8/11/93: تاريخ پذيرش 16/3/92 :اريخ دريافتت 35 -7 صص ،1394تان ، بهار و تابس1م، شمارة مسائل اجتماعي ايران، سال شش

دموكراسي و ثبات سياسي

∗∗∗∗∗∗∗∗سعيد معيدفر ∗∗∗∗،يحسين احمد

چكيده

هاي سياسي و ميزان ثبات نظام نوع نظام رابطةشناسان سياسي در دهة اخير به جامعه

ثبات ةنظري: توان به سه گروه تقسيم کرد هاي موجود را مي نظريه .اند اي داشته ويژه توجه

و هرچه استواجد ثبات بيشتري که معتقد است حاکميت دموکراتيک نوعاً ،دموکراتيک

بات غيردموکراتيک ث ةنظري .يابد ميزان دموکراسي افزايش يابد ميزان ثبات نيز افزايش مي

چه ميزان اقتدارگرايي افزايش يابد ميزان معتقد است هر ،قبلي ةبرخالف نظري يا اقتدارگرا،

د است براي رسيدن به ثبات تلفيقي معتق ةسرانجام نظري .يابد ثبات سياسي نيز افزايش مي

.هاي دو نوع رژيم الزم است حد باالي ثبات سياسي ترکيبي از ويژگي

گفتهپيشاين مقاله براساس نظرية ثبات دموکراتيک به آزمون هريک از سه ديدگاه

هاي خود مستعد ها با توجه به ويژگي نويسندگان مقاله معتقدند دموکراسي .پردازد مي

.دثبات سياسي بيشتري هستن

يي ها اساس دادهبر ها فرضيه .کشوري است هاي بين روش تحقيق تحليل تطبيقي کمي داده

گزارش کشور ١٨٢ميالدي در بين ٢٠٠٩تا ١٩٩٦هاي المللي در سال نهاي بي سازمان كه

وة کردن حجم و شي مشخصبنابراين است، برابر جامعه بوده نمونه. اند آزمون شده اند كرده

.نبوده استالزم برداري نمونه

کنند ولي در درون دموکراسي ييد ميک را تأکلي ديدگاه ثبات دموکراتيطور به ها يافته

هاي از نظام پس. هايي ثبات بيشتري دارند که از نوعي دموکراسي تلفيقي برخوردارند نظام

ظامي حزبي، رياستي و ن تک گراي، اقتدارهاي دموکراتيک پارلماني نظام ها، تلفيقي، مونارشي

متغير منزلة ت قانون بهثير حاکميتأ .گيرند هاي بعدي ثبات سياسي قرار مي در رتبه

گر ر مداخلهولي نقش متغي ييد شد،تأ بين دموکراسي و ثبات سياسي گر در رابطة مداخله

.نرسيدييد تأ بهدولت کارآمدي اقتصادي

. کشوري ينبهاي اسي، دادهلفيقي، ثبات سيدموکراسي، اقتدارگرايي، اقتدار ت: ها كليدواژه

hahmadi6@gmail.comدانشگاه فرهنگيان استاديار ∗ smoeidfar@ut.ac.ir تهراندانشگاه دانشيار ∗∗

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

۱۳۹۴، بهار و تابستان ۱ران، سال ششم، شمارة يا يمسائل اجتماع

٨

مقدمه

يشناس جامعه كهاست هايي ي ازجمله موضوعاسيو ثبات س ياسين نوع نظام سيب رابطة

ب وجود دارند که يرق يةنه سه نظريزم نيادر. به آن توجه كرده استمعاصر ياسيس

.يقيثبات تلف يةثبات اقتدارگرا و نظر يةک، نظريثبات دموکرات يةنظر: ند ازا عبارت

ن نوع از يک متمرکز شده است و ايدموکرات يها تيک بر حاکميثبات دموکرات يةنظر

دگاه ين ديکه به ا يپردازان يهنظر .داند يم ياسيثبات س يت را واجد سطح بااليحاکم

را يو پارلمان ياستير يها و نظام اند ک تفاوت قائليدموکرات يها ن انواع نظاميبپردازند يم

.دانند يم ياسياز ثبات س يتفاوتم يها زانيواجد م

با اين اعتقاد که تفاوت بين ،شود در نقطة مقابل اين انشقاق گرايش متفاوتي مطرح مي

ت يچون حاکم ياز عامل سوم يناش ياسيثبات س ينةک در زمين دو نوع نظام دموکراتيا

توجه ياسيک و ثبات سين نوع نظام دموکراتيبکاذب يهمبستگ دگاه بهين ديا .قانون است

انواع مختلف حکومت به اصول و يبنديزان پاياز م يها را ناش و تفاوت كرده است

ين قوايب يش نوع رابطةن گرايا. داند يک ميدموکرات يتينظر مدل حاکمي مدها سازوكار

يها ليز در تحليها را ن نظام يةشدن قوه قضائ گرفته يدهک و ناديک نظام دموکراتيمختلف در

ن نوع يها در ا نامه يت نظامزان رعايت قانون و ميبه حاکم يتوجه ي از کمناش ياسيثبات س

.داند يها م تيحاکم

که قرار داردک يدموکراتيردگاه ثبات غيک، ديثبات دموکرات يةمقابل نظر نقطةدر

نه به دو يزم نيامباحث مطرح در. است ياسيثبات نظام س ينةزم ييمعتقد است اقتدارگرا

اقتدارگرا با استفاده يها ميپردازد که رژ يال مين سؤبخش اول به ا :شوند يم ميبخش تقس

بخش دوم نظير . را حفظ كنندثبات خود شوند ميموفق ييها ا روشيها سازوكاراز چه

حزبي هاي اقتدارگراي شخصي، نظامي و تک ثبات اقتدارگرا بين نظام سةديدگاه دموکراتيک به مقاي

. دهد را نشان مي ها کدام از رژيمد ثبات در هرهاي حفظ ثبات يا تهدي و زمينه پردازد مي

. شود يفوق مطرح م يها دگاهياست که درمقام انتقاد از د يبيکرد ترکيسرانجام رو

را داشته از نهادها يبيبرخوردارند که ترک يشترياز ثبات ب ييها ميدگاه، رژين ديا يمبنابر

در ياسيرد که معتقد است ثبات سيگ يقرار م يدگاهيمقابل ددر قاًيدق اين ديدگاه باشند

.شتر استيب اند کينزد ييگرايا اقتدار ياز دو قطب دموکراس يکيکه به ييها نظام

منجر شده يقاتيتحق ين مقالةکه به ا يتالش دارند، اما يحالت نظر اساساًمباحث فوق

ن نوع يب ينة رابطةدر زم گفته پيش يها دگاهيهرکدام از د يمدعا ياست معطوف به بررس

يها مين رژيا بيحال، آ .است يکم يها با استفاده از داده ياسيو ثبات س ياسيم سيرژ

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

دموكراسي و ثبات سياسي

٩

ن يکه چن يصورتوجود دارد؟ در ياسينظر ثبات ساز يدار يتفاوت معن ياسيمختلف س

يها شکلن يا بيبرخوردار است؟ و آ يشتريب ياسيم از ثبات سيکدام رژ ،وجود دارد يتفاوت

ن يب يها تفاوت ها صرفاً ن تفاوتيا ايشود يمشاهده م يدار يز تفاوت معنيها ن ميمختلف رژ

است؟ يستميس

نوع رژيم و ثبات سياسي

يها مين رژيب ياسيثبات س يسةبه مقا ياسيثبات س ينةات موجود در زمياز ادب يبخش

ثبات يمبان رطور اساسي ب به ها هين دسته از نظريا. است يک و اقتدارگرا پرداختهدموکرات

يبه ادعابنا .اند دهكريد کيانه تأن نوع ثبات نسبت به ثبات اقتدارگرايت ايک و اهميدموکرات

از طريق آنها هايي که ها و استراتژي سازوكار، ينظر مباناز ييو اقتدارگرا يدموکراس ن گروه،يا

.هستندکنند با يکديگر متفاوت ثبات سياسي خود را تأمين مي

اي را هاي دموکراسي فرضيه شرط در مقالة اولية خود در زمينة پيش) ١٩٥٩(ليپست

چون توسعة اقتصادي يک .دهد يشدن توسعة اقتصادي به دموکراسي ارائه م مبني بر منتج

کند و تقسيم جامعه بين اليگارشي ثروتمند و تودة کرده ايجاد مي طبقة متوسط تحصيل

کارآيي اقتصادي بنا پاية پذيري دموکراسي سياسي بر و حمايتابه نظر . ريزد مير را فروفقي

ها تداوم يافته است در دنياي مدرن ممکن کارآيي بلندمدت که در طول نسل: شود نهاده مي

).٢٠٠٤علي و عيسي، (است به نظام سياسي مشروعيت دهد

زماني که ،اوليه را هاي اخطار کند آزادي بيان نشانه اظهار مي) ١٩٧٢( هيرشمن

. دهد در دسترس آنان قرار مي ،رود هاي رهبران دموکراتيک به طرف آشفتگي مي مشي خط

اي که فشارهاي توده جانب هاي دموکراتيک از که رژيم هم بر اين باور است) ١٩٨٤(سن

ها شهروندان چون در دموکراسي ،شوند کند تهديد نمي هاي اقتدارگرا را پريشان مي رژيم

. ق بيان دارندح

پذيرش و مشارکت همگاني، ارتقاي برايهم معتقد است که )١٩٩١( پرزورسکي

اين بايد براي تمام نيروهاي سياسي مربوط : هاي واقعي داشته باشد دموکراسي بايد پيامد

بنا به ).٤٣٤: ٢٠٠٩موتاسکو، (شان عرضه کند براي تأمين رفاه ماديرا هايي واقعي فرصت

ن يگزيقابل جا يها يدهد با استراتژ ياجازه م ياسيس وکراسي به بازيگراندماو يادعا

به يدموکراس. وجود آورند هشان بفعش منايافزا يرا برا يديجد يها و ائتالف سازگار شوند

موجود ياسيشده در چارچوب س ينهق رقابت نهاديطردهد که به اهدافشان از يم آنها فرصت

ن يها چن يکتاتوريمقابل د در نقطة. يابنددست ياسيق سيبدون خلق تحوالت عم

بـا کسيها يمش يير خطتغ يراـب ياسيکنند و کنشگران س يرا در نطفه خفه م ييها فرصت

. برند يبه خشونت پناه م يرهبر

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

۱۳۹۴، بهار و تابستان ۱ران، سال ششم، شمارة يا يمسائل اجتماع

١٠

در مقايسه بارهبران ييجا هجاب يبرا يمناسب سازوكارک يدموکرات يها تيحاکم

. ب استين رهبران رقيز انتخاب بيآم ي و صلحو انتخابات روش عمل اقتدارگرا دارند يها ميرژ

.دهند رسيدن مي قدرت به هاي متفاوت اجازة ها به رهبران گوناگون با مهارت بنابراين دموکراسي

در عين اينکه ابزار اصلي ديکتاتورها را براي بنيادنهادن )١٩٩٣(رسلر و کنت

شان را بر يتها مشروع يمعتقدند دموکراس انند،د يم يمناسب اقتصاد کارآيي يتشانمشروع

ن يبرابنا. نهند يبنا م ياسيس يها يحقوق و آزاد ين قانونيشده و تضم ينهنهاد يندهايفرا

