Editorial: 857-8447, e-mail: mindanaostarbalita@gmail.com • Advertising: 0917-7121424

rural transit bachelor express

“First in Service, Foremost in Fleet Maintenance”

VOL. I No. 5 Cagayan de Oro City Miyerkules Hulyo 18, 2012 P8.00

Inadlaw’ng kasayuran ug kalingawan sa masa

mabasa sa pahina 2

trabahante/P2

BUTUAN CITY - Ipa-ilalom sa mas lawom nga imbestigasyon sa buhatan ni Butuan City Mayor Ferdinand Amante Jr., ang usa sa mga empleyado sa city hall nga nadakpan atol sa gihimong ronda kondiin ubay-ubay nga mga illegal drug paraphernalias og pito ka dagkong sako sa suspected shabu ang nakumpiska. Sigon ni Pastor Charlie Prior-Moral Recovery Pro-gram officer sa City Hall base kini sa rekomendasyon sa mayor aron mu-agi sa saktong proseso ang tanan og niana, masuta kung ha-um na ba kining tangtangon sa pwesto.

Si Ms. Milagros Maquiling, President sa Cagayan de Oro Persons with Disabilities Association namulong atuban-gan sa mga opisyales sa syudad ug sa mga empleyado sa Cagayan de Oro atol sa flagraising ceremony ning semanaha nga nagpahibalo sa selebrasyon sa 34th National Disability Prevention and Rehabilitation Week as mandated by AO 35. Niining tuiga uban sa tema nga “Mainstreaming Persons with Disabilities in Economic De-velopment” nga nagtumong sa pagpalambo sa rights, welfare, full employment, and a barrier-free environment for persons with disabilities.CIOPHOTO

Si Datu Martiliano Lloren (wala), usa sa ‘tribal leaders’ sa Tambog-Villanon Clan (TAMBILCA Tribal Group), mipadayag sa iyang kalibog kay si Mayor Gregorio Lloren Gue sa Quezon, Bukidnon wala midirekta paghangyo kanila nga dili una mosulod sa ilang gi-‘claim’ nga yutang kabilin sa Barangay Butong sa maong lungsod, Hulyo 12 ning tuiga. Ang hangyo sa mayor, matud niya, gipaagi sa kapulisan nga niadtong tungora naglantaw lamang sa panghitabo. Si Datu Lloren miingon nga naningkamot siyang makig-estorya personal sa mayor pinaagi sa ‘celfon’, apan ‘wala kini misugot’. (pinadalang hulagway)

Kawani sa NCIP, misulti nakabahin sa lunang gi-angkonQUEZON, Bukidnon –Ang Tambog-Villanon Clan (Tamvilca Tribal Group), usa gayod sa ‘principal claim-ants’ sa ‘ancestral domain’ sa Barangay Butong ning maong lungsod.Kini gibutyag ni Tribal Af-fairs Assistant-1 Florentino Tagay sa National Com-mission on the Indigenous People (NCIP) Maramag Service Center. Sa interbiyu sa media, gi-butyag ni Mr. Tagay nga,“apil baya unta kini sila kay sec-

retary man gani kini sila ni Datu Manahan Lataran. Apil gyud unta sila, pero ambot unsa ning nahitabo nga nawala man sila.” Nasayran nga si Datu Ma-nahan, usa usab ka ‘claimant’ sa maong luna. Si Mr. Tagay nagmonitor sa panghitabo kaniadtong petsa-12 ning bulana, sam-tang ang doolan sa 500 ka ginsakpan sa TAMVILCA, pinangulohan sa ilahang ‘tribal elders’ nga sila si Datu

nciP/P2

CdeO Federation of Elders akreditado isip LSB sa dakbayan

DIPOLOG City – Dili magamit sa mga politiko ang Conditional Cash Transfer (CCT) Program o Pantawid Pamilyang Pilipino Program (4Ps) atol sa 2013 nga piliay kay wala silay labot sa pag-pili sa mga benepisyaryo sa programa.

4Ps dili magamit sa mga politikoSinulat ni ALFONSO T. RUDA Gipasabot kini ni Deputy

Presidential Spokesperson Abigail Valte human ang usa ka opisyal sa simbahan mipasidaan nga ang CCT gamiton nga politikanhong kahimanan sa mga politiko sa ilang pagpapili o pagpa-subli sa sunod tuig. “Kana ang sistema sa

miaging administrasyon, apan ilalom sa adminis-trasyong Aquino ang mga benepisyaryo sa CCT o 4Ps, gipili pinaagi sa Na-tional House Targeting System(NHTS),” matud ni Ms. Valte. Dugang ni Ms. Valte nga

4P/P2

2 miyerkules hulyo 18, 2012 Balita

source: pagasa

Weather UpdateAng Kalakhang Maynila ay makakaranas ng bahagya hanggang sa maulap na papawirin na may pag-ulan o pagkidlat-pagkulog. Mahina hanggang sa katamtamang hangin mula sa timog-kanluran ang iiral at ang Look ng Maynila ay magiging banayad hanggang sa katamtaman ang pag-alon. Ang tinatayang agwat ng temperatura ay mula 24 hanggang 33 antas ng Celsius (75°F hanggang 91°F). Ang Kabisayaan at Mindanao ay makakaranas ng madalas na maulap na kalangitan na may kalat-kalat na pag-ulan at pagkidlat-pagkulog. Ang natitirang bahagi ng bansa ay magiging bahagya hanggang sa maulap na may pulu-pulong pag-ulan o pagkidlat-pagkulog. Mahina hanggang sa katamtamang hangin mula sa timog-kanluran hanggang kanluran ang iiral sa buong kapuluan at ang mga baybaying-dagat ay magiging banayad hanggang sa katamtaman ang pag-alon.

