navaratnalu- MOHNA PUBLICATIONS.pdf

â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞

J[O`å Ç¨ÏŸ@Öò Z Œ∞~°∞QÍ,HÀ@QÆ∞=∞‡O, ~å[=∞O„_ç –1

HÍÑ‘Ô~·\ò 2012 "≥Å : 50–00

„Ñ¨HÍâ◊‰õΩÅ∞ : H 246 2565

#=~°`«fl=ÚÅ∞

"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡ˆH+¨<£û

vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv

vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv

vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv

vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv

*’ºuëêQÆ=∞ "åã¨∞Î ÑÖ_ç\ò Ü«∞"£∞. ã¨ «º<å~åÜ«∞ ã≤ •úxÎ

≥<åe –1.

â◊ åkèHõ „QÆO äŒHõ~°Î :

#=~° «fl=ÚÅ∞ – â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ 51. ÔHOÑ¨Ù (=∂˜Hõº=Ú) 10

ÔHOÑ¨Ù Ü≥ÚHõ ÅHõ∆=Ú 10ÔHOÑ¨Ù#‰õΩ ^À+¨=ÚÅ∞ 12ÔHOÑ¨Ù#∞ Ñ¨sHõ∆ 13*’ºuâß≈G=ÚÖ’ ÔHOÑ¨ÙÅ „áê è•#º « 14ÔHOÑ¨Ù^•fi~å HõeˆQ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ 15ÔHOÑ¨Ù èŒiOKÕ Ñ¨ Œúu 16

2. =Ú «º=Ú (=∞øHÎHõ=Ú) 18=Ú «º=Ú Ü≥ÚHõ ÅHõ∆=ÚÅ∞ 19=Ú «º=Ú#O Œe ^À+¨=ÚÅ∞ 21=Ú «º=Ú Ñ¨sH∆OK«∞ q è•#=Ú 23*’ºuâß≈G=ÚÖ’ =Ú «º=ÚÅ „áê è•#º « 23=Ú «º=Ú^•fi~å HõeˆQ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ 25=Ú «º=Ú#∞ èŒiOKÕ Ñ¨ Œúu 25

3. Ñ¨QÆ_»=Ú („Ñ¨"åà◊=Ú) 27Ñ¨QÆ_»=Ú Ü≥ÚHõ ÅHõ∆=ÚÅ∞ 28*’ºuâß≈G=ÚÖ’ Ñ¨QÆ_®Å „áê è•#º « 30Ñ¨QÆ_»=ÚÅ^•fi~å HõeˆQ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ 31Ñ¨QÆ_»=Ú#∞ èŒiOKÕ Ñ¨ Œúu 33

4. Ñ¨K«Û (=∞~°Hõ «=Ú) 35Ñ¨K«Û Ü≥ÚHõ ÅHõ∆=ÚÅ∞ 36Ñ¨K«Û#O Œe ^À+¨=ÚÅ∞ 37Ñ¨K«Û#∞ Ñ¨sH∆OK«∞ q è•#=Ú 38*’ºuâß≈G=ÚÖ’ Ñ¨K«ÛÅ „áê è•#º « 39Ñ¨K«ÛÅ^•fi~å HõeˆQ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ 41Ñ¨K«Û#∞ èŒiOKÕ Ñ¨ Œúu 42

5. Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú (âıfi «=∞˜) 43Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú Ü≥ÚHõ ÅHõ∆=ÚÅ∞ 44Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú#O Œe ^À+¨=ÚÅ∞ 46

q+¨Ü«∞ã¨∂zHõ

Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú#∞ Ñ¨sH∆OK«∞ q è•#=Ú 47*’ºuâß≈G=ÚÖ’ Ñ¨Ù+¨º~åQÍÅ „áê è•#º « 47Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=ÚÅ^•fi~å HõeˆQ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ 49Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú#∞ èŒiOKÕ Ñ¨ Œúu 50

6. =„[=Ú (~°=fi) 52=„[=Ú Ü≥ÚHõ ÅHõ∆=ÚÅ∞ 54=„[=Ú#O Œe ^À+¨=ÚÅ∞ 56=„[=Ú#∞ Ñ¨sH∆OK«∞ q è•#=Ú 57*’ºuâß≈G=ÚÖ’ =„[=ÚÅ „áê è•#º « 58=„[=Ú^•fi~å HõeˆQ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ 60=„*Ïxfl èŒiOKÕ Ñ¨ Œúu 60=„*ÏÅ K«i„ « 62„Ñ¨ã≤ Œú"≥∞ÿ# =„*ÏÅ∞ 66

7. hÅ=Ú (WO„ ŒhÅ=Ú) 70hÅ=Ú Ü≥ÚHõ¯ ÅHõ∆=ÚÅ∞ 71hÅ=Ú#O Œe ^À+¨=ÚÅ∞ 72hÅ=Ú#∞ Ñ¨sH∆OK«∞ q è•#=Ú 73*’ºuâß≈G=ÚÖ’ hÅ=ÚÅ „áê è•#º « 74hÅ=Ú =Å¡ HõeˆQ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ 76hÅ=Ú#∞ èŒiOKÕ q è•#=Ú 77

8. QÀ"Õ∞kèHõ=Ú 79QÀ"Õ∞kèHõ ÅHõ∆=ÚÅ∞ 80QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#O Œe ^À+¨=ÚÅ∞ 81QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#∞ Ñ¨sH∆OK«∞ q è•#=Ú 82*’ºuâß≈G=ÚÖ’ QÀ"Õ∞kèHõ=ÚÅ „áê è•#º « 82QÀ"Õ∞kèHõ=ÚÅ^•fi~å HõeˆQ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ 84QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#∞ èŒiOKÕ Ñ¨ Œúu 85

9. "≥·_»∂~°º=Ú 87"≥·_»∂~°º=Ú Ü≥ÚHõ ÅHõ∆=ÚÅ∞ 89"≥·_»∂~°º=Ú#O Œe ^À+¨=ÚÅ∞ 91"≥·_»∂~°º=Ú#∞ Ñ¨sH∆OK«∞ q è•#=Ú 92*’ºuâß≈G=ÚÖ’ "≥·_»∂~åºÅ „áê è•#º « 93"≥·_»∂~åºÅ^•fi~å HõeˆQ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ 94"≥·_»∂~°º=Ú#∞ èŒiOKÕ Ñ¨ Œúu 96#=~° «fl =Ú„kHÍ è•~° 97

#=„QÆÇ¨Ï Jkèëêª# Õ= «Å∞( =ÚY z„ « q=~° )

ÔHOÑ¨Ù – =∞Ç¨t=Ù_»∞

=Ú`«º=Ú – N Q“s

Ñ¨QÆ_»=Ú – N ã¨∞„|Ç¨Ï‡º ™êfiq∞

Ñ¨K«Û – N =∞Ç¨q+¨µ‚=Ù

Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú – N ^ŒH˜∆Ï=¸iÎ

=„[=Ú – N =∞Ç¨ÅH©;

hÅ=Ú – N =∞$`«∞ºO[Ü«Ú_»∞

QÀ"Õ∞kèHõ=Ú – N ^Œ∞~åæ ^Õg

"≥·_è»∂~°º=Ú – N =∞Ç¨ QÆÑü

3 #=~°`«fl=ÚÅ∞ – â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ #=~°`«fl=ÚÅ∞ – â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞

P^è•ºu‡Hõ *’ºu+¨, "åã¨∞Î, "≥·^Œº, =∞O„`«âß„™êÎk „QÆO^äŒ=ÚÅH˘~°‰õΩ....

"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

MOHANPUBLICATIONS.COMâ’¡II N~° «flQÆ~°ƒùO ~°=∞©Ü«∞ HÍOp

<åQÀÑ¨g`åO QÆ èŒÇ¨~° ‰õΩO_»ÅOIã¨∞ è•Oâ◊√=∞øoO ã¨fi[<Õ Hõ$áêà◊√O=O^Õ ã¨∞ˆ~^ŒºO =~°^ŒO QÆËâ◊fi~°"£∞ II

â’¡II =∂˜HõºO =∞~°Hõ «O K≥·= „Ñ¨"åà◊O èÕã¨∞ "Õ∞kèHõO

WO„ ŒhÅO K« "≥·_è»∂~°ºO Ñ¨Ù+¨º~åHõO k=º„Ñ¨ÉèíO I=∞~°Hõ «O =∞Ç¨ Œ∞ºuO =„[O ÉèÏã¨ ~° ã¨xflÉèíO~° åfl "Õº`åx#"åx PÜ«Úó HÍOu q=~°ú#"£∞ II

#=~° åflÅ =Å¡ â◊√ÉèíÜ≥∂QÍÅ∞–â◊√ÉèíÑ¶e`åÅ∞ „áêÑ≤ÎOK«@"Õ∞QÍHõJ<ÕHõ q èŒ=ÚÖ·# JiëêìÅ∞, qÑ¨ «∞ÎÅ∞ `˘ÅyáÈ~Ú ã¨∞YâßO «∞Å∞ÅaèOK« Q ÆÅ=x #"Õ∞‡"åiÖ’ ÉèÏ~ °fÜ«ÚÖËQÍH õ J<Õ‰ õΩÅ∞q ÕjÜ«ÚÅ∞‰õÄ_® =Ù<åfl~°∞. D #=~° åflÅ K«i„ « <Õ\kHÍ Œ∞. WkJu „áêp#"≥∞ÿ#k. XHõ q èŒOQÍ ÑïjeOz Õ D ~° åflÅ#∞ QÆ∞iOz"Õ •ÅÖ’<Õ „Ñ™êú=# =Ù#flk. P «~åfi « HÍÅ=ÚÖ’ g\ „áê=ÚMÏºxflQÆ∞iÎOz# =∞Ç¨Ï~°∞¬Å<Õ‰õΩÅ∞ ~° «fl âßG=Ú#‰õΩ „Hõ=∞| Œú=Ú KÕâß~°∞.

™ê=∂#º =∂#=Ù_»∞ "≥Ú ŒÅ∞ ~å*Ïkè~åAÅ∞ =~°‰õΩ ~° «fl=ÚÅ#∞LÑÜ≥∂yOz "å\Ü≥ÚHõ ã «Êe`åÅ#∞ á⁄Ok#@∞ì K«i„ «Å∞ ≥Å∞ÑÙ«∞#flq. ≥·=ãÖHõÅÊ=Ú=Å¡ U~°Ê_ç# D J#O «ã¨$+≤ìÖ’ ~° åflÅ∞ XHõ

ÉèÏQÆ"Õ∞ J~Ú#ÑÊ\H© g\H˘Hõ „Ñ ÕºHõ «Ü«Ú#flk. =∂#= rq`åÅ‰õΩ

~°`åflÅÖ’x qq^èŒ HÍO`«∞Å‰õΩ, "å\ ˜ ~°OQÆ∞Å‰õΩ KåÖÏ ^ŒQÆæ~°ãO|O èŒ=ÚÅ∞#flq. PHÍâ◊=ÚÖ’ "≥∞i¿ã WO„ Œ èŒ#ã∞ûÖ’x ~°OQÆ∞Å‰õΩ,Éèí∂QÆ~°ƒù=ÚÖ’ „Ñ¨ÉèíqOKÕ ~° åflÅ ~°OQÆ∞Å‰õΩ, =∂#= â◊s~°=ÚÖ’xJO «s¡#"≥∞ÿÜ«Ú#fl „áê"åÜ«Ú=ÙÅ∞, +¨@Û„HÍÅ Ü≥ÚHõ =~°‚=ÚÅ‰õΩKåÖÏ Jq<åÉèÏ= ãÖ|O èŒ=ÚÅ∞#fl@∞¡ âßG=ÚÅ∞ Ñïâ’kèOz#"åiH˜ ≥eÜ«∞HõáÈ Œ∞. JO ÕQÍHõ ã¨$+≤ìH˜ P è•~°Éèí∂ «"≥∞ÿ# ÑÖK«=∞Ç¨Éèí∂`«=ÚÅ‰õÄ D ~°OQÆ∞Å‰õΩ ‰õÄ_® Ju ã¨xflÇ≤Ï`«`«fi =Ú#flk.ã$+≤ìÖ’x r=HÀ\x #_çÑ≤OKÕ #=„QÆÇÅ∞ ‰õÄ_® ~°OQÆ∞Å „áê è•<åºxflã¨=∞‰õÄ~°∞ÛH˘xÜÕ∞ `«=∞ q^èŒ∞Å#∞ x~°fiÇ≤Ïã¨∞Î <åfl~Ú. JO>ËPâ◊Û~°ºÑ¨_»#Hõ ~°ÖË Œ∞.

=∂#=â◊s~°OÖ’x ã¨ÑÎ è• «∞=ÙÅ∞ WO„ Œ èŒ#ã¨∞ûÖ’x ã¨ÑÎ=~å‚Åã¨"Õ∞‡ à◊#"Õ∞#x, #g# â◊s~°âßG q*Ï˝#∞Å∞ èŒ$=Ñ¨~°Kå~°∞. =∞#PÜ«Úˆ~fi Œ âßG=ÚÖ’ ‰õÄ_® P~ÀQÍºxfl QÆ∞iOz K«iÛOKÕ@Ñ¨Ê_»∞,"å`«Ñ≤`«ÎHõÑ¶¨=ÚÅ<Õ "å\˜ „Ñ¨ã¨H˜Î =zÛ#Ñ¨C_»∞, "å\˜ ~°OQÆ∞Å#∞„Ñ™ê÷qOK«@=Ú [iyOk. J<åk HÍÅ=Ú #∞Oz ~°OQÆ∞Å`À "≥· Œº=ÚKÕã≤ f„="≥∞ÿ# "åº èŒ∞efl Ji Hõ\ ì P~ÀQÆºÉèÏQÍºxfl „Ñ™êkOKÕ zH`åûq^è•#=ÚÅ∞#flq.

H˘xfl áêâßÛ`«º ^ÕâßÅÖ’ ~°OQÆ∞@‰õΩ qâı+¨ „áê^è•#º`«xzÛ,"å~°∞ J<ÕHõ q+¨Ü«∂ÅÖ’ "å\˜ LÑ¨Ü≥∂QÍxfl á⁄O Œ∞ «∞<åfl~°∞. J<ÕHõq èŒ=ÚÖ·# HÍO «∞Å∞ =∂#= â◊s~°OÃÑ· U „Ñ¨HÍ~°=Ú Ñ¨xKÕã≤ r=áÈ+‰õΩ P è•~°=∞=Ù «∞<åflÜ≥∂ Ñiâ’kèOz# "åiÖ’ _®Hõì~ü. _Õq_£,q.\Ï#ûÖò, _ç.ã≤. J<Õ"å~°∞ KåÖÏ „Ñ=ÚY∞Å∞. g~°∞ «=∞ ãÇÏ[„Ñ[#∞ÑÜ≥∂yOz #=~° åflÅ#∞ P è• ~°=Ú KÕã≤H˘x XHõ ''~_çÜ≥∂xH±——ÑïHõ~åxfl xi‡Oz ^•x ^•fi~å =∂#= â◊s~°=∞O^Œe JO`«~°æ`«q+¨Ü«∂Å#∞ QÆ∞iOz J<Õ~° „H˘ «Î q+¨Ü«∂Å∞ "≥eH˜ fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞.

„Ñürq Ü≥ÚHõ¯ â◊s~°=ÚÖ’x U_»∞ =ÚYºÉèÏQÍÅ∞ HõÅ=xÑ¨ «O[e =O\˜ Ü≥∂QÆâßGÑ¨~°∞Å∞ ¿Ñ~˘¯#@=Ú [iyOk. D U_»∞

#=~°`«fl=ÚÅ∞â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞

F"£∞N t"åÜ«∞QÆ∞~°"Õ #=∞ó

5 6



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

MOHANPUBLICATIONS.COM

ÉèÏQÍÅÖ’ U_»∞ K«„HÍÅ∞ JO>Ë, â◊s~° Éè∫uHÍ~ «~°æ «=ÚÖ·# K≥· «#º=Ú,Ñï=~°Î#, "åºáê~å Œ∞Å‰õΩ HO„ Œ™êú#=ÚÖ·=Ù#flq. D HO„ Œ™êú#=ÚÅH =∞#"å~°∞ =¸ÖÏ è•~°, ™êfikèëêª#, =∞ÑÓ~°, J<åÇ≤Ï «, qâ◊√ Œú,P*Ï˝, ã¨Ç¨Ï„™ê~° K«„HÍÅ∞QÍ Jaè=i‚OzÜ«Ú<åfl~°∞. D K«„HÍÅ∞ U_»∞,U_»∞~°OQÆ∞Å∞ Hõey =ÙO_»_»=Ú QÆ=∞<å›~°=Ú. _®Hõì~ü. _Õq_£, q.\Ï#û\ò«# Ñïâ’ èŒ#Ö’ „Ñü K«„Hõ=ÚÖ’#∞ [iˆQ HÍOuÑ¨ÙO[Å Ü≥ÚHõ

ã=∞„QÆ „Ñ™ê~°q è•#=Ú ÅÜ«∞ «ÑÊ@=Ú •fi~å<Õ rqH Éè∫uHõ=ÚQÍJ<å~ÀQÆº=Ú U~°Ê_»∞K«∞#fl Œx „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. HÍh =∞# =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞ÉèíQÆ=O «∞x ã$+≤ì ã=∞ãÎ=Ú ãÑÎ q èŒ=ÚÖ·# HÍOu ÑÙO[=ÚÅ Ü≥ÚHõHõÅ~ÚHõg∞ Œ<Õ P è•~°Ñ¨_ç „QÆÇ¨Ï=Ú ÅKÕ ÑïáêeOÑ¨|_»∞K«∞#fl Œx,Ju Ñ¨Ù~å «# HÍÅ=ÚÖ’<Õ Ñ¨Ù~å ÏÅ ^•fi~å ≥eÜ«∞*Ëã≤Ü«Ú<åfl~°∞.

â’¡II q^•"Õ∞+¨ =∞Ç¨ Õ"À Õ= Õ= Ñ≤ å=∞Ç¨Ï I

Hõ~Àu xÜ«∞ «O HÍÅO HÍÖÏ`å‡ Dâ◊fis «#∞ó II

â’¡II «ã¨ºÜÕ∞ ~°â◊‡Ü≥∂ó q„Ñ¨ó ã¨~°fiÖ’Hõ „Ñ¨nÑ¨Hõó IÕâ◊"£∞ „âı+ªó Ñ¨Ù#ó ã¨ÑÎ~° èŒ‡Ü≥∂ „QÆÇ¨Ï"Õ∞ #=∞ó II

„Ñ¨Hõ$u, ã¨$+≤ì, „QÆÇ¨Å∞, r=ÙÅ∞ "≥Ú «Î=Ú JO`å ‰õÄ_® HÍOuÑ¨ÙO[=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ ã¨q∞+≤ ì HõÅ~ÚHõ =Å¡<Õ HõÅ∞QÆ∞K«∞#flq.Ü«∞^•~°ú=Ú#‰õΩ „QÆÇ¨Å∞ ‰õÄ_® U_»∞QÍ<Õ ¿Ñ~˘¯#|_ç#q. ~åÇ¨ï–ˆH «∞=ÙÅKÕ „QÆÇ¨Å∞ =∞ èŒºHÍÅ=ÚÖ’ KÕ~°Û|_ç „Hõ=∞â◊ó „áê è•<åºxflãÖ «iOK«∞‰õΩ#flq. JO Œ∞=Å# #=„QÆÇ¨Å∞QÍ „Ñ¨ã¨∞Î «=Ú qMÏºu*ˇO Œ@=Ú [iy#k. qâ◊fiã¨$+≤ìÖ’ U r=~åtx uÅHÕz<å U Ñ¨ •~åúxfl QÆ=∞xOz<å U #n #^ŒÑ¨~°fi`« ™êQÆ~°=ÚÅ#∞ K«∂z<å–ã¨∂Hõ;=Ú "≥Ú ŒÅ∞, J#O «=Ú =~°‰õΩQÆÅ ã¨=∞ ãÎ=Ú U_»∞ ~°OQÆ∞ÅÜ≥ÚHõ ãq∞+≤ì, =ºH©ÎHõ~°"Õ∞QÍh "Õ~°∞HÍ Œ∞. HÍh =∞# HõO_»¡‰õΩ =∂„ «=ÚXH˘¯Hõ Ñ^•~°ú=Ú XH˘¯Hõ ~°OQÆ∞QÍ HõxÑ≤ã∞ÎO@∞Ok. ã∂~°ºH~°ÏÅ∞≥Å¡QÍ HõxÑ≤Oz#Ñ¨Ê\˜H© x[=ÚQÍ Jq ‰õÄ_® U_»∞ q èŒ=ÚÖ·#

~°OQÆ∞Å∞ HõeyÜ«Ú#flq.

#=~°`åflÅ Ü≥ÚHõ¯ „áê^è•#º`« "å\˜ ~°OQÆ∞ÅÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_çÜ«ÚO_»∞@ =Å#, ~° «fl=ÚÅ‰õΩ =∂#= rq «=ÚÅ‰õΩ, „QÆÇ¨Ï=ÚÅ‰õΩ,J<Àº#fl"≥∞ÿ# Jq<åÉèÏ= ãO|O èŒ=Ú HõeyÜ«Ú#flk. „QÆÇÏ„ÑÉèÏ==ÚK≥_»∞QÍ=ÙO>Ë P „QÆÇ¨Ï ãÖ|O èŒ"≥∞ÿ# ~° «fl=Ú#∞ â◊s~°=ÚÃÑ· èŒiOz#^Œ∞+¨Êùe`«=ÚÅ∞ x"åiOÑ¨|_ç "Õ∞Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞O^Œ<Õ #q∞‡Hõ,J#∞Éèí==Ú KåÖÏ ÕâßÅÖ’ L#flk. ÉèÏ~° « Õâ◊=ÚÖ’ #=~° åflÅÖ’xH˘xfl ~° åflÅ∞ Õâ◊K«i„ «<Õ =∂iÛ "Õã≤#@∞¡ ≥eÜ«ÚK«∞#flk.

~° åflÅ∞ „áê~°OÉèí=ÚÖ’ Éèí∂QÆ~°ƒù=ÚÖ’ [x‡Oz H˘O «HÍÖÏxH˜É·@Ñ_» «q. JÖÏQ H˘xfl ~° åflÅ∞ ã=Ú„ Œ[ÖÏÖ’¡#∞, [ÅK«~åÅÖ’#∞,KÕ=QÆÅ =$H∆ÍÅ=Å¡, áê=ÚÅ Ñ¨_»QÆÅÃÑ·# ‰õÄ_® ÅaèOKÕJ=HÍâ◊=ÚÅ∞#flq. JkèHõÉèÏQÆ=Ú Éèí∂q∞#∞O_ç, ã=Ú„ Œ*ÖÏÅ#∞Oz|Ü«∞ÅÊ_ç# ~°`åflÖË K«ÖÏ=∞˜Ö’ =Ù#flq. D~°`åflÅ∞ Jhfl‰õÄ_®=∞ÇÏ «Î~° â◊HÎQÆÅ=x #=∞‡ @=Ú KåÖÏ á⁄~°áê@∞ ~° åflÅ‰õΩ J<ÕHÍ<ÕHõ^ÀëêÅ∞#fl@∞¡ âß¢™êÎÅ∞ ≥eÜ«∞ *Ëã¨∞Î#flq. ^À+¨Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# ~° «fl è•~°=Å¡K≥ÑÊ~åx H©_»∞ ãOÉèíqOKÕ J= HÍâ◊=ÚÅ∞#flq. J#∞Éèí=AÖ·#ÑsHõ∆‰õΩÅKÕ « ~° åflÅxfl ‰õ∆Ω‚=ÚQÍ ÑsH∆OÑ *Ëã≤ Jk À+~°Ç≤Ï «"≥∞ÿ# Œxx~°‚~ÚOz# Ñ≤=∞‡@ •xx èŒiOKåe. H˘O « =∞Ok ~° åflxfl =¸_»∞<åÅ∞QÆ∞"å~åÅáê@∞ «=∞Ü≥Ú ŒÌ #∞OK«∞H˘x P ã=∞Ü«∞=ÚÖ’ «=∞‰õΩHõeˆQ =∞Oz–K≥_»∞ J#∞Éèí"åÅ ##∞ãïOz P ~° åflxfl èŒiOK«@"≥∂,=∂#@"≥∂ KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞. JO`ÕQÍHõ rq`«=ÚÖ’ „QÆÇ¨Ï„Ñ¨ÉèÏ==Ú=Å¡HõÅ∞QÆ∞K«∞#fl=<Õ #=∞‡Hõ=Ú KåÖÏ=∞OkÖ’ =ÙOk. WkâßG#=∞‡Hõ=Ú ‰õÄ_® HÍ=@=Ú=Å¡, "åi "åi *Ï «HõQÀKå~°=ÚÅO Œ∞, UU„QÆÇÅ∞ |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ Œ∞+ì™êú#=ÚÅO Œ∞O_ç K≥_»∞ Ñ¶e`åÅ#∞HõÅ∞QÆ∞*Ëã¨∞Î#fl"À ≥Å∞ã¨∞H˘x, P ãÖ|Okè « „QÆÇ¨Ï~° åflxfl =∂„ «"Õ∞èŒiOK« =Åx =ÙO@∞Ok. *Ï «Hõ=Ú#O Œ∞QÍh, QÀKå~°=Ú#O Œ∞QÍh

|Å=O`«∞_≥·, â◊√Éèí„Ñ¨^Œ∞_≥·Ü«Ú#fl „QÆÇ¨Ï ãÖ|Okè`«"≥∞ÿ# ~°`åflxflèŒiOz<å ‰õÄ_® =ºu ~Hõ «, Œ∞+Êùe`åÅ∞ «ÑÊ=Ù. HÍ|\˜ì #=~° åflÅ∞

7 8



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


èŒiOKåÅ<Õ "≥∂AQÆÅ "å~°∞ „Ñ¨„Ñ¨ äŒ=∞=ÚQÍ «=∞ *Ï «Hõs`åº U~° åflÅ∞ èŒiOK«\ÏxH˜ J#∞ ‰õÄÅ"≥∂, Uq „Ñü‰õÄÅ"≥∂ J#∞Éèí=hÜ«ÚÅ∞ ^•fi~å ≥eã≤HÀ=@=Ú KåÖÏ =ÚYº=Ú.

~° åflÅ∞ J<ÕHõ ~°∂áêÅÖ’ J<ÕHõ q èŒ=ÚÅ∞QÍ #∞#flq. g\˜Ö’Ju=ÚYº"≥∞ÿ# ~° åflÅ∞ ˘q∞‡k. g\˜<Õ =∞#=Ú #=~° åflÅ∞QÍ =º=Ç¨Ïiã¨∞Î<åfl=Ú. =∞~˘Hõ =∞ «=ÚÖ’ D ~° åflÅ∞ "≥Ú «Î=Ú W~°∞=kÔ~O_»∞QÍ K≥ÑÊ|_»¤q. WqHÍHõ Z#∞|k<åÅ∞æ LÑ~° åflÅ∞ ‰õÄ_® =Ù#fl@∞¡âß¢™êÎ •~åÅ =Å¡ ≥eÜ«ÚK«∞#flk.=ÚYº=ÚQÍ JO ŒiH© JO Œ∞ÉÏ@∞Ö’=ÙO_ç, qã¨Î $`« „áêK«∞~åºxfl á⁄Ok# #=~°`åflÅÖ’ 1) ÔHOÑ¨Ù(=∂Hõº=Ú), 2) =Ú «º=Ú, 3) ÑQÆ_»=Ú(„Ñ"åà◊=Ú), 4) =∞~°Hõ «=Ú(Ñ¨K«Û), 5) Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú, 6) =„[=Ú (~°=fi), 7) WO„ ŒhÅ=Ú, 8)QÀ"Õ∞kèHõ=Ú 9) "≥·_è»∂~°º=Ú J<Õq KåÖÏ =ÚYº"≥∞ÿ#q.

(=∂˜Hõº=Ú)Ô ÔHOÑ¨ÙÅ∞ ã¨∂~°º„QÆÇ¨xH˜ ãÖ|OkèOz# ~°`åflÅ∞. nx<Õ

=∂˜Hõº=Ú Ñ¨ Œ‡~åQÆ=Ú, ã¨∂~°ºHÍO «=∞˜, H“ã¨∞ÎÉèí=∞˜, â◊=∞O «Hõ=∞˜, Jyfl=∞˜, zO`å=∞˜, «Ñ¨ã¨=∞˜, ™œQÆOkèHõ=∞˜ Jx qq èŒ¿Ñ~°¡`À =º=Ç¨Ïi ã¨∞ÎO\Ï~°∞. D ~°`«fl=Ú Ñ¨~°fi`«K«iÜ«∞ÅÖ’xtÖÏãO èŒ∞ÅÜ«∞O Œ∞ Éèí∂QÆ~°ƒù=Ú #O Œ∞ ÅaèOK«QÆÅ Œ∞. ~° «fl=Ú Ü≥ÚHõ|~°∞=Ù ~°OQÆ∞ "≥Ú ŒÅQÆ∞ ÅHõ∆=ÚÅ ##∞ ãïOz L «Î=∞–=∞ èŒº=∞,J èŒ=∞ã≤÷ «∞Å∞ HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»QÆÅ=Ù. nxÖ’ „|Ç¨Ï‡ *Ïu, Hõ∆„ «*Ïu,"≥·â◊º*Ïu, â◊¥„ Œ*Ïu J<Õ <åÅ∞æ «~°QÆ «∞Å∞QÆÅ=Ù. D q èŒ"≥∞ÿ# *Ïu`å~° «=∞º « ã¨Ç¨Ï[=ÚQÍ „Ñü ~° åflxH˜ =ÙO@∞Ok.

ÔHOÑ¨ÙÅ ÅHõ∆ÏÅ∞ÔHOÑ¨Ù Ü≥ÚHõ ~°OQÆ∞, „Ñ¨HÍâ◊=Ú W «~° ÅHõ∆ÏÅ#∞ |\ì P~°∞

q èŒ=Ú Å∞QÍ qÉèílOK«@=Ú [iyOk. WqQÍHõ ''`å=∞~°ÔHOÑ¨Ù—— Jx"Õ~˘Hõ ~°Hõ=Ú =Ù#fl@∞¡ ≥eÜ«ÚK«∞#flk. D `å=∞~°ÔHOÑ¨Ù áê=Ù~°=ÚÜ≥ÚHõ ~°HõÎ=Ú U q èŒ=ÚQÍ =ÙO@∞O^À, P q èŒ"≥∞ÿ# ~°OQÆ∞ HõeæL~°∞=Ù‰õΩ «QÆæ |~°∞=Ù Hõeæ =ÙO@∞Ok.

1. Ñ Œ‡~åQÆ=Ú :– JÑC_Õ L Œ~ÚOK«∞K«∞O_ç# ÉÏÅã∂~°∞ºx=Ö~°OQÆ∞ Hõeæ, â◊√ÉèíÅHõ∆ÏÅ`À ‰õÄ_ç „Ñ¨HÍâ◊=O «=ÚQÍ#∞, |~°∞=ÙQÍ#∞=ÙO_»=Öˇ#∞

9

1. ÔHOÑ¨Ù

10



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


2. ™œQÆOkèHõ=Ú :– „ÑHÍâ◊=Ú, |~°∞=Ù Hõey â◊√ÉèíÅHõ∆À¿Ñ «"≥∞ÿ#^•x=∞‡ Ñ¨Ù=Ùfi~°OQÆ∞#∞ É’e=Ù#flk ™œQÆOkèHõ ~° «fl=Ú.

3. ‰õΩ~°∞qO Œ=∞ :– QÆ∞O„_»x PHÍ~°=ÚHõeæ, â◊√ÉèíÅHõ∆Ü«Ú «"≥∞ÿHÀH˜Å Ñ¨H∆ Ü≥ÚHõ Hõ#∞„QÆ∞_»¡ ~°OQÆ∞ HõeyÜ«Ú#flk ‰õΩ~°∞qO Œ=Ú.

4. =∂Oã¨QÆOkè :– «y# „Ñ¨HÍâ◊=ÚÖ’Ñ≤Oz, ÅHõ∆À¿Ñ «"≥∞ÿ,‰õΩO^ÕÅ∞ =∂Oã¨=Ú=O\˜ Z~°∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞QÆÅk =∂Oã¨QÆOkè.

5. hÅQÆOkè :– #Å∞Ñ¨Ù, Z~°∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞Å∞ Hõeã≤Ü«ÚO_ç,™ê=∂#º„Ñ¨HÍâ◊ =Ú`À ÅHõ∆Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# Ü«Ú#flk hÅQÆOkè.

6. HÀ=∞ÅQÆOkè :– ≥Å∞ÑÙ, Z~°∞ÑÙ ~°OQÆ∞Å q∞„â◊=∞=Ú Hõey,Jxfl ÅHõ∆ =ÚÅ∞ ÉÏQÆ∞O_ç "≥Å"≥ÅÉ’=Ù K«∞O_»∞#@∞¡#flk HÀ=∞ÅQÆOkè(HÍHõÖÏÅ∞ QÆOkè)

=∞OÔH#Ñ¨Ó=Ù=Öˇ ÉÏQÍ Z„~°QÍ =ÙO_ç Ju„Ñ¨HÍâ◊"≥∞ÿ# ÔHOÑ¨ÙKåÖÏ qt+ì"≥∞ÿ#k. W\˜ì =∞Ç≤ÏÇxfi «"≥∞ÿ# Ñ Œ‡~åQÆ=∞ HõeÜ«ÚQÆ=Ú#O Œ∞ ˘~°∞‰õΩ@ KåÖÏ Œ∞~°¡Éèí=Ú. „Ñã∞Î « HÍÅ=ÚÖ’ ‰õΩ~°∞qO Œ=∞<Õ¿Ñ~°∞QÆÅ ^•x=∞‡yO[ ~°OQÆ∞#∞ É’e# ÔHOÑ¨ÙÅ∞ ^˘~°∞‰õΩK«∞#flq.Wq ‰õÄ_® =∞e# ~°Ç≤Ï «=ÚÖ·Ü«Ú#fl KåÖÏ„Ñâ◊ãÎ=ÚÅ∞. Ñ Œ‡~åQÆ=ÚÅ∞Õ= «ÅH ÅaèOK« QÆÅ=Ù.

ÔHOÑ¨ÙÅ∞ Z‰õΩ¯=QÍ =„[Ñ¨ÙQÆ#∞ÅÖ’ ÅaèOK«QÆÅ=Ù. ã≤OÇ¨Ïà◊nfiÑ=Ú #O Œe Wã∞Hõá⁄~°ÅÖ’ QÆ∂_® D ~° «fl=ÚÅ∞ qiqQÍ ˘~°∞‰õΩK«∞#flq. =∞iÜ«Ú D ÔHOÑÙÅ∞ (=Ú_çq) HõOHõ~°~åà◊§Ö’ ‰õÄ_® ÅaèOKÕJ=HÍâ◊=ÚÅ∞#flq. áê=ÚÑ¨_»QÆÃÑ· nÑ¨=Ú=Öˇ "≥Å∞QÆ∞K«∞O_»∞~° «fl=Ú‰õÄ_® ÔHOÑÙÅ HÀ=‰õΩ K≥Ok# Õ. HÍh ~° «fl=Ú ÅaèOK«∞@KåÖÏ ^Œ∞~°¡Éèí=Ú. `≥Å∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ Hõey „ÑHÍtOK«∞K«∞#fl Ñ Œ‡~åQÆ=Ú„|ÇÏ‡*ÏuH K≥Ok#k. QÆ∞~°∞qO Œ=Ö#∞, ã≤O èŒ∂~°=Ú=Ö#∞ „ÑHÍâ◊

=O «=Ú QÆÅk Hõ∆„uÜ«∞*Ïu ~° «fl=Ú. WOybHõ=Ú =Ö #∞O_ç ≥Å∞ÑÙP‰õΩÑK«Û~°OQÆ∞Å q∞„â◊=∞=Ú QÆÅk "≥·â◊º*Ïu~° «fl=Ú. Z~°∞ÑÙ, #Å∞ÑÙ~°OQÆ∞Å∞ Hõeæ „Ñ¨HÍâ◊~°Ç≤Ï «"≥∞ÿÜ«ÚO_»∞#k â◊¥„ Œ*ÏuH˜ ãÖ|OkèOz#k.

ÔHOÑ¨Ù#‰õΩ ^À+¨=ÚÅ∞1. Ñ¨@Å 2. „`åã¨ 3. aè#fl 4. hÅ 5. [~°…~° 6. Hõ~° â◊ J#∞

P~°∞ q èŒ=ÚÖ·# ^À+¨=ÚÅ∞O_»QÆÅ=Ù. D ^À+¨=ÚÅ∞ ÖËHõ â◊√ Œú"≥∞ÿ„Ñ¨HÍâ◊=∂# ÔHOÑ¨Ù#∞ =∂„ «"Õ∞ èŒiOK«=Öˇ#∞.

=∂˜Hõº (ÔHOÑ¨Ù) ~° «fl=ÚÃÑ· ≥Å¡QÆ =∞K«ÛÅ∞#fl#∞, Kå~°Å∞#fl#∞,≥Å¡x l_»∞¤ Ñ^•~°ú=Ú *ËiÜ«Ú#fl#∞, Jq ''Ñ@Å ÖËHõ Ñ_»~°—— J#∞

^À+=Ú HõÅk. W\˜ì •xx èŒiOz# Ü≥∞_»Å Ju ãfiÅÊHÍÅ=Ú#O ÕãHõÖ·â◊fi~°º=ÚÅ∞ JO «iOz ZO «\ ÉèÏQÆº=O «∞Ö·#ÑÊ\H© Œi„ Œ∞Å∞HÍQÆÅ~°∞. ~°`«fl=Ú Ü≥ÚHõ¯ Ö’ÑëÉèÏQÆ=Ú ÑÿeáÈ=Ù#@∞¡HõxÑ≤OK«∞K«∞#flk ''„`åã¨—— J#∞ ^À+¨=ÚHõÅk. nxx èŒiOK«∞@=Å¡Jxflq+Ü«∞=ÚÅO Œ∞ PHõã≤‡Hõ HõÅ ÇÏ=ÚÅ∞ ãOÉèíqOz, HÍ~°ºqÑ¶∞fl=ÚÅkèHõ=ÚQÍ#∞O_»QÆÅ=Ù. ~° «fl=Ú#O Œ∞ J «∞‰õΩÅ∞QÍ#∞, =ÚHõ Å∞QÍ#∞Hõ#∞Ñ≤Oz# •xx ''aè#fl—— À+=ÚJO Œ∞~°∞. •xx èŒiOz# Ü≥∞_»Å‰õΩ@∞O|=Ú #O Œ∞ HõÅÇÏ=ÚÅ∞ ãOÉèíqOK«∞@ÜÕ∞ QÍHõ, P‰õΩ@∞O|=ÚJaè=$kú #O Œ*ÏÅ Œ∞. ÔHOÑÙÜ≥ÚHõ HÍOuÑÅ∞q èŒ =ÚÅ∞QÍ #∞#fl#∞ÖËHõ YO_» YO_»=ÚÅ∞QÍ#∞#fl#∞, ''Ñ¨@Å=∞#∞—— ^À+¨=Ú QÆÅkQÍQÆ∞iÎOKåe. nxx ^èŒiOz# J<ÕHõ q^èŒ=ÚÖˇ·# Hõ+¨ì=ÚÅ∞ Jxflã¨=∞Ü«∞=ÚÅO Œ∞ "≥<≥flO\˜ ÉÏkèOÑ¨QÆÅ=Ù. ~° «fl=Ú#O Œ∞ á⁄~°Å∞á⁄~°Å∞QÍ #∞#fl@∞¡O_ç# #k ''[~°…~°=∞#∞—— À+=ÚQÆÅk. nxx èŒiOz# PHõã≤‡Hõ =ÚQÍ „áê„áêÜ«∞=ÚÅ∞ `«@ã≤÷OÑ¨QÆÅ=Ù. ÔHOÑ¨Ù"≥Ú^Œ∞ÌÉÏiQÆ_»¤Hõ\ ˜ì #@∞O_ç# (Ö’Ñë ÉèÏQÆ=ÚÖ’ =Ú_çÜ«Ú#fl)''Hõ~° â◊=∞#∞—— ^À+¨=ÚQÆÅkQÍ x~°‚~ÚOKåe. nxx èŒiOz# f„=

11 12



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


J<å~ÀQÆº ÉÏ èŒÅ∞, QÆO_»=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ QÆÅ=Ù. „ÑHÍâ◊Ç‘Ï#"≥∞ÿ# #Å∞ÑÙ~°OQÆ∞ JkèHõ=ÚQÍHõÅk. ''hÅ=∞#∞—— ^À+=Ú QÆÅk. nxx èŒiOz#Jxfl q+¨Ü«∞=ÚÅO^Œ∞ =ºuˆ~Hõ`«, PÑ¨xO^ŒÅ∞, â◊„`«∞=$kú ãÖÉèíqOK«QÆÅ=Ù.

ÔHOÑ¨Ù#‰õΩ Ñ¨sHõ∆*ÏuÔHOÑ¨ÙÅ∞ ÃÑ· ÉèÏQÆ=ÚÖ’ #∞#∞Ñ¨ÙQÍ LO@q. Ö’ÑëÉèÏQÆOÖ’

HÍOu ÑÙO[=ÚÅ∞ "≥ÅÑeH JkèHõ=ÚQÍ „ÑHÍtã∞ÎO@q. D~° «fl=ÚKåÖÏ QÆ\˜ìQÍ #∞O_»=Ö#∞. HÀ « ( «~°Ñ@∞ì) ã=∞Ü«∞=ÚÖ’ "≥Ú «ÎQÍ≥QÆHõ KåÖÏ QÆ\ìQÍ #∞O_»=Öˇ#∞. ™ê#Éˇ\ì# Ñ≤=∞‡@ Ñ¨Ó~°fi=ÚHõO>ˇ

JkèHõHÍOu Hõey Ü«ÚO_»=Öˇ#∞. J@∞¡QÍHõ ™ê#Éˇ\ ˜ì# `«~åfi`«HÍOuÇ‘Ï#=ÚQÍ#∞#fl P ~° «fl=Ú =∞OzkHÍ Œ∞. «~°˜Éˇ\ì# ÔHOÑ¨Ù#∞J~°KÕuÜ«∞O Œ∞ É@∞ìH˘x K«∂ã≤# K≥~Ú J_»∞QÆ∞ÉèÏQÆ=ÚÖ’ QÆÅ ÇÏãÎ~YÅ∞Hõ#∞Ñ≤OK«∞K«∞O_»=Öˇ#∞. ã¨fiK«Û"≥∞ÿ# *ÏuÔHOÑ¨Ù#∞ H˘OK≥=Ú áêÅÖ’¡Ô~O_»∞ =¸_»∞QÆO@Å HÍÅ=Ú =ÙOz Õ, PáêÅ‰õΩ ÖË « Z~°∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞~å"åe. =∞~˘Hõ Ñ Œúu „ÑHÍ~°=Ú ÔHOÑÙ#∞ =∞Oz "≥O_çÑà‹§=Ú =∞ èŒºÖ’=ÙOz, P Ñ¨à‹§=Ú# ZO_»Ö’Éˇ\ ˜ì# ÖËHõ ã¨∂~°ºHÍOux ^•xÃÑ·„Ñ¨ãïOÑ¨*Ëã≤#Ü≥∞_»ÖÏ "≥O_çÑ¨à‹§=Ú JO`å‰õÄ_® Z„~°\˜~°OQÆ∞ Hõey=ÙO_®e. ÔHOÑ¨ÙÅÖ’ Ñ¨ Œ‡~åQÆ=∞<Õ ~° åflxfl H˘e q∞Ö’ Éˇ\ì ÉÏQÍ"Õ_çKÕã≤# Ü≥∞_»Å •xÜ≥ÚHõ Z„~°~°OQÆ∞ =∂i P‰õΩÑK«Û ~°OQÆ∞ =ã∞ÎOk.Ñ¨ÓiÎQÍ K«ÖÏ¡i# Ñ≤=∞‡@ uiy ^•x ã¨Ç¨Ï[ã≤^Œú"≥∞ÿ# Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞Hõey=ÙO@∞Ok.

ÔHOÑÙÅÖ’ #Hõ∆„ «ÔHOÑÙ J<Õ XHõ ~°Hõ=Ú =ÙOk (Star Ruby)Wk ÅaèOK«@=Ú KåÖÏHõ+ì=Ú. D ÔHOÑ¨Ù#‰õΩ Ö’Ñë ÉèÏQÆ=ÚÖ’S Œ∞ HÀ =ÚÅ∞ Hõey #Hõ∆„ «=Ú=Öˇ „Ñ¨HÍtã¨∂Î =ÙO@∞Ok. Wkã¨HõÖˇ ·â◊fi~åºÅ∞ HõeyOK«QÆÅ^Œ∞. ÔHOÑ¨ÙÅÖ’ÔHÖÏ¡ Ñ¨^Œ‡~åQÆ=Ú,™œQÆOkèHõ=Ú, â◊=∞O «Hõ=Ú, zO`å=∞˜, H“ã¨∞ÎÉèí=Ú J#∞#q ~å[~° «fl=ÚÅ∞. Wq D HÍÅ=ÚÖ’ ÑÓiÎQÍ JÅÉèíº=ÚÅ∞. ‰õΩ~°∞eOQÆ=Ú,

=∂OãQÆOkè, #Hõ∆„ «ÔHOÑÙ J#∞#q qiqQÍ „ÑÜ«∞ «fl=Ú ãÅ∞Ê@ =Å#ÅaèOK«∞@‰õΩ J=HÍâ◊=ÚÅ∞#flq. J «º#fl «=ÚÖ·# ÔHOÑ¨ÙÅ#∞, Ñ¨Ó~°fiHÍÅ=ÚÖ’ =∞Ç¨~åAÅ∞ JkèHõ èŒ~°Å‰õΩ H˘x «=∞ H˜s@=ÚÅO Œ∞,Ç~°=ÚÅO Œ∞, ÉÏ‰õΩÅÜ«∞O Œ∞ J=∞~°∞ÛH˘<≥_ç "å~°∞. D<å_»∞ =∞#‰õΩJkèHõÉèÏQÆ=Ú ã≤OÇ¨à◊ Õâ◊Ñ¨Ù ÔHOÑ¨ÙÅ∞ =∂„ «"Õ∞ ÅaèOK«∞K«∞#flq.

*’ºuâßG=ÚÖ’ ÔHOÑ¨ÙÅ „áê è•#º «=∂˜Hõº~° «fl=Ú ã¨∂~°º„QÆÇ¨xH˜ Ju„Ñ‘uáê„ «=Ú. ZO Œ∞=Å¡

##QÍ ã¨∂~°º„QÆÇ¨Ï ãÖ|O èŒ"≥∞ÿ# =~°‚, QÆ∞, « «Î fi=ÚÖÏkQÍ QÆÅã=∞ãÎ=Ú ÔHOÑÙ#‰õΩ ‰õÄ_® *OkÜ«ÚO_»@"Õ∞. ÑOK«=∞ÇÉèí∂`åÅÖ’Jyfl « «Î fi=Ú QÆÅ ~° «fl=Ú ÔHOÑ¨Ù–#=„QÆÇ¨ÅÖ’ Jyfl « «Î fi„QÆÇ¨Ï=Ú.~°q D „Ñ¨HÍ~°=ÚQÍ Jxfl q+¨Ü«∂ÅÖ’ ã¨∂~°º„QÆÇ¨xfl É’e# QÆ∞`«`åÎ fiÅ∞ ÔHOÑ¨Ù#‰õΩ#flq. D ~°`«fl=Ú „u^À+¨=ÚÅO^Œe Ñ≤`«ÎQÆ`«^À+¨=ÚÅ#∞ â◊q∞OÑ¨*ËÜ«∞QÆÅ Œ∞. ã¨=∂# "åÜ«Ú=Ù nx ãÖˆH «"≥∞ÿÜ«Ú#flk. ÑÙ~°∞+ *ÏuH K≥Ok# P ÔHOÑÙ â◊s~°=Ú #O Œe =∞ÑÓ~°K«„Hõ=Ú#O Œ∞ «# HÍOu Ñ¨ÙO[=ÚÅ#∞ „Ñ¨ãïOÑ¨KÕã≤ Hõà◊§ Œ$+≤ì,Ç¨Ï$ ŒÜ«∞=Ú, "≥∞ Œ_»∞ J#∞ J=Ü«∞==ÚÅ∞ ÃÑ· «# „Ñ¨ÉèÏ==Ú#∞K«∂Ñ¨ÙK«∞O_»QÆÅ^Œ∞.

Hõ$uÎHõ, L «Î~°, Ñ¶Å∞æ˜, L «Î~åëê_è» J#∞ #Hõ∆„ «=ÚÅO Œ∞ |∞\ì#"å~°∞ UHÍÅ=Ú#O ≥·##∞ ÔHOÑÙ#∞ èŒiOK«∞@‰õΩ JÉèíºO «~°=ÚO_» Œ∞.W «~° #Hõ∆„ «*Ï «‰õΩÅ∞ "åi [#‡HÍb# ŒâßO «~°úâ◊Å∞ QÀKå~°=Ú"≥Ú^ŒÅQÆ∞ q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ QÆ=∞xOz, ã¨∂~°º„QÆÇ¨Ï=Ú |ÅÇ‘Ï#∞_≥·^Œ∞+¨ìÑ¶ë`«=ÚÅ∞ xK«∞ÛK«∞#flÑ¨C_»∞, ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# ÔHOÑ¨Ù#∞ ^èŒiOz#Ü≥∞_»Å "åiH˜ ã¨∂~°º„QÆÇ¨ i+ì=Ú `˘Åy qq èŒ â◊√ÉèíÑ¶e «=ÚÅ∞HõÅ∞QÆ∞K«∞O@q.

*Ï`«Hõ=Ú#O^Œe ~°q„QÆÇ¨Ï=Ú#‰õΩ 6–8–12 PkèÑ¨`«º=ÚÅ∞HõÅ∞ æ@, 6–8–12 PkèÑ¨`«º=ÚÅ∞ HõeÜ«Ú@, ÖËHõ +¨ëêì+¨ ª

13 14



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


=ºÜ«∞™êú#=ÚÅO Œ∞ áêÑ „QÆÇÏãÇ≤Ï «∞_≥· Ü«ÚO_»∞@, +_»fi~°æ|Å=ÚÖ’Ñ≤OK«∞@ J+ìHõ=~°æ=Ú#O Œ∞ Ç‘Ï#|O èŒ∞=ÙÅ∞ HõeyÜ«ÚO_»∞@, "≥Ú ŒÅQÆ∞ Œ∞~°¡Hõ∆=ÚÅ∞ ãÖÉèíqOz |ÅÇ‘Ï#∞_≥·, J «x (~°q) Ü≥ÚHõ^ŒâßO`«~°úâßk HÍÅ=ÚÅO^Œ∞ =ºuˆ~Hõ ^Œ∞+¨ìÑ¶ë`«=ÚÅ∞ xK«∞ÛK«∞#flÑ¨C_»∞ P ^À+¨ÑïÇ¨~°=Ú#‰õΩ ÔHOÑ¨Ù è•iOK« =Öˇ#∞.

ÔHOÑ¨Ù^•fi~å HõeˆQ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞L «Î=∞"≥∞ÿ# *ÏuÔHOÑ¨ÙÅ∞, âß¢ã‘ÎÜ«∞ Ñ¨ Œú «∞ÅÖ’ èŒiOz#"åiH˜

=ÚYºOQÍ â◊s~° P~ÀQÆº=Ú ã¨„Hõ=∞"≥∞ÿ# Ñ¨^Œú`«∞ÅÖ’ H˘#™êyLÖÏ¡ãOQÍ =ÙO\Ï~°∞. â◊s~°OÖ’ HõeQ J<ÕHõ q èŒ=ÚÖ·# J<å~ÀQÆº=ÚÅ#∞ D ÔHOÑ¨Ù Ü≥ÚHõ HÍOu Ñ¨ÙO*ÏÅ∞ x"å~° QÍqOz ÕÇ¨Ï=ÚÜ≥ÚHõ P~ÀQÆºÑïã≤úux ã¨„Hõ=∞OQÍ =ÙOK«∞ «∞Ok.

=∂˜Hõº~°`«fl^è•~° =Å# =∂#=Ùx "Õ∞^è Œã¨∞û Jaè=$kú*O ŒQÆÅ Œ∞. *ÏÑHõâ◊HÎ JkèHõOQÍ ÅaèOz, q^•º~°∞úÅ‰õΩ ÑsHõ∆ÅÖ’q[Ü«∞O KÕ‰õÄ~°∞QÆÅ Œ∞. •~°∞"≥∞ÿ# t~À"åº èŒ∞Å∞, ÇÏ$ ŒÜ«∞~ÀQÆ=ÚÅ∞,Hõ∆Ü«∞, PÑ™ê‡~°=Ú, =¸~°Û, x"å~°Ü≥ÿ∞ Õ*’=O «∞Å∞ HÍQÆÅ~°∞.P «‡Ããú~°º=Ú KÕ‰õÄi „Ñ¨*Ï˝=O «∞Å∞ QÍ#∞, „ÑüÉèÏ=O «∞Å∞ QÍ#∞=∞#QÆÅ~°∞. ~å[H©Ü«∞ ãÖ|O èŒ"≥∞ÿ# J<ÕHõ HÍ~åºÅÖ’ Z Œ∞~°ÜÕ∞ºJ=~À è•Å∞ ˘ÅyáÈ~Ú q[Ü«∞=Ú KÕ‰õÄ~°QÆÅ Œ∞. WOHÍ HÀ~°∞ì =º=Ç¨~åÅ∞ ã¨∞ÅÉèíOQÍ Ñï+¨¯iOÑ¨|_ç "Õ∞Å∞ HõÅ∞QÆQÆÅ^Œ∞. ^•fiÑ¨~°Ü«ÚQÆOÖ’ NHõ$+¨µ‚_»∞ D ÔHOÑ¨Ù*ÏuH˜ K≥Ok# H“ã¨∞ÎÉèí=∞˜ èŒiOz=∞Ç¨ÉèÏ~°`«OÖ’x ™ê\˜ÖËx ~å[H©Ü«∞Kå`«∞~°º=Ú#∞ „Ñ¨^Œi≈Ozq[Ü«∂xx á⁄O Œ@O JO ŒiH© ≥eã≤# q+¨Ü«∞"Õ∞!

ÔHOÑ¨Ù‰õΩ ~°q„QÆÇ¨kèÑ¨`«º=Ú HõÅ∞æ@=Å#, ã¨∂~°º„QÆÇ¨Ï=ÚP~ÀQÆº=Ú#‰õΩ, â◊s~°=Ú#‰õΩ, H©iÎ„Ñu+ªÅ‰õΩ „Ñ è•# „QÆÇÏ=∞QÆ∞@=Å#,~°q|Å=Ú Ö’Ñ≤Oz# "åiH˜ ™ê=∂#ºOQÍ,JHÍ~°xO ŒÅ∞, Ñ¨~°ÑüÖ’Ñ≤OK«∞@, Q“~°= ÉèíOQÆ=Ú, â◊s~°Hõ$â◊`«fi=Ú, J<å~ÀQÆº=ÚÅ∞,

‰õΩ@∞O|HõÅÇÅ∞, <Õ„ «ÉÏâ◊Å∞, t~ÀÇÏ$ ŒÜ«∞ ÉÏ èŒÅ∞ «~°K«∞QÍ HõÅ∞QÆ∞K«∞O@q. ~å[H©Ü«∞OQÍ ã¨=∞ã¨ºÅ∞, z‰õΩ¯Å∞QÆÅ"å~°∞ L^ÀºQÆãÖ|O èŒ"≥∞ÿ# Hõ+ì–#+ì=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞ K«∞#fl"å~°∞, Œ∞~°ÉèÏºã¨=ÚÅ‰õΩÖ’<≥·#"å~°∞, `«=∞ *Ï`«Hõ=Ú#O^Œ∞ ã¨∂~°º „QÆÇ¨Ï=Ú |ÅÇ‘Ï#∞_≥·=Ù<åfl_»x „QÆÇ≤ÏOK«∞ *Ïu ÔHOÑ¨Ù#∞ èŒiOKåe.

ÔHOÑ¨Ù#∞ èŒiOKÕ Ñ¨ ŒúuL «Î=∞"≥∞ÿ# U ~° åfl<≥·<å ÑsH∆OÑ‰õΩO_® èŒiOK«‰õÄ_» Œ∞. qq èŒ

~°Hõ=Ú Å‰õΩ *ˇOk# ÔHOÑ¨ÙÅÖ’ Ñ¨sHõ∆Ü«∞O Œ∞ xÅz „Ñ¨HÍâ◊=O «"≥∞ÿL «Î=∞"≥∞ÿ#kQÍ x~°‚~ÚOz# ~° åflxfl +µ=∂~°∞ 30 k#=ÚÅ∞ «=∞= ŒÌq_çQÍ =ÙOK«∞H˘x J#∞Éèí=OÖ’ ^•x QÆ∞Ñ¶e`åÅ∞ J#∞‰õÄÅOQÍ#∞#fl"À ÖË"À QÆ=∞xOKåe. â◊√ÉèíÑ¶e`åÅxKÕÛ ~° «fl=Ú LOQÆ~°OÖ’èŒiOK«\ÏxH˜ JÉèíºO «~°=ÚO_» Œ∞.

ÔHOÑ¨ÙÅ∞ LOQÆ~°=Ú#Okq∞_çÛ ^èŒiOK«∞@ H˘~°‰õΩ QÆ∞O„_»xPHÍ~°=Ú QÆÅqQÍh, ÖËHõ #Å∞K« Œ~°∞Ñ¨Ù PHÍ~°=Ú# #∞#flqQÍh „âı+ª=ÚÅ∞. W\ì ~° «fl=Ú 5~° «∞Å (15=_»¡yO[Å |~°=Ù)‰õΩ «QÆæ~å Œ∞.|OQÍ~°=ÚÖËHõ "≥O_ç ÑÖK«Ö’Ç¨Ï=ÚÅ`À ÕxKÕ<≥·##∞ LOQÆ~°=Ú#∞KÕ~ÚOz# «~åfi « ÑÙ+ºg∞ #Hõ∆„ « Pk"å~°=ÚQÍh, ÇÏ™êÎ #Hõ∆„ «Ü«ÚHõÎPk"å~°=Ú#O Œ∞QÍh, J=∂"åã¨º Pk"å~°=ÚQÍh, =∞ è•ºÇ¨Ïfl=Ú1–2 QÆO@Å =∞ èŒºHÍÅOÖ’ (D HÍÅOÖ’ =~°˚º=Ú LO_»~å Œ∞) LOQÆ~°=ÚÖ’ ayOz P LOQÆ~°=Ú#∞ XHõk#=Ú P=ÙáêÅÜ«∞O Œ∞#∞, P=∞~°∞ã\~ÀA è•#º=Ú#O Œ∞#∞, =¸_»= k#=Ú =∞Ozh\Ü«∞O Œ∞#∞=ÙOz x„ Œ QÍqOÑ*Ëã≤ â◊√kú KÕÜ«∂e.

