Z=16 S Ar=32

Բնական իզոտոպները՝ (95,08%), (0,74%),

(4,16%), (0,02%) :

Արտաքին էներգիական մակարդակի էլեկտրոնային կառուցվածքն ատոմի հիմնական վիճակում՝ 3s23p4

Հարաբերական ատոմային զանգվաղը Ar (S)=32:

Մոլային զանգվածը՝ M(S)=32 գ/մոլ: վալենտականությունը՝ 2,4,6:

Միացություններում օքսիդացման աստիճանները փոփոխվում են -2-ից մինչև +6:

, երկաթարջասպը՝ FeSO4. 7H2O:

Բնության մեջ ծծումբը հանդիպումէ երեք ձևով՝ բնածին, սուլֆիդայինև սուլֆատային:

Բնածին ծծումբը շեղանկյունտարաձևությունն է (S8):

Սուլֆիդային ծծումբը ներառնում էծծմբաջրածինը՝ H2S, ցինկիխաբուսակը՝ ZnS, զինջարակը(կինովար)՝ HgS, կապարափայլը՝PbS, պիրիտը (ծծմբաքար)՝FeS2 ևայլն:

Սուլֆատային ծծումբը ներառում էգլաուբերյան աղը՝Na2SO4

. 10H2O, գիպսը՝CaSO4

. 2H2O, պղնձարջասպը՝CuSO4

. 5H2O, երկաթարջասպը՝ FeS

O4. 7H2O:

Բնության մեջ տարածվածությամբ ծծումբը քիմիական տարրերիշարքումբ զբաղեցնում է 15-րդ տեղը: Երկրակեղևում նրապարունակությունը 0,05% է (ըստ զանգվածի):

Բնության մեջ ծծումբը հանդիպում է ինչպես ազատ (բնածինծծումբ), այնպես էլ միացությունների (սուլֆիդներ, սուլֆատներ)

ձևով: Սուլֆիդային ծծումբը ներառում է ծծմբաջրածինը՝ H2S,

ցինկի խաբուսիկը՝ ZnS, զինջարակը (կինովար)՝ HgS,

կապարափայլը՝ PbS, պղնձափայլը՝ Cu2S, պիրիտը(ծծմբահրաքար)՝ FeS2և այլն: Սուլֆատային ծծումբը ներառում էգլաուբերյան աղը՝ Na2SO4.10H2O, գիպսը՝ CaSO4.2H2O,

պղնձարջասպը՝ CuSO4.3H2O, երկաթարջասպը՝ FeSO4.7H2O,

դառը աղը՝ MgSO4.7H2O: Կենսոլորտի բազմաթիվշարժընթացների հետևանքով ծծումբը կուտակվում է հողիհումուսում, քարածխում, նավթում, ծովերում,

օվկիանոսներում, ընդերքի ջրերում, լճերում:

Ծծումբը կյանքի համար կարևոր քիմիականտարր է: Այն պարունակվում էսպիտակուցներում (հատկապես՝ ձվի, մազի,

եղունգի, փետուրի և այլն), որոշ վիտամիններումև հորմոններում (օրինակ` ինսուլինում):

Ծծումբը դեղին գույնի բյուրեղային նյութ է: Այնվատ է հաղորդում էլեկտրական հոսանքը ևջերմությունը:

Ծծումբն ունի մի քանիտարաձևություններ՝շեղանկյուն, ասեղնաձև կամմոնոկլինային և առաձգական, որոնքիրարից տարբերվում են բյուրեղականցանցի կառուցվածքով ու մոլեկուլիկազմությամբ: Բնածին ծծումբը նրաշեղանկյուն տարաձևությունն է` կազմված 8 ատոմից (S8):

Ծծումբը ռեակցիայի մեջ է մտնումքիմիական տարրերի մեծ մասի հետ:

Ծծմբի փոխազդեցությունը մետաղներիհետ ուղեկցվում է ջերմության մեծքանակների անջատմամբ: Թթվածնիհետ ծծումբն առաջացնում է օքսիդներ՝ծծմբաթթվային (SO2) և ծծմբաթթվական(SO3) անհիդրիդներ: Ծծմբիմիացությունը ջրածնի հետ` ծծմբաջրածինը (H2S), չափազանցթունավոր և նեխած ձվի հոտ ունեցողգազ է, որը միշտ առկա է նեխողօրգանական մնացորդներում

