1

PAD 6401นโยบายสาธารณะ : การกาหนดนโยบาย

และการวเคราะหนโยบาย

องคความรเกยวกบนโยบายสาธารณะ• ความหมายของนโยบายสาธารณะ• ความสาคญของนโยบายสาธารณะ• ลกษณะของนโยบายสาธารณะ• ประเภทของนโยบายสาธารณะ• ความสาคญของแนวคดนโยบายสาธารณะ

2

• วธการศกษานโยบายสาธารณะ• ประโยชนของนโยบายสาธารณะ• องคประกอบ ของนโยบายสาธารณะ• การวเคราะหนโยบายสาธารณะ• กระบวนการวเคราะหนโยบายสาธารณะ• ทฤษฎเกยวกบ นโยบายสาธารณะ

ความหมายของนโยบายสาธารณะ

• ความหมายแบบกวาง–Thomas R. Dye–William Greenwood

3

• ความหมายแบบเฉพาะเจาะจง

–James Anderson–Ira Sharkansky–David Easton–Carl J. Friedrich– Harold Lasswell & Abraham Kaplan

กลมนกวชาการไทย• ทนพนธ นาคะตะ• อมร รกษาสตย• กลธน ธนาพงศธร• ศภชย ยาวประภาษ• ปกรณ ปรยากร

4

ความหมายของนโยบายสาธารณะ

•Thomas R. Dye • กลาววา "นโยบายสาธารณะ หมายถง สงใดกตามทรฐบาลเลอกทจะกระทาหรอไมกระทา"

William Greenwood• กลาววา "นโยบายสาธารณะหมายถงการตดสนใจขนตนของรฐบาลเพอวาแนวทางกวาง ๆ สาหรบเปนบรรทดฐานในการดาเนนงานของหนวยงานไปสวตถประสงคทกาหนดไว"

5

ความหมายแบบเฉพาะเจาะจง• James Anderson กลาววา

"นโยบายสาธารณะ หมายถงกจกรรมทรฐกระทาเกยวกบเรองใดเรองหนงโดยเจตนาเพอแกปญหาทเกดขนในสงคม เชน ความยากจน การผกขาด เปนตน"

Ira Sharkansky• กลาววา "นโยบายสาธารณะ หมายถงกจกรรมตาง ๆ ทรฐบาลกระทา เชน บรการสาธารณะ การควบคมกจกรรมของบคคล หรอธรกจของเอกชน เปนตน"

6

Harold Lasswell & Abraham Kaplan กลาววา "นโยบายสาธารณะ หมายถง แผนหรอโครงการทกาหนดขน อนประกอบดวยเปาหมาย คณคา และการปฏบตงานตาง ๆ"

David Easton• กลาววา "นโยบายสาธารณะหมายถงการจดสรรและแจกแจงคณคา (values) ตาง ๆ ของสงคมโดยชอบดวยกฎหมายและเปนไปเพอสงคมสวนรวม"

7

Carl J. Friedrich • "นโยบายคอขอเสนอสาหรบแนวทางการดาเนนงาน

ของบคคล กลมบคคล เพอรฐบาล ภายในสภาพแวดลอมแบบหนง ซงอาจมทงอปสรรค แยกโอกาสบางประการดวย อปสรรคแยกโอกาสททงมพนรองกผลกดนใหมการเสนอนโยบายขนมาเพอใชประโยชน และเอาชนะสภาพการเชนนน ทงนเพอนาไปสเปาหมายอยางใดอยางหนงนนเอง

กลมนกวชาการไทย

• ทนพนธ นาคะตะ กลาววา "นโยบายสาธารณะ หมายถง แนวทางหรอโครงการทสาคญ ๆ ซงรฐบาลจะตองจดใหมขน ดวยการกาหนดเปาหมายและวธปฏบตเพอใหบรรลสงทตองการ"

8

อมร รกษาสตย• ใหความหมายของนโยบายตามความหมายกวาง

กคอ ความคดของรฐบาลทวาจะทาอะไรหรอไม อยางใด เพยงใด เมอใด โดยนาจะมองคประกอบ 3 ประการคอ (1) การกาหนดเปาหมายของสงทตองกระทา (2) การกาหนดแนวทางใหม ๆ และ (3) การกาหนดการสนบสนนตาง ๆ

กลธน ธนาพงศธร• กลาววา นโยบายสาธารณะนาจะหมายถงแนวทางกวาง ๆ ทรฐบาลหนง ๆ ไดกาหนดลวงหนา เพอเปนหนทางชนาใหมการกระทาตาง ๆ เกดขนตามมา ทงน เพอใหบรรลดงเปาหมายถงวตถประสงคทกาหนดไวนนเอง

9

ศภชย ยาวะประภาษ

• ไดนยามนโยบายสาธารณะไววา เปนแนวทางการดาเนนกจการของรฐบาลซงรวมถง กจการทผานมา ในอดต กจกรรมทกาลงดาเนนอยในปจจบน และกจการทคาดวาเกดขนในอนาคต

