МОНГОЛ УЛСЫН БАЙГАЛЬ ... - switch-asia.eu · Хохирол учирсан талбай 12. Гадаргын ус, тооллого явагдсан оноор,

УЛСЫН БҮРТГЭЛ, СТАТИСТИКИЙН ЕРӨНХИЙ ГАЗАР

Веб: www.ubseg.gov.mn

МОНГОЛ УЛСЫН БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ

СТАТИСТИКИЙН ӨНӨӨГИЙН

БАЙДАЛ

МЭЗСГ-ын дарга Э.ЭРДЭНЭСАН

2016.05.24

“Байгаль орчны эдийн засгийн дансны биет урсгалын данс”

сэдэвт мэргэжлийн сургалтад зориулав.



I. Ерөнхий мэдээлэл

1.1. Хууль, эрх зүй

1.2. Хамрах хүрээ

1.3. Аргачлал, маягт

1.4. Санамж бичиг

1.5. Тархааж буй үзүүлэлтүүд

II. ОУ-ын баримт бичгүүдийн үзүүлэлтүүдийн уялдаа холбоо

2.1. БОСХҮХ-2013

2.2. Тогтвортой хөгжлийн зорилго-2030

III. Цаашид хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа

АГУУЛГА



I. ЕРӨНХИЙ МЭДЭЭЛЭЛ

1.1. ХУУЛЬ, ЭРХ ЗҮЙo Монгол Улсын “Статистикийн тухай хууль”

o Монгол Улсын “Байгаль орчныг хамгаалах тухай хууль”

1.2. ХАМРАХ ХҮРЭЭo Байгаль орчны статистик

o Байгаль орчин эдийн засгийн данс



1.3. АРГАЧЛАЛ, МАЯГТ

Байгаль орчны статистикийн үзүүлэлтийг тооцох аргачлалҮСХ-ны даргын 2010 оны 12 дугаар сарын 27-ны өдрийн 1/173 тоот тушаал

Материалын урсгалын данс байгуулах аргачлалҮСХ-ны даргын 2015 оны 06 дугаар сарын 17-ны өдрийн А/77 тоот тушаал

Салбарын хэмжээнд нийт 351 үзүүлэлт бүхий 30 маягтын дагуу

мэдээллийг цуглуулж байна. Үүнд:

- БОНХАЖЯ-ны захиргааны мэдээний 18 маягтаар 281 үзүүлэлт

- ГХГЗЗГ-ын захиргааны мэдээний 9 маягтаар 32 үзүүлэлт

- ОБЕГ-ын захиргааны мэдээний 1 маягтаар 25 үзүүлэлт

- УЦУОШГ-ын захиргааны мэдээний 2 маягтаар 13 үзүүлэлт





1.4. ХАМТРАН АЖИЛЛАХ САНАМЖ БИЧИГ

Санамж бичиг №1. БОНХАЖЯ, ҮСХ (хуучин нэрээр) - 2014.01.16

Зорилго: Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн статистикийн

мэдээллийн аргачлал, арга зүйг боловсронгуй болгон

үндэсний тооцооны системд тусган хэрэгжүүлэх;

Санамж бичиг №2. ҮСХ (хуучин нэрээр), ОБЕГ - 2015.07.07

Зорилго: Гамшиг, ослын статистикийн мэдээлэл солилцох,

мэдээллийн төрөл, чанарыг сайжруулах, судалгаа

шинжилгээ, олон нийттэй харилцахад чиглэгдсэн хамтын

үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх.



