Microbiostratigraphy and paleoecology of the Qom Formation in … · 2021. 2. 14. · benthic foraminifera and 14 genera and 10 species of planktonic foraminifera have been identified

224

Adv. Appl. Geol. Summer 2020, Vol 10 (2): 224-234

Microbiostratigraphy and paleoecology of the Qom Formation in the Goylar

section, southwest of Zanjan Province

Hamideh Noroozpour1*

1- Faculty of Science, Department of Geology, Payame Noor University (PNU), Tehran, Iran

Keywords: Qom Formation, Biostratigraphy, Paleoecology, Early Miocene, Burdigalian

1-Introduction

The Qom Formation have been studied in Central Iran, Sanandaj- Sirjan and Urumieh-Dokhtar magmatic arc by

many researchers. This section is located in the southwest of the Zanjan Province. To access the Goylar

stratigraphic section, after 70 km route through Zanjan-Mianeh asphalt road, turn southwards to Gharabutta and

Goy Tapeh villages and then by dirt road to Goylar village, the section was obtained.

2-Methodology

In this research, the materials and methods and field observations were carried out based on the Furrer and

Soder (1955), Bozorgnia (1966), Blow (1969), Kennett and Srinivasan (1983), Bolli and Saunders (1985), Sam

Boggs (1987), Murray (1973, 1991), Buxton and Pedley (1989), Iaccarino and Premoli-Silva (2005),Wilson

(2005), and Wade et al. (2011) studies.

3- Results and discussion

3-1- Stratigraphy

The Qom Formation (155 meters) in the Goylar section is composed of cream to brown, thin-to thick-bedded

limestone, sandy limestone, alternation of shale and green marl, reef-coral limestone, and green marl and

argillitic limestone.

3-2- Biostratigraphy

According to paleontological studies, a total of 32 genera and species including 18 genera and 9 species of

benthic foraminifera and 14 genera and 10 species of planktonic foraminifera have been identified. Based on the

stratigraphic distribution of foraminifera, Borelismelocurdica - Borelismelomelo Assemblage Zone

(Burdigalian, Early Miocene; Laursen et al. 2009) has been diagnosed with certainty for the Qom Formation.

3-3- Paleoecology

Investigating the abundance of fossil assemblages, morpho-types, and shell types of benthic and planktonic

foraminifera, the abundance of reef corals along with algal coexistence have led to the identification of salinity,

temperature, light, and bathymetry of the Early Miocene sea. Accordingly, sedimentation of the Qom Formation

occurred in a carbonate platform from the lagoon, barrier to open marine depositional setting.

4-Conclusion

A 155-m-thick stratigraphic section was selected for biostratigraphic and paleoecological studies of the Qom

Formation in the northwest of Central Iran (southwest of Zanjan province). Stratigraphic studies showed that the

Qom Formation includes thin to thick-bedded limestone, sandy limestone, alternation of shale and green marl,

reef-coral limestones, green marl, and argillitic limestones. Paleontological studies show that the Qom

Formation in basal (0 to 5 meter) is likely Aquitanian in age.

* Corresponding author: [email protected]

DOI: 10.22055/AAG.2020.32844.2097

Received 2020-03-04

Accepted 2020-07-03

pH

Y= -0.004X+7.97

R2= 0.73

ISSN: 2717-0764

mailto:[email protected]

225

Adv. Appl. Geol. Summer 2020, Vol 10 (2): 224-234

Fig. 1. Early Miocene marine bathymetry system, Goylar section.

Based on the stratigraphic distribution of foraminifera, Borelis melocurdica-Borelis Melo Melo Assemblage Zone

(Burdigalian, Early Miocene) has been diagnosed with certainty for the Qom Formation. Investigating the

abundance of fossil assemblages, morpho-types, and shell types of benthic and planktonic foraminifera, the

abundance of reef corals along with algal coexistence have led to the identification of salinity, temperature, light,

and bathymetry of the Early Miocene sea. Accordingly, sedimentation of the Qom Formation has occurred in a

carbonate platform from the lagoon, barrier to the open marine depositional setting. Bathymetric studies showed

that abrupt changes in water depths occurred in the Reef Dam's shallow water system to the deepwater system

(Open Marine) of the Miocene Sea (Fig. 1).

References Blow, W.H., 1969. Late Middle Eocene to recent planktonic foraminiferal biostratigraphy. In: Bronnimann P, Renz H H, eds.

Proceedings of the First International Conference on Planktonic Microfossils. Leiden: E. J. Brill, 199–421.

Boggs, S., 1987. Principles of Sedimentology and Stratigraphy by Sam Boggs. Longman Higher Education (1619).

Bolli, H.M., Saunders, J.B., 1985. Oligocene to Holocene low latitude planktic foraminifera. In: Bolli H M, Saunders J B,

Perch-Nielson K, eds. Plankton Stratigraphy. Cambridge University Press, pp. 155–262.

Bozorgnia, F., 1966. Qum Formation stratigraphy of the Central Basin of Iran and its intercontinental position. Bull. Iran. Pet.

Inst. 24, 69–75.

Buxton, M.W.N., Pedley, H.M., 1989. A Standardized Model for Tethyan Tertiary Carbonates Ramps. Journal of the

Geological Society 146, 746-748.

Furrer, MA., Soder, P., A., 1955. The Oligo–Miocene marine Formation in the Qom region (Central Iran). In: Proceedings of

4th World Petrology Congress. Roma, section I/A/5, 267–277.

Iaccarino, A., Premoli-Silva, M., 2005. Practical Manual of Oligocene to Middle Miocene Planktonic Foraminifera,

International School on Planktonic Foraminifera, 4th course, 14e18 February. University of Perugia Press, Perugia.