ปกรณ ปรยากร

• กลาววา "นโยบายสาธารณะ หมายถง แนวทางในการปฏบตงานของรฐบาลหรอโครงการทสาคญ ซงรฐบาลจะตองจดใหมขน โดยกาหนดเปาหมายและวธปฏบตเพอบรรลสงดงกลาว"

10

สรปความหมายของนโยบายสาธารณะ

• หมายถงแนวทางหรอกจกรรมตาง ๆ ทรฐบาลหรอหนวยงานของรฐตดสนใจวาจะทาหรอไมทา ภายใตอานาจหนาทและความรบผดชอบโดยกาหนดเปนหลกการ แผนงานหรอโครงการ เพอกอประโยชนแกสงคมและสวนรวม ซงในนยามนเปนการผนวกแนวคดของนกวชาการทกลาวมาทงหมดเขาดวยกน

ความสาคญของนโยบาย• 1.นโยบายเปนหลกเกณฑ บรรทดฐาน สาหรบวางแนวทางในการปฏบตงานใหบรรลผลสาเรจตามวตถประสงคและเปาหมายทตงไว

• 2.นโยบายเปนจดหมายทนาไปสการสรางเสถยรภาพและความมนคงของประเทศ

• 3. นโยบายเปนสงทแสดงถงความแนนอน ชดเจนในการทางาน

11

• 4. นโยบายเปนเครองมอไปสภาวะการมเอกภาพ หรอเอกรปของการดาเนนงานของรฐบาล

• 5. นโยบายเปนกลไกททาใหการปฏบตงานเปนไปอยางตอเนอง

• 6. นโยบายเปนกระบวนการนาไปสการเปลยนแปลงทมเหตมผล

• 7. นโยบายเปนเครองมอของรฐในการแกไขปญหา สนองตอบตอความตองการของประชาชน

• 8. นโยบายเปนเครองมอทจะชวยสรางความเปนธรรมในสงคม

• 9. นโยบายชวยเปนกรอบในการพฒนาประเทศดานตางๆ

12

ลกษณะของนโยบายสาธารณะ • 1. นโยบายตองมวตถประสงคชดเจน • 2. นโยบายตองมแผนงานรองรบ • 3.นโยบายตองคานงถงเงอนไขดานเวลาและสถานท

• 4.นโยบายตองเปนขอความทเขาใจไดงาย• 5. นโยบายเปนเครองมอในการกาหนดแนวทางและบรรทดฐานการทางาน

ประเภทของนโยบายสาธารณะ

• จาแนกประเภทของนโยบายโดยเนอหาสาระ

• จาแนกประเภทนโยบายของรฐโดยการแกไขปญหาตาง ๆ

• จาแนกประเภทตามผลของนโยบาย

13

จาแนกประเภทของนโยบายตามเนอหาสาระ

• นโยบายทเปนกฏเกณฑหรอขอบงคบ(Regulative Policy)

• นโยบายการกระจายบรการของรฐ (Distributive Policy)

• นโยบายเพอการจดสรรทรพยากรใหเหมาะสม หรอการจดสรรทรพยากรเสยใหม (Re-distributive Policy)

• นโยบายเพอการลงทน (Capitalization Policy)

• นโยบายเพอจรยธรรม (Ethical Policy)

14

จาแนกประเภทนโยบายของรฐโดยการแกไขปญหา

• นโยบายทางดานเศรษฐกจ (Economic Policy)

• นโยบายทางดานการศกษา (Education Policy)

• นโยบายทางดานสงคม (Social Policy)

• นโยบายทางดานการเมองและการปองกนประเทศ (Political & Defence Policy)

• นโยบายใหญ ๆ

15

จาแนกประเภทตามผลของนโยบาย

• นโยบายสาธารณะ (Public Policy)

• ผลตผลของนโยบาย (Policy outputs)

• ผลกระทบของนโยบาย (Policy impacts)

วธการศกษานโยบายสาธารณะ

• 1. ศกษาในแงตวแบบหรอตวทฤษฏ (Theory or model of Study)

• 2. ศกษาในแงขอบเขตของนโยบาย (Policy area study)

• 3. ศกษาในแงกระบวนการของนโยบาย (Policy Process study)

16

ประโยชนของการศกษานโยบายสาธารณะ• 1. ผศกษานโยบายสาธารณะไดรบรในเรอง

นโยบายและเขาใจนโยบายทงอดต และปจจบน • 2.ทราบกระบวนการตาง ๆ ของการกาหนด

นโยบาย• 3.ทราบและวด ประสทธภาพ และประสทธผลของ

สถาบนทางการเมอง พรรคการเมอง และผนาทางการเมอง

• 4.ทราบถงวธการตาง ๆในการวเคราะหปญหาทางการเมองอยางมเหตและมผล

องคประกอบของนโยบายสาธารณะ• เปนเงอนไขสาคญททก ๆนโยบายของรฐจะตองม

• นโยบายนนครอบคลมไปทวทกรปแบบในการดาเนนงาน

• เปนสงทเกยวของกบรฐบาลและเกยวของกบปจจยอนๆของสงคม

17

เงอนไขสาคญททก ๆ นโยบายของรฐจะตองม

• 1. มเปาหมายทชดเจน • 2. มลกษณะเปนแนวทางหรอหลกการ• 3. ไดรบพจารณาโดยรอบคอบ• 4. อยในวสยทนาจะเปนไปได