WANTED BUREAU CHIEF

CORRESPONDENTSPHOTOGRAPHERS

STRIPPERMINDANAO WIDE

APPLY PERSONALLY

TANLEH BLDG.ABELLANOSA ST. CAGAYAN DE ORO

ORCONTACT: DANTE

09177121424

Eduardo Salibo, Bae Sofia Tambog Villanon ug Datu Martiliano Lloren, mosulod unta sa nahisgotang luna.“Sa una pa man unta ni sila pwede makasulod, ugaling lang kay wala sila gi-apil sa lima ka clan,“ butyag ni Mr. Tagay.Siya midugang pag-ingon nga “kami mga ultimo man lang sa NCIP, pero sa amo dinhi, duna mi aksiyon sa ilaha.”Wala niya gibutyag, kung unsa nga aksiyon ang ilang gihimo mahitungod sa na-asoy nga isyu. Niadtong adlawa, matud niya, ang problema sa TAMVILCA gituki sa NCIP ‘en-banc’ sa kaulohan.Sa dihang gipangutana, kung mahimo na bang mosulod sa

bisan og irekomendar sa NHTS ang partikular nga benepisyaryo, apan makita nga dili kwalipi-kado, siya tangtangon gilayon gikan sa listahan. “Posibling dili perpe-kto ang National House-hold targeting System, apan amo nang gipahi-mutang ang mga tukmang lakang aron makulangan ang nangaging mga ka-saypanan,” nagkanayon si Miss Valte. (JPA/ATR/P C O O / P IA 9 - Z a m b o Norte/asf ).

Bugnao Village Homeowners’ Association took oaths-The new sets of officers of the Bugnao Village Homeowners’ Association and the Balacanas Consolacion Homeown-ers’ Association jointly took their oaths before Cagayan de Oro City Mayor Vicente Y. Emano during this week’s flag raising ceremony at the City Hall. (CIO)

LGUs may dakong papel sa ‘mining law’ EOSinulat ni SUSIL D. RAGAS

Department of Agriculture. Ang pagmina dili tugotan sa mga luna nga naila na ubos sa kasamtangang mga balaod sa mina; ‘agrarian and protected areas’; ug mga lugar nga giila sa Depart-ment of Environment and Natural Resources. (RER/FEA/PIA 13-Surigao del Norte/asf)

sona nga sarado alang sa aplikasyon sa mina lakip ang mga dapit nga nasulod sa National Tourism Develop-ment Plan; kritikal nga mga dapit; ‘island eco-systems’; mga umahan nga ubos sa RA 6657; ‘strategic agriculture and fisheries development zones’, ‘fish refuge’ ug ‘fish sanctuaries’ nga gideklara sa

SURIGAO City - Gitug-yan na sa gobyerno nganha sa local government units (LGUs) ang pagdeklara sa ‘mining free areas’, subay sa Executive Order No. 79 ni Presidente Aquino. Matud ni Deputy Presi-dential Spokesperson Ab-igael Valte, ang LGUs gi-tugotan nga modawat og mga aplikasyon gikan sa mga patigayon sa mina ug sa kinatibuk-an, sila ra usab ang magdesisyon kung tug-tan o dili ang natungdang mga negosyante sa mina. Dugang niya, gipagawas sa Pangulo ang EO 79 aron usahon ang implementasyon sa bag-ong balaod sa mina tali sa national ug local government units. Ang EO 79 moila sa mga

Sa eksklusibong paki-ghinabi sa Bomboradyo, gipadayag ni Pastor Prior nga ang pagkasikop kang Marylou Abuzo, 49-anyos, minyo og residente sa Purok 5-A, Bougainvilla St., Brgy. J. P. Rizal ning siyudad, usa ka pahimangno na dili lang sa katawhan kondili ilabina sa mga government employees nga bisan unsaon pa pagtago ang usa ka ilegal nga kalihu-kan, mu-abot gihapon ang panahon nga masapon kini og mas dako na hinuon ang buto nga mamugna niini ngadto sa ilang kaugalingon. Gidugang pa sa opisyal nga taud-taud nang gik-westyon sa mga ka-ubanan sa trabaho sa suspek ang taas-taas nga lifefstyle sa ilang pamilya kansa tungod matud pa sa ilang pagpah-

trabahante......gikan sa pahina 1 ulam og kwarta.

Tungod kay dugay nang na-andan nga maoy tuburan sa panalapi, naka-ugat na matud pa og maayo sa ilang kalihukan ang pagpayuhot og druga hinungdan nga nagpapadayon sila sa ilang ilegal nga kalihukan hangtud nga akto nang nasapon. Mahinumdumang atol sa ronda ning mi-aging alas-4:47 sa kadlawon, wala masapon ang subject person sa search warrant nga si Rey Froilan Abuzo hinungdan nga ang mga anaa sulod sa balay mao gipudyot sa kapulisan nga gilangkuban sa nasangpit nga empleyado, anak niin-ing si Renz Marian Abuzo, 24-anyos, dalaga og ang ulitawong si Edward DOmi-nique Burdeos, 25-anyos.(BOMBOrADYO)

Naakredit na isip usa sa mga Local Special Bodies (LSB) sa kagamhanan sa dakbayan ang Cagayan de Oro Federation of Elders (CAFE).

Kini human ang kon-seho sa syudad ubos ni bise mayor Caesar Ian Acenas misagop sa resolosyon nga nag-akredit sa kapunungan subay sa Article 64, Rule 13 sa Implementing Rules and Regulations sa 1991 Local Government Code.

Niini, ang kapunungan mahimo nang modawat og ayudang pinansyal gikan sa kagamhanan sa dakbayan

CdeO Federation of Elders(CAFE) naakredit isipLSB sa dakbayan

ug uban pang ahensya sa gobyerno alang sa pagpatu-man sa ilang mga programa ug proyekto.

Ang resolosyon nga gis-agop sa konseho gipaluyu-han sa komite sa senior citizens ni konsehal Dante Pajo ug komite sa pamalaod ni konsehal Ramon Tabor.