ها دارد ينسبت به دموکراس يريچشمگ ةکنند ثبات يها آثار ب يکتاتوريدر د يافول اقتصاد

).٢٠٠٩ موتاسکو،(

دموکراسي سياسي حرکت انتقالي قدرت اقتصادي به قدرت )١٩٩١( ١سورنسننظر به

هاي ذينفع قدرتمند را تهديد ها گروه در نقطة مقابل، ديکتاتوري. کند سياسي را تسهيل مي

سازگاري متقابل منافع . برند حمايت آنها را زير سؤال ميقدرت وسيله و بدين كنند مي

.دهد ها را کاهش مي کراسيثباتي در دمو بيزمينة قدرتمند سياسي و اقتصادي

به اين نتيجه رسيدند که چرخش رهبران دموکراتيک نشانة )١٩٩٦(و ديگران ٢کالگ

کارآمد است که تالش افراد ضاييق دستگاه بلکه انعکاسي از ،ثباتي سياسي نيست بي

ن يکند و از ا يم يخود در قدرت نف جانبة يکحفظ يخورده در انتخابات را برا شکست

.سازد يثبات و ماندگار مرا با ياساس ينةچارچوب نهادق يطر

و يت اقتصاديوضع است، گرفتهيک موردتوجه قرارکه در ثبات دموکرات يگريبعد د

لحاظ يک بهدموکرات يها مبنا، نظام نيابر. ک استيها و ثبات دموکرات ينقش آن در دموکراس

ييايپو. دارندش يگرااقتدارگرا يها مينسبت به رژ يشتريب ييايو پو يبه آزاد ياقتصاد

ش يشهروندان را بدون افزا يدهد تقاضا يها به حاکمان اجازه م مين رژيدر ا ياقتصاد

کنند که کارآمد يرا دنبال م ييها يمش خط ها مين دسته از رژين ايبنابرا. ات پاسخ دهنديمال

دارند، کمتر يشتريت بيکه شهروندان رضا يزمان. بخش هستند يتشهروندان رضا يو برا

ثبات وضعيتک را در يـدموکرات يها ميت رژين وضعيشوند و ا يم يانقالب يها دهيمجذوب ا

.دهد يقرار مديگر ياسيس يها مينسبت به رژ يشتريب ياسيس

ها در امريکاي التين به اين نتيجه رسيد که ميانگين در مطالعة تداوم رژيم )١٩٩٦(رمر سال بوده است ٩/١١ن منطقه يتاکنون در ا ١٩٤٥از سال کيدموکرات يها ميرژ ييرپايد

.است يشترين بيانگيم ،سال بوده ٨/٦که ،يکتاتوريد يها ميسه با رژيکه در مقا

1 Sorensen 2 Clague

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

دموكراسي و ثبات سياسي

١١

نظرية ثبات دموكراتيك

زان ثبات در يم ييگرا ي مشارکت و قانونها تيظرف يمبناک بريثبات دموکرات يةنظر

دهد که يدگاه نشان مين ديدر ا مباحث مطرح. کند ين مييک را تبيدموکرات يها نظام

تفاوت آنزان ينظر نوع و مک ازيدموکراتيرک و غيدموکرات يها ن ثبات در نظاميتنها ب نه

.زان ثبات متفاوت استيز ميها ن ين دموکراسيوجود دارد بلکه در ب

که يي، کشورهايغرب يها ين دموکراسيد که در بيجه رسين نتيبه ا) ١٩٨٢(پاول

ن يمقابل اعتقادات تندروانه پاسخگوتر بوده و بنابرااند در هداشتي متناسب يندگينما يها نظام

نوعي نظامي دموکراس براليپس، ل. اند ي کردهاعتراض يها ن گروهيگزياحزاب سوم را جا

له ين وسيکند، و به ا يد ميکي تأزن يم تضاد است که بر مصالحه و چانهتنظ ينةنهاد

جنکينز و کالندرمنز، (د كن س ميأي گرفتاررا ياسيه نظم سيکال عليو راد يامنظ يها چالش

٢٢ :١٩٩٥.(

مشي بررسي اثرگذاري نهادهاي بازيگر را براساس ثبات در خط سازوكارسبليس ت

ةهاي سياسي پارلماني و پارتيزاني با توجه به ظرفيت آنها در زمين نظام ةو با مقايسا. دكن مي

مشي ثير مستقيمي بر ثبات خطأت ١دهد كه بازيگران نهادي وتو نشان ميمشي تغيير خط

منجر مشي به ثبات پتانسيل كافي براي تغيير خط فقدانكه حاليدهد در نشان مي وا. دارند

مشي همچنين ثبات خط. دانجام و رژيم مي ثباتي حاكميت مشي به بي شود، ثبات خط مي

تفاوت اساسي در اين زمينه مربوط به جايگاه .يابد مي همراه با تعداد بازيگران وتو افزايش

تحقيقات باون راهاي تسبليس يافته. سياسي بازيگران وتو و انسجام داخلي آنهاست

).٢٠٠٧به نقل از ميلر، ١٩٩٥تسبليس، ( اند كردهييد أت )٢٠٠١(و مك اينتاير ) ١٩٩٩(

خش ديگري به تفاوت بين هاي دموکراتيک در ب ادبيات مربوط به مقايسة انواع رژيم

به) ١٩٩٣( ٣و اسکاچ ٢اين زمينه استپاندر . هاي نمايندگي و رياستي پرداخته است نظام

اين دو در کار خود شواهدي. پردازند هاي پارلماني و رياست جمهوري مي مقايسة رژيم

يپارلمان يها ستمينسبت به س يجمهور استير يها ستميکننده ارائه دادند که س متقاعد

يبه سبب کودتاها ياسيس يثبات يشتر مستعد بيدارند و ب بقا يبرا يکمتر يهافرصت

يجمهور استير يها که در نظاميناول ا :دو بخش است ين آنها داراييتب. هستند ينظام

يت جمهور اغلب از حما يسرئ. دارند يگذار ضوابط مجزا و ثابت جمهور و قانون يسرئ

1 Institutional Veto Players

2 Stepan 3 Skach

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

۱۳۹۴، بهار و تابستان ۱ران، سال ششم، شمارة يا يمسائل اجتماع

١٢

ها نامهبيق تصويطرممکن است مجلس را دور بزند و از برخوردار است و يگذاران کم قانون

جمهور حاکم يسگذاشتن رئي کنارجمهور ياستر يها که در حکومتيندوم ا. حکومت کند

از دارند يگذاران ن يت قانونت اکثريبه حما يپارلمان يها مقابل حکومتدر. است يکار مشکل

).٢ :٢٠٠٤کامرون و ديگران، ( ر گذاشته شوندعدم اعتماد کنا يک رأيو ممکن است با

ي همبستگيراد اول به ا :قرار گرفته استانتقاد هدفبحث استپان و اسکاچ از دو جهت

هاي پارلماني با کشورهايي سازگاري دارند حاکميتد يکه شا يمعن نيا ، بهگردد يمکاذب بر

: ١٩٩٧و شوگارت، ماينوارينگ ؛١٩٩٥ ١شوگارت،(هستند که به داليل ديگري داراي ثبات

داليلي غير از گردد که ممکن است ي به تفاوت مقررات برميايراد ديگر بر بحث علّ). ١٩

پرزورسکي ،چيباب ؛٢٠٠٢ ٢،چيباب و ليمونگي(باشد داشته هاي ذاتي اين دو رژيم ويژگي

راي شناخت اند که ب محققان به اين نتيجه رسيده رادهادليل همين اي به). ٢٠٠٤و سايق،

الزم استهاي نهادي جمهوري بررسي تفاوت هاي پارلماني و رياست چگونگي عملکرد رژيم

نگ و ينواريما ؛٢٠٠٢باب، يچ( کنند يم ها عمل اي اين نظام شرايط زمينه منزلة بهکه

).٣: ٢٠٠٤گران، يبه نقل از کامرون و د ١٩٩٧ ٣م،يفون متنها ؛١٩٩٧شوگارت،

يسةو با مقا ل کار استپان و اسکاچ پرداختنديبه تکم) ٢٠٠٤(گران يکامرون و د

يجمهور ياستر يها د که حکومتنشان دادن ٥يجمهور ياستو ر ٤يپارلمان يها حکومت

ط يو شرا يگرفتن عوامل سازمانبا درنظر. ي هستندپارلمان يها تر از حکومت يفضع بسيار

گونه نيتوان گفت که اصول مربوط به ا ينم يجمهور ياستر يها مربوط به حکومت يا ينهزم

. شود يو شکست محسوب م يثبات يها منبع ب حکومت

محققان .ت قانون استيشود حاکم ينظر گرفته مينه درن زميکه در ا يگرير ديمتغ

ک کاهش يم دموکراتين دو نوع رژين ايت قانون تفاوت بيش حاکميدهند با افزا ينشان م

. شود يممنجر م يدر هر دو نوع رژ ياسيس يش ثبات و بقايفزابه ايت قانون ابد و حاکمي يم

ت ياست که حاکم يزمان ياستير يها تيدر حاکم ياسيبروز ضعف ثبات س ،مقابل در نقطة

ةکه به اين نوع تحقيقات وارد است، توجه گسترد يبراين، ايرادعالوه. شود يف ميقانون تضع

آنها به ارتباط بين قوة مقننه و قوة مجريه و استقالل يا وابستگي اين دو به يکديگر و

ز درنظر ين قوه را نيکنند ا يل محققان تالش مين دليبه هم .گرفتن قوة قضائيه است ناديده

1 Shugart, Matthew Soberg 2 Limongi 3 Von Mettenheim 4 Parliamentarism 5 Presidentialism

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

دموكراسي و ثبات سياسي

١٣

ت قانون يحاکم يعنيک يثبات دموکرات يه مسئول اصرار بر جزء اساسيقضائ يرا قوةز ،رنديبگ

،ستيها ن مين رژينوع ا ،ياسيس يها مين رژيار مهم بيز بسينگتون تمايهانت انيبه ب. است

).٢٠٠٤کامرون و ديگران، (نامه و قوانين آنهاست بلکه درجة رعايت عملي نظام

صورت کنند که در يد ميکين نکته تأبر ا ١کيثبات دموکرات يةمطرح بر نظر انتقادهاي

ش يشرفت جوامع با افزاياز پ يق ناشيتکثر منافع و عال، به همراه يد بر اصول دموکراسيکتأ

در جوامع ياسيس يثبات يبه بتواند ين ميم شد که هميگران وتو مواجه خواهيتعداد باز

ينةتواند زم يم ياقتصاد ينةدر زم يبحران کارآمد ،نيبراعالوه. منجر شودک يدموکرات

يگريمشکل د ).٢٠٠٢ ن،يو کرا يعل( تلقي شودن دسته از جوامع يدر ا ياسيس يثبات يب

است که يد کند بحثيک را تهديدموکرات يها تواند نظام يم ياسيت سينظر مشروعکه از

قالب احترام به ن موضوع دريه و اکنون اكرد يت مطرحعنوان استبداد اکثر باو يمونتسک

).١٣٨٠نش، ( شود يها در نظر گرفته م تيريغ

ثبات غيردموكراتيك

يها حفظ قدرت در نظام ينه به چگونگين زميق در ايات تحقياز ادب يگريشکل د

ک در درون خود دو يدموکراتيرات مربوط به ثبات غيادب. ک پرداخته استيدموکراتيرغ

يها و عوامل يها، استراتژسازوكارات به ين ادبياز ا يبخش :جاد کرده استيان متفاوت ايجر

گر يدهند و بخش د ياز آنها حکومت خود را ادامه مان با استفاده يپردازد که اقتدارگرا يم