รปแบบในการดาเนนงาน

• 1. นโยบายนนจะตองมวตถประสงคทแนนอน • 2. นโยบายนนจะตองประกอบดวยลาดบขนตอน• 3. นโยบายนนจะตองประกอบดวยการกาหนดการกระทาตาง ๆ

• 4. นโยบายนนจะตองประกาศใหประชาชนทราบ • 5. นโยบายนนจะตองมการดาเนนงาน

18

ปจจยอน ๆ ของสงคม• 1. ตองเปนรายการของรฐบาล • 2. จะตองมการกาหนดเปนโครงการ (Project)

• 3. โครงการตาง ๆ ทคาดการณเอาไวลวงหนา

1

การวเคราะห เปนการแยกแยะสงทจะพจารณาออกเปนสวนยอย ทมความสมพนธกน เพอทาความเขาใจแตละสวนใหแจมแจง รวมทงการสบคนความสมพนธของสวนตาง ๆ เพอดวาสวน ประกอบปลกยอยนนสามารถเขากนไดหรอไม สมพนธเกยวเนองกนอยางไร ซงจะชวยใหเกดความเขาใจตอสงหนงสงใดอยางแทจรง โดยพนฐานแลว การวเคราะหถอเปนทกษะทมนษยฝกได

(จากวกพเดย สารานกรมเสร)

การวเคราะห : ความหมาย

การวเคราะห หมายถง การแยกแยะทางความคด หรอทางวตถของสงใดสงหนงหรอเรองใดเรองหนง เพอใหเหน องคประกอบ เพอศกษาแตละองคประกอบหรอวาแยกแยะเพอใหเหนเพอใหเหนความสมพนธ ขององคประกอบตางๆ ททาใหเกดสงนน หรอเรองนน เวลาวเคราะหตองพยายามหาคาตอบวา ขอความ บทความ เนอเรองนนใหความรอะไรบาง ผเขยนแสดงความคดเหนอะไรใหทราบบาง มความรสกอยางไร

2

วธคดเชงวเคราะห กาหนดขอบเขตหรอนยามสงทเราจะวเคราะหใหชดเจนกาหนดจดมงหมายวาจะวเคราะหเพออะไรพจารณาหลกความรหรอทฤษฎทเกยวของวาจะใชหลกใดในการวเคราะหใชหลกความรนนใหตรงกบเรองทจะวเคราะหเปนกรณๆไปและตองรวาควรจะวเคราะหอยางไรสรปและรายงานผลใหเปนระเบยบ

ปญญา มอย 3 ระดบ

1. เกดขนจากการเรยนรโดยการฟง อาน ด ซงเปนปญญาขนพนฐาน

2. เกดจากการนาเอาความรตาง ๆทไดมา แลวนามาคดตอ โดยมการวเคราะห จนทาใหเกดปญญาขนกลาง

3. เกดจากการนาเอาสงตาง ๆ ทไดรบมา ไมวาจะเกดจากการเรยนร การวเคราะห ฯลฯ มาสงเคราะห จนทาใหเกดปญญาขนสง

3

การสงเคราะห (synthesis)

หมายถงกระบวนการหรอผลของการนาเอาปจจยสองอยางหรอมากกวาทแยกกน โดยเฉพาะความคด นามารวมกนเขาเปนหนง กอใหเกดสงใหมขนเปนความรใหม เครองมอใหมทางความคด เชนการรวมกนใหเปนทฤษฎ

การสงเคราะห เปนกระบวนบรณาการปจจยตางๆตงแตสองปจจยขนไปซงอาจเปนไดทงคน สตว สงของรวมทงเหตการณและสงทอยในรปของแนวคดเขามาเปนองคประกอบรวมกนเพอใหเกดสงใหมหรอเกดปรากฏการใหมทอาจเรยกไดวาเปนการบรณาภาพ โดยปจจยหรอองคประกอบตางๆทเขามาสกระบวนบรณาการในการสงเคราะหนน อาจจะไดผานการวเคราะหแยกแยะสบคนมากอนหรอไมกได

4

สภาวะรปของปจจยและองคประกอบตางๆทนามาเปนปจจยและองคประกอบในการสงเคราะหนนอาจเปนไปไดทงแบบรปธรรมและนามธรรม ซงบรณภาพทเปนปรากฏการณใหมหรอสงใหมอนเกดขนจากการสงเคราะหนนกเปนไปไดทงแบบรปธรรมและนามธรรมเชนกน