Kennett, J.M., Srinivasan, M.S., 1983. Neogene Planktonic Foraminifera: A Phylogenetic Atlas. Pennsylvania: Hutchinson

Ross publishing Company, p. 1–263.

Laursen, G.V., Monibi, S., Allan, T. L., Pickard, N.A., Hosseiney, A., Vincent, B., Hamon, Y., Van Buchem, F. H., Moallemi,

A., Driullion, G. 2009. The Asmari Formation revisited: changed stratigraphic allocation and new biozonation. In:

Shiraz First international petroleum conference and exhibition. Iran, 4–6.

Murray, J.W., 1973. Distribution and Ecology of Living Benthic Foraminifera. Longman Scientific & Technical, London,

p.397.

Wade, B.S., Pearson, P.N., Berggren, W.A., Pälike, H., 2011. Review and revision of Cenozoic tropical planktonic

foraminiferal biostratigraphy and calibration to the geomagnetic polarity and astronomical time scale. Earth Science

Review 104(1-3), 111–142.

Wilson, B., 2005. Planktonic foraminiferal biostratigraphy and paleoecology of the Brasso Formation (Middle Miocene) at St.

Fabien Quarry, Trinidad, West Indies. Caribbean Journal of Science 4, 797–803.

HOW TO CITE THIS ARTICLE:

Noroozpour, H., 2020. Microbiostratigraphy and paleoecology of the Qom Formation in the Goylar

section, southwest of Zanjan Province. Adv. Appl. Geol. 10(2), 224-234.

DOI: 10.22055/AAG.2020.32844.2097

url: https://aag.scu.ac.ir/article_15709.html?lang=en

222

2، شماره 01، دوره 99 تابستان زمین شناسی کاربردی پیشرفته

زنجان استان باختر جنوب گویلر، برش در قم سازند پالئواکولوژی و میکروبیواستراتیگرافی

*حمیده نوروزپور

09791-7293 پستی صندوق، ایران ،تهران دانشگاه پیام نور، شناسی، زمین گروه علوم، دانشکده

07/41/9079تاریخ پذیرش : 40/20/8079 تاریخ دریافت:

* [email protected]

چکیده ناحیه زنجان، استان باختری جنوب در قم هاینهشته پالئواکولوژیکی و بیوزوناسیونی هایویژگی تعیین جهت به متر 011 ضخامت به شناسیچینه برش یک

-ماسه آهک سنگ لایه، ضخیم تا نازک رنگ ایقهوه تا کرم هایآهک سنگ از قم سازند دهدمی نشان صحرایی هایبررسی. است شده انتخاب مرکزی ایران ساختاری

24 تعداد مجموع در شناسی،دیرینه مطالعات براساس. است شده تشکیل آرژیلیتی آهک و سبز مارن تناوب و مرجانی -ریفی آهک سنگ سبز، مارن و شیل تناوب ای،

-چینه گسترش مبنای بر که است شده شناسایی پلانکتونیک فرامینیفرای از گونه 9 و جنس 3 و بنتیک فرامینیفرای از گونه 9 و جنس 03 شامل گونه08 و جنس

با( پیشین میوسن) بوردیگالین سن به Borelismelocurdica- Borelismelomelo Assemblage zone نام به تجمعی بیوزون یک فرامینیفرا، شناسی

شده گرفته نظر در( ؟) آکیتانین احتمالی سن به ولکانیکی هایسنگ روی بر منطبق قم هاینهشته ایقاعده متر 1 و است شده داده تشخیص قم سازند یبرا قطعیت

سازریف هایمرجان فراوان حضور و پلانکتونیک و بنتیک فرامینیفرای دیواره نوع ها،مورفوتایپ فسیلی، اجتماعات فراوانی جمله از پالئواوکولوژیکی شواهد بررسی .است

هایمحدوده در عمدتاً قم دریای در نور تغییرات همچنین. است داشته گرم تا گرم نیمه حرارت درجه و نرمال شوری دارای قم دریای ها،همزیستی جلبک با

تا سد لاگون، هایمحیط در کربناته شلف یک در احتمالاً قم ندساز گذاریرسوب ها،آلوکم دیرینه زیست عمق براساس .است بوده آفوتیک و الیگوفوتیک -مزوفوتیک

.است افتاده اتفاق باز دریای عمیق هایبخش

بوردیگالین میوسن، پالئواکولوژی، بیواستراتیگرافی، قم، سازند: کلمات کلیدی

مقدمه

ماگمایی کمان و سیرجان سنندج مرکزی، ایران نواحی در قم سازند

زمان. است گرفته قرار موردمطالعه زیادی محققان سطتو دختر - ارومیه

که ایگونهبه است بوده متفاوت مذکور نواحی در قم سازند گذاریرسوب

در و پیشین درالیگوسن پیشروی قم، این و سبزواران جمله از درمناطقی

منطقه (.Aghanabati, 2005است ) بوده پیشین درمیوسن آذربایجان

نشأت ایران صفحه به عربی/ آفریقایی صفحه رورانشف طول در مرکزی ایران

به منجر فرورانش این. است شده آغاز مزوزوئیک دوران در روند این و گرفته

شده نئوتتیس اقیانوس شدن بسته و عربستان صفحه به ایران صفحه اتصال

کمانی پشت و کمانی جلو حوضه دو و ماگمایی کمان یک رو،این از .است

شده تشکیل کمانی پشت حوضه بخش در قم حوضه که تاس شده ایجاد

Soder و Furrerمیلادی، 0911 سال در (.Berberian,1983است )