يها تيدر حاکم ياسيثبات س يسةک به مقاير مباحث مربوط به ثبات دموکراتينظ

بور مز يها تيکدام از حاکمدر هر يثبات يا بيثر بر ثبات يک پرداخته و عوامل مؤدموکراتيرغ

. کند يم يرا بررس

محققان به عوامل ،گرايت اقتدارتداوم حاکم يها سازوكارتوجه به يعني ،در بخش اول

عنوان ابزار د که بر سرکوب بهيش دارن حوزه گرايه در ايات اوليادب. توجه دارند يمختلف

ها ميکنترل و اجبار اشکال مختلف رژ يها ييتوانا حفظ قدرت متمرکز شود که به ياصل

يي تر اروپايتوتال يها ظامها از ظهور ن لين دسته تحليا يسرمشق اصل. دده يتوجه نشان م

به نقل ١٩٧٢ ٣،؛ شاپيرو١٩٦١ ،و برژينسکي فردريش ؛١٩٦٢ ٢،آرنت ك.ر(اند شدهمشتق

).٢٠٠٨ ،از فولش و رايت

جز انتقاد نش که مربوط به هالبته ب .ده استدر بحث ثبات غيردموکراتيک به اين انتقادها اشارة مشروح ش ١

.ستنيمحل بحث آن اين مقاله پسامدرن است و يها هنظري2 Arendt 3 Schapiro

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

۱۳۹۴، بهار و تابستان ۱ران، سال ششم، شمارة يا يمسائل اجتماع

١٤

ن است يت ايواقع ،رسد يح به نظر ميصح مياساس عقل سلبر ذكرشدهي اگرچه استراتژ

ن يدو دسته از مطالعات در ا. ات خود ادامه دهديتواند به ح يبا زور نم يکتاتوريچ ديکه ه

ينةزم و چهرة ديکتاتوري در) ١٩٨٧ تولوک،(موضوع پرداخته به يدگاه اقتصادينه از ديزم

نقطة. اند ين کردهسنگ نزد آنها سبکد را يتهد ياعمال قدرت و منابع مورد استفاده برا

. افته استير يين دو عامل تغياز ا يبين ترکيو همچن يد وفاداريتمرکز از سرکوب به خر

خود يگر يق تصديتعم يو سرکوب برا ١يل درونياز تما يبيکتاتورها از ترکيد ،يکلطور هب

گندي و ؛٢٠٠١ ٣،؛ گرشنسون و گروسمن١٩٩٨؛ ١٩٩٠ ٢،وينتروب(کنند استفاده مي

.)٢٠٠٧ ٤،پرزورسکي

از راه را ياجتماع يها يز و ناآراميآم ، حاکمان احتمال تحوالت خشونتها يکتاتوريدر د

،برتوچي و اسپاگات(دهند ميکننده کاهش يدتهد ياسيس يها گروه يدرون يکاهش همکار

بلکه به دور خود ائتالف ،کنند يکامل حکومت نم يکتاتورها در انزوايد .)٢٠٠١

ت وابسته يموميافت منابع قيائتالف مذکور به در يکنند که وفادار يجاد ميا يا کننده يتحما

ياز نائتالف ين اعضايع منافع در بيکتاتور به توزي، دين وفاداريحفظ سالم ا يبرا. است

.)٤٦: ١٩٨٦ ،بروق و کيمني(دارد

هاي اقتدارگراي عرب پنج استراتژي مهم را که رژيم )٢٠٠٤( ٦و شلومبرگر ٥آلبرشت

" ثبات ير براييتغ"عنوان بااند و آن را استنتاج کرده اند بردهكار بهيت خود حفظ حاکم يبرا

ها مشي اين جايگزيني در خط. دهند توضيح مي هاضعفق هاي تطبي يا استراتژي

:ند ازا عبارت ياجتماعـ ياسيب نخبگان سي، و ترک)ها پروسه( عمل يها سازوكار، )ساختارها(

؛ير چتريمتغ: بخشي تهاي مشروعي ساختارهاي مشروعيت و استراتژي

؛يو اقتصاد ياسيس ييريافتةط تغيق نخبگان با محيتطب: تغيير نخبگان

شکل؛ يغرب يس نهادهايستأ: "بدلي"ايجاد نهادهاي

؛ميقدرت رژ يسم و گسترش مبنايکردن پوپولمحدود: پذيرش همكار جديد

.ها دها به فرصتيل تهديتبد: آثار خارجي

1 Cooptation 2 Wintrobe 3 Gershenson and Grossman 4 Gandhi and Przeworski 5 Albrecht 6 Schlumberger

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

دموكراسي و ثبات سياسي

١٥

ياقتدارگرا يها تيکند، حاکم ياظهار م ١)١٩٩٩، نيگر من ويبه نقل از با( سينيم

کنند، مانند ياستفاده م يمختلف يها ياز استراتژ ياسيحفظ ثبات س يف برايضع

، "ينداز و حکومت کنتفرقه ب" اقدامات ٢سياسي، ي، همکاريقو يتيامن يها سيسرو

:٢٠٠٦س، ينيم( گانيرا يکردن خدمات اجتماع يک، و فراهمدادن به مشارکت دموکرات اجازه

ي اقتدارگرا در دورةها ميل رژيبا استفاده از تحل يسکرو پرزو ين گنديهمچن). ٩٨٦-٩٨٥

کتاتورها در يد يک به بقايدموکرات ظاهراً يدهند که نهادها ينشان م ١٩٤٦- ١٩٩٦ يزمان

).٢٠٠٨، يگند ؛٢٠٠٧، يسکرو پرزو يگند( کنند يحکومت کمک م

ثبات ياز مبناها يکي مثابة بههاي ديكتاتوري كارآيي اقتصادي نظامبه ) ٢٠٠٤( ٣آرتيج

ال است كه اگر ؤدرصدد پاسخ به اين س وا .کند يها توجه م مين دسته از رژيدر ا ياسيس

باشد، چه چيزي حاصل انتخاب عقالني جاي وقايع فرهنگي يا تصادفي بهيك رژيم سياسي

رفاه وابرخي جوامع تبيين كند؟ به نظر را در ٤شده واند وجود و تداوم يك رژيم تقبيحت مي

جوامع داراي . هاي سياسي هستند مرتبط با ثبات رژيم اقتصادي و نظم اجتماعي عوامل

داري صلح آن با مق ةديكتاتورها و مبادل ةعي به تحمل رفتار يغماگرانسطح پايين نظم اجتما

ن ترس جمعيت از مقابله با بدتريتواند چرايي مرج ميو ترس از هرج. دارندگرايش مدني

در جوامعي كه به طور نسبي از صلح مدني ،مقابلدر. ها را تبيين كند ديكتاتوري

زيرا كاهش رفاه اقتصادي ،دهد نشان ميتمايل برخوردارند، ديكتاتوري كمتر به يغماگري

به نقل ١٩٨٨ ،ياموندن ديهمچن ،٢٠٠٤آرتيج، ( شود منجرثباتي ديكتاتوري تواند به بي مي

.)٤٣٤ :٢٠٠٩ از موتاسکو،

ي به مطالعةکتاتوريد يها نظام ياسيس يبقا جهت فهم )٢٠٠٣(مسکويتا و ديگران

يابي دست مثالً(ي خصوص يجهت کاالهاکياز. پرداختند يو عموم يخصوص ينقش کاالها

ياعضا ها به تين نوع حاکميدر ا يا به شکل گسترده...) يازات، وبه اختالس، رشوه، امت

ي، ر رشد اقتصادينظ( يعموم يگر، کاالهايطرف داز. ابدي يائتالف مسلط اختصاص م

متغيرهاي . شود بخش وسيعي از شهروندان منتقل ميبه ) ...ي وعموم يها يمش خط

را ها متعددي اين دو شکل توزيع کاال را در بين حاکمان اقتدارگرا و بقاي اين نوع حاکميت

دورة ) رانت منابع طبيعي(دسترسي به منابع طبيعي مثالً. دهند تحت تأثير قرار مي

تداوم رژيم سياسي موجود را امكان و )٢٠٠٧، فولش( دهد ميحاکميت رهبران را افزايش

1 Byman and Green 2 Political co‐optation 3 Artige 4 Decried political regime

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

۱۳۹۴، بهار و تابستان ۱ران، سال ششم، شمارة يا يمسائل اجتماع

١٦

رژيم به يبراين، معافيت از اتکا عالوه). ٢٠٠٧ ١،، اولفلدر٢٠٠٤ اسميت،(کند بيشتر مي

شده است منجر ها به کاهش ميزان پاسخگويي اين دسته از رژيم نظام مالياتي پرهزينه

نشان داده است که درآمدهاي )٢٠٠٧(موريسون ،تري به شکل جدي. )٢٠٠٠براتيگام، (

،مسکويتا و ديگران(هاي ديکتاتوري رابطه دارد تغيير در رژيم کماحتمال هغيرمالياتي ب

). ٥-٦ :٢٠٠٨ ،تراي به نقل از فولش و٢٠٠٣

با تدوين يک نظرية عمومي براي اشکال مختلف ديکتاتوري )١٩٩٨، ١٩٩٠(ينتروب و

طريق سرکوب، رشد اقتصادي و کتاتورها قدرت را ازکند که چگونه دي به اين نکته اشاره مي

.)٤٤٩: ٢٠٠٥ديگران، اورلند و وينتروب، به نقل از(کنند توزيع رانت حفظ مي

برخي نويسندگان امکان . کنندة ثبات رژيم باشد تواند تعيين نوع رژيم اقتدارگرا نيز مي

يريپذ يبو آس ياسيکنشگران س يزةبر انگ را هاي اقتدارگرا اثرگذاري ساختار نهادي رژيم

درون قوة مقننهدهد تعدد احزاب يها نشان م افتهي. اند مطالعه کرده ها مين نوع رژيحاکمان ا

). ٢٠٠٧ ،يو پرزورسک يگند(کتاتورها در قدرت دارد يبر ثبات د ياثر مثبت

دربارة )٢٠٠٤ و ١٩٩٩( ٢گدس ،يکتاتوريد يها مياز رژ يويآلترنات يبند س طبقهبراسا

بحث يو فرد يحزب ي، تکنظام يها ميدرون رژ ييگرا ي فرقهها عالئق نخبگان و شکل

از حفظ شيرا ب ينهاد نظام ييکه افسران اتحاد و کارآينخاطر ا ي، بهنظام يها ميرژ. کند يم

دهند ينشان م يدلبستگ گراييركمتر از اشكال ديگر اقتدا نهند، به قدرت يمنصب ارج م

يم برايدرون رژ يها ، تمام فرقهيحزب ي تکها مقابل، در نظامدر). ٢٦: ٢٠٠٤گدس، (

ياعضا يحزب يها سازمان ،نيابرعالوه. دارنده انگيزبا هدف ماندن در مناصب خود يهمکار

نده يفزا يو اثرگذار يزن ، چانهها مشتمل بر حل تفاوت يخاص يخود را با چارچوب فکر

د و حفظ يرا تول يا يوستهپ هم به يمسلط کادر حزب يجه سازمان حزبينتدر. آورند يمبار

). ٢٠٠٤ ي،ل براون( کند يم

ي صنف يها گروه يبرا ييابزارها ي، حزب قو"يعاد"ي ها دوره يدر ط ت،يبه نظر اسمبنا

يقيطرکردن منافع از يزهم و کاناليخود به رژ يها يمش ي و خطاسيس هاي اولويت جهت ارائة