การวจยการวจย (Research) คอ เปนวธการหนงทใชคนหาสาเหตหรอทมาของปญหาอยางมขนตอนและเปนระบบ

ระเบยบวธวจย (Research Methodology) คอ วธการคนหาคาตอบจะทาเปนกระบวนการ ใชคนหาคาตอบทเรมตงแต การเกบขอมล การวเคราะหขอมล และการนาเสนอขอมลอยางมขนตอน

5

การวเคราะหนโยบายสาธารณะความหมายของการวเคราะหนโยบายสาธารณะ

จดมงหมายของการวเคราะหนโยบายสาธารณะ

องคประกอบของการวเคราะหนโยบายสาธารณะ

แนวโนมของการวเคราะหนโยบายสาธารณะ

กระบวนการในการวเคราะหนโยบายสาธารณะ

ความหมายของการวเคราะหนโยบายเควด (E.S. Quade) ไดใหความหมายของการวเคราะหนโยบายไววา เปนรปแบบการวเคราะหทใชขอมลขาวสารในการปรบปรงวธการกาหนดนโยบาย เพอการตดสนใจ โดยการใชเทคนคการวจยดาเนนงาน การวเคราะหระบบ การวเคราะหตนทน-ผลประโยชน การวเคราะหตนทน-ประสทธผล และรปแบบอนๆทจะไดมาซงการแกปญหาในทางการเมองและองคการ ดวยการตดสนใจและการนาไปปฏบต

6

วลเลยม ดนน (William Dunn)

ไดใหความหมายของการวเคราะหนโยบายไววาเปนสาขาหนงของสงคมศาสตรประยกตทใชวธการหลากหลายในการนาเสนอขอเทจจรงและเหตผลมาแปรรปเปนนโยบายเพอแกปญหาในทางการเมองทมสภาวการณแตกตางกน

สจวตท นาเกล (Stuart S. Nagel)ไดใหความหมายของการวเคราะหนโยบายไววา การกาหนดและตดสนทางเลอกของนโยบาย โดยการตดสนใจเลอกทางเลอกทคดวาดทสดในชดของเปาหมาย (Goals) ทกาหนด โดยเปรยบเทยบทางเลอกเหลานนกบการบรรลเปาหมาย

7

สรปความหมายของการวเคราะหนโยบาย

คอ การตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสดทจะบรรลวตถประสงคทกาหนดไวโดยอาจใชเทคนคตางๆเปนเครองมอในการตดสนใจ

จดมงหมายของการวเคราะหนโยบาย

สจวตท นาเกล (1980) เพอศกษาปญหาตางๆและพยายามแสวงหาลทางในการแกไข ทงนโดยอาศยองคความรจากศาสตรตางๆในสาขาวชาสงคมศาสตรประยกตมาใชเปนเครองมอในการวเคราะห

8

เควด (1981) จดมงหมายในการวเคราะห

1. เพอใหผกาหนดนโยบายไดรบรปญหาสาธารณะโดยชดแจง

2. เพอปรบปรงคณภาพการตดสนใจของผกาหนดนโยบายทสามารถแกปญหาหรอตอบสนองความตองการได

3. เพอสรางกระบวนการแกไขปญหาทเปนรปธรรมและเปนระบบ

สรป

จดมงหมายทสาคญของการวเคราะหนโยบายสาธารณะ คอการหาแนวทางแกไขปญหาตางๆทเกดขนในสงคม โดยกาหนดมาเปนนโยบายทเปนรปธรรมและเปนระบบทมาจากการประสานองคความรจากศาสตรสาขาตางๆ

9

องคประกอบของการวเคราะหนโยบาย เควด(Quade)ไดจาแนกองคประกอบสาคญไดดงตอไปน 1.วตถประสงค (The Objective) คอสงทผกาหนดนโยบายตองการใหเกดขน ซงควรมความชดเจน และไมมากจนเกนไป 2.ทางเลอก (The Alternative) คอมาตราการหรอแนวทางการดาเนนงานทสามารถบรรลวตถประสงคทกาหนดไว ซงอาจมหลายทางเลอกในการบรรลวตถประสงคหนงๆ

3. ผลกระทบ (The Impact) คอผลทเกดขนจากทางเลอก อาจเปนผลประโยชน หรอผลเสยหายทเกดขน 4. มาตรฐานหรอบรรทดฐาน (The criteria) หมายถง มาตรฐานของงานทตงไวเพอใชในการเปรยบเทยบวดผลเพอหาทางเลอกทเหมาะสม 5. ตวแบบ (The models) หมายถงวธการหรอกระบวนการทจะนาทางเลอกทตดสนใจมาดาเนนการ

