8/20/2019 Newsletter BIO-ETHICA Nov 2015

http://slidepdf.com/reader/full/newsletter-bio-ethica-nov-2015 1/4

 

Σας καλωσορίζουμε στο μηνιαίο ενημερωτικό δελτίο της Εθνικής Επιτροπής

Βιοηθικής (ΕΕΒ). Η ηλεκτρονική αυτή έκδοση έχει ως σκοπό να παρουσιάζει

ζητήματα βιοηθικής ή επιστημονικά νέα που απασχολούν τη διεθνή

επικαιρότητα και δεν προβάλλονται σε ελληνικά μέσα ενημέρωσης. Επίσης,

περιλαμβάνει νέα για τη δραστηριότητα της Επιτροπής, ενημέρωση για

συνέδρια σχετικά με τη βιοηθική και παρουσιάσεις βιβλίων. Περισσότερες

πληροφορίες για την Επιτροπή στην ιστοσελίδα: www.bioethics.gr. 

Τη 10η Νοεμβρίου 2015, η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής  οργάνωσε στην έδρα της συνάντηση με εκπροσώπους των

Πανεπιστημίων, των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Τ.Ε.Ι.) και των Ερευνητικών Ιδρυμάτων της χώρας, με θέμα

τις Επιτροπές Δεοντολογίας της Έρευνας (Ε.Δ.Ε.) (Research Ethics Committees, RECs). Οι Ε.Δ.Ε. σε εκπαιδευτικά και

ερευνητικά Ιδρύματα αποτελούν πλέον επιτακτική ανάγκη για την προαγωγή της έρευνας, η οποία συνδέεται άρρηκτα με

την προσέλκυση ερευνητικών κονδυλίων. Η συνάντηση αυτή είχε απώτερο στόχο την προαγωγή του θεσμού των Ε.Δ.Ε. στην

Ελλάδα, κατά το πρότυπο που ακολουθείται εδώ και αρκετά χρόνια σε άλλες χώρες.  Τις προσεχείς ημέρες η Επιτροπή θα

δημοσιεύσει στην ιστοσελίδα της την Έκθεση-Πόρισμα της συνάντησης.

Γαλλία: Πρώτη δικαστική αναγνώριση ατόμου ουδέτερου γένους 

Για πρώτη φορά στα δικαστικά χρονικά, Δικαστήριο στην κεντρική Γαλλία, αναγνώρισε

επίσημα άνθρωπο ως ουδέτερου και όχι ως αρσενικού ή θηλυκού γένους. Γεννημένος με

υποτυπώδη κόλπο, εξαιτίας μιας μικροπενίας και χωρίς όρχεις, αναγνωρίστηκε από το

Ανώτατο Δικαστήριο της Τουρ ως ουδέτερου γένους σε μια καινοτόμο δικαστική απόφαση

του Αυγούστου που εξεδόθη πρόσφατα. Περισσότερα 

Ινδία: ποινικοποίηση παρένθετης μητρότητας με χρηματικό αντάλλαγμα 

Η απόφαση της Κυβέρνησης της Ινδίας να απονομιμοποιήσει τη διαδικασία της

παρένθετης μητρότητας, έθεσε σε διακινδύνευση τον τζίρο περίπου 2 δις δολλαρίων από

τη βιομηχανία, που αναπτύχθηκε στη χώρα λόγω χαμηλού κόστους των υπηρεσιών. Η

κυβέρνηση προτίθεται ακόμη και να ποινικοποιήσει τις επί πληρωμή υπηρεσίες

παρένθετης μητρότητας, προκειμένου να προστατευτεί η αξιοπρέπεια της γυναικείας

κοινότητας και να προληφθεί η εμπορία ανθρώπων και η αγοραπωλησία παρένθετων

παιδιών. Περισσότερα 

ΗΠΑ: Ανοίγει ο δρόμος για τις ξενομεταμοσχεύσεις με τη βοήθεια του CRISPR 

Αισιόδοξα νέα για τους επιστήμονες, καθώς σύντομα θα υπάρχει δυνατότητα

μεταμόσχευσης οργάνων από τους χοίρους στον άνθρωπο. Μια ομάδα επιστημόνων στο

πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ (Harvard) κατάφερε να εξαλείψει τον ρετροϊό PERV από