ÑÖKåOQÆO â◊√kú, J#QÍ èŒiOK«∞"åiH˜ `å~å|Å K«O„ Œ|Å=ÚÅ∞ Hõey â◊√ÉèíHõ~°"≥∞ÿ# u äŒ∞ÅÖ’ Pk, ™È=∞, |∞ èŒ, QÆ∞~°∞"å~°=ÚÅO Œ∞ "Õ∞+,ã≤OÇÏ, èŒ#∞~°¡QÆfl=ÚÅQÆÅ ã=∞Ü«∞=Ú# ÑÓlOz ‰õΩ_çKÕuJ<åq∞HÍ „"ÕeH˜ èŒiOKåe. LOQÆ~°=Ú#∞ èŒiOK«∞@‰õΩ =ÚO Œ∞QÍ

15 16



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


QÆO èŒÑ¨ÙëêÊHõ∆ « ÅKÕ Ñ¨ÓlOz èŒ∂Ñ¨nÑ¨=Ú ÅiÊOz H˘|ƒiHÍÜ«∞H˘\˜ì, Ñ¶ÅH©∆~°=ÚÅ∞ x"Õ Œ#QÍqOz, ÉèíHÎ ÑÙ~°ãû~°=ÚQÍ #=∞ã¯iOz,QÆ∞~°∞=Ùx, QÆÑüx ã¨∂~°ºÉèíQÆ"å#∞x ã¨‡iOz, LOQÆ~°=Ú#∞ ‰õΩ_çÉèÏQÆ=Ú#O^Œe J~°KÕuÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x ã¨∂~°∞ºx ÔH^Œ∞~°∞QÍ xÅ|_ç''FO „Ç‘ÏO NO H©¡O #=∞ó ã∂~åºÜ«∞ #=∞ó ™êfiÇ—— J<Õ =∞O„`åxfl108 =∂~°∞¡ ã‡iOz LOQÆ~°=Ú#∞ =Ú=∂‡~°∞ Hõà◊§Hõ Œ∞ÌH˘x „"ÕeHèŒiOKåe. LOQÆ~°OÖ’ ~° åflxH J_»∞QÆ∞ ÉèÏQÆOQÆÅ ™êú#OÖ’ ~°O„ èŒ=Ú

=ÙO_ç ~°`«fl=Ú#O^Œe k=ºH˜~°=ÚÅ∞ â◊s~°=Ú#O^Œ∞ „Ñ¨"ÕtOÑ¨=Öˇ#∞.

(=∞øH˜ÎHõ=Ú)J<ÕHõ *Ï «∞Å‰õΩ ãO|OkèOz# =Ú`åºÅhfl QÆ∂_® K«O„ Œ„QÆÇxH

ãÖ|OkèOz#q. =Ú`åºÅ∞ ã¨Ç¨Ï[OQÍ ≥Å∞Ñ¨Ù=~°‚O Hõey=Ù[email protected]Íh g\Ö’ H˘xfl *Ïu ÉèË Œ=ÚÅ∞ ##∞ãiOz ≥Å∞ÑÙ, Z~°∞ÑÙ,#Å∞ÑÙ, ~°OQÆ∞Å∞ QÆÅ =Ú «º=ÚÅ∞QÆ∂_® #∞O_»QÆÅ=Ù. =Ú «º=ÚÅÑÙ@ìHõ, =Ú «ºÑÙ zÑÊÅ Ü«∞O Œx KåÖÏ=∞OkH ≥Å∞ã∞. HÍh ã=Ú„ Œ[ÖÏÅÖ’x QÆO_»∞KÕÑ¨Å t~°ã¨∞ûÅO^Œ∞, áê=ÚÑ¨_»QÆÅÜ«∞O^Œ∞,J_»qÑÖk HÀ~°ÅÜ«∞O Œ∞, K≥~°‰õΩQÆ_» Ü«∞O Œ∞, "≥ Œ∞~°∞QÆ_» ÉÁO Œ∞ÅÜ«∞O Œ∞, U#∞QÆ∞‰õΩOÉèíã÷Å=ÚÅO Œ∞, ã¨=Ú„ Œ f~°OÖ’ QÆÅ â◊OY=ÚÅO Œ∞, Œ@ì"≥∞ÿ# "Õ∞Ñ¶∞=ÚÅO Œ∞ (=∞|∞ƒÅ∞) ‰õÄ_® =Ú «º=Ú Å∞ ŒƒùqOÑ¨QÆÅ=Ù.

"Õ∞Å∞*Ïu =Ú «º=ÚÅ∞ =∞øHÎHõ=ÚÅxÜ«Ú† H©∆~åaèú, Çï~°=ÚOA,JO|∞ÑÓã, =∞O[i, h~°[=Ú, zÑÊ, =Ú «º=Ú, #∞áêÊ, W‰õ∆Ω[=Ú,=Oâ◊[, HÍH˜áê˜, Q˘yæ, P˜=Ú «º=Ú Jx qq èŒ <å=∞=ÚÅ`ÀÑ≤Å∞= |_»∞K«∞#flq. PÜ«∂ „áêOfÜ«∞ «#∞ "å\˜Ü≥ÚHõ ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#Ñ¨Ù@∞ìHõ#∞|\ì "å\˜HÍ ¿Ñ~°∞¡Hõeæ#q. *Ïu=Ú «º=∞#∞#k â◊√Hõ¡Ñ¨Hõ∆=Ú#O Œ∞ „ÑHÍâ◊=O « "≥∞ÿ# ≥Å∞ÑÙ~°OQÆ∞QÍ#∞, Hõ$+‚ÑHõ∆=Ú #O Œ∞ H˘OK≥O#Å∞Ñ¨ÙKèåÜ«∞Å∞QÆÅk QÍ#∞ Hõ#∞Ñ≤OK«∞K«∞O_»QÆÅ^Œ∞. ÉÏQÍQÆ∞O„_»=ÚQÍ#∞ ≥Å¡x~°OQÆ∞ Hõeæ„Ñ¨HÍâ◊=O «=ÚQÍ#∞ #∞O_»∞ #kÜÕ∞P˜=Ú «º=Ú. D P˜=Ú «º=ÚÅ∞ ã≤O èŒ∞#n âßYÅO Œ∞ qiqQÍÅaèOK«QÆÅ=Ù.

17

2. =Ú «º=Ú

18



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


PHÍâ◊=Ú#O ŒO «@#∞ ÉèíÜ«∞OHõ~°=ÚQÍ Q˘ÑÊ "Õ∞Ñ¶∞=ÚÅ∞ „QÆq∞‡è•~åáê «=ÚQÍ ‰õΩOÉèí=$+≤ì ‰õΩiÜ«ÚK«∞#flÑ¨C_»∞ P "Õ∞Ñ¶∞=ÚÅ#∞Oz

HÀ_ç „QÆ∞_»∞¤ „Ñ¨=∂OÖ’ =Ú`«º=ÚÅ∞^Œƒùqã¨Îq. "å\˜x ^Õ=`«ÖË™êfinè#Ñ~°K«∞H˘#QÆÅ~°∞. =∂#=ÙÅ‰õΩ ÅaèOK«∞@ Œ∞~°¡Éèí=Ú. Õ=`åã~°Ê=ÚÅÜ≥ÚHõ t~°ã∞û #O Œ∞ QÆ∞iyO[„Ñ=∂OÖ’ Z„~°x =Ú «º=ÚÅ∞ Ñ¨Ù@∞ìK«∞O_»∞#∞. J_»=Ù ÅÖ’ ÉÏQÍ =Úki# "≥ Œ∞~°∞QÆ_»ÅÜ≥ÚHõ Hõ∞=ÙÅO Œ∞ ÖËHõ QÆ_»Å‰õΩ Ö’Ñë ÉèÏQÆ=Ú#O Œ∞ q∞#ÑÿO[„Ñ=∂OÖ’ |Çï „ÑHÍâ◊=O «"≥∞ÿ# #Hõ∆„ «=Ú=Ö "≥∞iÜ«ÚK«∞O_»∞=∞ «º=ÚÅ∞ ÑÙ@∞ìK«∞O@q. D „ÑHÍ~°=ÚQÍ<Õ =Úki# K≥~°∞‰õΩQÆ_»ÅÜ≥ÚHõ Hõ∞=ÙÅÖ’ ‰õÄ_® ≥Å¡x „Ñ¨HÍâ◊=O «=ÚÖ·# =Ú «º=ÚÅ∞ÑÙ@∞ìK«∞O@q. D „ÑHÍ~°=ÚQÍ<Õ =Úki# K≥~°‰õΩQÆ_»Å Ü≥ÚHõ Hõ∞=ÙÅÖ’ ‰õÄ_® ≥Å¡x „Ñ¨HÍâ◊=O «=ÚÖ·# =Ú «º=ÚÅ∞ Ñ¨Ù@∞ì K«∞O@q.ã¨=Ú„^Œ=Ú#O^Œe QÆO_»∞g∞# *ÏuH˜ K≥Ok# ÃÑ^ŒÌ KÕÑ¨Å t~ÀÉèÏQÆ=ÚÖ’, ˆ~QÆ∞yO[ „Ñ¨=∂=ÚÖ’ ≥Å¡x~°OQÆ∞QÆÅ =Ú «º=ÚÅ∞„Ñ¨HÍtã¨∞ÎO@q. J_»q ÑÖk (Jxfl ÑO Œ∞Å∞ HÍ Œ∞.) HÀ~°ÅÖ’ QÆ∂_®~QÆ∞ÑÖ_»∞ „Ñ¨=∂=ÚÖ’ ‰õΩO‰õΩ=∞=Öˇ Z„~°x~°OQÆ∞QÆÅ =Ú «º=ÚÅ∞ ŒƒùqOK« QÆÅ=Ù. =∞ Œ QÆ[=ÚÅÖ’ H˘xfl\ ‰õΩOÉèíã÷Å=ÚÅO Œ∞ ÉÏQÍÑÖ_ç# Lã≤iQÆ ÑÖ_»∞ „Ñ¨=∂=Ú QÆÅ `≥Å¡x =Ú`«º=Ú ÖËHõÑ¨ã¨∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞QÆÅq L Œƒùqã¨∞ÎO @q. WqQÍHõ ã¨=Ú„ Œf~°=Ú#O Œeâ◊OY=ÚÅO Œ∞ =Ú «ºÑ¨Ù zÑ¨ÊÅO Œ∞ ‰õÄ_® qiqQÍ =Ú «º=ÚÅ∞ÅaèOK«∞K«∞O_»QÆÅ=Ù.

=Ú «º=Ú Ü≥ÚHõ ÅHõ∆=ÚÅ∞=Ú`«º=ÚÅ∞ U ~°Hõ=Ú#‰õΩ *ˇOk#"≥·#Ñ¨Ê\ ˜H˜ ã¨Ç¨Ï[=ÚQÍ

„ÑHÍâ◊=Ú QÆeyÜ«ÚO_»=Ö#∞. x~°‡Å «fi=Ú, „ÑHÍâ◊=∂#=Ú, QÆ∞O„_»=ÚQÍ #∞O_»∞@, «y# |~°∞=ÙÜ«ÚO_»∞@ J#∞#q =Ú «º=Ú#‰õΩQÆÅ„Ñ è•#ÅHõ∆=ÚÅ∞. ã~°Ê=ÚÅÜ≥ÚHõ Ñ_»QÆÅÃÑ·|∞\ì# QÆ∞iyO[=O\˜Z„~°x =Ú «º=ÚÅ∞ Jxfl ^À+¨=ÚÅ#∞ áÈQ˘\ì â◊√Éèí=Ú#∞ HõeyOÑ¨

QÆÅ=Ù. g\=Å¡ q+[O «∞ =ÙÅ∞ ŒiH~å=Ù. "≥ Œ∞~°∞ÉÁOQÆ∞ÅÖ’ ÅaèOKÕq∞#ÑÿO[ ÅO «\ ˜ ≥Å¡x =Ú «º=ÚÅ∞ èŒiOz# ¢ã‘ÎH˜ [#~°O[#,Éè’QÆ™œYº=Ú, =∞<ÀÖÏ¡ã¨=Ú HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù. QÆO_»∞KÕÑ¨ t~°ã¨∞û#O Œe=Ú «º=Ú=Å# Jyfl ãÖ|O èŒ"≥∞ÿ# ÉÏ èŒ ÅO «iOK«QÆÅ=Ù. U#∞QÆ∞Å‰õΩOÉèíã÷Å=ÚÅO Œ∞ ÅaèOKÕ =Ú «º=ÚÅ∞ èŒiOz# Ü≥∞_»Å ã¨HõÅÉè’QÆÉèÏQÆº ãOÑ ŒÅ∞ HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù. K≥~°‰õΩQÆ_»ÅÖ’ ÅaèOKÕ =Ú «º=ÚÅ∞~å[=jHõ~°, [#~°O[# HõeyOÑ QÆÅ=Ù. J_»qÑOk HÀ~°ÅÖ’ ˘iH=Ú «º=ÚÅ∞ è≥·~°º™êÇ¨Ïã¨=ÚÅ <˘# QÆ∂~°∞Û>ËQÍHõ, ã¨~°fiãÖÑ¨ ŒÅ#∞=$kúQÍqOÑ¨QÆÅ=Ù. â◊OY=ÚÅO^Œ∞ ÅaèOKÕ =Ú`«º=ÚÅ∞ Jxfl=∞O„ «=ÚÅ#∞ ã≤kúOÑ¨*Ëã≤ Õ=`å=jHõ~° "≥Ú#~°Ê QÆÅ=Ù.

=Ú`«ºÑ¨ÙzÑ¨ÊÅÖ’ [x‡OKÕ =Ú`«º=ÚÅ∞ J<ÕHõ q^èŒ=ÚÅ∞QÍ#∞O@q. D =Ú «ºÑ¨ÙzÑ¨ÊÅ∞ 1. â◊$OQÆ=Ú 2. ~å==ÚÅ∞ 3.`å„=∞=i‚ Jx =¸_»∞ q èŒ=ÚÅ∞QÍ #∞O@q. WO Œ∞ `å„=∞=i‚ J#∞=Ú «ºÑÙzÑÊÅ #∞O_ç ÅaèOKÕ =Ú «º=Ú#∞ èŒiOz# Jxfl =º=Ç~°=ÚÅO^Œ∞ q[Ü«∞=Ú KÕ‰õÄ~°∞ `«∞Ok. ™êfif #Hõ∆„`«OÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞ãÖK«iOKÕ HÍÅ=ÚÖ’ JÑ¨Ê\ ˜=~°‰õΩ =Ú_»∞K«∞H˘xÜ«Ú#fl =Ú «ºÑ¨ÙzÑÊÅ∞ ≥~°K«∞H˘O@q. P ã=∞Ü«∞=ÚÖ’ P zÑÊÅÖ’ Ñ_ç# "å#z#∞‰õΩÅ∞ =Ú «º=ÚÅ∞QÍ =∂~°∞K«∞O@q. (ÃÑ ŒÌ z#∞‰õΩÅ‰õΩ ÃÑ ŒÌq, z#flz#∞‰õΩÅ∞‰õΩ z#flq =Ú`åºÅ∞ «Ü«∂~°∞HÍQÆÅ=Ù.) P zÑÊÅÖ’ [O@z#∞‰õΩÅ∞ Ñ¨_ç#Ñ¨C_»∞ [O@ =Ú «º=Ú L Œƒùqã¨∞ÎOk. D [O@=Ú «º=Ú#∞ èŒiOzxÜ≥∞_»Å •OÑ «º=ÚÖ’ J#∞‰õÄÅ « JkèHõ=ÚQÍ=ÙO@∞Ok. =Ú`«ºÑ¨ÙzÑ¨Ê qâßÅ"≥∞ÿÜ«ÚO_ç =∞e#~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ ã¨=∞«Å=ÚQÍ #∞O_ç#Ñ¨Ù_»∞ JO Œ∞ Ñ¨_ç# ÃÑ ŒÌ"å#z#∞‰õΩ =Å# Ju

„ÑHÍâ◊=O «"≥∞ÿ# K«O„ ŒaO|=Ú=O\ P=Ú «º=Ú [x‡ã∞ÎOk. Wk|Ou=Ö QÆ∞O„_»=ÚQÍ #∞O_ç ≥Å¡QÍ ("≥O_ç=Ö) „ÑHÍtã∞ÎOk. nxxèŒiOz# Ü≥∞_»Å, PÜ«Ú=Ù, H©iÎ, =∞#âß≈Ou, ã¨HõÅãÖÑ¨ ŒÅ∞ =$kú

HÍQÆÅ=Ù. =Ú «ºÑ¨Ù *Ï «∞Åhfl HõeÑ≤ =¸_»∞ q èŒ=ÚÅ∞.....

19 20



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


1. P=Ú «º=Ú :– |Ou=Ö QÆ∞O„_»=ÚQÍ #∞O_ç „ÑHÍâ◊=O «"≥∞ÿÜ«ÚO_»∞.

2. ã∞`å~°=Ú :– À+=ÚÅ∞ ÖËHõ #Hõ∆„ «=Ú=Ö „ÑHÍtOK«∞#k.

3. ã¨∞áê˜ :– ≥Å¡xHÍOu Hõey x~°‡Å=ÚQÍ „Ñ¨HÍtOK«∞#k.

D =¸_»∞ ~°Hõ=ÚÖ·# =Ú «º=ÚÅ∞ qâı+¨ â◊√ÉèíÑ¶Å„Ñ¨ Œ=ÚÅ∞.

=Ú «º=Ú #O Œe ^À+¨=ÚÅ∞Jxfl *Ï`«∞Å =Ú`«º=ÚÅ‰õΩ Ñ¨k q^èŒ=ÚÖˇ·# ^À+¨=ÚÅ∞

âßG=ÚÅO Œ∞ x~°‚~ÚOÑ¨|_ç#q.D ^À+¨=ÚÅ∞ QÆÅ =Ú «º=ÚÅ#∞èŒiOÑ¨~å Œ∞. J<ÕHõ q èŒ=ÚÖ·# Hõ+ì–#+ì=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù.

1. Œ$â◊º À+=Ú :– =¸_»∞ HÀ=ÚÅ∞ JO>Ë =Ú «º=Ú=¸_»∞=¸ÅÅ∞ HõeyÜ«ÚO_»∞@ À+=Ú. W\˜ì =Ú «º=Ú#∞ èŒiOK«∞@=Å#J<ÕHõ J#~°ú=ÚÅ∞, PHõã≤‡Hõ „Ñ¨=∂ Œ=ÚÅ∞ «@ã≤÷OÑ¨QÆÅ=Ù.

2. áê~°≈fiHõ$ « À+¨=Ú :– =Ú «º=ÚÜ≥ÚHõ „Ñ¨Hõ ÉèÏQÆ=ÚÅO Œ∞QÆ∞O@Å∞,Q˘|∞ƒÅ∞ HõeyÜ«ÚO_»∞@ ^À+¨„Ñ¨^Œ=Ú. W\ ˜ì^•xxèŒiOK«∞@=Å# Œi„ Œ=Ú, Ç‘Ï#ã≤÷u „áêÑ≤ÎOK«QÆÅ=Ù.

3. „u=$uÎ^À+¨=Ú :– =Ú`«º=Ú =¸_»∞á⁄~°Å∞ =∂„`«"Õ∞HõeyÜ«ÚO_»∞@ ÖËHõ =Ú «º=Ú K«∞@∞ì#∂ Kå~°Å∞O_»∞@ À+¨=Ú. D~°Hõ"≥∞ÿ# =Ú`«º=Ú#∞ ^èŒiOz#Ü≥∞_»Å "Õ∞Ñ¶¨∞=ÚÅ∞ „Hõ=Ú‡#@∞¡#+ì=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù.

4. HÍHõáê©^À+¨=Ú :– „Ñ¨HÍâ◊~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ #Å¡QÆ#∞O_»∞@,qHõ$`åHÍ~°=Ú HõeyÜ«ÚO_»∞@ À+"≥∞ÿÜ«Ú#flk. W\˜ì •xx èŒiOz#=Oâßaè=$kú Ö’Ñ≤OK«QÆÅ^Œ∞.

5. qHõ@Ñ‘~î° À+=Ú :– =Ú «º=Ú#O ŒO «@#∞ "≥Ú\=∞Å=Ö|∞_çÃÑÅ∞ HõeyÜ«ÚO_»∞@ =Å# D ^À+¨=Ú HõÅ∞QÆ∞K«∞#flk. nxxèŒiOz# â◊„ «∞ ÉÏ èŒÅkèHõ"≥∞ÿ J==∂#=ÚÅ∞ «@ã≤úOÑ¨QÆÅ=Ù.

6. [Hõ~°^À+¨=Ú :– HÍOuÇ‘Ï#"≥∞ÿ =∞\ ˜ì H˘@∞ìH˘#fl@∞¡=∂ã≤áÈ~ÚÜ«Ú#fl P =Ú «º=Ú ^À+¨Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ#k. nxx èŒiOz#Q“~°=ÉèíOQÆ=Ú, =$uÎ #+ì=Ú, JÑ¨H©iÎ HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù.

7. q„ Œ∞=∞^À+¨=Ú :– ~°HõÎ=Ú=Öˇ Z„~°QÍ#∞O_ç l_»∞¤QÍ~°∞#@∞¡O_ç# Ü≥∞_»Å ^À+¨„Ñ¨ Œ=Ú. nxx èŒiOz# Ü≥∞_»Å PHõã≤‡Hõ„Ñ=∂ Œ=ÚÅ∞, QÆO_»=ÚÅ∞ ãOÉèíqOK«QÆÅ=Ù.

8. èŒ∂„=∂Oâ◊ À+=Ú :– á⁄QÆ=Ö ~°OQÆ∞ HõeæÜ«Ú#fl#∞, KÕ@=O\˜PHÍ ~°=Ú HõeyÜ«Ú#fl#∞, J\˜ì=Ú «º=Ú À+„Ñ Œ=Ú. nxx èŒiOz#™êú#K«Å#=Ú, =∂#ã≤Hõ zHÍ‰õΩÅ∞, J=~À èŒ=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù.

9. =∞`åûºH∆ À+=Ú :– =Ú «º=Ú#‰õΩ QÆÅ ã∂„ «=ÚQÍHõ ãÇÏ[ã≤^Œú"≥∞ÿ# ~°O„^èŒ=ÚÅ∞#fl#∞ ÖËHõ KÕÑ¨ Hõ#∞flÖÏO\˜ PHÍ~°=ÚHõeyÜ«Ú#fl#∞ ^À+¨"≥∞ÿÜ«Ú#flk. nxx ^èŒõiOz# Sâ◊fi~°ºKåOK«Åº=Ú,èŒ#Ç‘Ï# «,qÑ¶∞fl=ÚÅ∞ «@ã≤úOÑ¨QÆÅ=Ù.

10. â◊√HÎHÍã¨Ê~°≈^À+¨=Ú :– =Ú «ºÑ¨ÙzÑ¨ÊÅ#∞O_ç "≥Å∞=_ç#=Ú «º=ÚÅHÍ zÑ¨ÊÅÜ≥ÚHõ ~°[#∞ (=∂e#º=Ú) JO\˜Ü«ÚO_»∞@‰õÄ_® À+¨„Ñ¨ Œ=Ú. W\ì À+¨=ÚQÆÅ =Ú «º=Ú#∞ èŒiOz#, W «~°∞Å‰õΩ ãÖ|OkèOz# K≥_»∞, èŒiOz#"åiH˜ „áêÑ≤ÎOK«QÆÅ Œ∞. HÍ=Ù#=Ú`«º=ÚÅ#∞ ^èŒiOÑ¨QÀi#"å~°∞ ÃÑ·# `≥eÑ≤# Ñ¨k q^èŒ=ÚÅQÆ∞^À+¨=ÚÅ#∞ ÉÏQÆ∞QÆ ÑïjeOz ^À+¨~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# =Ú`«º=ÚÅ#∞èŒiOz# ã¨HõÅ â◊√ÉèíÑ¶e «=ÚÅ∞ á⁄Ok ã¨∞dOK«QÆÅ~°∞.

21 22



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


=Ú «º=Ú#∞ Ñ¨sH∆OK«∞ q è•#=Ú=Ú «º=ÚÅ∞ ãiÜ≥ÿ∞# *ÏuH *Ok#"å? HÍ"å? Jx ≥Å∞ã∞HÀ

ŒÅz#Ñ¨C_»∞, P =Ú «º=Ú#∞ H˘ÅkQÍ LÑ¨C HõeÑ≤# QÀ=¸„ «=Ú#O Œ∞ XHõ ÑQÆÅ∞, ~å„u =ÙOz, P «~åfi « ^•xx è•#ºÑÙ THõ À`Àq∞# Ü≥∞_»Å P =Ú «º=Ú ÑyeáÈHõ, ÃÑK«∞ÛÅ∞ T_çáÈHõ, ÑÓ~°fi=Ú=Öˇ<Õ QÆ\ìQÍ HÍOu =O «"≥∞ÿ Ü«ÚO_ç# Ü≥∞_»Å Jk =∞Oz*Ïu=Ú «º=ÚQÍ x~°‚~ÚOKåe. WOHÍ =Ú «º=ÚÅ#∞ Ñ¨sH∆OKÕ q è•#=ÚÅ∞ |Ç¨ï~°Hõ=ÚÅ∞QÍ#∞#flq. „Ñ¨ã¨∞Î « HÍÅ=ÚÖ’ H˘xfl Ü«∂ã≤_£û^•fi~å ‰õÄ_® ã¨∞ÅÉèí=ÚQÍ JÑ¨Ê\˜HõÑ¨C_Õ =∞Oz–K≥_»∞Å∞ x~°‚Ü«∞=ÚKÕã¨∞Î<åfl~°∞.

*’ºuâß≈G=ÚÖ’ =Ú «º=ÚÅ „áê è•#º «=∞Oz *Ïu =Ú «º=ÚÅ∞ K«O„ Œ„QÆÇxH KåÖÏ „Ñ‘u„Ñ Œ=Ú.

K«O„ Œ∞_»∞ [Å„QÆÇÏ"≥∞ÿ ≥Å¡\=~°‚=Ú QÆÅ"å_»QÆ∞@=Å#, [Å=ÚÅ=Å¡Ñ¨Ù\˜ì ã¨=∂# =~°‚KåÛùÜ«∞Å∞QÆÅ =Ú`«º=ÚÅ∞ K«O„^ŒãÖ|O^èŒ=ÚÖˇ·Ü«Ú#flq. JnQÍHõ ÑOK«Éèí∂`åÅÖ’ h\H ãO|OkèOz# qÉèÏQÆ=Ú#O ÕK«O„ Œ∞_»∞, =Ú «º=Ú QÆ∂_® #∞#flk. D =Ú «º=Ú „u^À+=ÚÅO ŒeHõÑ¶ À+=ÚÅ#∞ áÈQ˘@ì QÆÅ Œ∞. Jáê#"åÜ«Ú=Ù ãOH «=ÚQÍQÆÅk.¢ã‘Î*ÏuH˜ ãÖ|OkèOz# ŒQÆ∞@ =Å# |Ç¨ïã¨∞‰õΩ=∂~°"≥∞ÿ PHõ~°¬©Ü«∞=ÚQÍ =ÙO@∞Ok. â◊s~°=Ú#O Œe ™êfikèëêª# K«„Hõ=Ú#O Œe HÍOuÑ¨ÙO[=ÚÖËq HõÅ"À, Jq D =Ú «º=ÚÖ’ ‰õÄ_® HõÅ=x âßG=K«#=Ú. =Ú «º=Ú K«∂K«∞@‰õΩ ≥Å∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ Hõey =Ù#flÑ¨Ê\˜H˜ nx#∞O_ç "≥Å∞=_Õ HÍOu «~°OQÍÅ∞ P‰õΩÑK«Û ~°OQÆ∞Ö’ #∞O@q. HÍ=Ù#™êfikèëêª#K«„Hõ=Ú#O^Œe P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞ HÍOuH˜~°ÏÅ∞ â◊s~°=Ú#O ŒO «@#∞ "åºÑ≤Oz, "å «–^À+=ÚÅ#∞, ÇÏ$ ŒÜ«∞^Ò~°ƒùÅº =Ú#∞,=∂#ã≤Hõ zO «#∞ áÈHÍiÛ P~ÀQÆº=Ú HõeyOÑ¨QÆÅ=Ù. D HÍOuH˜~°=ÚÅ „Ñ¨™ê~°â◊H˜Î ã¨#flye¡#Ñ¨C_»∞, "å`«„Ñ¨HÀÑ¨=ÚKÕ J<ÕHõ"åº èŒ∞Å∞ «Ê#fl=ÚÅ∞ HÍQÆÅ=Ù.

~ÀÇ≤Ï, ÇÏãÎ, „â◊==Ú J#∞ #Hõ∆„ «=ÚÅO Œ∞ ÑÙ\˜ì#"å~°∞ Uã=∞ Ü«∞=ÚÅO ≥·##∞ =Ú «º=ÚÅ#∞ èŒiOÑ¨=K«∞Û#∞. W «~° #Hõ∆„ «*Ï «‰õΩÅÖ’ Pâı¡+, *Ëº+ª, ~=f #Hõ∆„ «*Ï «‰õΩÅ‰õΩ «ÑÊ «H¯#"å~°O Œ~°∞=Ú «º=ÚÅ∞ èŒiOK«∞@=Å¡ U W|ƒOkÜ«Ú #∞O_» Œ∞. J~Ú##∞ [#‡*Ï «Hõ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ Ü≥ÚHõ ã≤úuQÆ «∞Å#∞ qKåiOz, ŒâßO «~°Ìâ◊Å∞–QÀKå~°=Ú ÉÏQÆ∞QÍ Ñï jeOz, K«O„ Œ„QÆÇ¨Ï=Ú ^À+¨=ÚQÍ#∞#flã=∞Ü«∞=ÚÅOn =Ú «º=ÚÅ#∞ èŒiOz# Ü≥∞_»Å, K«O„ Œ„QÆÇÏ=Ú=Å¡HõeˆQ ã¨HõÅ Ji+ì=ÚÅ∞ `˘Åy â◊√Éèí=Ú HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok.

[##HÍÅ=Ú#O Õ~°Ê_ç# *Ï «HõK«„Hõ=Ú#O Œ∞ K«O„ Œ„QÆÇÏ=Ú#‰õΩ6–8–12 ™êú<åkèÑ¨ «º=ÚÅ∞ HõÅ∞æ@ÖËHõ P ™êú#=ÚÅO Œ∞O_»∞@, P™êú<åkèÑ¨ «∞ÅÜ≥ÚHõ Œ$+≤ì HõÅ~ÚHõ ãÖÉèíqOK«∞@=Å¡ ^À+¨„Ñ¨ Œ∞_»QÆ∞K«∞<åfl_»∞. JO ÕQÍHõ Ô~O_»=™êú#=Ú# HÍkèÑ «º=Ú Hõeæ Zxq∞ Œ=™ê÷#=Ú#O^Œ∞O_»∞@, J+¨ì=∂kèÑ¨`«º=Ú =Ç≤ÏOz kfifÜ«∞=Ú#O Œ∞O_»∞@=Å# ‰õÄ_® K«O„ Œ∞_»∞ JÑ¨HÍ~°"≥Ú#~°∞Û@ Hõ=HÍâ◊=ÚÅ∞#flq. g\H À_»∞QÍ +_»fi~°æ|Å=Ú Ö’Ñ≤O K«∞@, J+ìHõ=~°æ=Ú#O Œ∞Ç‘Ï#aO Œ∞=ÙÅ∞ HõÅ∞QÆ∞@, H=∞ Œ$=∂kè Œ∞~Àº QÆ=ÚÅ∞ „áêÑ≤ÎOK«∞@"≥Ú^ŒÅ∞QÍQÆÅ ÅHõ∆=ÚÅ∞ K«O„^Œ∞x ^Œ∞+¨ì`«fi=Ú#∞ JkèHõ=ÚQÍqOK«QÆÅ=Ù.

K«O„ Œ∞_»∞ Œ∞+ìÅHõ∆=ÚÅ`À ‰õÄ_çÜ«ÚO_ç J «xÜ≥ÚHõ Œâ◊QÍh,W`«~° â◊√Éèí^Œâ◊ÅO^•`«x JO`«~°Ìâ◊Å∞QÍh ãÖÉèíqOz# HÍÅ=Ú=∞iÜ«Ú QÀKå~°=â◊=Ú# HÍÅã¨~°ÊÜ≥∂QÆ=Ú ãÖÉèíqOz# HÍÅ=Ú#O Œe K«O„ Œ ãOKå~°ã=∞Ü«∞=Ú |Çï Œ∞+ì ÅHõ∆=ÚÅ∞ J<ÕHõ q+=∞ÑïÏ=∞=ÚÅ∞, =ºuˆ~Hõ Ñ¶e «=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»QÆÅ=Ù. P Œ∞+ìã¨=∞Ü«∞=ÚÅO Œ∞ =ÚYº =ÚQÍ "åºáê~°ãúOÉèí#, #+ì=Ú, èŒ#Ç‘Ï# «,ÉèÏQÆº<åâ◊#=Ú, QÆ$Ç¨ÏHõÖ’¡ Å=ÚÅ∞, ŒOÑ¨ «∞Å‰õΩ HõÅÇ¨Ï=Ú, ã¨Ê~°úÅ∞,q"ÕHõâ◊¥#º «, =∞#âß≈Ou Ö’Ñ≤OK«∞@, "å`åkèHõº «, x„ ŒÑ@ìHõáÈ=Ù@,Ñ≤zÛ Ñ≤zÛ PÖ’K«#Å∞, Éèíq+º ü â◊¥#º=ÚQÍ #∞O_»∞@, =∞<ÀÉèíÜ«∞=Ú,

23 24



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


=$uÎÖ’ „Ñu‰õÄÅ «, JÑ[Ü«∞=Ú, =∂„ «∞ (¢ã‘Î) HõÅÇÏ=ÚÅ∞ "≥Ú ŒÅQÆ∞Œ∞óY[#Hõ"≥∞ÿ# Ñ¶e «=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞ K«∞O@q. J\ì ã=∞Ü«∞=ÚÅO Œ∞

=∞Oz P=Ú «º=Ú#∞ èŒiOK«∞@ =Å¡ K«O„ Œ„QÆÇÏ Œ∞+ì «fi=Ú #tOzâ◊√Éèí=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞ «q.

=Ú «º=Ú^•fi~å HõeˆQ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞=Ú «º=ÚÅÖ’ ÔHÖÏ¡ „âı+ª"≥∞ÿ#\ì P=Ú «º=Ú=O\ L «Î=∞*Ïu

=Ú`«º=ÚÅ#∞ âß¢ã‘ÎÜ«∞ Ñ¨^Œú`«∞Å##∞ãïOz ^èŒiOz# Ü≥∞_»Å„Ñ¨âßO « «, =∞#âß≈Ou, g~°º=$kú, ^•OÑ¨ «º™œYº=Ú, J<Àº#º «,JkèHõ*Ï˝Ñ¨Hõ, *Ï˝Ñ¨Hõâ◊HÎ, ã¨ Œ∞ƒùkú, Q“~°=–=∞~åº ŒÅ∞ á⁄O ŒQÆÅ∞æ@,¢ã‘Î [#~°O[#=Ú ^è≥·~°º=ÚQÍ Ñ¨Ù~ÀQÆq∞OK«@O, ‰õΩ@O|ã¨∞Y–ãO`ÀëêÅ∞, èŒ# è•<åºaè=$kú, ™œÉèÏQÆº ãOÑ ŒÅ∞ HõÅ∞QÆ∞@, P@OHõ=ÚÅO «iOz xifiÑ¶∞fl=ÚQÍ Jxfl Ñ#∞Å∞ <≥~°"Õ~°∞@, q"åÇk â◊√ÉèíHÍ~°º=ÚÅ∞ HõÅã≤=zÛ ãO`À+=ÚHõÅ∞æ@ [~°∞QÆQÆÅ=Ù. D =Ú «º è•~°=Å¡‰õΩ+¨µª, JÑ¨™ê‡~°=Ú, Ñ≤zÛ, ÉÁe¡, K«~°‡ "åº èŒ∞Å∞, Hõ∆Ü«∞, L|ƒã¨=Ú,"Õ∞Ç¨Ï"åºkè, H©à◊§"å`«=Ú, Jr~°‚"åº^èŒ∞Å∞, e=~üã‘¡Êãπ "≥Ú^ŒÅQÆ∞„Ñ=∂ ŒHõ~°"≥∞ÿ# "åº èŒ∞ÖËQÍHõ ¢ã‘ÎÅ‰õΩ ãO|OkèOz# |Ç≤Ï+µª À+=ÚÅ∞,ãÖ`å#^À+¨=ÚÅ∞ "≥Ú ŒÅQÆ∞#=xflÜ«Ú x"åiOÑ¨|_ç j„Ñ¶∞=ÚQÍP~ÀQÆº=O «∞Å∞ HÍQÆÅ~°∞. K«O„ Œ∞_»∞ "åºáê~°=ÚÅ‰õΩ H˘O « "åºáê~åaè=$kúx HõeyOK«∞@‰õΩ ‰õÄ_® =Ú «º è•~° L «Î=∞"≥∞ÿÜ«Ú#flk.

=Ú «º=Ú#∞ èŒiOKÕ Ñ¨ Œúu=Ú «º=ÚÅ∞ J<ÕHõ~°HÍÅ∞QÍ #∞#flÑ¨Ê\ ˜H© h\˜KåÛùÜ«∞Å∞ Hõey

≥Å¡x QÆ∞O„_»OQÍ #∞O_ç „ÑHÍtOKÕ P=Ú`åºÅ∞ èŒiOK«\ÏxH |Çï„âı+ª"≥∞ÿ#q. =Ú «º=Ú#‰õΩ |~°∞=Ù WO « LO_®e J<Õ xÜ«∞=∞=ÚÖËHõ áÈ~Ú#ÑÊ\H ZO « ÃÑ ŒÌqQÍ =ÙO>Ë JO «=∞Ozk. JnQÍHõ XH=Ú «º=Ú èŒiOKÕ@ÑC_»∞ ÃÑ ŒÌkQÍ K«∂z èŒiOK«@=Ú J=Ùã~°=Ú.

ŒO_»Å∞, =∂ÅÅ∞QÍ èŒiOKÕ =Ú`åºÅ∞ J<ÕHõ=Ú HÍ|\ì Jq z<åflÃÑ ŒÌ =Ù<åfl ^À+¨=ÚÖË Œ∞.

=Ú`åºÅ#∞ |OQÍ~°=Ú ÖËHõ "≥O_ç Ö’Ç¨Å`À KÕÜ«∞|_ç##Å∞K« Œ~°Ñ¨Ù LOQÆ~°=ÚÖ’ Wq∞_çÛ èŒiOKåe. „âß=â◊√ Œú Ñ¨Ói‚=∞<å_»∞ „â◊= #Hõ∆„ «=ÚÖ’QÍh ÖËHõ Ñ¨Ói‚=∞ ™È=∞"å~°=Ú<å_»∞QÍh,K«O„ Œ„QÆÇ¨Ï ã¨=∞ Ü«∞=ÚÖ’QÍh, =$+¨Éèí~åtÖ’ K«O„ Œ∞_»∞ UHÍ Œâ◊™ê÷#=ÚÖ’ #∞O_»∞QÍQÍh, K«O„ ŒÇ¨ÏŸ~° [iˆQ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ =~°=Ú,Œ∞~°∞‡Ç˙~°Î=Ú ÖË‰õΩO_® K«∂z =∞Oz =Ú «º=Ú#∞ LOQÆ~°=Ú#O Œ∞

ayOKåe. P «~åfi « P LOQÆ~°=Ú#∞ XHõ k#=∞O «Ü«Ú P=ÙáêÅÖ’LOz =∞~°∞ã¨\˜ k#=Ú# fã≤ =∞Ozh\˜KÕ â◊√kú QÍqOKåe.

èŒiOK≥_ç"å~°∞ «=∞‰õΩ å~å|ÅK«O„ Œ|Å=ÚÅ∞ ÉÏQÆ∞QÍ #∞O_ç#â◊√Éèíu èŒ∞ÅÖ’ ™È=∞"å~°=Ú ÖËHõ â◊√„Hõ"å~°=Ú~ÀA# =$+Éèí, Hõ~å¯@Hõ,èŒ#∞s‡# ÅQÆfl=ÚÅO Œ∞ LOQÆ~°=Ú#∞ ÑÓlOz èŒiOK«=Ö#∞. LOQÆ~°

=Ú#∞ x~°‚~ÚOz# â◊√Éèíã¨=∞Ü«∞=Ú#O Œ∞ èŒiOK«∞@‰õΩ =ÚO Œ∞QÍ<ÕÜ«∞ è• è•ºxOz, ‰õΩ_ç"≥·ÑÙ#QÆÅ J~°KÕuÖ’ #∞OK«∞H˘x ''FO =O SO„Ç‘ÏO NO EO D K«O„ Œ=∞¿Ñ ™êfiÇ—— J<Õ =∞O„`åxfl xâ◊ÛÅ=ÚQÍ108 Ñ~åº Ü«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤Oz# Ñ≤ ŒÑ P LOQÆ~°=Ú#∞ =Ú=∂‡~°∞Hõ#∞ÅHõ Œ∞ÌH˘x ‰õΩ_çKÕu LOQÆ~°ÑÙ „"ÕeH èŒiOKåe. ¢ã‘ÎÅ∞ =∂„ «=ÚZ_»=∞KÕu LOQÆ~°Ñ¨Ù „"ÕeH˜ (J<åq∞Hõ) èŒiOK«@O KåÖÏ qâı+¨=Ú.¢ã‘ÎÅ∞QÍh, ÑÙ~°∞+µÅ∞QÍ#s, =Ú «º=ÚÅ#∞ =∂ÅQÍQÍh, W «~° PÉèí~°~°∂Ñ¨=ÚQÍ QÍx èŒiOK«∞@‰õΩ ‰õÄ_® ÃÑ· q è•#„Ñ¨HÍ~°"Õ∞ Ñ¨ÓlOzèŒiOK«=Ö#∞. LOQÆ~°=Ú#O Œe J_»∞QÆ∞ ÉèÏQÆ=Ú ~°O„ èŒ=ÚQÍ #∞O_ç#

Ü≥∞_»Å =Ú «º=Ú#O Œe â◊HÎ ãÖÑ¨#fl"≥∞ÿ# k=ºH˜~°=ÚÅ∞ â◊s~°=Ú#O Œ∞ „Ñ¨"ÕtOz Ñ¶Åã≤kúH˜ `À_»Ê_» QÆÅ=Ù.

25 26



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

MOHANPUBLICATIONS.COM („Ñ¨"åà◊=Ú)

„Ñ"åà◊=Ú Å#|_»∞ ÑQÆ_®Å∞ #=~° åflÅÖ’ <˘Hõ\QÍ K≥ÖÏ=∞JQÆ∞K«∞#flÑÊ\H g\ ÑÙ@∞ìHõ W «~° ~° åflÅHõ<åfl aè#fl=ÚQÍ =ÙOk.ÑQÆ_®Å∞ K«∂K«∞@‰õΩ Z„~°QÍ ^˘O_»ÑÖ_»∞=Öˇ =ÚK«Û@QÍ #∞[email protected]\ ÑÙ@∞ìHõ KåÖÏ qz„ « Ñ Œú «∞ÅÖ’ [~°∞QÆ∞ «∞Ok. Ö’ ≥·# ã=Ú„ ŒQÆ~°ƒù=ÚÖ’ ''EÃÑ·\ò—— J#|_Õ XHõ *Ïu [O «∞=ÙÅÜ≥ÚHõ Pã≤ÎÑO[~åÖËÑQÆ_®Åx H˘O Œ~°∞ K≥|∞ «∞O\Ï~°∞. WqQÍHõ ''áêeÑ¶π—— J<Õ z#fl~°Hõ=Ú„áê∞Å∞ H˘xfl XHõ q èŒ"≥∞ÿ# lQÆ∞~°∞ Ñ^•~åúxfl «Ü«∂~°∞KÕã≤, ^•x`ÀQÆ∂_»∞ Hõ@∞ìH˘x P QÆ∂\ Ö’<Õ rq`åxfl QÆ_»∞ÑÙ «∞O@q. P QÆ∂à◊√§,K≥@∞ì, "≥ÚHõ Å PHÍ~°OÖ’ #∞O@q. D K≥@¡=Ö#∞#fl QÆ∂à◊√§ =Úki#`«~åfi`« "å\˜x ™ê#Éˇ\˜ì Ñ¨QÆ_®Å∞QÍ ~°∂á⁄Ok™êÎ~°∞.

ã¨=Ú„^Œ=Ú#O^Œe Ö’Ñë ÉèÏQÆ=ÚÖ’ Ñ¨QÆ_»Ñ¨Ù n=ÙÅ<Õq=ÙO@q. D n=ÙÅÖ’ H˘xfl Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å #∞O_ç "≥Å∞=_Õ lQÆ∞~°∞=O\˜Ñ¨ •~°ú=Ú=Å# ‰õÄ_® Ñ¨QÆ_»=ÚÅ∞ Ñ¨Ù@∞ìK«∞O@q. D Ñ¨Ù~°∞QÆ∞ÅÖ’H˘xfl Ñ¨Ù~°∞QÆ∞ÅÃÑ· |∞_çÃÑÅ=Öˇ Ñ¨QÆ_»=ÚÅ∞ [x‡OK«QÆÅ=Ù. g\˜Ö’z#fl~°Hõ=Ú Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å∞ H˘xfl ã¨=Ú„ Œf~°„áêO`åÅÖ’x Wã¨∞HõÖ’#∞,f~°=Ú#O Œ∞#∞ ~åà◊§#∞ JO\˜ ÃÑ@∞ìH˘xÜ«ÚO_ç Ñ¨QÆ_»=ÚÅ #∞ «ÊuÎKÕÜ«ÚK«∞O_»QÆÅ=Ù.

Ñ¨QÆ_»=ÚÅ#∞–„Ñ¨"åà◊=Ú, ~°HÍÎOQÆ=Ú, JaúÑ¨Å¡==Ú, q„^Œ∞=∞=Ú, ~°HõÎ=ÚHÎ Jx ‰õÄ_® Ñ≤Å∞ã¨∞ÎO\Ï~°∞. Jb˚iÜ«∂, „á¶ê#∞û,W@b,ÃãÊ~Ú<£, @∞hã≤Ü«∂, WO_çÜ«∂, ã≤Ö’<£ "≥Ú ŒÅQÆ∞ ÕâßÅ∞ ÑQÆ_®ÅL «ÊuÎÖ’ J„QÆ™êú#=Ú =Ç≤ÏOzÜ«ÚO_Õq. WÑC_»∞ =∂„ «=Ú W@bÕâ◊=Ú „Ñã≤kú*Ok#k. Z„~°xÑQÆ_®Å∞ Jxfl ã=Ú„^•ÅÖ’#∞ ÅaèOK«

@=Ú KåÖÏJ~°∞ Œ∞. =∞Oz~°OQÆQÆÅ „Ñ¨"åàÏÅ∞ ''"≥∞_ç@ˆ~xÜ«∞<£——ã¨=Ú„ Œ=ÚÖ’<Õ qiqQÍ Åaèã¨∞ÎO@q. D Ñ¨QÆ_®Å#∞ Jˆ~aÜ«∂,WO_çÜ«∂,K≥·<å,DlÑπì^Õâ◊ã¨∞÷Å∞ Z‰õΩ¯=QÍ LÑ¨Ü≥∂y ã¨∞ÎO\Ï~°∞.ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ `å=Ú èŒiOKÕ ~°∞„^•Hõ∆ =∂ÅÖ’¡ Ñ¨QÆ_®Å∞ ‰õÄ_® KÕ~°Û@=Ú Ñïáê\˜. Ñ¨Ó~°fi=Úã¨<å «# ÉèÏ~° « <ås=∞∞Å∞ ˆH=Å=ÚÑ¨QÆ_®Å ŒO_»Å<Õ "≥∞_»Ö’ èŒiOK≥_ç"å~°∞. ~À=∞<£ HÍ èŒe‰õΩ¯Å∞ ‰õÄ_®"åi [Ñ=∂ÅÖ’¡ ÑQÆ_®Å∞ (ROSIRY) KÕ~°∞ã∞ÎO\Ï~°∞.

ÑQÆ_»=ÚÅ∞ ‰õΩO ÕÅ∞ ~°HõÎ=Ú=Ö Z„~°QÍ#∞O_ç ÃÑ·# #∞#∞ÑÙQÍ#∞O_»∞@ „âı+ª=Ú. WOHõ#∞ ã≤O èŒ∂~°=~°‚=Ú, =∞OÔH#Ñ¨Ù=Ùfi ~°OQÆ∞,=Ú Œ∞~°∞ Z~°∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞, "≥∂ Œ∞QÆÑ¨Ù=Ùfi ~°OQÆ∞ÖÏO\˜ Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞#∞HõeyÜ«ÚO@q. ~°OQÆ∞Ö’ H˘Åk ÉèË Œ=ÚÅ∞#flÑ¨Ê\˜H© ÃÑ·# #∞#∞Ñ¨ÙQÍ#∞O_»∞@, „Ñ¨HÍâ◊=O`« =ÚQÍ#∞O_»∞@,=Ú_ç,Q˘_»∞Ñ¨ÙÅ∞, Ñ¨ÙK«∞Û"≥Ú ŒÅ∞QÍQÆÅ K≥_»∞ ÅHõ∆=ÚÅ∞ ÖË‰õΩO_»∞@ KåÖÏ =ÚYº=Ú.

Ñ¨QÆ_»=Ú Ü≥ÚHõ ÅHõ∆=ÚÅ∞„Ñ¨"åà◊„ Œ∞=∞=Ú Z„~°\˜ Z„~°Ñ¨Ù, HÍëêÜ«∞~°OQÆ∞, ≥Å∞Ñ¨Ù |∂_ç Œ

~°OQÆ∞ÖÏO\ ~°OQÆ∞ÅÖ’ #∞O@q. K«∂K«∞@‰õΩ „ÑHÍâ◊=O «=ÚQÍ #∞O_ç=∞e#~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ x~°‡Å=ÚQÍ #∞O_ç Z„~°QÍ#∞#fl Ñ¨QÆ_»=Ú KåÖÏ=∞Ozk. Wk „|ÇÏ‡*ÏuH *Ok#k. ÕeHõQÍ#∞O_ç ã≤O èŒ∂~°=~°‚=Ú#∞É’e=∞<ÀÇÏ~°"≥∞ÿ Ü«ÚO_»∞#k. Hõ∆„uÜ«∞*Ïu ÑQÆ_»=Ú. nxÖ’ =∞OÔH#ÑÙ=Ùfi ~°OQÆ∞#∞ É’eÜ«ÚO_»∞#k QÆ∂_® D *ÏuH *Ok# Õ. "≥∂ Œ∞QÆÑ¨Ù=Ùfi ~°OQÆ∞#∞ É’eÜ«ÚO_»∞ Ñ¨QÆ_»=Ú "≥·â◊º*Ïuk. HõàÏÇ‘Ï#"≥∞ÿ„Ñ¨HÍâ◊=ÚÖËHõ =∞e#=ÚQÍ #∞O_»∞#k â◊¥„ Œ*Ïu Ñ¨QÆ_»=Ú.

28

3. Ñ¨QÆ_»=Ú

27



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


Ñ¨QÆ_»=Ú ã¨Ç¨Ï[ã≤ Œú=ÚQÍ <åÅ∞QÆ∞ ^À+¨=ÚÅ∞O_»QÆÅ=Ù.

1. [~°…~° À+=Ú :– Ñ¨QÆ_»=Ú#‰õΩ |∞_çÑ¨Å∞O_ç# D À+¨=Ú„áêÑ≤ÎOK« QÆÅ Œ∞. nxx èŒiOz# Ü≥∞_»Å „áêÏ„áêÜ«∞=ÚÅ∞ PHõã≤‡HõQÆO_»=ÚÅ∞ HõÅ∞æ#∞.

2. =∞e#^À+=Ú :– #Å¡x=∞K«ÛÅ∞, J «∞‰õΩÅ∞, Kå~°Å∞QÆeyÜ«ÚO_»∞#\ìD À+=Ú QÆÅ ÑQÆ_»=Ú#∞ èŒiOz#, J<ÕHõ q èŒ=ÚÖ·#qKå~°=ÚÅ∞, Œ∞óY=Ú ãÖÉèíqOK«QÆÅ=Ù.

3. HÀ=∞Å^À+=Ú :– Ñ¨QÆ_»=Ú#‰õΩ =∞ èŒºÖ’ P=Ù¿Ñ_»=O\˜=∞~°HõÅ∞ Hõeæ# D ^À+¨=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞. nxx èŒiOz# Jxfl `å=ÙÅO Œ∞ Hõ+ì=ÚÅ∞, qâı+¨HõÅÇ¨Ï=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»QÆÅ=Ù.

4. ~°∞QÆ‡ À+=Ú :– ÑQÆ_»=ÚÅ∞ ÑÙzÛáÈ~ÚÜ«ÚO_»∞@, ÜÕ∞^ÀXHõKÀ@ Ñ¨ÙÑ≤ÊÜ«Ú#fl#∞ D ^À+¨=Ú [xOÑ¨QÆÅ Œ∞. nxx èŒiOz#Ü≥∞_»Å Jx"å~°º"≥∞ÿ# "åº èŒ∞Å∞, Œi„ Œ=Ú ãÖÉèíqOK«QÆÅ Œ∞. HÍ=Ù#ÃÑ· q^èŒ"≥∞ÿ# ^À+¨ÅHõ∆=ÚÅ#∞ ÉÏQÆ∞QÍ ÑïjeOz L`«Î=∞"≥∞ÿ#Ñ¨QÆ_»=Ú#∞ èŒiOK«∞@ „âıÜ«∞ã¨ ~°=Ú.

Ñ¨QÆ_»=ÚÅ∞ ã≤OÇ¨Ïà◊ Õâ◊=Ú #O Œe ã¨=Ú„ Œf~°OÖ’ q™êÎ~°=ÚQÍÅaèOK«∞K«∞O_»∞#∞. H˘xfl n=ÙÅÖ’ D ÑQÆ_»=ÚÅ∞ ‰õΩÑÊÅ∞ ‰õΩÑÊÅ∞QÍ#∞O@q. J\˜ì n=ÙÅ<Õ ÑQÆ_»ÑÙ n=ÙÅx Ñ≤Å∞ã∞ÎO\Ï~°∞. ãÇÏ[ã≤ Œú"≥∞ÿ#=Ú_ç ÑQÆ_»=ÚÅ#∞ ≥zÛ ÑÅ∞~°Hõ=ÚÅ∞QÍ "å\x HÀã≤ #∞#∞ÑÙ ÕÅ∞@H˘~°‰õΩ "å\˜x ™ê#Éˇ>ˇì^Œ~°∞.''<ÕÑ¨ÙÖòû—— (W@b) J<ÕÑ¨@ì=ÚÖ’+¨µ=∂~°∞ 40HõOÃÑhÅ∞ D Ñ¨QÆ_®Å#∞ qq èŒ ÉèíOy=∞ÅÖ’ «Ü«∂~°∞KÕã∞Î#flq. D Ñi„â◊=∞Ö’ •^•ÑÙ 3,4 "ÕÅ=∞Ok HÍi‡‰õΩÅ∞ ÑxKÕÜ«ÚK«∞<åfl~°∞. „Ñ¨ã¨∞Î «=Ú Ñ¨QÆ_®Å=Öˇ<Õ =ÙO_Õ (_»∂Ñ≤¡H\ò) =∞~˘Hõ *ÏuqqiqQÍ Åaèã¨∞Î#flq. „Ñ¨[ÅÖ’ "å_»∞Hõ ‰õÄ_® ÃÑiy#k. HÍh D#HbÑQÆ_®Å=Å¡ Z\˜ì„ÑÜ≥∂[#=Ú KÕ‰õÄ~° Œ∞. Wq H=ÅO JÅOHÍ~°

„áêÜ«∞OQÍ =∂„ «"Õ∞ LÑÜ≥∂yOÑÑ_»QÆÅ=Ù. ÑQÆ_»=ÚÅ‰õΩ „Ñ ÕºHõOQÍÑ¨sHõ∆JO@∂ Ug∞ÖË Œ∞. J#∞Éèí==ÚQÆÅ ~° «fl"åºáê~°∞Å∞ Ñ¨QÆ_»=ÚÜ≥ÚHõ QÆ∞^ÀëêÅ#∞ ÉÏQÍ x~°‚~ÚOK«Hõey=ÙO\Ï~°∞.