10

จดเนนของการวเคราะหนโยบาย

1. เนนทเปาหมายและคณคา 2. เนนทแนวทางการดาเนนนโยบาย3. เนนทวธการ

1. มงเนนทเปาหมายและคณคา การวเคราะหนโยบายมงเนนการบรรลเปาหมายของนโยบายและพยายามหานโยบายทเปนทางเลอกทดเพอใหบรรลเปาหมายไดสงสด และการสนองตอคณคาตาง ๆของสงคม โดยเนนใหประชาชนและกลมเปาหมายมสวนรวมและแสดงความคดเหนเพอใหนโยบายทเกดขนสนองตอบตอสงคมโดยสวนรวมอยางแทจรง

11

2. เนนทแนวทางการดาเนนนโยบาย เนองจากการกาหนดนโยบายสาธารณะเปนเรองทเกยวของกบกระบวนการทางการเมองและการบรหาร ดงนนการวเคราะหนโยบายจงมงแสวงหาวธการทเปนไปได โดยพจารณามตทางการเมองและการบรหารมากขน จงทาใหมการนาแนวทางการดาเนนการโดยอาศยศาสตรหลายสาขาวชามาใชในการวเคราะหนโยบายในลกษณะสหวทยาการ เชน เศรษฐศาสตร วทยาศาสตร เปนตน

3. เนนทวธการแนวโนมของการวเคราะหนโยบายสาธารณะจะเกยวของกบการวเคราะหเชงธรกจมากขน เชนการวเคราะหเกยวกบคาใชจายและผลตอบแทน (cost-benefit) โดยพจารณาวาหนวยงานของรฐกเปนหนวยผลผลตและผลตสนคาหรอบรการสาธารณะ จงตองคานงถงประสทธภาพและประสทธผลทจะเกดขนดวย

12

ขณะเดยวกนแนวโนมทใชในการวเคราะหทเรยบงายและแมนตรง มากกวาการใชวธการทยงยากซบซอน โดยเฉพาะอยางยงแนวโนมในการจดตวแบบในการ วเคราะหนโยบาย ทจะชวยใหทงนกวเคราะหและผทมอานาจอนมตนโยบายสามารถเขาใจเนอหาและการเปรยบเทยบทางเลอกตาง ๆ และคาดการณปญหาทจะเกดขนในการนานโยบายไปปฏบตไดดขน อนจะเปนประโยชนตอการพฒนานโยบายสาธารณะตอไป

กระบวนการวเคราะหนโยบายสาธารณะ

James E. AndersonE.S. QuadeWilliam Dunn

13

James E. Andersonไดจาแนกกระบวนการของการวเคราะหนโยบาย ออกเปน 5 ขนตอน คอ1.การกาหนดปญหา (Problem Formation)2.การกาหนดกรอบของนโยบาย ( Formulation)3. การยอมรบนโยบาย (Adoption)4. การนาไปปฏบตของนโยบาย (Implementation)5. การประเมนผลนโยบาย (Evaluation)

E.S. Quade กระบวนการและวธการวเคราะห 5 ขนตอน คอ1. การกาหนดรปแบบ (Formulation)2. การคนหา (Search) 3. การกาหนดตวแบบ (Modeling) 4. การเปรยบเทยบ (Comparison) 5.การสรปผลและตรวจสอบทางเลอก (Interpretation and Verification)

14

William Dunnไดแบงกระบวนการในการวเคราะหออกเปน 11 ขนตอน ดงน1.การกาหนดโครงสรางของปญหา ไดแกการวเคราะหปญหาวาปญหาทเกดขนนนเกดขนจรงหรอไมและเปนปญหาสาธารณะหรอไม2.การวเคราะหปญหาของนโยบาย ไดแก การวเคราะหสาเหตของปญหา

3.การพยากรณ ไดแก การวเคราะหทางเลอกในการแกปญหา4.ทางเลอกของนโยบาย ไดแก การเปรยบเทยบขอดขอเสยของทางเลอกตางๆทจะมาใชในการแกปญหาของนโยบาย5.ขอเสนอแนะ ไดแก การจดทาขอเสนอแนะวาทางเลอกใดเปนทางเลอกทดทสดและมความเปนไปไดสงสด

15

6.การปฏบตตามนโยบาย ไดแก การนาทางเลอกทผมอานาจตดสนใจแลวไปปฏบต

7.การกากบดแล ไดแก การตรวจสอบปญหาอปสรรคในการดาเนนการ

8.ผลลพธของนโยบาย ไดแก การรวบรวบผลลพธและผลกระทบของนโยบาย เพอทาการประเมนผลในขนตอนตอไป

9.การประเมนผล ไดแก การประเมนผลลพธและผลกระทบของนโยบาย วาเปนไปตามทกาหนดหรอไม10.ผลการปฏบตตามนโยบาย ไดแกการเปรยบเทยบผลทคาดวาจะไดของนโยบายกบวตถประสงคทกาหนด11 ขอสรปทไดจากการปฏบต เปนการนาทางเลอกทไดจากการวเคราะหนโยบายไปปฏบต