χοίρους με τη βοήθεια του CRISPR, μειώνοντας την πιθανότητα διάδοσης του στον

άνθρωπο και ευνοώντας την ξενομεταμόσχευση. Περισσότερα 

ΒΙΟ-ΗΘΙΚΑ Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο 

Νοέμβριος 2015

ΝΕΑ 

ΝΕΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ 

Περιεχόμενα   Νέα της Επιτροπής 

  Νέα 

  Βιβλιοπαρουσιάσεις 

   Άρθρα online 

  Συνέδρια/Σεμινάρια 

  Πρακτική άσκηση στην Επιτροπή 

  Ενημέρωση σχολείων 

  Περιοδικό Βιοηθικά 

8/20/2019 Newsletter BIO-ETHICA Nov 2015

http://slidepdf.com/reader/full/newsletter-bio-ethica-nov-2015 2/4

 

Η.Π.Α.: Εντοπισμός καρκίνου στο αίμα, πριν την εκδήλωση συμπτωμάτων. Έγκυρη

είδηση ή παραπληροφόρηση; 

Ποιος δεν θα ενδιαφερόταν να μάθει αν έχει καρκίνο, προτού  ακόμη αυτός εκδηλωθεί; Ο

εντοπισμός του καρκίνου σε πρώιμο στάδιο θα αποτελούσε πανάκεια, καθώς θα

πολλαπλασίαζε τις πιθανότητες ίασής του και θα έσωζε ανθρώπινες ζωές.

Αυτή την δυνατότητα ισχυρίζεται ότι προσφέρει η Αμερικανική διαγνωστική εταιρία Pathway Genomics. Περισσότερα 

Καναδάς: Ηθικοί προβληματισμοί γύρω από την εξωσωματική γονιμοποίηση 

Είκοσι τοις εκατό ανοδική τάση παρατηρείται στην επιλογή γυναικών να γίνουν μητέρες

μέσω της μεθόδου IVF, εξωσωματικής γονιμοποίησης in vitro. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η

ιστορία της Natalie Lovett, η οποία στα σαράντα έξι της χρόνια έγινε μητέρα ενός δίχρονου

κοριτσιού πια, της Lexie, χάρη στην αναφερθείσα μέθοδο. Η Αυστραλή γυναίκα προέβη σε εξωσωματική γονιμοποίηση σε

κλινική του Καναδά, καθώς η τεχνητή γονιμοποίηση απαιτούσε τόσο δωρεά σπέρματος (sperm donor) όσο και δωρεά

ωαρίων (egg donor), διαδικασία που θα συναντούσε νομοθετικά κωλύματα στη χώρα της.  Περισσότερα 

Ην. Βασίλειο: Επιστήμονες ζητούν άδεια για γενετική τροποποίηση εμβρύων με το CRISPR 

Βρετανοί επιστήμονες ζητούν άδεια για την πρώτη γενετική τροποποίηση εμβρύων. Στο The

Francis Crick Institute του Λονδίνου λαμβάνει χώρα το πολύκροτο εγχείρημα για τη χρήση της

αμφιλεγόμενης τεχνικής τροποποίησης γονιδιώματος CRISPR στον τομέα της υπογονιμότητας.

Σε αυτήν την περίπτωση τα έμβρυα μετά το πέρας της έρευνας δεν θα εμφυτεύονται στην

μήτρα. Περισσότερα 

Γαλλία: Αύξηση χρηματοδότησης για την παρηγορητική αγωγή 

Δεδομένων των ανισοτήτων που εξακολουθούν να υπάρχουν σε σχέση με την πρόσβαση στην

παρηγορητική φροντίδα, η γαλλική κυβέρνηση αποφάσισε να προβεί σε ενίσχυση αυτής,

συγκαταλέγοντάς την στα πλαίσια του σχεδίου νόμου για τη χρηματοδότηση της κοινωνικής