1.5. ТАРХААЖ БУЙ ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД

Монгол Улсын НЭЗ-ийн байдлын танилцуулга, сар бүр

1. Цаг уурын үзүүлэлт, цаг уурын станцын байршлаар

- агаарын дундаж температур

- олон жилийн дундаж температуртай харьцуулалт

- үнэмлэхүй их температур

- үнэмлэхүй бага температур

- хур тунадасны нийлбэр

- салхины үнэмлэхүй их хурд

- шороон болон цасан шуургатай өдрийн тоо

2. Агаар дахь бохирдуулагч бодисын агууламж, агаарын чанарын

харуулаар, хотуудаар

3. Аюулт үзэгдэл, ослын зарим үзүүлэлтүүд




Монгол Улсын статистикийн эмхэтгэл, жил бүр

1. Монгол Улсын газрын нэгдмэл сан, үндсэн ангиллаар

2. Агаарын жилийн дундаж температур (Co), аймгийн төв, нийслэлээр

3. Ойн сан бүхий газар , бүс, аймаг, нийслэлээр

4. Хур тунадастай өдрийн тоо, хур тунадасны нийлбэр, аймгийн төв,

нийслэлээр

5. Цаг уурын олон жилийн дундаж үзүүлэлт, аймгийн төв, нийслэлээр

6. Ойн түймэр, давхардсан тоогоор, бүс, аймаг, нийслэлээр

7. Ойгоос бэлтгэсэн модны хэмжээ, бүс, аймаг, нийслэлээр

8. Байгалийн баялгийг хамгаалах, нөхөн сэргээх арга хэмжээнд зарцуулсан

хөрөнгийн хэмжээ




Монгол Улсын статистикийн эмхэтгэл, жил бүр

9. Тусгай зориулалтаар олзворын агнуур болон спорт загасчлалд агнуулах,

бариулах ховор амьтны тоо, аймгаар, ангийн нэрээр

10. Ахуйн зориулалтаар агнах, барих агнуурын амьтдын тоо хэмжээний дээд

хязгаар, бүс, аймаг, нийслэлээр, ангийн нэрээр

11. Хохирол учирсан талбай

12. Гадаргын ус, тооллого явагдсан оноор, бүс, аймаг, нийслэлээр

13. Тохиолдсон гамшигт үзэгдэл, учирсан хохирол

14. Агаар дахь бохирдуулагч бодисын жилийн дундаж агууламж, аймгийн төв,

нийслэлээр

15. Улаанбаатар хотын агаар дахь бохирдуулагч бодисын хоногийн дундаж

агууламж

16. Агаарын чанарын стандарт дахь хүлцэх хэм хэмжээ




БОЭЗДС-ийн хүрээнд:

Дараах дансдыг байгуулаад байна. Үүнд:

1. Материалын урсгалын данс, 2005-2014 он

2. Эрчим хүчний данс, 2010-2013 он

3. Байгаль орчныг хамгаалах зардлын дансыг 2015 оны

гүйцэтгэлээр, туршилтаар байгуулахаар судалгаа явуулж,

судалгааны үр дүнг шалгаж байна.




2.1. БОСХҮХ-2013

БОСХҮХ-2013 нь улс орнуудад байгаль орчны статистикийн

хөтөлбөрийг боловсруулахад туслах зорилготой бөгөөд байгаль орчны

статистикийн үндсэн үзүүлэлтийг багтаасан баримт бичиг юм.