آهک ( سنگaکردند: تقسیم f تا a عضو شش به را قم ( حوضه1955)

تبخیری( d آهک، سنگ و مارن تناوب( c ای،ماسه هایمارن( bای،قاعده

و همکاران در سال Abaie . همچنینکآه سنگ( fو سبز هایمارن( eها،

بوردیگالین تا شاتین سن به عضو ده به تیپ برش در را قم سازند (0924)

9 به را قم سازند( 0922در سال ) Bozorgnia سرانجام. کردند تقسیم

-تقسیم بوردیگالین تا روپلین سن به( d, e, f4, c3, c2, c1a, b, c ,) عضو

.شد پذیرفته ایران شناسیچینه ملی یتهکم توسط که کرد بندی

استان باختری جنوب در گویلر شناسیچینه برش شد ذکر که طورهمان

جاده طریق از توانمی برش، این به دسترسی جهت. است گرفته قرار زنجان

طی میانه شهرستان سمت به را کیلومتر 31 مسیر میانه، -زنجان آسفالته

گوی و بوتا قره روستاهای طرف به و نوبج سمت به بایستمی سپس کرد،

مورد برش و گویلر روستای طرف به خاکی راه طریق از و داد مسیر تغییر تپه

در گویلر برش از ایماهواره تصویر(. 0 شکل) کرد پیدا دسترسی مطالعه

در برش این شناسی،زمین جایگاه لحاظ به. است شده داده نمایش 2 شکل

(. 7 شکل) است گرفته قرار مرکزی ایران ساختاری ناحیه

mailto:[email protected]

223


Zanjan City

Mianeh City

Ghara Bouta

village

Goy Tapah

village

Goylar

villageSection20 km.

36°57'11.66"N , 47°50'31.58"EN

Asphalt road

Dirt road

36°40'00"N , 48°30'00"E 37°07'17"N , 47°50'35"E

37°25'39"N , 47°42'54"E

Alvarloo village

.موقعیت جغرافیایی برش چینه شناسی گویلر -0شکل Fig. 1. Geographical location of the Goylar stratigraphic section.

.(Satellite Google Earthاز ) برگرفته) مطالعه مورد برش از ایماهواره تصویر -2 شکل

Fig. 2. Satellite image from the studied section (Google Earth).

.(Aghanabati, 2005شناسی برش گویلر در ناحیه باختر ایران مرکزی )برگرفته از تقسیمات نواحی ساختاری ایران، جایگاه زمین -7شکل

Fig. 3. The geological setting of Goylar section at western Central Iran.

کار روش

سنگ مرز لحاظ از متر 011 ضخامت به گویلر برش در قم هایهشتهن

به آندزیت و بازالت توف، جنس از ولکانیکی هایسنگ روی بر نگاریچینه

زیرین قرمز سازند حقیقت در. اندگرفته قرار پی آذرین ناپیوستگی صورت

کرم آهک سنگ: شامل قاعده از قم سازند. ندارد رخنمون محدوده این در

هوازده، لایه متوسط تا نازک روشن کرم آهک سنگ لایه،ضخیم گرن

پرفسیل، لایه متوسط تا نازک رنگکرم تا سفید ایماسه آهک سنگ

پرفسیل، لایهضخیم روشن ایقهوه آهک سنگ سبز، مارن و شیل تناوب

228


هندسه با پرفسیل آهک سنگ مارن، با ایماسه آهک سنگ تناوب

تا لایه نازک آهک سنگ مرجانی، -فیری آهک سنگ زیستی، آشفتگی

آرژیلیتی آهک و سبز مارن تناوب و روشن خاکستری رنگ به لایه متوسط

درون در تیره ارغوانی تا سبز رنگ به بازالتی دایک یک همچنین. سیلتی

قرمز سازند هاینهشته قم سازند روی بر. است کرده نفوذ قم هاینهشته

به توجه با. است گرفته قرار بشی هم ناپیوستگی صورت به بالایی

عضو معادل را قم سازند از بخش این توانمی زیستی، -سنگی خصوصیات

f قم سازند نگاریچینه ستون و صحرایی تصویر. گرفت درنظر تیپ برش از

.اندشده ارائه 1 و 4 های شکل در

.خاور نگاه به سوی جنوب -تصویر صحرایی از برش چینه شناسی گویلر -4شکل Fig. 4. The field-photograph from Goylar stratigraphic section, look to the southeast.

SE

RIE

ST

AG

E

FO

RM

AT

ION

LIT

HO

LO

GY

TH

ICK

NE

SS

(m.)

DESCRIPTION

155

0

25

50

75

100

125

Q

O

M

SA

MP

LE

NO

.

M

I

O

C

E

N

E

B

U

R D

I

G

A

L I

A

N

Upper

Red

Alternation of red and green Marl and medium bedded

gypsum, sandstone,siltstone and conglomerate

(Upper Red Foramation)

Cream, thick -bedded Limestone

Alternation of light gray,thin to medium -bedded sandy

Limestone and limestone with intercalation of marl

1

3

20

7Cover

Light cream, thin to medium -bedded weathered Limestone7+89

13121110

Light brown, medium -bedded fossiliferous Limestone

Black, purple to dark green Basaltic Dyke14

White to cream, thin to medium -bedded fossiliferous Limestone

22

24

27

White to cream, thin to medium-bedded argillaceous Limestone

Alternation of Shale and green Marl

Light brown, thick-bedded fossiliferous Limestone2829

25

37

313334

3635

38 White, medium-bedded fossiliferous Limestone with bioturbation

White, thin-bedded marly Limestone39

42

43

44

45

46

47

48

Alternation of light gray,thin -bedded very weathered

argillaceous Limestone, calcareous shale and green marl

A?