ασφάλισης. Περισσότερα 

Ην. Βασίλειο: Το δικαίωμα στην αυτονομία ψυχικά ασθενούς υπερίσχυσε του δικαιώματόςτου στην υγεία 

Το αγγλικό δικαστήριο προστασίας (Court of Protection), που αποτελεί ανώτατο δικαστήριο, η

σύσταση του οποίου προβλέφθηκε από την πράξη του κοινοβουλίου για τη νοητική ικανότητα (Mental Capacity Act 2005),

δίχασε με την απόφασή του (Wye Valley NHS Trust V B , EWCOP60). Πρόκειται για την υπόθεση του Mr B, ενός διπολικού

73χρονου, με θρησκευτικές παραισθήσεις, ο οποίος αρνιόταν να υποστεί ακρωτηριασμό του ποδιού του, που λόγω

επιπλοκής διαβήτη θα κατέληγε σε σοβαρή και θανατηφόρο μόλυνση.  Περισσότερα 

Γαλλία: Ομοφυλόφιλοι αιμοδότες από την άνοιξη του 2016 

Η Υπουργός Υγείας της Γαλλίας, κ. Τουρέν, ανακοίνωσε και επίσημα την άρση απαγόρευσης δωρεάς

αίματος από ομοφυλόφιλους άντρες, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι “η προσφορά αίματος είναι

μια πράξη γενναιοδωρίας και πολιτικής ευθύνης, η οποία δεν πρέπει να επηρεάζεται από τον

σεξουαλικό προσανατολισμό». Ο νόμος αυτός της απαγόρευσης ήταν μια προσπάθεια της Γαλλίας,

γύρω στο 1980, για να περιορίσει την μετάδοση του ιού AIDS.  Περισσότερα 

8/20/2019 Newsletter BIO-ETHICA Nov 2015

http://slidepdf.com/reader/full/newsletter-bio-ethica-nov-2015 3/4

 

Secret Science: A century of Poison Warfare and Human Experiments. Ulf Scmidt. Oxford University Press 2015, σελ.672 

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, διάφορες αποκαλύψεις ότι πολλοί άνδρες

υπηρετούντες στις ένοπλες  δυνάμεις είχαν εξαναγκαστεί να συμμετάσχουν σε δοκιμές

τοξικών παραγόντων σε επιχειρήσεις υψηλής μυστικότητας των συμμαχικών δυνάμεων

καθ΄ όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα, ανασύρονται με ολοένα μεγαλύτερη συχνότητα στα

Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Στη Μεγάλη Βρετανία, συνολικά πάνω από 21.000 στρατιώτες

μετείχαν σε μυστικά πειράματα από το 1939 έως το 1989. Ορισμένοι θυμούνται αυτή την

εμπειρία τους ως ακίνδυνη, εντούτοις υπάρχουν και κάποιοι που τη βίωσαν ως κάθε άλλο

παρά ευχάριστη, ενδεχομένως και επίπονη και σε μεμονωμένες περιπτώσεις θανατηφόρα.

Η μυστική επιστήμη συμπορεύτηκε με την ιστορία της έρευνας των χημικών και

βιολογικών όπλων από τις πρώην συμμαχικές δυνάμεις και ιδίως τη Βρετανία, τις

Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά. Με αυτόν τον τρόπο καταγράφηκαν οι τάσεις της

πολεμικής τέχνης από την αρχική ανάπτυξή της σε απάντηση προς τη χρήση από τη

Γερμανία χημικών όπλων κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και τις κατοπινές

προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας να απαγορευτούν τα όπλα αυτού του τύπου μια για

πάντα. Αναρωτιέται, λοιπόν, κανείς αν οι δοκιμές των Ενόπλων και συγκεκριμένα του

βρετανικού στρατού υπήρξαν ηθικές, ασφαλείς και δικαιολογημένες σε σχέση με τιςεπικρατούσες συνθήκες και αξίες της εποχής. Στόχος των στρατιωτικών ομάδων, απαρτιζόμενων από στρατιωτικούς