NCIP......gikan sa pahina 1

‘area’ ang TAMVILCA niad-tong tungora, siya mitubag nga “dili ko maka-ingon nga makasulod sila kay gamonitor lang ko.” (PR)

4P......gikan sa pahina 1

CAGAYAN DE ORO CITY - Gipalapdan pa sa DOH region 10 ang ilang kampaniya batok sa sakit nga Enterovirus-71. Kini pinaagi sa pag-awhag sa mga ginikanan ug mga day-care per-sonnel nga hinlo-an ug i-disinfect ang mga du-la-an nga ilang mapalit sa kamerkaduhan aron makalikay ang mga bata sa EV-71 infections. Matud ni Dr. David Mendoza, DOH regional coordinator, nga ila pang gihugtan ang kampaniya batok sa maong balatian, human gimando ni Health Secretary Enrique Ona nga ilakip sa notifiable disease dinhi sa nasud ang EV-71. Gihangyo usab ni Mendoza ang mga ginikanan nga ilabay sa tukmang lugar ang mga ginamit nga baby diapers, ug ipabilin ang istriktong personal hygiene ug kanunay’ng manghugas sa mga kamot aron masanta ang posibleng pagkaylap sa nasampit nga balatian.

Kampaniya batok sa Enterovirus-71 mas gipalapdan pa sa DoH

Mapasalamaton ang RMN-dxCC, sa tanang mga mis-almot sa gipahigayong medical mission niadtong Sabado, Hulyo 14, ning tuiga. Matud ni Ms. Lea Ma-cutay, ang head sa Event and Special Project, nga mikabat sa kapin 900 ang nakapahimulos sa maong talagsaong serbisyo ngadto sa katawhan. Nasayran nga sa maong ihap, kapin sa 400 ang na-kapahimulos sa food feeding program nga gipaluyuhan sa Kagayhaan Eagles Club, samtang kapin sa 500 ang nakapahimulos sa medical check up, lima katawo nga nag donar og duga, samtang 55 ka mga bata ang napurga. Gumikan niini, naglaum ang buhatan sa RMN-dxCC, nga salmotan sa mga resi-dente sa Brgy. Consolacion ang laing hugna sa medical mission, karong Hulyo 21, samtang gitakda karong Hulyo 28, ang Brgy. Ma-cabalan. Ang maong kalihukan tipik lamang sa kasaulogan sa RMN-dxCC, sa ika 60 ka tuig nga anibersaryo karong Agusto 28.

Mitambong sa medical missiongipasalamatan

bUnYe/PaGe 7miyerkules, hulyo 18, 2012 3Opinion

Director Abner M. CagaPIA, R10 & 13 Cluster

PIA News Bits

Kabatan-onan gilambigit sa kalihokan batok katalagman

SURIGAO del Norte – Mipasiugda ang Provincial Disaster Risk Reduction and Management Council (PDRRMC) og On-the -Spot Poster Making Contest. Tumong sa kalihokan ang paglambigit sa kabatan-onan diha sa pagsagubang ug pagdumala sa mga katalagman. Ang kalihokan kabahin sa 2012 National Disaster Conscious-ness Month celebration.

Mga elemento sa PDIC ‘roadmap’ gipasabot

CAGAYAN de Oro City – Usa sa mga nag-unang elemento sa Philippine Deposit Insurance Corporation (PDIC) ‘roadmap’ mao ang malahutayon nga pag-alagad sa katawhan. Ang labing ulahing proyekto sa PDIC mao ang higpit nga pagsubay sa Core Principles for Effective Deposit Insurance Systems of International Association of Deposit Insurers (IADI).

DA Sec. Alcala mipadasig sa pagtanom og mais

SIARGAO Island – Si Agriculture Sec. Proceso Alcala midasig sa mga mag-uumang Surigaonon sa pagtanom og dugang mais aron mosaka ang produksiyon sa pagka-on sa dapit. Natumbok na sa DA ang tulo ka mga dapit dinhi sa isla nga maayong tamnan sa mais, gikan sa Oktobre ngadto sa Disyembre ning tuiga.

‘coconut seed farm’ ipahimutang

DEL CARMEN, Surigao del Norte – Si 1st District Rep. Francisico Matugas nagkanayon nga adunay ubay-ubay ka proyektong panguma ang naaprobahan ni DA Sec. Proceso Alcala atol sa iyang pagduaw dinhi ning maong dapit sa miaging semana. Lakip sa naprobahan ang pagmugna sa 50 ektaryas nga ‘coconut seed farm’ uban sa gahin nga P9 milyones sa Brgy. Mahayahay.

The MindAnAo STAR BALiTA is published by Mindanao Star Balita atTanleh Bldg, Abella-nosa St., Cagayan de oro City. it is registered with the department of Trade and industry (dTi), Region 10 with Certififcate no. 01787396. and with Business Permit no. 2011-1516, Tin no.

311-832-910Telefax nos: (088) 857-8447,

Cell nos.: 0917-7121424, 0923-432-0687E-mail: mindanaostarbalita2012@gmail.com

ATTY. MARIO T. JUNIlegal Counsel

Mindanao Star Balitapublisher

JHO PANTOJAARJAY FELICILDA

News EditorsIRENE M. DOMINgO

sHoWBIZ eDIToRALBERT MOLITCIRCulaTIon

ROLANDO SUDARIAEditor In Chief

SHAUN ALEJANDRAE UY sPoRTs eDIToR

Daghan ang mga paagi sa pagdayig KANIYA. Kung dili nato mahimo pinaagi sa sulti o pulong, pwede nato nga awiton. (Salmo 18:1-6)

BALAANG PULONG

INADLAW’NG PANGLAWAS

Dorwin Lajot

HukomDemokrasya

Jho Pantoja

GON” kining dili maayong binuhatan sa mga piniling opisyal saatong siyudad. Sobra na kaayo kining ilang gihimo diri kanato, sama sa proyektosa “Sanitary land-fill” asa naman kadto nga proyekto? Wala na magkad-ima-o d’ba? Unyahurot na ang pundong salapi para sa maong proyekto nga hang-tud karon wala pagihapon matapos ? S a a kong k au g a l i n -gong pag-analisar niining proyekto sa “Multi-million WaterProject” dili kini magmalampuson sanglit pipila nalang ang nahabilin sa pundongsalapi niini, og kon pananglitan matapos kini nga proyekto posebling dakong “PALPAK!!!”Grabe kaayo ba? Walay mga kaluoy sa mga katawhang kabus nga magbubuhis sa dakbayanila-bina kadtong mamaligya-ay intawon og asin o kamates dinha sa merkado nahilam-bigitsa pagbayad sa maong palpak nga proyekto, unya ang mga piniling opisyales ra ang nabulahan.

