Embed Size (px)
Citation preview
Üretim Teknikleri ve Uygulamaları
1. Hafta
Öğr. Gör. Dr. Şenol ŞİRİN ([email protected])
Üre
tim
Tek
nik
leri
ve
Uyg
. -Ö
ğr. G
ör.
Dr.
Şen
ol Ş
İRİN
Üre
tim
Tek
nik
leri
ve
Uyg
. -Ö
ğr. G
ör.
Dr.
Şen
ol Ş
İRİN
Başlamadan önce…
• Şenol ŞİRİN (Öğr. Gör. Dr. / Müdür Yrd.)
• Gümüşova MYO Makine ve Metal Teknolojileri Bölümü
• 0 380 731 20 45 / 7764
• http://akademik.duzce.edu.tr/senolsirin
Üre
tim
Tek
nik
leri
ve
Uyg
. -Ö
ğr. G
ör.
Dr.
Şen
ol Ş
İRİN
Öğrenme Kazanımları
1. İmalat Nedir?
2. İmalatta Malzemeler
3. Üretim Yöntemleri
4. Şekillendirme Yöntemleri (Döküm, Plastik Şekillendirme, Toz Metalurjisi Yöntemleri)
5. Talaşlı Kaldırma Yöntemleri (Frezeleme, Tornalama, Delme)
6. Modern İmalat Yöntemleri (Ultrasonik, Su Jeti, Elektro Kimyasal, EDM, Lazer İşleme Yöntemleri)
7. Birleştirme Yöntemleri (Kaynak yöntemlerine genel bakış)
8. Yüzey İşleme ve Montaj Operasyonları
9. Üretim Sistemleri
10. Akış Hattı Üretimi
11. Cam İşleme ve Şekillendirme Yöntemleri
12. Prototipleme
Üre
tim
Tek
nik
leri
ve
Uyg
. -Ö
ğr. G
ör.
Dr.
Şen
ol Ş
İRİN
İmalat Önemlidir
• Teknolojik açıdan
• Ekonomik Açıdan
• Tarihsel Açıdan
Üre
tim
Tek
nik
leri
ve
Uyg
. -Ö
ğr. G
ör.
Dr.
Şen
ol Ş
İRİN
İmalat – Teknolojik Açıdan Önemlidir• Teknoloji – Topluma ve üyelerine ihtiyaç duydukları veya
istedikleri şeyleri sağlamak için bilimin uygulanması
➢ Teknoloji toplumumuza ve üyelerine, daha iyi yaşamalarına yardım eden ürünleri sağlar
➢Bu ürünlerin ortak yönleri nelerdir?
➢Tümü imal edilir
➢İmalat teknolojiyi mümkün kılan temel faktördür
Üre
tim
Tek
nik
leri
ve
Uyg
. -Ö
ğr. G
ör.
Dr.
Şen
ol Ş
İRİN
İmalat – Tarihsel Açıdan Önemlidir• Tarih boyunca, nesneleri oluşturmada daha iyi olan insan
kültürleri daha başarılıydı
❖Nesneleri daha iyi yapmanın anlamı, daha iyi alet ve silah yapmaktı
❖Daha iyi aletler insanların daha iyi yaşamasını sağladı
❖Daha iyi silahlar ise anlaşmazlık durumlarında diğer kültürlere üstünlük sağlamalarına yol açtı
❖Önemli bir nokta da, uygarlık tarihinin, insanoğlunun nesneleri yapma becerisinin tarihi olduğudur
Üre
tim
Tek
nik
leri
ve
Uyg
. -Ö
ğr. G
ör.
Dr.
Şen
ol Ş
İRİN
İmalat Nedir?
• İmalat terimi, iki Latince sözcükten manus (el) ve factus (yapma)oluşur; bileşiminin anlamı “el yapımı” dır
• “El yapımı” (İngilizcesi “Manufacture”, «Handmade») sözcüğü
• M.Ö. 1567 yılında ilk kez önem kazandığında kullanılan imalatyöntemlerini doğru olarak tanımlamıştı.
• Çoğu modern imalat işlemleri, çalışan insanlar tarafındandenetlenen mekanize veya otomatik ekipmanlarlagerçekleştirilmektedir.
Üre
tim
Tek
nik
leri
ve
Uyg
. -Ö
ğr. G
ör.
Dr.
Şen
ol Ş
İRİN
İmalat – Teknolojik Açıdan
• Parça veya ürün yapmak amacıyla, başlangıç malzemesiningeometrisini, özelliklerini ve/veya görünüşünü değiştirmek içinfiziksel veya kimyasal işlemlerin uygulanması.
• İmalat, montajı da kapsar
• Çoğu, belirli bir işlem sırası halinde uygulanır
Şekil 1.1 (a)Teknik birişlem olarakİmalat
Üre
tim
Tek
nik
leri
ve
Uyg
. -Ö
ğr. G
ör.
Dr.
Şen
ol Ş
İRİN
İmalat – Ekonomik Açıdan
• Malzemelerin, bir veya daha fazla imalat ve/veya montaj işlemiaracılığıyla daha yüksek değere sahip parçalara dönüştürülmesi
• İmalat, malzemeye şeklini veya özelliklerini değiştirerek veyabaşka malzemelerle birleştirerek değer katar
Şekil 1.1 (b)Ekonomik birişlem olarakİmalat
Üre
tim
Tek
nik
leri
ve
Uyg
. -Ö
ğr. G
ör.
Dr.