در . سازد يکرده بود فراهم م ينيب يشپ ١٩٦٠ ي دهةحزب يت تکگتون در حاکمنيهانت که

يداخل يها ن ضمانت موثق گروهيمي تأحزب يقاطع نهادها يفةبحران، وظ يها دوره يط

ماندگار آنها به يق وفاداريطرن حالت ازيتواند به بهتر يمدت آنها م ياست که منافع طوالن

).٤٣١ :٢٠٠٤اسميت، (د م حفظ شويرژ

1 Ulfelder 2 Geddes

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

دموكراسي و ثبات سياسي

١٧

شان ي وفادار خواهند ماند که منافعصورتط درب فقيرق يها فردمحور، فرقه يها ميدر رژ

برخالف .م باشديه رژيعل خطرآميز شدة توطئةبيني پيشاز منافع شيم بيت رژياز حما

کردن فرقه از اها ممکن است رهبران فرقه با مستثن مين نوع رژيدر ا ،يحزب ي تکها ميرژ

در ١به نظر جکسون و روزبرگ،). ١٤ :٢٠٠٤گدس، ( ش دهنديمشارکت، منافع خود را افزا

يت اساسيفعال .کند يم يطرفدار يوان يمانان و مشتريپ ، نظام از رهبر، هميت فرديحاکم

م يا رژير حاکم ييا تغيم يرژ يت فرديموميق ي به شبکةابي ي دسترهبر شامل تالش برا

.)٤٢٤ :١٩٨٤جکسون و روزبرگ، ( است يگريم ديجاد رژيموجود و ا

تر هستند و يتوتال يها تيمدت حاکم ياغلب اشکال طوالن يحزب ي تکها ميجه رژينتدر

گدس ؛٢٠٠٧: ٢٠٠٤لي، براون(شوند يشکننده محسوب م يطور ذات ي بهنظام يها ميرژ

ها به رهبران اقتدارگرا اين واقعيت، زماني که توجه ما از رژيم وجود با). ٢٠٠٤ و ١٩٩٩

در رهبران )٢٠٠٧(براساس نظر فرانتز . کلي متفاوت استمنطق به ،شود منتقل مي

که يناول ا: شوند يبا کودتا مواجه م زياداحتمال هل بيبه دو دل يو نظام يحزب ي تکها ميرژ

که ينکند، و دوم ا يل مينخبگان را تسه يک مساعيوجود دارد که تشر يها نهاد ن نظاميدر ا

).٧- ٥ :٢٠٠٨ت، يرا فولش و( دارند يتيبر دستگاه امن يشترين نخبگان کنترل بيا

به اتخاذ ي اقتدارگرا اسيس يها مينقش رانت در ثبات رژ ينةمباحث دانشمندان در زم

ر يفق يمجازات کشورها يتر براي ثروتمندکشورها يشده است که برخمنجر ييها استيس

٢ييزدا ي بر ثباتاقتصاد يها نقش مجازات يت به بررسيو را فولش. رنديگ يش ميدر پ

ن يب م اقتدارگرا در رابطةيکنند که نوع رژ يآنها خاطرنشان م. اند حاکمان اقتدارگرا پرداخته

ي ها مياساس، رژ ينابر. کند يعمل م يانجير ميمتغ همچوني ثبات يها و ب مجازات

و رانت يخارج يها خود به کمک يتيموميق ي حفظ شبکةکه برا يو مونارشمحور شخص

ي ها ميمقابل، رژدر. رنديگ يها قرار م مير تحريثيشتر تحت تأهستند ب يمتک يعيمنابع طب

م مجدد يو تسه ياتيمال يدرآمدها) شيافزا يو حت(حفظ درکه يو نظام يحزب تک

ن دو با يا. دهند يش ميشان را افزا٣يدرون يها سطوح انتخاب توانمندند،شان يها نهيهز

يها مدل. شان را آزمون کردندهاي هيفرض ٢٠٠٠تا ١٩٤٦ يها سال يها استفاده از داده

يخارج ير فشارهايثتحت تأ بيشتر ٤هاي فردگرا داد اتوکراتشده نشان ي استفادهطول

ها احتمال ر نشان داد که مجازاتييتغ يها وهيل شيگونه کشورها تحل يندر ا. هستند

1 Jackson and Rosberg 2 Destabilizing 3 Cooptation 4 Personalist Autocrats

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

۱۳۹۴، بهار و تابستان ۱ران، سال ششم، شمارة يا يمسائل اجتماع

١٨

ي ها ميرژ بابها در مجازات. دهد يش مير کودتا را افزايت نظيحاکم قاعدة يرات بييتغ

).٢٠٠٨ت، يفولش و را( ر بودنديثتأ يب يو نظام يحزب تک

ن نکته اشاره يها به ا يکتاتوريت متمرکز در ديريط مديه شرابا توجه ب يگريبحث د

از راه ن کمتر يدارند و بنابرا يشتريت بيموفق يت اقتصاديريها در مد يکتاتوريکه دکند يم

).٢٥٤ :٢٠٠٤، يسيو ع ياز عل به نقل ١٩٨٨ ،مونديدا( شوند يد ميتهد ييشکست کارآ

کنند که اظهار مي) ١٩٨٣( و وود) ١٩٩٣(، پرزورسکي و ليمونگي )١٩٩٣(بردهان

ين دارايب قوانيبر تصو يگذار يي از سرپوشباال با درجة ١باور ي توسعهاقتدارگرا يها ميرژ

اند که ين گزارش کردهآنها همچن. شوند يمدت مشخص م در کوتاه ٢دولت يبرا يمنافع مال

ک يدموکراتيرغ يع درآمد به کشورهايبازتوز يها يمش ي نهادها از خطسازيي جداتوانا

. تري نسبت به کشورهاي دموکراتيک داشته باشند آسياي شرقي اجازه داده است رشد سريع

بنابراين، اگر ثبات سياسي تابعي از توسعة اقتصادي است، ديکتاتوري بايد نسبت به

، پرزورسکي و ليمونگي، ١٩٩٣بردهان، (هاي قابل مقايسه تداوم بيشتري داشته باشد دموکراسي

).٢٠٠٩موتاسکو، ؛٢٥٤ :٢٠٠٤به نقل از علي و عيسي، ١٩٨٣و وود، ١٩٩٣

د يمتناسب با تولي ربناهايکه ز يکنند جوامع ياظهار م) ٢٠٠٢(ن يو کرا يعل

اکمان قدرتمند کارآمد انجام ق حيطررا از ين کاريچن اند، نوعاً يجاد کردها ٣ريناپذ يخستگ

شان را يش دارند منابعو گراند مستعدتر ياسيفشار س يها گروه يها برا يدموکراس. اند داده

. شان منتقل کنند ياسيقدرت س يها به شالوده

طرف ن انتقادها ازياز ا يکيکه است شده انتقاد واقع هدفيز ثبات اقتدارگرا ن يةنظر

ند که ن اعتقاديک بر ايطرفداران ثبات دموکرات. ک استيثبات دموکرات يةطرفداران نظر

ييها قالب برنامهده درحال حاضر درين ايا. سر آمده استه اقتدارگرا ب يها متخ حکويتار

ن ين خود ايبنابرا. شود يدنبال م يجهان يها قدرت يطرف برخاز يگسترش دموکراس يبرا

ن يا يبراتواند يمد، ن شويگزيت جاياز حاکم يگريت اقتدارگرا با نوع ديد حاکميتفکر که با

.کننده باشد ثبات يب ها مينوع رژ

ها ن نوع نظاميه در اياول ياز صادرات کاالها يناش ياقتصاد ييه بر کارآيتک ،نيبراعالوه

ممکن يط افول اقتصاديکند که در شرا يز فراهم مياز بازار ن يناش هاي نوسان ينه را برايزم

.دظام اقتدارگرا با بحران مواجه شواست ن

1 Development-minded 2 Pork Barrel 3 Over Diversion

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

دموكراسي و ثبات سياسي

١٩

دموكراتيك و اقتدارگراهاي ثبات اقتدار تركيبي و نقد نظريه

ي است ا يهنظر کنند، يد ميکي از منابع ثبات تأکه بر نوع خاص مزبورحث ابممقابل ةدر نقط

ز يه را نين نظريخود ا .داند يالخط م يم را منحنيو نوع رژ ياسين ثبات سيب که رابطة

يا شکل و عده (U) وي ن رابطه رايا يا ي که عدهن معنيبه ا ؛توان به دو شکل دانست يم

.رنديگ ينظر م معکوس در (�)يو ديگر

ثبات سياسي ،هاي داراي اقتدار تركيبي گار معتقد است نظام نوع اول، براساس رابطة

جاد کرد؛ يز ايتوان تما يها م يدر درون دموکراس .)١٤٨٢ :١٩٧٤ ١گار،( دارندبيشتري

يها يدموکراس در يهستند ولک يثبات دموکرات يها يژگيو يمستحکم دارا يها يدموکراس

. شود يم مشاهده نمياز رژ يستميس يها تيو حما ين دموکراسيب يخط يرمستحکم رابطةغ

ت ين حمايب يرمستحکم رابطةغ يها يدهند که در دموکراس ينشان م ٣ونيو کار ٢گسونيسل

کند يت ميشکل تبع (U) وي يمنحن ياز الگو يست وکنواخت ني ياسيو ثبات س يستميس

).٤٠٧ :٢٠٠٢سا، يدسو ؛٢١١ :٢٠٠٩فلده، ؛٥٩ :٢٠٠٢ون، سليگسون و کاري(

ن نوع يب يمنحن ي که بر رابطةدگاهيد را يقيدگاه اقتدار تلفيد نوع دوم، براساس رابطة

زان يدگاه معتقد است که مين ديا. دكن يرد م داردد يکي تأاسيس) يثبات يب(م و ثبات يرژ

يا يش دموکراسيو به تناسب افزااست شتر يب يقيدر اقتدار تلف) ياسيس يثبات بي(ز يست

وجود دليلها به يرود دموکراس يانتظار م. شود يشتر ميب ياسيزان ثبات سيم ييگرااقتدار

اقتدارگرا به يها ميدر رژ ي، ولداشته باشند يکمتر ي، جنگ داخليتيمنابع کمتر نارضا

؛٢٠٠١هگره و ديگران، (است شوند ستيز کمتر اينکه مخالفان با خشونت سرکوب مي دليل

).١٤: ٢٠٠٩باسدائو و لي، ؛١٥٦ :٢٠٠٥، شرلي، گلدتيش و استراند ؛٢٠٠٣فيرون و اليتين،

ها چارچوب نظري، مدل تحليلي و فرضيه

متنوع و يبه حد ياسيو ثبات س ياسيس يها مين رژيب ينة رابطةمباحث مطرح در زم

با. نياز دارد يقتحق ي ادامةمناسب برا يکردين حوزه به اتخاذ رويگسترده است که محقق ا

ي، اسيو ثبات س ياسيس يها مين انواع رژيب ينة رابطةموجود در زم يها توجه به استدالل

ها يدموکراس .برخوردار باشد يتر يک از پشتوانة مناسبدگاه ثبات دموکراتيرسد د ينظر م به

کنند، ين ميرا تضم ياسيس يها يدهند، حقوق و آزاد ينه نظم ميتضادها را به شکل نهاد

1 Gurr 2 Seligson 3 Carrion

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

۱۳۹۴، بهار و تابستان ۱ران، سال ششم، شمارة يا يمسائل اجتماع

٢٠

وارد قدرت شوند تا چرخش رهبران رخ دهد، و دهند يقدرتمند فرصت م يها به گروه

.کنند يمختلف ثبات خود را حفظ م يهاسازوكارق يطراز

مقابل مخالفان دارند قادر که در يزياد يريپذ انعطاف دليل به ها مين دسته از رژيا

ن مقاله فرض ين در ايبنابرا. هستند تضادها را کنترل و به نفع خود از آن استفاده کنند