αξιωματούχους, επιστήμονες και ειδικούς δημοσίους υπαλλήλους, για χημικό και βιολογικό οπλισμό, που εξηγεί τη σύνθετη

δυναμική στις άκρως μυστικές στρατιωτικές επιχειρήσεις, υπήρξε η στρατηγική της δημιουργίας και αναγνώρισης ενός

αέναου κύκλου  φημών για κινδύνους της εθνικής ασφάλειας προς αιτιολόγηση των τεράστιων πηγών της πειραματικής

έρευνας σε θανατηφόρους παράγοντες. Το βιβλίο προσφέρει μια αποστασιοποιημένη ανάλυση των συμβολών των ανδρών

των ενόπλων δυνάμεων, των επιστημόνων και των δημοσίων υπαλλήλων στη στρατιωτική έρευνα στη Βρετανία και αλλού,

όχι ως παθητικά, αβοήθητα θύματα χωρίς φωνή, ως εργαστηριακοί διεκπεραιωτές χωρίς συνείδηση, αλλά ως υποκείμενα

της ιστορίας και της ίδιας τους της τύχης. 

 Δανάη Κουτσοπούλου -Stagiaire EEB

International Neurolaw. A Comparative Analysis. Tade Matthias Spranger (Ed.). σελ. 605 

Αν τα προηγούμενα χρόνια βιώναμε την επανάσταση στον τομέα της βιοτεχνολογίας, σήμερα

πια μπορεί κανείς να μιλά για μια ραγδαία πρόοδο στον τομέα των νευροεπιστημών, όπου

πολυάριθμες μελέτες έχουν πραγματευτεί και συνεχίζουν να πραγματεύονται επιστημονικά

ζητήματα με επίκεντρο τη λειτουργικότητα του μυαλού. Η συγκεκριμένη μελέτη, αποτελεί

συλλεκτικό έργο επιστημών, μια συγκριτική πραγματεία αναφορών από διάφορες έννομες

τάξεις ανά τον κόσμο, καθώς και από παγκόσμιας εμβέλειας οργανισμούς, όπως η Unesco.

Σκοπός της συγκριτικής αυτής μελέτης είναι η ανάδειξη των διαφορετικών νομικώναξιολογήσεων των διαφόρων κρατών σχετικά με μεθόδους νευροανάλυσης, όπως το

ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (EEG) ή τη λειτουργική μαγνητική τομογραφία (FMRI), η συμβολή

των οποίων έγκειται στην ανίχνευση νευρικών διαταραχών, όπως της επιληψίας ή της

σχιζοφρένειας. Το έργο αναδεικνύει την εκάστοτε (αναλόγως το κράτος) νομική αντιμετώπιση

της μελέτης μοριακών, κυτταρικών, εξελικτικών, διορθωτικών, λειτουργικών, ιατρικών πτυχών

του νευρικού συστήματος, ώστε να συντίθεται στον αναγνώστη ένα ξεκάθαρο φάσμα από τις

διαφορετικές κοινωνικοηθικές αξιολογήσεις διαφορετικών εννόμων τάξεων, από την Γερμανία

ως τη Γαλλία και Ιταλία, την Αυστραλία ως τις Η.Π.Α. και τον Καναδά ή την Κίνα. Από την

ανάδειξη αυτού του ανομοιογενούς φάσματος, η μελέτη καταλήγει στην κατάφαση της

διαφορετικότητας των κανονιστικών ρυθμίσεων που διέπουν την επιστημονική έρευνα στο

εκάστοτε νομοθετούν κράτους, χωρίς ωστόσο να παραλείπει να τονίσει την ύπαρξη και συνάμα την αναγκαιότητα κοινών

κοινωνικοηθικών σταθμών. Χαρακτηριστικά, αναφέρεται η συμβολή της Unesco στην γεφύρωση του νομικού χάσματος τωνκρατών όσον αφορά τις νευροεπιστήμες, ο οποίος μάλιστα παγκόσμιος οργανισμός παίρνει τον τίτλο της παγκόσμιας «ηθικής

πυξίδας», στο παρόν σύγγραμμα. 