Thick-bedded to massive coral Limestone49

Light gray,thin to medium-bedded argillaceous Limestone50515253

Alternation of green marl, limestone, and light gray,thin -bedded

silty argillaceous Limestone

55

57

596164

Volcanic

RocksVolcanic Rocks contain Basalt and green Tuff

Cream -Thick bedded Limestone

Brown -Medium bedded Limestone

Medium bedded marlyLimestone

Gray -Thin to Medium bedded argillaceous Limestone

GypsumRed MarlGreen Marl A? : AQUITANIAN ?

2

.گاری سازند قم در برش گویلرستون سنگ -1شکل Fig. 5. Lithostratigraphy of the Qom Formation in Goylar stratigraphic section.

229


زیست چینه نگاری

سازند قم با سازند آسماری در ناحیه زاگرس، دلیل شباهت فونایب

های انجام بیوزوناسیونگاری سازند قم عمدتاً براساس مطالعات زیست چینه

( برای 0923)Bourgeois و Adams ( و0921) Wyndشده توسط

های ( برای نهشته0921) Wyndانجام گرفته است. سازند آسماری

ر مشخص کرده است:بیوزون به شرح زی 2میوسن حوضه زاگرس، -Austrotrillinahowchini

Peneroplisevolutusassemblagezone # 59 -Borelismelocurdicazone# 61

Adams وBourgeosis ( 0923در ساااال) نیاااز بااارای ایاااان

اند:زیرزون به شرح زیر معرفی کرده 2بیوزون و 2ها نهشته1-Borelismelo group - Meandropsinairanica

Assemblage Zone

2-Miogypsinoides-Archaias-Valvulinid Assemblage

Zone

2a- Elphidium sp. 14- Miogypsina Assemblage

Subzone 2b-Archaiasasmaricus-Archaiashensoni Assemblage

Subzone

را آکیتاانین 2به سان بوردیگاالین و بیاوزون شاماره 0بیوزون شماره

های الیگوسان و میوسان از نظار میلادی، نهشته 2113ر سال اند. ددانسته

( 2113) در ساال و همکاران Ehrenbergهای استرانسیوم توسط ایزوتوپ

مورد بررسی قرار گرفته است که در نتیجه این مطالعه مرز بین الیگوسان و

و Laursenای نموده اسات. میوسن در ناحیه زاگرس تغییر قابل ملاحظه

و (Ehrenberg et al., 2007)براساس نتایج مطالعاه (2119همکاران )

های: مرز بین الیگوسن و میوسن را بین زونArchaiasasmaricus-Archaiashensoni -

MiogypsinoidescomplanatusAssemblage zone Miogypsina-Elphidiumsp. 14-

PeneroplisfarsensisAssemblage zone

، 19و 13هاای بین زون Wynd (0921)توسط این مرز قبلاً اند.قرار داده

مشاخص 7و 2هاای بین زونBourgeois(0923 ) و Adamsو توسط

براسااس (2119و همکااران ) Laursen (. همچناین 2شاده باود )شاکل

ضاامن تعیااین ( 2113و همکاااران ) Ehrenberg مطالعااات ایزوتااوپی

2الیگوسان و میوسان، هاای ای فرامینیفرا بنتونیاک نهشاته گسترش چینه

اند که به شرح ذیل است:بیوزون نیز برای توالی میوسن معرفی نموده

Miogypsina- - Elphidium sp. 14-

PeneroplisfarsensisAssemblage zone

Borelismelocurdica- BorelismelomeloAssemblage zone

ایشاااان سااان رساااوبات بوردیگاااالین را بااار اسااااس حضاااور گوناااه

Borelismelocurdica,Borelismelomelo انااااد تعیااااین نمااااوده

(. 2)شکل

Age interpretationAge

(ma)

30

25

20

28.4

20.43

23.03

33.9

STAGE SERIE

AQUITANIAN

BURDIGALIAN

CHATTIAN

RUPELIAN

MIOCENE

OLIGOCENE

Previous studies

Wynd (1965) Adams & Bourgeois (1967) Laursen et al., (2009)

Borelis melocurdica - Borelis melo melo

Assemblage Zone

Miogypsina -Elphidium sp.14

-Peneroplis farsensis

-Assemblage Zone

Indeterminate

L

epid

ocycli

na -

Operc

uli

na -

Dit

rupa

Ass

em

bla

ge Z

on

e

Archaias asmaricus

Archaias hensoni-

Miogypsinoides

complanatus

Assemblage Zone

Nummulites vascus-

Nummulites fichteli

Assemblage Zone

Globigerina - Turborotalia

cerroazulensis - Hankenina

Assemblage Zone

Borelis melo cordica - Meandropsina iranica

Assemblage Zone

Borelis melo cordica Zone #61

Age interpretation

STAGESERIE

MIOCENE

OLIGOCENEOLIGOCENE

UNDIVIDED

AQUITANIAN

BURDIGALIAN

M

iog

yp

sin

oid

es -

Arch

aia

s -

Valv

uli

nid

Assem

bla

ge Z

on

e

Archaias asmaricus -

Archaias hensoni -

Assemblage Subzone

Elphidium sp.14 -Miogypsina

Assemblage Subzone

Glo

bige

rina

spp. A

ssem

blage

Zon

e

Eulepidina -

Nephrolepidina-

Nummulites

Assemblage

Zone

Austrotrilina howchini - Peneroplis evolutus

Assemblage Zone #59

Lepidocyclina - Operculina - Ditrupa

Assemblage Zone # 56

Globigerina spp.