*’ºuâß≈G=ÚÖ’ Ñ¨QÆ_®Å „áê è•#º «=Ú Œ∞~°∞ Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ HõeÑ≤#∞#∞Ñ¨ÙQÍ =ÙO_ç „Ñ¨HÍâ◊=O «"≥∞ÿ#

Ñ¨QÆ_®Å ‰õΩ[„QÆÇ¨xH˜ KåÖÏ „Ñ‘u. ‰õΩA_»∞ ~°HõÎ=~°‚=Ú Hõey Jyfl« «Î fi=Ú QÆÅ ÑÙ~°∞+#Hõ∆„ «=Ú. ÑQÆ_»=Ú ‰õÄ_® Õ*’ « åÎ fixH ãO|O

kèOz Z„~°QÍ #∞O_»∞@ =Å¡<Õ ‰õΩAxH˜ W+ì„Ñ¨ Œ"≥∞ÿÜ«Ú#flk. D Ñ¨QÆ_»=Ú „u^À+=Ú ÅO Œe Ñ≤ «Î=∞#∞ À+=Ú#∞ ÇÏiOÑQÆÅ Œ∞. ã=∂#"åÜ«Ú=Ù ãOHõ Õ=ÚQÍ QÆÅk. ÑÙ~°∞+*ÏuH, Hõ∆„uÜ«∞ «fi=Ú#‰õΩ ãO|OkèOz# ŒQÆ∞@=Å#, KåÅ Hõiî#=ÚQÍ #∞O_çHÀ «‰õΩ ™êfinè#Ñ¨_» Œ∞.â◊s~°=Ú#O Œe =¸ÖÏ è•~° K«„Hõ=Ú#O Œe qq èŒ HÍOu qâı+¨=ÚÅxflÜ«Ú D Ñ¨QÆ_»=Ú#O Œ∞ <≥ÅH˘x Ü«ÚO_»∞@ =Å#, =¸ÖÏ è•~°K«„Hõ=ÚÅ#O^Œe Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙÑ¨K«Ûx~°OQÆ∞ QÆÅ HÍOuH˜~°ÏÅ∞ ^ÕÇ¨Ï`«« «Î fi=Ú ÃÑ· Uq èŒ=ÚQÍ Ñ¨xKÕÜ«∞QÆÅ"À, D Ñ¨QÆ _»=Ú èŒiOK«@=Ú

=Å¡ QÆ∂_® J Õ q èŒ=ÚQÍ Ç¨Ïi «H˜~°ÏÅ∞ ÕÇ¨Ï~°O„ è•Å QÆ∞O_®K˘K«∞Û‰õΩáÈ~Ú, ~°HõÎ ÀëêÅ#∞ e=~ü, |¡_£„Ñ+~ü, JÅû~°∞, [# <ÕO„kÜ«∞ãÖ|Okè « "åº èŒ∞Å∞, ™ÈÊù@Hõ=Ú=O\˜ JO@∞"åº èŒ∞Å∞, H©à◊§ ÉÏ èŒÅ∞"≥Ú ŒÅQÆ∞ J<ÕHõ ~ÀQÆÅHõ∆ÏÅ#∞ áê~°„^Àe P~ÀQÆº=O «∞Å#∞ KÕÜ«∞QÆÅ Œ∞.

=∞$QÆt~°,z «Î, èŒx+ª J#∞ #Hõ∆„ «=ÚÅO Œ∞ |∞\˜ì#"å~°∞ U HÍÅ=Ú#O ≥·<å =∞Oz ÑQÆ_®Å#∞ èŒiOK«=K«∞Û#∞. W «~° #Hõ∆„ « *Ï «‰õΩÅÖ’=ÚYº=ÚQÍ Ñ¨Ù+¨ºq∞, J#∂~å^è•, L`«Î~åÉèÏ„^Œ #Hõ∆„`«*Ï`«‰õΩÅ∞ÑQÆ_»=Ú èŒiOz ã «Êùe`åÅ∞ á⁄O Œ@=Ú KåÖÏ Hõ+ì=Ú. q∞ye#"å~°∞«=∞Ü≥ÚHõ [#‡HÍÅ=Ú #O Œe *Ï «HõK«„Hõ=Ú ##∞ãiOz, „QÆÇÏ=ÚÅ

Ü≥ÚHõ ŒâßO «~°Ìâ◊Å#∞ QÆ=∞xOz, ‰õΩ[„QÆÇÏ=Ú À+„Ñ¨ Œ=ÚQÍ#∞#fl

29 30



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


ã¨=∞Ü«∞=Ú ÅO Õ Ñ¨QÆ_»=Ú#∞ èŒiOK«=Öˇ#∞. J@∞¡ èŒiOz# Ü≥∞_»Å‰õΩ[„QÆÇ¨Ï ^À+¨=Ú=Å¡ rq`«=ÚÖ’ ãÖÉèíqOKÕ J<ÕHõ J#~åúÅ∞x"åiOÑ¨|_ç â◊√Éèí=Ú, [Ü«∞=Ú HõÅ∞QÆ∞ «q.

[#‡ã¨=∞Ü«∞=Ú# U~°Ê_ç# *Ï «HõK«„Hõ=Ú#O Œ∞ ÅQÆfl=Ú#∞Oz6– 8–12 ™êú#=ÚÅ∞O Œ∞ ‰õΩA_»∞O_ç# ÖËHõ P ™êú<åkÑ¨ «∞Å`ÀHõÅ~ÚHõQÍh, Œ$+≤ìQÍx á⁄OkÜ«ÚO_ç# Ü≥∞_»Å ‰õΩ[„QÆÇ¨ÏO ^À+¨„Ñ¨ Œ=Ú. ‰õΩAxH˜ kfifÜ«∞ ã¨ÑÎ=∂kèÑ¨ «º=ÚÅ∞ HõÅ∞æ@. 2–4–7–8™ê÷#=ÚÅO Œ∞@ ‰õÄ_® À+¨„Ñ¨ Œ"Õ∞! +¨_»fi~°æ|Å=Ú, J+ìHõ=~°æ|Å=ÚHõey# ‰õΩ[„QÆÇ¨Ï=Ú ÃÑ·#^≥eÊ# ™êú#=ÚÅO^Œ∞O_ç# qâı+¨Ç¨xKÕÜ«Ú#∞. Œ∞+ìÅHõ∆=∞LÅ∞ Hõey |Å= «Î~°∞_≥·Ü«Ú#fl JOQÍ~°Hõ „QÆÇÏ=ÚÜ≥ÚHõ =∞ÇÏ~°Ìâ◊Å∞, JO «~°Ìâ◊Å∞ ãOÉèíqOz#ÑÙ_»∞ =∞iÜ«Ú QÀKå~°=Ú#O Œ∞ ‰õΩAxH Œ∞+ì™êú#=ÚÅO Œ∞ ãÎOÉèí#, =„Hõ «fi=Ú, „QÆÇÏÜ«Ú Œú=Ú,áêÑ¨„QÆÇ¨Ï"Õ èŒÅ∞ ãÖÉèíqOzÜ«Ú#fl HÍÅ=ÚÅO Œ∞, â◊„ «∞=$kú, áÈ\Ï¡@Å∞, Œi„ Œ=Ú, L„ ÕHõ=Ú, ~°HõÎÇ‘Ï# «, n~°…~ÀQÆ=ÚÅ∞, â◊GzH˜ «ûÅ∞,PHõã≤‡Hõ„Ñ=∂ Œ=ÚÅ∞, JyflÉÏ èŒÅ∞, q+Ñ‘_», |∞∞ÉÏ èŒÅ∞, •Ü«∂k"≥·~°=Ú, Éèí∂#+ì=Ú, J==∂#=Ú, HÍ~°ºqÑ¶∞fl=Ú, hK«[#¿ãflÇ¨Ï=Ú,x`«ºHõÅÇ¨Ï=ÚÅ∞, ^ŒOÑ¨`«∞ÅÔH_»ÉÏ@∞, ã¨∞Y"åº^èŒ∞ÅKÕ ÉÏ^èŒÅ∞"≥Ú^ŒÅQÆ∞ ^Œ∞óY„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ# J<ÕHõ Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ „áêÑ≤Îã¨∞ÎO@q. J\˜ìã=∞Ü«∞=ÚÅO Œ∞ L «Î=∞"≥∞ÿ# ÑQÆ_»=Ú#∞ èŒiOz# Ji+ì x"å~°Ü≥ÿ∞â◊√Éèí=Ú HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok.

Ñ¨QÆ_®Å =Å¡ HõeˆQ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞„|ÇÏ‡*ÏuH, Hõ∆„uÜ«∞*ÏuH ãO|OkèOz# L «Î=∞"≥∞ÿ# Ñ_»QÍÅ#∞

âß¢ã‘ÎÜ«∞ Ñ Œú «∞Å ##∞ãiOz èŒiOz# Ü≥∞_»Å KåÖÏ â◊√Éèí=Ú [~°∞QÆ∞«∞Ok. PK«iOKÕ „ÑuHÍ~°º=ÚÖ’#∞ HõeQ qÑ¶∂flÅ∞ JO «iOz PÜ«∂

Ñ#∞ÅÖ’ q[Ü«∞=Ú Åaèã∞ÎOk. JHÍ~° â◊„ «∞ «fi=ÚÅ∞ `˘ÅyáÈ~Ú[# =jHõ~° ÅaèOK«QÆÅ Œ∞. ÑQÆ_»=Ú Jyfl#∞Oz, PÜ«Ú èŒ=ÚÅ#∞Oz

„‰õÄ~° â◊„ «∞=Å∞#∞Oz «y# ~°Hõ∆ KÕ‰õÄ~°ÛQÆÅ Œ∞. PHõã≤‡Hõ „Ñ=∂ Œ=ÚÅ#∞ QÆO_»=ÚÅ#∞ «Ñ≤ÊOz H∆=∞=Ú HõeyOK«QÆÅ Œ∞. KåÖÏ HÍÅ=ÚQÍÉÏkèã∞Î#fl |∞∞ÉÏ èŒÅ∞, ã∂~°∞º ŒÜ«∞=Ú#‰õΩ pHõ@∞¡ ˘ÅyáÈ~Ú#@∞¡`˘ÅyáÈ «q. q"åÇ¨Ïq+¨Ü«∂Ö’¡HõeˆQ P@OHÍÅ∞ JO «iOz j„Ñ¶∞=ÚQÍ q"åÇÏ=Ú HÍQÆÅ Œ∞. ‰õΩ[^À+=Ú=Å# •OÑ «º rq «=ÚÖ’ãOÉèíqOKÕ HõÅ «Å∞, HÍ~°ÊÏºÅ∞, Ñ~°ãÊ~°"≥·+=∂ºÅ∞, q_®‰õΩÅ∞=O\˜Œ∞~å‡~°æÉèÏ=#Å∞, JO « iOz, J<Àº#º „¿Ñ=∞Ñ¨Ói «"≥∞ÿ# J#∞~åQÆ

=ÚÖ’ ŒOÑ¨ «∞Å∞ n~°…HÍÅ=Ú ã¨∞YãÖ™ê~° r=#=Ú KÕã≤H˘#∞@‰õΩ`À_»Ê_»QÆÅ^Œ∞.

ÉèÏsÜ«∞O„ « Ñï„â◊=∞ÅÖ’ «~°K«∞QÍ HõÅ∞QÆ∞K«∞O_Õ J<ÕHõ „Ñ¨=∂^•Å∞, "≥∂@~°∞"åÇ¨Ï<åÅ‰õΩ HõeˆQ #ëêìÅ∞, â◊„ «∞=Å∞ ‰õΩÜ«Ú‰õΩÎÅ=Å¡ãÖÉèíqOKÕ ~å[H©Ü«∞ÉÏ èŒÅ∞, áÈbã¨∞ˆHã¨∞Å∞, W «~°ÉÏ èŒÅ∞, e=~ü"åº^èŒ∞Å∞, =¸Å â◊OHõ, ~°HõÎáÈ@∞, [fi~°=Ú, ^ÕÇ¨Ï`åÑ¨=Ú, K«~°‡"åº èŒ∞Å∞, QÆ_»¤Å∞, „==ÚÅ∞, "åÑÙÅ∞, H©à◊§ÉÏ èŒÅ∞, [#<ÕO„kÜ«∞=ÚÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# Jxfl ~ÀQÆ=ÚÅ∞ Hõ_»∞Ñ¨Ù<˘Ñ≤Ê (JÅû~°∞) HÍ#û~ü"≥Ú ŒÅQÆ∞ ~ÚOHÍ J<ÕHõ "åº èŒ∞Å#∞ j„Ñ¶∞ =ÚQÍ x"åiOz ãÖÑ¨Ó~°‚P~ÀQÆº=O «∞ÅQÆ∞@‰õΩ ÑiÑÓ~°‚ ãO`À+=Ú`À «$Ñ≤ÎQÆÅ ã∞Y=O «"≥∞ÿ#rq «=Ú#∞ QÆ_»∞Ñ¨Ù@‰õΩ Ñ¨QÆ_»=Ú `À_»Ê_»QÆÅ Œ∞.

Ñ¨QÆ_»=Ú#∞ èŒiOz#"åiH˜ rq «=ÚÖ’ <≥·~åâ◊º=Ú, | ŒúHõ=Ú,™È=∞i`«#=Ú J<Õq =ÙO_»=Ù. ã¨Ç¨Ï#O, ™êÇ¨Ïã¨=Ú, q[$OÉèíJkèHõOQÍ =ÙO@q. J<åº„HÍO`«=ÚÖ’#∞#fl Éèí∂=ÚÅ∞ ™êfinè#=∞QÆ∞ «q. Ñ¨â◊√ãÖÑ¨ Œ =$kú#Ok =º=™êÜ«∞~°QÆOÖ’ qâı+¨ ÖÏÉèÏxflá⁄O ŒQÆÅ~°∞. q∞Å@s, áÈbãπâßYÖ’¡ (J@∞=O\˜"Õ W «~° âßYÅ∞)Ñ¨xKÕ¿ã"å~°∞, Hõ∆„uÜ«∞*Ïu Ñ¨QÆ_®xfl èŒiOK«@=Ú KåÖÏ =∞Ozk."åi =$uÎÖ’ J™ê è•~° „ÑüÉèí HõÅ"åÔ~·, „ÑüÑ¨xÜ«∞O Œ∞ q[Ü«∂xflá⁄O Œ∞ «∞O\Ï~°∞. Ñ¨QÆ_®xH˜ JkèÑü Ü≥ÿ∞# ‰õΩ[„QÆÇ¨Ï=Ú |Å=ÚHõeæâ◊√Éèí™êú<åÖ’¡ =ÙO>Ë ZO « =∞Oz KÕ™êÎ_À, P q èŒOQÍ<Õ |Å=Ú

31 32



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


HõÅ"å_≥· Jâ◊√Éèí™êú<åÖ’¡ =ÙO>Ë JO «\˜ JÑ¨HÍ~°O ‰õÄ_® KÕ™êÎ_»∞.PÜ«∞#‰õΩ „Ñ‘uHõ~°"≥∞ÿ# Ñ¨QÆ_®xfl ^èŒiOz#"åiH˜ ‰õΩ[ „QÆÇ¨Ï=Ú„Ñ¨ã¨#∞fl_≥· ã¨HõÅ PÜ«Ú~å~ÀQÆº Éè’QÆÉèÏQÆºãÖÑ¨^ŒÅ∞, ~å[Ñ¨Ó[º`«,Q“~°==Ú, P~ÀQÆº=Ú, n~å…Ü«Ú=Ù, =Oâ◊=$kú, ã¨HõÅ™œMÏºÅ∞HõÅ∞QÆ*Ë™êÎ_»∞.ÑQÆ_»ÑÙ ÑÓãÅ=∂Å#∞ èŒiOK«@O=Å¡ ‰õÄ_® ÃÑ· q èŒ"≥∞ÿ#Ñ¶e`åÅ∞ HõÅ∞QÆ∞ «q. ~°∞„^•Hõ∆=∂ÅÜ«∞O Œ∞ U_»∞ ÑQÆ_®Å∞QÍh Hõhã=ÚXHõ\ Ô~O_»∞ ÑQÆ_®Å∞ QÍh *ËiÛ èŒiOK«=K«∞Û#∞. W «~° #=~° åflÅ=ÖÑ¨QÆ_®Å∞ JkèHõ èŒ~°Å∞ HõeyÜ«ÚO_»Hõ JO Œ∞ÉÏ@∞ èŒ~°Ö’¡ ÅaèãÎq.

Ñ¨QÆ_»=Ú#∞ èŒiOKÕ Ñ¨ ŒúuÑïâ◊√„Éèí"≥∞ÿ# Ñ¨QÆ_®Å∞ ^è•~°‰õΩ Ü≥∂QÆº=ÚQÍ #∞O@q.

„|ÇÏ‡*Ïu „Ñ"åà◊=Ú |~°∞=ÙQÍ#∞O_ç „ÑHÍâ◊=O «=ÚQÍ #∞O@∞Ok.Hõ∆„uÜ«∞*ÏuH |~°∞=Ù =∂„ «=Ú Ö’Ñ≤OK«QÆÅ Œ∞. W\˜ì ÑQÆ_»=Ú#∞ U_»∞HÍºÔ~@∞¡ (21 =_»¡yO[Å |~°∞=Ù) QÆÅ ^•xx èŒiOK«@O „âı+ª=Ú.„uHÀÏHÍ~° =ÚQÆ#∞#fl ÑQÆ_»=Ú qâı+ Ñ¶Å„Ñ Œ=Ú. J@∞¡HÍx Ü≥∞_»ÅÉÏ Œ=ÚHÍÜ«∞=Öˇ#∞#fl ^•xx "å_»=K«∞Û. #Å∞K« Œ~°=Ú, =~°∞ÎÅ=ÚqÅ∞¡=Ö #∞O_»∞#k. #Hõ∆„`å HÍ~°=ÚQÍ #∞#fl\˜ì ÑQÆ_»=ÚÅ∞ è•~°‰õΩJO «QÍ LÑÜ≥∂yOK«=Ù. ÑQÆ _»=Ú z#fl ≥·<å À+~°Ç≤Ï «OQÍ =ÙO_®e.|Ou=Öˇ#∞#fl „Ñ¨"åàÏÅ∞ =∂ÅÅ Ü«∞O^Œ∞, PÉèí~°=ÚÅO^Œ∞‰õÄ~°∞ÛH˘#∞@ L «Î=∞=Ú.

Ñ¨QÆ_»=Ú#∞ ‰õÄˆ~Û LOQÆ~°=Ú |OQÍ~°=Ú`ÀQÍh ÖËHõ "≥O_ç,ÑÖK« Ö’Ç¨Ï=ÚÅ`À QÍh KÕ~ÚOKåe. D LOQÆ~°=ÚÜ≥ÚHõ Ñ‘~î°ÉèÏQÆ=Ú =ÚHÀ¯ÏHÍ~°=Ú`À LO_ç •x K«∞@∂ì =ÅÜ«∞~Y#∞ U~°Ê~°K«@=Ú KåÖÏ =ÚYº=∞Ü«Ú. Hõ$+‚ Ñ¨Hõ∆=ÚÖ’ K« «∞~°új =∞OQÆà◊ "å~°=Ú=zÛ# k#=∞O Œ∞QÍh, ÖËHõ ‰õΩA_»∞ =∞Hõ~°~åtÖ’ èŒxëêª #Hõ∆„ «ãOKå~°=ÚKÕ¿ã HÍÅ=ÚÖ’ U^À XHõ =∞OQÆà◊"å~°=Ú<å_»∞QÍh, =∞ è•ºÇ¨Ïfl=Ú 1QÆOII 2 QÆOII =∞ èŒº HÍÅ=ÚÖ’ ÖËHõ ~å„u 2QÆOII3QÆOII

=∞ èŒºHÍÅ=ÚÖ’QÍh ŒH∆ =ÚY=ÚQÍ ‰õÄ~°∞Ûx Ñ¨QÆ_»=Ú#∞ LOQÆ~°=ÚÖ’ ayOK«=Öˇ#∞.P «~åfi « P LOQÆ~°=Ú#∞ XHõ k# =∞O «Ü«Ú#=^è•#º=ÚÖ’LOz, =Ú~°∞k#=∞O`«Ü«Ú ÑÖK«„^Œ=º =ÚÅ(P=ÙáêÅ∞,P=ÙÃÑ~°∞QÆ∞, P=Ù<≥~Úº, P=ÙÑÖK«Hõ=Ú, QÀ=∞Ü«∞=ÚHõeÑ≤#k) Ü«∞O Œ∞Oz, =¸_»=~ÀA# ã¨∞QÆO èŒ„ Œ"åºÅ À_»#∞, Z„~°K«O Œ#ÑÙ hà◊§KÕ «#∞ ~°∞„^•aè¿+Hõ=Ú#∞ [iÑ≤Oz â◊√kúQÍqOK«=Ö#∞.

èŒiOK≥_ç"å~°∞ «=∞‰õΩ `å~°|Å K«O„ Œ|Å=ÚÅ∞ QÆey# â◊√Éèíu äŒ∞ÅÜ«∞O Œ∞ (â◊x"å~°=Ú HÍHõ) "Õ∞+¨, Hõ~å¯@Hõ, ã≤OÇ¨Ï, =$tÛHõ,èŒ#∞s‡# ÅQÆfl=ÚÅ∞ =iÎOK«∞ "Õà◊ÅO Œ∞ LOQÆ~°=Ú ‰õΩ_çKÕu LOQÆ~°ÑÙ

„"ÕeH èŒiOKåe. èŒiOK«∞@‰õΩ ÑÓ~°fi"Õ∞ LOQÆ~°=Ú#‰õΩ ëÈ_»â’ÑKå~°Ñ¨Ó[Å∞ [iÑ≤, #=∞ã¨ iOz, QÆ∞~°∞=ÙÅ#∞, QÆÑüx è•ºxOz ŒH∆=ÚY=ÚQÍ xÅ|_ç LOQÆ~°=Ú#∞ ‰õΩ_çJ~°KÕuÜ«∞O Œ∞OK«∞H˘x ''FOÅO SO „Ç‘ÏO NO =∞Ç‘Ï Ñ¨Ù„`åÜ«∞ ã¨HõÖÏi+ì x"å~°ÏÜ«∞ H©¡O H©¡O™êfiÇ¨—— J<Õ =∞O„`åxfl xâ◊Û Å=ÚQÍ 108 Ñ¨~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤Oz,LOQÆ~°=Ú#∞ =Ú=∂‡~°∞ Hõ#∞Å Hõ Œ∞ÌH˘x „"ÕeH˜ èŒiOK«=Öˇ#∞. ¢ã‘ÎÅ∞=∂„`«=Ú Z_»=∞KÕu J<åq∞HÍ „"ÕeH˜ ^èŒiOK«@O â◊√Éèí„Ñ¨^Œ=Ú.=∂ÅÅ∞ W «~° PÉèí~°=ÚÅO Œe ÑQÆ_»=Ú Å‰õΩ ‰õÄ_® ÃÑ· q èŒ=ÚQÍâ◊√kúx, ÑÙºHÍ~°º„Hõ=∞=ÚÅ#∞ x~°fiiÎOz èŒiOK«∞@ âßGã=∞‡ «=Ú.LOQÆ~°=Ú#‰õΩ J_»∞QÆ∞ÉèÏQÆ=Ú ~°O„ èŒ=Ú Hõey Ü«ÚO_»=Öˇ#∞.

33 34



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

MOHANPUBLICATIONS.COM(=∞~°Hõ`«=Ú)

ÉèÏ~°fÜ«∞ ™êO„Ñ¨ •Ü«∞=ÚÖ’ Ñ¨K«ÛÅ∞ KåÖÏ Ñ¨q„ «"≥∞ÿ#qQÍ¿Ñ~˘¯# |_ç#q. D Ñ¨K«ÛÅ∞ |∞ èŒ„QÆÇ¨xH˜ ãÖ|OkèOz#q. ã¨Ç¨Ï[=ÚQÍ P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞ Hõey =ÙO_Õ Ñ¨K«ÛÅ∞ Z‰õΩ¯=QÍ ~å[=OâßÅÖ’#∞, ÉèÏQÆº=O`«∞Å WO_»¡Ö’#∞ qq^èŒ ~°∂áêÖ’¡ #∞#flq.Ñ¨K«ÛÅ∞QÆ#∞ÅÖ’ ÅaèOKÕ ~° «fl*ÏuH˜ *ˇOk#q. Éèí∂QÆ~°ƒù=ÚÖ’ =Ú_ç~å~ÚQÍÅaèOKÕ "å\˜x ™ê#Éˇ\ì ~°∂Ñ¨Ù ~YÅ∞ fiÛk Œ∞Ì å~°∞. P q èŒ=ÚQÍ«Ü«∂~°ÜÕ∞º ÑK«ÛÅ∞ <≥=∞eHõO~î°=Ú ~°OQÆ∞# É’\# ~°OQÆ∞QÆÅqQÍ#∞,

QÆiHõ=O\˜ =~°‚=Ú, áêÅK≥@∞ì H˘=∞‡ =O\˜ ~°OQÆ∞, zÅ∞HõÔ~Hõ Å∞É’e#~°OQÆ∞, kiâ◊#Ñ¨Ù=Ùfi=O\˜~°OQÆ∞, P‰õΩÑ¨K«Û QÍA~°OQÆ∞, ã¨=Ú„ ŒÑ¨Ù~°OQÆ∞, P‰õΩÑ¨K«Û, hÅ=Ú HõeÑ≤# ~°OQÆ∞QÍ#∞ =ÙO@q. Wq^À+¨~°Ç≤Ï «=ÚQÍ ^˘~°Hõ@=Ú KåÖÏ J~°∞ Œ∞.

QÍ~°∞ «‡ «=Ú (QÆ~°∞_»Ñ¨K«Û) =∞~°Hõ «=Ú, «$„QÍÇ≤Ï, Ç¨Ïi#‡˜,=∞Ü« ~°HõOiî, H©~°Ñ¨Hõ∆=Ú, ts+¨ Œ∞ºu, ™êQÆ~°„Ñ¨Éèí "≥Ú ŒÅQÆ∞ ¿Ñ~°¡ À‰õÄ_® ÑK«Ûx ãOÉ’kèã∞ÎO\Ï~°∞. D~° «fl=Ú#‰õΩQÆÅ =~°‚=Ú ãÇÏ[QÆ∞ÅHõ∆=Ú ##∞ãïOz PÜ«∂¿Ñ~°∞¡ P ~° «fl=ÚÅ‰õΩ HõÅ∞QÆ∞K«∞#flq. DÑ¨K«ÛÅ *Ï «∞ÅÖ’ QÍ~°∞ «‡ «=∞<Õ ~° «fl=Ú KåÖÏ „âı+ª"≥∞ÿ#k. WkÕ=~° «#fl=ÚQÍ ‰õÄ_® „Ñã≤kú =Ç≤ÏOzÜ«Ú#flk. D QÆ~°∞_»ÑK«ÛÜ«Ú#fl

Ñïã¨~° „Ñ¨ Õâ◊=ÚÅ‰õΩ ‰õÄ_® ã¨~°Ê=ÚÅ∞ ~å*ÏÅ=Ù.

ÑÓ~°fiHÍÅ=ÚÖ’ „ÑÑOK«=Ú JO «\H© DlÑπì Õâ◊=Ú#∞O_çÜÕ∞ÑK«ÛÅ∞ ã~°Ñ¶~å [iQq. P HÍÅ=ÚÖ’ D =∞~°Hõ « ~° åflÅhfl DlÑπìÖ’x ''H¡Ü≥∂áê„ «—— QÆ#∞Å #∞O_ç Åaèã∞ÎO_Õq. P «~åfi « ŒH∆J"≥∞iHÍÖ’x ÃÑ~°∞#QÆ~°=ÚÖ’ QÆ#∞Å^•fi~å ÅaèOKÕ ÑK«ÛÅ#∞ ÃãÊ~Ú<£ Õâ◊ã∞÷Å∞qiqQÍ ZQÆ∞=∞u KÕ¿ã"å#∞. H˘ÅOaÜ«∂Ö’ ‰õÄ_® ÃÑ^ŒÌ Ãã·A=∞~°Hõ åÅ∞ Åaèã∞Î#flq. ÉèÏ~° « Õâ◊=ÚÖ’ ~° åflÅã‘=∞QÍ „Ñã≤kú*Ok#PO„ èŒ ~åR=ÚÅ Ö’x Hõ$ëê‚lÖÏ¡Ö’ Ñï\ÏÅ J<Õ „QÍ=∞OÖ’ KåÖÏÃÑ ŒÌ Ãã·A (|O_») Ñ¨K«Û =Ù#fl Œx „Ñ¨fu. WÑ¨Ê@H© D „áêO «OÖ’ÑK«ÛÅHÀãO J<ÕHõ=∞Ok =zÛáÈ «∞O\Ï~°∞. ~˘_ôã≤Ü«∂, „ÉlÖò, ~°ëêºÕâßÅÖ’ ‰õÄ_® Ñ¨K«ÛÅ∞ ÅaèOKÕ QÆ#∞Å∞#fl@∞¡ ≥eÜ«ÚK«∞#flk.

Ñ¨Ó~°fi=Ú ~å[=OâßÅ‰õΩ *ˇOk#"å~°∞ ÃÑ ŒÌÃÑ ŒÌ Ñ¨K«ÛÅ`À\˜=ã∞Î =ÙÅ#∞ «Ü«∂~°∞KÕ~ÚOz "åi =∞Ok~åÅÖ’ LÑÜ≥∂yOKÕ"å~°∞.H˘ÅO aÜ«∂Ö’ 11/2 áœ#∞ |~°=ÙQÆÅ Ñ¨K«Û`À XHõ *Ï_ôx «Ü«∂~°∞KÕâß~°∞. P HÍÅ=ÚÖ’ [Ç¨ÏOw~°∞ K«„Hõ=iÎ =∞~°Hõ « áê„ « À<Õ =∞ ŒºO¿ãqOKÕ"å_»x „Ñ¨fu. J"≥∞iHÍ =¸ºlÜ«∞=ÚÖ’ ~ÚÑ¨Ê\˜H© P áê„ «L#flk. +¨µ=∂~°∞ 1561/2 HÍºÔ~@∞¡ |~°∞=ÙQÆÅ =∞~°Hõ «~° «flO XHõ\˜„a\ ©+π =¸ºlÜ«∞=ÚÖ’ „Ñ¨^ Œi≈OÑ¨|_»∞K«∞#flk. ~°ëêºÖ’~å[=OâßÅ‰õΩ *ˇOk# =∞iÜ«Ú [g∞O ^•s QÆ$Ç¨ÅÖ’ ÖˇHõ ‰õΩ~åx=∞~°Hõ «~° åflÅ∞ HÀH˘Å∞¡QÍ #∞#flq.

Ñ¨K«Û Ü≥ÚHõ ÅHõ∆=ÚÅ∞Jxfl *Ïu~° åflÅ‰õΩ =Öˇ<Õ Ñ¨K«ÛQÆ∂_® „Ñ¨HÍâ◊=O «=ÚQÍ#∞,

x~°‡Å =ÚQÍ#∞, Ñ¨ÅHõÅ∞ Õi#kQÍ#∞, ã¨Ê+ì"≥∞ÿ# ~°OQÆ∞HõÅkQÍ#∞#∞O_»=Öˇ#∞. =∞~°Hõ`« ~°`åflÅÖ’ QÆ~°∞_»Ñ¨K«Û J#|_Õk KåÖÏ„âı+ª"≥∞ÿ#k. Wk <≥=∞e HõO~î°=ÚÜ≥ÚHõ ~°OQÆ∞#∞É’e=ÙO@∞Ok. nxxèŒiOz# Ü≥∞_»Åã¨~°fi~ÀQÆ x"å~°Ü≥ÿ∞ PÜ«Ú~°fi$kú HÍQÆÅ Œ∞. Wk

J=∞$`« ã¨=∂#"≥∞ÿ#k. q+¨ã¨~°Ê=ÚÅ =Å# „Ñ¨=∂^Œ=ÚÅ∞O_»=Ù.

36

4. Ñ¨K«Û

35



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞ QÆÅ\ì =∞~°Hõ «=Ú#∞ èŒiOz#, ã¨~°fiHÍ~°ºã≤kúÜ«Ú,|∞kúqHÍã¨=Ú áêO_ç`«º=Ú HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù. Ç¨Ïi#‡˜ J#∞ Ñ¨K«ÛP‰õΩÑ¨K«ÛQÍA~°OQÆ∞ Hõey =ÙO@∞Ok. nxx èŒiO z# Hõ+ìx"å~°,ã¨∞Y„áêÑ≤Î, ÉèÏQÍºaè=$kú #O ŒQÆÅ~°∞. H©~°Ñ¨Hõ∆=Ú J#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ Ñ¨K«ÛzÅ∞Hõ Ô~Hõ Å=O\˜ ~°OQÆ∞ QÆey =ÙO@∞Ok. nxx èŒiOz# Ü≥∞_»Åã¨ Œ∞ƒùkú, *Ï˝Ñ¨Hõâ◊HÎ HÍ~°º ŒHõ∆ «, "åºáê~åaè=$kú HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù. ts+¨Œ∞ºu J#∞ ~° «fl=Ú k~°â◊#Ñ¨Ó=Ù ~°OQÆ∞#∞ É’e=ÙO@∞Ok. nxxèŒiOz# =Å# PÑ¨ ŒÅ∞ `˘ÅyáÈ~Ú, =∂#ã≤Hõ „Ñ¨âßO « « KÕ‰õÄ~°

QÆÅ Œ∞. ™êQÆ~°„ÑÉèí J#∞ ÑK«Ûã=Ú„ Œ [Å=ÚÅ=O\ ~°OQÆ∞ Hõey=ÙO@∞Ok. Wk èŒiOz# ãO™ê~° HõÖ’¡Å=ÚÅ∞ â◊q∞Oz QÆ$ÇÏã÷ rq «=Ú„Ñ¨âßO`«=ÚQÍ#∞, ã¨∞Y =O`«=ÚQÍ#∞ ™êyáÈQÆÅ^Œ∞. `«$„QÍÇ≤ÏJ#|_»∞ Ñ¨K«Û QÆiHõáÈK«Å=O\˜ ~°OQÆ∞ Hõey=ÙO@∞Ok. ^•xxèŒiOz# Ü≥∞_»Å Jxfl q èŒ=ÚÖ·# =∞O„ « «O„ « Ü«∞O„ « „ÑÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞

=Å# ãOÉèíqOKÕ LÑ„ Œ==ÚÅ∞ Œi*Ë~°=Ù. ÑÓiÎ~°Hõ∆ HõeyOÑQÆÅ Œ∞.

Ñ¨K«ÛÅÜ«∞O Œe ^À+¨=ÚÅ∞ÑK«ÛÅ∞ qq èŒ *Ï «∞Å‰õΩ ãO|OkèOz#"≥·##∞ ãÇÏ[=ÚQÍ g\H

=¸_»∞ q èŒ=ÚÖ·# ^À+¨=ÚÅ∞ „áêÑ≤Îã¨∞ÎO@q.

1. Ñ¨ÙÑ≤Ê^À+=Ú :– ~° «fl=ÚÃÑ·x ã¨∂k`À á⁄_çz#@∞ì#fl#∞,ÑÙzÛ#@∞ì QÆ∞O„_»x Kå~°Å∞ HõeyÜ«Ú#fl#∞ J\˜ì ~° «fl=Ú ÑÙÑ≤Ê^À+=ÚQÆÅk. Wk èŒiOK«∞@=Å¡ |Çïq èŒ Hõ+ì–#+ì=ÚÅ∞ L<å‡ Œ=Ú, Õâß@#=Ú ãÖÉèíqOK«∞#∞.

2. QÍ~° ^À+=Ú :– D ^À+¨=ÚQÆÅ\ì Ñ¨K«ÛÃÑ·# ~°OQÆ∞"Õã≤#@∞¡O_ç ãÇÏ[ ã≤ Œú"≥∞ÿ# HÍOux x~ÀkèOK«∞K«∞O_»∞#∞. nxx èŒiOz#J==∂#=Ú,JÑH©iÎ,#+ì=Ú,KÀ~°ÉÏ èŒÅ∞,ãO`å#Ç‘Ï# « HõÅ∞QÆ QÆÅ=Ù.

3. Hõ~° â◊^À+=Ú :– Hõ~° â◊=∞#∞^À+¨=ÚQÆÅ =∞~°Hõ «=Ú#O Œ∞=Ú_çÜ«ÚO_»∞@, ÑÅHõÅ∞ ãiÖË‰õΩO_»∞@, Ö’ÑeÉèÏQÆ=ÚÖ’ l_»∞¤=O\˜Ñ¨^•~°ú=Ú KÕiÜ«ÚO_»∞@ D "≥Ú ŒÅQÆ∞#q HõeyÜ«ÚO@q. W\ì~° «fl=Ú#∞ èŒiOz# Ü≥∞_»Å Éè’QÆÉèÏQÆº=ÚÅ∞ Ç¨ÏiOK«|_ç Œi„ Œ=Ú`åO_»qOK« QÆÅ Œ∞. Jxfl q èŒ=ÚÖ·# Hõ+ì–#+ì=ÚÅ‰õΩ QÆ∞iHÍQÆÅ~°∞.U^À+¨=ÚÖËx Ñ¨K«ÛÅ∞ ÅaèOK«@O KåÖÏHõ+ì=Ú.''K≥ «ÎÖËx Ñ¨K«Û– J «ÎÖËxHÀ_»Å∞—— =ÙO_» Œx JO@∞O\Ï~°∞. ™ê=∂#ºOQÍ „ÑüÑ¨K«ÛÖ’#∞U^ÀXHõq èŒ"≥∞ÿ# =∂e#º=Ú LO@∂<Õ =ÙO@∞Ok. ™ê èŒº"≥∞ÿ#O «=~°‰õΩ^ÀëêÅ∞ JkèHõ=ÚQÍÖË#\˜ì L`«Î=∞ ÅHõ∆ÏÅ∞ Hõey# =∞~°Hõ`åÅ∞èŒiOz#O Œ∞ =Å#,Ñ¨Å∞q èŒ=ÚÖ·# Œ$+≤ì À+¨=ÚÅ#∞, "åºáê~åO

@Hõ=ÚÅ#∞ ˘ÅyOz, P~ÀQÆºPÜ«Úëêºaè =$kúx QÍqOz ÑÅ∞q èŒ=ÚÖ·# ÉèÏQÆºãÖÑ¨ ŒÅ#∞ ÃÑOá⁄OkOK«QÆÅ Œ∞.

Ñ¨K«Û#∞ Ñ¨sH∆OK«∞ q è•#=Ú=∞~°Hõ « ~° åflÅÖ’ Ñ¨ÓiÎ P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞ Hõey #∞#∞Ñ¨ÙÑ¨ÅHõÅ∞,

«y# |~°∞=Ù Hõey „Ñ¨HÍâ◊=∂#=ÚQÍ #∞O_»∞#k QÆ~°∞_»Ñ¨K«Û, nxxZO_»Ö’ ã∂~°ºaO|=Ú# ÔH Œ∞~°∞QÍ #∞Oz# P‰õΩÑK«Û ~°OQÆ∞`À „ÑHÍtã∞ÎO@∞Ok. q∞ye# *Ïu ÑK«ÛÅhfl\x ‰õΩO_»Åg∞ Œ, ≥Å¡x=ã∞Î=ÙÅ∞ÃÑ·# É\˜ì# Ü≥∞_»Å P =ã∞Î=ÙÅ#∞ ‰õÄ_® ÑK«ÛQÍ „ÑHÍtOÑ*ËÜ«∞QÆÅ=Ù.=∞iÜ«Ú Ñ¨Ù@∞ìHõQÆÅ Ñ¨K«ÛÃÑ·# ≥Å¡x ã¨∞#fl=Ú#∞ Ñ¨Óã≤##∞ P ã¨∞#fl=Ú#∞ QÆ∂_® ÑK«ÛQÍ „ÑHÍtOÑKÕÜ«∞QÆey Ü«ÚO_»∞#∞. PkÜ«Ú#∞QÍHõ*ÏuÑ¨K«ÛÅ∞ Hõiî#=ÚQÍ ≥QÆ∞#"≥·Ü«ÚO@q. Hõ$„u=∞Ñ¨K«ÛÅ∞ ÕeHõQÍ≥QÆQÆÅ=Ù. =∞iÜ«Ú #Å¡r_çx #∂iÑ¨K«ÛÃÑ· Ñ¨Óã≤# Ü≥∞_»Å JqQÍA

ÑK«Û(Hõ$„u=∞=Ú)J~Ú# Ü≥∞_»Å HÍOu qÇ‘Ï#=Ú HÍQÆÅ Œ∞. *ÏuÑK«Û=∂„ «"Õ∞ «=∞ ã¨fiÉèÏ=ã≤ Œú"≥∞ÿ# HÍOux, „Ñ¨HÍâ◊=Ú#∞ HÀÖ’Ê=Hõ,ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# ~°OQÆ∞`À „Ñ¨HÍtOÑ¨QÆÅ Œ∞.

37 38



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


Ñ¨Ó~°fiHÍÅ=ÚÖ’ ~° åflÅ#∞ Ñ¨sH∆OK«∞@ÔH· H˘O Œ~°∞ P ~° «fl=ÚÅ#∞ xÑ¨CÅÖ’ HÍÅ∞Û@, P‰õΩ~åu`À P~°QÆnÜ«Ú@, ™ê#ÃÑ· J~°QÆnÜ«Ú@ "≥Ú ŒÅQÆ∞ J<ÕHõ q èŒ=ÚÖ·# "≥∂@∞ Ñ¨sHõ∆Å∞ H˘#™êyOK≥_ç"å~°∞. D q èŒ=ÚÖ·# Ñ¨sHõ∆Å=Å# ~° «fl=Ú ≥|ƒux áê_»∞QÍQÆÅ Œ∞.D #g# HÍÅ=ÚÖ’ ~° «flÑ¨sHõ∆ÔH· H˘xfl „Ñ¨ ÕºHõ"≥∞ÿ# Éèí∂ « ŒÌ=ÚÅ∞=zÛ#q. D Éèí∂ « Œú=Ú ^•fi~å Ñ¨K«Û#∞ K«∂z# Ü≥∞_»Å ≥Å¡QÍHõ#∞Ñ≤Oz# Ü≥∞_»Å Jq *Ïu =∞~°Hõ «=Ú. J@∞¡QÍHõ ^•x ã¨Ç¨Ï[~°OQÆ∞Ö’<Õ Hõ#∞Ñ≤Oz# Ü≥∞_»Å Jk Hõ$„u=∞"≥∞ÿ# Ñ¨K«ÛQÍ QÆ∞iÎOKåe.WOHÍ Hõ$„u=∞ ~° «fl=ÚÅ#∞ xÅ∞=ÙQÍ K«∂z#ÑC_»∞ HÍOu~°Ç≤Ï «=ÚQÍ#∞O_»QÆÅ^Œ∞. *ÏuÑ¨K«ÛÅ∞ =∂„`«"Õ∞ U HÀ=Ú#∞Oz K«∂z##∞HÍOu=O «=ÚQÍ #∞O_»QÆÅ=Ù.

*’ºuâß≈G=ÚÖ’ Ñ¨K«ÛÅ „áê è•#º «=∞~°Hõ « ~° åflÅÖ’ |∞ èŒ„QÆÇxH KåÖÏ „Ñ‘uQÆÅq. |∞ èŒ„QÆÇÏ=Ú

Ñ‘`«=~°‚=ÚQÆÅ"å_»∞. Éèí∂`«`«Î fi „Ñ¨^è•#∞_≥· „Ñ¶¨∂ËO„kÜ«∞=Ú#HÍkèÑ¨ «º=Ú =Ç≤ÏOK«∞@=Å¡ D qâı+¨=ÚÅ∞ Hõeæ# =∞~°Hõ «=Ú |∞ èŒ∞xH ãO|OkèOz# Œ#∞@=ÚÖ’ <≥\˜ì ãO ÕÇÏ=Ú#∞ÖË Œ∞. ÑK«Û„u^À+=ÚÅO Œe HõÑ¶¨ À+=Ú#∞ ÇÏiOK«QÆÅ Œ∞. ÑOK«„áê=ÚÅÖ’ "≥Ú Œ\˜ ŒQÆ∞„áê"åÜ«Ú=Ù ãOH «=ÚQÍ QÆeæÜ«Ú#flk. Wk ¢ã‘Î*ÏuH ãO|OkèOz#~° «fl=∞x H˘O Œ~°∞, #Ñ¨ÙOã¨Hõ *Ïu~° «fl=∞x H˘O Œ~°∞ K≥Ñ¨CK«∞<åfl~°∞.|∞ èŒ„QÆÇ¨Ï=Ú =∂„ «=Ú #Ñ¨ÙOã¨Hõ „QÆÇ¨Ï=ÚQÍ *’ºu+¨âßG=ÚÅO Œ∞„"åÜ«∞|_çÜ«Ú#flk. â◊s~°=Ú#O^Œe ã¨Ç¨Ï„™ê~°K«„Hõ=Ú#‰õΩ, D=∞~°Hõ «=Ú#‰õΩ HÍOu=~°‚ ™êg∞Ñ¨º=ÚÅ∞ QÆÅ=Ù. ã¨Ç¨Ï„™ê~°=Ú#O Œ∞ã~°fi=~°‚=ÚÅ∞ â’aèOK«∞K«∞O_»QÆÅ=Ù. ÑK«Û#∞ èŒiO z# Ü≥∞_»Å JO ŒeP‰õΩÑ¨K«Û HÍO`«∞Å∞ â◊s~°=Ú#O^Œe qq^èŒ <å_ô =∞O_»Å=ÚÃÑ·„ÑãiOz HõÑ¶ À+=ÚÅ#∞ É’Q˘\˜ì « «ûO|O èŒ=ÚÖ·# ãHõÅ J<å~ÀQÆº=ÚÅ#∞ x"åiOz P~ÀQÆº=Ú#∞ „Ñ¨™êkOK«QÆÅ=Ù.

Pâı¡+¨, *Ëº+ª, ˆ~=u J#∞ #Hõ∆„ «=ÚÅO Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ Uã=∞ Ü«∞=ÚÅO ≥·##∞ ÑK«ÛÅ#∞ èŒiOK«=K«∞Û#∞. q∞ye# #Hõ∆„ «*Ï «‰õΩÅÖ’ ~ÀÇ≤Ï˜, Ç¨ÏãÎ, „â◊= #Hõ∆„ «=ÚÅ∞ QÆÅ"å~°∞ q∞#Ç¨ q∞ye#Jxfl #Hõ∆ „ «=ÚÅ"å~°∞ D ÑK«ÛÅ#∞ èŒiOK«∞@ =Å#Å â◊√ÉèíÑ¶e «=ÚÅ#∞ á⁄O ŒQÆÅ~°∞. Ñ¨K«ÛÅ#∞ èŒiOK«∞@‰õΩ [## ã¨=∞Ü«∞=∞O Œe*Ï`«Hõ„QÆÇ¨Ï=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ ã≤úuQÆ`«∞Å#∞ qKåiOz ^ŒâßO`«~°Ì=Å∞,QÀKå~°=Ú ÉÏQÆ∞QÆ Ñï jeOz |∞ èŒ„QÆÇ¨Ï=Ú ^À+¨„Ñ¨ Œ∞_»∞QÍ #∞#flã¨=∞Ü«∞=ÚÅO Œ∞ =∂„ «"Õ∞ Ñ¨K«Û#∞ èŒiOz# Ü≥∞_»Å |∞ èŒ„QÆÉèíÇ¨Ï=Ú=Å¡ ãÖÉèíqOKÕ Jxfl q^èŒ=ÚÖˇ·# Ji+¨ì=ÚÅ∞ ÑïÇ¨ÏiOz â◊√ÉèíÑ¶e «=ÚÅ∞ HõÅ∞æ «q.

[#‡ã¨=∞Ü«∞=Ú#∞ U~°Ê_çÜ«Ú#fl *Ï «HõK«„Hõ=Ú |∞ èŒ„QÆÇ¨Ï=Ú6–8–12 ™êú<åkèÑ «º=Ú#∞ á⁄OkK«Ü«ÚO_»∞@, P ™êú<åkäÑ «∞Å`ÀHõeã≤Ü«ÚO_»∞@, "åiKÕ K«∂_»|_»∞@, 6–8–12 ™êú#=ÚÅO Œ∞O_»∞@^À+„Ñ Œ=Ú. =∞iÜ«Ú |∞ èŒ∞_»∞ J+ì=∞ =ºÜ«∂kèÑ «º=ÚÅ∞ Hõey,kfifK«, ã¨ÑÎ=∞, Œâ◊=∞ ™êú# =ÚÅO Œ∞O_»∞@ Ü≥∂QÆHÍ~°Hõ_≥· hK«,â◊„`«∞ ˆH ∆„`«=ÚÅO^Œ∞O_»∞@, áêÑ¨„QÆÇ¨Ï ã¨Ç≤Ï`«∞_≥ · ˆHO„^ŒHÀ~åâ◊√ÅÜ«∞O Œ∞O_»∞@, +_»fi~°æ J+ìHõ=~°æ |Å=ÚÅ∞ HÀÖ’Ê~Ú |ÅÇ‘Ï#∞_≥·Ü«ÚO_»∞@ "≥Ú ŒÅQÆ∞ ÅHõ∆=ÚÅ∞ |∞ èŒ∞x Œ∞+ì «fi=Ú #kèHõ=ÚQÍqOÑ¨QÆÅ=Ù.

|∞ èŒ∞_»∞ Œ∞+ìÅHõ∆=ÚÅ`À ‰õÄ_çÜ«ÚO_ç J «x Ü≥ÚHõ =∞Ç~°Ìâ◊QÍx ãÖÉèíqOz##∞, ÖËHõ QÀKå~°=Ú#O Œ∞ Œ∞+ì™ê÷# ãÖKå~°=ÚÅ∞Hõey# HÍÅ=Ú, W`«~° ~å[Ü≥∂QÆ^Œâ◊ÅO^Œ∞ |∞^èŒ∞x JO`«~°Ìâ◊Å∞q Œâ◊Å∞ ãÖÉèí qOz# HÍÅ=ÚÅO Œ∞ J<ÕHõ q èŒ=ÚÖ·# Hõ+ì–#+ì=ÚÅ∞, PÑ¨ ŒÅ∞ ãÖÉèí qOK«QÆÅ=Ù. J\ì K≥_»∞ ã¨=∞Ü«∞=ÚÅO Œ∞=ÚYº=ÚQÍ HõÑ¶ÃÑ· «º qHÍ~°=ÚÅ∞ HõÅ∞æ"åº èŒ∞Å∞, |∞kú|Å=Ú Ö’Ñ≤OK«∞@,"åºáê~å@OHõ=ÚÅ∞,"åºáê~°#+ì=ÚÅ∞, ‰õΩ@∞O|HõÅÇÅ∞, Õ=xO Œ, =º=Ç¨~°ÉÏ ŒÅ∞, #~°=ÚÅ|ÅÇ‘Ï# «, q^•º~°∞úÅ‰õΩ Ñ¨sHõ∆ÅÖ’

39 40



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


JÑ¨[Ü«∞=Ú, JO Œ∞# QÆ˜ « qÉèÏQÆ=ÚÖ’ Ñ¨Ù~Àaè=$kú Ö’Ñ≤OK«∞@,Hõ$„u=∞ „ÑÜ≥∂QÍk ÉÏ èŒÅ∞, =∞u q„Éèí=∞=Ú, q_»∞=#\˜ì [fi~°ÉÏ èŒÅ∞,HÍ"≥∞~°¡~ÀQÆ=Ú, ¢ã‘ÎÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# "åº^èŒ∞Å∞, Hõ+¨ì„Ñ¨ã¨==Ú"≥Ú ŒÅ∞QÍQÆÅ J<ÕHõ q èŒ=ÚÖ·# "åºkè ÉÏ è• Œ∞óY=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»QÆÅ=Ù.

Ñ¨K«ÛÅ^•fi~å HõeˆQ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞„âı+ª"≥∞ÿ# Ñ¨K«ÛÅ#∞ èŒiOz# Ü≥∞_»Å, |∞kú*Ï˝#=ÚÅ∞ Jaè=$kú

#O ŒQÆÅ=Ù. q^•º[Ü«∞=Ú, áêO_ç «º=Ú, K«Hõ x"å‰õΩ¯Å∞, *’ºuâß¢™êÎaè~°∞z HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù. =∂@Å∞ ãïQÍ~åx"å~°∞, #uÎ=∂@Å∞ QÆÅ"å~°∞D Ñ¨K«Û#∞ èŒiOz#"åi "å‰õΩ¯Å∞ ã¨∞ã¨Ê+ì=ÚÖ· Ü«ÚO@q. «e¡ =sæ=ÚÖ·# |O èŒ∞=ÙÅ`À QÆÅ ã¨Ê~°úÅ∞ JO «iOz "åi=Å# ã¨Ç¨Ü«∞ã¨Ç¨Ï HÍ~°=ÚÅ∞ á⁄O ŒQÆÅ~°∞Z. `å=Ú KÕÜ«ÚK«∞#fl =$ «∞ÎÅÖ’ HõeˆQP@OHõ=ÚÅ∞, J"åO`«~°=ÚÅ∞ `˘ÅyáÈ~Ú "åi"åi =$`«∞ÎÅ∞xifiÑ¶∞#fl=ÚQÍ H˘#™êQÆQÆÅ=Ù. ‰õΩ@∞O|=ÚÖ’ ãÖÉèíqOKÕ QÆ$Ç¨ÏzÛù„^Œ=ÚÅ∞ JO`«iOz ‰õΩ@∞O|™œYº=Ú Åaèã¨∞ ÎOk. "åºáê~°=º=Ç~°=ÚÅO Õ~°Ê_ç# ãÎ|Ì « ˘ÅyáÈ~Ú "åºáê~° q[Ü«∞=Ú KÕ‰õÄiJkèHõ ÖÏÉèí=ÚÅ∞ HõÅ∞æ «q. ≥·=ÉèíHÎ, *Ï˝<åaè=$kú, ã¨ å¯~åºK«~°,ã=∂[=ÚÖ’ Q“~°= „ÑuÑ «∞ÎÅ∞, èŒŒ#ãOÑ Œ, Sâ◊fi~åºaè=$kú HõÅ∞æ@ÜÕ∞QÍHõ â◊s~°=Ú#O Œ∞ HõeˆQ J<ÕHõ q èŒ=ÚÖ·# [fi~åuáê~° HÍq∞ÖÏkÉÏ èŒÅ∞ x"å~° HÍQÆÅ=Ù. a.Ñ≤. JkèHõ=ÚQÍ#∞#fl "åiH˜k k"Òº+¨èŒ=Ú =∞iÜ«Ú D ~° «fl=Ú =∞u„Éèí=∞ =Ú, =¸~°Û~ÀQÆ=Ú#∞,

HõO~î°=Ú#O Œe =∞‰õΩ#∞, <åÅ∞HõÜ«∞O Œ∞ Àã¨ =ÚÅ∞ (=∂@Å#∞),¢ã‘ÎÅÜ≥ÚHõ |∞∞ «∞ ãO|Okè « "åº èŒ∞Å#∞ x"åiOK« QÆÅ Œ∞, „Ñã="Õ Œ#*ˇO Œ∞ ¢ã‘ÎÅ‰õΩ D Ñ¨K«Û#∞ èŒiOÑ¨*Ëã≤# ã¨∞Y„Ñ¨ã¨==Ú HÍQÆÅ Œ∞."åºkè x"å~°`À ÉÏ@∞ ÑïÑ¨Ó~å‚~ÀQÆº=ÚÅ∞ QÆ∂_® D Ñ¨K«Û„Ñ¨™êkOÑ¨QÆÅ Œ∞.

Ñ¨K«Û#∞ èŒiOKÕ Ñ¨ ŒúuÑ¨K«ÛÅ#∞ ^À+¨~°Ç≤Ï «"≥∞ÿ#qQÍ K«∂z èŒiOKåe. L «Î=∞ =∞~°

HõÖÏÅ∞ ã¨ «Êùe`åÅ∞ HõeyOK«QÆÅ=Ù. =∞~°Hõ « ~° åflxfl |OQÍ~°=Ú`ÀKÕÜ«∞|_ç# ÉÏÏHÍ~°OQÆÅ LOQÆ~°=ÚÖ’ Wq∞_çÛ ^èŒiOK«@Oâß¢ã‘ÎÜ«∞=Ú. Hõ$uÎHõ,L «Î~°,L «Î~åëê_è» #Hõ∆„ «=ÚÅ∞ Hõeæ# |∞ èŒ"å~°=Ú<å_»∞QÍh, Pâı¡+, *Ëºãª, ~=f #Hõ∆„ «=ÚÅ∞ QÆÅ â◊√„Hõ"å~°=Ú<å_»∞QÍh|∞ èŒ∞_»∞ Ü≥ÚHõ Ç¨ÏŸ~åHÍÅ=ÚÖ’ =~° Œ∞~°∞‡Ç¨ ~°Î=ÚÅ∞ ÖË‰õΩO_®~° «fl=Ú#∞ (Ñ¨K«Û#∞) LOQÆ~°=ÚÖ’ ayOKåe. P «~åfi « P LOQÆ~°=Ú#∞ XHõ k#=Ú P=Ù ÑÖK«Hõ=Ú#O Œ∞, Ô~O_»=k#=Ú Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ùh\Ü«∞O Œ∞ x„ ŒQÍqOÑ*Ëã≤, ÑOKå=∞$ «=ÚÅKÕ â◊√kúQÍqOz ÑÓlOKåe.

^èŒiOK≥_ç"å~°∞ `«=∞‰õΩ `å~å|Å K«O„^Œ|Å=ÚÅ∞ Hõey#â◊√|u èŒ∞Å Ü«∞O Œ∞– Pk,|∞ èŒ,â◊√„Hõ"å~°=ÚÅÖ’–=$+Éèí, ã≤OÇÏ,Hõ#º,«∞ÖÏÅQÆfl =ÚÅ∞QÆÅ ã¨=∞Ü«∞=∞O Œ∞ LOQÆ~°=Ú#∞ èŒiOK«=Öˇ#∞.è•~°‰õΩ ÑÓ~°fi"Õ∞ âß¢™ÈÎHõÎ=ÚQÍ ÑÓ[ [iÑ≤ ‰õΩ_ç ÇÏãÎ=Ú#O Œ∞OK«∞

H˘x Dâß#ºkâ◊QÍ uiy QÆ∞~°∞=Ùx, QÆÑüx ã¨‡iOz, ''FO NOSO „Ç‘ÏO NO ™œ=∂ºÜ«∞ ™œó H©¡O SO |∞ è•Ü«∞ ™êfiÇ¨—— J#∞=∞O„ «=Ú#∞ 108=∂~°∞¡ [Ñ≤Oz# «~åfi « P LOQÆ~°=Ú#∞ =Ú=∂‡~°∞Hõ#∞ÅHõ Œ∞ÌH˘x ‰õΩ_çKÕu z\˜H˜# „"ÕeH˜QÍx, LOQÆ~°Ñ¨Ù „"ÕeH˜QÍhèŒiOK«=Öˇ#∞. ¢ã‘ÎÅ∞ Z_»=∞KÕu z\˜H˜# „"ÕeH˜ èŒiOK«∞@ PKå~°"≥∞ÿ

Ü«Ú#flk. LOQÆ~°=Ú J_»∞QÆ∞ÉèÏQÆO =∂„ «O ~°O„ èŒ=Ú Hõey =ÙO_®e.H˘O Œ~°∞ ã≤ ŒúÑ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ =∞~°Hõ « ~° «fl=Ú#∞ t=eOQÆ=ÚÅ∞QÍ niÛÕ=`å~°Û#Ü«∞O Œ∞ x «ºÑ¨Ó[Å∞ x~°fiÇ≤ÏOÑ¨ÙK«∞O_≥ Œ~°∞. J\ì"åi

ÑÙºÑ¶e «=Ú J#O «=Ú. "åiH «fi~°QÍ "≥∂Hõ∆=Ú „áêÑ≤ÎOK« QÆÅ Œ∞.