Multi-Million Water project sa Iligan City palpak ba?

Lanao del Norte? Basin unya’g masusama kini sanahitabo nga ma-tud pa ninyo nasayop ang pagkuwenta sa kontraktor nga gikan sa P175 milyo-nes ka pesos human sabid-ding nahimo na dayon og P195 milyones ka pesos ang kantidad sa maong-proyekto sa patubig, maayo gani kay nabantayan sa mga katawhang magbubuhis sasi-yudad maoy hinungdan nga nag-atubang kamo ug kaso ngadto sa buhatan saOm-budsman. Siyaro ( feeling of disbe-lief) ogwala ninyo maban-taye kon depektoso ba ang titulo sa yuta nga gihuptan ni Mr.Sy? Wala ba kamo ma-hadlok sa inyong gipanghimo sanglit kining gidapat ngas-alapi sa “Multi-million water project” sa kantidad nga P495 milyones ka pesosgi-utang kini ninyo sa World bank o gang magbago-od niini sa pagbayad mao angkatawhang magbubuhis sa siyudad? Busa, kitang magbubuhis sa siyudadatong “PAKGAN-

inyong gihatagan ug dakong katungod si Mr Anthony Synga gamiton ang iyang luna sa yuta parasa “Multi-million Water Project” bisan og dunay dakong depektoso ang titulo sayuta ni Mr. Sy? Wala ba kaha’y hukos pukos kininginyong gihimo? Nganong wala kamo mihimo og insaktong pag-usisa sa maong luna sa yuta kon duna ba’y tinuod ngatag-iya sa yuta dinha sa Abaga, Up-per Tominobo, Iligan City or Brangay Abaga,Balo-I,

HANGTUD Kanus-a mata-pos kining dili maayong kahimoan operformance sa Iligan City Government officials ilabina sa pagdumala ni MayorLawrence Ll. Cruz ug ang pipila kamiyembro sa Sangguniang Panglungsod. Kon inyong nabasa ang atong Kolumniadtong adlaw nga Lunes, atong gimantala ang ‘PEKE NGA TITULO SA YUTA’ nga gipanag-iyahan ni Anthony Sy bisan ogdunay kamandoan ang buhatan sa DENR-10 ngadto sa Registry Of Deeds (ROD) ngakansilahon ang maong titulo sa yuta tungod sa rason nga way-seguro o dubious oggimugna lang ang doku-mento. Gawas pa ni-ana, ang pirma nila niPENRO Carlito Vertudez ug Engr.Esmeraldo Reyes dili tinuod nga ilang pirma, sa ato pa usa kini ka dakong minio peke nga dokumento. Ang atong pangutana sa mga konsehales ug ila-bina kang Iligan City Mayor Lawrence Cruz, nganong

Kinahanglan nga mahibal-an nato ang nagkalain-laing pagkaon sa atong nasud. Kinsay nagpaluyo niini, kinsay nagmugna nga ikaw mokaon niini, ug unsay ka-hulogan sa maong pagkaon. Kini ang mga butang nga atong mahibal-an kung kita magtuon pa niini.

Niining bulana, nagacel-ebrar kita sa tema sa Na-tional Nutrition Council nga mao ang “PAGKAIN NG GULAY UGALIIN ARAW-ARAW ITONG IHAIN”.

Pagkanindot sa maong tema alang sa kinatibuk-ang nasud. Ang atong pagkaon nabahin kini sa matang sa mga tawo. Kini nga matang gitawag ko lang kini ug Adunahan o Kabus. Ang kabus karon matud pa sa uban, nabahin na kini sa grabeng pagkakabus, dili kayo kabus, ug kabus. Busa dinhi Makita nimo ang ka-lainan kung unsa ang ilang pagkaon.

Dili ka makaingon nga ang adunahan makakaon na sa pinakahealthy nga pagkaon tungod kay siya may salapi na. Ang mga Adunahan dili makakaon sa pagkaon sa mga Kabus o kadtong pinakakabus nga maglisod na gani sa pagkaon sa bugas. Karon, Pagunsa man nato matuman ang tema nga batasanon ang pagkaon sa gulay sa matag adlaw? May mga butang ba nga makababag sa pagkaon sa gulay o sa healthy nga pagkaon? Aduna.

Usa niini, mao ang salapi. Kung wala kay kuarta magl-isod ka palit sa gulay. May mga bahin sa nasud nato nga ang gulay maoy pinakama-hal kaysa karne. Busa karne na lang nag ilang paliton

mga kultura man gud nga wala sa ilahang vocabulary ang gulay.

Gitawag nila kini nga makikarne kuno. Busa ang may kultura nga makikarne kaayo lud-on kini sila kung mukaon gayud sa gulay. Kung magkabalatian ang tawo nga may kultura sa makikarne nga pamilya o tawo, maglisod gayud sa pag-usab sa iyang lifestyle o pag gawi hilabina kung ingnon na kini sa iyang doctor nga ayaw sa kaon sa karne ka yang imong cholesterol taas kaayo.

Maglibog kini sila kung unsay kaonon. Ug katapu-san, may mga tawo pa nga lain ang ilahang kahulogan sa pagkaon. Alang kanila ang tanang may kinabuhi makaon. Busa, bisan unsa na lang ila kining mahi-mong kan-on kay may lahi usab sila nga kahulogan sa pagkaon. Mao usab kini ang butang nga kinahanglan usab I consider sa atong kaugalingon. Kinsa may gahatag niini nga kahulogan sa pagkaon?

Mga kaigsoonan. Kung may butang man nga naga-babag kanimo sa pagkaon

sa gulay, hinay hinaya, magpractise ang pagsul-bad niining upat ka butang nga nakababag sa pagkaon sa gulay aron mahimong madugang kini sa atong inadlaw nga pagkinabuhi. Kay kung kita magkabala-tian, gulay man ang atong padulngan.

Niay mga mubo lamang nga ang-ang nga maka-tabang niini. Kung wala kay salapi unya gusto ka makakaon sa klase klase nga gulay, dugangi ang imong panginabuhi karon. May daghan nga negosyo nga imong maduolan nga mubo lang ang capital.

