1
Iimeno niinamwenyo ayihe mbyoka tayi adhika ashike mehala ndika Omwaalu gu li pevi gwaasho- ka hashi adhika ashike mehala moka Omwaalu gu li pombanda gwaashoka hashi adhika ashike mehala moka Ngandjela Pan Lake Oponono Etosha Pan Namutoni Lake Oponono Akutsima Amarika Uutsathima Onamatanga Onambandje Okeeholongo Tongo Ngandjela Pan Omatambo-Maowe Quarantine Farm Oonzo Uudhila Uudhila owindji hawu hokitha ohawu kala mehala lyokugamena uunshitwe, mpoka nokuli wumwe po moludhi ndoka lu hole okukala pomahala ngoka ge na omeya hawu holoka owindji noonkondo miishana mbyoka hayi kala nomeya omathimbo gamwe osho wo poothithiya moshitopolwa. Omaludhi ogendji guudhila ngoka haga monika omwa kwatelwa oonkololo noonyandinyandi omanga omaludhi guudhila mboka wa pumba ngaashi omagogani nago oge hole mo moshitopolwa. Iinamwenyo Iiyamuthi Omwaalu gwiithitukuti ogwa tameke tagu londo miitopolwa yaayehe sho kwa totwa omatonatelwahala. Metonatelwahala lyaSheya shUushona iithitukuti mbyoka tayi adhika mo ongaashi: oondjamba oompanda ooholongo uupundja oosino uumenye oohumba oompalala uumbambi oompinda oonkoshi oongwe omatotongwe omambungu uuyandje omayuku Iimeno Moshitopolwa oshinene shehala lya gamenwa lyuun- shitwe (okonsevasi) omisati odho dhi li mo odhindji, unene mpoka pu na evi lyeloya lya zi miinima ya yooloka mbyoka ya kungululwa komeya. Omolwevi lya nkundipala, omiti dhomisati mpaka olwindji ihadhi koko lela dhi ninge omile dha konda poometa ndatu. Onkene omusati otagu zi iikuni notagu vulu okuningwa iiti yokutungitha, molwashoka ihagu lika koohedhi. Omiti dhilwe dhomafo omanene haga yagumuka ko nomano ohadhi adhika unene momahala moka mu na ehekevi, omanga mekango tamu adhika omidhi mpaka naampeyaka. Oshigwangamuti (devil’s claw) nuutanga womelundu oyo iimeno ya simana mbyoka tayi vulu okukala tayi gongelwa pamukalo tagu yi kalekepo opo yi ete po iiyemo. Omauwanawa taga zi moonzo dhopaushitwe Etonatelwahala natango oli li tali kongo omikalo dha yooloka dhokuhumitha komeho omapashiyono. Omauwanawa ngoka taga monika pethimbo ndika ketonatelwahala nokiilyo yawo ohaga monika okuza: Momauvathanotsokumwe guukongo wopamathigathano Uukongo wokuyaha noku ka landitha Uukongo wokwiikwatha Okulanditha iihongomwa Okulikola omagungu Etonatelwahala otali longitha iimaliwa nokweetapo omauwanawa miikondo mbika: Etonatelwahala otali eta po omauwanawa ogendji kaakwashigwana nokaantu pauhadimwe, mwa kwatelwa: Okweeta po oompito dhiilonga nokufuta oondjambi dhaaniilonga Okutopolela omagumbo onyama yiithitukuti Okufuta iimaliwa mwaashoka tashi longithwa metonatelwahala Okuyambidhidha ehumithokomeho lyiihongomwa Okugandja iimaliwa komumvo kelelo lyopamuthiguluwakalo Okukeelela omaipumomumwe pokati kaantu niithitukuti Aantu mboka ye li metonatelwahala oye na oshilalakanenwa shimwe shokuwilika ehala lyawo. Omithigululwakalo dhopomudhingoloko nuukwatyankalathano waantu oyo iinima ya simana unene kaapashiyoni. Oshiwambo, Otjiherero nelaka lyaakwankala ogo omalaka haga popiwa unene etonatelwahala. Eendagulo lyiithitukuti ya manguluka ngaashi uumenye otali vulu okweeta omauwanawa ga yoolokathana nokukala omuhili omunene gwaapashiyoni. Aatonateli yiithitukuti ya za maakalimo mboka ya kutwa ya kondolole omakuti niithitukuti osho wo oonzo dhilwe oyo taa tula po ewiliko ndyoka tali vulu okulundululwa. Opo wu mone omauyelele gi ihwa po nomalunduluko omape dhengela: Sheya Shuushona Conservancy P.O. Box 2, Okahao Ongodhi: +264 (0)65 252088 Oonzo dhopaunshitwe ohadhi vulu okweetitha oompito dhiilonga dha yooloka, nodho wo oshinima sha simana mokukokeka omahupilo. Omahala ngoka taga monika