16

กระบวนการวเคราะหนโยบายของนกวชาการตางๆเมอมองในภาพรวมแลวกมกระบวนการและขนตอนคลายคลงกน จะแตกตางกนกเฉพาะในเรองของรายละเอยดเทานน

สรป กระบวนการของนโยบายไดดงตอไปน

1. การกอตวของนโยบาย (policy formation) 2. การเตรยมและเสนอนโยบาย (policy formulation) 3. การอนมตและประกาศนโยบาย (policy adoption) 4. การนานโยบายไปปฏบต (policy implementation) 5.การประเมนนโยบาย (policy evaluation)6. การปรบปรง แกไข/ยกเลก (policy termination)

17

ความสมพนธระหวางนโยบายกบการวางแผน

นโยบาย (Policy)แผน (Plan)แผนงาน (Program)โครงการ (Project)งาน (Task)กจกรรม ( Activity)

ทฤษฎเกยวกบ นโยบายสาธารณะ

ทฤษฎในการวเคราะหการกาหนดนโยบาย

ทฤษฎในการแปลงนโยบาย

ทฤษฎในการนานโยบายไปปฏบต

ทฤษฎในการประเมนนโยบาย

18

ทฤษฏในการวเคราะหการกาหนดนโยบาย

(1) ทฤษฎผนา (Elite Theory)(2) ทฤษฎกลม (Group Theory)(3) ทฤษฎสถาบนนยม (Institutional Theory)(4) ตวแบบระบบ (System Model)(5)ทฤษฎการตดสนใจ (Decision Making

Theory)

ทฤษฎผนา (Elite Theory)ก. สงคมถกแบงเปนคนกลมนอยทมอานาจกบคนกลมใหญทไมมอานาจคนกลมนอยเทานนทจดสรรคณคาสาหรบสงคม คนสวนใหญไมไดมสวนตดสนใจในนโยบายสาธารณะ

19

ข. คนสวนนอยททาการปกครองไมไดเปนตวแทนของคนสวนใหญทถกปกครอง ผนามาจากโครงสรางเศรษฐกจสงคมสวนบน

ค. การเคลอนยายจากตาแหนงทไมใชผนาไปยงตาแหนงผนาเปนไปไดชา เพอรกษาความมนคงและหลกเลยงการปฏวต ผทไมไดเปนผนาซงยอมรบความสมานฉนทกบผนาเดมเทานนทสามารถจะกลายเปนผนาได

ง. ผนาจะแสดงความสมานฉนทกบคานยมพนฐานของระบบสงคมและพยายามสงวนรกษาระบบไว จ. นโยบายสาธารณะไมไดสะทอนใหเหนความตองการของมวลชนแตเปนการสนบสนนคานยมของผนามากกวา การเปลยนแปลงนโยบายสาธารณะจะมลกษณะเปนการเพมเตมมากกวาการปฏวตฉ. ผนามอทธพลตอมวลชนมากกวามวลชนมอทธพลตอผนา

20

ทฤษฎกลม (Group Theory)แนวคดของทฤษฎกลมพยายามอธบายวานโยบายสาธารณะเปนผลผลตของการตอสระหวางกลมผลประโยชน กลมผลประโยชนเปนกลมทมทศนคตรวมกนและสามารถกดดนรฐบาลได กลมผลประโยชนเปรยบเสมอนสะพานเชอมระหวางปจเจกบคคลกบรฐบาล การเมองคอการตอสระหวางกลมตาง ๆ เพอเขาไปมอทธพลตอนโยบายสาธารณะ

ระบบการเมองจงมหนาทจดการกบความขดแยงระหวางกลมโดยการสรางกตกาในการตอส ตลอดจนการประนประนอมและถวงดลผลประโยชนในรปของการกาหนดเปนนโยบายสาธารณะ ผกาหนดนโยบายสาธารณะจงตองตอบสนองตอแรงดนของกลมโดยอาศยวธการเจรจาตอรองและการประนประนอม

21

ระบบกลมผลประโยชนกยงอยรวมกนไดแมจะมความขดแยงกนเนองจากมกลมพลงแฝง (latent group) ซงคอยควบคมใหอยในกตกา ไมใหมการทาลายระบบกลมสมาชกคาบเกยว(overlapping group membership) ซงคอยปกปองผลประโยชนของตนในกลมตาง ๆ ทตนเปนสมาชก และกลมแขงขน (competitive group) ซงคอยถวงดลซงกนและกน

ทฤษฎสถาบนนยม (Institutional Theory)

การกาหนดนโยบายสาธารณะซงเปนกจกรรมหนงทางการเมองยอมมาจากสถาบนของรฐเนองจากรฐบาลมความชอบธรรม (legitimacy) ในการกาหนดนโยบายสาธารณะ มความเปนสากล (universality)