Ikaduha, kung wala kay kahibalo sa mga nagka-lain laing preparation aron makakuha ikaw sa insaktong nutrients, pagtuon. May mga institution na karon nga nagatudlo niini. Kung wala kay dakong panahon, paminaw sa akong programa sa RMN DXCC MATAG ALAS 8:30PM MATAG SABADO SA GABII. (Ang ubang mga punto gikuha nato sa National Nutrition Council of the Philippines)

MAHITUNGOD SA MAGSUSULAT: Si Dorwin Lajot usa ka Family Herbal-ist sa school of natural heal-ing, Utah, USA., 4 YEAR NA NGA CANCER NUTRI-TION COACH, CERTI-FIED HUMAN HEALTH: DIET AND NUTRITION sa ALISON, IRELAND, CERTIFIED MASSAGE THERAPIST sa TESDA, Nag Master sa Public Health sa AIIAS silang Cavite, Nag Dotorate sa Public Admin-istration sa MUST-IPAG, SA pagkakaron, Student sa School of Medicine sa Pennsylvania University.

Ang pagkaon nga alang sa panglawasug dili ang gulay. Ikaduha nga butang nga makababag mao ang kahibalo o skills. Kung wala kitay skills, dili kita mahibalo kung unsaon pagluto niining mga gulaya aron nga magpabilin ang nutrients sa maong gulay.

Matud pa sa mga nu-tritionist, ang gulay nga sobra na sa pagluto, mawala ang mga vitamins sama sa vitamin c, b ug apil ang enzymes niini. Busa dako ang kalabutan nga ang tawo kinahanglan makahibalo sa pagluto ug unsaon pag prepare sa gulay nga ma-himo pa kining may pulos ngadto sa kinatibuk-an sa atong lawas. Ang ikatulo nga butang nga makaapekto kanato sa pagkaon sa gulay mao ang dapit sa atong na-himutangan. Aha ka man nagpuyo, may gulayan ba sa imong dapit? May mga dapit nga lisod gayud Makita ang gulay nga atong dapat kaonon.

Busa, mantinir na pud ang atong sud-an. Busa dinhi dasigon nato nga kaysa magtanum ug bulak sa imong palibot, tanumi kini ug gulay sama sa kung unsay mutobo sa imong dapit. Kay may mga gulay nga dili mutubo sa imong dapit. Dinhi usab gikinahanglan ang pagtuon sa pagtanum. Tingale ang atong agricul-ture department makatudlo niana.

Unsa pa man? Tama, naa pa. atong nahisgutan ang Kuarta, Skills, Dapit o lugar kung may gulay ba sa imong dapit, ug ang ikaupat mao ang kultura. Insakto! Ang kultura sa tawo usa ka dakung butang nga mubabag nga dili ka makakaon sa gulay. May

4 sabado, hulyo 14, 2012 Kalingawanmiyerkules, hulyo 18, 20124

GLOBE: 0927-609-3982 Ni kuya DOLaN

HOROSCOPEAquARiuS(Enero 20-Pebrero 18)if you begin to notice a few issues crop up in your romantic relationship, it’s a good idea to use your time right now to solve them if possible. if you put some thought into it, you can come up with a clear analysis of what the problems are and if you desire a solution or a different partner. PiSCES(Pebrero 19-Marso 20)Life is a series of endings and beginnings, it just depends on how you approach each situation you’re presented with. When someone leaves your life, it could represent a new opportunity to begin something totally different instead of a sad event..ARiES(Marso 21-Abril 19)When it concerns love, it seems as though fate has your back and the only thing you’ll need to actually do is identify your feelings. if a partnership you’re interested in pursing seems fraught with issues, it could be the timing is off, not the connection. TAuRuS(Abril 19-Mayo 20)You can look at problems as roadblocks or opportunities; it’s up to you, Taurus. if you choose to view an obstacle as an opportunity to figure out a new way to get something done, not only will you be motivated, but inspired too. GEMini(Mayo 21- Hunyo 20)This month you’ve got a rare and unique opportunity to review and re-structure your financial management techniques. You tend to look out for those in need, but right now you are the only one who’s needs you need to look out for. CAnCER(Hunyo 20- Hulyo 22)You can feel connected to many people but to feel connected enough to pursue a romantic relationship could take time for you to develop. True, deep, meaningful love isn’t usually hatched overnight and requires likeness on a much deeper level. LEo(Hulyo 23-Agosto 22)Reaching your goals is your number one priority right now, Leo. There will be those who cannot help hating on your progress and you’ll want to be sure you tune them out. naysayers can provide a distraction, but also motivation to overcome what they say you can’t.ViRGo(Agosto 23-Septiyembre 22)in order to achieve healthy levels of activity in all areas of life you need to first commit to yourself and your goals. Think of managing all the areas of your life like paying bills, you’ve got to give a little to each, steadily over time. LiBRA(Septiyembre 23- oktobre 22)Love can strike at any time with anyone, but in order for that love to grow and last there will be effort required by you. You need to be careful not to fall madly in love with just anyone because you have very particular needs, Libra. SCoRPio(oktobre 23- nobyimbre 21)When the universe smiles on financial affairs, so do you, Scorpio and right now you’re in for a good ride. Few things in life are given to you without the expectation of a return so you can expect to work for whatever you receive. SAGiTTARiuS(november 22-december 21)You’ve found what works for you and have stuck to it but not every cir-cumstance will be under your control. This is where your patience and perseverance comes into play and will take you farther than others are willing to wait to go.CAPRiCoRn(disyembre 22- Enero 19)Your dreams and wishes are about to come true but you may need to hold on to your seat as there is much more involved than you thought would be. You’ve held out for more work to come your way and upon its arrival you could be slightly overwhelmed at the sheer mass of it.

lGud mrng kuya. Aha dapt mapalit ang n ung news paper sa dv cdo? Ds s my first tym nga naka basa ko sa inyong new .sa nso ko naka palet! Plz txt bk. N publsh my no. Free to txt me guiz! GOD BLZ wait ko 2mrw tnx : +639263231481lhai kuya gd murning hanap ako ng txtm8 14 to 20 ang age, im remart abarquez from maramag .my # is 09059388779.l hello! im michele frm lopez jaena,mis occ. pwd pki publish akng numbr?im looking 4 frnds thru txts coz im bored! thanks..im 42 yrs old,separated. : +639074447762lgoodpm kuya...i need txm nah grl.,22 pataas .dn willing makep-ag txt.dn willing mkepagkita. : +639265102241

Maro nga Pedro naisahanKAMATAYAN: Pe-dro, kuhaon na tika. PEDRO: Ayaw sa kay daghan paku og buhaton. KAMATAYAN: Dili na pwedi kinahang-lan na tika kuhaon ikaw ang unang na-kalista sa listahan sa kamatayan. PEDRO: Sige nlang , humanon sa nku ni ako gibuhat, timplahan sa nku ka og kapi, pagkapi sa una.