nawa ogo omuhili omunene gwaapashiyoni. Omakango gomongwa omawanawa nokutala otaga vulu okulongithwa mokuhumitha komeho omapashiono meni lyetonatelwahala. Omapashiyono ohaga eta oompito dhuuhupilo dha yooloka. Ekalopopepi lyoshikunino shiinamwenyo shopashigwana shEtosha nokupitila pomweelo gwOmukwaniilwa Nehale otaku etitha oompito dhi li nawa dhokuhumitha komeho omapashiono momudhingoloko. Etonatelwahala olyo: ehala lya nyolithwa paveta li na oongamba dhu ulikwa dha yela nawa noli na olutuwiliki talu wilikwa kaakwashigwana molwehumithokomeho lyaakalimo nekalekopo lyiithitukuti nomapashiyono otali wilikwa kongundu ya hogololwa yi longe muuwanawa wiilyo ayihe ehala moka aakalimo taa ilikolele mo iiyemo okuza miimeno nomiithitukuti yi gwedhele kwaashoka haa mono okuza muunamapya nuuniimuna ehala moka omwaalu gwiithitukuti tagu tana molwashoka otagu kondololwa opo wu ete po sha ehala ndyoka ongushu yoonzo dhopaunshitwe tayi tana, oshinima shoka tashi gwedhele ko wo kongushu yevi olutuhangano moka tamu pitile omayakulo nomahumithokomeho nokukwatakanithwa ehala lya longekidhwa opo mulyo mu ningilwe iinima ya yooloka opo ku shonopekwe omahilathano nokuukitha komeho omauwanawa gaakuthimbinga ayehe Iiningwanima ya simana nomasindano Momumvo 1996 – omulandumpango ogwa lundululwa gu pitike aakalimo yomoshitopolwa shaayehe yi imonene omauwanawa miithitukuti nomiimeno nosho wo omapashiyono mokutota po omahala gokugamena uushitwe Momumvo 2003 – Aakalimo oya taamba ko ekotampango lyEtonatelwahala Momumvo 2005 – Etonatelwahala lyaSheya shUushona olya nyolithwa muSeptemba Momumvo 2006 – Omusimanekwa, Dr. Sam Nujoma, Omukokolipresidende gwoRepablika yaNamibia, ngoka a valelwa moshitopolwa moka, okwa zimine a ninge kahewa (opatrona) ketonatelwahala Momumvo 2006 – Embo lyomayalulokondololo olya tamekwa okulongithwa metonatelwahala lyaSheya shUushona Momumvo 2010 – okwa tulwa miilonga eyalulo lyiinamwenyo lyokomumvo metonatelwahala lyaSheya shUushona lya lukilwa omukwaniilwa waNgandjera ngoka a li epandafule Copyright © NACSO 2012; Photos taken in Sheya Shuushona, Okahao and ENP by Helge Denker; Text & Layout: H Denker; Translation: Namtranslations; Maps: RAISON (main) & Sylvia Thompson; Charts: Alice Jarvis; Printing: John Meinert Printing Onyama yokulya megumbo Okufuta iimaliwa koomuma (okeshe) Ooprojeka dhokutunga iikwaniipangitho Iimaliwa yokufuta shoka tashi longithwa Iilonga Iimaliwa mbyoka tayi longithwa metonatelwahala Omauwanawa galwe The production of this poster was jointly funded by MCA-Namibia, Norad and WWF www.namibiawildlifesafaris.com | www.nacso.org.na Aakalimo yometonatelwahala ohaa longo mo iilonga ya yooloka mwa kwatelwa iilonga yapamuthigululwakalo, okulitha iimuna nokulima omapya. Iilonga mbyoka hayi longwa mo ongaashi okuyalula iithitukuti, okupatolola, okukondolola ehala nembo lyiiningwanima, okukeelela omaipumomumwe pokati kaantu niiyamakuti nokweenditha ehumokomeho. Etonatelwahala oli na okakomitiye nolya kuta aaniilonga notali wilikwa pamikalo dhi li mumwe dhopashinanena nodhuutekinolohi osho wo pamikalo nuunongo wopamuthigululwakalo. Photo: Lucy Kemp Photo: Lucy Kemp Photo: Ministry of Lands & Resettlement Photo: John Mendelsohn Etonatelwahala lyaSheya Shuushona Omahala guunshitwe ga gamenwa gi inyolitha gomiitopolwa yaayehe Omahala gokugamena uunshitwe gomii- topolwa yaayehe ngoka opo taga totwa Omahala ga gamenwa gepangelo Omakuti gaakwashigwana Omakuti ga gamenwa kepangelo Omahala guunshitwe ga gamenwa ge li meni lyoofaalama dhopaumwene Omahala moka aanangeshefa yomapashiyono ya pewa uuthemba wokulongela mo iinima yi na sha naapashiyoni