БОСХҮХ нь байгаль орчны 6 үндсэн бүрэлдэхүүн болон 20 дэд

бүрэлдэхүүн хэсгүүдэд 492 үзүүлэлтийг хамруулж байна



2.1. БОСХҮХ-2013

Бүрэлдэхүүн 1: Байгаль орчны

нөхцөл байдал, чанар

Дэд бүрэлдэхүүн 1.1: Уур амьсгалын өөрчлөлт

Дэд бүрэлдэхүүн 1.2: Газрын гадаргуу, биологи болон

экосистем

Дэд бүрэлдэхүүн 1.3: Байгаль орчны чанар

Бүрэлдэхүүн 2: Байгалийн

хөрөнгө, тэдгээрийн ашиглалт

Дэд бүрэлдэхүүн 2.1: Эрчим хүчний бус эрдэс

баялгийн нөөц

Дэд бүрэлдэхүүн 2.2: Эрчим хүчний нөөц

Дэд бүрэлдэхүүн 2.3: Газар

Дэд бүрэлдэхүүн 2.4: Хөрсний нөөц

Дэд бүрэлдэхүүн 2.5: Биологийн нөөц

Дэд бүрэлдэхүүн 2.6: Усны нөөц

Бүрэлдэхүүн 3: Үлдэгдэл Дэд бүрэлдэхүүн 3.1: Агаар дахь ялгаруулалт

Дэд бүрэлдэхүүн 3.2: Бохир усны үүсэл болон

менежмент

Дэд бүрэлдэхүүн 3.3: Хог хаягдлын үүсэл болон

менежмент

БОСХҮХ-ний бүрэлдэхүүн болон дэд бүрэлдэхүүн



2.1. БОСХҮХ-2013

БОСХҮХ-ний бүрэлдэхүүн болон дэд бүрэлдэхүүн (үргэлжлэл)

Бүрэлдэхүүн 4: Байгалийн гамшигт болон

онцгой үзэгдэл

Дэд бүрэлдэхүүн 4.1: Байгалийн гамшигт болон

онцгой үзэгдэл

Дэд бүрэлдэхүүн 4.2: Технологийн гамшиг

Бүрэлдэхүүн 5: Хүний амьдрах орчин

болон орчны эрүүл мэнд

Дэд бүрэлдэхүүн 5.1: Хүний амьдрах орчин

Дэд бүрэлдэхүүн 5.2: Байгаль орчны эрүүл

мэнд

Бүрэлдэхүүн 6: Байгаль орчныг хамгаалах,

менежмент болон оролцоо

Дэд бүрэлдэхүүн 6.1: Байгаль орчныг

хамгаалах, менежмент болон оролцоо

Дэд бүрэлдэхүүн 6.2: Хүрээлэн буй орчны

засаглал, зохицуулалт

Дэд бүрэлдэхүүн 6.3: Гамшгийн үзэгдлийн

менежмент болон бэлэн байдал

Дэд бүрэлдэхүүн 6.4: Байгаль орчны мэдээлэл,

мэдлэг



Бүрэлдэхүүн

НҮБ

БОСХҮХ-

2013

Монгол

улсад гарч

байгаа

БОХ маягтад

нэмж тусгах

боломжтой

Тооцоо

судалгаанд

үндэслэн цаашид

бий болгох

Бусад эх

үүсвэрээс


нөхцөл байдал болон чанар 181 84 3 62 32


хөрөнгө, тэдгээрийн ашиглалт 124 61 14 29 20

Бүрэлдэхүүн 3: Агаарын ялгарал,

хог хаягдал 57 14 18 15 10

Бүрэлдэхүүн 4: Байгалийн гамшигт

болон онцгой үзэгдэл 33 10 1 8 14

Бүрэлдэхүүн 5: Хүмүүсийн амьдрах

орчин болон орчны эрүүл мэнд 49 14 - - 35


хамгаалал, менежмент болон

оролцоо

48 4 - - 44

Нийт 492 187 36 114 155

2.1. БОСХҮХ-2013

НҮБСХ-ээс зөвлөмж болгож буй байгаль орчинтой холбоотой нийт 492 үзүүлэлтийн 187 үзүүлэлт

буюу 38 орчим хувийг Монгол Улс гаргаж байгаа болон гаргах боломжтой байна. Энд эдийн засаг,

нийгмийн үзүүлэлтүүд, БОНХЯ-наас 4 жил тутам явуулдаг ус, ойн тооллогын дүн болон бусад эх

үүсвэрээр гарч байгаа мэдээллүүдийг тусгасан болно.