(gibutangan og sleeping pills ni Pedro ang kape. Nakatulog si Kamatayan. gierase ni Pedro ang iyang ngalan sa unahan ug gibalhin sa pinakaulahi)

KAMATAYAN: Oh, kanindot sa akung katolog, slamat Pedro tungod kay maayo ang imong gipakitang pagtagad sa ako dili nlng nku kuhaun ang nakalista sa unahan sa kinaulahian nlang ko magsugod og kuha.

KatawatsiNi KHRIStHA RIVA ARfENE

CROSSWORD puzzleACroSS

1. Upper arm bone 6. Actor Muhlach 9. Rara_ 10. Slide 11. Doughnut-shaped roll 13. Make amends 14. _Amin 15. Region IV province 17. Clock sound 19. Narcotic drug 21. Preposition 22. Insect stage 24. _Solidaridad 25. Knot 26. _and write 28. _but goodies 30. Black cuckoo 31. Clothing size 32. Euphony 34. Head

35. Ponder 36. Linking verb 37. Fortress

DoWN 1. Place of residence 2. Enchantment 3. Night before 4. Small brook 5. Objective pronoun 6. Solitary 7. Actress Alajar 8. Mimic 10. Daze 12. Mine entrance 13. Excited 16. Saying 18. Set fire to 20. Extremist 23. Post 24. Singer Misalucha 25. List of candidates

27. Alleviated 28. Actor Sharif 29. Obscene matter 31. Mineral spring 33. North American country 35. Musical tone

CIRCLE A WORDangulararchedbentbroadbrokencrookedcurved

darkdasheddotteddoublefaintheavy

DrAWINg the lINe

horisontaljaggedlongnarrowparallelstraightzigzag

SUDOKUhow to play the game?fill in completely every rows, columns and diagonals of each puzzle without repitition of the same digit.

ang miagi

PAhAlANg 1. Sukob 6. Malaking lalaki 11. Animo 12. Ihinto ang sasakyan 13. Ibong mandaragit 14. Inang 15. Pulang langgam 17. Biyuleta 18. Hinyebra 19. Pailaw na pumupu-tok 21. Salitang parianong 22. Uri ng kahoy 25. Programa ni Janice at Gelli 28. Iskoba 29. Piramide 31. Itlog ng pato 33. Punyagi 34. Inangkin

35. Sabi niya 36. Maliit na hiwa 37. Kapok

PABABA 1. Pitlag 2. Dinusta 3. Lula 4. Pag-aari ko 5. Kinulimbat 6. Man 7. Bayan sa Pampanga 8. Kunat 9. Sulsol 10. Gala 16. Laki 20. Sinira 21. Kalat 22. Bunganga 23. Uri ng kahoy 24. Buhok sa itaas ng mata

25. Kipot 26. Lugar sa Diviso-ria 27. Sabaw 30. Pareno o Alajar 32. _for tat

l KUYA D0LAN HANAP ME TXM8 KANANG H0T MAMA,OR BAL0 WILNG MKG RELASY0N UG BTAN 0N,TNX.. : +639264008105

lhai..kuya lix gudnon.pwd ngau,q txtm8 kana grl,taga cdo lang 16-25 yrs old above?wling makigm8 kuya lix..tnx...my..09352603425lkuya s0ny pwd bAnq manqhinqi nanq txm8 yunq ualanq bf.. : +639069333547lGd Pm bro..ngeta ku mdjo hot grl..knang tga C.D.O paki blsh my .# 09265224719 tnx au xa in u tanan memberzl wana hav txfrnd BOY ONLY....kanang certified single,23-28 ages,only from cdo,tnx rhea: +639264152774

miyerkules hulyo 18, 2012 5Kasayuran

Upat ka mga batan-on ang napangag human kini na-piksan sa kilat nga niigo sa bangko nga ilang giling-kuran sa Bible Camp, Perth, Australia. Sa pahayag ni Librarian Graham Barker, perteng kurata sa upat ka mga batan-ong estudyante nga nagdula sa iring dihang kalit nga ni-igo ang makusog nga kilat sa ilang gilingkuran. Maayong pagkabung-kag sa lingkuranan og ang pipila ka mga tipaka, didto kini naigo sa mga baba sa

BALITANG ESPESYALNi Decemay Magleo

4 batan-on, gi-kilatan, napangagmga batan-ong resulta sa pagkapangag niini. Daw gibaliw ang upat ka mga estudyante sa pagdula sa iring diin una na silang gibadlong ni Barker nga dile kini dulaan pinaagi sa pagtudlo sa pagbasa. Human sa hitabo, daling gidala ang mga nahisgutan sa ospital dihang nagkadugo ang ilang mga baba human natagakan sa ilang mga ngi-pon. Sa karon, nag-antus pa intawon sila sa ilang gidan-gatan.

trivia

Ingredients: I/4 Pork liempo, sliced into desired pieces, washed thor-oughly I kilo grated coconut 1/4 fresh alamang if avail-able or 1 tablespoon of alamang paste 2 cups squash sliced into desired pieces 4 pcs. medium sized eggplants 1 piece ampalaya 7 pieces okra 5 pieces of string beans red bell pepper, ginger, lemon grass, tomatoes, green onions, sele mahaba 1 tablespoon Knorr seasoning

Procedure :

Add 1 cup hot water to grated coconut and squeeze to get the thick cream then another 2 cups for the thin coco cream, set aside. In a cooking pan, combine all ingredients except for the okra, thick coconut cream and Knorr seasoning. Let it simmer but check if veggies is not overcooked or depending on your taste preference, as for me i want it crunchy. Then add the okra,thick coconut cream and Knorr seasoning. When done, serve on a bowl or serving dish. Note: Okra should not be overcooked, just half cooked so to avoid it getting sticky.