Oonzo - nacso.org.na Sheya Shuushona Translation... · oonzo dhilwe oyo taa tula po ewiliko ndyoka tali vulu okulundululwa. Opo wu mone omauyelele gi ihwa po nomalunduluko omape dhengela:

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Oonzo - nacso.org.na Sheya Shuushona Translation... · oonzo dhilwe oyo taa tula po ewiliko ndyoka tali vulu okulundululwa. Opo wu mone omauyelele gi ihwa po nomalunduluko omape dhengela:

Iimeno niinamwenyo ayihe mbyoka tayi adhika ashike mehala ndika

Omwaalu gu li pevi gwaasho-ka hashi adhika ashike mehala moka

Omwaalu gu li pombanda gwaashoka hashi adhika ashike mehala moka

Ngandjela Pan

Lake Oponono

Etosha Pan

Namutoni

Lake Oponono

Akutsima

Amarika

Uutsathima

Onamatanga

Onambandje

Okeeholongo

Tongo

Ngandjela Pan

Omatambo-Maowe Quarantine Farm

OonzoUudhila Uudhila owindji hawu hokitha ohawu kala mehala lyokugamena uunshitwe, mpoka nokuli wumwe po moludhi ndoka lu hole okukala pomahala ngoka ge na omeya hawu holoka owindji noonkondo miishana mbyoka hayi kala nomeya omathimbo gamwe osho wo poothithiya moshitopolwa. Omaludhi ogendji guudhila ngoka haga monika omwa kwatelwa oonkololo noonyandinyandi omanga omaludhi guudhila mboka wa pumba ngaashi omagogani nago oge hole mo moshitopolwa.

Iinamwenyo Iiyamuthi Omwaalu gwiithitukuti ogwa tameke tagu londo miitopolwa yaayehe sho kwa totwa omatonatelwahala. Metonatelwahala lyaSheya shUushona iithitukuti mbyoka tayi adhika mo ongaashi:oondjambaoompandaooholongouupundjaoosinouumenyeoohumbaoompalalauumbambioompindaoonkoshioongweomatotongweomambunguuuyandjeomayuku