БүрэлдэхүүнБОХ маягтад нэмж тусгах

боломжтой

БОХ-1: Газрын үзүүлэлтүүд 2

БОХ-4.1: Цэвэр усны нөөц 3

БОХ-4.2: Цэвэр усны ашиглалт 2

БОХ-5: Ойн нөөц түүний хамгаалалт 7

БОХ-7.3: Аюултай хог хаягдал 18

БОХ-9.1: Уур амьсгал 3

БОХ-9.2: Байгалийн гамшигт үзэгдэл 1

Нийт 36

2.1. БОСХҮХ-2013

НҮБ-аас зөвлөмж болгож байгаа түлхүүр үзүүлэлтүүдийг үе шаттайгаар

бүрдүүлэх нь зүйтэй. Үүний тулд байгаль орчны (БОХ) маягтуудыг шинэчлэх

шаардлагатай бөгөөд УБСЕГ, БОНХАЖЯ хамтран ажиллаж, БОСХҮХ-д зөвлөмж

болгож буй 36 үзүүлэлтийг нэмж тусгах боломжтой гэж үзсэн.



2.1. БОСХҮХ-2013

Маягт Тоо Үзүүлэлтүүд Шалгуур

БОХ-4.2: Цэвэр ус

ашиглалт 5

Цэвэршүүлсэн ус, усны

экспорт, импорт, түгээлт г.м

БОЭЗДС-ийн хүрээний усны данс

байгуулах тул Ус ашиглалтын эдгээр

үзүүлэлтүүд шаардлагатай болно

БОХ-5: Ойн нөөц

түүний хамгаалалт,

нөхөн сэргээлт,

ашиглалт

10

Ойн бүтээгдэхүүний импорт,

экспорт, модны нөөц, ойн

биомасс г.м

БОЭЗДС-ийн хүрээний Хөдөө аж ахуйн

данс байгуулах туршилт орон болох

ажил хийгдэж байгаа тул эдгээр

үзүүлэлтүүд шаардлагатай байна

БОХ-7.1 Хатуу хог

хаягдал5

Хатуу хог хаягдлыг

цуглуулах цэг, аюултай хог

хаягдлын экспорт, импорт

г.м

Хог хаягдлын үзүүлэлтүүд нь Ногоон

хөгжлийн үзүүлэлтүүдийг тооцоход

чухал

Нийт 20

Мэдээллийн эх үүсвэр, хэмжилт, судалгаа хийх нөхцөл боломж, хөрөнгө санхүү

зэрэг хүчин зүйлсэд үндэслэн тооцоолол, судалгаа хийж цаашид бий болгох 114

үзүүлэлтийг ач холбогдлын түвшингээр ялган харууллаа.