Balitang NasudnonPhl ships, dineploy

vs Chinese boats

Balitang InternationalBagyong Khanun nananalasa sa Japan, 32 na patay sa baha

By Rona Factura in Philippine’s Native Foods and Delicacies (Files)

GINATAANG PINAKBET

Ang pinkamahal nga Stamps anaa nahimu-tang sa nasud sa Sweden niadtong tuig 1855 og usa kani nga resulta sa Printing Error o sayop. Imbis nga e printa sa three-skilling stamp sa green nga stock paper, na printa hinoun kini sa yellow/orange stock paper diin na deklara kining sayop, tuig 1970 ang kopya og pagpama-toud sa sayop nga pag printa gi kwestiyun sa Sweddish Portal Museum apan nadiskubrihan nga orig kini o tinoud. Usa lamang ka kopya ang “Treskilling Yellow” apan nakita gihapon kini og nadiskubre sa usa ka Sweddish sa atic sa ilang panimalay diin gitago lamang kini sa iyang apohan niadtong mga tuig 1855 padulong 1886. Sa Tuig 1990 napalit kini sa mahal nga kantidad apan sa paglabay sa Unom (6) ka tuig nahalin kini sa kantidad nga $2.5 million dollars.

Pinakamahal nga Stamp

Scarborough ShoalAminado ngayon ang pamahalaang Pilipinas na hanggang “diplomatic protest” lamang ang magagawa nito sakaling may paglabag ang China sa soberenya ng bansa sa bahagi ng West Philippine Sea. Una nang nagbabala ang Department of Foreign Af-fairs (DFA) sa China kaugnay sa deployment ng “largest fishing fleet” nito sa Fiery Cross Reef. Binalaan din ng DFA ang nasabing mga barkong-pangisda na lumayo sa 200-kilometer exclusive economic zone (EEZ) na sakop ng Philippine territory. Pero ayon kay Foreign Affairs spokesman Raul Her-nandez, sakali mang mayroong paglabag ang China, hanggang protesta lamang ang magagawa ng gobyerno para igiit ang karapatan nito sa teritoryo. “If these (ships) are going to our EEZ, we will file a protest because this is our EEZ and it is only the Philip-pines (that has) the sovereign right to explore, exploit and manage the resources in that area,” ani Hernandez. Sa ngayon umano ay nagd-eploy na ng barko ang Philippine Coast Guard sa area para matiyak na hindi makakapasok sa teritoryo ng bansa ang nasabing mga Chinese ships. “We require China to respect the sovereign rights of the Philippines,” dagdag pa ng opisyal. Maliban sa mga barkong-pangisda, nag-deploy din ang Beijing ng kanilang patrol vessels para bantayan ang Chinese fishermen.

TOKYO, Japan - Hindi pa man lubusang humuhupa ang baha at nakakarekober ang apektadong mga residente, panibagong kalamidad na naman ang pinaghahandaan ng Japan. Nagsimula nang manalasa ang bagyong Khanun sa Amami islands sa Japan. Taglay nito ang lakas ng hangin na umaabot sa 108 kilometro bawat oras. Ang Amami ay nasa katimugan ng Kyushu island na ang apat na araw na record-breaking na pag-ulan ay nagdulot ng baha at landslides. Napag-alaman na 32 ang namatay sa nasabing ka-lamidad at sa Minamiaso sa Kumamoto prefecture, 700 katao pa ang nananatili sa evacuation centers dahil sa pangamba sa landslide. Babala ng Japan Meteorological Agency, asahan ang 15 sentimetro na ulan sa loob ng 24 oras sa Kyushu island dahil sa bagyo. Dahil dito, naka-high alert pa rin ang mga lugar sa Japan na una nang naapektuhan ng matinding pag-ulan. Kung binabaha ang southern Japan, matinding init naman ang nararanasan ng ilang bahagi ng bansa. Ayon sa weather agency, posibleng umabot ng 34 degrees Celsius ang temperatura sa kabisera na Tokyo habang 37 degrees Celsius naman sa Kumagaya. Sa Niigita prefecture, isa ang nasawi dahil sa heat stroke habang 700 katao pa ang nasopital bunsod ng heat exhaustion. (AFP)

S P O T Y O U R L U C K

Pasaload for probable numbers:0905-957-8026 • 0906-931-0547

1 28 00 7

PCSO DRAW RESULTS - jULY 17, 2012

4-D : 8-8-7-2

48-19-46-27-20-40Jackpot Prize:

Php30,000,000.00

38-36-33-35-06-43Jackpot Prize:

Php37,338,350.40

22-19-07-08-23-28Jackpot Prize:

Php13,932,822.60

16-22-03-34-35-27Jackpot Prize:

Php16,845,267.60

11a.m. - 19-014p.m. - 14-309p.m. - 21-03

11 a.m. 8-1-14 p.m. 8-7-19 p.m. 2-2-3SUERTRES RESULTS

Date 11 am 4 pm 9 pmjuly 10 548 376 318july 11 834 249 258july 12 098 888 363july 13 444 693 318july 14 260 705 390july 15 029 376 975july 16 142 172 921

L U C K Y P I C K

T H I S W E E K ’ S H O T P A I R S

W I N N I N G N U M B E R S

A N G L E G U I D E

LET’S PLAY LOTTO!SUPPORT PCSO!

T A K E - O N ET A K E - T W O

020-104240-814114-016

027-424147-148274-248

Higala,DILI dawaton sa ukay-ukay

ang 302 nga numbers combina-tion, ambot kung ngano!

Pasakay nato ang 0 ug 7 ug kung mogawas kini nga dili doble sigurado ang atong WINNING NUMBERS ug LUCKY PICK para karong adlawa.

