Escalation model in communities and meaningful youth inclusion in

urban contexts

Dr. Otto M.J. Adang

Connecting Young People to SocietySharing innovative approaches to

youth inclusionAntwerp, 8th- 9th of December, 2011

Frankrijk, november 2005

Engeland, augustus 2011

Ook in Nederland?

• Hoe zijn wijkgebonden rellen in diverse westerse landen verlopen en wat was de rol van de politie bij het ontstaan en de escalatie van dergelijke rellen?

• Hoe treedt de politie in Nederland op in geval van spanningen en conflicten in wijken?

Buitenlandse ervaringen en theoretische

achtergronden

Diverse structurele, relationele en operationele factoren maken escalatie meer of minder waarschijnlijk:

• structureel: segregatie, relatieve deprivatie, etnische competitie• de relatie tussen wijken/ groepen of tussen een groep en de overheid• de interacties met burgers en de rol van de politie bij initiatie en

escalatie

Casusonderzoek

1. Een Somalische jongen wordt neergestoken door een autochtone Nederlandse dader die lid is van een “Lonsdale hanggroep` (Purmerend in januari 2005)

2. Autobranden in Rotterdam kort na het uitbreken van de rellen in Parijs in november 2005

3. Een Marokkaanse Nederlander wordt doodgestoken door een Surinaams-Nederlandse man na een ruzie over een parkeerplaats (Amsterdam, Indische buurt, september 2006)

4. Een Marokkaans-Nederlandse bewoner loopt een politiebureau binnen met een mes en steekt twee agenten neer. Een van hen weet hem met een pistoolschot uit te schakelen, hij overlijdt ter plekke en er breken ongeregeldheden uit (Amsterdam, Slotervaart, oktober 2007)

5. Een buschauffeur wordt met een mes bedreigd. De wijk komt negatief in het nieuws, journalisten spreken van rellen, ook de landelijke politiek bemoeit zich ermee. (Gouda, Oosterwei, september 2008)

Analyse

• verscheidenheid aan gebeurtenissen• geen schriftelijke evaluaties• integrale aanpak met gemeenten/ stadsdelen, jongeren- en

welzijnswerk en anderen• contact met bewoners/ sleutelpersonen op basis van bestaand

netwerk (gebiedsgebonden) met gebruikmaking van bemiddeling en multicultureel vakmanschap

• aansturen op de-escalatie: wel handhaving, geen ME• rol media

Waarom geen etnische rellen?

• Structureel– geen cumulatie van etnisch gerelateerde risicofactoren dat een

vanzelfsprekende voedingsbodem voor etnische rellen aanwezig is.• Relationeel

– beleid gebiedsgebonden gericht op sociale cohesie voeren en wegwerken achterstanden draagt, met vallen en opstaan, bij aan relaties die minder conflictueus zijn en meer op samenwerken gericht.

• Operationeel– de-escalerende aanpak in een combinatie van preventie en repressie,

empathie en handhaven is cruciaal om rellen te voorkomen.

Maar…

• Miro-rellen in Enschede (1996), • rellen in de Graafsewijk in Den Bosch (2000 en 2005)• rellen in Ondiep in Utrecht (2007)

maken duidelijk dat ondanks een beleid gericht op sociale cohesie en

het wegwerken van achterstanden en ondanks gebiedsgebondenpolitiewerk heftige meerdaagse wijkgebonden rellen tot de reëelemogelijkheden behoren

Adang / Horowitz escalatiemodel

• Op relationeel niveau is er sprake van een tegenstelling, gespannen situatie of vijandschap tussen verschillende groepen. Naast dagelijkse interacties hebben structurele factoren invloed op de aard van de relatie tussen de betrokken groepen

• Er is sprake van een incident, misverstand of gebeurtenis die verontwaardiging oproept bij ten minste een van de betrokken groepen. De verontwaardiging die opgeroepen wordt, heeft niet zozeer te maken met de objectieve feiten van de gebeurtenis, maar met de relationele component ervan

• Deze verontwaardiging wordt breder gedeeld in ten minste een van de betrokken groepen en komt tot uiting in vormen van geweld en het gevoel bij sommigen dat geweld een legitieme reactie is

• Er zijn gelegenheden om ongestraft geweld te plegen: er is sprake van een inschatting van verminderde risico’s in combinatie met solidarisering en onderlinge steunverlening via het proces van sociale identificatie

Handvatten voor het voorkomen en de-escaleren van grootschalig

geweld

• Expliciete aandacht aan het relationele aspect, onderken gespannen/ vijandige relaties

• Herken, signaleer, vermijd gebeurtenissen die heftige verontwaardiging oproepen

• Geef ruimte om op een niet-gewelddadige wijze uiting te geven aan gevoelens van verontwaardiging, zorg voor veiligheid (zodat zelfverdediging geen argument kan worden)

• Verminder gelegenheden om ongestraft geweld te plegen; doe dat met gevoel voor het relationele aspect, dus gedifferentieerd, voorkom dat verontwaardiging gevoed wordt, houd nadrukkelijk rekening met de effecten van solidarisering en sociale identificatie, benadruk gezamenlijke belangen en vermijd groepsetikettering