A

ssemblage Zone

#

55

Archaias

operculinoformis

Zone # 58

Nummulites intermedius

- Nummulites vascus

Assemblage Zone # 57

Standard Chronostratighraphy

(Wyn

d,196

5)

.زاگرس حوضه میوسن و الیگوسن هاینهشته بیوزوناسیون -2 شکل

Fig. 6. The Oligocene -Miocene biozonation of Zagros Basin.

گویلر برش در قم سازند نگاری چینه زیست

برش در قم سازند سخت هاینمونه از نازک مقطع 24 تعداد مجموع در

از بنتیک فرامینیفرای شناسایی جهت. است شده تهیه و آوریجمع گویلر

و جنس شناسایی جهت و( Loeblich, Tappan and 1988) مطالعات

:همچون منابعی از پلانکتونیک فرامینیفرای هایگونهFurrer and Soder (1955); Bozorgnia (1966); Blow

(1969); Bolli and Saunders (1985); Kennett and

271


Srinivasan (1983); Iaccarino and Premoli-Silva (2005);

Wilson (2005); Wade et al., (2011) .

گونه 08 و جنس 24 تعداد مجموع در اساس براین. است گردیده استفاده

:بنتیک فرامینیفرای از گونه 9 و جنس 03 شاملBorelis melocurdica, Psuedoilthonella richelli,

Peneroplis evolutus, Peneroplis thomasi, Heterolopa

dutemplei, Asterigerina rotula, Valvulina sp.1,

Valvulina sp.2, Pyrgo sp.1., Amphisteginaspp.,

Spiroloculinasp., Quinqueloculinasp., Austrotrillinasp.,

Miogypsinasp., Lenticulinasp., Elphidiumsp.1.,

Rotaliasp., Nodosariasp., Textularia sp.

:شامل پلانکتونیک فرامینیفرای از گونه 9 و جنس 3 وGlobigerinoidesprimordius, Globigerinoides

subquadratus, Globigerinoides triloba, Globigerinoides

immaturus, Paragloborotalia mayeri,

Paragloborotaliaspp.,Globigerina praebulloides,

Globigerina sp.,Globigerinella obesa, Globorotalia

archeomenardii,Globorotalia sp.,Praeorbulina

transitoria, Bolivinasp شکل) فرامینیفرا شناسی چینه گسترش مبنای بر. است شده شناسایی

بیوزون یک ،Borelis melocurdica شاخص گونه ظهور اولین و( 3

Borelismelocurdica- Borelismelomelo نام به تجمعی

Assemblage Zone ضخامت به( پیشین میوسن) بوردیگالین سن به

گونه. است شده داده تشخیص قم سازند برای قطعیت با متر 011

Borelismelocurdica گویلر برش در قم سازند ایقاعده متر 1 در

روی بر منطبق قم هاینهشته ایقاعده متر 1 بنابراین. است نشده مشاهده

آکیتانین سن به( قم سازند پایینی شناسیچینه مرز) یکیولکان هایسنگ

شده شناسایی پلانکتونیک فرامینیفرای. است شده گرفته نظر در( ؟)

حقیقت در و کنندمی ییدأت را پیشین میوسن سن مذکور منابع براساس

-Borelismelocurdicaبیوزون از توجهی قابل ضخامت

BorelismelomeloAssemblage zone لحاظ به. شوندمی املش را

زون معادل مذکور تجمعی زون پالئوبیوژئوگرافی،

Borelismelocurdicazone# 61 مطالعات Wynd (0921)، زون

Borelismelo نام بهBourgeois(0923 ) و Adams 0 شماره

group - Meandropsinairanica Assemblage Zone حوضه در

Borelismelocurdica-Miogypsina زون معادل همچنین و زاگرس

SB25 توسط شده معرفی Cahuzac و Poignant (0993 )حوضه در

.است اروپا

SE

RIE

ST

AG

E

FO

RM

AT

ION

LIT

HO

LO

GY

TH

ICK

NE

SS

(m.)

155

0

25

50

75

100

125

Q O

M

SA

MP

LE

NO

.

M I

O

C

E

N

E

B U

R

D I

G A

L

I

A N

Upper

Red

4

20

7

7+89

13121110

14

22

24

27

2829

25

37

313334

3635

3839

42

43

44

45

46

47

48

495051525355

57

596163

Volcanic

Rocks

Au

str

otr

illi

na s

p.

Qu

inq

uelo

culi

na s

p.

Sp

iro

loculi

na s

p.

Pen

erop

lis e

volu

tus

Ech

inoid

s

Cora

l

Biv

alv

es

DISTRIBUTION OF FORAMINIFERA DISTRIBUTION

OF NON FORAMINIFERA

Mio

gypsin

a s

p.

Glo

bo

ro

tali

a a

rcheom

enardii

Glo

big

erin

ell

a o

besa

Boreli

s m

elo

curdic

a

Va

lvu

lina s

p.1

Bry

ozoers

Red

Alg

ae

Am

ph

iste

gin

a s

pp.

Gastr

op

ods

Pyrgo s

p.1

Psu

ed

oli

tho

nell

a r

ichell

i

Pen

ero

pli

s t

hom

asi

Elp

hid

ium

sp.1

Va

lvu

lina s

p.2

Ro

tali

a s

p.

Ostr

acods

Aste

rog

erin

a r

otu

la

Ony

co

cell

a s

p.

Textu

laria

sp

.

Glo

big

erin

oid

es p

rim

ord

ius

Pa

ra

glo

bo

rota

lia

sp

p.

Glo

big

erin

oid

es s

ubquadra

tus

Glo

big

erin

oid

es t

ril

oba

Glo

big

erin

oid

es i

mm

atu

rus G

lobig

erin

a s

p.