22

แนวคดนพยายามเชอมโยงโครงสรางหนาทของสถาบนรฐบาลกบการกาหนดนโยบายสาธารณะเขาดวยกน

สถาบนรฐบาลเปนผกาหนดนโยบายสาธารณะเพราะเปนอานาจหนาทอนชอบธรรม

ตวแบบระบบ (System Model)

ตวแปรสาคญ ๆ ทเกยวของ 5 ตวแปรดวยกนสภาพแวดลอม (environment) ปจจยนาเขา (inputs)กระบวนการ (process)ผลผลต (outputs) ขอมลปอนกลบ (feedback)

23

ทฤษฎการตดสนใจตวแบบเหตผลนยม (Rational Comprehensive Model) ตวแบบสวนเพม (IncrementalismModel) ตวแบบผสมผสาน (Mixed-Scanning Model)

ทฤษฎในการวเคราะหการแปลงนโยบายทฤษฎการวางแผนทเนนเนอหา(Object-centred Planning

Theory)ทฤษฎการวางแผนทเนนการตดสนใจ(Decision-centred Planning

Theory)ทฤษฎการวางแผนทเนนการควบคม(Control-centred Planning

Theory)

24

ทฤษฎการวางแผนทเนนเนอหาใหความสาคญกบสาระของแผนมงอธบายรายละเอยดของปญหาทจะมาจดทาแผนไมสนใจเรองวธการกาหนดขอบขายของเนอหาทเกยวของกบแผนแตละแผนอยางละเอยด

ทฤษฎการวางแผนทเนนการตดสนใจ1. การตดสนใจแบบสมเหตสมผล

(Comprehensive Rationalism) แบงเปน1.1 Functional Rationalism

เนนวธการ (Mean) ทจะนาไปสเปาหมายของแผน1.2 Normative Rationalism

เนนเปาหมาย (End) ของการวางแผน

25

2. ทฤษฎเชงกรรมวธ (Procedural Theory)มงอธบายกระบวนการในการวางแผนอยางเปนขนตอนตอมาพฒนาเปนทฤษฎการวางแผนทเนนการนานโยบายไปปฏบตมงศกษาเชงประจกษเกยวกบ พฤตกรรมองคการในระดบจลภาค

โดยจะใหความสาคญเรองการอธบายนยามตางๆการนานโยบายไปปฏบตวธการจดสรรทรพยากรผลลพธของกจกรรมความตองการของกลมตางๆ ความสามารถในการเจรจาตอรอง

26

3. ทฤษฎการวางแผนทางสงคม (Social Planning Theory)

พฒนามาจาก Normative Rationalismเนนการอธบายเรองคณคาของสงคมการวางแผนจะตองระบผลประโยชนใหชดเจนเนนเรองอานาจและการจดสรรไปสผยากไรมการวจยและอภปรายกบกลมตางๆทเกยวของ

4. ทฤษฎการวางแผนทเนนการควบคม

เนนการตรวจสอบอานาจทเขาไปแทรกแซงแนวคดทสนบสนนทฤษฎนคอ

แนวคดเชงเศรษฐศาสตรการเมอง (Political Economy)แนวคดเชงมนษยนยม (Humanism)แนวคดเชงปฏบตนยม (Pragmatism)

27

ทฤษฎเกยวกบการนานโยบายไปปฏบตเพรสแมน และ วลดฟสก ศกษานโยบายการสรางงานใหชนกลมนอยทนครโอคแลนด เมอป 1973 มองจอย (Montjoy) และโอท เล (O'Toole) ไดเสนอกรอบทฤษฎเมอป 1979 โดยเขยนเปนบทความเรอง "Toward a Theory of Policy Implementation : An organizational Perspective"

เออรวน ฮารโกรฟ (Erwin Hargrove) ไดเสนอบทความเรอง "The Search for Implementation Theory" เมอป 1983

โทมส บ สมท (Thomas B. Smith) ไดเขยนบทความเมอป 1973 เรอง "The Policy Implementation Process"

โดแนล เอส แวนมเตอร (Donald S. Van Meter) และ คารล อ แวนฮอรน (Carl E. Van Horn) รวมกนเขยนบทความเมอป 1975 เรอง "The Policy Implementation Process : A Conceptual Framework"

28

ยอรจ ซ เอดเวรด (George C. Edwards) เขยนหนงสอ "Implementing Public Policy (1980)" ซงเปนการนาเสนอตวแบบการนานโยบายไปปฏบตแบบ "Top-down"

พอล เอ ซาบาเตยร (Paul A. Sabatier) และ ดาเนยล เอ แมซมาเนยน (Daniel A. Mazmanian) ไดเสนอกรอบการศกษาการกาหนดนโยบายไปปฏบตในป 1980 โดยใหชอบทความวา "The Implementation of Public Policy: A Framework of Analysis"

1

การกาหนดนโยบาย (Policy Making)