Γιώργος Πανταζής - Stagiaire EEB 

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ  

8/20/2019 Newsletter BIO-ETHICA Nov 2015

http://slidepdf.com/reader/full/newsletter-bio-ethica-nov-2015 4/4

 

Επιτροπές δεοντολογίας της έρευνας 

Goodyear-Smith F, Jackson C, Greenhalgh T. Co-design and implementation research: challenges and solutions for ethics

committees. BMC Med Ethics. 2015 Nov 16;16(1):78.

Ηθική της έρευνας 

Vandoolaeghe S, Blaizot A, Boudiguet D, Bougault V, Dei Cas E, Foligne B, Goffard A, Lefranc H, Oxombre B, Trentesaux T,

Vandenbunder B, Wolowczuk I, Delhaes L; “ethic and research” working group. A charter for biomedical research ethics in a

progressive, caring society. Philos Ethics Humanit Med. 2015 Nov 13;10(1):12.

Κλινικές μελέτες 

Viergever RF, Li K. Trends in global clinical trial registration: an analysis of numbers of registered clinical trials in different

parts of the world from 2004 to 2013. BMJ Open. 2015 Sep 25;5(9):e008932.

 Έλεγχος δεοντολογίας στην έρευνα 

Mertz M, Inthorn J, Renz G, Rothenberger LG, Salloch S, Schildmann J, Wöhlke   S, Schicktanz S. Research across the

disciplines: a road map for quality criteria in empirical ethics research. BMC Med Ethics. 2014 Mar 1;15:17.

14-19 Μαρτίου 2016

Nijmegen, Ολλανδία 

Ethical Issues in Human Genomics and

Big Data: the need for Responsible

Research and Innovation

Διοργάνωση: IQ healthcare, sub-

department Healthcare Ethics,Radboud University Medical Center

Πληροφορίες 

14-16 Ιουλίου 2016

New York, ΗΠΑ 

International Legal Ethics Conference

(ILEC) VII

Διοργάνωση: ILEC

Πληροφορίες 

8-10 Σεπτεμβρίου 2016

Leuven, Βέλγιο 

European Association of Centres of

Medical Ethics (EACME) 2016

Διοργάνωση: EACME & Centre for

Biomedical Ethics and Law of the

Catholic University of LeuvenΠληροφορίες 

Η Επιτροπή δίνει τη δυνατότητα πρακτικής άσκησης για θέματα του αντικειμένου της σε φοιτητές που έχουν ειδικό

ενδιαφέρον για τη βιοηθική, από σχολές και τμήματα τόσο των θετικών, όσο και των θεωρητικών επιστημών. Η άσκηση

μπορεί να διαρκέσει έως τρεις μήνες και είναι μη αμειβόμενη. Περισσότερα 

H Επιτροπή έχει ξεκινήσει από τον Νοέμβριο του 2011 μία σειρά ενημερωτικών εκδηλώσεων που απευθύνονται σε μαθητές

Γυμνασίων και Λυκείων  για θέματα βιοηθικής. Θα ανταποκριθούμε με χαρά σε κάθε  εκδήλωση ενδιαφέροντος.

Περισσότερα 

Η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής εκδίδει το περιοδικό  ΒΙΟΗΘΙΚΑ, σε ηλεκτρονική μορφή, το οποίο αποτελεί το πρώτο στην

ελληνική επιστημονική κοινότητα. Με την ελπίδα να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες αυτού του φιλόδοξου εγχειρήματος,

καλούμε όχι μόνο καθιερωμένους, αλλά κυρίως νέους επιστήμονες να στείλουν τις συμβολές τους. Περισσότερα 

Επιμέλεια ηλεκτρονικής έκδοσης: Βασιλική Μολλάκη. 

ΑΡΘΡΑ ONLINE

ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ 

Για εγγραφή ή διαγραφή από το Newsletter ΒΙΟ-ΗΘΙΚΑ, καθώς και για οποιοδήποτε άλλο ζήτημαεπικοινωνήστε με την Επιτροπή μέσω της ειδικής φόρμας επικοινωνίας. 

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΧΟΛΕΙΩΝ 

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΒΙΟΗΘΙΚΑ