. Wiêksza koherencjai w dalszej perspektywie stworzenie algorytmu ocenychorych ze schorzeniami krêgos³upa (z podzia³em naodcinki) umo¿liwi³yby bardziej obiektywn¹ ocenê lecze-nia chirurgicznego u ró¿nych pacjentów i w ró¿nychoœrodkach (i/lub z zastosowaniem ró¿nych metod). Po-nadto wyniki kwestionariuszy mog³yby s³u¿yæ ocenieu¿ytecznoœci danej metody przydatnej w analizie stosun-ku kosztów i u¿ytecznoœci/efektywnoœci (cost-utilityratio/cost-effectiveness ratio) sprzyjaj¹cej ekonomicznejoptymalizacji leczenia chirurgicznego krêgos³upa.

Pomimo znacznej liczby metod oceny wydaje siê, ¿eich wykorzystanie w krajowych oœrodkach leczenia krê-gos³upa jest nadal niewystarczaj¹ce. Przyczyniaæ mo¿e siêdo tego ograniczona dostêpnoœæ i rozpowszechnienieinformacji na ich temat, jak równie¿ w niektórych przy-padkach brak polskich adaptacji, a niekiedy brak czasu.Ponadto wydaje siê, ¿e wci¹¿ niedostateczne jest rozu-mienie korzyœci jakie mo¿e przynieœæ stosowanie kwestio-nariuszy w ocenie pacjenta, przede wszystkim dla osza-cowania skutecznoœci leczenia, zw³aszcza w odniesieniudo funkcjonowania psychospo³ecznego i jakoœci ¿yciapacjentów. Pozwala ono ponadto na bardziej zobiektywi-zowane porównywanie ró¿nych technik i metod chirur-gicznych, jak równie¿ na monitorowanie przebiegu lecze-nia (w okresie oko³ooperacyjnym), a w okresie przedope-racyjnym s³u¿y jako dope³nienie procesu diagnozowaniai metodê identyfikacji przedoperacyjnych czynnikówryzyka mog¹cych wp³yn¹æ na wynik leczenia chirurgicz-nego.

WNIOSKI I UWAGI1. Istnieje du¿a ró¿norodnoœæ dostêpnych metod oceny

pacjenta poddawanych chirurgicznemu leczeniu krêgo-s³upa.

2. Brak jest zaleceñ odnoœnie stosowania metod ocenyu pacjentów krêgos³upowych, które u³atwi³yby porów-nywanie efektywnoœci ró¿nych metod i technik lecze-nia.

3. Aktualne biopsychospo³eczne podejœcie do zdrowiai choroby zak³ada koniecznoœæ uwzglêdniania w oce-nie nie tylko stanu fizycznego pacjenta, ale tak¿e jegofunkcjonowania psychospo³ecznego jako wp³ywaj¹ce-go na przebieg i wynik leczenia.

4. Wœród najczêœciej cytowanych w czasopismach facho-wych dotycz¹cych leczenia krêgos³upa metod ocenybrakuje kwestionariuszy (z wyj¹tkiem SF-36) uwzglêd-niaj¹cych samopoczucie psychiczne pacjenta w znacz-nym stopniu wp³ywaj¹ce na ocenê leczenia przezchorego.

5. W czasopismach naukowych stosowanie kwestionariu-szy, umo¿liwiaj¹ce uzyskanie (z zastosowaniem me-

ve patient assessment. Measure variety, even thoughenables to select scales preferred by researchers andclinicians, on the other hand makes difficult a compari-son of treatment effectiveness. Lack of clear recommen-dations concerning assessment of spine surgery patientsobstructs treatment results comparison. Greater coheren-ce and, in the longer term, development of algorithm forspine patients assessment (divided according to spinesegment) would enable more objective assessment ofsurgery effectiveness in different patients and in differenthospitals (and/or with use of different methods). Further-more, questionnaires results could be used in cost-utilityratio and cost-effectiveness ratio analysis, which areadvantageous for economical optimization of spinal sur-gery.

In spite of many available measures, it seems thattheir applying in Polish spine treatment centers is still notsufficient. It may result from limited availability andinformation concerning questionnaires, as well as, insome cases, lack of Polish adaptation, and sometimes -lack of time. Moreover, it appears, that understanding ofadvantages connected with self-report measure use inpatient assessment is insufficient, especially in treatmenteffectiveness assessment (particularly according to patientpsychosocial functioning and quality of life). Additionallymeasure applying enables more objective comparison ofdifferent surgical techniques and methods, as well asmonitoring of treatment process (in perioperative period),and in preoperative period may be used as supplemen-tation of diagnosis and method of risk factors identifica-tion (which may affect surgery outcome).