.هاست نظام ديگراز شيک بيدموکرات يها در نظام ياسين است که ثبات سير امحققان ب

رفته ين مقاله پذيدگاه مرجح در ايد مثابة يک بهثبات دموکرات يةکه نظرينکنار ااما در

ن انواع يب ياسيزان ثبات سيتفاوت م ينةمباحث مطرح در زم ،سندگانيشود، به نظر نو يم

يت قانون و کارآمدير حاکميت متغيگاه و اهميو جاطرف کيک ازيدموکرات يها نظام

گر يازطرف د ياسيزان ثبات سيم و مين نوع رژيگر ب ير مداخلهعنوان متغ ي بهاقتصاد

ياسيس يها مين انواع رژيب ياسيزان ثبات سيتنها م که نه ين معنيبه ا .پذيرفته شده است

برخوردارند، يشتريبالنسبه ب نه از ثباتين زميک در ايدموکرات يها و نظام استمتفاوت

.ميخور يمي برستميس تفاوت درون ينوع ز بهين ياسيمختلف س يها بلکه در درون نظام

رد کننده دا بين نوع رژيم و ثبات سياسي، ميزان حاکميت قانون نقشي تعديل در رابطة

يبنديکه پا ييها ميرژ ,گريبه عبارت د .دهد مير قرار يثير را تحت تأن دو متغين ايب و رابطة

ييها ميرژ ,مقابل ي برخوردارند و در نقطةشتريت قانون دارند از ثبات بيبه حاکم يشتريب

.برخوردارند يقرار دارند از ثبات کمتر يتر يينت قانون در سطح پاينظر حاکمکه از

ر ين دو متغين ايب يين رابطةدر تع يگريز شاخص دين ياقتصاد يکارآمد ,نيبرا عالوه

.ناکارآمد است يها ميشتر از رژيب ياسيزان ثبات سيکارآمد م يها ميدر رژ .شود يمحسوب م

:است ١به شکل نمودار نظريمنتج از مباحث يليمدل تحل

مدل تحليلي تحقيق. 1نمودار

مينوع رژثبات

سياسي

يزانم

حاکميت

کارآمدی

اقتصادی

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

دموكراسي و ثبات سياسي

٢١

تحقيقهاي رضيهف

يها ميکه در رژ يمعن نيا ؛ بهم متفاوت استياساس نوع رژي براسيزان ثبات سيم

، يهاست و به تناسب کاهش دموکراس ميانواع رژ ديگرشتر از يب ياسيک ثبات سيدموکرات

.ابدي يکاهش م ياسيزان ثبات سيم

م يمتفاوت رژ يها اساس شکليز برم نيدر داخل هر نوع رژ ياسيزان ثبات سيم

و ياستيو ر يپارلمان يها ن نظاميها ب يدر داخل دموکراس. دارد يستميس درون يها تفاوت

نظر ثبات از يحزب ي و تک، نظاميفرد يها تين حاکميگرا بي اقتدارها در داخل نظام

.تفاوت وجود دارد ياسيس

؛ دهد ير قرار ميثي را تحت تأاسيم و ثبات سين نوع رژيب يت قانون رابطةزان حاکميم

نظر از نوع يا کاهش آن صرفم يت قانون در رژيزان حاکميش ميکه به تناسب افزا ينحو به

.ابدي يا کاهش ميش يافزا ياسيم ثبات سيرژ

ر قرار يثي را تحت تأاسيم و ثبات سين نوع رژيب ي رابطةاقتصاد يزان کارآمديم

ا کاهش آن ي ميدر رژ ياقتصاد يزان کارآمديش ميکه به تناسب افزا ينحو به ؛دهد يم

.ابدي يا کاهش ميش يافزا ياسيم ثبات سينظر از نوع رژ صرف

روش تحقيق

و با استفاده از استملت يل آن کشورـ است که واحد تحل يملت ينب يقيتحقحاضر پژوهش

يها داده. شوند يق آزمون ميتحق يها هيفرض يالملل ينب يها سازماني ها داده ةيل ثانويتحل

ده و مورد ن درآميانگيبه شکل م كوشش محققانكه بهاند ي منتشر شدهمذکور به شکل طول

. اند استفاده قرار گرفته

ل يتشک يالديم ٢٠٠٩تا ١٩٩٥ يها کشور جهان در سال ٢٠٨ق را يتحق يآمار جامعة

را ق يمستقل تحق يرهاير وابسته و متغيمربوط به متغ يها ها داده سالاين دهند که در يم

و است يصور ييبر روا يها مبتن داده ييروا. اند كردهگزارش يالملل ينو ب يمل يها سازمان

.ها استفاده شده است ن دادهيمي تأدانشمندان متخصص مربوط به موضوع براكمك از

.اند كردهين متأ ها داده ةکنند يهته يها سازمان راها ن دادهيا ييايپا ،نيبراعالوه

استفاده ها که از داده يمحققان يها و برخ داده يةق، منابع تهيتحق يها نقش سازه

.خالصه شده است ١د در جدول ان کرده

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

۱۳۹۴، بهار و تابستان ۱ران، سال ششم، شمارة يا يمسائل اجتماع

٢٢

اند استفاده كرده ها ها و برخي محققاني كه از داده داده ةهاي تحقيق، منابع تهي نقش سازه. 1جدول

نقش متغير در نام سازه تحقيق

ها منبع تهيه داده هاي مذکور برخي محققاني که از داده

اند استفاده کرده) رهاي اخي ويژه در سال هب(

ثبات سياسي

متغير وابستهشده هاي تهيه داده(بانک جهاني ٢)۲۰۱۰و ديگران ١توسط کافمن

، )٢٠٠٨( ، لنگبين و ناک)٢٠١٠(ديارا و پالن و ديگران ، موينهان)٢٠٠٨(و جانسون دواراجان

)٢٠١٠(

دموکراسي

متغير مستقل

Polity IV

، )٢٠٠٣(فيرون و اليتين ،)٢٠٠٥(لوجال و ديگران شرلي، ،)٢٠٠٧(اولفلدر ،)٢٠٠٥(سيندر و باهاواني

، )٢٠٠١،٢٠٠٨(راس ،)٢٠٠٥(گلدتيش و استراند ، )٢٠٠٥(کافمن و بلور ،)٢٠٠٧( ٣و ايشي ياما برونينگو کوين فريمن ،)٢٠٠٧(رادل و اوربينا ،)٢٠٠٤(مرشد

،)٢٠٠٩(مارشال و کول ،)٢٠٠٦(نوريس ،)٢٠٠٨( ،)٢٠٠٨(برکمن و ديگران ،)٢٠٠٧(تئورل و هدونيس )٢٠٠٨( برونشويلر و بولته ،)٢٠٠٥(گلدستون و ديگران

ميزان حاکميت قانون

متغير ميانجي

هاي تهيه شده داده(بانک جهاني )۲۰۱۰ ديگرانتوسط کافمن و

، پريچت )٢٠١٠( ، فيرون)٢٠١١(تيواري و کاليتا رابينسون ,)٢٠٠٥(بارون ،)٢٠١٠(و ويجر

)٢٠٠٦(، ايمي )٢٠٠٩(

٤کارآمدي اقتصادي

متغير ميانجيINSCR٥

Center for Systemic Peace(CSP)

شده توسط مارشال و کول تهيه

کيسيلوسکي، ،)٢٠٠٩( ٧و گيالئومونت ٦گيالئومونتمک گينلي ،)٢٠٠٩(نيومن ،)٢٠١٠( ٨و اشر روزا)٢٠١٠(

است از يا در سطح فاصله ها که سنجش دادهينبا توجه به ا يآمار يها ازنظر روش

.استفاده شده است ها هيها و آزمون فرض ف دادهيتوص يک برايپارامتر يها روش

ها يافته

ثبات سياسي

دسترس بوده است درکشور ٢١٠ يق برايتحق وابستةر يمتغ مثابة ي بهاسيثبات س يها داده

مختلف جهان يکشورها يبرا يالديم ٢٠٠٩تا ١٩٩٦ يها سال يها ن دادهيانگيکه م

.محاسبه شده است

زان يم. بوده است ٢٦/٢٨و انحراف استاندارد آن معادل ٣/٥٠ ياسين ثبات سيانگيم

نظر ثبات از يبررس تحت يورهادهد کش يبوده است که نشان م ٠١٩/٠معادل يکج

1 Kaufmann

اند بنابر تهيه كرده World Government Indicators (WGI)عنوانباگران هايي كه کافمن و دي داده ٢مورد استناد قرار يقاتمقالة تحقي ۳۵۰۰هاي مذکور طي دهة گذشته در بيش از کنندگان داده ادعاي تهيه . ه تعداد معدودي از آنها اشاره شده استن جدول بکه در اي )۲ :۲۰۱۰گران، کافمن و دي( گرفته است

3 Ishiyama به ۴نه و معناي حداکثر شکنندگي دولت در اين زمي به صفراند که کدگذاري شده ۴ها از صفر تا اين داده ٤

اين معني که اند به تحقيق مقادير مذکور به عکس خود تبديل شدهمعني حداقل شکنندگي است، ولي در اين . ن مقدار آن استبيشتري ۴صفر کمترين مقدار کارآمدي و

5 Integrated Network for Societal Conflict Research 6 Patrick Guillaumont 7 Sylviane Guillaumont 8 Asher

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

دموكراسي و ثبات سياسي

٢٣

بودن دهيبوده است که خواب - ٢٣٢/١معادل يدگيزان کشيم .اند ي استاندارد بودهاسيس

.دهد نشان مي ياسيزان ثبات سيف ميط يرو ار ع کشورهايتوز يمنحن

يها استفاده از آزمون يق است، برايتحق ر وابستةيمتغ ياسينکه ثبات سيبا توجه به ا

ژه با توجه به يو هب( ياسير ثبات سيع متغيا توزيشود که آ يال مطرح مسؤين ک ايپارامتر

ر؟يا خيع نرمال است يتوز يدارا) يدگيزان کشينظر ماز يبودن منحن دهيخواب

يم که خروجيا يرنوف استفاده کردهاسم ـ ين سؤال از آزمون کولموگروفپاسخ به ا يبرا

.گزارش شده است ٢در جدول . اس. اس. پي. اس بودن ثبات سياسياسميرنوف براي استاندارد ـآزمون كولموگروف . 2جدول

هاي نهايي تفاوت پارامترهاي استاندارد

کولموگروف اسميرنوف

داري سطح معني منفي مثبت مطلق انحراف استاندارد ميانگين تعداد

١٤٣/٠ ١٤٩/١ - ٠٧٩/٠ ٠٧٥/٠ ٠٧٩/٠ ٢٧/٢٨ ٣/٥٠ ٢١٠

يدار يمعن( ستيدار ن يمعن ٠٥/٠ر يرنوف در سطح زياسم ـ آزمون کولموگروف يخروج

در ياسيثبات س يع فراوانيدر توز يدگياز کش يزانيوجود مبان ي، بنابرا)است ١٤٣/٠آزمون

ع استاندارد تفاوت ين کشورها با توزير در بين متغيع ايت توزي، وضعيبررس تحت يکشورها

.دكرهاي آماري پارامتريک استفاده از روش ها هبراي آزمون فرضي توان داري ندارد و مي معني