Glo

bo

rota

lia

sp.

Glo

big

erin

a

praebull

oid

es

Pra

eo

rb

uli

na

transit

oria

Nod

osaria

sp

.

Pa

rag

lobo

rota

lia m

ayeri

Boli

vin

a s

p.

Hete

role

pa

du

tem

ple

i

Len

ticu

lina

sp

.

64

Boreli

s m

elo

cu

rd

ica

- B

oreli

s m

elo

melo

Assem

bla

ge Z

one

BIO

ZO

NA

TIO

N

Frequency

Gypsum

Red Marl

Green MarlCream -Thick bedded Limestone




A?

A? : AQUITANIAN ?

1

.گسترش چینه شناسی فرامینیفرا و بیوزوناسیون سازند قم در برش گویلر -3شکل Fig. 7. Stratigraphic distribution of foraminifera and biozonation of Qom Formation, Goylar section.

270


.تصویر برخی از فرامینیفرای شناسایی شده از سازند قم در برش گویلر -8شکل Fig. 8. Foraminifera microphotograph of Qom Formation, Goylar section.

(a-b) Borelismelocurdica, Equatorial section, (c) Peneroplisevolutus, Axial section,d: Peneroplisthomasi, Axial section, (e)

Amphisteginasp., Axial section, (f) Miogypsinasp.,Axial section, (g) Heterolopadutemplei, Equatorial section, (h) Lenticulinasp.,

Axial section, (i) Globigerinoidestriloba, Axial section, (j) Globigerinapraebulloides, Equatorial section, (k)

Globigerinoidesprimordius, Axial section, (l) Paragloborotaliamayeri, Equatorial section, (m) Globigerinellaobesa, Equatorial

section, (n) Globigerinoidesimmaturus, Axial section, and (o) Praeorbulinatransitoria, Axial section.

پالئواکولوژی سازند قم در برش گویلر

های تر از گونهفرامینیفرای بنتیک برای مطالعه پالئواکولوژی مناسب

های پلانکتونیک چه در زمان زیست و چه باشند زیرا گونهپلانکتونیک می

,Boggs) شونددر زمان مرگ در محدوده جغرافیایی وسیعی منتشر می

از شناسایی محتوای فسیلی موجود در در برش مورد مطالعه، پس (.1987

های موجود برای هر مقطع نازک شمارش ها و گونهمقاطع نازک، جنس

شدند و بر اساس فراوانی و همچنین براساس تنوع دیواره، تفکیک و

کنند که اجتماعات (. این نمودارها کمک می9اند )شکل مشخص شده

ها، بریوزوئرها و جانفسیلی شناسایی شوند. تجمع فونای ریفی شامل مر

-درصد از کل( در برش گویلر مشاهده می 79های قرمز به وفور )جلبک

(. فونای ریفی معمولاً در آب با شوری نرمال، نور یوفوتیک، 9شوند )شکل

-درجه سانتی گراد رشد می 72- 21متر و درجه حرارت 91عمق آب تا

,Flugel, 2004; Murray, 1973; Al-saad and Ibrahim)کنند

های سدی بر به صورت پشته ها عموماً(. مجموعه مرجان0)جدول (2002

272


;Flugel, 2004شوند )روی لبه یک پلتفرم کربناته تشکیل می

Murray 1973; Al-saad and Ibrahim 2002;.) فرامینیفرای

پلانکتونیک در بخش میانی تا بالایی از سازند قم در برش گویلر توزیع

سنجی فرامینیفرای پلانکتونیک براساس مورفولوژی عمق مدتاًاند. عیافته

های تک ردیفی و ترکواسپیرال با ای که صدفگونه)مورفوتایپ( آنهاست. به

متر، صدف ترکواسپیرال با حجرات فشرده و 11حجرات کروی در عمق تا

متر، 011تا 11کارن ابتدایی یا حجرات کروی با صدف بزرگ در عمق

سپیرال با حجرات فشرده و کارن قوی یا صدف با کارن قوی و صدف ترکوا

کند متر زیست می 011محدب در عمق بیش از –حجرات مسطح

(Keller, 1999 .) بر این اساس و با توجه مورفولوژی فونای شناسایی

تا 11شده، تغییرات عمق دیرینه فونای پلانکتونیک در برش مورد مطالعه

توان گفت تجمعات فونا پلانکتونیک بنابراین می متر تعیین شده است. 011

Distal Openدرصد از کل( در محیط رسوبی دریای باز ) 49)

Marine( نور آفوتیک ،)Aphotic شوری و درجه حرارت کم قرار ،)

تغییرات (. 9)شکل (Flugel, 2004; Murray, 1973اند )داشته

پیشین برای دریای میوسن ( Bathymetryناگهانی عمق آب )