41 42



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


(âıfi`«=∞˜)PHÍâ◊=ÚÖ’ =∞<À[˝HÍO`«∞Å`À „Ñ ¨HÍtOKÕ Ñ¨ Ù+ ¨ºq∞

#Hõ∆„ «=Ú=O\˜ „Ñ¨HÍâ◊=ÚQÆÅ Ñ¨Ù+¨º~åQÆ~° «fl=Ú QÆ∞~°∞„QÆÇ¨xH˜ KåÖÏ„Ñ‘u„Ñ¨ Œ"≥∞ÿÜ«Ú#flk. Wq Yx[ ãÖÑ¨ ŒÖ· ≥Å∞Ñ¨Ù, Z~°∞Ñ¨Ù, #Å∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ÅÖ’ ÅaèãÎq, Ü«∞[ Ü«∂QÍk „Hõ «∞=ÙÅ#∞, x «º<≥·q∞uÎHõ Hõ~°‡Å#∞x~°fiÇ≤ÏOKÕ „â’„uÜ«∞ „ÉÏÇ¨Ï‡ ∞Å∞ D ~° åflÅ#∞ «=∞ K≥qáÈQÆ∞ÅÜ«∞O Œ∞, Ñq„ «"≥∞ÿ# Œ~°ƒù=Ú_ç LOQÆ~°=ÚÅO Œ∞ èŒiOÑÙK«∞O_≥_ç"å~°∞.™ê=∂#º QÆ$Ç¨Ïã¨∞ÎÅ∞ =„*ÏxH˜ | Œ∞Å∞QÍ PÉèí~°ÏÅÖ’ Ñ¨Ù+¨º~åQÍÅ∞*ËiÛ èŒiã¨∞ÎO\Ï~°∞. =„*ÏxH˜ Ñ¨Ó~°fi ã≤úuÜÕ∞ Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=∞x H˘O ŒiâßGHÍ~°∞Å∞ Jaè„áêÜ«∞=Ú.

ÑÙ+º~åQÆ=Ú, Hõ#HõÑÙ+º~åQÆ=Ú, QÆ∞~°∞~° «fl=Ú, ÑÙ+ºq∞r=„Ñ≤Ü«∞,âıfi «=∞˜, ™ÈMò~å*ò Jx ¿Ñ~°∞¡ Ñ¨Ù+¨º~åQÍx‰õΩ#flq. g\˜Ö’ „|Ç¨Ï‡,Hõ∆„uÜ«∞, "≥·â◊º, â◊¥„ Œ *Ï «∞ÅÖ’ *Ïu ÉèË Œ=ÚÅ∞ QÆ∂_®#∞#flq. ≥Å¡x≥Å∞ÑÙ ÖËHõ |OQÍ~°∞ ~°OQÆ∞Ö’#∞#flk. „|ÇÏ‡*Ïu ~° «fl=Ú. Z„~°x~°OQÆ∞

QÆÅ\ìk Hõ∆„uÜ«∞*ÏuH˜ *ˇOk#k. Z~°∞Ñ¨ÙÖ’ H˘O « Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞HõeyÜ«ÚO_»∞#k "≥·â◊º*Ïuk. ≥Å∞Ñ¨ÙÖ’ H˘O «#Å∞Ñ¨Ù ÖËHõ he~°OQÆ∞Hõeã≤Ü«Ú#flk â◊¥„ Œ*Ïu~° «fl=Ú. ÑÙ+º~åQÆ=Ú J#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ ~° «fl=Ú≥Å¡xHÍOu Hõeæ „Ñ¨HÍâ◊=O «"≥∞ÿ Ü«ÚO_»QÆÅ Œ∞. Hõ#HõÑ¨Ù+¨º~åQÆ =∞#∞

#\ìk Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙÑ¨K«Û ~°OQÆ∞ Hõey HÍOu=O «"≥∞ÿ Ü«ÚO_»∞#∞. HÍOuÇ‘Ï#=Ú, =∞e#=Ú, á⁄~°Å∞, QÆQÆ∞æÅ∞, =∂e#º=Ú Hõey =∂ã≤áÈ~Ú#@∞¡#fl Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú#∞ èŒiOÑ¨ ‰õÄ_» Œ∞.

Ñ¨Ù+¨º~åQÍÅ∞ ã¨Ç¨Ï[=ÚQÍ Éèí∂q∞Ö’ #∞O_ç =Ú_ç~åà◊§ ~°∂Ñ¨=ÚÖ’ ÅaèãÎq. HõOHõ~°, ~°cƒã¨∞`À „ «"Õfi ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ H˘xfl ~åà◊√§ÑÙ+º~åQÍÅ∞QÍ =ÙO_Õ J=HÍâ◊=ÚÅ∞#flq. WOHÍ "åQÆ∞Å∞, „Ñ"åÇÅ∞#nf~åÅÖ’ qiqQÍ QÆ∞ÅHõ~åà◊√§QÆÅ\ì „Ñ¨ ÕâßÅÖ’ Ñ¨Ù+¨º~åQÆtÅÅ∞ÅaèOK«QÆÅ=Ù. NÅOHõ, „ÉlÖò ÕâßÅÖ’ g\ L «ÊuÎ JkèHõ=Ú. WOHÍWO_çÜ«∂, [áê#∞, ™ê¯\Ï¡O_£, S~°¡O_£, [áê#∞ ÕâßÅÖ’ ‰õÄ_®ÅaèãÎq. Ü« ~°Öò Ñ~°fi « K«iÜ«ÚÅ∞ ÑÙ+º~åQÆ~° åflÅ∞ ÑÙ@∞ìHõ‰õΩ „Ñã≤kú=Ç≤ÏOz=ÙO_Õq. q+¨=Ú QÍh, q+¨=$H∆ÍÅ∞QÍh, q+¨[O`«∞=ÙÅ∞=Ù#flKÀ@ ÑÙ+º~åQÆ~° «fl=Ú «# ãÇÏ["≥∞ÿ# ~°OQÆ∞#∞ =∂~°∞ÛHÀQÆÅ ŒxH˘O Œ~°∞ K≥|∞ «∞O\Ï~°∞. D ~° «fl=Ú Å#∞ Ñ¨Ó~°fiHÍÅ=ÚÖ’ =∞Ç¨~åAÅ∞ «=∞ Hs\ÏÅÖ’#∞, ÇÏãÎ HõOHõÏÅ Ö’#∞, HõuÎ"˘~°ÅÜ«∞O Œ∞ÉÏ‰õΩÑ≤_çÜ«∞O Œ∞ W=Ú_»∞ÛH˘<≥_ç"å~°∞. áÈ~°∞Û wã¨∞ Õâ◊=∞Ç¨~åA= ŒÌ JuÃÑ ŒÌ ≥·# Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=∞˜ HõÅ Œx K«i„ « ≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î #flk. DÑ¨Ù+¨º~åQÍÅ#∞ JÅOHÍ~°=Ú#ˆHQÍHõ PÜ«Úˆ~fi Œ a+¨Q∑ ~° «fl =ÚÅ∞"≥· Œºq è•#=ÚÖ’ LÑ¨Ü≥∂yã¨∞ÎO\Ï~°∞. Ñ¨Ù+¨º~åQÆÉèíã¨‡=Ú J<ÕHõ n~°…«~°∞ "åº èŒ∞Å#∞ x"åiOK«QÆÅ â◊HÎQÆÅk. Ñ¨Ù+¨º ~åQÆ=Ú Z‰õΩ¯=QÍ

Ô~O_»∞ =¸_»∞ á⁄~°Å∞ Hõey=ÙO@∞Ok. P á⁄~°Å∞ XH˘¯Hõ á⁄~°XH˘¯Hõ ~°OQÆ∞ Hõey=ÙO_»@=Ú ‰õÄ_® HõÅ Œ∞. D á⁄~°Å∞ ≥Å∞Ñ¨Ù,Z~°∞Ñ¨Ù, Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù, he, QÀ èŒ∞=∞~°OQÆ∞Å∞ Hõey=ÙO@q. ^À+¨=ÚÅ∞QÆÅ ÑÙ+º~åQÆ=Ú#∞ P À+=ÚÅ∞ áÈ=Ù=~°‰õΩ ™ê#É\˜ì# À+~°Ç≤Ï «"≥∞ÿâ◊√ Œú „Ñ¨HÍâ◊ =O «=Ú HÍQÆÅ Œ∞.

Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú Ü≥ÚHõ ÅHõ∆=ÚÅ∞ã¨Ç¨Ï[=ÚQÍ *Ïu~° åflÅ∞‰õΩO_Õ ÅHõ∆ÏÅhfl D Ñ¨Ù+¨º~åQÍxH˜

‰õÄ_® =ÙO_®e. J#QÍ x~°‡Å «fi=Ú, Œà◊=ÚÅ∞, ã¨Ê+ì"≥∞ÿ# K«Hõ \˜~°OQÆ∞, „ÑHÍâ◊=Ú, W «~° Œ∞~°¡Hõ∆=ÚÅ∞ ÖË‰õΩO_»∞@, |~°∞=Ù "≥Ú ŒÅ∞QÍQÆÅ ÅHõ∆=ÚÅ∞ Hõeæ# ÑÙ+º~åQÆ=Ú „âı+ª"≥∞ÿ#k. D ÑÙ+º~åQÆ=ÚÅÖ’ãfiK«Û"≥∞ÿ# ≥Å∞ÑÙ ÖËHõ Ñã∞ÑÙ~°OQÆ∞Hõeæ HÍOu=O «"≥∞ÿ Ü«ÚO_»∞ „ÉÇÏ‡

44

5. Ñ¨Ù+¨º~åQÆO

43



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


*Ïu ~° «fl=Ú |Çï qt+ìQÆ∞=ÚÅ∞ Hõey=ÙO@∞Ok. nxx èŒiOz#Ü≥∞_»Å ãÖ`å# ‰õΩ@∞O| À+¨=ÚÅ∞ ˘ÅyáÈ~Ú, ã¨~°fi™œYº=ÚÅ∞,ãHõÅ ãOÑ ŒÅ∞ HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù. ãO «uÖËx ŒOÑ «∞Å‰õΩ D „|ÇÏ‡*ÏuÑÙ+º~åQÆ=ÚÅ#∞ ÑÓlOz =∞O_»ÅnHõ∆ À ŒH∆Ï=¸iÎ =∞O„ «=Ú#∞ÅH∆ÍÑ¨k"ÕÅ Ñ¨~åº Ü«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤Oz ™êOQÆã¨Ç≤Ï «=ÚQÍ ŒâßOâ◊=ÚÑ¨Ù„`«rq yO[Å`À Ç¨Ï=#=Ú QÍqOz â◊√Éèí=ÚÇ¨˙~°Î=Ú#O^Œ∞ŒOÑ¨ «∞e~°∞=Ù~°∞ D Ñ¨Ù+¨º ~åQÆ=ÚÅ#∞ èŒiOz# Ü≥∞_»Å J#u

HÍÅ=Ú#O Õ Ü≥∂QÆº_≥·# Ñ¨Ù„ «∞x á⁄O ŒQÆÅ~°∞.

Z~°∞Ñ¨ÙÖËHõ QÆ∞ÖÏc~°OQÆ∞ HÍO «∞Å∞QÆÅ Hõ∆„uÜ«∞*ÏuH˜ *ˇOk#Ñ¨Ù+¨º ~åQÆ=Ú#∞ èŒiOz# Ü≥∞_»Å Sâ◊fi~åºaè=$kú, â◊„ «∞<åâ◊#=Ú,L#fl «Ñ¨ Œq (L^ÀºQÆ=Ú) ã¨ÉèÏÑ¨Ó[º «, Q“~°=–=∞~åº ŒÅ∞ ÅaèOK«QÆÅ=Ù. Z~°∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞`À ÉÏ@∞QÍ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞‰õÄ_® HõÅã≤Ü«Ú#fl"≥·â◊º*Ïu ~° «fl#=Ú#∞ èŒiOz# Ü≥∞_»Å ã„Hõ=∞r=#=Ú, P «‡âßOu,èŒ#Åaú, èŒ~°‡=∂~°æ =~°Î #=Ú, ÅH©;Hõ\ÏHõ∆=Ú, |∞∞q"≥∂K«#=Ú,

ã¨∞Y=Ú ÅaèOK«QÆÅ=Ù. ≥Å∞Ñ¨Ù #O Œ∞ #Å∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ Hõeã≤Ü«Ú#fl\ìâ◊¥„^Œ*ÏuH˜ *ˇOk# Ñ¨Ù+¨º~åQÆ^è•~° =Å¡ Hõ$+≤Ö’ q[Ü«∞=Ú,qÑ¶¨∞fl=ÚÅ∞ `˘ÅQÆ∞@, P`«‡Ããú~°º=Ú "≥Ú^ŒÅQÆ∞ â◊√ÉèíÑ¶ë`«=ÚÅ∞HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù. L`«Î=∞ ÅHõ∆=ÚÅ∞ HõeyÜ«Ú#fl Ñ¨Ù+¨º~åQÆ =Ú#∞èŒiOK«∞@=Å# =ÚYº=ÚQÍ Œi„ ŒÉÏ èŒÅO « iOK«QÆÅ=Ù. ã¨„Hõ=∞

r=#=Ú#‰õΩ HÍ=Åã≤# ^èŒ#ãÖÑüÎ KÕ‰õÄ~°QÆÅ^Œ∞. â◊„`«∞=ÙÅ∞q∞„ «∞Å∞QÍ =∂i ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»QÆÅ~°∞. L„ ÕHõ=Ú, HÀÑ¨=Ú, JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú #tOz âßO «=Ú, ™êufiHõ «, K«∞~°∞‰õΩ Œ#=Ú HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù.èŒ#=Ú, ‰õΩ@∞OÉÏ=$kúH˜ D ~° «fl è•~° ÃÑ\ì#k ¿Ñ~°∞. |~°∞=ÙÖËHõ

HÍOu ~°Ç≤Ï «"≥∞ÿ ^À+¨Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ Ü«Ú#fl Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=ÚÅ#∞ Z#fl\˜H©èŒiOK«~å Œ∞. «=∞ = ŒÌ ‰õÄ_® J\˜ì À+~° «fl=ÚÅ#∞ LOK«∞HÀ‰õÄ_» Œ∞.

"å\˜=Å# Œi„ Œ=Ú, KÀ~°ÉÏ èŒÅ∞, ~ÀQÆâ◊„ «∞ ÉÏ èŒÅ∞, JHÍ~°cèu,HõÅÇ¨Ï=ÚÅ∞ ãÖÉèíqãÎq.

Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú #O Œe ^À+¨=ÚÅ∞U *ÏuH˜ ãÖ|OkèOz# Ñ¨Ù+¨º~åQÆ"≥∞ÿ#Ñ¨Ê\˜H© ã¨Ç¨Ï[ã≤ Œú"≥∞ÿ#

S Œ∞ ^À+¨=ÚÅ∞ ãÖÉèíqOK«∞@ Hõ=HÍâ◊=ÚÅ∞#flq,

1. ™ê èŒ∞Ç‘Ï#=∞QÆ∞ À+=ÚHõeæ# ~° «fl=Ú#‰õΩ ™ê#É\˜ì# Ñ≤ ŒÑãïÜ≥ÿ∞# Œà◊=ÚÅ∞ ÖË‰õΩO_»∞@, QÆ~°∞‰õΩQÍ #∞O_»∞@, q∞@ ìÑ¨Å¡=ÚÅ∞Hõey Ü«ÚO_»∞@ J#∞ ÖHõ∆=ÚÅ∞ Hõey=ÙO@∞Ok. nxx èŒiOz#Ü≥∞_»Å Ñ¨Ó~°fiÉèÏQÆº=Ú #tOz Œi„ Œ∞Å∞ HÍQÆÅ~°∞.

2. „QÆOkè À+=Ú Hõeæ# ÑÙ+º~åQÆ=Ú q∞H¯e ≥Å¡QÍ #∞O_ç##∞„Ñ¨HÍâ◊=Ú ÖËHõ |~°∞=Ù HÀÖ’Ê~Ú, Ö’Ñe ÉèÏQÆ=ÚÖ’ =Ú_çÑ_ç Ü«ÚO_»∞#∞.W\ì ^•xx èŒiOz# Ü≥∞_»Å PHõã≤‡Hõ PÑ¨ ŒÅ∞, Hõ+ì=ÚÅ∞, =$uÎ

#+ì=Ú ãÖÉèíqOK«QÆÅ=Ù.

3. =∞e#^À+¨=Ú#O^Œ∞ ~°`«fl=Ú ÃÑ· ÉèÏQÆ=Ú#O^Œ∞QÍh,Ö’ÑeÉèÏQÆ=Ú #O Œ∞QÍh #Å¡x K«∞Hõ Å∞O_»∞@, Kå~°Å∞O_»∞@ HõÅ∞æ#∞.W\˜ì ~° «fl=Ú#∞ èŒiOz# JÑH©iÎ, Çx, QÆO_»=ÚÅ∞, èŒ##+ì=ÚHõÅ∞QÆQÆÅ=Ù.

4.„Ñ¨HÍâ◊Ç‘Ï#=∞QÆ∞ ^À+¨=Ú Hõeæ# ~°`«fl=Ú HÍOuÇ‘Ï#"≥∞ÿÜ«ÚO_»∞@ ÖËHõ Ö’ÑeÉèÏQÆ=ÚÖ’ l_»∞¤=O\ Ñ^•~°ú=Ú KÕiÜ«ÚO_»∞@,J<ÕHõ =~°‚=ÚÅ∞ HõeyÜ«ÚO_»∞@ ãOÉèíqOK«∞#∞. W\˜ì ~° åfl è•~°=Ú=Å# QÆ$Ç¨ÏzÛù„ Œ=ÚÅ∞, JâßOu, =Oâ◊Ç¨x, =∂#ÉèíOQÆ=Ú, ~å[ŒO_»# „áêÑ≤ÎOK«QÆÅ=Ù.

5. aè#fl=∞#∞ ^À+¨=Ú Hõeæ# ~° «fl=Ú#‰õΩ Ñ¨QÆ∞Å∞ K«∂Ñ≤Ü«ÚO_»∞@,Ö’Ñë ÉèÏQÆ=ÚÖ’ QÆ~°ƒù=Ú#∞ "Õ~°∞KÕÜ«Ú#\ì Kå~°HõeyÜ«ÚO_»∞@,á⁄~°Å∞ á⁄~°Å∞QÍ #∞O_»∞@ J#∞ ÅHõ∆=ÚÅ∞ HõeyÜ«ÚO_»QÆÅ^Œ∞. nxx ^èŒiOz# =Oâ◊Ç¨x, ^Œi„^Œ=Ú, JHÍÅ=∞$`«∞º=Ù,„Éèí+ì «fi=Ú HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù. Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú L~°∞=Ù‰õΩ «y# |~°∞=Ù, x~°‡Å

45 46



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


«fi=Ú, K«Hõ x~°OQÆ∞, „ÑHÍâ◊=Ú HõeyÜ«ÚO_ç# „âı+ª"≥∞ÿ è•~°‰õΩ Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ#kQÍ âßG=ÚÅO Œ∞ ≥Å∞Ñ¨|_ç#k.

Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú#∞ Ñ¨sH∆OK«∞ q è•#=ÚQÀQÆ∞Ñ¨Ù=Ùfi, [#Ñ¨Ñ¨Ù=Ùfi =O\˜ ~°OQÆ∞Hõeæ x~°‡Å"≥∞ÿ „Ñ¨HÍâ◊=O «

"≥∞ÿ# HÍOu HõeyÜ«Ú#fl Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú q∞QÆ∞Å „âı+ª"≥∞ÿ#kQÍ ¿Ñ~˘¯#|_ç#k. Wk Hõ#Hõ Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=ÚQÍ „Ñ¨ã≤kú *ˇOkÜ«Ú#flk. â◊√ Œú Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú =„[=Ú =Öˇ ≥Å¡x~°OQÆ∞ Hõey «# HÍO «∞Å#∞ qq èŒ HÀ=ÚÅ#∞Oz „Ñ¨ãïOÑ¨*Ëã¨∂Î =ÙO@∞Ok. „Ñü Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú ^À+¨~°Ç≤Ï «"≥∞ÿ •x Ñï Ï=∞=Ú#‰õΩ «y# |~°∞=Ù Hõey Z «∞ÎÑ¨Å¡=ÚÅ∞ÖËHõ #∞#∞Ñ¨ÙQÍ #∞O_» Œy Ü«Ú#flk. D ~° «fl=Ú#∞ q+¨„ Œ=º=ÚÅÃÑ·Éˇ\ì# ^•x ã¨Ç¨Ï[É·# ~°OQÆ∞ =∂iáÈQÆÅ Œx H˘O Œ~°∞ âßGHÍ~°∞ÅJaè„áêÜ«∞"≥∞ÿÜ«Ú#flk.H˘O Œ~°∞ H˘O Œ~°∞ nxx ™ê#ÃÑ· J~°QÆnã≤##∂`«# HÍOux KÕ‰õÄ~°∞ÛH˘#QÆÖ^Œx JO\Ï~°∞.=ÚYº=ÚQÍ UÑÙ+º~åQÆ~° «fl=Ú<≥·<å "Õ_ç KÕ¿ãÎ QÆ∞ÖÏa~°OQÆ∞QÍ =∂~°∞ «∞Ok. P èŒ∞xHÑ¨^Œú`«∞Å ##∞ãïOz ~°`«flxÑ¨Ù∞Å∞ J^•ÌÅ ^•fi~å g\Ï =∞OzK≥_»∞Å#∞ Ñïjeã¨∞Î<åfl~°∞.

*’ºuâß≈G=ÚÖ’ Ñ¨Ù+¨º~åQÍÅ „áê è•#º «Ñ¨Ù+¨º~åQÆ~° åflÅ∞ |$Ç¨Ïã¨Êu (QÆ∞~°∞) „QÆÇ¨xH˜ qâı+¨ „Ñ‘uQÆÅq.

ZO Œ∞=Å¡#O>Ë YQÀà◊OÖ’ #∞#fl ÑÙ+ºq∞ #Hõ∆„`åxH JkèÑu QÆ∞~°∞=Ù.D #Hõ∆„ «=Ú=Ö „ÑHÍtOKÕ ÑÙ+º~åQÆ=Ú QÆ∞~°∞„QÆÇxH Jaè=∂#áê„ «=∞O>Ë Juâ◊Ü≥∂HÎ HÍ Õ"≥∂! JnQÍHõ, Hõ~‚O„kK« „Ñ¨ è•#"≥∞ÿ# PHÍâ◊« åÎ fikèÑu |$ÇÏãÊu, PHÍâ◊=Ú â◊|ÌÅHõ∆=Ú HõÅk. D ÑÙ+º~åQÆ=Ú

#‰õΩ ãÖ|OkèOz# ~° «fl=Ú Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=∞x ã¨Ê+ì=∞QÆ∞K«∞#flk. Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú „u^À+¨=ÚÅO^Œe "å`«^À+¨=ÚÅ#∞ â◊q∞OÑ¨*ËÜ«∞QÆÅ^Œ∞.„áêÑÖK«Hõ=ÚÅÖ’#∞ "åºã¨=∞#∞ „áê"åÜ«Ú=Ù#‰õΩ ãÖˆH`«"≥∞ÿÜ«Ú#flk. Wk ÑÙ~°∞+*Ïu ~° «fl=Ú. â◊s~°=Ú#O Œe Ju „Ñ è•#"≥∞ÿ#

P*Ï˝K«„Hõ=Ú #O Œe =∞Ç¨Ï «Î~° "≥∞ÿ# =ÚHÍÎq„ Œ∞=∞ ¿ÇÏ=∞hÅ èŒ=à◊KåÛùÜ«∂ HÍO «∞Å‰õΩ „ÑfHõ"≥∞ÿ#k ÑÙ+º~åQÆ=Ú. |$=∞ãÊu „|ÇÏ‡*Ï#ã=∞xfi «∞_»∞ „|ÇÏ‡*Ï# „Ñuáêk « =∞~Ú#k QÍÜ«∞„u. J\˜ì QÍÜ«∞„uÜ≥ÚHõ S Œ∞ =ÚY=ÚÅ‰õΩ QÆÅ =~°‚=ÚÖË „|ÇÏ‡ « åÎ fixfl „ÑuáêkOKÕ,=∞ èŒº™êú#=ÚÖ’QÆÅ P*ÏK«„Hõ=ÚÖ’ xa_ô Hõ$ «"≥∞ÿÜ«Ú#flq. |$ÇÏãÊuÜ≥ÚHõ ~° «fl=∞~Ú# Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú U ~°OQÆ∞Ö’ #∞#flÑ¨Ê\ ˜H© D S Œ∞~°OQÆ∞ÅÜ≥ÚHõ ã¨q∞+≤ì „Ñ¨ÉèÏ=O Hõey=ÙO@∞Ok. JO Œ∞=Å¡<Õ D~° «fl=Ú ã¨ « ~°‡Å‰õΩ, „|Ç¨Ï‡*Ï˝#x+¨µªÅ‰õΩ LÑ¨Ü≥∂QÍ~°›"≥∞ÿ ~åÕÑ¨ÙK«∞#flk.

Ñ¨Ù#~°fiã¨∞, qâßY, Ñ¨Ó~åfiÉèÏ„ Œ, #Hõ∆„ «=ÚÅO Œ∞ |∞\ì#"å~°∞Jxfl "Õà◊ÅÜ«∞O Œ∞ ÑÙ+º~åQÆ=Ú#∞ èŒiOÑ=K«∞Û#∞. W «~° #Hõ∆„ «=ÚÅÖ’[x‡Oz# "åi q+Ü«∞=ÚÖ’ Éèí~°, ÑÙ|ƒ, ÑÓ~åfiëê_è» #Hõ∆„ «*Ï «‰õΩÅ∞q∞#Ç q∞ye# Jxfl #Hõ∆„ «=ÚÅ"å~°∞ ÑÙ+º~åQÆ=ÚÅ#∞ x~°ÉèíºO «~°=ÚQÍ èŒiOK« =K«∞Û#∞. D ~° «fl=ÚÅ#∞ èŒiOK«∞@‰õΩ [#‡HÍÅ=Ú#O^Œe „QÆÇ¨Ï=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ ã≤úuQÆ`«∞Å#∞ qKåiOz ^ŒâßO`«~°Ìâ◊ÅÜ«∞O Œe â◊√ÉèÏâ◊√Éèí=ÚÅ#∞ QÀKå~°=Ú#O Œe =¸iÎ =∞iÜ«Ú "Õ èŒÅ#∞ÉÏQÆ∞QÍ qKåiOz QÆ∞~°∞ „QÆÇ¨Ï=Ú ^À+¨„Ñ¨ Œ∞_»∞QÍ#∞#fl ã¨=∞Ü«∞=ÚÅO Œ∞ ÑÙ+º~åQÆ=Ú#∞ èŒiOz# Ü≥∞_»Å QÆ∞~°∞„QÆÇÏ=Ú =Å¡ HõeQJxflq èŒ=ÚÖ·# Hõ+ì–#+ì=ÚÅ∞, Œ∞óY =ÚÅ∞ ÑiÇÏiOÑ|_ç JdÖ·â◊fi~°ºÉè’QÆÉèÏQÆº ãÖÑ¨ ŒÅ#∞, PÜ«Ú~å~ÀQÆº =ÚÅ∞ á⁄O ŒQÆÅ~°∞.

[#‡ã¨=∞Ü«∞=Ú# U~°Ê_çÜ«Ú#fl *Ï`«HõK«„Hõ=Ú#O^Œ∞ QÆ∞~°∞„QÆÇ¨Ï=Ú ÅQÆfl=Ú#∞O_ç 6–8–12 ™êú#=ÚÅO Œ∞#fl#∞ P ™êú<åkèÑ¨ «º=ÚÅ∞ Hõeæ ##∞, P ™êú<åkèÑ¨ «∞ÅKÕ HõeÜ«Ú@ ÖËHõ K«∂_»|_»∞@Ü«ÚO_ç##∞ +¨ëêª kèÑ¨ «º=Ú Hõeæ HÀ~åâ◊√ÅÜ«∞O Œ∞#fl#∞, =ºÜ«∂kèÑ¨`«º=Ú Hõeæ ˆHO„^Œ~åâ◊√Å Ü«∞O^Œ∞#fl#∞, J+¨ì=∂kèÑ¨`«º=Ú HõeækfifÜ«∞, «$fÜ«∞ UHÍ Œâ◊~åâ◊√Å Ü«∞O Œ∞#fl#∞ QÆ∞~°∞„QÆÇ¨Ï=Ú |Ç¨ï^À+¨„Ñ¨ Œ∞_»∞ =∞iÜ«Ú áêÑ¨„QÆÇ¨Ï gH∆ «∞ _≥·# H©∆K«O„ Œ∞x`À QÆÅã≤

47 48



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


ÅQÆfl=∞O Œ∞#fl#∞, ~åÇ¨ï„QÆÇ¨Ï ã¨Ç≤Ï «∞_≥· ÖËHõ gH∆ «∞_≥· U ~åtÜ«∞O Œ∞#fl#∞ QÆ∞~°∞=Ù Q˘Ñ¨Ê ^À+¨=O «∞_»∞ HÍQÆÅ_»∞. W\ì ^À+¨=ÚÅ∞ HõeyÜ«Ú#fl |$ÇÏãÊuH ™êú<åkè+_»fi~°æ |Å=Ú#∞, J+ìHõ =~°æ aO Œ∞|Å=ÚHõeyÜ«Ú#fl «# À+=ÚÅ#∞=$kú QÍqOK«∞H˘#QÆÅ_»∞. QÆ∞~°∞_»∞ Œ∞+ìÅHõ∆=ÚÅ`À QÆ∂_çÜ«Ú#flÑC_»∞ J «x =∞ÇÏ~°Ìâ◊QÍh, JO « ~°Ìâ◊QÍhãÖÉèíqOz##∞ ÖËHõ QÀKå~°=Ú#O Œ∞ Œ∞+ì™êú# ãÖKå~°=ÚÅ∞ Hõeæ#HÍÅ=Ú "≥Ú^ŒÅQÆ∞ QÆ∞~°∞ãÖ|Okè`«=∞~Ú# Jâ◊√ÉèíHÍÅ=ÚÅO^Œ∞,ã~°fiq èŒ=ÚÖ·# Ji+ì=ÚÅ∞ „áêÑ≤ÎOK«QÆÅ=Ù. =ÚYº=ÚQÍ PiúHõ W|ƒOŒ∞Å∞, ‰õΩ@∞O|HõÅÇ¨Å∞, Ñ≤Å¡Å „Ñ¨=~°Î# ãïQÍÖËHõáÈ=Ù@, Ñ¨Ù„ «

qKå~°=Ú,ÉèÏ~åºHõÅÇ¨Ï=Ú, Õâß@#=Ú,|∞∞ÉÏ èŒÅ∞, JHÍ~° â◊„ «∞«fi=Ú, xO ŒÅ∞, J==∂#=ÚÅ∞, JQ“~°=Ñiã≤ú «∞Å∞, ÑsHõ∆ÅÖ’ JÑ

[Ü«∞=Ú, PHõã≤‡Hõ„Ñ¨=∂^Œ=ÚÅ∞, Jr~°‚"åº^èŒ∞Å∞, "å`«„Ñ¨HÀÑ¨=Ú,L|∞ƒÅ∞,K«~°‡~ÀQÍÅ∞, =∂#ã≤HõqKå~°=Ú,Hõ+ì–#+ì=ÚÅ∞ "≥Ú ŒÅ∞QÍQÆÅ J<ÕHõ Jâ◊√ÉèíÑ¶e «=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞K«∞O@q.

Ñ¨Ù+¨º~åQÍÅ ^•fi~å HõeˆQ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞=∞Ö¡ÑÓ=ÙÅ=O\ ≥Å¡x ~°OQÆ∞ Hõey#qQÍh, QÀQÆ∞ÑÙ=Ùfi =O\˜

Ñã∞ÑÙ ÑK«Ûx~°OQÆ∞`À#∞#flqQÍx, ÑÙ+º~åQÆ=ÚÅ#∞ âß¢ã‘ÎÜ«∞ Ñ Œú «∞Å^•fi~å èŒiOz#"åiH qâı+ áêO_ç «º=Ú =∞|ƒQÆÅ Œ∞. Œi„ ŒÉÏ èŒÅO «iOz èŒ#ã=∞$kú HÍQÆÅ Œ∞. =∞iÜ«Ú q ŒºÅO Œ∞ „Ñ äŒ=∞„âıÖ’ LfÎ~°‚ «,ã¨`«¯~å‡K«~°=Ú, ‰õΩ@∞O|™œYº=Ú, QÆ$Ç¨ÏzÛ„^Œ=ÚÅO`«iOK«∞@,ŒOÑ «∞Å‰õΩ J<Àº#º «, =Oâßaè=$kú, ãO`å#=Ú „ÑÜ≥∂[‰õΩÅQÆ∞@,

|O èŒ∞=ÙÅ P Œ~°, „Ñ¨*Ïaè=∂#=Ú,Q“~°==Ú, ã¨ÉèÏÑ¨Ó[º «, H©iÎ,x~å@OHõ=Ú, â◊„ «∞=ÙÅ∞ q∞„ «∞ÅQÆ∞@, "åi=Å# ã¨Ç¨Ü«∞ã¨Ç¨ÏHÍ~°=ÚÅ∞, ãÖ`å#„áêÑ≤Î,J„Ñ¨Ü«∞`«fl=ÚQÍ ^èŒ#ÖÏÉèí=Ú, ^≥·=ÉèíH˜ Î,Œ∞~°fi ºã¨#=ÚÅÜ«∞O Œ∞ J~Ú+ì «,r~°‚â◊HÎ, "å «"åº èŒ∞ÅO «iOK«∞@,

"Õ∞ è•â◊HÎ, q#Ü«∞q"ÕHõ=ÚÅ∞, "åº èŒ∞Å∞ x"åiOÑ¨|_ç j„Ñ¶∞=ÚQÍP~ÀQÆº=Ú KÕ‰õÄ~°∞@, =∞#âß≈Ou, HÍ~°º™êÑ¶Åº «, Sâ◊fi~åaè=$kú,

HõÅ∞QÆ QÆÅ=Ù. Ü≥∂QÆ∞Å∞ nxx èŒiOz# Ü≥∞_»Å ÑiÑÓ~°‚ Ü≥∂QÆÑ¶Åã≤kú#O ŒQÆÅ~°∞. ã « ~å‡K«~°∞Å∞, <≥·+≤ª‰õΩÅ∞ èŒiOz# PÜ«∂ Hõ~°‡ÅÜ«∞O Œ∞ãOÑÓ~°‚ Ñ¶Å=ÚÅ#Ok WÇÏÑ~° ™œYº=ÚÅ#∞ á⁄O Œ QÆÅ~°∞.

Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú#∞ èŒiOKÕ Ñ¨ ŒúuU *ÏuH *Ok# ÑÙ+º~åQÆ=Ú##ÑÊ\H© À+~°Ç≤Ï «=ÚQÍK«∂z

|OQÍ~°∞ LOQÆ~°=ÚÖ’ èŒiOK«@=Ú L «Î=∞=Ú. "≥O_ç èŒiOK«@=ÚÔ~O_»= Ñ¨Hõ∆=Ú. W «~° Ö’Ç¨Ï=ÚÅ∞ Ñ¨xH˜~å=Ù. ÑÖK«Ö’Ç¨Ï LOQÆ~°=ÚÖ’ èŒiOK«=K«∞Û#x H˘O Œ~°∞ ≥eÊÜ«Ú<åfl~°∞.

|OQÍ~°=Ú ÖËHõ "≥O_ç À KÕÜ«∞|_ç# LOQÆ~°=ÚÜ≥ÚHõ ÃÑ· (Ñ‘_»)ÉèÏQÆ=Ú n~°… K« «∞~°„™êHÍ~°=ÚQÍ KÕ~ÚOz JO Œ∞ ÑÙ+º~åQÆ ~° «fl=Ú#∞Wq∞_çÛ ÑÓlOz èŒiOÑ=Ö#∞. =∞$QÆt~°, ÑÙ+ºq∞, L «Î~°, ÑÓ~åfiÉèÏ„ Œ#Hõ∆„ «=ÚÅ∞ HõeyÜ«Ú#fl QÆ∞~°∞"å~°=ÚQÍx ÖËHõ Ñ¨Ù+¨ºq∞ #Hõ∆„ « QÆ∞~°∞,Pk"å~°=ÚÅ∞ QÍh ãÖÉèíqOz#"å_»∞ QÆ∞~°∞ Ç¨ÏŸ~åHÍÅ=Ú#O Œ∞=~° Œ∞~°∞‡Ç¨ ~°Î=ÚÅ∞ ÖË‰õΩO_® K«∂z Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú#∞ LOQÆ~°=Ú#O Œ∞ ayOKåe. P «~åfi « LOQÆ~°=Ú#∞ XHõ k#=∞O`å ÑÖK«QÆ=º=Ú ÅO Œ∞Oz, Ô~O_»= k#=Ú =∞Oz QÆO èŒÑ¨Ù h\˜Ü«∞O Œ∞Ozâ◊√kúQÍqOKåe. P `«^Œ∞Ñï LOQÆ~°=Ú#‰õΩ q^Œ∞ºHõÎ=ÚQÍ Ñ¨Ó[[iÑ≤OKåe.

èŒiOK≥_ç"å~°∞ «=∞‰õΩ å~å|Å K«O„ Œ|Å=ÚÅ∞ Hõeæ â◊√Éèíu èŒ∞ÅÜ«∞O Œ∞ Pk, =∞OQÆà◊, QÆ∞~°∞"å~°=ÚÅÜ«∞O Œ∞† ã≤OÇ, Hõ@Hõ èŒ#∞s‡#ÅQÆfl=ÚÅ∞ [~°∞QÆ∞K«∞#fl HÍÅ=Ú#O Œ∞ D LOQÆ~°=Ú#∞ èŒiOK«=Ö#∞.è•~°‰õΩ Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ Ñ¨Ó*ÏkHõ=ÚÅ#∞ x~°fiiÎOz LOQÆ~°=Ú#∞ «#

‰õΩ_ç ÇÏãÎ=Ú#O Œ∞OK«∞H˘x L «Î~° kâßaè=ÚY∞Ö· QÆ∞~°∞=Ùx, QÆÑuxè•ºxOz, ''FO SO NO „Ç‘ÏO H©¡O |$Ç¨Ïã¨Ê`«"Õ∞ ™êfiÇ¨—— J#∞

=∞O„ «=Ú#∞ 108 Ñ¨~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤Oz P «~åfi « LOQÆ~°=Ú#∞

49 50



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


=Ú=∂‡~°∞ Hõ#∞ÅHõ Œ∞ÌH˘x ‰õΩ_çKÕu K«∂ÑÙ_»∞„"ÕeHQÍh, LOQÆ~°ÑÙ „"ÕeHQÍh èŒiOK«=Öˇ#∞. ¢ã‘ÎÅ∞ ‰õÄ_® D Ñ¨Ù+¨º~åQÆ =Ú„kHõ#∞ ‰õΩ_çKÕuH˜èŒiOK«∞>Ë „âı+ª=Ú. LOQÆ~°=Ú#‰õΩ J_»∞QÆ∞ÉèÏQÆ=Ú ~°O„ èŒ=Ú Hõey

=ÙO_»@=Ú âß¢ã‘ÎÜ«∞=Ú. JO Œ∞=Å¡ ÑÙ+º~åQÆ=Ú#O Œe qq èŒ HÍO «∞Å‰õΩ *Ok# H~°â◊HÎ â◊s~°=Ú#O Œ∞ «=∞ â◊HÎx „ÑÉèÏq «=Ú QÍqOzk=ºã≤ Œ∞úÅ#∞ ã¨ «Êùe «=ÚÅ#∞ HõÅ∞QÆ *ËÜ«∞QÆÅ Œ∞. Ñ¨Ù+¨º~åQÆ~° «fl=ÚÅKÕ KÕÜ«∞|_ç# Õ=`å q„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ x «º Ñ¨Ó*ÅO Œ∞ J «∞º «Î=∞â◊√ÉèíÑ¶e «=ÚÅ#∞ ã¨=∞‰õÄ~°ÛQÆÅ=Ù.

(~°=fi)#=~° «fl#=ÚÅxfl\Ö’#∞ q∞H¯e „âı+ª"≥∞ÿ#k. JÑÙ~°∂Ñ"≥∞ÿ#\˜ìk.

~åA=O\˜k#QÆ∞ =„[=Ú â◊√„Hõ„QÆÇ¨xH˜ „Ñ‘uáê„ «"≥∞ÿ Ü«Ú#flk. =„[=ÚÅ∞ Yx[ãÖÑ¨ ŒQÍ ÅaèOK«∞K«∞#flq. Ñ¨Ù~å „QÆO è•ÅÖ’ =„*ÏÅ∞Hõ$ «Ü«ÚQÆ =ÚÖ’ Ñ~°fi «K«iÜ«∞ÅÜ«∞O Œ∞#, U#∞QÆ∞Å QÆO_»ã÷ÖÏÅÖ’#∞ÅaèOK≥_ç=x, „ Õ åÜ«ÚQÆ=ÚÖ’ HÍj‡~° H˘#Å ÕâßÅÖ’ ÅaèOK≥_ç=x,^•fiÑ~°Ü«ÚQÆ=ÚÖ’ áœO„_»Hõ, ™œ~åR ÕâßÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩK«∞O_»∞#=xK≥ÑÊ|_ç#k. HÍh =∞#‰õΩ ≥eã≤# K«i„ « P è•~°OQÍ Ñije¿ãÎ =„*ÏÅ∞H˘xfl qaè#fl „Ñ¨ ÕâßÅÜ«∞O Œ∞ QÆ#∞Å#∞Oz ÅaèOÑ¨ÙK«∞#fl@∞¡ ≥eÜ«ÚK«∞#flk.

=„[=Ú, ~°=fi, ÑÙÅHõ=Ú, Ç‘Ï~°=Ú, =∞QÆ=∂xHõ=Ú, ‰õΩO~î°=Úx~å… «=Ú, z_»Hõ=Ú, yi[fi~°=Ú, =¸Å~å~Ú, yiHõO~î°=Ú, JÉèË Œº=Ú,=„[ =∞˜ J<Õ J<ÕHõ ¿Ñ~°∞¡ =„*Ïx‰õΩ#flq. =„[=Ú KåÖÏ Hõiî#"≥∞ÿ#=ã¨∞Î=Ù. Wk ≥Å∞Ñ¨Ù, Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù, Z~°∞Ñ¨Ù, #Å∞Ñ¨Ù, he, ÖË « P‰õΩÑ¨K«Û,=∂q∞_çzQÆ∞~°∞, QÆ∞ÖÏa "≥Ú ŒÅQÆ∞ J<ÕHõ ~°OQÆ∞ÅÖ’ L «ÊuÎ J=Ù`å~Ú.≥Å¡\ ˜ =„*ÏÅÖ’ ^ÀëêÅ∞ JkèHõOQÍ =ÙO_Õ J=HÍâ◊=ÚÅ∞#flq. ÖË «

Z~°∞Ñ¨Ù, Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞QÆÅ =„*ÏÅ∞ =∂„ «=Ú À+¨~°Ç≤Ï «=ÚQÍ =ÙO_çJ=¸Åº=Ú, JÑÙ~°∂Ñ=ÚÖ· Ü«ÚO@q. =„*ÏÅ#∞ QÆ#∞Å#∞O_ç „ «qfi

51

6. =„[=Ú

52



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


fã≤#Ñ¨Ù_»∞ =Ú_ç ~åà◊§=Öˇ =ÙO_ç „Ñ¨HÍâ◊~°Ç≤Ï «OQÍ #∞O@q. "å\˜x™ê#Éˇ\ì#Ñ¨C_»∞ =∂„ «"Õ∞ "å\˜Ü≥ÚHõ qÅ∞=, qt+ì «, „Ñ¨HÍâ◊=Ú"≥Ú ŒÅQÆ∞ ÅHõ∆=ÚÅ∞ ≥eÜ«∞QÆÅ=Ù. =„*ÏÅ#∞ ™ê#Éˇ>Ëì"åi Ñ¨x«<åxfl |\ì ‰õÄ_® =„*ÏÅ HÍOu „Ñ¨HÍâ◊O P è•~°Ñ¨_ç Ü«ÚO@q.

''=„[O =„*Ëaè Œº ü—— Jx ÃÑ ŒÌÅ∞ K≥|∞ «∞O\Ï~°∞. =„[=Ú=„[=Ú =Å¡QÍh KèÕkOÑ¨|_» Œx J~°ú=Ú. HÍh =„*Ïxfl "åÅ∞ (XHõÜ«∂OyÖò) K«∂zQÆ#∞Hõ ã¨∞uÎ À H˘_ç Õ ã¨∞ÅÉèí=ÚQÍ Ô~O_»∞ =ÚHõ Å∞J=Ù «∞Ok. J~Ú Õ D"åÅ∞ Z@∞=ÙO^À ≥eã≤HÀ=@"Õ∞ Hõ+ì"≥∞ÿ#q+¨Ü«∞=Ú. WHõ=„*Ïxfl fiÛk^ŒÌ\ÏxH˜ =„[Ñ¨Ùá⁄_ç J~K«∞Å∞QÆÅÑ¨x=Ú@¡#∞ "å_»∞ «∞O\Ï~°∞. =„*Ïxfl Zxfl =ÚMÏÅ∞QÍ K≥H˜ #Ñ¨Ê@H©„Ñü =ÚY=Ú =ÚHÀ¯ÏHÍ~°OQÍ<À ÖËHõ W «~° HÀÏHÍ~åÅ∞QÍ<ÀgÖ∫ «∞O Õ «Ñ¨Ê =$`åÎHÍ~°=ÚQÍ K≥Hõ \ÏxH˜ =∂„ «=Ú gÅ∞Ñ¨_» Œ∞.~° «fl=ÚÜ≥ÚHõ ÃÑ·ÉèÏQÆO Zxfl Ñ¨ÅHõÅ∞QÍ K≥Hõ QÆey Õ P =„[O JO «„Ñ¨HÍâ◊=O «=ÚQÍ =ÙO@∞Ok. ™ê è•~°OQÍ ÃÑ ŒÌiHõO =„*ÏÅ‰õΩ 58=ÚMÏÅ∞ K≥Hõ¯=K«∞Û. z#fl~°Hõ=Ú =„*ÏÅ‰õΩ 44 =ÚMÏÅ =~°‰õΩK≥Hõ =K«∞Û. „ÑÑOK«=ÚÖ’ÔHÖÏ¡ JuÃÑ ŒÌ Œx K≥ÑÊ|_Õ ''Hõe¡=<£—— =„*ÏxH74 =ÚHÍÅ∞ =∂„ «"Õ∞ K≥Hõ @=Ú [iyOk. D =„[O 3025 HÍºÔ~@¡(1áœ#∞¡) |~°∞=ÙHÍey =ÙO_Õk. „H©.â◊. 1908ãOII WOQÆ¡O_£ „ÑÉèí∞ «fiOnxfl HÀ~ÚOz, Ô~O_»∞ =ÚHõ Å∞QÍ KÕ~ÚOz "≥∞~°∞QÆ∞Å∞ kkÌOKå~°∞.JÑ¨Ê\˜H© =„[O "≥Ú Œ\˜ =ÚHõ 516 HÍºÔ~@∞¡, Ô~O_»==ÚHõ 300HÍºÔ~@∞¡ |~°∞=Ù HõeyÜ«Ú#flq, g\˜Ö’ "≥Ú Œ\ ˜ ÃÑ ŒÌÃã·A =„*Ïxfl„a\©+µ ~å[ ŒO_»=Ú#O Œ∞ Ô~O_»= •xx Hs@=ÚÖ’#∞ J=∞~åÛ~°∞.HÀ «Ö’ =zÛ# =ÚHõ ÅÖ’ ~ÚOHÍ J<ÕHõ ~°HÍÅ =„*ÏÅ#∞ ™ê#Éˇ\ìqq Œ ~°∂áêÅÖ’ «Ü«∂~°∞QÍqOKå~°∞. D Hõe¡=<£ =„[O "≥Ú Œ\’¡„H©.â◊. 1905 ãÖ= «û~°=ÚÖ’ P„Ñ¶≤HÍÖ’x „\Ï#∞û "åÖò ~åROÖ’„Ñ≤\’iÜ«∂ „ÃÑq∞Ü«∞~ü =„[Ñ¨ÙQÆ#∞ÅÖ’ ÅaèOzOk. D HõOÃÑhH˜JÑ¨Ê\’¡ Kè≥·~°‡<£QÍ#∞#fl \˜.Ü«∞"£∞. Hõe¡=<£ PÜ«∞# ¿Ñˆ~ D „=*ÏxH˜

ÃÑ\Ïì~°∞. D „=[OÖ’ XHõ ^À+¨=Ú =∂„ «"Õ∞ LO Õ_ç. „ÃÑq∞Ü«∞~üQÆ#∞ÅÖ’ ~ÚOHÍ J<ÕHõ =„*ÏÅ∞ ÅaèOz#Ñ¨Ê\ ˜H© Hõe¡=<£ =„*ÏxH˜=∂„ «"Õ∞ „Ñ¨MÏºu ÅaèOzOk@.

=„[=Ú Ü≥ÚHõ ÅHõ∆=ÚÅ∞=„[=Ú ã¨~°fiâ◊HÎ ã¨=∞xfi «"≥∞ÿ# =∞Ç¨Ï «Î~° ~° «fl=Ú. Wk KåÖÏ

Hõiî#"≥∞ÿ#k. J<ÕHõ ~°OQÆ∞ÅÖ’ ‰õÄ_® Åaèã∞ÎOk. HÍh q~°qQÍ ≥Å∞ÑÙ~°OQÆ∞ Hõey# =„*ÏÖË "å_»∞HõÖ’ #∞#flq. QÆ#∞Å#∞O_ç „ «qfifã≤#=Ú_ç=„*ÏÅ∞ ™ê#É>ì_ç "åi Ñx «#=Ú ##∞ãiOz „Ñ ÕºHõ â’ÉèíÅ#∞ãÖ «iOK«∞H˘x „Ñ¨HÍâ◊=O «"≥∞ÿ# HÍO «∞Å`À q~ålÅ∞¡ «∞O@∞Ok.#QÆÅÖ’ èŒQÆ èŒQÆÅ`À "≥∞iã≤áÈÜÕ∞ D =„*ÏÅ∞ =¸_»∞ q è•Å∞QÍ#∞,<åÅ∞¡ *Ï «∞Å∞ QÍ#∞ qÉèílOÑ|_ç#q. ÑÙ~°∞+, ¢ã‘Î, #ÑÙOãHõ *Ï «∞Å<Õ=¸_»∞ q è•Å∞ Hõeæ# ~°=fiÅ∞ : „ÉÏÇ¨Ï‡, Hõ∆„uÜ«∞, "≥·â◊º, â◊¥„ Œ=~°æ=ÚÅ<Õ <åÅ∞æ `«~°QÆ`«∞Å∞QÍ qÉèílOÑ¨|_ç Ñ¨<≥flO_»∞ q^èŒ=ÚÖˇ·Ü«∞Å~å~°∞K«∞#flq.

P~°∞ÖËHõ Zxq∞k=ÚMÏÅ∞ Hõey XH˘¯Hõ =ÚMÏxH˜ Zxq∞kQÍh, P~°∞QÍh HÀÏÅ∞ Hõey WO„ Œ èŒ#ã¨∞ûÖ’x HÍOu=Öˇ «à◊ «à◊"≥∞iã≤áÈ «∂ ÃÑ·ÉèÏQÆO ÃÇÏK«∞Û «QÆ∞æÅ∞ ÖË‰õΩO_® ã¨=∞ «ÅOQÍ =ÙO_ç^À+¨~°Ç≤Ï «"≥∞ÿ# ÃÑ ŒÌ Ãã·A =„*ÏÅ∞ Ñ¨Ù~°∞+¨*ÏuH˜ *ˇOk#q. WqL «Î=∞ ~° åflÅ∞ Jx K≥ÑÊ|_ç#q. „ÑÑOK«OÖ’x L «Î=∞*ÏuH K≥Ok#=„*ÏÅhfl ‰õÄ_® D *ÏuH˜ *ˇOk#"Õ! ~°™êÜ«∞xHõ K«~°ºÅÖ’#∞,W «~°Ö’Ç¨Å HÀ «Å‰õΩ D =„*Ï<Õfl "å_»∞ «∞O\Ï~°∞.

H˘ÅkQÍ ã¨÷OÉèÏHÍ~°=Ú Hõey H˘#ÅÜ«∞O^Œ∞ QÆÅ JOK«∞Å∞H˘OK≥=Ú „HÕkH˜ =OyÜ«ÚO_ç, Ñ¨Ù~°∞+¨*Ïu =„*Ïx‰õΩ#fl ÉèÏ~°=ÚQÍ(|~°∞=Ù) =ÙO_ç P~°∞ =ÚMÏÅ∞, =ÚMÏxH P~°∞ ÖËHõ Zxq∞k JOK«∞Å∞Hõey |Çï „ÑHÍâ◊=O «"≥∞ÿ PHõ~°¬©Ü«∞=ÚQÍ #∞#flq ¢ã‘Î *Ïu =„*ÏÅ∞,g\˜ Ü«∞O Œ∞ K«∞Hõ Å∞,w «Å∞ JkèHõ=ÚQÍ Hõ#∞Ñ≤OK«QÆÅ=Ù.

53 54



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


=¸ÅÅ∞ J˜yÜ«ÚO_ç QÆ∞O„_»=ÚQÍ #∞O_»∞#kQÍh, ÖËHõ=ÚHÀ¯Ï HÍ~°=Ú HõeæÜ«ÚO_»∞#kQÍh, =∞ èŒºÉèÏQÆ=ÚÖ’ Z «∞ÎQÍ#∞O_ç„Ñ¨HÍâ◊=∂#"≥∞ÿ Ü«ÚO_»∞#k #Ñ¨ÙOã¨Hõ ( «@ã÷) =„*ÏÅ∞. Wq ã¨#flQÍ#∞O_ç qiqQÍ ÅaèOK«∞K«∞O_»QÆÅ=Ù.

=∞Ö¡ÑÙ=Ùfi=Ö#∞, â◊~° å¯Å=ÚÖ’ ÑÙ#flq∞ K«O„ Œ∞x=Ö#∞ ≥Å¡x~°OQÆ∞ Hõey „Ñ¨HÍtOK«∞#k „|Ç¨Ï‡*Ïu =„[=Ú. nxx èŒiOz#Ü≥∞_»Å ã¨HõÅ Éè’QÆ=ÚÅ#∞, ã¨~°fiâ◊√Éèí=ÚÅ#∞, ã¨=∞ãÎ ãÖÑ¨ ŒÅ#∞HõÅ∞QÆKÕÜ«Ú#∞. ÖËHõ Z~°∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞Hõeæ HÍOu=O «"≥∞ÿ fHõ∆„Ñ¨HÍâ◊=ÚHõÅk Hõ∆„uÜ«∞*Ïu =„[=Ú. nxx ^èŒiOz# Ü≥∞_»Å ã¨~°fi[#=jHõ~°=Ú, â◊„ «∞O[Ü«∞ «fi=Ú, ~å[º„áêÑ≤Î, Éè’QÆÉèÏQÆº=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ*ËÜ«∞QÆÅ Œ∞. H˘ÅkQÍ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞QÆeæ #Hõ∆„ «=Ú=Öˇ „Ñ¨HÍtOÑ¨ÙK«∂Hõ#∞Å∞ q∞~°∞q∞@∞¡ Q˘Å∞Ê#k "≥·â◊º*Ïu =„[=Ú. nxx èŒiOK«∞@=Å#Sâ◊fi~°º„áêÑ≤Î, "åºáê~°q[Ü«∞=Ú, èŒ#– è•#º QÆ$ÇÏ"åÇÏ# ™œYº=ÚÅ∞ÅaèOK«QÆÅ=Ù. H˘OK≥=Ú hÅ=Ú ~°OQÆ∞Hõeæ „ÑHÍâ◊=O «"≥∞ÿ À+~°Ç≤Ï «"≥∞ÿ#k â◊¥„ Œ*Ïu =„[=Ú. nxx èŒiOK«∞@ =Å# ~ÀQÆx"å~°,P~ÀQÍºaè=$kú, HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù. #Å¡x~°OQÆ∞ Hõey „Ñ¨HÍâ◊~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿÜ«ÚO_»∞#k J èŒ=∞*Ïu =„[=Ú. nxxÜ≥∞\˜ì Ñiã≤÷ «∞ÅÖ’#∞ èŒiOK«‰õÄ_» Œ∞. Jk J<å~ÀQÆº=Ú, Œi„ Œ=Ú, PÑ¨ ŒÅ‰õΩ Hõ+ì–#+ì=ÚÅ‰õΩHÍ~°Éèí∂ «"≥∞ÿ Ü«ÚO_»∞#∞.