CONCLUSIONS AND PROPOSALS1. There is a great variety of measures that can be used

in spine surgery patients.2. There is a lack of recommendations concerning use of

self-report measures in spine patients, what would easean effectiveness comparison of different treatment me-thods and techniques.

3. Current biopsychosocial approach to health and illnessemphasizes the necessity of including to the patientassessment not only physical, but also psychosocialaspect, affecting treatment process and effectiveness.

4. Among the most often quoted measures in researcharticles concerning spine treatment there is a lack ofquestionnaires (with exception of SF-36), which inc-lude patient mental state, that affects patient satisfac-tion with spine surgery.

5. In scientific journals use of questionnaires, whichenable obtaining numerical results (with use of stati-


4 (24) 2011

tod statystycznych) wyników w postaci liczbowej, jeststandardem w ocenie efektywnoœci leczenia.

6. Zastosowanie metod oceny, dziêki porównaniu wyni-ków uzyskanych w okresie przed- i pooperacyjnym,zwiêksza obiektywizacjê i wiarygodnoœæ oceny efek-tywnoœci leczenia operacyjnego.

7. ¯eby umo¿liwiæ porównywanie wyników w³asnychz publikowanymi pracami badawczymi warto w oce-nie efektów leczenia wykorzystywaæ metody najczê-œciej cytowane, takie jak: VAS (ocena bólu), ODI(wiêksza niesprawnoœæ) lub Roland-Morris (mniejsza)do oceny fizycznej sprawnoœci chorego z dysfunkcj¹dolnego odcinka krêgos³upa, SF-36 (jakoœæ ¿yciazwi¹zana ze stanem zdrowia), i NDI (dolegliwoœcikrêgos³upa szyjnego). Jeœli interesuj¹ca dla badaczajest bezpoœrednia ocena zadowolenia pacjenta z lecze-nia, rekomendowan¹ metod¹ bêdzie kwestionariuszCOMI.

8. Opracowanie algorytmu oceny pacjentów z dysfunkcj¹krêgos³upa umo¿liwi³oby standaryzacjê i wiarygodn¹ewaluacjê wyników leczenia.

References/Piśmiennictwo:

1. Davies C, Nitz AJ. Psychometic properties of RMDQ comparedto the ODI: a systematic review. Physical Therapy Reviews2009; vol. 14, no.6: 399-408

2. Kehlet H i in. Persistent Postoperative Pain: Pathogenic Me-chanisms and Preventive Strategies. Pain 2010, An updated re-view. Refresher Course Syllabus. IASP Press, Seattle 2010

3. Huber JF. i in. Symptom assessment in lumbar stenosis/spon-dylolysis – patent questionnaire versus physician chart. SwissMed Wkly 2009; 139 (41-42): 610-614

4. Grevitt M i in. The Short Form-36 Health Survey Questionna-ire in Spine Surgery. J Bone Joint Surg [Br] 1997;79-B:48-52

5. Stannard CF i in. (red.). Evidence – based chronic pain mana-gement. Wiley-Blackwell 2010

6. Litcher-Kelly L i in. A systematic review of measures used toassess chronic musculoskeletal pain in clinical and randomizedcontrolled clinical trials. J Pain 2007; 8(12):906-913

7. Gatchel RJ, Mayer TG. Psychological Evaluation of the Spi-ne Patient. J Am Acad Orthop Surg 2008, Vol 16, No 2; 107-112

8. McGregor AH i in. National audit of post-operative manage-ment in spinal surgery. BMC Musculoskeletal Disorders 2006;7:47

stical methods), is a standard in treatment effective-ness assessment.

6. Applying self-report measures, through a result com-parison in pre- and postoperative period, augmentsobjectivization and credibility of surgery effectivenessassessment.

7. In order to enable a treatment effectiveness compari-son of own results with published clinical studies itis worthwhile to use the most often quoted measures,such as VAS (pain intensity assessment); ODI (greaterdisability) or Roland-Morris (mild or moderate disa-bility) for assessment of physical functioning in lowback pain patients; SF-36 (health-related quality oflife); and NDI (neck pain). If a researcher or clinicianis interested in direct assessment of patient satisfac-tion with surgery, than the recommended measure isquestionnaire COMI.

8. Development of algorithm for spine patient assessment(e.g. with division into spinal segments) would ena-ble the standardization and reliable assessment of spinetreatment results.

Documents

Patient assessment in spine surgery