توصيف متغيرهاي مستقل و ميانجي

ها داده يوضعيت توصيف .3جدول

نام سازه فيرد ةدامن

راتييتغ نيانگيم

انحراف استاندارد

ب يضر يدگيکش

ب يضر يچولگ

يدارا يتعداد کشورها معتبر يهاداده

۱۵۷ -۴۸۳/۰ ۳۸۵/۰ ۵۵/۶ ۸۱/۲ -۱۰ تا ۱۰ يزان دموکراسيم ۱

۲۰۷ ۲۲/۰ -۸۵۸/۰ ۹۷/۰ ۰۰/۰ -۵/۲تا ۵/۲ ت قانونيحاکم ۲

۱۶۳ -۰۴۰/۰ - ۴۳/۱ ۴۹/۱ ۹۷/۱ ۴تا ۰ يقتصادا يکارآمد ۳

ين داده برايانگيم .دسترس بوده استدرکشور ١٥٧ يبرا يزان دموکراسيم يها داده

معادل يزان کجيم. بوده است ٥٥/٦و انحراف استاندارد آن معادل ٨١/٢ مختلف يکشورها

ده شده و اکثر کشورها يبه سمت چپ کش يدهد دم منحن يبوده که نشان م - ٤٨٣/٠

يتمرکز جزئبوده است که ٣٨٣/٠معادل يدگيزان کشيم .شوند يک محسوب ميدموکرات

.دهد نشان مين يانگيم يرو راع کشورها يتوز يمنحن

مذکور مورد توجه قرار يکشورها يز برايم نير نوع رژيمتغ ,يزان دموکراسيبر م عالوه

ک،يکشور دموکرات ٢٨ها اساس دادهي معتبر، برها داده يکشور دارا ١٦٨که از است گرفته

داراي کشور ٥٢و ١يديبريه يها ميرژ يکشور دارا ٣٦ناقص، يدموکراس يکشور دارا ٥٢

. اند گرا محسوب شده يم اقتداررژ

هاي يژگاند، بلکه داراي وي تند نه دموکراتيک و نه ديکتاتوريهايي هس هاي هيبريدي رژيم منظور از رژيم ١

.)۲۰۰۲ موند،داي(مرکبي از دو سيستم هستند

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

۱۳۹۴، بهار و تابستان ۱ران، سال ششم، شمارة يا يمسائل اجتماع

٢٤

ستم يس يکشور دارا ٨٦معتبر يها داده يکشور دارا ١٨٢ها از ميرژ ينظر انواع داخلاز

٤٠، يجمهور يقيستم تلفيس يکشور دارا ٩، يستم پارلمانيس يکشور دارا ٣٥، ياستير

. اند هاي نظامي بوده کشور داراي سيستم ٥حزبي و کشور داراي سيستم تک ٧، يکشور مونارش

ين داده برايانگيم .دسترس بوده استدرکشور ٢٠٧ يت قانون برايحاکم يها داده

معادل يزان کجيم. بوده است ٩٧/٠و انحراف استاندارد آن معادل ٠١مختلف يکشورها

معادل يدگيزان کشيم .دهد ن نشان مييانگير ميزرا کشورها يانباشت جزئبوده که ٢٢/٠

زان يف ميط يع کشورها رويتوز يبودن منحن يدهخواب دهندة بوده است که نشان - ٨٥٨/٠

.ت قانون استيحاکم

ين کشورهايانگيم .دسترس بوده استکشور در ١٦٣ يبرا ياقتصاد يکارآمد يها داده

بوده ٠٤/٠معادل يزان کجيم. بوده است ٤٩/١و انحراف استاندارد آن معادل ٩٧/١مختلف

بودن يدهبوده است که خواب - ٤٣/١معادل يدگيزان کشيم .شود يکه استاندارد محسوب م

.دهد نشان مي ياقتصاد يزان کارآمديف ميط يرو ارکشورها ع يتوز يمنحن

رژيم و ثبات سياسي

م و ثبات ينوع رژ ي هم به رابطةاسيم و ثبات سين رژيب رابطة يق دربابتحق يها هيدر فرض

که نوع ينبا توجه به ا. توجه شده است ياسيو ثبات س يدموکراس ي و هم به رابطةاسيس

با استفاده از ياسيم و ثبات سين نوع رژيب رابطة ،شود يمحسوب م يفيک يريم متغيرژ

. است سنجيده شدهشر يآزمون ف

زان ثبات ينظر ممختلف از يها مين رژيدهد که تفاوت ب ينشان ماف آزمون يخروج

.دار است يمعن درصد ٩٩ ينان بااليبا اطم ياسيس

N = ١٦٨, V1 = ٣, V2 = ١٦٤, F= ٤٩/٤٦ Sig < ۰۱/۰

يها مين رژيدهد که ب يانس نشان ميل واريمربوط به تحل ٢يبيتعق يها ن آزمونيهمچن

ينييدو در سطح پاو هراست نبوده ياسيزان ثبات سينظر ماز يگرا تفاوتي و اقتدارديبريه

ک در سطحيدموکرات يها ميو رژ در سطح متوسطاقص ـک نيدموکرات يها ميرژ .دـدارنقرار

.دهد يها را نشان م ن تفاوتيا ٤جدول . اند قرار گرفته ييباال

.اند ها استاندارد شده داده ١ . هاي تحليل واريانس استفاده شده است دادن تفاوت زيرگروه از آزمون تعقيبي توکي براي نشان ٢

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

دموكراسي و ثبات سياسي

٢٥

هاي مختلف ازنظر ثبات سياسي تفاوت نظام .4جدول

مينوع رژ

تعداد کشورها هارگروهيز

۱ ۲ ۳

۸۸۶۴/۲۹ ۳۶ يديبريه

۶۷۸۳/۳۱ ۵۲ اقتدارگرا

۹۳۹۹/۴۵ ۵۲ ناقص يدموکراس

۴۷۰۸/۸۱ ۲۸ کامل يدموکراس

۱ ۱ ۹۷۸/۰ آلفا يداريسطح معن

در ياسيزان ثبات سينظر تفاوت مها از مين رژيبر تفاوت ب يق مبنياول تحق يةن فرضيبنابرا

. شود يد متأيي ها مين انواع مختلف رژيب

کند و يتوجه م ياسيزان ثبات سيدر م يستميس درون يها ق به تفاوتيدوم تحق يةفرض

يها ميطرف و رژ يکاز يو پارلمان ياستير يها ن نظاميب ياسيزان ثبات سيتفاوت م يمدع

ل ياساس آزمون تحليز برها ن ن رابطهيا .گر استيطرف داز يو نظام يحزب ي، تکمونارش

.شده است يانس بررسيوار

ينان بااليبا اطم نهين زميدهد که تفاوت در ا يانس نشان ميل واريآزمون تحل يخروج

.دار است يمعن درصد٩٩N = ۱۶۸, V1 = ٣, V2 = ۱۶۴, F= ٤٩/٤٦ , Sig < ۰۱/۰

كيدموكرات يها ن نظاميب ياسيثبات س يستميستفاوت درون .5جدول

تعداد کشورها کيم دموکراتينوع رژ ها رگروهيز

۱ ۲ ۳ ۸۳۵۵/۳۳ ۸۶ ياستير يها نظام ۳۷۹۶/۵۷ ۳۵ يپارلمان يها نظام

۸۹۴۷/۷۹ ۹ يبيترک يجمهور يهانظام ۱ ۱ ۱ آلفا يداريسطح معن

دارندک يدموکرات يکه نهادها يبيو ترک ي، پارلمانياستير يها مين رژيب سةيدر مقا

ل يتحل يبيآزمون تعق. نشان داده شده است ٥يستم در جدول ن سه نوع سين ايتفاوت ب

ن ثبات يکمتر ٨/٣٣معادل ياسيبا ثبات س ياستير يها ميدهد که رژ يانس نشان ميوار

و هستند ياسيحد متوسط ثبات س يدارا ٤/٥٧با يپارلمان يها ميرژ .را دارند ياسيس

.ها هستند ستمين سين ايب در يزياد ياسيثبات س يدارا ٩/٧٩ن يانگيبا م يقيتلف يها ميرژ ااقتدارگر يهامين رژيب ياسيثبات س يستميتفاوت درون س .6جدول

تعداد کشورها اقتدارگرام ينوع رژ ها رگروهيز

۱ ۲

۳۲.۳۴۵۵ ۵ ينظام

۳۹.۸۸۳۱ ۷ يحزبتک

۶۷.۶۳۶۷ ۴۰ يمونارش

۱ ۱ آلفا يداريسطح معن

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

۱۳۹۴، بهار و تابستان ۱ران، سال ششم، شمارة يا يمسائل اجتماع

٢٦

انس يل واريتحل يبيآزمون تعق يگرا خروجي شکل اقتداردارا يها مين رژيب سةيدر مقا

. است يو نظام يحزب ي تکها ميبا رژ يمونارش يها مين رژيدار ب يتفاوت معن دهندة نشان

ثبات معادل يها نيانگيبا م يو نظام يحزب ي تکها ميدهد که رژ ينشان م ين خروجيا

سه با يم در مقاين دو نوع رژيکه ا يحالگر ندارند، دريکديبا يدار يتفاوت معن ٩/٣٩و ٣/٣٢

ز ثبات ا يتر ييندر سطح پا ٦/٦٧معادل ياسين ثبات سيانگيبا م يمونارش يها ميرژ

يها باب تفاوتز دريق نيدوم تحق يةتوان گفت فرض ياساس م نيابر .رنديگ يقرار م ياسيس

.شود يد مي تأيياسيس يها در داخل نظام يستميس درون

ثبات سياسي دموكراسي و ر رابطةتحليل مسي

ل يتحلشده يق ارائهکه مدل تحقينق، با توجه به ايسوم و چهارم تحق هاي هيآزمون فرض يبرا

ر يمقاد ادامهم که در يکن يون استفاده مير حاصل از آزمون رگرسيب مسياز ضرا ،ر استيمس

.شوند يل ميو تحل ير مربوط گزارشمس هاي رگرسيون مدل تحليل مسيرمقادير مربوط به آزمون .7جدول

مدل ةشمار

رگرسيوني متغير وابسته

) هاي(متغير

مستقل

ضريب

تبيين

مقدار آماره

اف

سطح

دارييمعن

ضريب بتا

)مسير(

داري معني

يت

۱ ثبات سياسي

حاکميت قانون

٠٠٠/٠ ٣٩٤/١١١ ٦٩/٠

٠١/٠زير ٨٢٢/٠

٠٥/٠باالي ٠٤/٠ کارآمدي اقتصادي

٠٥/٠باالي -٠٠٥/٠ ميزان دموکراسي

٢ ميزان حاکميت

قانون ٠١/٠زير ٥١٤/٠ ٠٠٠/٠ ٧٢٤/٥٥ ٢٦٤/٠ ميزان دموکراسي

٣ کارآمدي

اقتصادي ٠١/٠زير ٣٨٦/٠ ٠٠٠/٠ ٦٥/٢٦ ١٤٩/٠ ميزان دموکراسي

ضرايب مسير رابطة دموكراسي و ثبات سياسي . 2نمودار

يت قانون رابطةزان حاکميدهد که م يق نشان مير مربوط به مدل تحقيل مسيب تحليضرا

ت يزان حاکميش ميبه تناسب افزا. دهد ير قرار ميثي را تحت تأاسيم و ثبات سين نوع رژيب