„Ñ¨HÍâ◊=O`«=ÚQÍx HÍOu~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# J<ÕHõ =„*ÏÅ∞ ‰õÄ_®=∞#‰õΩ Åaèã¨∞ÎO@q. „Ñ¨ÑÖK«=∞O «\Ï ™êb<å ÅaèOKÕ =„*ÏÅÖ’Z#Éè·=O «∞Å∞D ~°HÍxH˜ *ˇOk<≥·Ü«Ú#flq. g\˜x áêi„âßq∞Hõ ~°OQÆ=ÚÖ’ qq^èŒ ~°∂áêÅÖ’ LÑ¨Ü≥∂yã¨∞ÎO_»@=Ú =Å# g\ ˜H˜áêi„âßq∞Hõ =„*ÏÅ<Õ ¿Ñ~°∞ HõeyOk. ™ê^è•~°OQÍ W@∞=O\˜=„*ÏÅ∞ #Å∞ÑÙ~°OQÆ∞ Hõey =ÙO@q. HÍOu=O «"≥∞ÿ# =„*ÏÅÖ’‰õÄ_®^ÀëêÖˇ‰õΩ¯=QÍ #∞#flÑ¨C_»∞ J\ì"å\˜x Ñï„â◊=∞Ö’¡ qq èÀÑ¨Ü≥∂QÍÅ

HÀã¨=Ú "å_»∞ «∞O\Ï~°∞. ~åà◊√§, Ö’Ç¨Å∞, Ñ≤OQÍ˜, QÍA, W «~°Hõiî# Ñ^•~åúÅ#∞ =ã∞Î=ÙÅ#∞ HÀÜ«∞=Åã≤ =zÛ#ÑC_»∞ =„[ÑÙá⁄_çxJuH# ~°OáêÅ∞, |~å‡Å∞ LÑÜ≥∂yã∞ÎO\Ï~°∞. q=∂#ÑÙ Ü«∞O„ «ÉèÏQÆ=ÚÅ∞, q Œ∞ºK«ÛHÎH˜ ãÖ|OkèOz# Ñ¨x=Ú@∞¡, KÕu QÆ_çÜ«∂~°=ÚÅ‰õΩHÍ=Åã≤# ã¨∂Hõ;Ü«∞O„`åÅ «Ü«∂sÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# ÑïHõ~åÅÖ’=„[Ñ¨Ùá⁄_ç „áê è•#º « KåÖÏ =ÙOk. Jxfl\˜H˜ q∞Oz =ÚYº =ÚQÍ=Ú_ç=„[=ÚÅ#∞ ™ê#Éˇ\ì Ñ¨ÅHõÅ∞, =ÚMÏÅ∞, JOK«∞Å∞, HÀÏÅ∞K≥Hõ =Åã≤ =zÛ#Ñ¨C_»∞ "≥∞~°∞QÆ∞Å∞ k Œ∞Ì@H˘~°‰õΩ D #Å¡=„[Ñ¨Ù á⁄_çKåÖÏ=ÚYº=Ú. D q èŒ=ÚQÍ Ñi„â◊=∞Ö’¡ =„*ÏÅÜ≥ÚHõ „áê è• #º «KåÖÏ JkèHõOQÍ =ÙO_»@"Õ∞QÍHõ JkèHõÉèÏQÆ=Ú =„*ÏÅ∞ D q èŒ=ÚQÍ<Õ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞ «∞#flq. =„*ÏÅ#∞ H˘xfl =¸eHÍ „ Œ"åºÅ`ÀÉèíã¨‡=ÚQÍ =∂iÛ P =„[Éèí™ê‡xfl J<ÕHõ B+¨ è•ÅÖ’ LÑ¨Ü≥∂yOz~°™êÜ«∞# zH «ûÅ∞ [~°∞Ñ=K«∞Û#x PÜ«Ú~fi Œ „QÆO ä•Å∞ K≥|∞ «∞#flq.

=„[=Ú #O^Œe ^À+¨=ÚÅ∞#=~° åflÅxfl\H© ãÇÏ[OQÍ U^À q èŒ"≥∞ÿ# À+=ÚÅ∞O@∞O@q.

P q èŒ=ÚQÍ<Õ =„*ÏxH˜ ‰õÄ_® À+¨=ÚÅ∞ ~° «flâßG=Ú#O Œ∞ ≥Å∞Ñ¨|_ç#q.

1.ÖËHõ Ñ Œ À+=Ú Hõeæ# =„[=Ú#O Œ∞Ö’ÑeÉèÏQÆ=ÚÖ’ #Å¡xKå~°Å∞ HõxÑ≤ã¨∞ÎO@q. Wk q∞H˜ e ^À+¨Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# ŒQÆ∞@=Å¡ nxxèŒiOz# Ü≥∞_»Å PÜ«Ú~åÌÜ«∞=Ú#∞ ÇÏiOz j„Ñ¶∞=ÚQÍ =∞~° =Ú#∞

HõeyOÑ¨QÆÅ^Œ∞.

2. =∞O„_»=∞#∞ ^À+=ÚQÆÅ =„[=Ú ãÇÏ[HÍOux HÀÖ’Ê~Ú,HÀ=ÚÅ ŒOK«∞Å∞ ÖË‰õΩO_®Ü«ÚO_ç,=∞e#=ÚQÍ#∞, Ö’Ñë ÉèÏQÆ=ÚÖ’ =∞_ç¤QÍ#∞ #∞O_»∞#∞. nxx èŒiOz# ãHõÖ·â◊fi~°º=ÚÅ∞ ÇÏiOzŒi„ Œ∞xQÍ *ËÜ«∞QÆÅ Œ∞.

55 56



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


3. zÑ≤@ ^À+¨=ÚHõeæ# =„[=ÚÅÜ≥ÚHõ Ö’Ñë ÉèÏQÆ=ÚÖ’J@∞‰õΩÅyO[=Ö #∞O_»∞ =∞K«ÛÅ∞ Hõ#∞Ñ≤OK«QÆÅ=Ù. W\ì"åxx èŒiOz# Ü≥∞_»Å f„=„Ñ=∂ Œ=ÚÅ∞,PÑ ŒÅ∞,J+ìHõ+ì=ÚÅ∞ „áêÑ≤ÎOK«QÆÅ=Ù.

4. =_»Ü«∞#∞ ^À+¨=ÚQÆÅ =„[=Ú Ö’ÑëÉèÏQÆ=ÚÖ’ ã¨#flxK«∞Hõ¯Å∞QÍh,#Å¡x,Z„~°x =∞K«ÛÅ∞QÍh Hõ#∞Ñ≤OK«QÆÅ=Ù. D Ñ¨^Œ^À+¨=ÚQÆÅ =„[=Ú#∞ èŒiOz#, ~å[ ŒO_»#Å∞, |O èŒ#=Ú =∞#óH∆ÀÉèí=ÚHõÅ∞æ#∞.

5. aè#fl^À+¨=ÚQÆÅ =„[=ÚÅ∞ Ö’Ñë ÉèÏQÆ=ÚÖ’ c[Å∞,peHõÅ∞ Hõeæ =ÙO@q. g\˜x èŒiOz# Ü≥∞_»Å ‰õΩ@∞O|HõÅÇ¨Å∞,[#=ºu~Hõ «, JHÍ~°â◊„ «∞ «fi=Ú,J==∂#=Ú HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù. =∞iÜ«Ú=„[=ÚÅ∞ ãÇÏ["≥∞ÿ#~°OQÆ∞,HÍOu, „ÑHÍâ◊=ÚÅ∞, HÀÖ’Ê~Ú JOK«∞Å∞,=ÚY=ÚÅ∞ HÀ=ÚÅ∞ ãiQÍ#∞O_»Hõ, #Å∞ÑÙhe =~°‚=ÚÅ∞ =∞iÜ«Ú≥Å∞ÑÙ =~°‚=Ú HõeyÜ«ÚO_ç# J\˜ì =„[=ÚÅ∞ ‰õÄ_® À+ Éèí∂~Ú+µìÖ·

Ü«Ú#flq.J#∞Éèí==Ú Hõeæ# ~° «flÑsHõ∆‰õΩÅKÕ ÑÅ∞q èŒ=ÚÅ∞QÍ ÑsHõ∆QÍqOz ^À+~°Ç≤Ï «"≥∞ÿ#\˜ì L «Î=∞ =„*=ÚÅ#∞ èŒiOK«=Ö#∞.

=„[=Ú#∞ Ñ¨sH∆OK«∞ q è•#=Ú=„[=ÚÅ#∞ ÑsH∆OK«∞@‰õΩ #g#=ÚQÍ â◊HÎ=O «"≥∞ÿ# J ŒÌ=ÚÅ∞

HõÅ=Ù. g\˜ •fi~å K«∂z# Ü≥∞_»Å ~° «fl=Ú#O Œe qq èŒ HÀ=ÚÅ∞,JOK«∞Å∞, =ÚY=ÚÅ∞, JO Œe À+ zÇÏfl=ÚÅ∞ ãÊ+ì=ÚQÍ Hõ#∞Ñ≤OK«QÆÅ=Ù. H˘O Œ~°∞ J#∞Éèí==ÚQÆÅ"å~°∞ DÑiHõ~°=Ú ÖËq∞Ü«Ú#∞ ÖËHõ<Õ=„[=Ú#O^Œe ^À+¨QÆ∞=ÚÅ#∞ x~°‚~ÚOÑ¨QÆÅ ã¨=∞~°ú`« HõeæÜ«Ú<åfl~°∞. ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# *Ïu=„[=Ú U „Ñ¨Hõ ‰õΩ „uÑ≤Ê K«∂z# P„Ñ¨HõÜ«∞O Œe HÀ=ÚÅ∞ =∂„ «"Õ∞ „Ñ¨HÍâ◊=O «=ÚÖ· HÍOu „Ñ¨™ê~°=ÚQÍqOÑÙK«∞O_ç W «~° ÉèÏQÆ=ÚÅ∞ =∂=¸Å∞QÍ #∞O@q. #Hb =„[=Ú=∂„ «=Ú U„Ñ¨Hõ ‰õΩ „uÑ≤ÊK«∂z##∞ "≥Ú «Î=Ú =„[=∞O «Ü«Ú „Ñ¨HÍtOÑ¨ÙK«∞O_»QÆÅ^Œ∞.

*Ïu=„[=Ú H˘eq∞Ö’ÃÑ\ì HÍeÛ##∞ K≥‰õΩ¯ K≥ Œ~° Œ∞, =„[=Ú=∞~˘Hõ =„[=Ú=Å# QÍh HÀ « Ñ_» Œ∞. nxx HÀÜ«∞=Ö##fl W «~°=ÚÖ·# U HÀ « ÑïHõ~°=ÚÅ∞ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»=Ù. =„[Ñ¨Ùá⁄_çx JuH˜#~°OÑ¨ =ÚÅ^•fi~å<Õ =„[=Ú HÀ «#O ŒQÆÅ Œ∞. Ñ¨Ó~°fi=Ú #∞O_çÜ«Ú=„[Ñ¨sHõ∆ H˘Hõ ã¨<å «# Ñ¨ Œúu HõÅ Œ∞. QÀ~°∞"≥K«Ûx áêÅÖ’ =„[=Ú#∞Oz#Ü≥∞_»Å PáêÅ∞ Hõ∆HÍÅ=ÚÖ’ K«Å¡|_»QÆÅ=Ù. #H˜b =„[=Úq+Ü«∞=ÚÖ’ W@∞Å [~°∞QÆ Œ∞. =ÚYº=ÚQÍ =„*Ïxfl ÉÏQÍ J#∞Éèí=AÖ·# ~° «flxÑÙ∞ÅKÕ ÑsH∆OÑKÕã≤ L «Î=∞=∞~Ú#kQÍ x~°‚~ÚOÑ|_ç#~°=fi#∞ èŒiOK«∞@ „âıÜ«∞ã¨ ~°=Ú.

*’ºuâß≈G=ÚÖ’ =„*ÏÅ „áê è•#º «PHÍâ◊=ÚÖ’ «∂~°∞Ê#QÍh, Ñ¨_»=∞~°QÍh â◊√„Hõ„QÆÇ¨Ï=Ú ÕnÑ¨º

=∂#=ÚQÍ „Ñ¨HÍtã¨∂Î =ÙO@∞Ok. nx<Õ ''K«∞Hõ¯——Jx "å_»∞HõÖ’ãÖÉ’kèã¨∞ÎO\Ï~°∞. D K«∞Hõ =Öˇ =∞ˆ~K«∞Hõ ‰õÄ_® „Ñ¨HÍtOÑ¨ÖËHõ áÈ=@=Ú QÆ=∞<å~°›=Ú. =„[=Ú‰õÄ_® D K«∞Hõ =Öˇ<Õ „Ñ¨HÍtã¨∂Î =∞iU ~° «fl=Ú#‰õΩ ÖË#@∞=O\˜ HÍOu „Ñ¨ÉèíÅ`À "≥Å∞Q˘O Œ∞ «∂ L#flOŒ∞# =„*ÏxH â◊√„Hõ„QÆÇÏ=Ú Pkè Ñ «º=Ú =Ç≤ÏOzÜ«Ú<åfl_»∞. â◊√„‰õΩ_»∞

¢ã‘Î„QÆÇÏ"≥∞ÿ [Å « åÎ fixH ãO|OkèOz# "å_»∞QÆ@=Å#, =„[=Ú ‰õÄ_®¢ã‘Î *Ïu [Å « «Î fi ~° «fl=∞QÆ∞@ =Å# =„*ÏkèÑü â◊√„Hõ„QÆÇ¨Ï=Ú.

áêOK«Éè∫uHõ=∞~Ú# â◊s~°=Ú#O^Œ∞ ~°∂Ñ¨=Ú, K«Å¡^Œ#=ÚJ#∞#q â◊√„Hõ„QÆÇÏ=Ú#‰õΩ *Ok#q. â◊s~°=Ú#O Œe „u^À+=ÚÅÖ’HõÑ¶^À+¨ [#º=ÚÖ·# J<ÕHõ J<å~ÀQÆº=ÚÅ#∞ =„[=Ú #tOÑ¨KÕÜ«∞QÆÅ Œ∞. ÑOK« „áê=ÚÅO Œe Jáê# „áê"åÜ«Ú=Ù ãOH «=ÚQÍQÆÅ=„[=Ú qâ◊√kú K«„Hõ=Ú#O^Œ∞ <≥ÅH˘xÜ«Ú#fl âıfi`«hÅ Ñ‘`å~°∞HÍO «∞Å∞ "≥Å∞=_Õ D k=ºHÍO «∞Å „Ñ¨ÉèÏ==Ú «yæ#Ñ¨C_»∞ HõÑ¶=Ú„ÑHÀÑ=Ú #Ok, èŒfix ¿Ñ\Hõ, TÑ≤iu «∞ÎÅ∞, =¸„ «Ñ≤O_®Å∞, Ü≥∂x"≥Ú ŒÅQÆ∞ J=Ü«∞"åÅ‰õΩ ãO|OkèOz# J<ÕHõ "åº èŒ∞Å∞ ÉÏkèã∞ÎO@q.

57 58



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


P ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ L «Î=∞ =„*Ïxfl èŒiOK«∞@=Å¡ â◊s~°=ÚÖ’ «iy#PÜ«∂HÍO`«∞Å#∞ =„[=Ú ã¨=∞‰õÄiÛ ~ÀQÆ=ÚÅ#∞ #tOÑ¨*Ëã≤P~ÀQÆº=Ú ã¨=∞‰õÄ~°ÛQÆÅ Œ∞.

™ê è•~°OQÍ *Ï «Hõ=ÚÖ’ â◊√„Hõ„QÆÇÏ=Ú |ÅÇ‘Ï#∞_≥·Ü«Ú#flÑC_»∞HõeˆQ JiëêìÅ #xflO\˜h =„[=Ú `˘ÅyOK«QÆÅ â◊HÎHõey =Ù#flk.[#‡ HÍÅ=Ú#O Õ~°Ê_ç# „QÆÇÏã≤úu ##∞ãiOz â◊√„Hõ„QÆÇÏ ÅQÆfl=Ú#∞Oz6–8–12 ™êú#=ÚÅO^Œ∞#fl#∞ P ™êú<åkèÑ¨`«º=ÚÅ∞ Hõeæ##∞, P™êú<åkèÑ¨ «∞ÅKÕ K«∂_»|_ç, ‰õÄ_»|_çÜ«Ú#fl ^À+¨„Ñ¨ Œ∞_»∞ =∞iÜ«Úâ◊√„‰õΩ_»∞ ‰õΩAx`À HõÅã≤ 1–5–7 ™êú#=ÚÅO Œ∞O_»∞@, ÖËHõ ~°qK«O„ Œ∞x`À HõÅã≤ 4–10 ™êú#=ÚÅO Œ∞O_»∞@ ~åÇ¨ï=Ù`À HõÅã≤XHõ ™êú#=∞O Œ∞O_»∞@ =Å¡ ‰õÄ_® â◊√„Hõ„QÆÇÏ=Ú À+„Ñ Œ∞_≥·Ü«Ú<åfl_»∞.D K≥Ñ¨Ê|_ç# ™êú#=ÚÅ∞ â◊√„‰õΩxH˜ hK«H∆„ «=ÚÖ·# H˘O « À+¨=Ú`˘ÅyáÈQÆÅ Œ∞. *Ï «Hõ=Ú#O Œ∞QÍh, QÀKå~°=Ú#O Œ∞QÍh, â◊√„Hõ„QÆÇ¨Ï=Ú Œ∞+ì™êú#=ÚÅO Œ∞O_ç, +¨_»fi~°æ |Å =ÚÅ∞, J+ìHõ=~°æ aO Œ∞|Å=Ú HõeyÜ«Ú#flÑ¨C_»∞ J «x Ü≥ÚHõ =∞Ç¨Ï~°Ìâ◊Å∞, JO «~°Ìâ◊Å∞W «~° Ü≥∂QÆ„QÆÇÏ=ÚÅ Ü≥ÚHõ Œâ◊ÅÖ’ D «x Éèí∞HÎ HÍÅ=ÚÅ∞, QÀKå~°HÍÅ=Ú qÑ¨s « Œ∞+¨ÊùiÏ=∞=ÚÅ∞ HõeyOK« QÆÅ Œ∞. =ºã¨#=ÚÅ‰õΩÉÏxã¨ÅQÆ∞@, ¢ã‘ÎÖ’Å «fi=Ú, =ºaèKå~° À+¨=ÚÅ∞, ŒOÑ¨ «∞Å x «ºHõÅÇ¨ï, „¿Ñ=∞#tOK«∞@, ^Œi„^ŒÉÏ^èŒÅ∞, Hõ$+≤#+¨ì=Ú, =∂#ã≤HõJâßOu, Õâ◊k=∞‡i «#=Ú, ÉÏ èŒÅ#∞ ã¨Ç≤ÏOÑ¨ÖË‰õΩO_»∞@, ¢ã‘Î HõÅÇÏ=Ú,#+ì–Hõ+ì=ÚÅ∞, [\Å=∞QÆ∞ ~ÀQÆÉÏ èŒÅ∞, JO Œ∞<å =∞~å‡=Ü«∞==ÚÅ‰õΩ ãO|OkèOz# "åº èŒ∞Å∞,~°HõÎ„™ê==Ú, Ju=¸„ « "åºkè, HÍ~°ºqÑ¶∞fl=Ú, q"åÇÏ=Ú HÍ‰õΩO_»∞@, g~°º#+ì=Ú, ™È=∞i «#=Ú qÑs «Ñ¶e «=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞K«∞O@q. W\ì ã¨=∞Ü«∞=ÚÅO Œ∞ Ü≥∂QÆº=∞~Ú#=„[=Ú#∞ èŒiOz# Ü≥∞_»Å ÉÏ èŒÅO «iOz PÜ«ÚN èŒ#ã¨=∞$kúÅaèOK«QÆÅ^Œ∞.

=„[=ÚÅ ^•fi~å HõeˆQ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ èŒiOKÕ =„[=Ú z#fl ≥·#Ñ¨Ê\˜H© ^À+¨~°Ç≤Ï «OQÍ =ÙO_»@=Ú

KåÖÏ =ÚYº=Ú. L «Î=∞ ÅHõ∆ÏÅ∞QÆÅ =„*Ïxfl èŒiOz# Ü≥∞_»ÅJ<ÕHõ q èŒ=ÚÖ·# âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ "≥·Ñ¨s`åºÅ =Å¡ HõeˆQ JÅ[_çJâßOu x"åiOÑ¨|_ç ã¨∞Yr=#=Ú Åaèã¨∞ÎOk. JO ÕQÍHõ Œi„ ŒÉÏ èŒÅ∞, Hõ+ì–#+ì=ÚÅ∞ `˘ÅyáÈQÆÅ=Ù. ãÖw «=Ú, ™êÇ≤Ï «º=Ú,Hõq «fi=Ú, #@#,<å@º=Ú, z„ «ÖËY#=Ú "≥Ú ŒÅ∞QÍQÆÅ P~°∞=k<åÅ∞æHõà◊ÅÜ«∞O Œ∞ ã¨∂Hõ;Ñï„QÆÇ¨Ï â◊HÎ Hõeæ ÉÏQÍ~åÕK«QÆÅ~°∞. ã≤x=∂~°OQÆ=Ú#O Œ∞O_»∞ "åiH© =„[ è•~° KåÖÏ J=Ùã~°=Ú. ã∞Y~ÀQÆ=ÚÅ#∞ W «~° =∞~å‡=Ü«∞= ãÖ|Okè « "åº èŒ∞Å#∞ x"å~°OK«QÆÅ Œ∞.â◊√„Hõ|Å=Ú Ö’Ñ≤Oz# = èŒ∂=~°∞Å∞ =„[Ñ¨Ù@∞OQÆ~°=ÚÅ∞ èŒiOz#Ü≥∞_»Å"åi J<Àº#º •OÑ «ºrq «=Ú '=¸_»∞ÑÙ=ÙfiÅ∞ P~°∞HÍÜ«∞Å∞—QÍ—LO@∞Ok. q"åÇ¨@OHõ=ÚÅ∞ U~°Ê_ç Z<åflà◊§‰õΩ q"åÇ¨Ï=Ú HÍx"åi =„[=Ú èŒiOz Õ «fi~°QÍ q"åÇÏ=Ú [~°∞QÆÅ Œ∞. ÉÏÖÏ„QÆÇÏ^À+=ÚÅ∞, J<ÕHõ ~°HÍÅ Œ$+≤ìÖ’áêÅ∞ x"åiOÑ¨ |_»∞ «q. á⁄_ç ŒQÆ∞æÅ∞,L|ƒã"åºkè (J™ê‡) =¸„ «Ñ≤O_®Å‰õΩ ãO|OkèOz# ÀëêÅ∞, JHÍÅ=$^•úºÑ¨ºÑ¨Ù ÅHõ∆ÏÅ∞, "≥O„@∞HõÅ∞ z#fl `«#=ÚÖ’<Õ `≥Å¡|_»∞@,=ºaèKå~° ÀëêÅ∞, ãO`å#^ÀëêÅ∞, ¢ã‘ÎÅ q+ Ü«∞=ÚÖ’ É~°∞‰õΩ «#=Ú,PÇ¨~°J~Ú+ì «, TÇ¨Ö’HÍÖ’¡ qÇ¨Ïiã¨∂Î ™È=∞iQÍ #∞O_»∞@=Ú,â◊s~° Hõ$â◊ «fi=Ú "≥Ú ŒÅQÆ∞ âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ "åº èŒ∞Å#∞Oz ~°H∆Ozx`«ºÜ«∞ø=#∞Å∞QÍ fiÛkkÌ #∂`«<À`åûÇ¨ÏO`À LÖÏ¡ã¨=O`«"≥∞ÿ#rq «=Ú QÆ_»Ñ¨\ÏxH˜ D =„[ è•~° ÉÏQÍ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞ «∞Ok.¢ã‘ÎÅ‰õΩ ãO|OkèOz# ‰õΩã∞=∞~ÀQÍÅ∞, |Ç≤Ï+µª ÀëêÅ∞ áÈHÍiÛ P~ÀQÆº=O «∞Å∞QÍ #∞OK«QÆÅ Œ∞.

=„*Ïxfl èŒiOKÕ Ñ¨ Œúu =„*Ïxfl qq èŒ ~°∂áêÖ’¡ èŒiã¨∞ÎO\Ï~°∞. H˘O Œ~°∞ HõO~îåÇ¨~å

Ö’¡#∞, =∞iH˘O Œ~°∞ ÇÏãÎHõOHõÏÅÖ’#∞ (QÍAÅ∞) K≥qHõ=∞‡Å∞, =Ú‰õΩ¯

59 60



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


Ñ¨Ù_» HõÅ∞, +¨~°∞ìQÆ∞O_ôÅ∞ ~ÚOHÍ J<ÕHõ q è•Å∞QÍ èŒiã¨∞ÎO\Ï~°∞.ã¨~°fi™ê^è•~°=ÚQÍ =„*Ïxfl LOQÆ~°=ÚÖ’ Wq∞_çÛ ^èŒiOK«@=ÚZ‰õΩ¯=QÍ KÕã∞ÎO\Ï~°∞. |OQÍ~°=ÚÖ’ KÕ~ÚOz# LOQÆ~åxH J_»∞QÆ∞#~°O„ èŒ=Ú LOz ÃÑ· ÉèÏQÆ=Ú S Œ∞HÀÏÅ∞ (#Hõ∆„`åHÍ~°=Ú)QÍ LO_Õ@@∞¡fiÛkkÌ •x=∞ èŒºÖ’ =„*Ïxfl ayOKåe. (|OQÍ~°=Ú q∞#Ç W «~°Ö’Ç¨Å∞ Ñ¨xH˜~å=Ù.)

Éèí~°, ÑÙ|ƒ, ÑÓ~åfiëê_è» #Hõ∆„`åÅÖ’ [x‡Oz#"åiH =„[ è•~°KåÖÏ =ÚYº=Ú. W «~° #Hõ∆„`åÅ"å~°∞ "åi *Ï «Hõ „ÑÉèÏ"å#fl#∞ãiOzâ◊√„Hõ„QÆÇ¨Ï=Ú |ÅÇ‘Ï#OQÍ #∞#flÑ¨C_»∞ =∂„ «"Õ∞ =„*Ïxfl èŒiOKåe.Hõ$uÎHõ, ~ÀÇ≤Ï, L «Î~°, ÇÏãÎ, L «Î~åëê_è», „â◊==Ú D P~°∞ #Hõ∆„`åÅ∞[#‡#Hõ∆„`åÅ∞QÍ QÆÅ"å~°∞ =„*Ïxfl "å_»@=Ú JO « =∞OzkHÍ Œ∞.J#∂ ~å èŒ, L «Î~åÉèÏ„ Œ, #Hõ∆„`åÅ∞ Hõey# â◊√„Hõ"å~°=Ú~ÀA#QÍh,ˆ~=f #Hõ∆ „ «=ÚQÆÅ â◊x"å~°=Ú#O Œ∞QÍh, â◊√„‰õΩ_»∞ L «Î~åÉèÏ„ Œ,ˆ~=f #Hõ∆„`åÅÖ’ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ Éèí~°˜ #Hõ∆„ «=ÚQÆÅ â◊√„Hõ"å~°=Ú#O Œ∞QÍh, â◊√„Hõ Ç¨ÏŸ~å HÍÅ=Ú [iˆQ@Ñ¨C_»∞ (=~° Œ∞~°∞‡Ç¨ ~åÎÅ∞ÖË‰õΩO_®K«∂z) =„*Ïxfl LOQÆ~°=ÚÖ’ ayOKåe. P `«~åfi`« PLOQÆ~åxfl XHõ~À[O`å ÑÖK«QÆ"åºÅÖ’ x„ ŒQÍqOÑ¨KÕã≤. =∞~°∞ã¨\˜~ÀA QÆ∞é]=Ú =¸„ «=Ú#O Œ∞Oz, =∞~˘Hõk#=Ú Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ùh\˜Ü«∞OŒ∞Oz uiy =∞Ozh\˜KÕ «, ÑÖKå=∞$ «=ÚÅKÕ « â◊√kúQÍqOKåe.

D „ÑHÍ~°=Ú Ñiâ◊√ Œú"≥∞ÿ# =„[ÑÙ@∞OQÆ~°=Ú (PÉèí~°=ÚÅ‰õΩ)#‰õΩ âß¢™ÈÎHõ=ÚQÍ Ñ¨Ó[ [iÑ≤Oz èŒ∂Ñ¨nÑ¨ <≥·"Õ Œº=ÚÅKÕ âßOu[i Ñ≤Oz# Ñ≤=∞‡@ èŒiOK≥_»∞"åiH˜ `å~å|ÅK«O„ Œ=ÚÅ∞ QÆeæ#â◊√Éèíu èŒ∞ÅÜ«∞O Œ∞ |∞ èŒ, â◊√„Hõ, â◊x"å~°=ÚÅÖ’ q∞ èŒ∞#, èŒ#∞s‡#ÅQÆfl=ÚÅ∞QÆÅ â◊√Éèí=¸Ç˙~°Î=ÚÖ’ èŒiOKåe. LOQÆ~åxfl ÖËHõ PÉèí~°Ïxfl èŒiOK«\ÏxH =ÚO Œ∞QÍ •xx‰õΩ_ç KÕu ÇÏãÎ=Ú#O Œ∞OK«∞H˘x«∂~°∞Ê =ÚY=ÚQÍ xÅ|_ç QÆ∞~°∞=Ùx QÆÑüx è•ºxOz, ''FO NO

SO „Ç‘ÏO NO Éèí$QÆ∞ =∂#"Õ â◊√„HÍÜ«∞ ™êfiÇ¨—— J#∞ =∞O„ «=ÚQÍh,

ÖËHõ ''=~°¬O «∞ Õ qÉèÏ=i k"À J„Éèíã¨º q Œ∞º «ó ^ÀÇπÏã¨∞Î ã¨~°fic*Ï#º= „|Ç¨Ï‡kfiëÈ[Ç≤Ï—— J#∞ =∞O„ «=Ú#∞ QÍh 108 =∂~°∞¡ ÑïîOzâ◊√„Hõ„QÆÇ¨Ï=Ú#‰õΩ #=∞ã¨ iOz ‰õΩ_çKÕu #_çq∞„"ÕeH˜ LOQÆ~°=Ú#∞èŒiOK«=Öˇ#∞. (=„[=Ú#∞ èŒiOK«∞@‰õΩ LOQÆ~°Ñ¨Ù„"ÕÅ∞ Ñ¨xH˜~å Œ∞.)

H˘O Œ~°∞ z\˜H˜# „"ÕeH˜ èŒiOK«∞ K«∞O_≥ Œ~°∞. XˆH LOQÆ~°=Ú#O Œ∞=„[=Ú`À ÉÏ@∞QÍ ÔHOÑÙ#∞ =Ú «º=Ú#∞ *ËiÛ ayOK«‰õÄ_» Œ∞. (Wk`˘q∞‡k~° åflÅ∞ ‰õÄ~°∞Û#Ñ¨C_»∞ =∂„ «OHÍ Œ∞.) =„[=Ú#‰õΩ =ÚYº=ÚQÍ QÆ=∞xOK«=Åã≤#q ÑÖK« ÅHõ∆=ÚÅ∞ Jq 1. À+¨~°Ç≤Ï «=Ú2. JkèHõHÀ=ÚÅ∞ 3. HÍOu„Ñ¨HÍâ◊=Ú 4. PHÍ~°=Ú (*Ïu) 5.~°OQÆ∞ Wq KåÖÏ=ÚYº=Ú.

=„*ÏÅ K«i„`«J «ºO « qÅ∞= Hõey# =„*ÏÅÜ≥ÚHõ K«i„ «Hõ<åfl ^•x ÑÙ@∞ìHõ,

«Ü«∂~°∞KÕÜ«Ú q è•#=ÚÖË KåÖÏPâ◊Û~°ºHõ~°=ÚQÍ #∞O@q. =∞#Ox «º=Ú "å_»∞ «∂ =ÙO_Õ ÉÁQÆ∞æÅ‰õΩ, JÑÙ~°∂Ñ=ÚQÍ K«∂K«∞H˘<Õ =„*ÏÅ‰õΩ [#‡ «ó Õ_® Ug∞ÖË Œ∞. ÉÁQÆ∞æ ÅaèOKÕ å=ÙÅO Õ =„*ÏÅ∞ ‰õÄ_®Åaèã∞ÎO@q. D Ô~O_çO\H© [#‡xKÕÛk Yx*ÏÅ∞ (QÆ#∞Å∞) D QÆ#∞Ö’¡=¸_»∞ ~°HÍÅ Ñ¨ •~åúÅ∞ ÅaèãÎq. JO Œ∞ 1. ÉÁQÆ∞æ 2. „QÍ<≥·\ò (nxxÃÑxûà◊√§ =ÔQ·~åÅÖ’ "å_»∞`å=Ú) 3. =„*ÏÅ∞ D =¸_»∞ ‰õÄ_® XˆH=¸ÅÑ¨ •~°ú=ÚÜ≥ÚHõ ~°∂áêO «~åÅ∞, J~Ú<å ÉÁQÆ∞æH˜, =„*ÏxH˜=Ù#fl =º`åºãÖ qÅ∞=ÖË#k.

J<ÕHõ q èŒ=ÚÖ·# Yx[=ÚÅ=Ö<Õ =„*ÏÅ∞ ‰õÄ_® Éèí∂QÆ~°ƒù=ÚÖ’(QÆ#∞ÅÖ’) Åaèã∞ÎO\q. „ÑÑOK«OÖ’ =„[ÑÙQÆ#∞Å∞ =ÚYºOQÍ =¸_»∞ÕâßÅÖ’ #∞#fl@∞¡ ≥eÜ«ÚK«∞#flk. 1. ÉèÏ~° « Õâ◊=Ú 2. ŒH∆J"≥∞iHÍ

3. P„Ñ¶≤HÍ Wq =∂„`«"Õ∞ qÅ∞"≥·# *Ïu =„*ÏÅ‰õΩ xÅÜ«∂Å∞.„áê~°OÉèí=ÚÖ’ ÉèÏ~° « Õâ◊=ÚÖ’ =„*ÏÅ#∞ ZQÆ∞=∞uKÕ¿ã Õâ◊=ÚQÍ19= â◊`å|Ì=Ú=~°‰õΩ Q˘Ñ¨Ê ¿Ñ~°∞ „Ñ¨MÏº`«Å∞ <åi˚OK«∞H˘#flk.=∞# Õâ◊=Ú „Ñ¨ÑÖK«„Ñ¨MÏºu =Ç≤ÏOz# ''HÀÇ≤Ï#∂~°∞—— ÖÏO\˜ J<ÕHõ

61 62



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


=„*ÏÅ‰õΩ Ñ¨Ù\˜ì xÅ∞¡QÍ K≥Ñ¨Ê@=ÚÖ’ Pâ◊Û~°º=Ú ÖË^Œ∞. ~°`åflÅ(~åÜ«∞Å)ã‘=∞QÍ „Ñ¨MÏºu QÍOz# „Ñ¨^Õâ◊=Ú ÉèÏ~°`«^Õâ◊=ÚÖ’xPO„ èŒ„Ñ¨ Õâò#ˆH ŒH˜ #k.

„H©.â◊. 1605–1689ãÖII „áêO`«=ÚÖ’ ^Õâ◊ K«i„`«HÍ~°∞_»∞\Ï=ifl Ü«∞~ü =∞# ÉèÏ~° Õ ŒâßxH =zÛ ã∞=∂~°∞ 28 ãO= «û~°=ÚÅ∞Õâ◊=∞O`å u~°y =„*ÏÅHÀã¨=Ú qiqQÍ Ñïâ’ èŒ# QÍqOKå_»∞.

JÑ¨Ê\’¡ PÜ«∞# «# Ñïâ’ èŒ<å ™ê~åOâ◊=ÚQÍ =„*ÏÅ∞ JkèHõ=ÚQÍÅaèOKÕ „Ñ¨ ÕâßÅ#∞ =¸_»∞ ÉèÏQÆ=ÚÅ∞QÍ qÉèílOK«@=Ú [iyOk.JO Œ∞ "≥Ú Œ\k ''QÀÖÁ¯O_»—— ~å[º=ÚQÍ K«i„ « „áê è•#º « ãO «iOK«∞H˘#flk. J#O « Ñ¨Ù~°=Ú, Hõ~°∂flÅ∞, Hõ_»Ñ¨lÖÏ¡Å∞, Ñ¨ÖÏfl\˜ã‘=∞Ö’xQÆ∞O@∂~°∞, Hõ$ëê‚lÖÏ¡Å∞ =„[ÑÙ QÆ#∞Å‰õΩ =¸Å™êú#=ÚÅ∞QÍ #∞O_Õq.J#O «Ñ¨Ù~°=Ú lÖÏ¡ Ü«∞O Œ∞#fl =„[Hõ~°∂~°∞Ö’ WÑ¨Ê\˜H© =„*ÏÅ"Õ@qiqQÍ ™êQÆ∞ «∂<Õ =Ù#flk. =~å¬Å∞‰õΩiã≤ "≥Åã≤#ÑC_»∞ D „áêO «=ÚÅÖ’ JkèHõ=ÚQÍ =„*ÏÅ∞ Åaèã¨∞ÎO@q. H˘O Œ~°∞ P „áêO «=ÚÖ’=„*ÏÅ „ «=fiHõ=Ú ™êyOz #ÑÊ\H© Ñ¶e «=Ú ŒHõ ÖË Œ∞. nxH HÍ~°=Ú=„*ÏÅ LxH ZHõ _À Ñ~°fi « QÆ~åƒùÅÖ’ =ÙO_ç =~°¬áê`åxH Jq D„áêO «=Ú#‰õΩ H˘@∞ìH˘x ~å=@"Õ∞! Hõ_»ÑlÖÏ¡ ''ÃÑ<Õfl~°∞—— QÆ@¡ "≥O|_çQÍJ<ÕHõ ãúÖÏÅÖ’ =„*ÏÅ LxH˜ Ü«Ú#fl@∞¡ Hõ#∞Q˘#|_çOk. JÖÏˆQHõ~°∂flÅ∞ lÖÏ¡Ö’ |OQÆ#Ñë¡ (|#QÍ#Ñë¡)Ö’ L «Î=∞"≥∞ÿ# =„[Ñ¨ÙQÆ#∞Å∞#flq. „H©.â◊.1910ãÖII „áêO «=ÚÖ’ _À<£ J<Õ „QÍ=∞=ÚÖ’J «∞º «Î=∞*Ïu =„*ÏÅ∞ ^˘iH˜#@∞¡ K«i„ « K≥|∞ «∞#flk.

17= â◊ å|Ì=ÚÖ’ g∞~üA=∂¡ J#∞# «_»∞ QÆ∞O@∂~°∞, Hõ$ëê‚lÖÏ¡Ö’ J<ÕHõ *Ïu =„*ÏÅ∞ ¿ãHõiOz P<å\ „ÑÉèí∞"≥·# ëê[Ç<£‰õΩ|ÇïHõiOKå_»∞. QÆ∞O@∂~°∞lÖÏ¡ Ü«∞O Œe H˘Å∂¡~°∞ (HÀà◊¥§~°∞) #O Œ∞Hõ$ëê‚#kÜ≥ÚHõ QÆ@∞ì "≥O|_ç<Õ „Ñ¨ÑÖK« „Ñ¨MÏºu =Ç≤ÏOz# ''HÀÇ≤Ï#∂~ü—— =„[=Ú ÅaèOzOk. Wk K«i„ «HÍ~°∞Å HõOk# ã¨=∂Kå~°=ÚÖ· Õ! "åi HõO Œ‰õΩO_® ~ÚOHÍ J<ÕHõ „áêO`åÅÖ’ qq èŒ ~°HÍÅ=„*ÏÅ∞ ÅaèOz#@∞¡QÍ „Ñ¨[Å∞ K≥Ñ¨C‰õΩO@∞O\Ï~°∞.

\Ï=iflÜ«∞~ü x~°‚~ÚOz# Ô~O_»= ÉèÏQÆ=Ú =∞Ç#kH, QÀ^•=iHQÆÅ =∞^èŒºÉèÏQÆ=Ú. D „Ñ¨^Õâ◊=ÚÖ’ ''Ç‘Ï~å‰õΩO_£—— J#|_Õ z#flÅOHõ =O\˜k. Wk ‰õÄ_® =„*ÏÅ∞ qiqQÍ ÅaèOKÕ „Ñ¨ Õâ◊=ÚQÍ<Õ¿Ñ~˘¯# |_çOk. WK«Û@ÅaèOKÕ =„*ÏÅ∞ KåÖÏ J=¸Åº"≥∞ÿ#=x K≥|∞`«∞O\Ï~°∞. qO^èŒºÑ¨~°fi`« „áêO`åÅÖ’x ''|∞O^ÕÖòYO_£—— J#|_ÕKÀ@∞#∞ =„*ÏÅ∞ ˘iˆH =¸_»=qÉèÏQÆ=ÚQÍ x~°‚~ÚOKå~°∞. WÑ¨Ê\˜QÆ#∞ÅÖ’ Ñ¶ÖÏ<å „Ñ¨ Õâ◊=ÚÖ’ =„[Ñ¨Ù QÆ#∞Å∞#fl=<Õ x~°‚Ü«∞=Ú Ug∞ÖË Œ∞. +¨µ=∂~°∞ 17 H˜Ö’g∞@~°¡ "≥_»Å∞Ê, 100H˜Ö’g∞@~°¡ á⁄_»=ÙQÆÅD „Ñ¨ Õâ◊=ÚÖ’ „Ñ¨ã≤ Œú "≥∞ÿ# =„*ÏÅ∞ Åaèã¨∞ÎO@q. g\˜Ö’ ''Ñ¨<åfl——J<Õ =„[Ñ¨ÙQÆ#∞Å∞ [QÆ¢ «Êã≤kú =Ç≤ÏOz#q.

Ñk¿ÇÏ_»= â◊ å|ÌO#O «~°=Ú ÉèÏ~° « Õâ◊=ÚÖ’ =„[ãOÑ Œ «iyáÈ=@"Õ∞QÍHõ, "åºáê~°Ñ¨~°=ÚQÍ ‰õÄ_® WO_çÜ«∂Ü≥ÚHõ UHõK«Ûù„`åkÑ «º=Ú JO «iOzOk. nxH HÍ~°=Ú „H©.â◊.1725Ö’ „ÉlÖò QÆ#∞Å∞1767Ö’ P„Ñ¶≤HÍQÆ#∞Å∞ É·@Ñ¨_ç#q. „ÉˇlÖòÖ’x =„*ÏÅ‰õΩ L «ÊuÎ™êú# "≥∞ÿ# ''>AHÀ—— QÆ#∞Å#∞ ''_≥·=∞O\©<å—— Jx =º=ÇÏiã∞ÎO\Ï~°∞.Wk XHõ ÃÑ ŒÌÑ‘~î°Éèí∂q∞. WO Œe Ö’Ü«∞ÅÖ’ ‰õÄ_® qâı+=ÚQÍ =„*ÏÅ∞Åaè ã¨∞ÎO@q. ''É·Ü«∂——J#|_Õ H˘O_» „áêO`åÅÖ’ =∞iH˘xfl =„[Ñ¨ÙQÆ#∞Å∞ HõxÃÑ@ì|_ç#q. D QÆ#∞ÅÖ’ 54"ÕÅHÍºÔ~@¡ |~°∞=ÙQÆÅ JuÃÑ ŒÌ =„*ÏÅ∞ ‰õÄ_® ÅaèOK≥_çq.

„H©.â◊.1867ãÖIIÖ’ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜™êiQÍ P„Ñ¶≤HÍ^Õâ◊=ÚÖ’P~°Ol #k= ŒÌ XHõ=„[=Ú ÅaèOzOk. u~°y 1869Ö’ J Õ „Ñ¨ Õâ◊=ÚÖ’ 81 HÍºÔ~@∞¡QÆÅ ÃÑ ŒÌ=„[=Ú ˘iHÕk. JÑ¨Ê\˜#∞O_ç P Õâ◊=ÚÖ’ =„*ÏÅ J<Õfi+¨ „áê~°OÉèí"≥∞ÿ +¨µ=∂~°∞ Ô~O_»∞ ãÖ= «û~åÅHÍÅ=Ú Ñk"ÕÅ =∞Ok HÍi‡‰õΩÅ∞ P„Ñ Õâ◊=ÚÖ’ „ «=fiHÍÅx H˘#™êyOz# g∞ Œ@ 1871Ö’ ''HO|s¡—— = ŒÌ =„[ÑÙQÆ#∞Å∞ HõxÑ≤Oz#q.Hõiî# tÖÏ=∞Ü«∞"≥∞ÿ# D„Ñ¨^Õâ◊=ÚÖ’ 50"ÕÅ=∞Ok HÍi‡‰õΩÅ∞Ü«∞O„`åÅ ã¨Ç¨Ü«∞=Ú`À QÆ#∞Å∞„ «qfi, QÆ∞Ç¨ÏÅ∞ `˘Åz# Ñ≤=∞‡@

63 64



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


Jã¨Å∞ ã≤ã¨Ö·# =„*ï Hõ#∞Q˘#@=Ú [iyOk. P„+≤HÍ Õâ◊=Ú 3q∞eÜ«∞#¡ HÍºÔ~@∞¡QÆÅ =„*ÏÅ∞ ¿ãHõiOK« QÆeyOk. P «~åfi « HÍOQÀÑïã¨~åÖ’¡#∞ 'QÀÅ∞¤HÀ+¨µì— '\ÏOQÆhºHÍ—ÖÏO\˜ „Ñ¨ ÕâßÖ’¡‰õÄ_» =„[Ñ¨ÙQÆ#∞Å∞ Hõ#∞Q˘#|_ç#q. ÉèÏ~° ü, J"≥∞iHÍ, P„Ñ¶≤HÍ ÕâßÖËHÍHõ ~ÚOHÍ„a\ ©+πQÆÜ«∂<å, _»KüQÆÜ«∂<å, É’iflÜ≥∂nfiÑ¨=Ú, P¢¿ãìeÜ«∂,qHÀìiÜ«∂, Ñ¨tÛ=∞P¢¿ãìeÜ«∂, H©fi#∞ûÖÏO_£, L «Î~°J"≥∞iHÍ, S~ÀáêYO_»=Ú, \Ï¿ã‡xÜ«∂ nfiÑ¨=Ú D"≥Ú ŒÖ·# ã÷ÖÏÖ’¡‰õÄ_® =„*ÏÅ∞ÅaèOz#=x K«i„ «=Å¡ ≥eÜ«ÚK«∞#flk.

=Ú_ç=„*ÏÅ∞ QÆ#∞Å#∞O_ç „ «qfifÜ«∞\ÏxH˜ Ü≥∞O « Hõ+ìÑ¨_®Ö’"å\x ãiÜ≥ÿ∞# ~°∂ÑÙ~YÅ`À fiÛkkÌ L «Î=∞HÍO «∞Å`À „ÑHÍtOÑKÕÜ«∞\ÏxH˜ WOHÍ JkèHõ=ÚQÍ Hõ+ìÑ¨_»=Åã≤=ÙOk. 1600 =Ú_çYx*Ïxfl Ü«∞O„ «=ÚÅ^•fi~å â◊√kúQÍqOz#@¡~Ú Õ JO Œ∞ ÅaèOKÕ =„A=Ú+¨µ=∂~°∞ 0.6 HÍºÔ~@∞¡ =∂„ «"Õ∞! D ÖˇHõ „Ñ¨HÍ~°=Ú K«∂z#@¡~Ú ÕÃÑ ŒÌÃÑ ŒÌ =„*ÏÅ H˘~°‰õΩ ZO «QÍ „â◊q∞OKåÖ’ J~°ú=Ú HÍQÆÅ Œ∞.ŒH∆ P„Ñ¶≤HÍÖ’x ''_®c~üû—— HõOÃÑh"å~°∞ D =Ú_çYx*Ïxfl â◊√ Œú

=„*ÏÅ∞QÍ =∂~°Û@=ÚÖ’ „áêgº=Ú á⁄OkÜ«Ú#fl~°∞. =„[Ñï„â◊=∞Ö’ P èŒ∞<å «# Ü«∞O„ «ÑïHõ~åÅ∞ Q˘Ñ¨ÊQÍ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞K«∞#flq. Ñ¨Ó~°fiHÍÅ=ÚÖ’#∞, WÑ¨Ê\˜HÍÅ=ÚÖ’#∞ ‰õÄ_® =„*Ïxfl™ê#É@ì_»=Ú KåÖÏ HõàÏ «‡Hõ"≥∞ÿ# q ŒºQÍLOk. =„*ÏxflHÀÜ«∞@ =~°HÜ«∞O„`åÅ Ñ¨x. "å\˜H˜ "≥∞~°∞QÆ∞ÃÑ@ì_»=Ú, 58 =ÚMÏÅ∞QÍ K≥H˜ „ÑüHÀ=Ú xs‚ « H˘Å «Å „Ñ¨HÍ~°=Ú ( 410) LO_Õ @@∞¡ K«∂_»@=ÚxÑ¨Ù∞Å=Å¡ <≥~°"Õ~°=Åã≤# Õ! D =„*ÏÅ∞ K≥H¯ q Œº =Oâ◊áê~°Oáê~°ºOQÍ =ã¨∞Î#flk. Uq èŒ=ÚQÍ K≥‰õΩ¯`å~À „QÆÇ≤ÏOK«@=Ú KåÖÏHõ+ì=Ú. âß¢™ÈÎHõÎ=ÚQÍ =„*Ïxfl K≥Hõ QÆÅ "å~°∞ KåÖÏ J~°∞ Œ∞QÍ =ÙO@∞O\Ï~°∞. Ö’Ñë ÉèÏQÆ=ÚÖ’x Ñ¨ÅHõÅhfl (=ÚMÏÅ∞) XˆH Ñï=∂=ÚÖ’ K≥Hõ¯@=Ú ^•fi~å<Õ =„*ÏxH˜ qÑ¨s`«"≥∞ÿ# HÍOu ^èŒQÆ^èŒQÆ"≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ∞ HõÅ∞QÆ∞K«∞#flq.

„Ñ¨ã≤ Œú"≥∞ÿ# =„„*ÏÅ∞„ÑÑOK«=ÚÖ’ÔHÖÏ¡ „Ñã≤kú =Ç≤ÏOz# =„*ÏÅ∞ Ñ<≥flO_»∞QÍ ≥Å∞ã∞Î

#flk. |~°∞=Ù, Ñi=∂=Ú, Ñx «#=Ú, „ÑHÍâ◊=Ú =∞i W «~° HÍ~°ÏÅ∞P^è•~°=ÚQÍ D =„*ÏÅ∞ „Ñ¨ÑÖK«K«i„`«Ö’ xezáÈ~Ú#q. DÑ<≥flO_»∞ =„*ÏÖ’¡#∞ ''K«∞Hõ Ö’¡ K«O„ ŒaO|=Ú=Ö—— "≥∞iã≤áÈÜÕ∞=„[=Ú''HÀÇ≤Ï#∂~ü—— nx «~åfi « =~°∞ã¨QÍ P~å¡Ñ¶π, s*ˇO@∞, „ˆQ\ò "≥ÚQÆÖò,=¸<£PÑ¶π k "≥∞O>ˇ#∞û, <≥·*Ï"£∞, Œ~åfi ü W–#∂~ü, <åã≤H±, WOÑ≤sÜ«∞Öò, ÖÏ@s, „ˆQ\ò Hõe¡#<£ =„*ÏÅ∞ J„QÆ™êú#=Ú á⁄OkÜ«Ú#flq.g\˜Ö’ ''„ˆQ\òHõe¡#<£—— J<Õ =„[=Ú q∞#Ç¨ q∞ye# =„*ÏÅhflÉèÏ~° « Õâ◊=ÚÖ’ ÅaèOz#"Õ! W\˜ì [QÆ¢ «ûã≤kú QÍOz# =„*ÏÅÖ’ H˘xflZHõ _» L#fln WÑÊ@H© Z=fiiH© ≥eÜ«∞ Œ∞. =∞iH˘xfl =∂„ «=Ú q ÕâßÅÖ’x =¸ºlÜ«∞=ÚÖ’ <Õ\˜H© K«∂_»=K«∞Û#∞. HÀÇ≤Ï#∂~ü =„[=ÚH˘~°‰õΩ Ü«Ú^•úÅ∞, ~°HõÎáê`åÅ∞ ãOÉèíq¿ãÎ, P~å¡Ñ¶π =O\ =„*ÏÅ H˘~°‰õΩÅHõ∆Å‰õΩ ÅHõ∆Å∞ èŒ#=Ú ÃÇÏzÛOK«@=Ú [iyOk.

„H©.â◊. 1656ãOIIÖ’ QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡Ö’x H˘Å∂¡~°∞ ãg∞áê#QÆÅHõ$ëê‚#nf~°=ÚÖ’ HÀÇ≤Ï#∂~ü =„[=Ú ^˘iHÕk. Wk Z=iH˜^˘iHO^À ≥eÜ«∞ Œ∞HÍh P HÍÅ=ÚÖ’ QÀÖÁ¯O_» „ÑÉèí∞=ÙÖ·# ‰õΩ «∞ÉòëêÇ≤Ï „ÑÉèí∞=Ù Ü≥ÚHõ H˘Å∞=ÙÖ’ Ãã·xHÀ^•ºyQÍ#∞#fl g∞~üA=∂¡ = ŒÌ‰õΩKÕiOk. J «_ô HÀÇ≤Ï#∂~ü#∞ _èçb¡ áê Œ∞ëê J~Ú# ™ê[Ç¨<£‰õΩ |Ç¨ïHõiOKå_»∞. ëê[Ç#∞ «# <≥=∞e ã≤OÇã#=ÚÖ’ <≥=∞e HõO\Ü«∞On=„*Ïxfl á⁄kyOKå_»∞. „H©.â◊. 1739Ö’ Ñi¬Ü«∂#∞O_ç #n~üëê =zÛ_èçb¡x H˘Å¡Q˘\ì #Ñ¨C_ô =„[=Ú J «x Ç¨ÏãÎQÆ «"≥∞ÿOk. J «<Õ D=„*ÏxH ''HÀÇ≤Ï#∂~ü—— Jx<å=∞Hõ~°O KÕâß_»∞. Ñi¬Ü«∂ÉèÏ+Ö’ HÀÇ≤Ï#∂~ü JO>Ë ''HÍOu Ñ¨~°fi «=Ú—— Jx J~°ú=Ú.

#n~üëê ÇÏ «ºQÍqOÑ|_ç# «~åfi « JO>Ë 1749Ö’ HÀÇ≤Ï#∂~üJ «x =∞#∞=∞_≥·# ™ê~°∂Éò = ŒÌ‰õΩ KÕiOk. ëê~°∂ÉòJ<ÕHõ HõëêìÅ∞Ñ¨_ç

65 66



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


PÑ…<£ „ÑÉèí∞=ÙÅ ãÇÏHÍ~°=Ú`À QÆ>ìH¯ •xH „ÑuÑ¶ÅOQÍ D =„*ÏxflPÑ…h „ÑÉèí∞=Ù JÇÏ=∞‡ £ëê‰õΩ |ÇïHõiOKå_»∞. JÇÏ=∞‡ £ëê « Œ#O «~°O D =„[=Ú J «x *Ëºãª Ñ¨Ù„ «∞xH˜zH˜ Ok. D «#∞ «# ™È Œ~°∞x=Å# J<ÕHõ ÉÏ èŒÅ∞ #Ok#Ñ¨Ê\˜H© =„*Ïxfl = ŒÅÖË Œ∞. HÍ~°ÏO «~°=ÚÅ=Å¡ ~å[º=Ú = Œe ÉèÏ~° « Õâ◊O KÕi ÑO*ÏÉò ~å¢ëêìxfl áêeã∞Î#fl~°Ol üã≤OQ∑ ã¨Ç¨Ü«∂xfl á⁄Ok „ÑüÑ¶Å=ÚQÍ D =„*Ïxfl ~°Ol üã≤OQ∑‰õΩ |Ç¨ï HõiOKå~°∞. «~°∞"å « HÀÇ≤Ï#∂~ü J<ÕHõ ã÷ÖÏÅ∞ =∂i„H©.â◊. 1849Ö’ Dã∞ìWO_çÜ«∂ HõOÃÑh =â◊=∞~ÚOk. D HõOÃÑh"å~°∞nxfl qHÀìiÜ«∂ ~å˜H˜ HÍ#∞HõQÍ ã¨=∞iÊOKå~°∞. „H©.â◊.1852Ö’qHÀìiÜ«∂~åÏ D =„*Ïxfl P"£∞û\~ü_®"£∞Ö’ áêb+π KÕ~ÚOzOk.XHõ ÅH∆ÍW~°"≥·"ÕÅ ~°∂áê Ü«∞Å ‰õÄe`À 38 ~ÀAÅ∞ D ~° åflxflÑ¨Å∞K«QÍ K≥H˜ "≥∞~°∞QÆ∞Åk ŒÌ@=Ú [iyOk. P ãÖ Œ~°ƒù=ÚÖ’ nx|~°∞=Ù 106HÍºÔ~@∞¡QÍ =ÙOk. +¨µ=∂~°∞100"ÕÅ áœO_»∞¡ qÅ∞= Hõ@ì|_çOk. «~åfi « U_»= Z_»fi~°∞¤ HÍÅ=ÚÖ’ J «x ÉèÏ~°º JÖQÍO„_®~åÜ≥ÚHõ Hs@OÖ’ D =„*Ïxfl á⁄kyOKå~°∞. JÑÊ\#∞O_ç Wk „a\©+π~å˜Å H˜s\©Ö’¡<Õ =ÙO@∂ =ÙO_Õk. Ô~O_»= „Ñ¨ÑÖK«Ü«Ú Œú=Ú [iy#Ñ¨C_»∞ nxfl H˜s@=ÚÖ’xOz "≥eH˜fã≤ Éèí„ ŒÑ¨~° Kå~°∞. P «~åfi «D =„[=Ú q_çQÍ<Õ Éèí„ ŒÑ¨~°K«|_ç „a\©+π Õâ◊=ÚÖ’ LO@∂=ÙOk.ÉèÏ~° « ÕâßxH˜ ã¨fi «O„ «=Ú =zÛ# «~°∞"å « Wk WO_çÜ«∂ KÕ~°=Åã≤O Õ HÍh U HÍ~°=Ú KÕ «<À „Ñ¨ã¨∞Î «O WOQÍ¡O_£ Õâ◊=ÚÖ’ =ÙOk.„Ñ¨ÑÖK« K«i„ «Ö’ HÀÇ≤Ï#∂~ü =„*ÏxH˜ qâı+¨ MÏºu=ÙOk. Wk JuÑ¨Ù~å «# =„[=Ú.