• การวเคราะหปญหา • การเสนอนโยบาย • การอนมตนโยบาย

การวเคราะหปญหา• 1. ความเกยวเนองสมพนธกน (interdependence)• 2. ความเปนอตนยของปญหา (subjectivity)• 3. ความไมมตวตนแทจรงของปญหา

(artificiality)• 4. ความเปนพลวตของปญหา (dynamism)

2

มารแชล ดมอค (Marshall Dimock)• 1. ความสอดคลองกบเนอหา (substantive

relevance)• 2. ความครอบคลมในทกกลม (exhaustiveness)• 3. ความแยกกนเดดขาด (disjointness)• 4. ความตอเนอง (consistency)• 5. ความแยกกนเดดขาดอยางมลาดบชน

(hierarchical distinctiveness)

การวเคราะหปญหา • ระบประเดนปญหา• ลกษณะหรอธรรมชาตของปญหานโยบาย • การจดโครงสรางของปญหา

3

• การวเคราะหสาเหตของปญหา• การรวบรวมขอมล• การกาหนดความสมพนธระหวางปญหาและสาเหต

• การกาหนดแนวทางในการแกปญหา

หลก SMART PRINCIPLE• S = Sensible & Specific• M = Measurable• A = Attainable & Assignable• R = Reasonable & Realistic• T = Time Available

4

ขนตอนการกาหนดนโยบาย• รวบรวมขอเทจจรงตางๆ• วเคราะหปญหาและความตองการ• กาหนดวตถประสงคและเปาหมาย• กาหนดทางเลอก• เปรยบเทยบทางเลอกกบเกณฑมาตรฐาน• ตดสนใจเลอกทางเลอกเพอกาหนดนโยบาย

ลกษณะทสาคญของปญหานโยบาย• 1.ความเกยวเนองสมพนธกน

(interdependence) • 2.ความเปนอตนยของปญหา (subjectivity) • 3.ความไมมตวตนแทจรงของปญหา

(artificiality) • 4.ความเปนพลวตของปญหา (dynamism)

5

ประเภทของปญหานโยบาย• 1. ปญหาทมโครงสรางแนนอน

(well-structured problem)• 2. ปญหาทมโครงสรางปานกลาง

(moderately-structured problem) • 3. ปญหาทมโครงสรางไมชดเจน

(ill-structured problem)

วธการเสนอนโยบายการจดกลมอยางมเหตผล (logical classification)

• หลกการแรก คอ การแยกแยะสวนประกอบตาง ๆ ของสถานการณทเปนปญหาออกมาใหได

• หลกการหลง คอ การนาเอาสวนประกอบยอย ๆ เหลานมารวมกลมกน

6

เกณฑในการเลอกทางเลอก • ประสทธผล (effectiveness)• ประสทธภาพ (efficiencecy)• ความพอเพยง (adequacy)• ความเปนธรรม (equity)• ความสามารถในการสนองตอบ

(responsivness) • ความเหมาะสม (appropriateness)

ประสทธผล (effectiveness)• ความสามารถในการบรรลวตถประสงค หรอเปาหมายของนโยบาย การพจารณาทางเลอกโดยใชประสทธผลเปนเกณฑทาไดโดยการวเคราะหวาทางเลอกนนสามารถบรรลวตถประสงคหรอไม มากนอยเพยงใด

7

ประสทธภาพ (efficiencecy)• ความสามารถในการผลตผลผลต หรอใหบรการโดยมตนทนตอหนวยตาทสด การวเคราะหทางเลอกโดยใชประสทธภาพเปนเกณฑ ทาไดโดยการเปรยบเทยบตนทนตอหนวยของผลตหรอบรการ

ความพอเพยง (adequacy)

• ความสามารถของการดาเนนการ ใหบรรลวตถประสงคของนโยบายภายใตเงอนไขทางทรพยากรทมอย

8

ความเปนธรรม (equity)• เกณฑเรองนพจารณาไดจากการกระจายตวของผลของ การดาเนนการทางเลอกทมตอประชาชนกลมตาง ๆ ในสงคม ทางเลอกทเปนธรรมคอ ทางเลอกทเปนประโยชนตอประชาชนกลมตาง ๆ โดยเทาเทยมกน

ความสามารถในการสนองตอบ (responsivness)

• เกณฑเรองนพจารณาไดจากระดบความสามารถของทางเลอกในการตอบสนองความตองการของกลมตาง ๆ ความชอบของกลมตาง ๆ และคานยมพนฐานของกลมตาง ๆ

9

ความเหมาะสม (appropriateness)• เกณฑนนาเอาเกณฑอน ๆ หลายเกณฑมาพจารณาพรอมกน เกณฑนพจารณาลกลงไปถงคณคาและความเหมาะสมของเปาหมายของทางเลอกทกาหนดไว

การอนมตนโยบาย• 1. การจดวาระในการพจารณานโยบาย

(policy agenda) • 2. การพจารณารางนโยบาย • 3. การอนมต/ไมอนมต • 4. การประกาศนโยบาย