۳۸۶/۰

۵۱۴/

۰

٨٢٢/

٠

۰۰۵/ثبات

ياسيس

ت يزان حاکميم

قانون

کارآمدی

اقتصادی

زان يم

يدموکراس

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

دموكراسي و ثبات سياسي

٢٧

. ابدي يا کاهش ميش يافزا ياسيثبات س ،مينظر از نوع رژ صرف ،يا کاهش آنم يقانون در رژ

ر يثتأ. است ٤٢٢/٠ق معادل ين طرياز ا ياسيبر ثبات س يم دموکراسيمستقيرر غيثيزان تأم

اي رابطهت قانون به ير حاکميمتغ يگر يانجيبا م ياسيبر ثبات س يم دموکراسيمستق

بر ثبات يدموکراسر يثي بر تأق مبنيسوم تحق يةن فرضيبنابرا .شود يل ميدار تبد يمعنيرغ

. شود يد ميت قانون تأييش حاکميق افزايطراز ياسيس

ر يثي تأو دموکراس ياسين ثبات سيب يم در رابطةرژ ياقتصاد يزان کارآمديم

زان ي، ميزان دموکراسيش ميدهد افزا ير نشان ميل مسيب تحليضرا. ندارد يدار يمعن

ياسيزان ثبات سيبر م ييش کارآيفزان ايا يول ،دهد يش ميم را افزايرژ ياقتصاد يکارآمد

. ندارد يدار ير معنيثيم تأرژ

گيري نتيجه

در اين . برانگيز بين دموکراسي و ثبات سياسي محور اصلي انجام اين تحقيق بودبحثرابطة

هاي ثبات عنوان ديدگاهبازمينه شايد بتوان سه ديدگاه رقيب را تشخيص داد که

مبناي ديدگاه اول ثبات سياسي بر. مطرح شدند ثبات تلفيقيدموکراتيک، ثبات اقتدارگرا و

ها را تابع ديدگاه دوم ميزان ثبات سياسي در رژيم .است تابعي از ميزان دموکراسي

اي رابطة دسته :شود داند و ديدگاه سوم خود به دو بخش تقسيم مي گرايي آنها مي اقتدار

اي ديگر عکس اين حالت در نظر تهشکل و دس (U)يو ثبات سياسي و ميزان دموکراسي را

اي معتقدند به تناسب افزايش ميزان دموکراسي يا اقتدارگرايي معني که عده ناي به. رندگي مي

.استهمراه ثباتي سياسي ولي حالت گذار با بي ،با افزايش ثبات سياسي مواجه هستيم

تواند هاي دموکراتيک و اقتدارگرا مي دستة ديگر معتقدند ترکيبي از مباني مشروعيت نظام

.زمينة ثبات سياسي باشد

که اکثر يالملل ينب يها سازماني ها داده از مجموعة ها ريمربوط به متغ يها داده

تا ١٩٩٦ يزمان ين دورةانگيد و مش شيراياستخراج و و كنند از آنها استفاده ميمحققان

کشور ١٨٢هاي در اين دورة زماني داده. شد درنظر گرفتهق يتحق يزمان ي بازةالديم ٢٠٠٩

.اند شدهل تجزيه و تحلي

د يک تأييدگاه ثبات دموکراتيد يکلطور نشان داد که به ها ل دادهيه و تحليج تجزينتا

نظام يبرخوردارند که از نوع يشترياز ثبات ب ييها نظام يدر درون دموکراس يول ،شود يم

يها از نظام پس. دارد يخوانهم) ١٩٧٤(افته با برداشت گار ين يا .برخوردارند يقيتلف

دگاه يد دتأيي( دهند ياز خود نشان م يشتريها ثبات ب يک، مونارشيدموکرات يقيتلف

ياستير، يحزب ي تکگراي، اقتدارک پارلمانيدموکرات يها و نظام) ١٩٨٤جکسون و روزبرگ،

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

۱۳۹۴، بهار و تابستان ۱ران، سال ششم، شمارة يا يمسائل اجتماع

٢٨

؛١٩٩٣، د نظر استپان و اسکاچتأيي( قرار دارند ياسيثبات س يبعد يها در رتبه يو نظام

).٢٠٠٤ رد نظر گدس، ؛٢٠٠٨ت، ي؛ فولش و را٢٠٠٤، يبراون ل

سياسي ثبات ازنظر اقتدارگرا و دموكراتيك هاي نظام مختلف اشكالسة مقاي. 8 جدول

ها زيرگروه تعداد کشورها نوع رژيم

٣ ٢ ١

٣٤٥٥/٣٢ ٥ نظامي

٨٣٥٥/٣٣ ٨٦ رياستي

٨٨٣١/٣٩ ٨٨٣١/٣٩ ٧ حزبي تک

٣٧٩٦/٥٧ ٣٧٩٦/٥٧ ٣٧٩٦/٥٧ ٣٥ پارلماني

٦٣٦٧/٦٧ ٦٣٦٧/٦٧ ٤٠ مونارشي

٨٩٤٧/٧٩ ٩ جمهوري ترکيبي

١٩١/٠ ٠٥٣/٠ ١٠٧/٠ داري آلفا سطح معني

در را ياسيثبات س تواند يکه م ير نشان داد عامل مهميل مسين مدل تحليهمچن

و يقيک تلفيدموکرات يها ل نظاميدل ينهم به. يت قانون استحاکمتبيين كند ها يدموکراس

که ياقتصاد ين نقش کارآمديابر عالوه. برخوردار هستند يزيادي اسياز ثبات س يپارلمان

رد ( د نشدتأيي مدعي آن بودند ياسين نوع نظام و ثبات سيب پردازان در رابطة يهنظر يبرخ

که يناول ا :دربرداشتجه ينه دو نتين زميق در ايتحق يها افتهي). ٢٠٠٨ ت،ينظر فولش و را

ي اقتصاد ييکارآ ينةمثبت در زم يعامل يک، دموکراسين ثبات دموکراتابرخالف نظر منتقد

دگاه موتاسکو، ين رد دي؛ همچن١٩٩١؛ سورنسون، ١٩٥٩پست، يد نظر لتأيي(دولت است

و دوم اينکه کارآيي ) ١٩٩٨و دايموند ١٩٩٠وينتروب، ؛ ٢٠٠٣گران، يدتا و ي؛ مسکو٢٠٠٩

).١٩٩٨رد نظر دايموند، (داري بر ثبات سياسي ندارد اقتصادي دولت اثر معني

باوجودن است که چرا يشود ا يگر گذاشته ميقات ديتحق عهدةي که پاسخ به آن برالسؤ

يها ، در نظامياسيبر ثبات س )يممستقيرشکل غ كم به دست( يدار دموکراس ياثر معن

که آلبرشت و يزيتر چ يقل دقيرسد تحل يبه نظر م زياد است؟ي اسيز ثبات سين يمونارش

تواند يم يحدتا کنند يذکر م يبخش يتمشروع يها ياستراتژ عنوانبا) ٢٠٠٤(شلومبرگر

يمانند قدرت سرکوب، سطح آگاه يعوامل، نيبراعالوه .باشد ين ثباتيچن کنندة يينتب

ل ثبات يمدل تحل ينييتواند قدرت تب يز مين... و كننده يهتوج يها يدئولوژيجوامع، ا ياسيس

. تر کند ياقتدارگرا را غن

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

دموكراسي و ثبات سياسي

٢٩

منابع

باتيثکشوري از بيتحليلي بين( شناسي سياسي کالنجامعه) ١٣٨٩(طالبان، محمدرضا

.شناسانجامعه: ، تهران)سياسي

،»ثباتي سياسيشناختي بيتبيين جامعه«) ١٣٨٦(طالبان و محمدرضا زاده، احمدرجب

. ٩٩- ٥٣: )٥٧-٥٦( ١٥، مسائل اجتماعي ايران

آزمون نظريه نفرين منابع با رويکرد تحليل تطبيقي بين «) ١٣٩٠(معيدفر، سعيد و ديگران

.١٨٤- ١٥٩): ٢(٢، مسائل اجتماعي ايران، »کشوري

، ترجمة شدن، سياست، قدرت جهاني: شناسي سياسي معاصر جامعه) ١٣٨٠(نش، کيت

.کوير: محمدتقي دلفروز، تهرانAlbrecht, H. & Schlumberger, O. (2004) "Waiting for Godot: Regime

Change Without Democratization in the Middle East", International Political Science Review, 25: 371-392.

Ali, A. & Crain, W. M. (2002) "Institutional Distortions, Economic Freedom, and Growth" Cato Journal, 21 (3):26 - 415.

Ali, A.M. & Isse, H. (2004) "Political Freedom and the Stability of Economic Policy", Cato Journal, 24 (3): 251-260.

Arendt, H. (1962) The Origins of Totalitarianism, New York: Meridian. Artige, L. (2004) On Dictatorship, Economic Development and Stability,

Barcelona: Universitat Autµonoma de Barcelona. Barron, G. (2005) "The World Bank & Rule of Law Reforms", LSE

Working Paper Series, No. 05- 70. Basedau, M. & Lay, J. (2009) "Resource Curse or Rentier Peace? The

Ambiguous Effects of Oil Wealth and Oil Dependence on Violent Conflict", Journal of Peace Research, 46 (6) :757-776.

Bawn, K. (1999) "Money and Majorities in the Federal Republic of Germany: Evidence for a Veto Players Model of Government Spending", American Journal of Political Science, 43 (3): 707-736.

Bardhan, P. (1993) "Symposium on Democracy and Development" Journal of Economic Perspectives, 7(3): 45-49.

Berkman, H. & et al (2008) Political Institutions, State Capabilities, and Public Policy: An International Dataset, Washington, DC, United States: IDB Research Department.

Bertocchi, G. Spagat, M. (2001) "The Politics of Co-optation", Journal of Comparative Economics, 29 (4): 591-607.

Brautigam, D. (2000) Aid, Dependence, and Governance, Stockholm: Almqvist and Wiksell.

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

۱۳۹۴، بهار و تابستان ۱ران، سال ششم، شمارة يا يمسائل اجتماع

٣٠

Breuning, M. & Ishiyama, J. (2007) "Foreign Aid, Democracy and Political Stability in Post Conflict Societies Alternatives", Turkish Journal of International Relations, 6 (1&2): 82-91.

Brough, W. T. & Kimenyi, M. S. (1986) "On the Inefficient Extraction of Rents by Dictators", Public Choice, 48 (1): 37-48.

Brownlee, J. (2004) "Ruling Parties and Durable Authoritarianism", Paper presented at the Annual Meeting of the APSA, Chicago, Illinois, 2-5 September.

Brunnschweiler, C.N. & Bulte, E. H. (2008) "Natural Resources and Violent Conflict: Resource Abundance, Dependence and the Onset of Civil Wars", CER-ETH Center of Economic Research at ETH Zurich, Switzerland, Economics Working Paper Series, Working Paper 08/78.

Cameron, M.A. & Blanaru, A.M. & Burns, L. (2004) Constitutional Frame Works and the Rule of Law: Rethinking Stepan and Skach on Parliamentarism versus Presidentialism, Department of Political Science, University of British Columbia, Vancouver, BC Canada.

Cheibub, J.A. & Limongi, F. (2002) "Democratic Institutions and Regime Survival: Parliamentary and Presidential Democracies Reconsidered", Annual Review of Political Sciences, 5:151-179.

Cheibub, J.A. & Przeworski, A. & Saiegh, S.M. (2004) "Government Coalitions and Legislative Success under Presidentialism and Parliamentarism", British Journal of Political Science, 34: 565-587.

Clague, C. et al (1996) "Property and Contract Rights in Autocracies and Democracies", Journal of Economic Growth, 1: 243–276.