հանքավայրերը հաճախպարունակում են ծծմբաջրածնիզգալի քանակներ: Այն լավվերականգնիչ է, որի շնորհիվօգտագործվում է բազմազանքիմիականարտադրություններում:

Ծծումբը և նրա միացություններըկիրառվում ենթուղթ, ռետին, էբոնիտ, լուցկի, սևվառոդ, գործվածքեղեն, դեղամիջոցներ, կոսմետիկականմիջոցներ, պլաստմասսաներ, ներկանյութ, պարարտանյութ, թունաքիմիկատներ պատրաստելուհամար:

Աշխարհում ծծմբի խոշորագույնմատակարարներն են Ամերիկայի ՄիացյալՆահանգները, Մեքսիկան և Իտալիան: Ծծումբպարունակող հանքաքարեր կան նաև Հայաստանիորոշ (օրինակ` Ալավերդու և Կապանի) պղնձիհանքավայրերում: Ծծմբի արդյունահանման ևարդյունաբերական ստացման ծավալներըտարեցտարի աճում են ամբողջ աշխարհում:

Երբ որոշ երկրներում ծծմբի պաշարներիկուտակումը գերազանցեց դրանցսպառումը, գիտնականները մշակեցինշինարարությունում լայնորեն կիրառվող նորնյութեր՝ ջերմամեկուսիչ ծծմբականփրփրապլաստ, հատուկ բետոնեխառնուրդներ, ինչպես նաև ավտոմայրուղիներիպատվածքներ, որոնցում ծծումբը մասամբ կամլրիվ փոխարինում է պորտլանդ ցեմենտին:

Ծծմբի (IV) օքսիդն ստացվում է ծծումբը,ծծմբաջրածինը ու սուլֆատներն այրելիս: Լաբարատորիայում ծծմբի (IV)օքսիդն ստանումեն չոր սուլֆիտների հետ ծծմբական թթվիխառնուրդի տաքացումից Na2 SO4 = Na2SO4 + H2 O + SO2

Արդյունաբերության մեջ ծծմբի (IV) օքսիդն նտանուեն ՝ ծծումբը, ծծմբաջրածինն ու մի շատք բնականսուլֆիդներն այրելով.

S+O2 = SO2

2H2 S + 3O2 = 2H2 O + 2H2 O

4FeS2 + 11O 2 = 8SO2 + 2Fe2 O3

2ZnS + 3O2 = 2SO2 + 2ZnO

Ծծումբը դեղին գույնի բյուրեղայիննյութ էֈ Այն հեշտությամբ հալվում է100 ցելսիուսից փոքր-ինչ բարձրջերմաստիճաններում։ Ծծումբի ուժեղտաքացման ժամանակ առաջանումեն մուգ-շագանակագույն գոլորշիներ։ Արագ սառեցնելիս ծծումբիգոլորշիներն անմիջապես, առանցհեղուկանալու փոխարկվում եննրբագույն փխրուն փոշու, որըկոչվում է ծծմբածաղիկ։ Ծծումբըջրում չի լուծվում, բայց այն լուծվում էմի քանի ուրիշհեղուկներում, օրինակ, ծծմբածխածնում։ Քիմիական հատկությունները

Ծծումբը մանր փոշու՝ ծծմբածաղկիձևով օգտագործվում է խաղողի թփիհիվանդությունների դեմ պայքարելուհամար։ Մեծ քանակով ծծումբ էծախսվում կաուչուկիվուլկանացման― կաուչուկը ռետինիփոխարկելու համար։ Դրա համար էլառանց ծծումբի անհնար է արտադրելայնպիսի ռետինե իրեր, ինչպիսիք ենանվադողերը, կրկնակոշիկները, շլանգները և այլ իրեր։ Ծծումբըմտնում է որսորդական վառոդիկազմի մեջ, կիրառվում է լուցկուարտադրության ժամանակ։ Ծծումբիզգալի քանակություն օգտագործվումէ ծծմբական թթվի արտադրմանժամանակ։ Ծծումբը առաջացնում էերեք տարաձևություն, որոնցիցամենակայունը շեղանկյուն կամալֆա ծծումբն է, որը սովորաբարստանում են դեղին փոշու տեսքով:

Նյութը պատրաստեց 9-1 դասարանիսովորող Իվանյան Հարությունը