Otizm'in ABC'si

7/31/2019 Otizm'in ABC'si

1/31

KKOTZM ABCsiEitim ve davran nerileri

Yazan: Christiane Arens-WiebelOtizm Terapi Merkezi Bremen/Bremerhaven

Trkeye eviren: Fatmanur-Sleyman Savu

Dzenleyen: Meltem Arslan


2/31

Sevgili Ebeveynler,ocuunuzun otistik olduunu ya da otistik davranlarnnbulunduu tehis edildiinde, bir yandan nihayet bir tehiskonulduu iin biraz rahatlarsnz ama byk ihtimalle okagirebilirsiniz. zgnsnzdr, kendinizi aresiz, yaralanmhissedersiniz ve gelecekten korkarsnz.

Bu kitapk, ocuunuzla yaamnzda sizlere yardmc olmakamacyla hazrlanmtr.

Burada ev hayatnz kolaylatrmak, ocuunuzlayaknlaabilmek ve ona yardm edebilmek iin birka tavsiyedebulunulmaktadr.

Gelecekte hereyin gnlnzce olmas dileiyle.

Otizm Terapi Merkezi Ekibi


3/31

A. Tam gn kesintisiz renme ve retme

Uyank anlarnda otistik ocuunuzu makul ve akla yaknalmalara ynlendirmelisiniz. Hatta, ona gnlk normalyaamla ilgili faydaleyler retmelisiniz.

Eer ocuunuzu oka kendi haline brakrsanz, bu durumonun otistik davranlarnn artmasna ve glenmesine sebebolabilir.


4/31

B. Ebeveynlerin anlam ve nemi

Anne-Baba olarak sizler, ocuunuza en yakn kiiler veretmeni konumundasnz. Kimse sizin yerinizi dolduramaz.

Profesyonellerin grevi, sizi ve ocuunuzla ilgili dierahslarbilgilendirmek, desteklemek ve yardm etmektir.


5/31

C. Gnlk Plan

Otistik ocuunuz iin, belirlenmi bir gnlk yaam plannasahip olmak ok nemlidir.Bu ona bir sonra ki, admnda ne olacan anlama imkansunar.Bylece, ocuunuzun geliimi iin ok nemli olan gvenduygusu oluur.


6/31

D. Tekrarlama

Onunla oka ve zel olarak megul olmanz, ocuunuz iinok nemlidir. Her gn iin planlanm bir oyun zaman,ocuun yeni yetenekler kazanmasn salar.

(Planlanm derken: Ne oynayacann, oyunun ne kadarsreceinin, oyundan sonra ne yapacann, ocuk tarafndan

aka bilinmesi gerektii kastediliyor.)

ocuun direncini ve korkusunu yenmek iin tekrarlamalar oknemlidir. Bu hatrlatmalar zamanla renmesinide salar.

Bir sre sonra birlikte oynanan bu gnlk oyunlar, her iki tarafiin bir zevke dnr.


7/31

E. dllendirme

vg ile renme arasnda olumlu bir balant kurulabilir. Buuygulama ocuun renmekten zevk almas ve ilgisinin srekliklnmas iin ok nemlidir.Bu yzden, daima uygun motive edici bir yntemdnmelisiniz. ocuunuzun renmekten zevk almas,sizinde iinizi kolaylatracaktr.En iyi dl, bir iin baarlabilmesidir.Balangta, kk ekerlemeler ya da ilgin oyuncaklarn(Topavs) tercih edilmesi uygun olur.Daha sonralar, ona abartl vglerde bulunmak ya da sevgigsterileri (gdklamak, okamakvs) ocuunuzu mutluedecektir.


8/31

F. Geliim plan oluturmak

lk olarak ocuun en nemli hedefi belirlenmelidir. Ebeveynleriin ama, ocuun gnlk hayatta kendine yeterli hale gelmesiolmaldr.

rnein; Kendi bana kakla yemek, bardaktan imek,

giyinme soyunma, tuvalet kullanm gibi.

Bu konularla ilgili yeteneklerinin derecesi, ocuun ne kadarbamsz olduunun da gstergesidir.

ocuunuzla srekli, onun dnme yeteneini ve becerisiniarttrc oyunlar oynamalsnz. yiletirilmi bir dnceyetenei, bir mr boyunca yaam kalitesini de ykseltir.

Unutulmamaldr ki, iletiim yeteneklerinin geliimi sreklialmay gerektirir.


9/31

G. Konuma nasl baarlabilir

Konuma renilebilmesi iin, u artlarn ve yeteneklerin

olumas zorunludur.

Mmkn olduu kadar ok taklit edebilmesi. yi derecede deiik sesler karabilmesi. (rnein; a,

Krekre, mama, wawa gibi sesler karr.) Az motoriinin iyi derecede gelimi olmas. Yeterli dzeyde konuulan anlayabilme yetenei.