.تعیین شده است 9)بوردیگالین( با توجه به منابع مذکور در شکل

درصد از کل مجموعه 3اجتماعات فرامینیفرای با پوسته پورسلانوز،

شوند. حضور گونهفسیلی سازند قم را در برش مورد مطالعه شامل می

Borelismelocurdica نشانگر کم عمق بودن حوضه است (Flugel,

2004; Murray, 1973) های دیگر با پوسته جنس (. وجود0)جدول

پورسلانوز )بدون منفذ( از جمله:Quinqueloculina,Pyrgo,Peneroplis,Spiroloculina

متر، 71نشانگر محیط رسوبی لاگون با درجه شوری هیپرسالین، عمق تا

( استEuphoticسانتی گراد و با نور زیاد ) 71تا 08درجه حرارت

(Flugel, 2004; Murray, 1973 .)های با در تجمعات جنس و گونه

و Amphisteginaهای پوسته هیالین و مورفولوژی کوچک مانند جنس

Astrogerina های کم عمق دریای باز محیط رسوبی مربوط به بخش

(Proximal Open Marine شوری نرمال دریا، حرارت ،)درجه 22

,Geel( )0شده است )جدول متر پیشنهاد 41و عمق تا گرادسانتی

درصد، حضور فونای با پوسته 1(. در اجتماعات اندک به میزان 2000

دهنده محیط رسوبی شیب قاره تواند نشانهیالین و پورسلانوز می

(Slope با شوری نرمال، حرارت )متر 41گراد و عمق تا درجه سانتی 22

این با توجه بنابر(. Geel, 2000; Buxton and Pedley 1989) باشد

پلتفرمدریای قم در برش گویلر، با به مطالعات پالئواکولوژیکی، احتمالاً

ها و وفور فونای ریفی، از نوع یک شلف توجه به عمق زیست دیرینه فسیل

کربناته شامل محیط های رسوبی لاگون، محیط سد در حاشیه شلف

-ای میخسارههای رکربناته تا بخش عمیق دریای باز باشد. لیکن با تحلیل

(.01تر محیط رسوبی سازند قم را مشخص نمود )شکل توان دقیق

.(Flugel, 2004; Murray 1973; Al-saad and Ibrahim, 2002) مشخصات پالئواکولوژی برخی از فرامینیفرا و فونای ریفی -0جدول

Table.1. Paleoecological characteristics of some fauna )Flugel, 2004; Murray, 1973; Al-saad and Ibrahim, 2002(.

Temperature

(Santi grade) Salinity Depth(m) Environment Fossil

25-35 Normal-Hypersaline 0-35 Lagoon Borelis

18-27 Hypersaline 0-35 Lagoon Peneroplis

Moderate - tropical Normal-Hypersaline 0-40 Lagoon Triloculina

Moderate - Subtropical Normal-Hypersaline 0-40 Lagoon Quinqueloculina

26 Normal 5-45 Open Marine Amphistegina

Tropical - Subtropical Normal 0-45 Open Marine Astergerina

≥15 Normal-Hypersaline 0-50 Platform Elphidium

Moderate Normal 0-50 Platform Pyrgo

14-25 Normal-Hypersaline 0-50 Platform Rotalia

Polar - Equatorial Normal 40-50 Platform Textularia

25-35 Normal 0-50 Reef algae

Polar - Equatorial Normal 0-50 Reef bryozoan

25-36 Normal 0-90 Reef coral

Cold Normal ≥100 Open Marine Bigenerina

277


Number of

species

Frequency

Po

rcel

lan

eou

s

Hy

alin

e

Ag

glu

tin

ated

(0-20) (0-20) (0-20)3 6 9

Co

ral

Bu

ild

-Up

PlanktonicType

(0-50)

BenthicType

SE

RIE

ST

AG

E

FO

RM

AT

ION

LIT

HO

LO

GY

TH

ICK

NE

SS

(m.)

155

0

25

50

75

100

125

Q

O M

SA

MP

LE

NO

.

M

I

O

C E

N

E

B

U

R D

I

G

A L

I

A N

Upper

Red

4

20

7

7+89

13121110

14

22

24

27

2829

25

37

313334

3635

3839

42

43

44

45

46

47

48

495051525355

57

596163

Volcanic

Rocks

64

0

Sedimentary Environment

Lag

oo

n

Bar

rier

Slo

pe Open Mrine

Proximal Distal

Bathymetry

TemperatureSalinity

Sh

allo

w

Dee

p

War

m

Lo

w

Photic Zone

Eu

ph

oti

c

Mezophotic- Oligophotic Ap

ho

tic

A?

Gypsum

Red Marl

Green MarlCream -Thick bedded Limestone




A? : AQUITANIAN ?

Co

ld

Hig

h

1

.تغییرات پالئواکولوژیکی فونا در سازند قم در برش گویلر -9شکل Fig. 9. Paleoecological variation of Fauna in Qom Formation, Goylar section.

.تغییرات عمق آب دریای میوسن پیشین )بوردیگالین(، برش گویلر -01شکل Fig. 10. Early Miocene (Burdigalian) marine bathymetry system, Goylar section.

گیرینتیجه

های متر به جهت بررسی 011شناسی به ضخامت یک برش چینه

بیواستراتیگرافی و پالئواکولوژیکی سازند قم در شمال باختر ناحیه

لحاظ ساختاری ایران مرکزی )جنوب باختری استان زنجان( انتخاب شد. به

های نازک تا د قم شامل سنگ آهکنگاری، سازنهای سنگ چینهبررسی

ای، تناوب شیل و مارن سبز، سنگ آهک ضخیم لایه، سنگ آهک ماسه

مرجانی و تناوب مارن سبز و آهک آرژیلیتی است. مطالعات دیرینه -ریفی

شناسی زیرین ای سازند قم )مرز چینه متر قاعده 1شناسی نشان داد که

نین؟ دارند و براساس اولین ظهور های ولکانیکی( احتمالاً سن آکیتابا سنگ

نام ، یک بیوزون تجمعی بهBorelismelocurdicaگونه Borelismelocurdica- Borelismelomelo Assemblage

Zone متر برای 011به سن بوردیگالین )میوسن پیشین( و ضخامت

سازند قم تعیین شده است. بررسی خصوصیات پالئواکولوژیکی اجتماعات

له مورفوتایپ، و نوع دیواره فرامینیفرای بنتیک و پلانکتونیک فسیلی از جم

ها، نشان داد که ساز با همزیستی جلبکهای ریفو حضور فراوان مرجان

دریای قم دارای شوری نرمال و درجه حرارت نیمه گرم تا گرم داشته است.