HÀÇ≤Ï#∂~ü =„[=Ú=Ö<Õ P~å¡Ñ¶π =„[=Ú‰õÄ_® ÉèÏ~° « Õâ◊=ÚÖ’x"≥∞ÿã¨∂~ü ~åR=ÚÖ’ N~°OQÆÑ¨@ì=ÚÖ’x ~°OQÆ<å^è•ÅÜ«∞=ÚÖ’ÅaèOz J<ÕHõ ã÷ÖÏÅ∞=∂i „Ñã∞Î «=Ú ~°ëêº Õâ◊=ÚÖ’x „ÔHq∞¡<£ =¸ºlÜ«∞=ÚÖ’ „Ñ¨ Œi≈OÑ¨|_»∞K«∞#flk. nx |~°∞=Ù 124 HÍºÔ~@∞¡. s*ˇO\ò=„[=Ú „H©.â◊. 1701Ö’ QÀÖÁ¯O_»Ö’ ÅaèOzOk. Wk ‰õÄ_® J<ÕHõ

KÀ@¡=∂i WÑ¨C_»∞ áêºsãπ =¸ºlÜ«∞"£∞Ö’ Œ~°≈#q∞ã¨∞Î#flk. „H©.â◊.1850 „áêO`«=ÚÖ’ H˘Å∂¡~°∞Ö’ ÅaèOz# „ˆQ\ò"≥ÚQÆÅ∞ =„[=Ú240 HÍºÔ~@¡ |~°∞=Ù Hõey=ÙOk. „Ñ¨ã¨∞Î «=Ú Wk ZHõ _» =Ù#fln≥eÜ«∞@=ÚÖË Œ∞. WOHÍ =∂<£PÑπk "Õ∞O\H±, <≥·*Ï"£∞, <åqH±, ÖÏ@s

(ã‘QÆ\ò) J<Õ=„*ÏÅ∞ YzÛ`«=ÚQÍ ZHõ¯_» L#fln `≥eÜ«Ú@ÖË^Œ∞.JHõƒ~üëê =„[=Ú z=~°‰õΩ |~À_® =∞Ç¨ ~åAÅ = ŒÌ‰õΩ KÕiOk.^Œ~åfiÖò–W–#∂~ü =„[=Ú Ñï¬Ü«∂^Õâ◊ =¸ºlÜ«∞=ÚÖ’ =ÙOK«|_çOk. WOÑ‘iÜ«∞~ü <≥·*Ï=Ú #"å|∞Å= ŒÌ‰õΩ KÕ~°QÍ Hõe¡#<£ =„[=Ú=∂„ «=Ú Ô~O_»∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ KÕÜ«∞|_ç „a\©+π"åi ~å[ Hs@=ÚÖ’#∞,~å[ ŒO_»=ÚÖ’#∞ K≥H˜ OÑ¨|_çÜ«Ú#flk.hÅ=Ú,HÍj‡~°hÅ=Ú, HÍH˜hÅ=Ú, =∞Ü« ~°hÅ=Ú J<Õ ¿Ñ~°¡ À =∞#‰õΩ ÅaèOK«∞K«∞#flq. DhÖÏÅ‰õΩ, ÔHOÑÙÅ‰õΩ ~°OQÆ∞Å ÉèË Œ"Õ∞QÍx ÑÙ@∞ìHõÖ’ Õ_®ÖË=x, Ô~O_»∂XˆH q^èŒ"≥∞ÿ# Yx*ÏÅx W\ ©=e HÍÅ=ÚÖ’ #g#âßGA˝Å∞K≥|∞ «∞<åfl~°∞. hÅ~° «fl=ÚÅ‰õΩ HÍj‡~° Õâ◊=Ú (HÍj‡~ü) KåÖÏ „Ñ¨â◊ã≤Î=Ç≤ÏOzOk.Éèí∂QÆ~°ƒù=Ú#O Œe ~° åflÅ QÆ#∞Å#∞ „ «qfi#Ñ¨C_»∞ P~°∞HÀÏÅ∞ QÆey# he~°OQÆ∞ ãÊù\HÍÅ#∞ Ü«∞O„ «=ÚÅ^•fi~å HÀã≤ ™ê#É\ì#Ü≥∞_»Å |Çï „ÑHÍâ◊=O «=Ú K«Hõ x HÍO «∞Å∞ Hõeæ# hÅ=ÚQÍ=∂~°QÆÅ=Ù. hÅ=ÚÅ∞ ÅaèOKÕ „Ñ¨ Õâ◊=ÚÖ’ HÍj‡~°"Õ∞QÍHõ, ~ÚOHÍã≤OÇ¨à◊=Ú, |~å‡, ã¨Ü«∂=Ú, P¢¿ãìeÜ«∂, HõOÉ’_çÜ«∂ Õâ◊=ÚÅÖ’‰õÄ_® hÖÏÅ∞ qiqQÍ Åaèã¨∞ÎO@q. HÍh HÍj‡~°∞Ö’#∞, |~å‡Ö’#∞ÅaèOKÕ hÖÏÅ∞ |Ç¨ï„âı+ª"≥∞ÿ#qQÍ ¿Ñ~˘¯#|_çOk.

=Ú_çhÖÏÅÖ’ H˘xfl +\’¯ÏHÍ~°=ÚÖ’ =ÙO_Õ ãÊù\HÍÅ∞ ÅaèOz#Ñ¨C_»∞ HÀ « ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ "å\˜x "Õ~°∞KÕã≤ fiÛkkÌ# Ü≥∞_»Å 'hÅ#Hõ∆„`åÅ∞—QÍ=∂i kºHÍO «∞Å`À "≥∞~°∞ã∂Î =Ù[email protected] HÀÏÅ∞ HõeyJu HÍOu=∞Ü«∞"≥∞ÿ# hÅ#Hõ∆„ « "≥ÚHõ\˜ J"≥∞iHÍÖ’ „Ñ¨ Œi≈OK«@=Ú[iyOk. „a\©+π=ã¨∞Î „Ñ¨ Œ~°≈#âßÅ (=¸ºlÜ«∞=Ú)Ö’ XˆH WO„ ŒhÅ =ÚÖ’ K≥Hõ |_ç# |∞ Œúq„QÆÇÏ=Ú =ÙOk. „ÑÑOK«K«i„ «Ö’ WÑÊ\H

67 68



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


Ju ÃÑ ŒÌ hÅ=ÚQÍ JO>Ë 951 HÍºÔ~@¡ |~°∞=ÙQÆÅ WO„ ŒhÅ~° «fl=ÚWÑC_»∞ J Õ Õâ◊=ÚÖ’ L#fl@∞¡ ≥Å∞ã∞Î#flk. 260 HÍºÔ~@¡ |~°∞=ÙQÆÅhÅ"≥ÚHõ\˜ ~°ëêº Õâ◊=ÚÖ’ =ÙOk. WO„ ŒhÅ#Hõ∆„`åÅÖ’ ™êì~ü PÑ¶πWO_çÜ«∂ (563 HÍºÔ~@¡ |~°∞=) ''_çÖÏOQ∑—— (100 HÍºÔ~@¡) J#|_Õq„Ñ¨ã¨∞Î`«=Ú J"≥∞iHÍ =¸ºlÜ«∞=ÚÖ’ #∞#flq. 33 HÍºÔ~@¡QÆÅ'~åããπáÈe— J<Õ WO„ ŒhÅ=Ú áêºiãπ =¸ºlÜ«∞=ÚÖ’ „Ñ Œi≈OÑ|_»∞K«∞#flk. <ÕáêÖò, \É\ò, K≥·<å =„*ÏÅ K«i„ « XHõ JÑÓ~°fi QÍ è•ÅÇÏiP<å_ÕHÍ Œ∞ D<å_»∞‰õÄ_® =„*ÏÅ‰õΩ XHõ „Ñ¨ ÕºHõ ™êú#=Ú=ÙOk."≥O_ç, |OQÍ~°=ÚÅ‰õΩ=Öˇ<Õ =„*ÏÅ‰õΩ ‰õÄ_® =∂Ô~¯\’¡ èŒ~°Ö’¡ ÃÇÏK«∞Û«QÆ∞æÅ∞O@q. =„*ÏÅ "åºáê ~°ã∞ÎÖËQÍHõ èŒiOKÕ "åiÖ’ ‰õÄ_® HÀ\H

Ñ¨_»QÆÖˇuÎ#"å~°∞, aèH∆Íáê„`«Å∞ KÕ|∞\˜ì#"å~°∞ L<åfl~°∞. Z‰õΩ¯=QÍ^•H˜∆Ï`«∞ºÅÖ’ =„*ÏÅÃÑ· HÍOHõ∆ Jkè Hõ=ÚQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎO@∞Ok.â◊HÎQÆÅ"å~°∞ ~°=fiÅÇ~°=ÚÅ∞ èŒi¿ãÎ, â◊HÎÖËx"å~°∞ =Ú‰õΩ¯ÑÙ_»HõÖ’¡<≥·<å=„*Ïxfl KÕ~°∞ã∞ÎO\Ï~°∞. D =„*ÏxH ¢ã‘Î „QÆÇÏ=∞~Ú# â◊√„‰õΩ_»∞ JkèÑuHÍ=@=Ú =Å¡<Õ"≥∂ Wk JkèHõ=ÚQÍ ¢ã‘ÎÅ<Õ PHõi¬ã¨∞ÎO@∞Ok.

(WO„^ŒhÅ=Ú)q+¨µ‚„HÍO`« Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅ=O\˜ ~°OQÆ∞Hõeæ k=ºHÍO`«∞Å`À\˜

„Ñ¨HÍtOKÕ hÅ=Ú â◊x„QÆÇ¨Ï=Ú#‰õΩ „Ñ‘u„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ â◊<Õâ◊fi~°∞x =Å¡ãÖÉèíqOK«∞ ã¨HõÅ Hõ+ì–#+ì=ÚÅ#∞ áê~°„^Àe PÜ«ÚN≈ ã¨∞Y–Éè’QÆ–ÉèÏQÆºãÖÑ¨ ŒÅ#∞ QÆ∂~°Û QÆÅ â◊HÎQÆÅk ^À+¨Éèí∂~Ú+ì=ÚQÍHõ ã¨Ç¨Ï[ã≤ Œú"≥∞ÿ# K«Hõ x HÍO «∞Å`À „Ñ¨HÍtOK≥_»∞ WO„ ŒhÅ=Ú XHõ «∞Å=Ú|~°∞=ÙQÆÅk, +¨µ=∂~°∞ ÅHõ∆~°∂áêÜ«∞Å∞ Ys Œ∞ HõeyÜ«ÚO_»QÆÅ Œ∞.

hÅ=∞˜, WO„ ŒhÅ=Ú, WO„ Œ=Ú, Jâ◊‡™ê~°=Ú, [~°≠…~°=Ú,«$ =∞˜ (ÖËHõ «$„QÍÇ≤Ï) =∂™ê~°=Ú, ã¨∞™ê~°=Ú, QÆÅfi~° =Ú,

*∫ ŒHõ=Ú J#|_Õ qq èŒ <å=∞=ÚÅ`À hÅ=Ú Ñ≤Å∞=|_»∞K«∞#flk.D hÅ=ÚÅ∞ „Ñ¨ã¨∞Î`« HÍÅ=ÚÖ’ â◊√^ŒúhÅ=Ú, ÔHOÑ¨ÙhÅ=Ú,Ñ¨Ù+¨º~åQÆhÅ=Ú, ã≤Ö’<£ ÕâßÅÖ’ WO„ ŒhÅ=ÚÅ H˘Hõ qt+ª ™êú#=Ú#fl@∞¡ ≥Å∞ã∞Î#flk. É∫ Œ∞úÅ∞ JkèHõ=ÚQÍ hÖÏÅ‰õΩ Z‰õΩ¯=QÍ „áê è•#º « HõeyOKå~°∞. WO_çÜ«∂Ö’ =∞i H˘xfl W «~° „Ñ ÕâßÖ’¡ ‰õÄ_®=Ú_çhÖÏÅ∞ Åaèã∞Î#flÑÊ\H© J\ì "å\H *ÏfÜ«∞, JO «~åfÜ«∞™êú~ÚÖ’ qÅ∞= =∂„ «=Ú ÅaèOK«@=ÚÖË Œ∞.

69 70

7. hÅ=Ú



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


hÅ=Ú Ü≥ÚHõ ÅHõ∆=ÚÅ∞PHÍâ◊=Ú=Öˇ he~°OQÆ∞ HõÅ ŒQÆ∞@=Å¡ nxH˜ hÅ=∞<Õ ¿Ñ~°∞

=zÛ =ÙO_»=K«∞Û. g\Ö’ HÍOu „Ñ™ê~°=ÚÖ’x Õ_®Å∞, ~°OQÆ∞ÅÜ≥ÚHõÉèË Œ=ÚÅ∞ ##∞ãiOz D hÖÏÅ#∞ =¸_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ qÉèílOK«@=Ú[iyOk.1) WO„ ŒhÅ=Ú2) =∞ÇhÅ=Ú 3) hÅ=∞. g\Ö’ WO„ ŒhÅ=∞#∞#k qâı+â◊HÎQÆÅ\ìk. <≥=∞e HõO~î°=ÚÜ≥ÚHõ ~°OQÆ∞ HõeæQÍx,«Å "≥O„@∞HõÅ=Öˇ #Å¡x~°OQÆ∞ QÆeæQÍxÜ«ÚO_ç ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# HÍOu`À

„ÑHÍâ◊=O «=ÚQÍ Õ[iÅ∞¡, WO„ ŒhÅ=Ú èŒiOz# Ü≥∞_»Å WO„ Œ∞x`Àã¨=∂#=∞_»∞ Éè’QÆÉèÏQÆº ãÖÑ¨ ŒÅ∞ HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù. Ô~O_»= ŒQÆ∞ =∞Ç¨hÅ=Ú q+µ‚„HÍO « ÑÙ+Ê=Ú=O\ ~°OQÆ∞ Hõeæ ≥Å¡x „Ñ Õâ◊=ÚÅO Œ∞Oz# «# HÍO «∞ÅKÕ P „Ñ¨ Õâ◊=Ú#O «Ü«Ú hÅ=~°‚=ÚQÍ *ËÜ«ÚK«∞,K«∂K«∞@‰õΩ =∞<ÀÇ¨Ï~°"≥∞ÿ, „Ñ¨HÍâ◊=O`«=ÚQÍ #∞O_»QÆÅ^Œ∞. nxxèŒiOz# Ü≥∞_»Å â◊x„QÆÇÏ=ÚKÕ PáêkOÑ|_ç# ÉÏ èŒÅO «iOz– Œi

„ Œ=Ú, Hõ+ì#+ì=ÚÅ∞ ˘Åy, J Œ$+ì=O «∞Å∞ HÍQÆÅ~°∞. WHõ hÅ=∞˜J#∞ ~° «fl=Ú L"≥∞‡ «Î Ñ¨Ù=Ùfi~°OQÆ∞ HõeæÜ«ÚO_ç, qq èŒ HÀ=ÚÅ`À<˘áêÊ~°∞K«∞ „ÑHÍâ◊=Ú, HÍOu=O «"≥∞ÿ Ü«ÚO_»QÆÅ Œ∞. nxx èŒiOz#Ü≥∞_»Å =º=Ç~°[Ü«∞=Ú, QÆO_» À+=ÚÅ∞ ˘ÅQÆ∞@, PÜ«Ú~åÌÜ«∂aè=$kú, Hõ+ìx"å~°, Sâ◊fi~åºaè =$kú HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù.

hÅ=ÚÅ‰õΩ ãÇÏ["≥∞ÿ# „ÑHÍâ◊=Ú, HÍOu, ÑÅHõÅ∞, x~°‡Å «fi=Ú~°OQÆ∞ J#∞ QÆ∞=ÚÅ∞ ^À+¨~°Ç≤Ï «OQÍ #∞O_»∞@ KåÖÏ =ÚYº=Ú.U hÅ=Ú<≥·##∞ J~°KÕuÜ«∞O Œ∞OK«∞H˘x K«∂z#Ñ¨C_»∞ ^•xQÆ∞O_®KÕu Ü«∞O Œe ~YÅ∞ ã¨Ê+ì=ÚQÍ Hõ#∞Ñ≤OK«∞K«∞O_»=Öˇ#∞. W\ì L «Î=∞ÅHõ∆=ÚÅ∞QÆÅ hÅ=ÚÅ#∞ èŒiOK«∞@=Å# ã «Êùe «=ÚÅ∞, PÜ«Ú~å~ÀQÆº=ÚÅ∞, èŒ#– è•#º ãÖÑ¨ ŒÅ∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞ «q. À+¨Éèí∂~Ú+ì"≥∞ÿ#~° «fl=ÚÅ∞ èŒiOz# Ü≥∞_»Å J<ÕHõ PÑ ŒÅ∞, Hõ+ì–#+ì=ÚÅ∞ „áêÑ≤ÎOK«QÆÅ=Ù. HÍÅ=Ú, hÅ=ÚÅO Œ∞ QÆ∞^À+¨=ÚÅ#∞ ÉÏQÆ∞QÍ ÑïjeOzèŒiOK«∞@ =∞Ozk.

hÅ=Ú ÅO Œe ^À+¨=ÚÅ∞hÅ=ÚÅxfl\˜H© ã¨Ç¨Ï[ã≤^Œú"≥∞ÿ# ^À+¨=ÚÅ∞ P~°∞QÍ#∞, LÑ¨

^À+=Ú ÖÏ~°∞ q èŒ=ÚÅ∞QÍ#∞ #∞#fl@∞ì âßG=ÚÅO Œ∞ ≥Å∞Ñ|_ç#k.DÑ¨<≥flO_»∞ À+¨=ÚÅ∞ HõeyÜ«Ú#fl hÅ=ÚÅ∞ è•~°‰õΩ J„Ñ¨â◊ãÎ=ÚÅx ≥eÜ«∞=Öˇ#∞.

^À+¨=ÚÅ∞ :

1. „`åã¨^À+¨=Ú Hõey# hÅ~°`«fl=Ú#O^Œ∞ Ñ¨QÆ∞à◊√§Hõ#∞Ñ≤OK«QÆÅ=Ù.(ÃÑ·ÉèÏQÆ=ÚÖ’ ‰õÄ_® Ñ¨QÆ∞Å∞ LO_»‰õÄ_» Œ∞) D hÅ=Ú#∞ ^èŒiOz# Ü≥∞_»Å JHÍ~°=ÚQÍ HõÅÇ¨Ï=ÚÅ∞ ãÖÉèíqOz„Ñ‘uáê„ «"≥∞ÿ# "åÔ~Å¡~°∞ QÆ~°ƒùâ◊„ «∞=ÙÅ∞QÍ =∂iáÈQÆÅ~°∞.

2. aè#fl=∞#∞ ^À+¨=ÚQÆÅ hÅ=Ú Ö’ÑëÉèÏQÆ=ÚÖ’ =∞_ç¤*ËiÜ«ÚO_ç HõàÏqÇ‘Ï#=ÚQÍ #∞O_»QÆÅ Œ∞. nxx èŒiOz# Pf‡Ü«ÚÅÔHÅ¡~°∞‰õΩ Ji+ì=Ú#∞ HõÅ∞QÆ*Ëã≤ "åi#∞Oz "Õ~°∞KÕÜ«∞QÆÅ Œ∞.

3. Ñ@Å=∞#∞ À+=ÚQÆÅ ~° «fl=Ú#O Œ∞ Ô~O_»∞ ÉèÏQÆ=ÚÅ∞QÍHÀ`« Ü«Ú#fl@∞¡O_»QÆÅ Œ∞. nxx èŒiOz# Ü≥∞_»Å, ã∞Y=ÚJO «iOzJ<ÕHÍ<ÕHõ Hõ+ì=ÚÅ∞ „áêÑ≤ÎOK«QÆÅ=Ù.

4. áêëê QÆ~°ƒù=∞#∞ À+=ÚQÆÅ hÅ~° «fl=ÚÖ’Ñe ÉèÏQÆ=ÚÖ’Wã∞Hõ =O\ ~∞=ÙÅ∞#fl@∞¡ Hõ#∞Ñ≤OK«QÆÅ Œ∞. nxx èŒiOz# Ü≥∞_»Å,ãO`å# „áêÑ≤Î ÖËHõáÈ=Ù@ÖËHõ L#fl ãO`å#=ÚÅ Hõi+ì=ÚÅ∞, PÑ ŒÅ∞ãÖÉèíqOK«∞@ HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞.

5. =∞$ Œæ~°ƒù=∞#∞ À+=ÚO_ç# hÅ=ÚÜ≥ÚHõ Ö’ÑeÉèÏQÆ=ÚÖ’"≥∞ «Îx =∞\ìÜ«Ú#fl@∞¡ Hõ#|_»∞K«∞O_»∞#∞. nxx èŒiOz# PÑ¨ ŒÅ∞,„áêÏáêÜ«∞=Ú, „Ñ¨=∂ Œ=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»QÆÅ=Ù.

71 72



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


6. ~°HõÎaO Œ∞=∞#∞ À+=ÚQÆÅ hÅ~° «fl=ÚÃÑ· Z„~°x =∞K«ÛÅ∞O_»QÆÅ=Ù. nxx èŒiOz# Ü≥∞_»Å «Ñ¨ÊHõ =∞~°=Ú HõÅ∞QÆQÆÅ Œ∞. hÅ=ÚÅ∞ ‰õΩÑ¨ À+¨=ÚÅ∞ ‰õÄ_® P~°∞ q èŒ=ÚÅ∞QÍ ≥Å∞Ñ¨|_ç#q.

1. =∞e#^À+¨=Ú : hÅ=Ú ã¨Ç¨Ï[HÍO`«∞Å#∞ HÀÖ’Ê~ÚHõàÏqÇ‘Ï#=ÚQÍ#∞O_ç# D ^À+¨=ÚQÆÅkQÍ x~°‚~ÚOKåe. nxxèŒiOK«∞@=Å¡ Œi„ Œ=Ú, Ü«∂K«Hõ «fi=Ú „áêÑ≤ÎOK«QÆÅ=Ù.

2. qKåÛùÜ«∞^À+¨=Ú : hÅ=Ú «# ã¨Ç¨Ï[HÍO «∞Å`À #∞O_»Hõ"Õ~°∞ HÍO «∞Å∞ „Ñ¨ãïOÑ¨ÙK«∞O_»∞@, nxx èŒiOz# TÇ≤ÏOK«x Hõ+ì=ÚÅ∞ „áêÑ≤Îã¨∞ÎO@q.

3. ‰õΩH∆ À+=Ú : hÅ=Ú ÃÑ·ÉèÏQÆ=ÚÖ’ =∂„ «=Ú ãÇÏ[ã≤ Œú=ÚQÍ#∞O_ç Ö’Ñe ÉèÏQÆ=ÚÖ’ ≥Å¡QÍQÍh, =∞~˘Hõ q èŒ=ÚQÍQÍx #∞O_»∞@,nxx èŒiOK«∞@ ‰õΩ@∞O|HõÅÇÅ∞, zHÍ‰õΩÅ∞ HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù.

4. Hõ~°Ol^À+=Ú : hÅ~° «fl=Ú#‰õΩ ÃÑ·ÉèÏQÆ=ÚÖ’QÍx, Ö’ÑëÉèÏQÆ=ÚÖ’QÍx LÅ=yO[Å=O\˜ PHÍ~°=ÚQÆÅ #Å¡x =∞K«ÛÅ∞«\ã≤÷OÑ¨QÆÅ=Ù.

5. "åÅ∞HÍ ã¨~°Ê^À+=Ú : hÅ=Ú Ö’ÑeÉèÏQÆ=ÚÖ’ xÅ∞=ÙQÍQÍx, =OHõ~°QÍQÍx, Kå~°Å∞–w «Å∞ HõeyÜ«ÚO_»∞@, nxx èŒiOz#èŒ#ãÖÑ¨ ŒÅ∞ «iyáÈ~Ú Œi„ Œ∞Ö· aèHõ∆"≥∞ «ÎQÆÅ~°∞.

6. ãOHõ~° À+=Ú : hÅ=Ú «# ãÇÏ[ã≤ Œú"≥∞ÿ# ~°OQÆ∞Ö’ÉÏ@∞QÍ"Õ~°∞~°OQÆ∞Å∞ ‰õÄ_® HõeyÜ«ÚO_»∞@ D À+ÅHõ∆=Ú. nxx èŒiOz#Ü≥∞_»Å Õâ◊ãÖKå~°=Ú „áêÑ≤ÎOz K≥Ñ¨Ê~åx Hõ+ì=ÚÅ∞ „áêÑ≤ÎOK«QÆÅ=Ù

hÅ=Ú#∞ Ñ¨sH∆OK«∞ q è•#=ÚhÅ=Ú#∞ J~°KÕuÜ«∞O Œ∞OK«∞H˘x ã¨∞xt «=ÚQÍ ÑïjeOz#

Ü≥∞_»Å JO Œe QÆ∞^À+=ÚÅ#∞ QÆ∞iÎOÑ=K«∞Û#∞. =ÚYº=ÚQÍ J\ì

ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ hÅ=Ú Ö’Ñë#∞Oz K«∂z#Ñ¨C_»∞ J~°KÕu ˆ~YÅ∞ãÊ+ì=ÚQÍ Hõ#∞Ñ≤Oz# Jk â◊√ Œú"≥∞ÿ#kQÍ QÆ∞iÎOKåe. *Ïu hÅ=Ú‰õΩ,#Hb hÅ=Ú‰õΩ QÆÅ ÉèË Œ=Ú#∞ J#∞Éèí=AÅ∞ =∂„ «"Õ∞ QÆ∞iÎOÑQÆÅ~°∞.=„[=ÚÅ‰õΩ =Ö<Õ hÅ=ÚÅ#∞ ‰õÄ_® #Hbq «Ü«∂~°∞KÕÜ«ÚK«∞<åfl~°∞.

hÅ=Ú#∞ P=ÙáêÅÖ’ =ÚOz# H˘O « ã¨=∞Ü«∞=∞QÆ∞ ãïHÍáêÅ∞ he=~°‚=ÚQÍ QÆ#∞Ñ≤OK«QÆÅ=Ù. #H˜b hÅ=Ú# Hõ@∞¡ [~°∞QÆ Œ∞.áêÅ#∞ hÅ=~°‚=ÚQÍ =∂~°ÛQÆÅ hÅ=~°‚=Ú#‰õΩ ''H©∆~°„QÍÇ≤Ï—— Ü«∞x¿Ñ~°∞. W\ì ~° «fl=Ú *ÏuHõeæ L «Î"≥∂ «Î"≥∞ÿ#kQÍ K≥ÑÊ|_ç#k. ÑK«ÛQÆ_ç¤Ñ¨~°HõÅ∞ QÍx ÖËHõ THõ, QÆã¨QÆ™êÅ á⁄@∞ì J#∞#q hÅ=ÚÃÑ· #∞OzTk# Ü≥∞_»Å Jq ZyiáÈHõ ~° «fl=Ú#O\˜Ü«Ú#fl P hÅ=Ú '' «$„QÍÇ≤Ï—— Ü«∞x ≥Å∞Ñ |_ç#k. Wk ‰õÄ_® ã~Àfi «Î=∞"≥∞ÿ# *Ïu hÅ=Ú.D q èŒ=ÚQÍ Ñ¨K«ÛQÆ_ç¤ Ñ¨~°ÅHõ <åHõi¬OK≥_»∞ hÅ"Õ∞ =∞Ç¨hÅ=Ú≥QÆ‰õΩ *Ok#k. "≥∞~°∞ÑÙ=Ö „ÑHÍâ◊=Ú Hõey#k WO„ ŒhÅ=Ú. <Õ~_»∞

ÑÖ_»∞ ~°OQÆ∞#O Œ∞ H˘ÅkQÍ Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ Hõeã≤Ü«ÚO_»∞#k ÔHOÑ¨ÙhÅ=Ú. ≥Å∞Ñ¨ÙÖ’ H˘ÅkQÍ hÅ =~°‚=Ú Hõeã≤Ü«ÚO_»∞#k Ñ¨Ù+¨º~åQÆhÅ=Ú. he~°OQÆ∞Ö’ H˘OK≥=Ú P‰õΩ Ñ¨K«Û~°OQÆ∞ HõeyÜ«Ú#fl\ìk=∞Ü« ~°hÅ=Ú. ÃÑ·# #Å¡QÍ #∞O_ç Ö’Ñë ÉèÏQÆ=ÚÖ’ =∂„ «=ÚZ~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ HõeyÜ«ÚO_»∞#k HÍH˜hÅ=Ú. Wk „Ñ¨HÍâ◊Ç‘Ï#=ÚQÍ#∞O_»QÆÅ Œ∞. he~°OQÆ∞Ö’ ÉÏQÍÖË «QÍh, ÉÏQÍ =Ú Œ∞ ~°∞QÍ QÍx#∞O_»∞#q ã≤Ö’<£ hÅ=ÚÅ∞.

*’ºuâß≈G=ÚÖ’ hÅ=ÚÅ „áê è•#º «hÖÏHÍâ◊=ÚÖ’ he~°OQÆ∞Å`À "≥Å∞Q˘O Õ â◊x„QÆÇ¨xH˜ hÅ~° «fl

=∞O>Ë |Çï„Ñ‘u. JO Œ∞# =∞ÇhÅ=Ú ãfiK«Ûù"≥∞ÿ# â◊x„QÆÇÏ =~°‚"Õ∞Hõey Ü«ÚO_»∞@=Å¡ D „QÆÇÏ~° «fl=ÚÅ‰õΩ Ô~O_çO\H© ãÊ~°≈QÆ∞ „Ñ è•#=Ú, "åÜ«Ú « «Î fi=Ú HõeyÜ«ÚO_»∞@=Å# =∞Ç¨hÅ=Ú =∂kiQÍQÆÅ hÅ~° «fl=ÚÅ#∞ â◊x„QÆÇÏ ãO|Okè « ~° «fl=ÚÅ∞QÍ ¿Ñ~˘¯#|_ç#q.

73 74



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


D ~° «fl=Ú ¢ã‘Î*ÏuH ãO|OkèOz â◊s~°=Ú#O Œe ÑOK«„áê=ÚÅÖ’L^•#=∞#∞ „áê=Ú Ü≥ÚHõ ÅHõ∆=ÚÅ∞ HõeyÜ«Ú#flk. „u^À+¨=ÚÅO Œe "å « À+¨=ÚÅ#∞ `˘ÅyOz P~ÀQÆº=Ú <˘ãÖQÆ∞@Ö’ D~° «fl=Ú KåÖÏQ˘Ñ¨Êk.

â◊s~°=ÚÖ’ [QÆ<å‡ « ''HÍà◊~å„u—— Ü«∞#|_Õ â◊HÎ~°∂Ñ¨=Ú`À Jkè=ã≤OzÜ«Ú#fl J<åÇ¨Ï`« K«„Hõ=Ú#O^Œe Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù, Z~°∞Ñ¨Ù, #Å∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞Å Hõeã≤# HÍOuH˜~°ÏÅ‰õΩ hÅ~° åflxH˜ ŒQÆæ~° ãÖ|O èŒ=ÚHõÅ Œ∞. J<å=∞ « HÍO «∞Å∞ «=∞ ã¨Ç¨Ï[nÑ≤Îx HÀÖ’Ê~Ú#Ñ¨C_»∞,â◊s~°=ÚÖ’ ãÖÉèíqOKÕ JÅ[_ç, J<å~ÀQÆº=ÚÅ‰õΩ hÅ è•~° KåÖÏ=∞Ozk. hÅ~°`«fl=ÚÖ’x HÍOuH˜~°ÏÅ∞ K«~°‡~°O„^è•ÅQÆ∞O_®ÑÜ«∞xOz â◊s~åO «~åƒùQÆ=ÚÖ’ "åºÑ≤OzÜ«Ú#fl nÑ≤Îx HõeyOK«@=Ú^•fi~å P ãÖ|O èŒ"≥∞ÿ# ÉÏ èŒÅ∞ JO «iOK«QÆÅ=Ù.

Ñ¨Ù+¨ºg∞, J#∂~å èŒ, L «Î~åÉèÏ„ Œ, J#∞ #Hõ∆„ «=ÚÅO Œ∞ |∞\ì#"å~°∞ U ã¨=∞Ü«∞=ÚO ≥·##∞ hÅ=Ú#∞ èŒiOK«=K«∞Û#∞. q∞ye##Hõ∆„ «=ÚÅÖ’ L «Î~°, L «Î~åëê_è», Hõ$uÎHõ #Hõ∆„ «=ÚÅ∞ "å~°∞ «Ñ¨Êq∞ye# JO Œ~°∂ "åi"åi [#‡*Ï «Hõ „QÆÇÏã≤úu ##∞ãiOz â◊x„QÆÇÏ=Ú|ÅÇ‘Ï#∞_≥· ^À+¨„Ñ¨^Œ∞_»∞QÍ #∞#flÑ¨C_»∞ hÅ~°`«fl=Ú#∞ ^èŒiOz#Jâ◊√Éèí=ÚÅ∞ `˘Åy â◊√ÉèíÑ¶e`åÅ#∞ á⁄Ok ã¨∞dOK«QÆÅ~°∞.

[#‡ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ U~°Ê_ç# „QÆÇ¨Ï=ÚÅ Ü≥ÚHõ ã≤÷u ##∞ãïOzâ◊x„QÆÇÏ=Ú ÅQÆfl=Ú#∞O_ç 6–8–12 ™ê÷#=ÚÅO Œ∞O_»∞@, P ™êú<åkÑ¨ «º=ÚÅ∞ HõÅ∞æ@, =∞iÜ«Ú P ™êú<åkèÑ¨ «º=ÚÅ∞ Ü≥ÚHõ HõÅ~ÚHõ,gHõ∆ #OkÜ«ÚO_»∞@ À+¨„Ñ¨ Œ=Ú. ã¨ÑÎ=∞™êú#=ÚÖ’ |Å=O «∞_≥·#â◊x„QÆÇ¨Ï=Ú L#flÑ¨C_»∞ q"åÇ¨Ï HÍ~°º=Ú# Hõ<ÕHÍ@OHõ=ÚÅ∞ HõeæHõàÏº=ÚHÍ<Õ~° Œ∞. áêÑ„QÆÇÏ=Ú`À‰õÄ_ç |Å=O «∞_≥·# â◊x„QÆÇÏ=Ú#‰õΩ HÀ<åkèÑ¨ «º=Ú Hõeæ ˆHO„ Œ=ÚÅO Œ∞#fl#∞ +¨ëêªkèÑ¨ «º=Ú Hõeæ2–4–7–10™ê÷#=ÚÅO^Œ∞#fl#∞,J+¨ì=∂kèÑ¨`«º=ÚHõeæ3–5–9

™êú#=ÚÅO Œ∞#fl#∞, =ºÜ«∂kèÑ¨ «º=Ú Hõeæ 1–2–5I9–10 ™êú#=ÚÅO Œ∞#fl#∞ ^À+¨„Ñ¨ Œ∞_»∞. J\ìã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ P â◊x„QÆÇ¨Ï=Ú =„HõQÆ=∞#=Ú #O Œ∞O_ç# À+=Ú =∞kèHõ=ÚQÍ #∞O_»QÆÅ Œ∞. QÀKå~°=Ú#O Œ∞ 3–6–11 ™êú#=ÚÅ∞ «Ñ¨Ê q∞ye# Jxfl ™êú#=ÚÅ∞ «Ñ¨Êq∞ye# Jxfl™êú#=ÚÅ∞ â◊x„QÆÇxH À+™êú#=ÚÅ∞QÍ<Õ K≥ÑÊ|_ç#q.

*Ï «HõQÀKå~°=ÚÅO Œ∞ ™ê÷<åkè +¨_»ƒÅ=ÚÅ∞, J+ìHõ=~°æ aO Œ∞|Å=Ú Hõeæ# â◊x„QÆÇÏ=Ú áêÑãO|O èŒ=Ú JkèHõ=ÚQÍ Hõeæ Œ∞+ì™êú#ã≤ú «∞_≥· =ºu~Hõ=ÚQÍ #∞#flÑC_»∞, q∞H¯e Hõ+ì=ÚÅ∞ ãO„áêÑ≤ÎOK«QÆÅ=Ù.≥eÜ«∞|_»x "åº èŒ∞Å∞,Éèí∂ «,Ñ≤âßK«ÉÏ èŒÅ∞, KÀ~åyflcèu, J==∂#=Ú,

JÑH©iÎ, HÍ~°ºqÑ¶∞fl=Ú, ãOKå~°=Ú, ~å[ ŒO_»#, |O èŒ#, Œi„ Œ=Ú,Ç‘Ï#rq «=Ú, PÑ¨ ŒÅ∞, QÆO_»=ÚÅ∞ n~°…"åº èŒÅ∞, "å «„Ñ¨HÀÑ¨=Ú,Hõà◊„ «,Ñ¨Ù„ «, |O èŒ∞#+ì=Ú, =∂`å, Ñ≤ å Œ∞Å=∞~°=Ú, ‰õÄ_® ãÖÉèíqOK«QÆÅ J=HÍâ◊=ÚÅ#flq. W\ì K≥_»∞HÍÅ=ÚÅO Œ∞ L «Î=∞*ÏuH˜*Ok# WO„ ŒhÅ=Ú, =∞ÇhÅ=Ú, hÅ=∞ J#∞~° «fl=ÚÅ∞ èŒiOz#Ü≥∞_»Å â◊x„QÆÇ¨Ï À+¨=Ú ÅO «iOz PÜ«Ú~å~ÀQÆº ãÖÑ¨ ŒÅ∞ HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù.

hÅ=∞˜ =Å¡ HõeˆQ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞hÅ=∞, =∞ÇhÅ=Ú, WO„ ŒhÅ=Ú "≥Ú ŒÅ∞QÍQÆÅ hÅ~° «fl=Ú

Å#∞ èŒiOK«∞@=Å# â◊s~°=Ú#O Œ∞ F[â◊≈HÎ Jaè=$kú *O Œ@"Õ∞QÍHõ#∂ «<À`åûÇÏ=Ú, è≥·~°º=Ú, HÍ~°º ŒHõ∆ « HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù. hÅ=Ú#∞ èŒiOz# "åºáê~°, L^ÀºQÆ, =º=™êÜ«∂k =$ «∞ÎÅÖ’ J#∞‰õÄÅ « HõeyÑ¨Ù~Àaè=$kú #∞O_»QÆÅ Œ∞. P^•Ü«∂aè=$kú, èŒ#ÖÏÉèí=Ú, ãÖÑ¶∞=Ú#∞O_ç ÑÅ∞‰õΩ|_ç, Q“~°==Ú ÅaèOK«QÆÅ Œ∞. q"åÇ@OHõ=ÚÅ∞ ˘ÅyÃÑO_ç¡HÍQÆÅ Œ∞. =∂#ã≤Hõ"åº èŒ∞Å∞ x"åiOÑ|_ç z «Îã≤÷~° «fi=Ú ÅaèOK«QÆÅ Œ∞. â◊x„QÆÇÏ^À+=ÚKÕ HõÅ∞QÆ∞ J<ÕHõ Œ∞+Êùe «=ÚÅ∞ #∞Oz ~°Hõ∆HõÅ∞QÆQÆÅ^Œ∞.

75 76



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


Ñ≤ «ÎHÀâ◊=Ú#O Œe À+¨=ÚÅ∞– "å «„Ñ¨HÀÑ¨=Ú =Å# [xOK«∞~ÀQÆ=ÚÅ∞–H©à◊§<˘ÑCÅ∞, ÑHõ∆"å «=Ú, #~°=ÚÅ Œ∞~°ƒÅ «fi=Ú, Jr~°‚"åº èŒ∞Å∞, HÍà◊√§, HÍeÑ≤Hõ Å‰õΩ ãÖ|OkèOz# ~ÀQÆ=ÚÅ–„`åQÆ∞_»∞,=ºaè Kå~°=Ú=Å¡ HõÅ∞QÆ∞ ÉÏ èŒÅ∞, TÑ≤iu «∞ÎÅ "åº èŒ∞Å∞, ~°HõÎH©∆ «K«,Hõ$â◊ `«fi=Ú, #Ñ¨ÙOã¨Hõ`«fi=Ú, =∞O^Œ|∞kú "≥Ú^ŒÅQÆ∞ q^èŒ=ÚÖˇ·#~°∞QÆ‡ «Å∞ ã=¸Å=ÚQÍ #tOÑ|_ç P~ÀQÆº=O «∞Å∞ HÍQÆÅ~°∞. WOHÍÉÏÖÏi+ì=ÚÅ∞ Œ$+≤ì À+=ÚÅ∞, åO„uHõ Hõ$„u=∞ ‰õ∆Ω„ Œ„QÆÇÏ ÉÏ èŒÅO «iOK«QÆÅ=Ù. rq «=Ú#O Œ∞ ãOÉèíqOK«∞ ÑÅ∞q èŒ=ÚÖ·# QÆO_»=ÚÅ∞`˘ÅyáÈQÆÅ=Ù. JÑ¨=∞$ «∞º ^À+¨=ÚÅO «iOz PÜ«Ú~åÌÜ«∂aè=$kúHõÅ∞QÆQÆÅ^Œ∞.

hÅ=Ú P è•ºu‡HÍaè=$kúH ÀÇÏ_»Ñ_»QÆÅ Œ∞. hÅ è•~°=Å¡ z «ÎKåOK«Åº=Ú ˘Åy UHÍ„QÆ « ÅaèOz P è•ºu‡Hõ r=#„ÑQÆu P~ÀÇÏ„Hõ=∞=ÚÖ’ k#k<åaè=$kú #O^ŒQÆÅ^Œx É∫^Œú=∞`«ã¨∞ÎÅ #q∞‡Hõ.JO Œ∞=Å #<Õ "å~°∞ *Ïu hÅ=Ú# Hõq∞ « „áê è•#º « xK«∞ÛK«O_≥ Œ~°∞.=ÚYº=ÚQÍ ^Œi„^ŒÉÏ^èŒÅ∞,Hõ+¨ì–#+¨ì=ÚÅ∞, =∂#ã≤HõzHÍ‰õΩÅ∞,~°∂Ñ¨Ù=∂Ñ≤ ãÖ`À+¨=Ú, ã¨∞Y™œYº=ÚÅ∞, èŒ#– è•#º=ÚÅ∞, ÉèÏQÆºãÖÑ¨ ŒÅ∞, ã≤÷~°"≥∞ÿ# r=#=ÚÅ∞ ã≤kúOK«QÆÅ=Ù.

hÅ=Ú#∞ èŒiOKÕ q è•#=Ú^À+¨=ÚÅ∞ÖËx L`«Î=∞ ÅHõ∆=ÚÅ∞QÆÅ *ÏuhÅ=Ú#∞ ÑÖK«

Ö’ÇÏ=Ú ÖËHõ |OQÍ~°∞ LOQÆ~°=Ú#Okq∞_çÛ èŒiOK«∞@=Ú „âı+ª=Ú.LOQÆ~°=Ú Ü≥ÚHõ J_»∞QÆ∞ ÉèÏQÆ=Ú ~°O„ èŒ=ÚQÍ =ÙOz ÃÑ·ÉèÏQÆ=ÚÖ’èŒ#∞ (qÅ∞¡~åHÍOQÍ f~°Û|_ç# Ñ‘~î°=Ú Ü≥ÚHõ =∞ èŒºÉèÏQÆ=ÚÖ’ hÅ

=Ú#∞ ayOzâ◊√kú Ü≥Ú#iÛ ëÈ_»â’Ñ¨Kå~°Ñ¨Ñ¨Ó[Å∞ <≥~°"ÕiÛ# Ñ≤ ŒÑ¨â◊√Éèí=ÚÇ¨ ~°Î=ÚÖ’ èŒiOKåe.

ÑÙ+ºg∞ #Hõ∆„ «=Ú`À ‰õÄ_ç# â◊x"å~°=Ú „ «Ü≥∂ Œj ukäÜ«∞O Œ∞QÍh ÖËHõ „ «Ü≥∂ Œj â◊x"å~°=Ú#O Œ∞ K«O„ Œ„QÆÇÏ ã=∞Ü«∞=Ú#O Œ∞

QÍx, z`åÎ#Hõ∆„`«=ÚÜ≥ÚHõ¯ 3,4áê^Œ=ÚÅO^Œ∞ â◊xãÖKå~°OQÆÅHÍÅOÖ’ ÑÓ~åfiëê_è» #Hõ∆„ «O „áêÑ≤ÎOz# â◊x"å~°=Ú#O Œ∞QÍh, (â◊xJãÎOQÆ «∞_»∞ HÍHõÜ«Ú#flÑ¨C_»∞) â◊xÇ¨ÏŸ~°[iˆQ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ LOQÆ~°=Ú#O Œ∞ hÅ~° «fl=Ú#∞ ayOz# « Œ∞Ñi XHõk#=Ú QÀ=¸„ «=Ú#O^Œ∞, Ô~O_»=k#=Ú ÑÖK«QÆ=º=ÚÅO^Œ∞,=¸_»=k#=Ú #Å¡#∞=ÙfiÅ∞ Ü«∞O Œ∞ P LOQÆ~°=Ú#∞ Jkè"åã=Ú KÕ~ÚOz ÑOKå=∞$ «,â◊√^Àú ŒHõ ™êfl#=ÚÅ∞ KÕ~ÚOz, âß¢™ÈÎHõÎqkèQÍ ëÈ_»â’ÑKå~° ÑÓ[Å∞x~°fiiÎOz# â◊√kúHÍQÆÅ Œ∞.

èŒiOK≥_»∞"åiH å~å|Å K«O„ Œ|Å=ÚÅ∞ Hõeæ# =∞OQÆà◊, â◊√„Hõ,â◊x"å~°=ÚÅO Œ∞ â◊√Éèíu äŒ∞Å∞ HõeæÜ«Ú#flÑC_»∞ =~°˚º Œ∞~°∞‡Ç˙~°Î=ÚÅ∞ÖËx HÍÅ=ÚÖ’ =$+Éèí, «∞ÖÏ, èŒ#∞, ‰õΩOÉèíÅQÆfl=ÚÅQÆÅ ã=∞Ü«∞=ÚÖ’`˘Å∞ « ÑÓ*Ïq èŒ∞Å∞ [~°∞Ñ|_ç# LOQÆ~°=Ú#∞ èŒiOÑ=Ö#∞. èŒiOÑÉ’=Ù ã¨=∞Ü«∞=Ú#‰õΩ =ÚO Œ∞QÍ LOQÆ~°=Ú#∞ «#‰õΩ_ç Ç¨ÏãÎ=Ú#O Œ∞OK«∞H˘x Ñ_»=∞~° =ÚY=ÚQÍ kiy xÅ|_ç QÆ∞~°∞=Ùx, QÆÑuxè•ºxOz ''FO „Ç‘ÏO SO NO â◊<≥·â◊Û~åÜ«∞ x~å‡OÑ¨ â◊√+¨ ÕÇ¨Ü«∞

~°aè+ìÜ«∞ JáÈÉèí=O «∞ Ñ‘ «Ü≥∂ â◊OÜ≥∂ ~°aè„ã¨=O «∞#ó—— J<Õ =∞O„ «=Ú#∞QÍx 108 Ñ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤Oz LOQÆ=Ú#∞ =Ú=∂‡~°∞ Hõ#∞ÅHõ Œ∞ÌH˘x ‰õΩ_çKÕu „"ÕeH˜ èŒiOKåe. H˘O Œ~°∞ ÃÑ ŒÌÅ∞ Z_»=∞ KÕu„"ÕeH˜ ^èŒiOK«=Öˇ#x ^≥Å∞ÊK«∞<åfl~°∞. HÍ=Ù# Z=i PKå~°O U„Ñ¨HÍ~°OQÍ LO>Ë Pq èŒ=ÚQÍ #_çq∞„"ÕeH˜ =∂„ «O èŒiOKåe. hÅ~° «fl=Ú#∞ LOQÆ~°Ñ¨Ù „"ÕeH˜ (J<åq∞Hõ) =∂„ «O èŒiOK«‰õÄ_» Œ∞. #=~° «fl=ÚÅ#∞ QÍHõ q_çQÍ «Ü«∂~°∞ KÕ~ÚOK«∞ LOQÆ~°=ÚÖ’ hÅ=Ú`ÀÉÏ@∞QÍ ÔHOÑ¨Ù, Ñ¨K«ÛÅ#∞ *ËiÛ LOQÆ ~°=Ú èŒiOK«‰õÄ_» Œ∞. ÔHOÑ¨ÙJ=ã¨~°=Ú QÆeæ#Ñ¨C_»∞ ÔHOÑ¨Ù hÅ=Ú#∞ ÖËHõ HÍH˜ hÅ=Ú#∞ Ñ¨K«ÛÅJ=ã¨~°=Ú#flÑ¨C_»∞ =∞Ü« ~°hÅ=Ú#∞ èŒiOz# „âıÜ«∞ã¨ ~°=ÚQÍ#∞O_»QÆÅ^Œ∞.

77 78



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

MOHANPUBLICATIONS.COM8. QÀ"Õ∞kèHõ=ÚqiqQÍ ÅaèOKÕ *Ïu~° åflÅÖ’ QÀ"Õ∞kèHõ "≥ÚHõ@x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û.

KèåÜ«∂„QÆÇ¨Ï=ÚQÍ âßG=ÚÅO^Œ∞ *ˇÑ¨Ê|_ç# ~åÇ¨ï„QÆÇ¨Ï=Ú#H©~° «fl=∞x# KåÖÏ „Ñ‘u. Ñïâ◊√ Œú"≥∞ÿ# QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#∞ èŒiOK«∞@=Å#~åÇ¨ï„QÆÇ¨Ï „¿Ñi «=ÚÖ· ^À+¨=ÚÅ∞ `˘Åy â◊√Éèí=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞ «q.D ~° «fl=ÚÅ#∞ LOQÆ~°=Ú#O ÕQÍHõ PÉèí~°Ï Œ∞ÅÖ’ ‰õÄ_® èŒiOKÕPKå~°=Ú#flk. =∞O„`« `«O„`«=ÚÅ=Å¡ ‰õÅ∞QÆ∞ LÑ¨„^Œ==ÚÅ h~°`«fl=Ú áê~°„^ÀÅQÆÅ^Œ∞. „Ñ¨[ ÅÖ’ nx "å_»∞Hõ JO`«QÍ ÖËHõáÈ=@O=Å¡<À U"≥∂ nxH˜ q™êÎ~°"≥∞ÿ# K«i„`« HÍ#=K«∞Û@ÖË^Œ∞.âßG„QÆO èŒ=ÚÅO Œ∞ ‰õÄ_® QÀ"Õ∞kèHõ~° «fl=Ú#∞ QÆ∞iOz ≥eÜ«∞*Ëã≤#q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ KåÖÏ ã¨fiÅÊ=Ú.

QÀ"Õ∞kèHõ=Ú, ã¨∞~°aè=∞˜, KèåÜ«∂~° «fl=Ú, ã≤ú~°=~°‚, Hõ$„u=∞Ñ¶∞flJ#|_Õ ¿Ñ~°∞¡ QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#‰õΩ#fl@∞Å `≥eÜ«ÚK«∞#flk. Wk #n„Ñ¨"åÇ¨Ï =ÚÅO Œ∞ H˘@∞ì‰õΩ=zÛ z#fl z#fl ~åà◊√§ k|ƒÅ∞ "Õã≤#`å=ÙÅO^Œ∞, HõOHõ~° ~åà◊√§, HÍfisÅÖ’#∞, Ñ¨~°fi`«K«iÜ«∞ÅÖ’#∞,Åaèã∞ÎO@q. ãÊù\Hõ *ÏuH K≥Ok# D ~° «fl=Ú JkèHõOQÍ Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞Ñ¨~°fi`åÅÖ’#∞, qO^èŒº Ñ¨~°fi`«„âı∞ÅO^Œ∞ `«Ñ¨fÑ¨n f~°=ÚÅO^Œ∞^˘~°∞‰õΩK«∞#flq. WOHÍ ã≤OÇ¨à◊=Ú, ~°ëêº, „áê#∞û, P¢¿ãìeÜ«∂

ÕâßÅÖ’ QÀ"Õ∞kèHõ ãÊù\HÍÅ∞ ÅaèOKÕ QÆ#∞Å∞#fl@∞Å ≥eÜ«ÚK«∞#flk.QÀ"Õ∞kèHõO ã¨Ç¨Ï[=ÚQÍ ''QÀ =∞∂„`«=Ú Ü≥ÚHõ¯—— ~°OQÆ∞#∞ É’e=ÙO@∞Ok. HÍh g\˜Ö’ =∞iH˘xfl Z~°∞Ñ¨Ù, T^•, Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù, P‰õΩÑ¨K«Û,≥Å∞ÑÙ~°OQÆ∞ÅÖ’ ‰õÄ_® Åaèã∞Î#flq. J~Ú<å P=Ù ÑOz «=Ú ~°OQÆ∞,Õ<≥~°OQÆ∞ QÀ"Õ∞kèHõ=ÚÖË L «Î=∞"≥∞ÿ#qQÍ ÃÑ ŒÌÅ∞ K≥|∞ «∞O\Ï~°∞. qq èŒ

~°OQÆ∞ÅÖ’ ÅaèOKÕ QÀ"Õ∞kèHÍÖË JkèHõÉèÏQÆ=Ú ã≤OÇ¨Ïà◊=ÚÖ’x''=∂ «∞"å—— QÆ#∞Ö’¡ Åaèã∞ÎO@q. Dq èŒ=ÚQÍ ÅaèOKÕ D ~°OQÆ∞~° åflÅ#∞ "Õ_çKÕã≤ H˘xfl~°™êÜ«∞xHõ „Ñ„HÜ«∞Å^•fi~å ≥Å¡|~°z qq èŒ HÀÏÅ∞QÆeQ q èŒ=ÚQÍ ™ê#É\˜ì#ÑC_»∞ Jq =„*ÏÅ‰õΩ =Ö<Õ Hõ#∞Ñ≤ã∞Î[email protected]#H˜b =„*ÏÅ<Õ ''=∂ «∞~å=„*ÏÅ∞—— Jx Ñ≤Å∞ã¨∞ÎO\Ï~°∞.

QÀ"Õ∞kèHõ ÅHõ∆=ÚQÀ"Õ∞kèHõ=Ú QÀ=¸„ «=ÚÜ≥ÚHõ ~°OQÆ∞QÍh ÖËHõ Õ<≥=O\ ~°OQÆ∞

QÍh Hõey ã¨Ç¨Ï[HÍO «∞Å`À „Ñ¨HÍtã¨∂Î XHõ"≥·Ñ¨Ù #∞O_ç K«∂z#Ô~O_»="≥·Ñ¨Ù ‰õÄ_® HõxÑ≤ã¨∂Î =Ú_ç=∞K«ÛÅ∞ "≥Ú ŒÅQÆ∞ ^À+¨=ÚÅ∞ÖËHõ ãfiK«Ûù=ÚQÍ#∞, x~°‡Å=ÚQÍ#∞ #∞O_»QÆÅ Œ∞. D QÀ"Õ∞kèHõ=ÚÅÖ’Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞ Ñ¨~°fi`«=ÚÅO^Œ∞ ÅaèOKÕ ~°`«fl=ÚÅ∞ Ñï=∂=ÚÖ’ÃÑ ŒÌqQÍ#∞O_ç ÑÙ#flq∞K«O„ Œ∞x=Ö ≥Å¡QÍ „ÑHÍtã∂Î =ÙO@q. g\Ö’ã∂~°ºHÍO «=Ú, K«O„ ŒHÍO «=Ú J<Õ Ô~O_»∞q èŒ=ÚÖ·# ~° «fl=ÚÅ∞O_»QÆÅ=Ù. ã∂~°ºHÍO «=Ú ZO_»"Õ_çH fHõ∆=ÚQÍ #∞O_»QÆÅ Œ∞. K«O„ ŒHÍO «=Ú "≥<≥flÅÜ«∞O Œ∞ ™œ=∞º"≥∞ÿ j «Å=ÚQÍ#∞O_»QÆÅ Œ∞. D ã∂~°ºHÍO «, K«O„ ŒHÍO «=∞∞Å∞ DHÍÅ=ÚÖ’ ÅaèOK«@=Ú KåÖÏHõ+ì=Ú.J~Ú##∞ ÑÓ~°fiÑÙº=Ú=Å# D=∞ ŒfiÜ«∞=Ú#O Õ XHõ \ ÅaèOz##∞ KåÖÏ J Œ$+ì=O «∞Å∞ HÍQÆÅ~°∞. [#‡ «ó Œi„ Œ∞_≥·#ÑÊ\H© ã∂~°ºHÍO « QÀ"Õ∞kèHõ=∞x èŒiOz# Ü≥∞_»Å =∞Ç~å[ Ü≥∂QÆ=Ú „áêÑ≤ÎOz„Ñ¨*ÏáêÅ‰õΩ_≥· =∞Ç¨Ï^≥·â◊fi~°º=Ú ##∞ÉèíqOK«QÆÅ_»∞. K«O„^ŒHÍO`«QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#∞ èŒiOz#, ã~°fi[# =j Hõ~°=Ú, JYO_»H©iÎ „Ñu+ªÅ∞,PK«O„ Œ å~å~° "≥∞ÿ# Ü«∞â◊ã∞û á⁄Ok ã∞Y ÉèÏQÆº ã=∞xfi «∞_»∞ HÍQÆÅ_»∞.