(rnein; Ayakkabsn getirmesini istediinizde veya

birlikte top oynamak istediinizde sizi anlayabilmeli.) Krmz toplarn bir arada olmas gerektiini, takma

oyuncaklarn sandk iinde olmas gerektiini ya da atalve kaklarn ekmecede olmas gerektiinianlayabilmelidir.

Gl bir iletiim kurma istei.

Erken ocukluk dnemi otizminden muzdarip ocuklarn sadece

%50`si konumay renebilmektedir. Dier yars ise, ancakdaha deiik yollarla kendilerini ifade etmeyi renebilmektedir.


10/31

H. Dier iletiim seenekleri

Eer bir ocuk henz konuamyor ve bir nceki blmde (G)anlatlan yetenekleri yeterli derecede gelimemise ya da hiyoksa almalar dier iletiim yntemlerine yneltilmelidir.

Somut objeler yardmyla iletiim. aret diliyle konuma. Resim ya da sembol kartlaryla iletiim (PECS).

Bu sistemlerden herhangi birinin kullanlmas sonucu, ocukiletiim denemelerinin ne kadar baarl ve nemli olduunufarkeder.

Bu arada ocukla konuulmaya devam edilmelidir.Konumaktan hi vazgeilmemelidir.


11/31

I. ocukla konumak

ocuunuzun sizi anlayabilmesi iin ksa ve ak cmlelerlekonumanz ok nemlidir. Bylelikle, ocuunuzsylediklerinizi daha iyi anlayacak ve hayal krklnauramam olacaktr.

Bazen sylediklerinizi iaretlerle ya da resimler yardmylaaklamak ocuunuzun sizi daha iyi anlamasn salayabilir.


12/31

J. Dardan yardm alma

Dardan destek almak ebeveynler iin faydaldr.Dier bir avantaj ise ocuunuzun deiik kiilerle ve deiikortamlarda kendi yeteneklerini gsterebilme imkanna sahipolmasdr. Bylelikle farkl kiilere uyum salyabilmeesnekliine ular.

Ayrca kendinizle, dier ocuklarnzla, ev ilerinizle vs.ilgilenecek zamannz olabilir.


13/31

K. Herzaman Yeniliki olmak

ocuun srekli bir adm ileriye gidebilmesi ok nemlidir.Bylelikle geliim hedefine doru ilerlenmi olur. Eer bir

ilerleme olmaz, ayn dzeyde kalnrsa bu ocukta can skntsve isteksizlie neden olur.


14/31

L. Grevler Yerine Getirilmeli

ocuklar, bazen bireyi yapmak istemediklerinde ya daistedikleri bireyi elde edemediklerinde barr veya okacmasz olabilirler.

Eer ocuunuza bir grev verirseniz onu yerine getirmesi iinsrarc olun. Yoksa ocuk bu olumsuz davranlarla verilengrevleri yapmaktan kaar.

Yani ocuk alayarak, kaarak, oyuncaklarn atarak amacnaulamay renebilir.

ocuunuzun olumsuz davran ve isteklerine kararl birekildekar karken daima sevgi ve efkat dolu olabilmek son derecenemlidir.


15/31

M. Kk Grevler

ocuunuzla oynayacanz mutlu ve istekli iki dakikalk biroyun, on dakikalk mutsuz ve isteksiz bir oyundan dahayararldr.

Yani, ksa oyunlar ya da yava yava artan altrmalar.

ocuk almay kendiliinden sona erdirmek istediinde,yetikinler daha abuk davranp almay bitirmelidir.Bylelikle, insiyatif yetikinlerde kalm olur.


16/31

N. Problemli Davranlar

Eer ocuunuzda, (alamak, krmak, dkmek, frlatpatmakvb) davranlar farkederseniz, bu durumla hemenilgilenmelisiniz ki, bir daha tekrar etmesin. Bunlar her zamankarlaabileceimiz eylerdir.

Bunu yaparken u noktalara dikkat etmek gerekir:

nce bu olumsuz davranlarn, ne? nerede?ne zaman?ve hangi durumlarda olduunu yazn.

Bu davranlar (mmkn olduunca) grmezden gelin.

Planl birgn, problemlerin ortaya kmasn vekurallamasn nler.

ocuun, planlanm ve belirlenmi megalelerebalamas, ou kez problemlerini (barmak gibivs)sona erdirebilir.


17/31

O. Baarlar

Eer, otistik ocuunuzun geliimini dier ocuklarn geliimi ilekyaslarsanz, ocuunuzdaki geliimin daha farkl olduunugrrsnz.

Salkl ocuklar, kendi balarna dzgn bir tempo vekapsamda renebilirler.

Otistik ocuklar ise, genellikle kk admlarla ilerleyebilmekiin bile dardan destek almak zorundadrlar.

Bazen, sizi artacak kadar baarl da olabilirler.

ocuunuzun her baarsndan mutluluk duyun. yi bir ibaardnda, ocuunuza takdirinizi gsterin.


18/31

P. Stresten saknmak

Kk yataki otistik ocuklar stresten ar derecede etkilenir.