IimenoMoshitopolwa oshineneshehala lya gamenwa lyuun-shitwe (okonsevasi) omisati odhodhi li mo odhindji, unene mpoka pu na evi lyeloya lya zi miinima ya yooloka mbyoka ya kungululwa komeya. Omolwevi lya nkundipala, omiti dhomisati mpaka olwindji ihadhi koko lela dhi ninge omile dha konda poometa ndatu. Onkene omusati otagu zi iikuni notagu vulu okuningwa iiti yokutungitha, molwashoka ihagu lika koohedhi. Omiti dhilwe dhomafo omanene haga yagumuka ko nomano ohadhi adhika unene momahala moka mu na ehekevi, omanga mekango tamu adhika omidhi mpaka naampeyaka. Oshigwangamuti (devil’s claw) nuutanga womelundu oyo iimeno ya simana mbyoka tayi vulu okukala tayi gongelwa pamukalo tagu yi kalekepo opo yi ete po iiyemo.

Omauwanawa taga zi moonzodhopaushitweEtonatelwahala natango oli li tali kongo omikalo dha yooloka dhokuhumitha komeho omapashiyono. Omauwanawa ngoka taga monika pethimbo ndika ketonatelwahala nokiilyo yawo ohaga monika okuza:

• Momauvathanotsokumwe guukongo wopamathigathano• Uukongo wokuyaha noku ka landitha• Uukongo wokwiikwatha• Okulanditha iihongomwa• Okulikola omagungu

Etonatelwahala otali longitha iimaliwa nokweetapo omauwanawa miikondo mbika:

Etonatelwahala otali eta po omauwanawa ogendji kaakwashigwana nokaantu pauhadimwe, mwa kwatelwa:

• Okweeta po oompito dhiilonga nokufuta oondjambi dhaaniilonga• Okutopolela omagumbo onyama yiithitukuti• Okufuta iimaliwa mwaashoka tashi longithwa metonatelwahala • Okuyambidhidha ehumithokomeho lyiihongomwa• Okugandja iimaliwa komumvo kelelo lyopamuthiguluwakalo• Okukeelela omaipumomumwe pokati kaantu niithitukuti

Aantu mboka ye li metonatelwahala oye na oshilalakanenwa shimwe shokuwilika

ehala lyawo. Omithigululwakalo dhopomudhingoloko nuukwatyankalathano waantu oyo iinima

ya simana unene kaapashiyoni.

Osh

iwam

bo, O

tjihe

rero

nel

aka

lyaa

kwan

kala

ogo

om

alak

a ha

ga p

opiw

a un

ene

eto

nate

lwah

ala.

Eendagulo lyiithitukuti ya manguluka ngaashi uumenye otali vulu okweeta omauwanawa ga yoolokathana

nokukala omuhili omunene gwaapashiyoni.

Aatonateli yiithitukuti ya za maakalimo mbokaya kutwa ya kondolole omakuti niithitukuti osho wo

oonzo dhilwe oyo taa tula po ewiliko ndyokatali vulu okulundululwa.

Opo wu mone omauyelele gi ihwa po nomalunduluko omape dhengela: Sheya Shuushona Conservancy P.O. Box 2, Okahao Ongodhi: +264 (0)65 252088

Oonzo dhopaunshitwe ohadhi vulu okweetitha oompito dhiilonga dha yooloka, nodho wo oshinima sha simana mokukokeka omahupilo. Omahala ngoka taga monika

nawa ogo omuhili omunene gwaapashiyoni.

Omakango gomongwa omawanawa nokutala otaga vulu okulongithwa mokuhumitha komeho

omapashiono meni lyetonatelwahala.

Omapashiyono ohaga eta oompito dhuuhupilo dha yooloka. Ekalopopepi lyoshikunino shiinamwenyo

shopashigwana shEtosha nokupitilapomweelo gwOmukwaniilwa Nehale otaku etitha

oompito dhi li nawa dhokuhumitha komeho omapashiono momudhingoloko.