De Soysa, I. (2002) "Paradise is a Bazaar? Greed, Creed, and Governance in Civil War, 1989-99", Journal of Peace Research, 39 (4): 395-416.

Diamond, L. (1988) Class, Ethnicity and Democracy in Nigeria: The Failure of the First Republic, Syracuse, Syracuse University press.

Diamond, L. (2002) "Thinking about hybrid regimes", Journal of Democracy, 13 (2): 21-35.

Fearon, J.D. (2010) Do governance Indicators Predict Anything? The Case of “Fragile States” and Civil War, Department of Political Science, Stanford University.

Fearon, J.D. & Laitin, D. (2003) "Ethnicity, insurgency, and civil war", American Political Science Review, 97: 75-90.

Fjelde, H. (2009) "Buying Peace? Oil Wealth, Corruption and Civil War, 1985_99", Journal of Peace Research, 46(2): 199-218.

Folch, A. E. & Wright, J.G. (2008) Dealing with Tyranny: International Sanctions and Autocrats, Duration, IBEI Working Papers, Barcelona.

Folch, E.A. (2007) "La Economía Política de la Supervivencia de los Dictadores", Revista Española de Ciencia Política, 16: 109-132.

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

دموكراسي و ثبات سياسي

٣١

Frantz, E. (2007) "Tying the Dictator’s Hands: Leadership Survival in Authoritarian Regimes", Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=975161.

Freeman, J.R. & Quinn, D.P. (2008) "The Economic Origins of Democracy Reconsidered", Annual Meeting of the American Political Science Association, Boston, August 28, 2008.

Friedrich, C J. & Brzezinski, Z. K. (1961) Totalitarian Dictatorship and Autocracy, New York: Praeger.

Gandhi, J. (2008) Political Institutions under Dictatorship, Cambridge University Press , New York.

Gandhi, J. & Przeworski, A. (2007) "Authoritarian Institutions and the Survival of Autocrats", Comparative Political Studies, 40 (11): 1279-1301.

Geddes, B.(1999),"What Do We Know about Democratization after Twenty Years?", Annual Review of Political Science, 2 : 115-144.

Geddes, B. (2004), Authoritarian Breakdown, Manuscript, , Los Angeles: University of California.

Gershenson, D. & Grossman, H. I. (2001) "Cooption and Repression in the Soviet Union", Economics and Politics, 13 (1): 31-47.

Goldstone, J.A. et al. (2005) "A Global Forecasting Model of Political Instability", Paper prepared for Presentation at the Annual Meeting of the American Political Science Association, Washington, DC, September 1-4.

Guillaumont, P. & Guillaumont, S. (2009) "State Fragility and Economic Vulnerability: What is Weasured and Why Paper prepared for the Conference on “The challenges of fragility to development policy", organised by the European Report on Development in Barcelona, Spain, 7-8 May.

Gurr, T. R. (1974) "Persistance and Change in Political Systems 1800-1971", American Political Science Review, 6 (4): 1482-1504.

Hadenius, A. & Teorell, J. (2007), "Pathways from Authoritarianism", Journal of Democracy, 18(1): 143-156.

Hegre, H. & et al. (2001) "Toward a Democratic Civil Peace? Democracy, Political Change and Civil War 1816–1992", American Political Science Review 95(1): 34–48.

Hirschman, A.O. (1972) Exit, Voice, and Loyalty: Responses to Decline of Firms, Organizations, and States, Cambridge, Mass., Harvard University Press.

Iimi, A. (2006) "Did Botswana Escape from the Resource Curse?", IMF Working Paper , WP/06/138.

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

۱۳۹۴، بهار و تابستان ۱ران، سال ششم، شمارة يا يمسائل اجتماع

٣٢

Jackson, R.H. & Rosberg, C.G. (1984) "Personal Rule: Theory and Practice in Africa", Comparative Politics, 16 (4): 421-442.

Jenkins, J. C. & Klandermans, B. (1995) "The Politics of Social Protest; Comparative Perspectives on States and Social Movements", Social Movements, Protest, and Contention, Volume 3, University of Minnesota Press , 1995.

Kaufmann, D. & Bellver, A. (2005) "Transparenting Transparency: Intial Empirics and Policy Applications", MPRA Paper No. 8188, posted 09, Online at http://mpra.ub.uni-muenchen.de/8188/.

Kisielewski, M. & Rosa, J.C. & Asher, J. (2010), "Statistical Approaches to Developing Indicators of Armed Violence", Geneva: Technical paper prepared by StatAid for Small Arms Survey.

Lipset, S. M. (1959) "Some Social Requisites of Democracy: Economic Development and Political Legitimacy",American Political Science Review, 53 (1): 69–105.

Lujala, P. & Gleditsch, N. P. & Gilmore, E. (2005) "A Diamond Curse?: Civil War and a Lootable Resource", Journal of Conflict Resolution, 49(4): 538-562.

MacIntyre, A. (2001) "Institutions and Investors: The Politics of the Economic Crisis in Southeast Asia", International Organization, 55 (1): 81-122.

Mainwaring, S. & SobergShugart, M. (1997) "Presidentialism and Democracy in Latin America: Rethinking the Terms of the Debate", In: Presidentialism and Democracy in Latin America, Mainwaring and Shugart, eds. Presidentialism and Democracy in Latin America. Cambridge: Cambridge University Press.

Marshall, M. G. & Cole, B. R. (2009)"State Fragility Index and Matrix 2009", Center for Systemic Peace; http://www.systemicpeace.org/inscr/inscr.htm.

Marshall, M. G. & Cole, B. R. (2009) Global Report 2009; Conflict, Governance, and State Fragility, Center for Global Policy, School of Public Policy, Gorge Mason University.

Marshall, M.G. & Jaggers, K. (2006) "Polity IV Project: Political Regime Characteristics and Transitions, 1800-2003", College Park, Maryland: University of Maryland’s Center for International Development and Conflict Management. Online at: http://www.cidcm.umd.edu/inscr/polity/index.htm.

McGinley, J. (2010) "Dimensions of Support: Understanding Global Terror and the War of Ideas", Journal of Social, Evolutionary, and Cultural Psychology, 4 (3): 174-193.

Mesquita, B. D. & et al. (2003) The Logic of Political Survival, Cambridge, MA: MIT Press.

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

دموكراسي و ثبات سياسي

٣٣

Minnis, J. R. (2006), "First Nations Education and Rentier Economics: Parallels with the Gulf States", Canadian Journal of Education, 29 (4): 975-997.

Morrison, K. M. (2007) Non-tax Revenue and the Redistributional Foundations of Regime Stability, Manuscript, Durham: Duke University.

Murshed, S. M. (2004) When Does Natural Resource Abundance Lead to a Resource Curse? EEP Discussion Paper 04-01, International Institute for Environment and Development, London.

Mutascu, M. (2009) "Political Regime Durability, Development and Governance: the Romanias case", Stiinte Economic, Alexandru Ioan Cuza University, Faculty of Economic and Business Administation, 56: 433-441.

Newman, E. (2009) "Failed States and International Order: Constructing a Post-Westphalian World", Contemporary Security Policy, 30(3) : 421–443.

Norris, P. (2006) Political Protest in Fragile States, Paper for the plenary panel PS01 Political Action and Beyond at the International Political Science Association World Congress in Fukuoka, Japan.

Overland, J. & Simons, K. L. & Spagat, M. (2005) "Political Instability and Growth in Dictatorships", Public Choice, 125: 445–470.

Pritchett, L. & Weijer, F. (2010) Fragile States: Stuck in a Capability Trap?, World Development Report 2011 , Background Paper.

Przeworski, A. (1991) Democracy and the Market: Political and Economic Reforms in Eastern Europe and Latin America, New York: Cambridge University Press.

Remmer, K. L. (1996) “The Sustainability of Political Democracy: Lessons from South America”, Comparative Political Studies, 29: 611–34.

Resler, T. J. & Kent, R. E., (1993) “Democratization: The National-Subnational Linkages” In Depth, 3: 5–22.

Robinson, J. A. (2009) "Botswana as a Role Model for Country Success", UNU-Wider World Institute for Development Economics Research, Research Paper No. 2009/40.

Ross, M.L. (2001) "Does Oil Hinder Democracy?", World Politics, 53 (3) : 325–61.

Ross, ML. (2008) "But Seriously: Does Oil Really Hinder Democracy", Unpublished draft, mimeo, UCLA, Department of Political Science.

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

۱۳۹۴، بهار و تابستان ۱ران، سال ششم، شمارة يا يمسائل اجتماع

٣٤

Ruddell, R. & Urbina, M.G. (2007), "Weak Nations, Political Repression, and Punishment", International Criminal Justice Review, 17(4): 84-107.

Schapiro, L. (1972) Totalitarianism, London: Pall Mall. Seligson, M. A. & Carrion, J. F. (2002) "Political Support, Political

Skepticism and Political Stability in new Democracies: An Empirical Examination of Mass Support for Coups d,Etat in Peru", Comparative Political Studies, 35 (1) : 58-82.

Sen, A. K. (1984) Resources, Values, and Development, Oxford: Basil Blackwell.

Shugart, M. S. (1995) "The Electoral Cycle and Institutional Sources of Divided Presidential Government", American Political Science Review, 89(2) : 327-343. Smith, B. (2004), "Oil Wealth and Regime Survival in the Developing

World", American Journal of Political Science, 48(2): 232-246. Smith, B. (2005) "Life of the Party: The Origins of Regime Breakdown

and Persistence under Single-Party Rule", World Politics, 57 (3): 421-451.

Snyder, R. & Bhavnani, R. (2005) "Diamonds, Blood, and Taxes: A Revenue-Centered Framework for Explaining Political Order", Journal of Conflict Resolution, 49(4): 563-597.

Sorensen, G. (1991) Democracy, Dictatorship and Development: Economic Development in Selected Regimes of the Third World, London: Macmillan.

Sørli, M. E. & Gleditsch, N. P. & Strand, H. (2005) "Why Is There So Much Conflict in the Middle East?", Journal of Conflict Resolution, 49 (1) : 141-165.

Stepan, A. & Skach, C. (1993) "Constitutional Frameworks and Democratic Consolidation: Parliamentalism versus Presidentialism", World Politics, 46: 1-22.

Tiwari, A. K. & Kalita, M. (2011) "Governance and Foreign Aid in Asian Countries", Economics Bulletin, 31 (1): 453-465.

Tsebelis, G. (1995) "Decision Making in Political Systems: Veto Players in Presidentialism, Parliamentarism, Multicameralism and Multipartyism", British Journal of Political Science, 25 (3): 289–325.

Tullock, G. (1987) Autocracy, Boston, MA: Kluwer Academic Publishers.

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]

دموكراسي و ثبات سياسي

٣٥

Ulfelder, J. (2007) "Natural-Resource Wealth and the Survival of Autocracy", Comparative Political Studies, 40: 995-118.

Wintrobe, R. (1990),"The tinpot and the totalitarian: An economic theory of dictatorship",American Political Science Review, 84 (3): 849–872.

Wintrobe, R. (1998) The Political Economy of Dictatorship, Cambridge: Cambridge University Press.

http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_system_of_governmet http://www.cidcm.umd.edu http://www.systemicpeace.org

Dow

nloa

ded

from

jspi

.khu

.ac.

ir at

6:3

1 +

0330

on

Frid

ay M

arch

19t

h 20

21

[ D

OI:

10.1

8869

/aca

dpub

.jspi

.6.1

.7 ]