8079



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


QÀ"Õ∞kèHõ=Ú #O Œe ^À+¨=ÚÅ∞Jxfl q èŒ=ÚÖ·# *Ïu~° «fl=ÚÅ‰õΩ=Ö<Õ QÀ"Õ∞kèHõ=ÚÅ#∞ ‰õÄ_®

S Œ∞ ^À+¨=ÚÅ∞ HõÅ=Ù. 1. „`åã¨ À+¨=Ú Hõeæ# QÀ"Õ∞kèHõ=ÚÃÑ·#Ö’Ñ¨Å ‰õÄ_® ÃÑK«∞ÛÅ∞ T_ç Ñÿe#@∞¡O_»QÆÅ Œ∞. nxx èŒiOz#Ü≥∞_»Å L<å‡^Œ=Ú „áêÑ≤ÎOK«QÆÅ^Œ∞. 2. Ñ¨@Å=Ú#∞ ^À+¨=ÚQÆÅ~°`«fl=ÚÖ’Ñë ÉèÏQÆ=ÚÖ’ J<ÕHõá⁄~°Å∞ Hõey HÍOuqÇ‘Ï#=ÚQÍ=ÙO@∞Ok.nxx ^èŒiOz# Hõ+¨ì–#+¨ì=ÚÅ∞,PÑ¨^ŒÅ∞ JkèHõ=ÚQÍ‰õÅ∞QÆ∞K«∞[email protected].ãäO ŒHõ=∞<Õ ^À+¨=ÚQÆÅ~° «fl=Ú Ü≥ÚHõ Ö’ÉèÏQÆ=ÚÖ’K«∞Hõ¯Å∞, =∞K«ÛÅ∞#∞O_»QÆÅ=Ù. nxx ^èŒiOz# PÑ¨^ŒÅ∞,J==∂#=ÚÅ∞,~å[ ŒO_»#Å∞ qiqQÍ HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»QÆÅ=Ù. 4. =∞e#=∞<Õ À+=ÚQÆÅ QÀ"Õ∞kèHõ=ÚQÆÅ Ö’Ñe ÉèÏQÆ=ÚÖ’ l_»∞¤, =∞_ç¤ÖÏO\˜Ñ¨ •~°ú=ÚÅ∞ Hõey=ÙO@∞Ok. W\ì •xx èŒiOz# Ü≥∞_»Å ÑïÑ¨Ó~°‚P~ÀQÆº=O «∞Ö·#ÑÊ\H© J™ê èŒº"åº èŒ∞Å‰õΩÖ’<≥· QÆ∞iHÍQÆÅ~°∞.5. HõO@Hõ=Ú J<Õ ^À+¨Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# ~° «fl=Ú#O Œ∞ =Ú_çQÍh, #Å¡x, ≥Å¡xKå~°Å∞QÍh ÃÑ· ÉèÏQÆ=ÚÖ’ Q˘QÆ∞æÅ∞ QÍx LO_»QÆÅ=Ù. nxx èŒiOz#Ü≥∞_»Å ÉèÏ~°ºÉèí~°ÎÅ‰õΩ Ü≥∞_»ÉÏ@∞, ãÖ™ê~°Ç‘Ï# «, Éèí∂ «„¿Ñ « Ñ≤âßK«ÉÏ èŒÅ∞ ãOÉèíqOÑQÆÅ=Ù. HÍ=Ù# QÀ"Õ∞kèHõ~° «fl=Ú#∞ ãÇÏ[HÍOuQÆÅkQÍ#∞, À+=ÚÅ∞ ÖËHõ ãfiK«Ûù"≥∞ÿ# ~°OQÆ∞ (QÀ=¸„ « ÖËHõ Õ<≥) QÆÅkQÍ#∞Ñ¨sH∆Oz èŒiOz# Ü≥∞_»Å ã¨HõÖÏcè+ì=ÚÅ∞ <≥~°"Õi PÜ«Ú~å~ÀQÆºãÖÑ¨ ŒÅ∞ KÕ‰õÄ~°QÆÅ=Ù.

≥Å∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞Ö’#∞O_»∞ QÀ"Õ∞kèHõ=ÚÅ∞ ‰õÄ_® „âı+ª"≥∞ÿ#qQÍ<ÕK≥Ñ¨Ê |_ç#k. Wq „ÉÏÇ¨Ï‡*Ïu QÀ"Õ∞kèHõ=ÚÅx g\˜x èŒiOK«∞@=Å¡¢ã‘Î =¸ÅHõ=ÚQÍ èŒ#„áêÑ≤Î ãÇÜ«∞ãÇÏHÍ~°=ÚÅ∞ ÅaèOz L#fl «ã≤úuHõÅ∞QÆ QÆÅ Œx ≥eÜ«∞=Öˇ#∞. Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ QÀ"Õ∞kèHõ=ÚÅ∞ Hõ∆„uÜ«∞*ÏuH ãO|OkèOz#q. g\x èŒiOK«∞@=Å¡ â◊„ «∞<åâ◊#=Ú,[Ü«∞=Ú,HÍ~°º™ê^èŒ#,JkèHÍ~°=Ú, ãÖÑ¨^ŒÅ∞ HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù. Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞Ö’#∞#flq "≥·â◊º*ÏuH˜ K≥Ok#q. g\˜x èŒiOK«∞@=Å¡ „Ñ‘u, èŒ#– è•#º

ãÖÑ¨^ŒÅ∞, ‰õΩ@∞O|™œYº=ÚÅ∞, Q“~°=–=∞~åº^ŒÅ∞ Åaèã¨Îq,#Å∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞QÍ#∞#fl ~° åflÅ∞ â◊¥„ Œ*Ïu zÇ¨flÅ∞. g\˜ ^ÀëêÅ∞Hõ#∞Q˘#∞@=Ú KåÖÏ Hõ+¨ì"≥∞ÿ# q+¨ Ü«∞=Ú, JO^Œ∞=Å# g\˜xèŒiOK«∞‰õÄ_» Œx ÃÑ ŒÌÅ∞ x~°‚~ÚOKå~°∞. À+¨Éèí∂~Ú+ì=ÚQÍx â◊¥„ Œ

*Ïu QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#∞ èŒiOz# Ü≥∞_»Å Hõ$+≤ q[Ü«∞=Ú, HÍ~°º™ê èŒ#,"åºkè<åâ◊#=Ú, P~ÀQÆº=Ú ÅaèOK«QÆÅ=Ù.

QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#∞ Ñ¨sH∆OK«∞ q è•#=ÚQÀ"Õ∞kèHõ~° «fl=Ú#∞ ‰õÄ_® =„[=Ú=Ö<Õ (JO`å HÍHõáÈ~Ú#ÑÊ

\˜H©) Hõiî#"≥∞ÿ# ~°`«fl=Ú `«fi~°QÍ `≥QÆ*ÏÅ^Œ∞. QÀ"Õ∞kèHõ=Ú H˘xfl~°™êÜ«∞xHõãÖÜ≥∂QÆ=ÚÅ^•fi~å "Õ_çKÕã≤#Ñ¨C_»k =„[=Ú=Öˇ ≥Å¡QÍ=∂~°QÆÅ Œ∞. W@∞¡ ≥Å¡QÍ =∂i# QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#∞, =„[=Ú#‰õΩQÆÅÉèË Œ=Ú#∞ xÑ¨Ù∞Å∞ =∂„ «"Õ∞ QÆ∞iÎOK«QÆÅ~°∞. =∞iÜ«Ú QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#‰õΩ ÉÏQÍ "Õ_ç «ye#Ñ¨C_»∞ P ~° «fl=Ú#∞O_ç XHõ q èŒ"≥∞ÿ# "≥∞~°∞Ñ¨Ù[xOK«QÆÅ Œ∞. Jã¨Å∞ ã≤ã¨Ö·# *Ïu QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#∞ (L «Î=∞ ÅHõ∆=ÚÅ∞ QÆÅ^•xx) P=ÙÜ≥ÚHõ "≥#∞flÑÓãÃÑ· ÃÑ\˜ì áêÅ∞ Ñ≤uH# Ü≥∞_»ÅP áêÅ∞ Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞QÍ #∞O_»QÆÅ=x J<åkQÍ ÃÑ ŒÌÅ"åHõº=Ú.nxx Ñ¨sH∆OK«∞@‰õΩ WOHÍ J<ÕHõ #∂ «# ™ê èŒ#=ÚÅ∞ Hõ#∞Q˘#|_ç#q.

*’ºuâß≈G=ÚÖ’ QÀ"Õ∞kèHõ „áê è•#º «Éèí∂QÀàÏxH J#∞ãO è•#"≥∞ÿ# xÜ«∞q∞ « Œ∂~åÅÖ’ Ñi„Éèíq∞OKÕ

„QÆÇ¨ÏQÀàÏÅ∞ U_Õ S<å "å\˜=∞ èŒºÖ’ KèåÜ«∂„QÆÇ¨Å∞QÍ „Ñ¨ã≤kúK≥Ok#~åÇ¨ï–ˆH`«∞=ÙÅ<Õ „QÆÇ¨Å∞#fl@∞¡ áêâßÛ`«º YQÀà◊âßG"Õ`« ÎÅ∞x~°‚~ÚOKå~°∞. J\ì KèåÜ«∂„QÆÇÏ"≥∞ÿ# ~åÇï=Ù#‰õΩ, QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#∞KåÖÏ ŒQÆæ~° ãO|O èŒ=ÚÅ∞#fl@∞¡ ≥eÜ«ÚK«∞#flk. XHõ ã≤ •úO « „ÑHÍ~°=Ú Éèí∂QÀà◊=Ú Ü≥ÚHõ ‰õΩ_ç Z_»=∞ÉèÏQÍÖË ~åÇïH «∞=ÙÅx „Ñfu.JO Œ∞=Å¡<Õ Éèí∂q∞ Ü≥ÚHõ U "≥·Ñ¨Ù ÉèÏQÆ=Ú ã¨∂~°ºK«O„ Œ∞Å‰õΩ J_»∞¤

81 82



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


=ã¨∞ÎO^À P „QÆÇ¨ÏãÖ|Okè « „QÆÇ¨Ï=Ú ãÖ„áêÑ≤Îã¨∞Î#fl Œ<Õk #g#ã≤ •úO «=Ú J\ì „QÆÇ¨ÏHÍÅ=Ú Ñ¨~°=Ñ¨q„ «"≥∞ÿ#kQÍ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ#q∞‡Hõ. ZÑ¨Ê\˜H© =∂~°∞ÊÖËx Éèí∂q∞ Ü≥ÚHõ ‰õΩ_ç Z_»=∞Å Œ∂~°=Ú1800–00 _ç„wÖË. Éèí∂q∞Ü≥ÚHõ PˆQflÜ«∞ <≥·~°$u ÉèÏQÍÅ#∞ Hõe¿ÑŒH∆k‰õΩ¯ ~åÇ¨ï"≥· Õ Dâß#º "åÜ«Ú=º ÉèÏQÍÅ#∞ L «Î~°k‰õΩ¯ H «∞

=<Õk H˘O Œi ã≤ •úO «=Ú. ~åÇï„QÆÇx Hõkè Õ= « QÀ=∂ «QÍ "Õ Œ=ÚÅO Œ∞ ≥Å∞Ñ¨|_ç#k. J\ìQÀ=∂ «Ü≥ÚHõ =¸„ «=Ú v=O\˜~°OQÆ∞QÆeæ# QÀ"Õ∞kèHõ=Ú ~åÇ¨ï ãÖ|O èŒ=∞#∞@ xã¨ûO ÕÇ¨Ï=Ú. HÍ=Ù#~åÇ¨ï ó„QÆÇ¨Ï „Ñ‘uHõ~°"≥∞ÿ# QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#∞ èŒiOK«∞@=Å# *Ï «HõQÀKå~°=ÚÅO Œe ~åÇ¨ï^À+¨=ÚÅ∞ x"åiOÑ¨|_ç ã¨HõÅ„âıÜ≥∂aè=$kú[~°∞QÆQÆÅ Œ∞.

P¢~°Ì, ™êfiu, â◊ «aè+¨=Ú [#‡#Hõ∆„`åÅ∞QÍ HõeyÜ«Ú#fl"å~°∞ Uã=∞Ü«∞=ÚÅÜ«∞O ≥·<å QÀ"Õ∞kèHõ ~° «fl=Ú#∞ èŒiOK«=K«∞Û#∞. q∞ye##Hõ∆„ «=ÚÅ"å~°∞ =∂„ «=Ú «=∞ [#‡ã¨=∞Ü«∞=Ú#O Œe „QÆÇ¨Ïã≤úu##∞ãiOz |Å=O «∞_≥·# ~åÇï=Ù Œ∞+ì™êú#=ÚÅO Œ∞#fl ŒâßO «~°Ìâ◊HÍÅ=Ú#O^Œ∞ =∂„`«"Õ∞ QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#∞ ^èŒiOK«∞@ L`«Î=∞=Ú.Z=iÔH·##∞ "åi "åi [#‡*Ï «Hõ=ÚÅO Œ∞ ~åÇï„QÆÇÏ Ñ_»ƒÅ=ÚÅ∞,J+ì=~°æ aO Œ∞|Å=Ú Hõey [#‡ÅQÆfl=Ú #∞O_ç 6–8–12 ™êú#=ÚÅO Œ∞#fl#∞, P JkèÑ¨ «∞Å`À‰õÄ_»∞@, K«∂_»|_»∞@ «@ã≤÷Oz##∞ P™êú#=ÚÅO Œ∞ W «~° áêÑ„QÆÇÏ Œ$QÀºQÆ "Õ è• ãO|O èŒ=ÚÅ∞ Hõey##∞~åÇï=Ù |Çï^À+„Ñ Œ∞_»∞. =∞iÜ«Ú 2–5–7™êú#=ÚÅO Œ∞ áêÑ„QÆÇÏãO|O èŒ=ÚÅ∞ Hõey# ~åÇï=Ù#fl#∞, QÆ∞~°∞ãO|O èŒ=Ú Hõeæ èŒ#∞s‡#~åâ◊√ÅÜ«∞O^Œ∞#fl#∞ â◊x, ‰õΩAÅ ãÖ|O^èŒ=ÚHõey [#‡ÅQÆfl=Ú#O^Œ∞#fl#∞, JkèHõ^À+¨„Ñ¨^Œ∞_≥· JÑ¨HÍ~°=Ú <˘#~°∞Û#∞. K«O„^Œ∞_»∞|ÅÇ‘Ï#∞_≥·Ü«ÚO_»QÍ |Å=O «∞_≥·# ~åÇï=Ù #==∞ ™êú#=Ú#O Œ∞O_ç# (â◊√Éèí Œ$+≤ìÖËHõ) ÉÏÖÏi+ì=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ*ËÜ«∞QÆÅ_»∞.

~åÇ¨ï=Ù#‰õΩ *Ï «Hõ=Ú#O Œe Jâ◊√Éèí ŒâßO «~°Ìâ◊Å∞ „áêÑ≤ÎOz#ÑC_»∞, QÀKå~°=Ú#O Œ∞ ~åÇïãOKå~°=Ú À+Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# HÍÅ=Ú#O Œ∞ qq èŒ ~°∂Ñ¨=ÚÅÖ’ Hõ+ì–#+ì=ÚÅ∞, DuÉÏ èŒÅ∞, ^•~°∞Ñiã≤ú «∞Å∞, «@ã≤÷Oz Œ∞óY„Ñ Œ∞_»∞QÍ #∞O_»QÆÅ Œ∞. =∞iÜ«Ú Œ∞+ì„Ñ Œ"≥∞ÿ# ~åÇ¨ï„QÆÇ¨Ï Ñ¶ÅHÍÅ=ÚÖ’ ‰õΩ@∞O|HõÅÇ¨Å∞, [#q~À èŒ=Ú,Pã≤Î#+ì=Ú, q^•ºÉèíOQÆ=Ú, "åºáê~°#+ì=Ú, HÀ~°∞ìz‰õΩ¯Å∞, ~ÀQÆKÀ~°|∞∞ÉÏ èŒÅ∞, =$uÎ„Ñu‰õÄÅ «, PiúHõ, ™ê=∂lHõ ÉÏ èŒÅ∞, ≥Ü«∞º=ÚÅ∞,„ÑÜ≥∂QÆ=Ú ÖÏkQÍQÆÅ Œ∞+ì„QÆÇÏÉÏ èŒÅ∞, PÇ~°=Ú#O Œ~Ú+ì «, P «‡ÇÏ «º#∞ QÆ∞iOz PÖ’K«#Å∞, L<å‡ Œ=Ú, =∞u„Éèí=, "≥Ú ŒÅQÆ∞ =∂#ã≤Hõ "åº^èŒ∞ÖËQÍHõ H©à◊§"å`«=Ú, #∞eÑ¨Ù~°∞QÆ∞Å∞ *Ë~°∞@, Hõ_»∞Ñ¨ÙÖ’UeHõáê=ÚÅ∞,q~ÀK«<åÅ∞ (Ju™ê~°=Ú)e=~°∞, Ñ¨tHõ~°∞¡, QÆ~°ƒùHÀâ◊=ÚÖ’"åÑ¨Ù, HÍº#û~ü, Hõ_»∞Ñ¨Ù<˘Ñ≤Ê, =∞Å|^ŒúHõ=Ú, "≥∞^Œ_»∞‰õΩãÖ|OkèOz# J<ÕHõ "åº èŒ∞Å∞, ~°Ç¨Ïã¨º=ÚQÍ PK«iOKÕ K≥_»∞Ñ¨#∞Å∞,Œ∞+µìÅ ãÇÏ"åã=Ú<Õ HõÅ∞QÆ∞ PHõã≤‡HõPÑ ŒÅ∞ "≥Ú ŒÅ∞QÍQÆÅ J<ÕHÍ

<ÕHõ Hõ+ì#+ì~ÀQÆ Œ∞óYÉÏ èŒÅ∞ ãÖÉèíqOÑ¨QÆÅ=Ù. W\ì ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’K«Hõ x *ÏuÅHõ∆ÏÅ∞ QÆey# QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#∞ èŒiOz# Ü≥∞_»Å PÜ«Ú~å~ÀQÆº ãÖÑ¨ ŒÅ∞, ã¨∞Y–™œYº=ÚÅ∞ ÅaèOK«QÆÅ=Ù.

QÀ"Õ∞kèHõ=ÚÅ ^•fi~å HõeˆQ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞Wk ~åÇï„QÆÇxH ãO|OkèOz# ~° «fl=∞QÆ∞@=Å# ~åÇï„QÆÇÏ

^À+¨=ÚÅ∞xflO\˜h ÑïÇ¨ÏiOÑ¨*ËÜ«∞@"Õ∞QÍHõ, ‰õΩ@∞O| ™œYº=Ú,[<å#∞‰õÄÅ`«, q^•ºaè=$kú, Hõ$+≤Ö’q[Ü«∞=Ú, PiúHõÑ¨Ù+≤ì, =$uÎÖÏÉèí=Ú, ã¨=∂[=ÚÖ’ Q“~°==Ú, P~ÀQÆº=Ú, ¢ã‘Î=¸Å èŒ#„áêÑ≤Î,PHõã≤‡Hõ„ Œ=ºÖÏÉèí=Ú, "å~°ã¨ «fiÑ¨Ù Pã≤ÎãÖ„Hõq∞OK«∞@, |∞∞=ÚÅ∞fiáÈ=@, ã¨x‡„ «ÖÏÉèí=Ú, |O èŒ∞=ÙÅ P Œ~°HõÅ∞æ@, =∂`å=∞Ç¨Ï( «e¡, «O„_ç) =sæÜ«ÚÅ =Å# LÑ¨HÍ~°=Ú, ÖÏÉèí=Ú, ~å[H©Ü«∞, HÀ~°∞ì=º=Ç~°=ÚÅÜ«∞O Œ∞ Ñiëê¯~°=Ú, QÆOQÍ™êfl#Ñ¶Å=Ú, ≥·=ÉèíHÎ, ã≤ú~°|∞kú, ã¨<å‡~°æ=Ú, èŒ# è•<åº aè=$kú, PHõã≤‡Hõ „Ñ¨=∂ Œ=ÚÅ#∞Oz,

83 84



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


Œ∞+ì„QÆÇ¨Ï Ñ‘_»Å#∞Oz ~°Hõ∆, â◊„ «∞ <åâ◊#=Ú, q∞„ «=~°æ=ÚÅ"åiãÇÜ«∞ãOÑuÎ ÅaèOK«∞@, QÆO_»=ÚÅ∞ ˘ÅQÆ∞@, n~°…"åº èŒ∞Å #∞O_çq=ÚHÎ, ãOÑÓ~å‚~ÀQÆº=Ú, Éèí∂QÆ$ÇÏ H∆„ «ãOÑ ŒÅ∞ HõÅ∞æ@, JYO_»H©iÎ,[Ü«∞=Ú, ˆH∆=∞=Ú, LÖÏ¡ã¨=Ú HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù.

QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#∞ èŒiOKÕ Ñ¨ Œúu^À+¨=ÚÖËx L «Î=∞ ÅHõ∆=ÚÅ∞QÆÅ QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#∞ |OQÍ~°∞

ÖËHõ ÑOK«Ö’ÇÏ=ÚÅ LOQÆ~°=Ú#O Œ∞ ayOz èŒiOz# Ü≥∞_»Å Jcè+ìã≤kú KÕ‰õÄ~°QÆÅ Œ∞. "≥O_ç QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#∞ ayOK«∞@‰õΩ Ñ¨xH˜~å Œ∞.D ~° «fl=Ú#∞ ayOK«∞ LOQÆ~°=ÚÃÑ· ÉèÏQÆ=ÚÖ’ KÕ@ PHÍ~°=Ú=ÖˇÑ‘~î°=Ú <Õ~åÊ@∞QÍqOz. J_»∞QÆ∞ÉèÏQÆ=Ú=∂„ «=Ú ~°O„ èŒ=Ú #∞Oz,QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#∞ Ñ‘~î°ÉèÏQÆ=ÚÖ’ ayOz â◊√kúQÍqOÑ¨=Öˇ#∞.

~åÇ¨ï„QÆ+¨ì"≥∞ÿ# ã¨∂~°ºÖËHõ K«O„^Œ„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ãÖÉèíqOz#HÍÅ=Ú#O Œ∞QÍh, Pk"å~°=Ú ÑÙ+ºg∞, ÇÏ™êÎ #Hõ∆„ «Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ#ÑC_»∞QÍh, ã¨ÑÎg∞ Pk"å~°=Ú =zÛ#Ñ¨C_»∞ J Õ q èŒ=ÚQÍ J=∂"åã¨ºPk"å~°=Ú<å_»∞, =∞Hõ~°ãO„HÍOu ÑÙºHÍÅ=Ú#O Œ∞ #∂~°∞ºx ÇÏŸ~åHÍÅO [iˆQ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ (=~° Œ∞~°∞‡Ç¨ ~°Î=ÚÅ∞ ÖË‰õΩO_® K«∂z)âß¢ã‘ÎÜ«∞=ÚQÍ «Ü«∂~°∞KÕÜ«∞|_ç# LOQÆ~°=Ú#O Œ∞ QÀ"Õ∞kèHõ ~° «fl=Ú#∞ ayOK«=Ö#∞. P « Œ∞Ñi LOQÆ~°=Ú#∞ XHõ k#=Ú HÍHõ~å‰õΩÑã~°∞#O Œ∞, =∞~°∞ã\~ÀA QÀ=¸„ «=Ú#O Œ∞, =¸_»=k#=Ú P=ÙáêÅÜ«∞O Œ∞ x„ Œ QÍqOÑ¨*Ëã≤# Ñïâ◊√ Œú=Ú HÍQÆÅ Œ∞. J@∞Ñ≤=∞‡@ÑOKå=∞$ «™êfl#=Ú QÍqOÑ*Ëã≤ âß¢™ÈÎHõÎ=ÚQÍ ëÈ_»â’ÑKå~°ÑÓ[Å∞[iÑ≤Oz# «~°∞"å « â◊√Éèí=ÚÇ¨ ~°Î=Ú#O Œ∞ „"ÕeH˜ èŒiOK«∞@ âßGã¨=∞‡`«=Ú.

èŒiOK≥_»∞"å~°∞ «=∞‰õΩ `å~å|Å K«O„ Œ|Å=ÚÅ∞ HõeyÜ«Ú#flâ◊√ÉèíHõ~°"≥∞ÿ# u äŒ∞ÅÜ«∞O Œ∞ =∞$QÆt~°,L «Î~°,z «Î,â◊ «aè+=Ú, L «Î~åÉèÏ„ Œ#Hõ∆„ «=ÚÅO Œ∞, =$+¨Éèí, q∞ èŒ∞#–ã≤OÇ¨Ï–‰õΩOÉèíÅQÆfl=ÚÅ∞ [~°∞QÆ∞

ã=∞Ü«∞=ÚÅÜ«∞O Œ∞ ÑÓlOz# LOQÆ~°=Ú#∞ èŒiOK«=Ö#∞. èŒiOK«∞@‰õΩ =Ú=O Œ∞QÍ LOQÆ~°=Ú#∞ ‰õΩ_çKÕu ÇÏãÎ=Ú#O Œ∞OK«∞H˘x ŒH∆=ÚY=ÚQÍ xÅ|_ç =ÚO Œ∞QÍ QÆ∞~°=Ùx, QÆÑüx è•ºxOz, ''FO„cO SO „Ç‘ÏO NO «"≥∂ „QÆÇ¨Ü«∞ ™êfiÇ¨—— J#∞ =∞O„ «=Ú#∞ 108=∂~°∞¡ [Ñ≤Oz LOQÆ~°=Ú#∞ =Ú=∂‡~°∞ Hõ#∞Å Hõ Œ∞ÌH˘x LOQÆ~°Ñ¨Ù(J<åq∞Hõ) „"ÕeH˜^èŒiOK«=Öˇ#∞. ¢ã‘ÎÅ∞ Z_»=∞„"ÕeH˜ ^èŒiOK«∞@PKå~°=ÚHõÅ Œ∞. D QÀ"Õ∞kèHõ~° «fl=Ú`À ÉÏ@∞QÍ =Ú «º=ÚÅ#∞."≥·_è»∂~°º=ÚÅ#∞ *ËiÛ (XˆH LOQÆ~°=ÚÖ’) èŒiOK«‰õÄ_» Œ∞. QÀ"Õ∞kèHõ~° «fl=Ú#∞ èŒiOK«∞@‰õΩ Ñ¨Ó~°fi=Ú XHõ <≥Å ~ÀAÅ∞ q_çQÍ «=∞= ŒÌLOK«∞H˘x •x Ñ¶e «=ÚÅ∞ J#∞Éèí==ÚÖ’ â◊√Éèíã∂K«HõOQÍ LO>Ë<Õ«~åfi « LOQÆ~°=ÚÖ’ èŒiOK«@=Ú KåÖÏ=∞Ozk.

85 86



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

MOHANPUBLICATIONS.COM9. "≥·_è»∂~°º=Ú~° «fl*ÏuÖ’ qz„ «"≥∞ÿ#kQÍ QÆ#∞Ñ≤OK«∞ "≥·_»∂~°º~° «fl=Ú H «∞„QÆÇÏ

=Ú# Hõ «ºO « „Ñ‘uHõ~°"≥∞ÿ#k. nx<Õ „QÍg∞∞Å∞ ''Ñ≤e¡ Hõ#∞fl~å~Ú——Jx ãÖÉ’kèã¨∞ÎO\Ï~°∞. D~° «fl=Ú Ñ≤e¡Ü≥ÚHõ Hõ#∞„QÆ∞_»∞¤=Öˇ #∞O_»∞@ÜÕ∞QÍHõ nx Ö’Ñë ÉèÏQÆO XHõ ≥Å¡xw « (ã¨∂„ «=Ú) ^•~°=Ú=Öˇ#∞O_ç ~° «fl=Ú#∞ U „ÑHõ ‰õΩ „kÑ≤Ê# Dw «‰õÄ_® P „ÑHõ ‰õΩ u~°∞QÆ∞ «∞O@∞Ok. JO Œ∞=Å# ~° åflÅ∞ Jxfl\Ö’H KåÖÏ qz„ «"≥∞ÿ# ~° «fl=ÚQÍnxfl K«∂ã¨∞ÎO\Ï~°∞. JO ÕQÍHõ D "≥·_»∂~°º~° «fl=Ú#∞ #H˜b «Ü«∂~°∞KÕÜ«Ú@‰õΩ gÅ∞Ñ¨_» Œ∞. Wq ‰õÄ_® Yx[ãÖÑ¨ ŒÅ∞QÍ<Õ Åaèã¨∞Î#flq.Ç≤ÏO Œ∂ Õâ◊=ÚÖ’#∞, ãOÜ«ÚHõÎ J"≥∞iHÍÖ’#∞, "≥∞HûHÀ, |~å‡, ã≤OÇÏà◊=Ú "≥Ú ŒÅQÆ∞ Õâ◊=ÚÅO Œ∞ ÅaèOK«∞K«∞#flq. D ~° «fl=ÚÅ‰õΩ „ÉlÖòÕâ◊=Ú „Ñ¨ã≤kú =Ç≤ÏOzÜ«Ú#flk.

ÑÓ~°fiHÍÅ=ÚÖ’ "≥·_»∂~°º~° åflÅ∞ KåÖÏ Ms Œ∞ Hõey LO_Õq.JÑÊ\’¡ ÉèÏ~° « Õâ◊=Ú "≥·_»∂~åºÅ‰õΩ ¿ÑÔ~xflHõ QÆ#fl\˜ìk. HÍh HÍÅ„Hõ"Õ∞"≥·_»∂~åºÅ qÅ∞=(Ys Œ∞)Ñ¨_çáÈ~ÚOk. J~Ú<å WÑ¨Ê@H˜ D ~° åflÅÖ’ "Õ∞Å∞*ÏuH˜ *ˇOk# Hõ$+‚"≥·_»∂~åºÅ, ã¨∞=~°‚ (Hõ#Hõ) "≥·_»∂~åºÅH˘OK≥O Ys Œ∞ JkèHõOQÍ<Õ =ÙO@q. "≥·_»∂~åºÅ∞ ‰õÄ_® Éèí∂QÆ~°ƒù=Ú

Ö’<ÕQÍHõ H˘xfl Ñ~°fi «K«iÜ«∞Ö’¡#∞, #n„Ñ"åÇÏÑÙQÆ@¡ "≥O|_ç Åaèã∞ÎO@q. KåÖÏJ~°∞ Œ∞QÍ =∂„ «O Hõ$+‚tÅÅ∞ ÅaèOK«@OHõÅ Œ∞. "≥·_»∂~°º=Ú#∞, Ñ≤e¡Hõ#∞fl~å~¸, UHõã¨∂„u, Y~åÉÏ˚O‰õΩ~°=Ú, ˆH «∞„Ñ≤Ü«Úx,"åºÑ¶∂H∆, K«OK«ÅQÆ~°ƒù, J<Õ ¿Ñ~°¡ À ‰õÄ_® Ñ≤Å∞ã∞ÎO\Ï~°∞. H «∞=ÙÜ≥ÚHõ^À+¨=ÚÅ∞ `˘ÅQÆ∞@‰õΩ ‰õ∆Ω„^Œ `åO„uHõ =∞O„`«â◊‰õΩÎÅ∞ j„Ñ¶¨∞=ÚQÍ™êkèOK«∞@ H˘~°‰õΩ „Ñ¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞, KÕ «|_»∞Å∞ Œi*Ë~°‰õΩO_® ~°Hõ∆HõÅ∞æ@‰õΩ D "≥·_»∂~°º=Ú#∞ èŒiã¨∞ÎO\Ï~°∞. "≥·_»∂~°º=ÚÅKÕ «Ü«∂~°∞KÕÜ«∞|_ç# 108 Ñ¨Óã¨Å=∂Å`À =∞O„`åÅ∞ [Ñ≤Oz Õ Õ= «Å∞ j„Ñ¶∞=ÚQÍ „Ñã#∞flÖ· HÀi# HÀiHõÅ∞ <≥~°"Õ~°∞™êÎ~°x H˘O Œ~°∞ =∞O„ «"Õ «ÎÅ#q∞‡Hõ. ¢ã‘ÎÅ∞ D=∂Å#∞ èŒi¿ãÎ ãÖ™ê~° rq «=ÚÖ’ ãÖÉèíqOKÕ=ºu~Hõ ÑiÏ=∂Å∞ JO «iOz QÆ$ÇÏã÷rq «=Ú ãOÉèíqOKÕ =ºu~HõÑïÏ=∂Å∞ JO «iOz QÆ$Ç¨Ïã÷ rq «=Ú ã¨∞Y=∞Ü«∞=ÚQÍ QÆÅ ŒxH˘O Œ~°∞ áêâßÛ «º ÕjÜ«ÚÅ‰õΩ „ÑQÍ_è»qâßfiã=Ú. JO Œ∞H<Õ"≥∂ „H©.â◊.19= â◊ åÉÏÌOOÉèí=ÚÖ’ WOQÍ¡O_»∞~å "≥·_»∂~åºÅ Ç~å<˘flHõ •xfl20 "ÕÅ~°∂áêÜ«∞Å‰õΩH˘#fl@∞¡ K«i„ «HÍ~°∞Å∞ „"åã≤L<åfl~°∞.D ÕjÜ«ÚÅÖ’‰õÄ_® J`«ºkèHõ=ÚQÍ ~À"£∞^Õâ◊"åã¨∞Å∞ "≥·_»∂~åºxfl ^èŒiã¨∂Î"≥·"åÇ≤ÏHõ rq «=Ú ã¨∞Y„Ñ¨ Œ=Ú HÍQÆÅ Œx QÍ_è»OQÍ#=Ú‡ «∂ =ÙO\Ï~°∞.

~° «flâß¢™êÎÅÖ’ "≥·_»∂~åºxfl QÆ∞iOz •x „ÑÉèÏ"åxfl QÆ∞iOz W «~°~° «fl=ÚÅ‰õΩ qÑ¨ÙÅOQÍ ≥eÜ«∞*ˇÑ¨ÊHõáÈ~Ú#Ñ¨Ê\ ˜H©, J#∞Éèí=A˝Ö·#ÑO_ç «∞Å∞, ~° «flxÑÙ∞Å∞, H˘O Œ~°∞ "≥·_»∂~°º=Ú ãiÜ≥ÿ∞#k ÅaèOK«∞>ËŒ∞~°¡Éèí=Ú. U^Àq èŒ=ÚQÍ ÅaèOz<Õx =∞i U q èŒ"≥∞ÿ# ~° «fl=Ú`À_»#∞

Ñ¨xÖËHõ ã¨fi «O„uOz D ~° «fl"≥ÚHõ \ ˜ÜÕ∞ =∂#=Ùx J «∞º#fl « ã≤÷uH˜Q˘xáÈQÆÅ Œx K≥Ñ≤ÊÜ«Ú<åfl~°∞. ã¨~°ÊQÆO_®Å∞, <åQÆ ÀëêÅ∞, D ~° «flè•~°=Å¡ #tOzáÈ~Ú, ãO`å#„áêÑ≤Î, =Oâßaè=$kú, PÜ«Úëêºaè=$kú

HõeyÜ«Ú#fl@∞¡ H˘O Œ~°∞ =∞Ç¨ÏhÜ«ÚÅ=Å¡ ≥eÜ«ÚK«∞#flk. Uk Z@∞¡#fl#∞ "≥·_»∂~°º=Ú XHõ qt+ì"≥∞ÿ# ~° «fl=∞xÜÕ∞ ÉèÏqOK«=Öˇ#∞.

8887



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


"≥·_»∂~°º=Ú Ü≥ÚHõ ÅHõ∆=ÚÅ∞"≥·_»∂~°º=ÚÅ∞ ã¨Ç¨Ï[ã≤ Œú"≥∞ÿ# „Ñ¨HÍâ◊=ÚQÆeæ K«∂K«∞@‰õΩ Ñ≤e¡ Hõ#∞

„QÆ∞_»∞¤#∞ É’eÜ«ÚO@q. =ÚYº=ÚQÍ Jxfl "≥·_»∂~°º=ÚÅ‰õΩ Ö’Ñ¨Å=∞^èŒº ÉèÏQÆ=ÚÖ’ 'ã¨∂„`«=Ú— J#|_Õ `≥Å¡x^•~°=Ú =O\˜^˘Hõ\ ˜LO@∞Ok.Wk~° åflxfl U„ÑHõ ‰õΩ „uÑ≤Ê Õ P „ÑHõ ‰õΩ u~°∞QÆ∞ «∂ LO_®e.H˘xfl"≥·_»∂~åºÅ‰õΩ =∂„`«=Ú P~Ú=¸ÅQÍ („HÍãπQÍ) =∂„`«=Ú=ÙO@∞Ok.H˘xflÑ≤e¡ Hõ#∞„QÆ∞_»∞¤=ÖˇQÍHõ, Ñ¨ÙeHõO\˜„QÆ∞_»∞¤#∞ É’eÜ«ÚO@q. U q èŒ=ÚQÍ #∞#flÑ¨Ê\˜H© ã¨∂„ «=Ú «Ñ¨ÊxãïQÍ LO_»@=Ú =ÚYºÅHõ∆=Ú.

"≥·_»∂~åºÅÖ’ ≥Å∞ÑÙ~°OQÆ∞, Ñã∞ÑÙ~°OQÆ∞, Ñã∞ÑÙP‰õΩÑK«ÛÅ q∞„â◊=∞=~°‚=Ú,QÆK«ÛùHÍÜ«∞~°OQÆ∞ (ã≤"≥∞O\ò), QÀ èŒ∞=∞=<≥fl, ≥Å¡x ≥Å∞ÑÙ ~°OQÆ∞,P q èŒ=ÚQÍ<Õ #Å∞ÑÙ, hÅ=Ú ~ÚOHÍ q∞„â◊=∞=~å‚Å∞ Hõey# "≥·_»∂~°º~° åflÅ∞[email protected]~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ "≥·_»∂~°º=Ú =∂„ «=Ú=ÙO_» Œ∞.D ~°OQÆ∞ÅÖ’ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ Hõey# Hõ#Hõ"≥·_»∂~°º=Ú. #Å∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ Hõey#Hõ$+‚"≥·_»∂~°º=Ú Ñã∞ÑÙ, P‰õΩÑK«ÛÅ~°OQÆ∞Å∞ HõÅyÜ«Ú#flk âßº=∞"≥·_»∂~°º=Ú,JxÑ≤Å∞=|_»∞K«∞ "≥·_»∂~°º*ÏuÖ’ L «Î=∞"≥∞ÿ#qQÍ ÑïQÆÕÑ¨|_»∞K«∞#flq.g\˜Ö’ 1.Hõ#Hõ "≥·_»∂~°º=ÚÅ∞ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ Hõey„Ñ¨HÍâ◊=O «=ÚQÍ #∞O_ç Ö’Ñë ÉèÏQÆ=ÚÖ’ ≥Å¡xã¨∂„ «=Ú HõeyLO@∞Ok. nxx èŒiOz# Ü≥∞_»Å „|Ç¨Ï‡*Ï˝#=ÚHõeæ "Õ •O «=Ú,P è•ºu‡Hõâ◊HÎ ÃÑOá⁄O ŒQÆÅ=Ù. =∞iÜ«Ú q^•º q+Ü«∞=ÚÅO Œ∞ ã∂Hõ;„QÆÇ¨Ïâ◊HÎ, U q+¨Ü«∞=∞O ≥·##∞ xifi"å Œ=ÚQÍ =∂\Ï¡_» QÆÅ∞æ@,JYO_»H©iÎ„Ñu+ªÅ∞ ÅaèOK«QÆÅ=Ù. 2. Hõ$+‚"≥·_»∂~°º=∞#∞#k #Å¡\=~°‚=ÚQÍQÍh, hÅ=~°‚=ÚQÍQÍh „Ñ¨HÍâ◊=O «"≥∞ÿÜ«ÚO_ç QÆ~°ƒù=Ú#O Œ∞ã¨#flx ã¨∂„ «=Ú HõeyLO@∞Ok. nxx èŒiOz# Ü≥∞_»Å ã¨HõÖÏi+ì=ÚÅ∞,ÉÏ èŒÅ∞, Œ∞óY=ÚÅ∞ `˘ÅyáÈ~Ú èŒ#Hõ#Hõ =ã¨∞Î"åÇ¨Ï<åkãHõÖ·â◊fi~°º=O «∞Å∞ HÍQÆÅ~°∞.3.âßº=∞ "≥·_»∂~°º=Ú Ñã∞ÑÙ P‰õΩÑK«ÛÅÜ≥ÚHõ q∞„â◊=∞ =~°‚=ÚHõey ãÇÏ[ „ÑHÍâ◊ =∂#"≥∞ÿ Ö’ÑeÉèÏQÆ=ÚÖ’

"≥_»ÅÊQÆ∞ ã∂„ «=Ú Hõey =ÙO@∞Ok. nxx èŒiOz# Ü≥∞_»Å n~°…~°∞QÆ‡«Å∞ ("åº èŒ∞Å∞) x"åiOÑ|_»QÆÅ=Ù. q+ [O «∞=ÙÅ ÉÏ èŒÅO «iOK«

QÆÅ=Ù. ãHõÅ Õ= «Å∞ J#∞„QÆÇÏ=O «∞Ö· Ü«ÚO_» QÆÅ~°∞. ãHõÅ Õ= «Å∞J#∞„QÆÇ¨Ï=O «∞Ö· Ü«ÚO_»QÆÅ~°∞. Œ∞+ì„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞, Hõ$„u=∞ „Ñ¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ Œi*Ë~°ÖË=Ù. PÜ«Ú~åÌÜ«∞=Ú, Sâ◊fi~°º=Ú <˘ãÖQÆQÆÅ Œ∞. 4.Ñ≤OQÆà◊ J#∞ "≥·_»∂~°º=Ú Õ<≥=O\ ~°OQÆ∞ Hõey q∞QÆ∞Å „ÑHÍâ◊=O «"≥∞ÿQÆ~°ƒù=Ú#O Œ∞ ã¨#flx ã¨∂„ «=Ú HõeyÜ«ÚO_»∞#∞. nxx èŒiOz#Ü≥∞_»Å, =$uÎÜ«∞O Œaè=$kú, q[Ü«∞=Ú, P~ÀQÆº=Ú, Q“~°=– =∞~åº ŒÅ∞ÅaèOz rq «=Ú ã¨∞Y=O «=Ú HÍQÆÅ Œ∞. 5. ˆH «∞„Ñ≤Ü«∞ (Ñ≤e¡Hõ#∞fl~å~Ú) Wk QÆK«ÛùHÍÜ«∞~°OQÆ∞QÍh, QÀ èŒ∞=∞~°OQÆ∞Ö’QÍx LO_ç „Ñ¨HÍâ◊=O «"≥∞ÿ "≥_»Ö·Ê# ÖËHõ ã¨#flx #∂„ «=ÚHõey LO@∞Ok. Wq ã¨Ç¨Ï[=ÚQÍ QÆ∞O„_»OQÍ QÍh HÀ_ç„QÆ∞_»∞¤ PHÍ~°=ÚÖ’QÍh ÅaèãÎq, QÆ∞O„_»=ÚQÍ LO_Õ "≥·_»∂~åºÅ∞ ‰õÄ_® H˘xfl `å=ÙÅÜ«∞O Œ∞ ^˘~°Hõ=K«∞Û.nxx èŒiOz# Ü≥∞_»Å H «∞„QÆÇ¨Ï À+¨=ÚÅ∞ ˘ÅyOz n~å…Ü«Ú=Ù,HÍ~°ºã≤kú, ^èŒ#^è•#ºãÖÑ¨^ŒÅ∞ HõeyOK«QÆÅ^Œ∞.6."åº„Ñ¶¨∂H˜∆ J#∞"≥·_»∂~°º=Ú ÃÑ ŒÌÑ¨Ùe Hõ#∞„QÆ∞_»∞¤=Öˇ#∞O_ç (H˘Åk Z~°∞Ñ¨Ùr~°Å∞ HõeyLO@∞Ok) fHõ∆"≥∞ÿ# „Ñ¨HÍâ◊=ÚQÆey QÆ~°ƒù=∞^èŒº=ÚÖ’ ã¨#flxã∂„ «=Ú HõeyLO@∞Ok. nxx èŒiOz# Ü≥∞_»Å WO„ Œ =∞O„ «=ÚÅ∞«fi~°QÍ ã≤kúOK«@"Õ∞QÍHõ PÜ«∂ Õ=`å#∞„QÆÇ¨Ï=Ú Hõeæ ã¨HõÅ ã≤ Œ∞úÅ∞

KÕ‰õÄ~°QÆÅ=Ù. J„QÆHõ~°‡Å Ü«∞On ~° «fl è•~° „âı+ª=Ú.7.âıfi «=i‚ D"≥·_»∂~°º=Ú ãÊù\Hõ=Ú =Ö ≥Å¡x~°OQÆ∞ Hõeæ QÆ~°ƒù=ÚÖ’ KåÖÏ "≥_»Å∞ÊQÆÅ ã¨∂„ «=Ú Hõey LO@∞Ok. ã¨Ê\ ˜Hõ=Ú =Öˇ<Õ „Ñ¨HÍtã¨∞ÎO@∞Ok.Wk ÃÑ ŒÌÃã·AÖ’<Õ Åaèã∂Î =ÙO@∞Ok. nxx Z‰õΩ¯=QÍ x «ºÑÓ[ÅO Œ∞t=eOQÆ=ÚQÍ "å_»∞ «∞O\Ï~°∞. H˘O Œ~°∞ ÃÑ ŒÌ=ÚHõ Å#∞ HÀ~ÚOzHÍ=Åã≤# Ñï=∂=ÚÖ’ LOQÆ~åÖ’¡ ‰õÄ_® èŒiã¨∞ÎO\Ï~°∞. nxxèŒiOz# Ü≥∞_»Å ã¢ «Ê=~°Î#, x~°‡Å=∞#ã∞û, P è•ºu‡Hõâ◊HÎ, Õ=`åÉèíHÎ

ã¨HõÅâ◊√Éèí=ÚÅ∞ „áêÑ≤ÎOK«QÆÅ=Ù.

89 90



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


"≥·_»∂~åºÅÖ’ H˘xfl 'JÖQÍO„_≥\ò—— J<Õ Ô~O_»=*Ïu L#fl@∞¡ ≥eÜ«ÚK«∞#flk. D Ô~O_»=*Ïu "≥·_»∂~åºÅ∞ Jxfl ~°OQÆ∞Ö’¡#∞ Åaèã¨∞Î[email protected]Íh JkèHõ=ÚQÍ P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞Ö’<Õ Åaèã¨∞Î#flq. D "≥·_»∂~åºÅ∞ÑQÆ\ "Õà◊Ö’ P‰õΩÑK«Û ~°OQÆ∞Ö’ HõxÑ≤ã∂Î ~å„uÑÓ@ nÑÑÙ "≥Å∞QÆ∞Ö’K«∂z#Ñ¨C_»∞ =∂„`«=Ú Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ Hõey =ÙO@∞Ok. nxxèŒiOK«∞@=Å¡ HõeQ LÑÜ≥∂QÍÅ∞ JO «QÍ ≥eÜ«∞~å=@=Ú ÖË Œ∞.

áêâßÛ «∞ºÅ∞ =∂„ «=Ú nxx "≥∞ã¨‡i[=Ú, WO„ Œ*ÏÅ=Ú "≥Ú ŒÅQÆ∞q ŒºÅÖ’ LÑ¨Ü≥∂yã¨∞ÎO\Ï~°x „Ñ¨fu.

"≥·_»∂~°º=Ú #O Œe ^À+¨=ÚÅ∞„Ñü*Ïu ~° «fl=Ú#‰õΩ H˘xfl ^À+¨=ÚÅ∞O_»∞@ ã¨Ç¨Ï[=Ú. J\ì

^À+=ÚÖËx ~° «fl=Ú#∞ âß¢ã‘ÎÜ«∞ Ñ ŒÌ «∞ÅÖ’ èŒiOz#ÑC_Õ ã «Êe`åÅ∞HõÅ∞QÆ∞ «q. "≥·_»∂~°º ~° «fl=Ú#O Œ∞ ‰õÄ_® S Œ∞ q èŒ=ÚÖ·# Àã=ÚÅ∞≥eÑ≤ Ü«Ú<åfl~°∞. 1) Hõ~° ~° À+=Ú, ~° «fl=Ú áêb+π Ñ\˜ì# QÆ∞=fi~å~Ú

=Ö #∞#fl D À+=ÚQÆÅkQÍ QÆ∞iÎOKåe. nxfl èŒiOz# PHõã≤‡Hõ=ÚÖ·# „Ñ¨=∂ Œ=ÚÅ∞ «@ã≤úOÑ¨QÆÅ=Ù.2) Hõ~° â◊=∞<Õ ^À+¨=ÚQÆÅ ~° «fl=ÚÃÑ· ÉèÏQÆ=ÚÖ’ QÆ~°∞‰õΩQÍ LO@∞Ok. nxx èŒiOz# Jxfl "Õà◊ÅÜ«∞O Œ∞ Ü≥∞Å¡ å=ÙÅÖ’#∞ HõÅÇÏ=ÚÅ∞ „áêÑ≤Îã∞ÎO@q. 3) „`åã=∞#∞^À+¨=ÚQÆÅ "≥·_»∂~°º=Ú, ÃÑ·#Ö’Ñ¨Å #~°∞‰õΩÅ∞ HõeyÜ«ÚO_»QÆÅ Œ∞.nxx èŒiOz# ‰õΩ@∞O|=ÚÖ’xH "åiHQÆO_»=ÚÅ∞, =∞$ «∞º=Ù "≥Ú ŒÅQÆ∞ Ji+¨ì=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ*ËÜ«∞QÆÅ^Œ∞. 4) HõO@Hõ=∞#∞ ^À+¨=Ú#fl~° «fl=Ú, ÃÑ·#Ö’ÑÅ ‰õÄ_® =∞e#=ÚQÍ #∞O_ç HÍOuÇ‘Ï#"≥∞ÿ Ü«ÚO_»QÆÅ Œ∞.nxx èŒiOz# Œi„ Œ=Ú,Pã≤Î#+ì=Ú,KÀ~°ÉÏ èŒÅ∞ ãÖÉèíqOK«QÆÅ=Ù. 5) ÕÇÏ=∞#∞ À+=ÚQÆÅ "≥·_»∂~°º=Ú Hõiî#=ÚQÍ, #∞O_»∞@ÜÕ∞QÍHõ =~°‚HÍOux HÀÖ’Ê~Ú, Ñÿe#@∞ìQÍQÍh, „| ŒÌÖ·#@∞¡QÍ QÍh#∞O_»∞#∞. nxx ^èŒiOz# ^Œ∞+¨ì„QÆÇ¨ÏÉÏ^èŒ ÅkèHõ=ÚQÆ HÍQÆÅ^Œ∞.â◊„ «∞=$kú,JÑ¨HÍ~°=Ú [~°∞QÆQÆÅ Œ∞.U~°HõÎ"≥∞ÿ# "≥·_»∂~°º"≥∞ÿ##∞ Hõiî#=ÚQÍ #∞O_»∞@, „Ñ¨HÍâ◊=Ú ÖËHõáÈ=Ù@, |~°∞=Ù ÖËHõÜ«ÚO_»∞@, ÃÑ·#

Ö’Ñ¨ÖÏ=∞K«ÛÅ∞, K«∞Hõ Å∞. w «Å∞ QÆey Ü«ÚO_»∞@, Ö’Ñë ã¨∂„ «=Ú≥yÜ«Ú#fl@∞¡ HõxÊOK«∞@ J#∞ ^À+¨=ÚÅ∞ HõeyÜ«Ú#fl Ü≥∞_»Å Jxfl

~° «fl=Ú ã=∞ãÎ"≥∞ÿ# PÑ ŒÅ‰õΩ, LÑ„ Œ==ÚÅ‰õΩ =¸Å"≥∞ÿÜ«ÚO_»∞#∞.HÍ=Ù# J\ì ^À+¨=Ú ÖËqÜ« ÖË‰õΩO_® L#fl "≥·_»∂~°º=Ú<Õ èŒiOK«=Öˇ#∞.

"≥·_»∂~°º=Ú#∞ Ñ¨sH∆Oz q è•#=Ú"≥·_»∂~°º=Ú U *ÏuH˜ K≥Ok# ≥·##∞ Ñ≤e¡Hõ#∞fl=Öˇ „Ñ¨HÍâ◊=O «"≥∞ÿ

Ö’Ñë ÉèÏQÆ=ÚÖ’ Z@∞ „kÑ≤Ê Õ J@∞ u~°∞QÆ∞K«∞O_»∞ ã¨∂„ «=Ú HõeyÜ«ÚO_»∞@ KåÖÏ=ÚYº=Ú. W\ì "≥·_»∂~°º=ÚÖË è•~°‰õΩ „Ñ¨â◊ãÎ=ÚÖ·Ü«Ú#flq. "≥Å"≥Å É’~Ú#@∞¡O_ç, HÍOuÇ‘Ï#=Ú =∞e#=ÚQÍ #∞O_ç#=∞OzkHÍ Œ∞. ~° «fl=Ú U ÉèÏQÆ=∞O ≥·##∞ Ñ¨QÆ∞Å∞ K«∂Ñ≤Ü«ÚO_»∞@,Ö’ÑëÉèÏQÆ=ÚÖÁ =∞\ì, ~åà◊√§, Wã¨∞Hõ, =∞_ç¤=O\˜ Ñ¨ •~°ú=∞LÅ∞*ËiÜ«ÚO_»∞@, L~°∞=Ù‰õΩ «QÆæ |~°∞=ÙÖËHõ ÕeHõQÍ #∞O_»∞@, ÉÁQÆ∞æ=Ö#Å¡QÍ#∞O_»∞@ =∞OzkHÍ Œ∞. ÖË «Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙÑ¨K«Û ~°OQÆ∞Ö’#∞#fl "≥·_»∂~åºÅ∞ ÉÏQÍ„Ñâ◊ãÎ"≥∞ÿ#q. Z~°∞ÑÙ~°OQÆ∞Ö’ "≥·_»∂~°º=Ú ÅaèOK«∞@ KåÖÏHõ+ì=Ú.~°HõÎ=~°‚=ÚQÆÅ "≥·_»∂~°º è•~°=Å¡ n~°…"åº èŒ∞Å∞ JO «iOK« QÆÅ=Ù.=∞iÜ«Ú Éèí∂ « Éèíq+º ü =~°Î=∂#=ÚÅO Œ∞ [~°∞QÆ∞ Jxfl q+Ü«∞ =ÚÅ∞J=QÆ «=ÚÅ∞ HÍQÆÅ=Ù. Wk q+¨Ç¨Ï~°=Ú. nxx èŒiOz# "åiK≥O`«‰õΩ Hõ$Ï~°ã¨~°Ê=ÚÅ∞ ^Œi*Ë~°ÖË=Ù.WO^Œ∞ PHÍâ◊hÅ=Ú=O\˜~°OQÆ∞QÆÅ ã¨∂„ «=Ú#fl WOHõ#∂ =∞Ç¨Ï «Î~° „Ñ¨Ü≥∂[#=ÚÅ∞ KÕ‰õÄ~°QÆÅ=Ù.

"≥·_»∂~°º=Ú Ü≥ÚHõ ÃÑ·ÉèÏQÆ=Ú áêÅ=Ö#∞, Ñ≤OQÍ=Ö#∞ #∞#∞ÑÙQÍLO@∞Ok. nxx K«∂_»QÍ<Õ Ñ≤e¡ Ü≥ÚHõ HõO\˜„QÆ∞_»∞¤ *Ï˝Ñ¨Hõ=Ú#‰õΩ~å=Öˇ#∞. D ~° «fl=Ú#O Œe #∂eáÈQÆ∞=O\˜ ã¨∂„ «=Ú, ~° «fl=Ú#∞Z@∞ „Ñ¨Hõ ‰õΩ uÑ≤Ê# J@∞ „Ñ¨Hõ ‰õΩ u~°∞QÆ∞K«∞O_»=Öˇ#∞. À+¨QÆ∞=ÚÅÖ’ ≥Å∞Ñ|_ç# U À+=Ú‰õÄ_® HõeyÜ«ÚO_»‰õÄ_» Œ∞. =ÚYº=ÚQÍ*Ïu "≥·_»∂~°º=Ú#∞ ~å„u"Õà◊ÅO Œ∞ nÑ¨Ñ¨Ù "≥Å∞QÆ∞Ö’ K«∂z#@¡~Ú#

91 92



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


^•x Ü≥ÚHõ ã¨Ç¨Ï[ =~°‚=Ú#∞ HÀÖ’Ê~Ú =∞~˘Hõ ~°OQÆ∞Ö’ Hõ#∞Ñ≤ã¨∂ÎLO@∞Ok. pHõ\’¡ =∂„ «O Ñ≤e¡Hõ#∞fl =Öˇ<Õ „Ñ¨HÍtã¨∞ÎO@∞Ok.

*’ºuâß≈G=ÚÖ’ "≥·_»∂~åºÅ „áê è•#º «"≥·_»∂~°º ~° åflÅ∞ ˆH «∞„QÆÇ¨xH˜ ãÖ|OkèOz#q. <åºÜ«∂<åºÜ«∞

q"ÕK«#, ÑÙºáêÑ q=Hõ∆ «, èŒ~å‡ èŒ~°‡ ÑijÅ#QÆÅ z„ «QÆ∞ÑÙÎx JOâ◊=Å¡ D "≥·_»∂~°º ~° åflÅ∞ ÑÙ\˜ìxÅ∞¡ H˘O Œ~°∞ K≥|∞`å~°∞. â◊~° å¯Å=ÚÖ’K«O„ Œ∞x Ü≥ÚHõ ëÈ_»â◊Hõà◊Å∞QÆÅ "≥<≥flÅH˜~°ÏÅ∞ H˘xfl ~°™êÜ«∞xHõè• «∞=ÙÅ∞ QÆeæ# tÖÏÉèí∂=ÚÅO Œ∞ „Ñ"ÕtOz JK«Û\ ~°ã è• «∞=ÙÅ∞QÆÅ

tÅÅ‰õΩ K«O„ ŒH˜~°ÏÅ‰õΩ HõeˆQ Ñ¨~°ã¨Ê~° ãÖÜ≥∂QÆO=Å¡ P tÅÅ∞H˘O`«HÍÖÏxH˜ "≥·_»∂~°º~°`åflÅ∞QÍ =∂~°∞K«∞#fl=x H˘O^Œi Jaè„áêÜ«∞=Ú. Uk U"≥∞ÿ##∞ «#HõO@∂ XHõ q èŒ"≥∞ÿ# „Ñ ÕºHõ « HõeæÜ«Ú#fl"≥·_»∂~°º=Ú =∂#= ÕÇÏ=Ú ÃÑ·<ÕQÍHõ, J «x ÉèÏqrq « Ñ¶e`åÅg∞ Œ‰õÄ_® „Ñ¨ÉèÏ"åxfl K«∂Ñ¨QÆÅ Œ∞.