Etonatelwahala olyo:• ehala lya nyolithwa paveta li na oongamba dhu ulikwa dha yela nawa noli na olutuwiliki talu wilikwa kaakwashigwana molwehumithokomeho lyaakalimo nekalekopo lyiithitukuti nomapashiyono

• otali wilikwa kongundu ya hogololwa yi longe muuwanawa wiilyo ayihe

• ehala moka aakalimo taa ilikolele mo iiyemo okuza miimeno nomiithitukuti yi gwedhele kwaashoka haa mono okuza muunamapya nuuniimuna

• ehala moka omwaalu gwiithitukuti tagu tana molwashoka otagu kondololwa opo wu ete po sha

• ehala ndyoka ongushu yoonzo dhopaunshitwe tayi tana, oshinima shoka tashi gwedhele ko wo kongushu yevi

• olutuhangano moka tamu pitile omayakulo nomahumithokomeho nokukwatakanithwa

• ehala lya longekidhwa opo mulyo mu ningilwe iinima ya yooloka opo ku shonopekwe omahilathano nokuukitha komeho omauwanawa gaakuthimbinga ayehe

Iiningwanima ya simana nomasindanoMomumvo 1996 – omulandumpango ogwa lundululwa gu pitike aakalimo yomoshitopolwa shaayehe yi imoneneomauwanawa miithitukuti nomiimeno nosho wo omapashiyono mokutota po omahala gokugamena uushitwe

Momumvo 2003 – Aakalimo oya taamba ko ekotampango lyEtonatelwahala Momumvo 2005 – Etonatelwahala lyaSheya shUushona olya nyolithwa muSeptemba

Momumvo 2006 – Omusimanekwa, Dr. Sam Nujoma, Omukokolipresidende gwoRepablika yaNamibia, ngoka a valelwa moshitopolwa moka, okwa zimine a ninge kahewa (opatrona) ketonatelwahala

Momumvo 2006 – Embo lyomayalulokondololo olya tamekwa okulongithwa metonatelwahala lyaSheya shUushona

Momumvo 2010 – okwa tulwa miilonga eyalulo lyiinamwenyo lyokomumvo metonatelwahala lyaSheya shUushona

lya lukilwa omukwaniilwa waNgandjera ngoka a li epandafule

Copyright © NACSO 2012; Photos taken in Sheya Shuushona, Okahao and ENP by Helge Denker; Text & Layout: H Denker;Translation: Namtranslations; Maps: RAISON (main) & Sylvia Thompson; Charts: Alice Jarvis; Printing: John Meinert Printing

Onyama yokulya megumbo

Okufuta iimaliwa koomuma (okeshe)

Ooprojeka dhokutunga iikwaniipangitho

Iimaliwa yokufuta shoka tashi longithwa

IilongaIimaliwa mbyoka tayi longithwa metonatelwahala

Omauwanawa galwe

The production of this poster was jointly funded by MCA-Namibia, Norad and WWF

www.namibiawildlifesafaris.com | www.nacso.org.na

Aakalimo yometonatelwahalaohaa longo mo iilonga ya yooloka mwa kwatelwa

iilonga yapamuthigululwakalo, okulitha iimunanokulima omapya.

Iilonga mbyoka hayi longwa mo ongaashi okuyalula iithitukuti, okupatolola, okukondolola ehala nembo

lyiiningwanima, okukeelela omaipumomumwe pokati kaantu niiyamakuti nokweenditha ehumokomeho.

Etonatelwahala oli na okakomitiye nolya kuta aaniilonga notali wilikwa pamikalo dhi li mumwe

dhopashinanena nodhuutekinolohi osho wo pamikalo nuunongo wopamuthigululwakalo.

Pho

to: L

ucy

Kem

p

Pho

to: L

ucy

Kem

p

Pho

to: M

inis

try o

f Lan

ds &

Res

ettle

men

t

Pho

to: J

ohn

Men

dels

ohn

Etonatelwahala lyaSheyaShuushonaOmahala guunshitwe ga gamenwa gi inyolitha gomiitopolwa yaayeheOmahala gokugamena uunshitwe gomii-topolwa yaayehe ngoka opo taga totwa

Omahala ga gamenwa gepangelo

Omakuti gaakwashigwana

Omakuti ga gamenwa kepangelo

Omahala guunshitwe ga gamenwa geli meni lyoofaalama dhopaumwene

Omahala moka aanangeshefa yomapashiyono ya pewa uuthemba wokulongela mo iinima yina sha naapashiyoni