Şen
ol Ş
İRİN
İmalat Sanayileri
• Sanayi (endüstri), mal ve hizmet üreten veya sağlayan kuruluş veya organizasyonlardan oluşur.
• Sanayi aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir:
1. Birincil sanayiler – tarım, madencilik gibi ulusal kaynakları ortaya çıkaran veya gerçekleştirenler
2. İkincil sanayiler – birincil sanayilerin çıktılarını alan ve tüketici veya sermaye mallarına dönüştürenler - imalat temel aktivitedir
3. Üçüncül sanayiler – hizmet sektörü
Üre
tim
Tek
nik
leri
ve
Uyg
. -Ö
ğr. G
ör.
Dr.
Şen
ol Ş
İRİN
İmalat Sanayileri-devam
• İkincil sanayiler imalat, konstrüksiyon ve elektrik enerjisi üretimini içerir
• İmalat, ürünleri örnekleri;
• Aparat, tüketim, kimyasallar ve gıda işleme gibi değişik sektörleri içerir
• Bizim açımızdan imalat, teknik ekipmanların üretimi anlamına gelmektedir
• Cıvata ve perçinler, dövme ürünler, arabalar, uçaklar, dijital bilgisayarlar, plastik parçalar ve seramik ürünler
Üre
tim
Tek
nik
leri
ve
Uyg
. -Ö
ğr. G
ör.
Dr.
Şen
ol Ş
İRİN
Üretim Miktarı Q
• Bir fabrika tarafından yapılan Q ürün miktarı, toplumu, özelliklerive prosedürlerinin organizasyon şekli üzerine önemli bir etkiyesahiptir
• Yıllık üretim miktarları üç kademede sınıflandırılabilir:
Üretim hızı Yıllık Miktar Q
Düşük üretim 1 - 100 birim
Orta üretim 100 -10,000 birim
Yüksek üretim 10,000 - milyonlar
Üre
tim
Tek
nik
leri
ve
Uyg
. -Ö
ğr. G
ör.
Dr.
Şen
ol Ş
İRİN
İmalat Kapasitesi
• Bir imalat işletmesi, sınırlı miktarda malzemenin artan değerliürünlere dönüştürülmek üzere tasarlandığı, prosesler vesistemler (ve şüphesiz insanlar)’dan oluşur
• Üç yapı bloğu - malzemeler, prosesler ve sistemler - modernimalatın konusudur
• İmalat kapasitesi aşağıdakileri içerir:
1. Teknolojik işleme kapasitesi
2. Fiziksel ürün sınırlamaları
3. Üretim kapasitesi
Üre
tim
Tek
nik
leri
ve
Uyg
. -Ö
ğr. G
ör.
Dr.
Şen
ol Ş
İRİN
1. Teknolojik İşleme Kapasitesi
• Bir işletme (veya şirkette) imalat yöntemlerinin mevcut altyapısı
• Belirli imalat yöntemleri belirli malzemelere uygundur
• Belirli yöntemlerde uzmanlaşarak, işletme ayrıca belirli malzemelerde uzmanlaşır
• Sadece fiziksel işlemlerde uzmanlaşma değil, aynı zamanda işletme personelinin de uzmanlaşması söz konusudur
• Örnekler:
• Bir makine çelik haddeleyemez
• Bir çelik frezesi, araç imal edemez
Üre
tim
Tek
nik
leri
ve
Uyg
. -Ö
ğr. G
ör.
Dr.
Şen
ol Ş
İRİN
2. Fiziksel Ürün Sınırlamaları
• Belirli bir grup yöntemlere sahip belirli bir işletmede,yapılabilecek ürün veya parçaların ağırlık ve boyut olarak sınırlarıvardır
• Ürün boyut ve sınırının etkisi:
• Üretim ekipmanı
• Malzeme taşıma ekipmanı
• Üretim, malzeme taşıma ekipmanı ve işletme, boyutu, belirli birboyut ve ağırlık bölgesinde yer alan ürünler için planlanmalıdır
Üre
tim
Tek
nik
leri
ve
Uyg
. -Ö
ğr. G
ör.
Dr.
Şen
ol Ş
İRİN
3. Üretim Kapasitesi
• Bir işletmenin, varsayılan işletme koşulları altında belirli birzaman aralığında (örn. Ay veya yıl) üretebileceği maksimummiktar olarak tanımlanır
• İşletme koşulları, işletmedeki direkt işçilik beceri seviyesi, haftabaşına vardiya sayısı, vardiya başına saat, vd. anlamına gelir
• Genellikle, işletmede üretilen çelik tonu veya araç sayısı gibi çıktıbirimleri cinsinden ölçülür
• İşletme kapasitesi olarak da adlandırılır
Üre
tim
Tek
nik
leri
ve
Uyg
. -Ö
ğr. G
ör.
Dr.
Şen
ol Ş
İRİN
İmalattaki Malzemeler
• Çoğu mühendislik malzemeleri, dört temel kategoride sınıflandırılabilir:
• 1. Metaller
• 2. Seramikler
• 3. Polimerler
• 4.Kompozitler
• Kimyaları birbirinden farklıdır
• Mekanik ve fiziksel özellikleri farklıdır
• Bu farklar, bunlardan ürün elde etmek için kullanılabilecek imalat yöntemlerini etkiler
Üre
tim
Tek
nik
leri
ve
Uyg
. -Ö
ğr. G
ör.
Dr.
Şen
ol Ş
İRİN
Üre
tim
Tek
nik
leri
ve
Uyg
. -Ö
ğr. G
ör.
Dr.
Şen
ol Ş
İRİN