-همچنین تغییرات نور در دریای قم بیشتر در محدوده های مزوفوتیک

ها با توجه به عمق زیست دیرینه فسیلتیک و آفوتیک بوده است. الیگوفو

از نوع پلتفرم دریای قم احتمالاً براساس منابع مذکور و وفور فونای ریفی،

های رسوبی لاگون، سد و بخش عمیق یک شلف کربناته شامل محیط

تر محیط توان دقیقای میهای رخسارهدریای باز باشد. لیکن با تحلیل

ازند قم را مشخص نمود.رسوبی س

274


منابع

Adams, T.D., Bourgeois, F., 1967. Asmari biostratigraphy Iran, Oil Operation Company, Geological Exploration.

Report No. 1074, 1–37.

Aghanabati, A., 2005. Geological of Iran. Geological survey of Iran, 560.

Al-Saad, H., Ibrahim, M., 2002. Stratigheraphy micropaleontology and Palaeoecology of the Miocene Damam

Formation Qatar. Geo Arabia 7(1), 9-28.

Blow, W., H., 1969. Late Middle Eocene to recent planktonic foraminiferal biostratigraphy. In: Bronnimann P, Renz H

H, eds. Proceedings of the First International Conference on Planktonic Microfossils. Leiden: E. J. Brill, 199–

421.

Boggs, S., 1987. Principles of Sedimentology and Stratigraphy by Sam Boggs. Longman Higher Education.

Bolli, H., M., Saunders, J. B., 1985. Oligocene to Holocene low latitude planktic foraminifera. In: Bolli H M, Saunders J

B, Perch-Nielson K, eds. Plankton Stratigraphy. Cambridge University Press, 155–262

Bozorgnia, F., 1966. Qum Formation stratigraphy of the Central Basin of Iran and its intercontinental position. Bull Iran

Pet Inst 24, 69–75.

Buxton, M.W.N., Pedley, H.M., 1989. A Standardized Model for Tethyan Tertiary Carbonates Ramps. Journal of the

Geological Society 146, 746-748.

Cahuzac, B., Poignant, A., 1997. An attempt of biozonation of the European basin, by means of larger neritic

foraminifera. Bulletin de la Société géologique de France 168 (2), 155-169.

Ehrenberg, S.N, Pickard, N.A., Laursen, G.V., Monibi, S., Mossadegh, Z.K., Svånå, T.A., Aqrawi, A.A.M., McArthur,

J.M., Thirlwall, M.F., 2007. Strontium isotope stratigraphy of the Asmari Formation (Oligocene-Lower

Miocene), SW Iran. Petroleum Geology 30(2), 107–128.

Flugel, E., 2004. Carbonate sedimentary rocks: Berlin, Springer, p. 976.

Furrer, M.A., Soder, P., A., 1955. The Oligo–Miocene marine Formation in the Qom region (Central Iran). In:

Proceedings of 4th World Petrology Congress. Roma, section I/A/5, 267–277.

Geel, T., 2000. Recognition of stratigraphic sequences in carbonate platform and slope deposits: empirical models based

on microfacies analysis of paleogene deposits in southeastern Spain. Palaeogeography, Palaeoclimatology,

Palaeoecology155, 211-238.

Iaccarino, A., Premoli-Silva, M., 2005. Practical Manual of Oligocene to Middle Miocene Planktonic Foraminifera,

International School on Planktonic Foraminifera, 4th course, 14e18 February. University of Perugia Press,

Perugia.

Keller, G., 1999. The Cretaceous-Tertiary Mass extinction in planktonic foraminifera: Biotic Constrains for Catastrophe

theories. New York, London, p. 49-83.

Kennett, J., M., Srinivasan, M., S., 1983. Neogene Planktonic Foraminifera: A Phylogenetic Atlas. Pennsylvania:

Hutchinson Ross publishing Company, p. 1–263.

Laursen, G. V., Monibi, S., Allan, T. L., Pickard, N. A., Hosseiney, A., Vincent, B., Hamon, Y., Van Buchem, F. H.,

Moallemi, A., Driullion, G. 2009. The Asmari Formation revisited: changed stratigraphic allocation and new

biozonation. 1st International Petroleum Conference and Exhibition, Shiraz, Iran, p. 4–6.

Loeblich, A., R., Tappan, J., H., 1988. Foraminiferal genera and their classification. Van Nostrand Reinhold Company,

p. 1–869.

Murray, J.W., 1973. Distribution and Ecology of Living Benthic Foraminifera.Longman Scientific & Technical,

London, p. 397.

Wade, B.S., Pearson, P.N., Berggren, W.A., Pälike, H., 2011. Review and revision of Cenozoic tropical planktonic

foraminiferal biostratigraphy and calibration to the geomagnetic polarity and astronomical time scale. Earth

Science Review 104 (1-3), 111–142.

Wilson, B., 2005. Planktonic foraminiferal biostratigraphy and paleoecology of the Brasso Formation (Middle Miocene)

at St. Fabien Quarry, Trinidad, West Indies. Caribbean Journal of Science 4, 797–803.

Wynd, J., 1965. Biofacies of the Iranian consortium agreement area.Iranian Oil Offshore Company Report No. 1082.

© 2020 Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran. This article is an open access article distributed under the terms and

conditions of the Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0 license)

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/).

Documents

Microbiostratigraphy and paleoecology of the Qom Formation in … · 2021. 2. 14. · benthic foraminifera and 14 genera and 10 species of planktonic foraminifera have been identified