Kung doble, pili lang sa 074, 076, 078, 070, ug 072.

Good luck!Team SuperTres

SUPERHOT: 423

••• Analysis •••

15•46•48•11•23•29

0-725693

34752

10814

73925

65036

Wooh, wooh woohWooh, wooh, wooh

umuwi ka ng maaga, baka nag-aantay na sila

Matulog ka na rin sana, di ba maaga pa ang pasok mo

bukas

Pero kung ako ang kasama mo

Kung ako ang kasama mo

Wooh, wooh woohWooh, wooh, wooh [2x]

ibaba na ang telepono, kasi mahal ang bayad dyan

E Tigil na rin ang facebook mo, mas importante home-

work dyan

Pero kung ako ang kausap mo

Kung ako ang kausap moKung ako ang kausap mo

Pero kung ako ang kausap mo

di uuwi ng maaga, magpu-puyat tayo’t sabay matu-

tulogdi mamalayan ang oras, magkausap hanggang umusok ang telepono

Manonood tayo ng sine at kakain sa labas

Magkahawak ang kamay habang tayo’y namamasyal

Hindi tayo magsasawa kahit minsan ay may away

di uuwi ng maaga, magpu-puyat tayo’t sabay matu-

tulogdi mamalayan ang oras, magkausap hanggang umusok ang telepono

Manonood tayo ng sine at kakain sa labas

Magkahawak ang kamay habang tayo’y namamasyal

Hindi tayo magsasawa kahit minsan ay may away

by: 6cyclemind

“Basta Ako ”Videoke

6 miyerkuless, hulyo 18, 2012 Sports/Entertainment

Sinulat ni SHAUN ALEjANDRAE yAP Uy

Kobe Bryant mahimong tig-sira sa Olympic games

Ang 5-time NBA champion nga si Kobe Bryant isa sa mga ginatutukan nga basket-bolista sa London Olympics. Ang Dream Team USA ang Gold Medalist sa Beijing Olympics kung asa midominar sa ilang mga dula ug gilampaso ang mga nakon-trang nasod. Ang Dream Team USA napi-angan karon kai ang uban “key players” niini nanga-injured man ug wala gi-clear para magdula sa Olympics. Ni-adtong 2004 Olympics, ang Dream Team USA mi-kuha lamang sa bronze medal, nga gikadismaya sa mga mangdudula ug sa mga fans. Mibalik sila sa Olympics, dala ang pinakakusgan ug pinakamaayo nga mga NBA stars sa Beijing kung asa gipildi nila ang Spain sa score nga 118-107. Ang Spain Center/Forward nga si Pau Gasol mao usab ang nakauban ni Kobe Bryant sa pipila ka NBA championships sa Los Angeles Lakers. Matod pa ni Bryant, siya ang tig-sira sa dula ug ang role niya mao ang pagtira sa mga “crucial” shots kung muabot sa iya

ang oportunidad, ug kung kinahanglan. Si USA coach Mike Krzyzewski mideklarar nga gamiton gyud niya ang tanan players nga naa sa ilang grupo karon kung ki-nahanglan, hilabi na si Kobe Bryant nga mipasibya kaniya nga andam siya, ug in “great shape”. Usa pud kini sa mga oportunidad para kang Bryant para makighalobilo sa iyang mga NBA nga rivals sama nila Lebron James ug Carmelo Anthony.

David Beckham dili gusto mupasiga sa Olympic flameAng interna-tional football star nga si Da-vid Beckham mipasibya ug mipabati nga di l i s iya ang husto nga per-sonalidad para mup as iga s a Olympic flame bisan pa ug ma-himo kining da-kong garbo para kaniya isip taga London. Mato d p a niya nga dapat usa ka Olym-pian nga naka-kamit ug gold medals sa mga milabay nga Olympics ang maong personalidad ang may katungod sa pagpasiga sa

Olympic flame. Nadismaya si Beckham nga wala siya gitawag para mudula para sa Great Brit-ain sa dula nga football, human kini gi-announce nga wala siyay apil sa squad. Nakurat ug dismayado si Beckham sa maong de-sisyon sa GB football team ug nakita kini sa iyang di-nulaan sa mga milabay nga semana sa Major League Soccer games. Ang iyang pamilya ug mga higala ang nagpada-sig kaniya ug karon mas focused na kini sa pagdula sa iyang MLS team nga LA Galaxy. Nalipay na kini ug matod pa niya nga musu-porta giyapon siya sa GB team ug magpadayon nga Olympic Ambassador Naghandom si David Beckham nga ang Great Britain teams makakuha sa daghang Gold medals sa London Olympics.

Talk of the Town karon ang pagpang-utang matud pa sa aktres nga si Nora Aunor sa usa ka kulomnista sam-tang anaa pa sa Las Vegas ang star for all season. Ang kolumnista kauban kini ni Nora sa “Kasamahan sa Hanapbuhay” diin miyembro usab sa maong organ-isasyon ang aktres, subay sa kulomni-sta nga nakadawat siya og text mes-sages diin number ni Nora ang nakatatak og mihangyo nga maghulam kuno ang aktres og P10,000 samtang anaa pa kini nagpuyo sa Las Vegas. Gi siguro sa kulomnista ang maong nagpanag-iya sa maong number og iyang na kumpirma nga si Ate Guy ang nagpanag-iya sa maong cell number apan padayon pang gapangutana sa iyang kaugalingon ang kulomnista tungod kay P10,000 lamang ang gihulam. Naimbyerna pa ang kulomnista sa ikaduhang text kuno ni Nora nga nangutana kung mapadalhan ba siya sa maong kantidad gitubag usab kini sa reporter og “ Maghahanap po”. Ang pangutana karon sa mga miyembro sa “Kasa-mahan sa Hanapbuhay” kung si Ate Guy kato unsay hinungdan para kini mangutang, og asa ba napadulong ang milyones nga kwarta ni Ate Guy nga gibayad kaniya sa TV5 og ang kita niini sa El Presidente nga si Gov. ER Ejercito? kana ang milyon-milyon nga pangutana.

Nora Aunor nangutang sa usa ka Columnist