Stres yle oluabilir:

rnein;

ok grltl, ok telal, bilinmeyen ya da karmakdurumlarda,

ocuunuz bask altndaysa,

Akraba ve tandklardan kaynaklanan kafakarklklarnda,

ocuun yemek, uyku, dinlenme..vb. temel ihtiyalarnadikkat edilmedii durumlarda,

almalarda biti zamanna dikkat edilmezse.


19/31

Q. Palyaoluk oynamak

ocuunuz korkuyor, inatlk yapyor, anlamyor ve moralibozuksa; Hemen elenceli bir durum yaratn. ocuunuzugldrebilmek iin gerekirse, samalayn lgnlklar yapn.

Bylelikle, ocuunuzun ilgisini eker ve onu kt durumdankarabilirsiniz.

ocuunuz rahatlar ve sizde kendinizi daha iyi hissedersiniz.

Sonra birlikte baka zm yollar arayabilirsiniz.


20/31

R. Kk Admlar

Eer ocuunuzun birey renmesi gerekiyorsa, retilmekistenen herhangi birey kk admlara blnmelidir.nce her adm tek tek retip, daha sonra btn admlarnbirletirilmesi gerekir.

Mmknse, retmeye en son admdan balanmaldr.

rnein;

Tuvalet Kullanm,

1. Adm: Sifonu ekmek2. Adm: Kapa kapatmak3. Adm: Tuvalete oturmak4. Adm: Kapa amak


21/31

S. Yardm

ocuunuzun birok kez baarszlk yaamasna frsatvermeden ona yardm etmelisiniz.

nk onun baarl olmaya ok ihtiyac vardr. Bu onu ileriyeynelik reniminde motive eder.

ocuunuza her zaman yardmc olmak istediinizi gsterin.ocuunuz bu duruma beklediinizden de hzl alacaktr.

rnek: Elle ynlendirme Konuarak ynlendirme Bir oyuncan nemsiz detaylarn kapatarak (Kafas

karmasn diye) vb.


22/31

T. Duruma hakim olma

Brakn bazen ocuunuz gitmek istedii yolu, size kendigstersin.

Her zaman o sizi taklit ederek renmesin. Bazen de, rollerideiip siz onu taklit edin.

zellikle kard sesleri taklit etmeye zen gsterin. nk,siz imdi onun dzeyindesiniz. Bylelikle kendisini kabul edilmive anlalm hisseder.


23/31

U. ll uyarma Coturma(Basale Stimulation)

ocuunuzun houna gidecek ve coacak bireyler yapmasnafrsat verin.

Hamakta sallansn,Kpkl veya Faslyeli banyolar yapsn ya daona bir masaj aleti verebilirsiniz.

Bylelikle, ocuunuz iin iyi birey yapm olursunuz veterapistlerine de, baka terapi yntemleri uygulayabilmeleri iinzaman kazandrrsnz.


24/31

V. Alglama

ocuunuzun alglama bozukluundan muzdarip olduunudaima gznnde bulundurunuz.

Mesela;Kokulara kar ar duyarllk,dokunmalara kar ar hassaslk,belirli seslere kar ar tepki.

ocuunuzun bu hassasiyetlerine mutlaka anlay gsteriniz.


25/31

W. Antenler ve byk Kulaklar

ocuunuzun yannda onun hakknda konumaktan saknn

(Onun byk baarlarn anlatmann haricinde).

nk, ocuklar zannettiinizden daha fazla ey anlyorlar.


26/31

X. Siz kendiniz

Arada kendiniz (ve einiz) iinde bireyler yapn. ocuunuzmutlaka size minnettar kalacaktr. Onun, sizin ruh halinizdekive hislerinizdeki gelimeleri, en hassas birekilde sezebilmeyeteneine sahip olduundan emin olabilirsiniz.

Ayrca, ocuunuzla gnlk yaamnzda daha gl olursunuz.


27/31

Y. liki

O size istediiniz karl veremiyecek olsada, ocuunuza onune kadar ok sevdiinizi gsterin.

Birbirinize karlkl duygularnz ve sevginizi ifade edecek biryol bulmaya aln.


28/31

Z. Sorular

Eer baka sorularnz olursa, terapi merkezindeki grevliterapistlere yneltebilirsiniz.

Kesinlikle size daha geni aklamalarda bulunacaklardr.

Ayrca somut baz sorun ve sorularda size yardm etmeyedevam edeceklerdir.


29/31

Kleines Autismus-ABC

2007, Christiane Arens-WiebelAutismus-Therapiezentrum Bremerhaven

Illustrationen: Arne Menze

Herausgeber: Hilfe fr das autitstische Kind e.V.ISBN 3-934889-01-8

ATZ Bremen

Clamersdorfer Strae 4728757 Bremen

Fon: (0421) 62 56 06Fax: (0421) 62 07 031

[email protected]://www.atz-bremen.de

ATZ Bremerhaven

Virchowstr. 827574 Bremerhaven

Fon: (0471) 483 61 95Fax: (0471) 483 66 28

[email protected]://www.atz-bremen.de


30/31


31/31

Documents

Otizm'in ABC'si