Ач холбогдлын түвшин өндөр



2.1. БОСХҮХ-2013


БОХ-4.1: Цэвэр усны

нөөц, хомсдол12

Гадаргын усны нөхөн тэжээгдэл,

хур тунадас уналт, ууршилт, эх

газрын усны нөөц г.м

БОЭЗДС-ийн хүрээний усны

данс байгуулахад

шаардлагатай

БОХ-4.4: Усны чанар,

төлөв байдал24

Усны эрдэсжилт, цэнгэг усан

дахь нян, фосфит, хлорофиллын

агууламж г.м

БОЭЗДС-ийн хүрээний усны

данс байгуулахад


БОХ-7.3: Аюултай хог

хаягдал3

Аюултай хог хаягдал

боловсруулах, хаях цэгийн тоо,

хүчин чадал г.м

Хог хаягдлын үзүүлэлтүүд нь

Ногоон эдийн засгийн

үзүүлэлтүүдийг тооцоход чухал

БОХ-8.2: Хүлэмжийн хийн

ялгарал7

Шууд болон шууд бус хүлэмжийн

хийн ялгарал, хүхрийн давхар

исэл г.м

Ногоон хөгжлийн

үзүүлэлтүүдийг бий болгоход


Нийт 46

Ач холбогдлын түвшин дунд



2.1. БОСХҮХ-2013


БОХ-6.1: Амьтны

аймгийн нөөц2

Нэн ховор, ховор зүйл амьтан,

тархац г.м

Эдгээр үзүүлэлтүүд ойрын

үед буюу 2017 он хүртэл онц

шаардлагагүй гэж үзсэн

БОХ-8.1: Агаарын

чанарын төлөв байдал22

Мөнгөн усны агууламж, хар

тугалганы агууламж, агаарын тоос,

агаарын хий г.м

БОХ-9.1: Уур амьсгал 16Нартай өдрийн тоо, хэт ягаан

туяаны цацраг, тархац, г.м

БОХ-9.2: Байгалийн

гамшигт үзэгдэл8

Аюулд өртсөн газар, амиа алдсан

хүний тоо, байгалийн гамшигт

нэрвэгдсэн газар г.м

Нийт 48

Ач холбогдлын түвшин бага



Эдийн засаг

Байгаль орчин

Нийгэм

ТОГТВОРТОЙ ХӨГЖИЛ

ТХЗ: Гурван хэмжээст, тогтвортой хөгжилд хүрэх

Бүх хэлбэрийн ядуурлыг

бууруулах ;

Улс орнуудын дотоод болон

хоорондын гадаад тэгш бус

байдалтай тэмцэх;

Өөр хоорондоо харилцан

холбоо, хамааралтай, эдийн

засгийн тогтвортой,

хүртээмжтэй нийгмийн

оролцоог хангасан байх ;

2.2. “ТОГТВОРТОЙ ХӨГЖЛИЙН 2030 ОН” ХӨТӨЛБӨР



Дэлхийн тогтвортой

хөгжлийн асуудлыг

хөндсөн 17 зорилго

Дээрх 17 зорилгыг хангах

169 зорилт

169 зорилтыг үнэлэх241 хүртэлх шалгуур

үзүүлэлтэй

1. Ядуурлыг устгах

2. Өлсгөлөнг зогсоох

3. Эрүүл мэндийг дэмжих

4. Чанартай боловсролыг дэмжих

5. Жендэрийн эрх, тэгш байдлыг хангах

6. Баталгаат ундны ус, ариун цэврийн

байгууламжаар хангах

7. Сэргээгдэх эрчим хүчийг нэвтрүүлэх

8. Эдийн засгийн өсөлт, баталгаат ажлын

байрыг бий болгох

9. Инноваци болон дэд бүтцийг хөгжүүлэх

10. Тэгш бус байдлыг бууруулах

11. Ээлтэй хот, иргэдийн оролцоог дэмжих

12. Хариуцлагатай хэрэглээг дэмжих

13. Уур амьсгалын өөрчлөлтийн үр нөлөөг

багасгах

14. Далай, тэнгисийн нөөцийг хамгаалах

15. Хуурай газрын эко системийг хамгаалах

16. Энх тайван, шударга ёсыг цогцлоох

17. Хөгжлийн төлөөх түншлэлийг бэхжүүлэх

БОНХАЖЯ-наас ахалсан 6-р

ажлын хэсэг /6, 13, 14, 15

дугаар зорилго/

“ТОГТВОРТОЙ ХӨГЖЛИЙН 2030 ОН” ХӨТӨЛБӨР



III. ЦААШИД ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА

БОНХАЖЯ-ны захиргааны мэдээний маягтуудыг шинэчлэх;

ҮСХ (хуучин нэрээр)-ноос боловсруулсан мэдээллийн чанарын

тайлангийн барим бичгийн дагуу статистикийн тоо, мэдээллийн чанарын

шалгуур үзүүлэлтүүд бүхий чанарын тайлан боловсруулах;

БОНХАЖЯ, ОБЕГ-тай байгуулсан санамж бичгийн дагуу хамтын

ажиллагааг эрчимжүүлэх;

БОЭЗД-дыг алхам алхамаар байгуулах.



Documents

МОНГОЛ УЛСЫН БАЙГАЛЬ ... - switch-asia.eu · Хохирол учирсан талбай 12. Гадаргын ус, тооллого явагдсан оноор,