8/16/2019 Overbeck - Sbffffff

1/2

Człowiekiem, który znał osobiście niemieckiego filozofa, a co ciekawe – przez kilka

lat widywał się z nim regularnie był teolog protestancki i historyk Kościoła, ranz !"erbeck 

#$%&'($)*+- .la nietzschea/skich badaczy – posta0 wręcz kluczowa przy wielu istotnych

kwestiach- 1omimo, 2e pogl3dy 4ietzschego i !"erbecka w sprawach fundamentalnych #t5-

religia, istnienie 6oga, śmier0, metafizyka ró2niły się zasadniczo, pozostali oni przy5aciółmi

niemal do ko/ca 2ycia autora Narodzin tragedii- 7u8ne notatki dotycz3ce myśliciela, wydane

 pod znamiennym tytułem  Nietzsche. Zapiski przyjaciela powstawały przez kilka lat, o czym

świadczy chocia2by data 9$: grudnia $%));1  czy fragmenty sprecyzowane czasowo, 5ak na

 przykład< 9piszę to w lutym $)** roku;2czy 96erlin $)*&;3- =szystkie notatki, sporz3dzone

 przez teologa, s3 zwarte i swobodnie napisane – w sposób symboliczny odwołu53 się do nieco

chaotycznego, aforystycznego stylu 4ietzschego> dotycz3 na5ró2nie5szych zagadnie/, ale

 posiada53 wspólny mianownik ( w centrum zainteresowania zawsze zna5du5e się na5lepszy

 przy5aciel !"erbecka i?lub 5ego spuścizna literacka- Kole5ne części ksi32eczki s3 zamkniętymi

całościami, więc mo2na 5e rozpatrywa0 w dowolne5 kole5ności- @utor pisze o 4ietzschem w

niezliczonych kontekstach, chc3c uwypukli0 erudyc5ę słynnego filozofa> przykładowe tytuły

notatek to< 94ietzsche #ateizm;, 94ietzsche #samotnoś0;, 94ietzsche #humor;, 94ietzsche

#antysemityzm;, 94ietzsche i 5a;- A cho0 bezpośrednio szale/stwo myśliciela nie zosta5e

opisane, tak ranz !"erbeck nie omieszkał zrelac5onowa0 w swó5 indywidualny sposób, 5ak 

wygl3dały 5ego ostatnie cztery spotkania z 4ietzschem, ma53ce mie5sce w czasach, gdy

filozof popadł 5u2 w chorobę psychiczn3- Bo2na odczu0 w tych fragmentach typow3 empatię 

 przy5acielsk3, smutek oraz melancholię, 2e inteligentny, dobrze prosperu53cy i starannie

wykształcony mę2czyzna sko/czył w taki, a nie inny sposób- @utor nie pozostawia złudze/<

riedrich 4ietzsche był człowiekiem bardzo nieszczęśliwym> nieszczęśliwe s3 przede

wszystkim 5ego listy, kierowane do rodziny oraz zna5omych, gdzie ambitne pogl3dy ustępu53 

mie5sca infantylnym skargom, opisom skali bólów głowy czy kuriozalnym porównaniom do

uliusza Cezara, .ionizosa oraz 4apoleona 6onapartegoD- ak było wspomniane wcześnie5,

istnie53 ró2ne teorie na temat tego, co doprowadziło wybitnego filozofa do obłędu> !"erbeck 

stawia natomiast diagnozę, i2 5ego przy5aciel 5u2 w pierwsze5 połowie lat %*- EAE wieku

zmagał się z depres53, spowodowan3 niechęci3 wydawców, brakiem przychylności środowisk 

akademickich, wahaniami nastro5ów, a tak2e beznamiętnymi kontaktami z kobietami- 1ozyc5ę 

 pod tytułem  Nietzsche. Zapiski przyjaciela nale2y więc traktowa0 5ako swoisty pamiętnik – 

1 F. Overbeck, Nietzsche. Zapiski przyjaciela. Gdańsk 2008, str. 29.2 Ibidem, s. 40.

3 Ibidem, s. 52.4  Por.  F. Nietzsche, Listy . arsza!a 200". #o cieka!e, zbi$r roz%ocz&'a si( odkores%o'de'c)i ! st&cz'i* 1889 rok*, t*+ %o e%izodzie t*r&ński.

8/16/2019 Overbeck - Sbffffff

2/2

zbiór aforystycznych wspomnie/, z których wyłania się troska o stan psychiczny podmiotu

oraz o to, 5ak ów podmiot zostanie zapamiętany przez ludzkoś0 w pó8nie5szych wiekach<

wyda5e się, 2e na5powa2nie5sz3 obaw3 ranza !"erbecka 5est ta, dotycz3ca przymiotników,

 5akimi 4ietzsche miałby by0 określany – szaleniec, wariat, obł3kany, a mo2e prorokF