Jâ◊fix, =∞Ñ¶∞, =¸Å [#‡#Hõ∆„`åÅ∞QÍ HõeyÜ«Ú#fl"å~°∞ "≥·_»∂~åºxflUã=∞Ü«∞=ÚÖ’<≥·<å èŒiOK«=K«∞Û#∞. q∞ye# #Hõ∆„`åÅ∞QÆÅ"å~°∞ «=∞[#‡HÍÅ=Ú#O Œe „QÆÇÏã≤÷u ##∞ãiOz H «∞=Ù Ü≥ÚHõ À+„Ñ Œ"≥∞ÿ#HÍÅ=ÚÅO Œ∞ D ~° «fl=Ú#∞ èŒiOK«∞@L «Î=∞=Ú. [#‡ *Ï «Hõ=ÚÅ#O Œ∞, D~° «fl=Ú#∞ èŒiOK«∞@ L «Î=∞=Ú. [#‡*Ï «Hõ=ÚÅ#O Œ∞,â◊√Éèí™êú#=ÚÅO Œ∞ H «∞=Ù |ÅÇ‘Ï#∞_≥· L#flÑC_»∞ "≥·_»∂~°º è•~°KÕã≤#P ˆH`«∞„QÆÇ¨Ï=Ú ã¨HõÅâ◊√Éèí=ÚÅ∞ <˘ãÖQÆQÆÅ_»∞. |Å=O`«∞_≥·#6–8–12 ™êú#=ÚÅO Œ∞#, P ™êú<åkèÑ¨ «∞Å`À HõeÜ«Ú@, K«∂_»|_»∞@ KåÖÏ^À+¨„Ñ¨ Œ=Ú. áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅÜ«∞u, Œ$+≤ì, "Õ èŒÅ=O\˜ãO|O èŒ=ÚÅ∞ HõeæÜ«Ú#fl H «∞=Ù JÑHÍ~°=Ú#∞ KÕÜ«∞QÆÅ_»∞. ÅQÆfl=Ú#∞O_ç 2=™êú#=Ú#O Œ∞ áêÑ¨ |Å=Ú QÆÅ H «∞=ÙO_»∞@, P q èŒ=ÚQÍ<Õ ÑOK«=∞ ™êú#=∞O Œ∞O_»∞@, U_»= ™êú#=∞O Œ∞O_»∞@ 9=™êú#=∞OŒ∞O_»∞@ ‰õÄ_® ^À+¨„Ñ¨ Œ"Õ∞.

[#‡ÅQÆfl=Ú ##∞ãïOz U~°Ê_ç# „QÆÇ¨Ï=ÚÅ |ÖÏ|Å=ÚÅO Œ∞ˆH`«∞ „QÆÇ¨Ï=Ú Ñ¨ÓiÎ |Å=O`«∞_≥· ^Œ∞+¨ì™êú#=ÚÅO^Œ∞O_»QÍ J`«x=∞ÇÏ~°Ìâ◊, JO «~°Ìâ◊Å∞ W «~° Ü≥∂QÆ Œâ◊ÅÖ’ W «x JO «~°Ìâ◊Å∞, q Œâ◊Å∞ãÖÉèíqOz #Ñ¨C_»∞ +¨_»fi~°æ|Å=Ú, J+ìHõ=~°æ aO Œ∞|Å=Ú HõeyH «∞=Ù QÀKå~°=Ú#O Œ∞ Œ∞+ì™êú#=ÚÅO Œ∞ ãOÉèíqOK«∞ HÍÅ=Ú#O Œ∞Q˘Ñ¨ÊÉèíÜ«∞=Ú`À ‰õÄ_ç# Hõ+ì=ÚÅ∞ „áêÑ≤ÎOK«QÆÅ=Ù. JO ÕQÍHõ ^À+¨„Ñ¨ Œ"≥∞ÿ# ˆH «∞„QÆÇ¨xH˜ ãÖ|OkèOz# HÍÖÏÅÖ’Ñ≤zÛ, L<å‡ Œ=Ú,ã¨<å‡#=Ú, aè‰õ∆ΩHõ=$uÎ, Hõ$Ï~°„Ñ¨ Õâ◊=ÚÅO Œ∞ x"åã¨=Ú, ãïÜ≥ÿ∞#PÇ¨~°x„^•^Œ∞Å∞ ÖË‰õΩO_»∞@, ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ∞ JHÍ~°=ÚQÍ `«iyáÈ=Ù@, Hõ$+≤, <åâ◊#=Ú, L^ÀºQÆ ÉèíOQÆ=Ú, ‰õΩ@∞O|HõÅÇÏ=Ú, q~°HÎ,ÉèÏ~åº#+¨ì=Ú,Ñ≤`«$=∞$u, ãÖ`å# Hõ+¨ì–#+¨ì=ÚÅ∞, ^Œ∞+‘¯iÎ, JÑ¨[Ü«∞=Ú,"Õ Œ#,â◊„ «∞cèu, q+¨[O «∞=ÙÅKÕ „Ñ¨=∂ Œ=Ú, èŒ#ãÖ|O èŒ=∞~Ú# W|ƒO Œ∞Å∞, HÀ~°∞ì =º=Ç~°=ÚÅÖ’ „Ñu‰õÄÅ «, =∞<À=º èŒ,Ñ≤Å¡Å‰õΩ ÉÏÖÏi+ì=ÚÅ∞, ‰õΩ~°∞Ñ¨ÙÅ∞ "≥Ú ŒÅQÆ∞ K«~°‡"åº èŒ∞Å∞, HõÅ~å,q_»∞=x «Å<˘Ñ≤Ê, Jr~°‚"åº èŒ∞Å∞, Œ∞~° ŒÅ∞, P@ Å=∞‡, "ÕÑ¨Ñ¨Ù=Ùfi( «_»Ñ~°)L|ƒã=Ú, HÍº#û~ü, QÆ∞„~°ÑÙ"å «=Ú, f„= Œi„ Œ=Ú, "≥Ú ŒÅ∞QÍQÆÅ J<ÕHõ q+=∞ÑiÏ=∞=ÚÅ∞ ãOÉèíqOz Œ∞óYÃÑ@ìQÆÅ=Ù. J@∞=O\˜ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ "≥·_»∂~°º ~° «fl è•~°=Å¡ ã¨ «Êùe`åÅ∞ HõÅ∞QÆ∞ «q.

"≥·_»∂~åºÅ ^•fi~å HõeˆQ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞L «Î=∞*ÏuH˜ *ˇOk ^À+¨~°Ç≤Ï «=∞~Ú# "≥·_»∂~°º=Ú#∞ èŒiOz#

Ü≥∞_»Å rq «=Ú Jaè=$kú •Ü«∞Hõ=ÚQÍ #∞O_»∞@ÜÕ∞QÍHõ PiúHõÑ¨Ù+≤ì,Hõ$+≤H˜ ~åÕÑ¨Ù, L^ÀºQÆ„áêÑ≤Î, JkèHÍ~°=Ú, [<å Œ~°, Ñ¨Å∞‰õΩ|_ç,H©iÎ Q“~°==∞~åº ŒÅ∞, Éè’QÆÉèÏQÆº ãÖÑ¨ ŒÅ∞, "åÇ¨Ï#„áêÑ≤Î, QÆ$Ç¨ÏÅaÌ,Hõà◊„ « ™œYº=Ú, ‰õΩ@∞O| ã¨∞YâßO «∞Å∞, â◊„ «∞<åâ◊#=Ú, [Ü«∞=Ú,HÍ~°ºã≤kú, ÕÇ¨~ÀQÆº=Ú,ã¨HõÅ"åºkè<åâ◊#=Ú,PÜ«Ú~°$fikú, Ji+ì x"å~°, Œ∞+ì„QÆÇ¨Ï ÉÏ è•q=ÚHÎ, Õ=`å#∞„QÆÇ¨Ï=Ú–ã¨∞Y=Ú, âßOu,

93 94



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


ã^•ƒù=#, ã[#¿ãflÇÏ=Ú, ã~°Ê^À+ÑiÇ~°=Ú, ãO`å#„áêÑ≤Î, =Oâßaè=$kÌ HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù.

"≥·_»∂~°º=Ú J «ºO « =∞Ç≤Ï=∂xfi «"≥∞ÿ# ŒQÆ∞@=Å# nxfl èŒiOK≥_»∞"åiH˜ ã¨HõÅˆH∆=∞=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ*ËÜ«∞QÆÅ Œ∞. „Ñ¨ã¨=HÍÅ=ÚÖ’ ¢ã‘ÎÅ‰õΩQÆÅ∞QÆ∞ J<ÕHõ ÉÏ èŒÅ#∞ x"åiOz ã∞Y=ÚQÍ j„Ñ¶∞=ÚQÍ „Ñã==Ú#∞*Ë~ÚOÑ QÆÅ Œ∞. D ~° «fl=Ú#∞ h\Ü«∞O Œ∞ "≥·z H˘O «¿ãÑ\ «~åfi «~° «fl=Ú#∞fã≤ Ph\x ¢ã‘ÎÅKÕ „^•qOz# j„Ñ¶∞=ÚQÍ „ÑãqOK«∞@ÜÕ∞QÍHõ „Ñã"å#O «~°=Ú ãOÉèíqOKÕ Œ∞+ìÅHõ∆=ÚÅ #∞O_ç ÑÓiÎ ~°Hõ∆HõeyOK«QÆÅ Œ∞. K«~°‡"åº èŒ∞Å∞ QÆÅ"åi "≥·_»∂~°º=Ú#∞ Jkè"åã¨=ÚQÍqOz# h\˜KÕ ™êfl#=ÚKÕÜ«ÚK«∞#fl J#uHÍÅ=Ú#O^Õ J\˜ìK«~°‡"åº èŒ∞Å#∞Oz q=Ú‰õΩÎÖ· P~ÀQÆº=O «∞Å∞ HÍQÆÅ~°∞. QÆ$Ç¨Ï=Ú#O Œe ã≤OÇ¨Ï^•fi~°=Ú#‰õΩ ÃÑ· ÉèÏQÆ=ÚÖ’ "≥·_»∂~°º=ÚÅ∞ åÑ¨@=Ú*Ë~ÚOz# JQÆ$ÇÏ=Ú #O Œ∞ x=ã≤OK«∞"åiH J=∞‡"å~°∞, P@Å=∞‡,«_»Ñ¨~°, HõÅ~å,=∞ã¨∂z "≥Ú ŒÅQÆ∞ "åº èŒ∞Å∞ ÉÏkèOK«=Ù."≥·_»∂~°º~° «fl=Ú J"≥∂Ñ¶∞â◊HÎ ãOÑ#fl"≥∞ÿ#k. Wk èŒiOz# Ü≥∞_»Å

â◊„ «∞=ÙÅ q∞„ «∞Å∞QÍ =∂iáÈQÆÅ~°∞. Ñ¨QÆ"å~°∞KÕÜ«Ú KÕ «|_ç „Ñ¨Ü≥∂QÆ=Ú "≥Ú ŒÅQÆ∞ Hõ$„u=∞=ÚÅ∞, Éèí∂ «–ÉèË åà◊, Ü«∞Hõ∆~åHõ∆ã¨, âßH˜h,HÍq∞h, "≥∂Ç≤Ïh,„QÆÇ¨ÏÉÏ èŒÅ∞ Œi*Ë~°ÖË=Ù. =∞O„ «™ê èŒ‰õΩÅ‰õΩ j„Ñ¶∞=ÚQÍ J Œ∞ƒù « â◊‰õΩÎÅ <˘ãOQÆQÆÅ Œ∞. D "≥·_»∂~°º=ÚÅ *ÏuH *Ok#\˜ì''JÖˇQÍ˚O„_çÜ«∂—— J<Õ P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞QÆÅ "≥·_»∂~°º=Ú WO„^Œ*ÏÅq^ŒºÅ=O\˜ "å\˜Ö’ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°x K≥|∞`«∞O\Ï~°∞.nxx "åˆ~q èŒOQÍ LÑÜ≥∂y™êÎ~À HÍh W\˜ì~° «fl=Ú#∞ èŒiOz#O Œ∞=Å¡ "åiHÍq ŒºÅ∞ j„Ñ¶∞=ÚQÍ ã≤kúOz „Ñ Œ~°≈#Å∞ Hõ~° «ÖÏ=∞ÅHõ=ÚQÍ =ÙO_»QÆÅ=x =∂„ «=Ú #=∞‡=K«∞Û. U"Õ"À =∞Ç≤Ï=∞Å∞ EÑ≤ [<åxfl PHõi¬OKÕJ<ÕHõ =∞Ok ÉÏÉÏÅ KÕu „"Õà◊§‰õΩ ~°Hõ~°HÍÅ ~° åflÅ LOQÆ~åÅ∞ LO@∂=ÙO@q. "å\Ö’¡ DHÀ=‰õΩ *Ok# "≥·_»∂~°ºLOQÆ~°=Ú ‰õÄ_® =ÙO_»@=ÚÖ’ Pâ◊Û~°º=ÚÖË Œ∞. "≥Ú «Î=Ú g∞ Œ "≥·_»∂~°º ~° «fl=Ú L «Î=∞*Ïu

≥·#ÑC_»∞ Q˘ÑÊ J Œ$ëêìxfl HõeyOz rq «=ÚÖ’ =∞Oz Jaè=$kúxHõÅ∞QÆ*Ëã∞ÎOk. "Õ∞ è•â◊HÎ, PÖ’K«<å Ñ\=∞, HÍ~°º™ê èŒ#K«, [<åHõ~°¬,[#~°O[# (ã"≥∂‡ÇÏ#)ÅH© "≥·_»∂~°º =Ú#∞ q∞Oz# ~° «fl=Ú =∞~˘Hõ\˜ÖË^Œ∞.

"≥·_»∂~°º=Ú#∞ èŒiOKÕ Ñ¨ Œúu~° åflÅ‰õΩ, „QÆÇ¨Å‰õΩ KåÖÏ Jq<åÉèÏ= ãÖ|O èŒ=ÚÅ∞#flq. J Õ

q èŒ=ÚQÍ DÔ~O_çO\H© =∂#= rq`åÅ‰õΩ ‰õÄ_® ŒQÆæ~° ãO|O è•Å∞#flq.rq «=ÚÖ’ HõeQ Hõ+ì–ã∞MÏÅ∞, "åºkèÉèíÜ«∂Å∞, Œ∞óYãO`ÀëêÅ‰õΩ, „QÆÇ¨Å∞ =¸ÅHÍ~°=∞x *’ºuâß≈G=Ú K≥|∞`«∞#flk. D=∂#= rq «=ÚÖ’ HõeˆQ =ºuˆ~Hõ Ñ¶ÖÏÅ#∞O_ç «Ñ¨CH˘x Ñ¨ÓiÎâ◊√ÉèíÑ¶ë`åÅ∞ á⁄O^Œ_®xH˜ „QÆÇ¨ÏâßO`«∞Å`ÀÉÏ@∞QÍ ~°`«fl=ÚÅ#∞èŒiOKÕ q è•<åÅ∞ ‰õÄ_® *’ºuâß≈GÑ~°"≥∞ÿ#"Õ? U~° «fl=Ú U ã=∞Ü«∞

=ÚÖ’ Uq èŒ=ÚQÍ èŒiOKåe. J<Õq+¨Ü«∂Å∞ Ñ¨Ó~°fi~° åflÅ‰õΩ =Öˇ<Õ"≥·_»∂~°º=Ú#‰õΩ ‰õÄ_® ≥Å∞Ñ¨|_çÜ«Ú#flk.

^À+~°Ç≤Ï «"≥∞ÿ L «Î=∞*ÏuH *Ok „ÑHÍâ◊=O «"≥∞ÿ# "≥·_»∂~°º=Ú#∞ |OQÍ~°∞,"≥O_ç ÖËHõ ÑOK«Ö’ÇÏ=ÚÅ`À «Ü«∂~°∞KÕÜ«∞|_ç# LOQÆ~°=Ú #Okq∞_çÛèŒiOKåe. LOQÆ~°=Ú#‰õΩ J_»∞QÆ∞ÉèÏQÆ=Ú ~°O„ èŒ=Ú Hõey =ÙO_Õ q èŒ=ÚQÍ<Õ,

ÃÑ·ÉèÏQÆ=ÚÖ’ èŒfi*ÏHÍ~°=ÚÖËHõ =~°∞ÎÅ, K« «∞~°„™êHÍ ~°=Ú QÆey# Ñ‘~î°=Ú#∞U~°Ê~°z ^•x =∞^èŒºÉèÏQÆ=ÚÖ’ ã¨∂„`«=Ú ÃÑ·H˜ HõxÑ≤OKÕ q^èŒ=ÚQÍ"≥·_»∂~°º=Ú#∞ ayOz, â◊√kúQÍqOz# Ñ≤=∞‡@ âß¢™ÈÎHõÎ =ÚQÍ ëÈ_»â’ÑKå~°Ñ¨Ó[Å∞ x~°fiiÎOz â◊√Éèí=ÚÇ¨ ~°Î=ÚÖ’ èŒiO Kåe.

ˆH`«∞„QÆã¨ Î"≥∞ÿ# ã¨∂~°ºK«O„^Œ„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ãÖÉèíqOz# HÍÅ=ÚÖ’"≥·_»∂~°º~° åflxfl LOQÆ~°=ÚÖ’ ayOK«@=Ú KåÖÏ L «Î=∞=Ú. =∞iÜ«Ú=¸Å,L «Î~åëê_è», èŒx+ª J#∞ #Hõ∆„ «=ÚÅ∞ ‰õÄ_ç=zÛ J=∂"åã¨º Pk"å~°=ÚQÍh, =∞$QÆt~°1–2 áê^•Å∞, L «Î~° #Hõ∆„ «=ÚÅ∞QÆÅ ™È=∞"å~°=Ú#O Œ∞ QÍh, „âß==∂ã=ÚÖ’ â◊√Hõ¡ÑOK«g∞, ÑÓi‚=∂ u äŒ∞ÅÜ«∞O Œ∞QÍh

95 96



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


=~°˚ ^Œ∞~°∞‡Ç¨˙~°Î=ÚÅ∞ ÖË‰õΩO_® K«∂z ~°qÖËHõ K«O„^ŒÇ¨ÏŸ~°Å∞ [iˆQã¨=∞Ü«∞OÖ’ "≥·_»∂~åºxfl LOQÆ~°=ÚÖ’ ayOKåe. P «~åfi « •xx XHõk#=∞O`«Ü«Ú LÅ= h\˜Ü«∞O^Œ∞, =∞~°∞k#=Ú ÑÖK«QÆ=º=ÚÅO^Œ∞,=¸_»=k#=Ú Õ<≥#∞ HõeÑ≤# h\˜Ü«∞O Œ∞ x„ ŒÅ∞ QÍqOÑ¨*Ëã≤, â◊√^Àú^ŒHõ=Ú KÕ`« ÑÖKå=∞$`«=ÚÅ`À#∞ ™êfl#=Ú QÍqOÑ¨*Ëã≤, DLOQÆ~°=Ú#‰õΩ âß¢™ÈÎHõÎ qkèQÍ èŒŒ∂Ñ¨nÑ¨ <≥·"Õ Œº=Ú ÅKÕ ëÈ_»â’Ñ¨Kå~°ÑÓ[Å∞ QÍqOz# Ñ≤=∞‡@ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# â◊√Éèí =ÚÇ˙~°Î=Ú#O Œ∞ KÕuH^èŒiOÑ¨=Öˇ#∞.

èŒiOK≥_ç"å~°∞ «=∞‰õΩ `å~å|Å K«O„ Œ|Å=ÚÅ∞ Hõeæ# â◊√Éèíu äŒ∞ÅÜ«∞O Œ∞ Hõ$uÎHõ, ~ÀÇ≤Ï˜, =∞$QÆt~°, L «Î~°, Ç¨ÏãÎ, z «Î, „â◊=, èŒx+ªL «Î~åëê_è® #Hõ∆„ «=ÚÅQÆÅ Pk, ™È=∞, =∞OQÆà◊"å~°=ÚÅO Œ∞ èŒ#∞s‡#,‰ õ ΩOÉ è í~åâ ◊ √Å∞Q ÆÅ ã ¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ =ÙOQ Æ~ °=Ú#∞ ^ è ŒiOK « ∞@„Ñ¨â◊ãÎ=Ú. èŒiOK«∞@‰õΩ =ÚO Œ∞QÍ Ñ¨ÓlOz# LOQÆ~°=Ú#∞ «#‰õΩ_ç KÕuÇ¨ÏãÎ=Ú #O Œ∞OK«∞H˘x «∂~°∞ÊÖËHõ L «Î~°=ÚY=ÚQÍ xÅ|_ç QÆ∞~°∞=Ù#∞,QÆÑüx è•ºxOz ''FO „Ç‘ÏO „H©O SO „Ç‘ÏO NO ˆH «"Õ YO_» t~°¿ã™êfiÇ¨—— J#∞ =∞O„ «=ÚQÍh ''™È"≥∂ èŒ∞Q∑O—— J#∞ "Õ Œ=∞O„ «=Ú#∞QÍh108Ñ¨~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤Oz LOQÆ~°=Ú#∞ =Ú=∂‡~°∞ Hõ#∞ÅHõ^Œ∞ÌH˘xLOQÆ~°Ñ¨Ù (J<åq∞Hõ) „"ÕeH˜ èŒiOKåe. ¢ã‘ÎÅ∞Z_»=∞KÕu LOQÆ~°Ñ¨Ù „"ÕeH˜èŒiOz##∞ ^À+¨=ÚÖË Œ∞. D "≥·_»∂~°º =Ú#∞ ÉÁ@#„"ÕeH˜ èŒiOz#

=∞O„ «ã≤ Œ∞úÅ∞ KÕ‰õÄ~°QÆÅ=Ù. K«∂Ñ¨Ù_»∞ „"ÕeH˜ èŒiOz# P è•ºu‡HÍaè=$kú,"≥·~åQÆº=Ú, "≥∂Hõ∆=Ú „áêÑ≤ÎOK«QÆÅ=Ù. #_çq∞„"ÕeH èŒiOK«‰õÄ_» Œ∞. z\H#„"ÕeH˜ èŒiOz# "åºáê~åaè=$kú, L^ÀºQÆ„áêÑ≤Î, q^•º[Ü«∞=Ú, HÍ~°ºã≤kúHõÅ∞æ#∞. Ç¨ÏãÎHõOHõ=Ú#Ok q∞_çÛ =∞˜Hõ@∞ì#‰õΩ (QÍA=Öˇ) èŒiOz#ã¨~åfi~°ú ™ê èŒ#=Ú HõÅ∞æ#∞.

#=~° «fl =Ú„kHÍ è•~°#=~°`«fl=ÚÅÜ≥ÚHõ¯ „Ñ¨ÉèÏ==Ú, L#flu J™ê=∂#º"≥∞ÿ#kQÍ K≥Ñ¨Ê

|_ç#k. ~° «fl=ÚÅ Ü«∞O Œe qq èŒ =~°‚=ÚÅ HÍOuÑÙO[=ÚÅ‰õΩ =∂#=ÙÅ

Ü≥ÚHõ Éè∫uHõ èŒ~°‡=ÚÅ‰õΩ KåÖÏ ŒQÆæ~° ãÖ|O èŒ=ÚÅ∞#flq. N[QÆ ü l üL «ÊÖò J<Õ „Ñ¨ã≤ Œú âßG"Õ «Î ''#=∞‡Hõ=Ú——J<Õk Jxfl\˜Ö’H˜ KåÖÏ Q˘Ñ¨ÊkJx K≥áêÊ~°∞. =∂#=Ùx â◊s~°=ÚÖ’#∞z [xOKÕ P~å J#|_Õ qq èŒHÍOu `«~°OQÍÅ∞ #=~°`åflÅ #∞Oz L`«ÊuÎ JÜÕ∞ºHÍOu H˜~°ÏÅ∞XˆHq èŒOQÍ XˆHâ◊HÎ Hõey =ÙO_»@=Ú=Å# =∂#= rq`å Å#∞ fiÛk ŒÌ\ÏxH˜ D #=~° åflÅ∞ ZO «QÍ<À LÑ¨Ü≥∂yOK«QÆÅ=Ù.

#=„QÆÇ¨Å∞–"å\˜ „Ñ¨ÉèÏ==Ú U q èŒ=ÚQÍ =∂#=ÙÅ Hõ~°‡Ñ¶ÖÏÅ‰õΩHÍ~°"≥∂ J Õ q èŒ=ÚQÍ #=~° åflÅ Ü≥ÚHõ „Ñ¨ÉèÏ==Ú ‰õÄ_® =∂#=Hõ~°‡Ñ¶e`åÅ#∞ fiÛk ŒÌQÆÅ =Å#@O Ü«∞^•~°ú=Ú.

#=~°`åflÅ‰õΩ, #=„QÆÇ¨Å‰õΩ QÆÅ ãÖ|O^è•xfl Ñ¨Ù~°ã¨¯iOK«∞H˘x U„QÆÇ¨Ï=Ú ^À+¨=ÚQÍ #∞#flÑ¨C_»∞ „QÆÇ¨Ï ãÖ|Okè « ~° «fl=Ú#∞ èŒiOK«@O PKå~°=ÚQÍ =ã¨∞Î#flk. Hõâ◊ºÑ¨â◊‡ $u "≥Ú ŒÅQÆ∞ *’ºuâß≈G „QÆO è•ÅÖ’ #=~° åflÅ#∞ XH LOQÆ~°=ÚÖ’ ‰õÄiÛ èŒiOKÕ Ñ Œú «∞Å∞ qÑÙ ÅOQÍq=iOzÜ«Ú<åfl~°∞. U Ñ¶e «=Ú H˘~°‰õΩ U ~° «fl è•~° „âı+ª=∞x ÉèÏqOz^•xx èŒiOK«∞@^•fi~å U Ñ¶e`åxfl á⁄O Œ∞K«∞<åfl~À! J Õ q èŒ=ÚQÍ#=~° «fl LOQÆ~°=Ú èŒiOK«∞@=Å¡ Jxflq èŒ=ÚÖ·# Ñ¶e`å Å#∞ PÜ«∂ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ á⁄O ŒQÆÅ~°∞. D q èŒOQÍ `˘q∞‡k ~° åflÅ#∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞Û#flÑC_»∞ ~° «fl=ÚÅxÜ«Ú XHq èŒ"≥∞ÿ# Ñi=∂=ÚÖ’ LO_» @=Ú KåÖÏ=ÚYº=Ú. ÃÇÏK«∞Û «QÆ∞æÅ∞ QÆÅ ~° åflÅ∞ HõeÑ≤ èŒiOK« ‰õÄ_» Œ∞. JO Œ∞=Å#XˆH Ãã·AÖ’ LO_Õ ~°`åflÅ<Õ #=~°`«fl =Ú„kHõÖ’ Wq∞_çÛ ^èŒiOK«=Åã≤Ü«Ú#flk.

#=~° «fl=ÚÅ#∞ XˆH LOQÆ~°=∞O Œ∞Oz èŒiOz# JO Œe ã¨∂~°º„QÆÇ¨ÏÑ~°"≥∞ÿ# ÔHOÑÙ „Ñu=∂ã=Ú P =∂ã ãO|Okè « Ji+ì=ÚÅ#∞ áê~°„^ÀeãÑ¶Å «#∞, Wëêì~°úã≤kúx, HõÅ∞QÆ*Ëã∞ÎOk. K«O„ Œ„QÆÇÏ=Ú#‰õΩ ãO|OkèOz#=Ú «º=Ú K«O„ ŒHõà◊Å^•fi~å ÅaOKÕ r=â◊HÎx ZÅ¡"Õà◊ÖÏ =∂#=â◊s~åÖ’¡„ÑãiOÑ*Ëã∞ÎO@∞Ok. =∞OQÆà◊„Ñ Œ"≥∞ÿ# ‰õΩ[„QÆÇÏ ~° «fl=Ú ÑQÆ_»=Ú âßs~°Hõ=∂#ã≤Hõ Ñïã≤ú «∞Å#∞ K«Hõ kkÌ P~ÀQÆº=O «∞ Å∞QÍ fiÛk Œ∞Ì@^•fi~å

97 98



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


=∞OQÆà◊=Ú#∞ HõÅ∞QÆ*Ëã∞ÎOk. |∞ èŒ„QÆÇÏÑ~° "≥∞ÿ# ÑK«Û zHÍ‰õΩÅ#∞ áê~°„^Àeã Œ∞ƒùkÌx, "Õ∞ è•â◊HÎx, *Ï#=Ú#∞ „ÑãiOK«QÆÅ Œ∞. QÆ∞~°∞„QÆÇÏ ãO|Okè «Ñ¨Ù+¨º~åQÆ~° «fl=Ú, q Œº, q#Ü«∞=Ú, q"ÕHõ=Ú, Œ∂~åÖ’K«#, èŒ#„áêÑ≤Î,^≥ ·=ÉèíH˜ Î, ‰õΩ@∞O| ã¨∞Y–ãÖ`ÀëêÅ∞, ^è•i‡HõzO`«#, P~ÀQÆº=ÚHõÅ∞QÆ*ËÜ«∞QÆÅ Œ∞.â◊√„Hõ„QÆÇÏÑ~°"≥∞ÿ# =„[=Ú–™œYº=Ú,P#O Œ=Ú,Éè’QÆ=Ú,=ã¨∞Î"åÇ¨Ï# =ÚÅ∞, QÆ$Ç¨ÏˆH∆„ « Ñ¨â◊√ãÖÑ¨ ŒÅ∞, JkèHÍ~°=Ú, q"åÇ¨Ï=Ú,^•OÑ «º rq`å#O Œ=Ú, ãO`å#=Ú, Sâ◊fi~°º=Ú, HõÅ∞QÆ*ËÜ«∞QÆÅ Œ∞.â◊x„QÆÇÏ=Ú #‰õΩ „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# hÅ=Ú, âßO «=Ú, F~°∞Ê, ã¨Ç¨Ï#â◊H˜Î, Hõ$+≤,q[Ü«∞=Ú, èŒ#ãOÑ Œ, xifiÑ¶∞fl «, Œ∞+ìâ◊„ «∞ <åâ◊#=Ú, ãx‡„ «ÖÏÉèí=Ú,Ñ¨~°Ñü, Q“~°=–=∞~åº^ŒÅ∞ HõÅ∞QÆ*ËÜ«∞QÆÅ^Œ∞. ~åÇ¨ï„QÆÇ¨Ï=Ú#‰õΩãÖ|OkèOz# QÀ"Õ∞kèHõ ~° «fl=Ú, L^ÀºQÆ=Ú, L#fl « «fi=Ú, ™ê„=∂[º„áêÑ≤Î, ^•ã¨ •ã‘[#=ÚÅ∞,PHõã≤‡Hõ ("å~°ã¨ «fis`åº) èŒ#„áêÑ≤Î, =º=Ç¨~°q[ Ü«∞=Ú,f~°úÜ«∂„ «Å∞,Q˘ÑÊÑ#∞Å∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞@, YO_®O «~°Ü«∂#=Ú,ã≤ú~åã∞ÎÅ ÃÑOÑÙ ŒÅ "≥Ú ŒÅQÆ∞ ã «Êùe «=ÚÅ∞ x=fiQÆÅ Œ∞. ˘q∞‡ Œ= ŒQÆ∞ˆH «∞„QÆÇ¨ÏÑ¨~°"≥∞ÿ# "≥·_»∂~°º ~° «fl=Ú ZÅ¡"Õà◊Å Ü«∞O Œ∞# PÑ¨ ŒÅ #∞Oz«y#~°Hõ∆ Hõeyã∂Î, ≥·=â◊HÎx ã=∞‰õÄiÛ HÍ=∞ èÕ#∞=Ù=Ö Jxfl q+Ü«∞=Ú

ÅO Œ∞# ã¨Ç¨Ü«∞HÍiÜ≥ÿ∞ rq`åxH˜ JO_»QÍ, ~°Hõ∆QÍ Ñ¨xKÕÜ«∞QÆÅ Œ∞.

Jâ◊fix "≥Ú ŒÅ∞H˘x ˆ~=u=~°‰õΩ QÆÅ 27 #Hõ∆„`åÅÖ’ U #Hõ∆„ «OÖ’[x‡Oz# "åÔ~·#Ñ¨Ê\˜H© `˘q∞‡k ~° åflÅ∞ á⁄ky# LOQÆ~åxfl èŒiOK«=K«∞Û. #=~° åflÅ∞ ayOKÕ LOQÆ~°=Ú |OQÍ~°=Ú`À «Ü«∂~°∞KÕÜ«∞@OKåÖÏ J=Ùã¨~°=Ú.ã¨=∞K«`«∞~°„™êHÍ~°=ÚQÍQÍh, QÆ∞O„_»=ÚQÍQÍh ÖËHõJ+ì Œà◊ Ñ^•‡HÍ~°OQÍQÍh LOQÆ~°=Ú Ü≥ÚHõ Ñ‘~î°=Ú#∞ *Ë~ÚOz, (J_»∞QÆ∞ÉèÏQÆ=ÚÖ’ ~°O„ è•Å∞ Hõey LO_®e.) JO Œe =∞ èŒºÉèÏQÆ=ÚÖ’ ÔHOÑ¨Ù#∞,^•xH˜ „HÕk ÉèÏQÆ=ÚÖ’ =„[=Ú, ÃÑ·ÉèÏQÆ=ÚÖ’ hÅ=Ú, ÔHOÑ¨Ù# ÔH_»=∞ÉèÏQÆ=ÚÖ’ ÑÙ+º~åQÆ=Ú, ‰õΩ_çÉèÏQÆ=ÚÖ’ ÑQÆ_»=Ú, ~°=fiÔH_»=∞ ÉèÏQÆ=ÚÖ’"≥·_»∂~°º=Ú, ‰õΩ_çÉèÏQÆ=ÚÖ’ QÀ"Õ∞kèHõ=Ú#∞ QÆ∂iÛ ayOKåe. LOQÆ~åxH=∞ èŒºÖ’ÔHOÑÙ, «∂~°∞Ê# =„[=Ú, PQflÜ«∞=ÚÖ’–=Ú «º=Ú, ŒH∆=ÚÖ’

– ÑQÆ_»=Ú, <≥·~°$uÖ’ QÀ"Õ∞kè Hõ=Ú, ÑtÛ=∞OQÍ hÅ=Ú, "åÜ«Ú=º=ÚÖ’"≥·_»∂~°º=Ú, L «Î~°OQÍ ÑÙ+º~åQÆ=Ú† Dâß#º=ÚÖ’ ÑK«Û D „ÑHÍ~°=ÚQÍLOQÆ~°=ÚÖ’ `˘q∞‡k ~° åflÅ#∞ ‰õÄiÛayOKåe.

#=~° åflÅ#∞ LOQÆ~°=ÚÖ’ ayOK«@=Ú H˘OK≥=Ú „â◊=∞`À ‰õÄ_ç#q+¨Ü«∞"Õ∞! J~Ú<å âß¢ã‘ÎÜ«∞ Ñ¨ Œ÷ «∞ÅÖ’ ~° åflÅ#∞ "å\˜ ™êú<åÖ’¡‰õÄ~°Û\ÏxH˜ xÜ«∞=∂xfl HÍÖÏxfl áê\ÕK«Hõ`«Ñ¨Ê^Œ∞. Ñ¨Ó~°fiHÍÅ=ÚÖ’ H˘xflÑ¨#∞Å‰õΩ H˘O Œ~ x~°‚~ÚOÑ¨|_ç =ÙO_Õ"å~°∞.HÍh D HÍÅ=ÚÖ’ JxflÑ¨#∞Å∞ JO Œ~°∂ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. ''â◊OY∞# áÈ¿ãÎ——QÍh f~°ú=Ú HÍ=Ù J<Õ™ê"≥∞ « „ÑHÍ~°=Ú Z=~Ñx K≥Ü«∂ºÖ’ "å~ Jk KÕã≤#ÑC_»∞ ã «Êùe`åÅ∞HõÅ∞QÆ∞ «q. ''ãfi èŒ~‡x èŒ#O„âıÜ«∞ó—— Jx ÉèíQÆ=næ «Ö’ Hõ$+‚ Ñ~°=∂ «‡‰õÄ_®Z=i èŒ~å‡xfl "å~ Hõ+ì"≥∞ÿ<å x~°fiÇ≤ÏOK«@=Ú „âıÜ«∞ã¯~°=∞x ÃãÅqKåÛ~°∞.J Õ „Ñ¨HÍ~°=Ú W «~°„`å KÕ¿ã"å~°∞#flÑ¨Ê \ ˜H©, qâ◊fi„ÉÏÇ¨Ï‡∞Å∞ KÕ «<ÕLOQÆ~°=Ú KÕ~ÚOz "åiKÕ «<Õ LOQÆ~°=Ú KÕ~ÚOz "åi KÕ «<Õ ~° åflÅ∞á⁄kyOK«@=Ú âßGã=∞‡ «=Ú. D qâ◊fi„ÉÏÇÏ‡∞ÅÖ’ ‰õÄ_® ÑÓ~åfiKå~°Ñ¨~åÜ«∞∞Öˇ·,ã¨fi^èŒ~°‡#∞ëêª# Ñ¨~°∞Öˇ·, Ñ¨Ó~°fi=Ú ~°`«fl=ÚÅ∞, "å\˜QÆ∞^À+¨=ÚÅ∞ ayOKÕ Ñ¨^Œú`«∞Å∞ `≥eã≤Ü«ÚO_ç J#∞Éèí==Ú QÆÅ "åiKÕLOQÆ~°=Ú#∞ «Ü«∂~°∞KÕ~ÚOK«@O KåÖÏ =∞Ozk.

ã¨∂~°º„QÆÇ¨Ï=Ú Ü≥ÚHõ¯ ^À+¨=ÚÅ#∞ Ç¨ÏiOK«QÆÅ =∂˜Hõº (ÔHOÑ¨Ù)~° «fl=Ú#∞ =∂Ñ¶∞=∂ã¨=ÚÖ’ Hõ$+‚Ñ¨Hõ∆=ÚÖ’ ã¨ÑÎq∞ukä qâßY #Hõ∆„ «=ÚHõeyÜ«Ú#fl ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ Jl#∞‡Ç¨ ~°Î=Ú J#QÍ =∞ è•ºÇ¨ÏflHÍÅOÖ’LOQÆ~°=Ú =∞ èŒºÉèÏQÆ=ÚÖ’ ayOKåe. K«O„ Œ„QÆÇ¨Ï „Ñ‘uHõ~°"≥∞ÿ# =Ú «º=Ú#∞ HÍsÎHõ â◊√ ŒÌÑ¨Ói‚=∞<å_»∞ Hõ$uÎHÍ #Hõ∆„ «=ÚQÆÅ "Õà◊Ö’ J~°ú~å„uã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ ayOz „âß==∂ã¨=ÚÖ’ â◊√Hõ¡Ñ¨Hõ∆ „ «Ü≥∂ Œt ukäÜ«∞O Œ∞ÑÓ~åfiëê_è» #Hõ∆„ «=ÚÖ’ ~å„u"Õà◊ÅÜ«∞O Œ∞ ãOÉèíqOK«∞ ‰õΩ[ÇÏŸ~°Ö’ ‰õΩ[„Ñ‘uHõ~°"≥∞ÿ# ÑQÆ_»=Ú#∞ LOQÆ~°=ÚÖ’ ayOKåe. *Ëº+ì=∂ã=ÚÖ’ Hõ$+‚Ñ‰õ∆UHÍ Œj ukäÜ«∞O Œ∞ Éèí~° #Hõ∆„ « =ÚÖ’ ÑQÆ\"Õà◊Ö’QÍh, ~å„u "Õà◊Ö’QÍh|∞ èŒ∞x Ç¨ÏŸ~åHÍÅ=ÚÖ’ |∞ èŒ∞xH˜ „Ñ‘uHõ~°"≥∞ÿ# =∞~°Hõ «=Ú (Ñ¨K«Û)#∞

99 100



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


LOQÆ~°=ÚÖ’ ayOK« =Ö#∞. "≥·âßY=∂ã=ÚÖ’ â◊√ ŒúUHÍ Œj ukäÜ«∞O Œ∞L «Î~°Ñ¶Å∞æ© #Hõ∆„ « =ÚÖ’ JÑ¨~åÇ¨Ï‚ ã¨=∞Ü«∞=Ú (Ñ¨QÆÅ∞ Ô~O_»∞ =¸_»∞ÉèÏQÆ=ÚÅ∞ (2/4) QÆuOz# Ñ≤=∞‡@ QÆ∞~°∞Ç¨ÏŸ~åHÍÅ=∞O Œ∞ |$Ç¨Ïã¨ÊuH˜„Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# Ñ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú#∞ LOQÆ~°=ÚÖ’ W=∞_®Ûe. K≥·`«=∂ã¨=ÚÖ’=¸_»= ~°≠Ï=Ú(3/4=O «∞ ÑQÆÅ∞) z=i ÉèÏQÆ=ÚÖ’ â◊√„Hõ„QÆ=∞ #Hõ∆„ «=∞QÆ∞=„[=Ú(~°=fi/#∞LOQÆ~°=Ú#Ok=∞_»Û=Öˇ#∞.=∂Ñ¶∞=∂ã¨=ÚÖ’ Hõ$+‚ Ñ¨Hõ∆K« «∞~°új ukäÜ«∞O Œ∞ èŒxëêª #Hõ∆„ «HÍÅ=ÚÖ’ JÑ~°~å„u (~å„u 3/4ÉèÏQÆ=Ú)Ñ¨Ó~°fiÉèÏQÆ=ÚÖ’ â◊x„QÆÇ¨Ï„Ñ‘uHõ~°"≥∞ÿ# WO„^ŒhÅ (hÅ=Ú) ~°`«fl=Ú#∞LOQÆ~°=ÚÖ’ ayOKåe. ÉèÏ„ ŒÑ Œ â◊√ Œú ÑÓi‚=∂ukäÜ«∞O Œ∞ ÑÓ~åfiÉèÏ„ Œ#Hõ∆„ «=ÚÖ’ q∞ èŒ∞# ÖËHõ ã≤OÇ¨ÏÅQÆfl=ÚÅ∞ QÆÅ HÍÅ=ÚÖ’ ~åÇ¨ï„QÆÇ¨Ï„Ñ‘uQÆÅ QÀ"Õ∞kèHõ~° «fl=Ú#∞ LOQÆ~°=ÚÖ’ ayOKåe. =∂~°æt~°=∂ã=ÚÖ’J=∂"åã¨º ukèÜ«∞O^Œ∞ =¸ÖÏ#Hõ∆„`«=ÚÖ’ xjkä (J#QÍ J~°ú~å„u)ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ ˆH`«∞=Ù‰õΩ „Ñ‘uQÆÅ "≥·_»∂~°º ~°`«fl=Ú#∞ LOQÆ~°=ÚÖ’ayOKåe.

„Ñü ~°`«fl=Ú#∞ D „Ñ¨HÍ~°OQÍ "å\˜H˜ K≥Ñ¨Ê|_ç# HÍÅ=ÚÅO^Œ∞=~°˚º=Ú, Œ∞~°∞‡Ç˙~°Î=Ú ÖË‰õΩO_®K«∂z xÜ«∞=∞x+ªÅ`À ayOz# Ü≥∞_»ÅJ\ì#=~° «fl LOQÆ~°=Ú J Œ∞ƒù «â◊HÎ ™ê=∞~°úº=ÚÅ∞ HõÅ ≥· HÀi# HÀiHõÅ#∞HõÅÊ=$Hõ∆=Ú=Öˇ Jcè+¨ìã≤kÌx `«Hõ ∆=∞O^Õ HõeyOK«∞ „Ñ¨ÉèÏ ==ÚHõeyLO@∞Ok. D #=~° «fl =Ú„kHõ Ñ¨ÓiÎ „Ñ¨ÉèÏ==Ú Hõey LO_®ÅO>Ë~° åflÅhfl XH„Ñ=∂=ÚÖ’ LO_ç À+~°Ç≤Ï «=ÚÖ· L «Î=∞*ÏuH K≥Ok#"≥·LO_»@=Ú, P ~° åflÅ#∞ "å\˜H˜ U~°Ê~°∞Ñ¨|_ç# xÜ«∞q∞ «HÍÅ=ÚÅO Õã¨ •Kå~°Ñ¨~°∞Ö·# qâ◊fi„ÉÏÇ¨Ï‡∞ÅKÕ ayOK« @=Ú, LOQÆ~°=Ú#‰õΩ K≥Ñ¨Ê|_ç# â◊√kú q è•#=Ú, Ñ¨Ó*Ï[Ñ¨âßO «∞Å∞ ã¨„Hõ=∞=ÚQÍ <≥~°"Õ~°∞Û@=ÚJ<Õ =¸_»∞ q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ Ju=ÚYº =ÚQÍ K≥Ñ¨Ê|_ç#q.

âß¢ã‘ÎÜ«∞"≥∞ÿ# HÍÅxÜ«∞=∂xfl áê\ã∂Î â◊√z,PKå~°=ÚÅ∞ Hõey |OQÍ~°∞LOQÆ~°=ÚÖ’ #=~° åflÅ#∞ "å\˜"å\˜ ™êú<åÖ’¡ ayOz# Ñ≤=∞‡@ PLOQÆ~°=Ú#‰õΩ ÑOKåkè"åã=ÚÅ∞ QÍqOK«=Ö#x ÃÑ ŒÌÅ∞ K≥ÑCK«∞<åfl~°∞.

1. QÆ"åºkè"åã¨=Ú : P=ÙÜ≥ÚHõ¯ áêÅ∞, ÃÑ~°∞QÆ∞, <≥~Úº=¸„ «=Ú ¿Ñ_»HõeÑ≤#k ÑÖK«QÆ=º=Ú. D QÆ=ºáê„ «Ü«∞O Œ∞ XHõk#=∞O «Ü«Ú LOQÆ~°=Ú#∞LOz =∞~°∞ã¨\ ˜k#=Ú â◊√^Àú ŒHõ=ÚÅKÕHõ_çy =∞~˘Hõ Jkè "åã¨=Ú #O^Œ∞OK«=Öˇ#∞. D „Ñ¨HÍ~°=ÚQÍS Œ∞k#∞Å∞ S Œ∞"åã¨=Ú Å#∞ Ñ¨ÓiÎQÍqOK«=Öˇ#∞.

2. ^è•#ºkèè"åã¨=Ú : XHõ k#=∞O`«Ü«Ú =iÖËHõ QÀ^èŒ∞=∞^è•#ºO=∞^èŒºÖ’LOKåe.

3. H©∆~åkè"åã=Ú : LOQÆ~°=Ú#∞ XHõ k#=∞O «Ü«Ú P=ÙáêÅ=∞ èŒºÖ’ LOKåe.

4. QÆO äŒ„ Œ"åºkèè"åã¨=Ú : LOQÆ~°=Ú#∞ XHõ k#=∞O «Ü«Úã¨∞QÆO èŒ „ Œ"åºÅÖ’ =ÙOKåe.

5. „uÑ¨Å~°™êkè"åã¨=Ú : LOQÆ~°=Ú#∞ XHõ k#=∞O «Ü«Úx=∞‡– ÃÑ ŒÌ Lã≤~°QÆ, =∂nÑ¶Å=ÚÅ∞ Ü≥ÚHõ ~°ã¨=ÚÖ’ LOK«=Öˇ#∞.PÜ«Úˆ~fi Œ âßG=ÚÖ’ „uÑ¶Å=ÚÅO>Ë Lt~°QÆHÍÜ«∞, Hõ~°HÍ¯Ü«∞ åxHÍÜ«∞Å∞, WK«@ Jq =iÎOK«∞#q QÆ=∞xOKåe.

D q èŒ=ÚQÍ Jkè"åã–ÑOK«Hõ=ÚÅ∞ ÑÓiÎQÍqOz Ñ≤=∞‡@ #=~° «fl=ÚÅ LOQÆ~°=Ú#‰õΩ ÑÖKå=∞$`«=ÚÅKÕ`«#∞, â◊√^Àú^ŒHõ=ÚKÕ`«#∞=∞ÖÏÑ Hõ~°¬™êfl#=Ú, Jaè¿+Hõ=ÚKÕ~ÚOz, #=„QÆÇ~å èŒ# ÑÓ~°fiHõ=ÚQÍ „áê„Ñü+ª QÍqOz ëÈ_»â’Ñ¨Kå~°Ñ¨Ó[Å∞ x~°fiiÎOK«=Öˇ#∞.(â◊HÎQÆÅ"å~°∞ #=„QÆÇ¨Ï Ç¨ÏŸ=∞=Ú–^•#=ÚÅ∞ ‰õÄ_® [iÑ≤Oz J#flâßOuKÕÜ«Ú@ KåÖÏ=∞Ozk) P « Œ∞Ñi LOQÆ~°=Ú#∞ èŒiOK≥_»∞"å~°∞«=∞‰õΩ å~å |Å=Ú, K«O„ Œ|Å=ÚÅ∞ HõeyÜ«Ú#fl â◊√Éèíu äŒ∞Å Ü«∞O Œ∞,

~ÀÇ≤Ï©, ÑÙ+ºg∞, L «Î~°, L «Î~åëê_è», „â◊==Ú, èŒx+ª, â◊ «aè+OLIIÉèÏ„ Œ J#∞ #Hõ∆„ «=Ú ÅO Œ∞ Pk, |∞ èŒ, QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ"å~°=ÚÅÖ’=$+¨Éèí,q∞ èŒ∞#,Hõ<åº, èŒ#∞s‡# ÅQÆfl=ÚÅO Œ∞ ~°q,‰õΩ[,â◊x, ~åÇ¨ï–ˆH «∞Å∞ 3–6–11 ™êú#=ÚÅÜ«∞O Œ∞O_»QÍ#∞, K«O„ Œ∞_»∞3–9–11™êú#=ÚÅO Œ∞O_»QÍ#∞, q∞ye# |∞ èŒ, QÆ∞~°∞, â◊√„HõÅ∞ 1–4–5–7–9

101 102



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


–10–11 ™êú#=ÚÅO Œ∞O_»QÆÅ#∞ UHõqOâ◊u ^À+¨=ÚÅ∞ ÖËx â◊√Éèí=ÚÇ¨ ~°Î=Ú#O Œ∞ „ÉÏÇ¨Ï‡Ïj~°fiK«# Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ #=~° «fl LOQÆ~°=Ú#∞ «# ‰õΩ_çKÕu =∞ èŒº=∞,J<åq∞Hõ „"Õà◊§Ö’ <˘Hõ •x Ü«∞O Œ∞èŒiOK«=Ö#∞. P «~åfi « «# â◊HÎH˘Åk P~°∞úÅ‰õΩ, c ŒÅ‰õΩ •# èŒ~°‡=Ú

Å#∞ QÍqOz, LOQÆ~°=Ú#∞ xi‡Oz# PKå~°∞ºxH©, «# QÆ∞~°∞=ÙÅ‰õΩ,ÃÑ ŒÌÅ‰õΩ Lz « sux ã¨ « iOK«=Öˇ#∞.

D „Ñ¨HÍ~°=ÚQÍ #=~° «fl=ÚÅ LOQÆ~°=Ú#∞ èŒiOz#"åiH˜ rq«=ÚÖ’ ãOÉèíqOKÕ ãHõÅ„QÆÇÏ^À+=ÚÅ∞, ŒâßO «~°Ìâß q Œâßk À+

=ÚÅ∞, QÀKå~° À+=ÚÅ∞, Ue<å\â◊x^À+=Ú, ‰õΩ[^À+=Ú HÍÅã~°Ê^À+=Ú, *Ï «Hõ=Ú#O Œe H «∞„ Œ∞=∂k Œ∞+ìÜ≥∂QÆ À+=ÚÅ∞ ÑiÇÏiOÑ¨|_ç ã¨=∞ãÎ â◊√ÉèíÑ¶e «=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞ «∂ LO@q. HÀiHõ b_Õ~°QÆÅ=Ù. ã¨=∞ãÎ ã¨#‡OQÆàÏ"åºÑ≤ÎH˜ #=~° «fl=Ú„kHõ ^ÀÇ¨Ï ŒÑ¨_»QÆÅ Œ∞.Jxfl âß¢™êÎÅ‰õΩ =Öˇ<Õ ~° «flâßG=Ú ‰õÄ_® q™êÎ~° "≥∞ÿ#k.WOHõ#∞J<ÕHõ q+Ü«∞=ÚÅ∞#fl#∂ „QÆO èŒ q™êÎ~°cèuKÕ « q~°q∞OK«∞K«∞<åfl=Ú.~° «flq*Ï˝<åxH˜ ãÖ|OkèOz# W «~° q+¨Ü«∂Å∞ «fi~°Ö’ "≥Å∞=iOKÕ=∞~À „QÆO äŒ=ÚÖ’#qãÎ~°=ÚQÍ K«∂_» QÆÅ~°∞.

â◊√ÉèíO Éèí∂Ü«∂ ü

*’ºuëêÅ∞ 'â◊√Éèí ã¨=∞Ü«∞— QÆO@Å ÑÖKåOQÆO 20–00 ã¨<å`«# "≥·kHõ „ÉÏÇ¨Ï‡ ÑÖKåOQÆO (=OyÑ¨Ù~°Ñ¨Ù"åi Ñ¨„uHõ Ãã·*ò ÑÖKåOQÆO)39–00 'HÍÅK«„HõO— QÆO@Å ÑÖKåOQÆO 25–00 tëêì ¡"åi QÆO@Å ÑÖKåOQÆO 20–00 HÍÅK«„HõO *’ºu+¨ HÍºÅO_»~ü 15–00 "åã¨∞Î x~°‚Ü«∞O "åã¨∞Î HÍºÅO_»~ü 15–00 ã¨fi~°‚ÉèÏ~°u HÍºÅO_»~ ü 8–00 ™ê^• HÍºÅO_»~ü 2–00 áêÔH\ò HÍºÅO_»~ü 6–00 å[HõhÅHõOsîÜ«∞"£∞ 100–00 40 ~ÀAÖ’¡ *’ºu+Ö <Õ~°∞ÛH˘#O_ç 150–00 40 ~ÀAÖ’¡ ™ê=Ú„kHõO<Õ~°∞ÛH˘#O_ç 120–00 H~°à◊ *’ºu+¨ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 150–00 *’ºu+¨ „|Ç¨Ï‡ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 150–00 =∂#¨™êQÆi *Ï`«HõÑ¨^Œ÷u 150–00 =~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~° *Ï`«HõÑ¨^Œ÷u 150–00 = èŒ∂=~°q"åÇÏ"≥∞ÿ„uJ+ì‰õÄ@=ÚÅ∞ 75–00 ã≤OÑ¨ÙÖò Ô~q∞_ôãπ 100–00 *Ï`«Hõ `«`«Î fiO 150–00 Ç¨ÏŸ~å™ê~° 108–00 â◊OÉèí∞ Ç¨ÏŸ~°„Ñ¨HÍtHõ 150–00 Ñ¨Ó~°fi Ñ¨~åâ◊i 75–00 Ñ¨~åâ◊~° *’ºu+¨ ã¨~°fiã¨fiO 90–00 1940–60 =~°‰õΩ áê`«ÑÖKåOQÆ=ÚÅ∞ 225–00 „Ñ¨â◊fl ã≤O^èŒ∞ 50–00 _ÀÅ#q^Œº 36–00

#Hõ∆„`« qâı+¨ Ñ¶ë`åÅ∞ 36–00 ã¨~åfi~°÷ Ñ¶¨ÅK«O„kHõ 54–00 PÜ«Ú~åÌÜ«∞ x~°‚Ü«∞O 36–00 ÑÖK«„áêp# *’ºuëêÅ∞ 36–00

*Ï`«Hõ QÆ˜`« „Ñ¨"ÕtHõ 36–00 Éèí$QÆ∞ ã¨∂„`åÅ∞ 36–00 *’ºu+¨=∞~°‡É’kèx 36–00 *’ºu+¨ „Ñ¨â’fl`«Î~°=∂Å 36–00 =ÚÇ¨˙~°ÎO x~°‚~ÚOK«_»O ZÖÏ? 36–00 *Ï`«Hõ =∞Hõ~°O^ŒO 20–00 *’ºu+¨ ã¨~°ã¨fiu 20–00 g∞[##HÍÅ qâıëêÅ∞ 20–00 =ÚÇ¨˙~°Î q*Ï˝# ÉèÏã¨¯~°O 20–00 *’ºu+¨ ã¨fiÜ«∞OÉ’kèx 20–00 â◊√Éèí=ÚÇ¨˙~°Î t~À=∞˜ 20–00 #Hõ∆„`« Ñ¶¨Å=∞O[i 20–00 ÑÖKåOQÆO K«∂¿ã q^è•#O 20–00 ã¨~åfi~°÷ *’ºu+Ö 20–00 „áê^äŒq∞Hõ *’ºu+Ö 20–00 #=~°`«fl=ÚÅ∞ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ 20–00 *’ºu+¨ÉèÏ=Ñ¶¨ÅK«O„kHõ 25–00 â◊√Éèíâ◊‰õΩ<åÅ∞ 12–00 Ç¨Ïã¨Îˆ~MÏÑ¶ë`åÅ∞ 20–00 ãÖYºÖ’¡ Éèíq+¨º`ü 20–00 =ÚÇ¨˙~°Î nÑ≤Hõ 54–00 Ñ¨Ù@∞ì=∞K«ÛÅ∞ Ñ¶ë`åÅ∞ 15–00 HõÅÅ∞ Ñ¶ë`åÅ∞ 15–00 x`«ºrq`«OÖ’ J^Œ$+¨ì ãÖYºÅ∞ 6–00 x`«ºrq`«OÖ’ #Hõ∆„`åÅ∞ 6–00

*Ï`«Hõ K«„HõO "ÕÜ«∞_»O ZÖÏ? 20–00 =∂#™êQÆi („áêp# *’ºu+¨„QÆO^äŒO) –Ñ¨ÙKåÛ Nx"åã¨~å=Ù150–00 s *’ºu+¨ z\Ï¯Å∞ 20–00*Ï`«Hõ<å~åÜ«∞©Ü«∞O 120–00Ü≥∂QÍ=mYO_»=Ú–+¨_»fi~°æ|ÅO 120–00=ÚÇ¨˙~°Îã≤O^èŒ∞ 120–00"åã¨∞Î<å~åÜ«∞©Ü«∞O 120–00*Ï`«HÍÅOHÍ~°=Ú 36–00

=∂= ŒÌ ÅaèOK«∞ „QÆO äŒ=ÚÅ∞

ÃÑ· Ñ¨ÙãÎHõ~å[=Ú HÍ=Åã≤#"å~°∞ ≥Å∞Ñ¨|_ç#ÃÑ·Hõ=Ú =∞iÜ«Ú áÈ¿ãìl ZO.X. ^•fi~å D

J„_»ã¨∞‰õΩÑÖÑ¨QÆÅ~°∞."≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡ˆH+¨<£û

HÀ@QÆ∞=∞‡O, J[O`å Ç¨ÏŸ@Öò Z Œ∞@,~å[=∞O„_ç – 1. á¶È<£ 2462565 (0883)

103 104

MN

Documents

navaratnalu- MOHNA PUBLICATIONS.pdf