met magazine · Power) houdt VFP en Radar onder de loep met magazine ... Google Maps oducten: en van ... wil ik liever zelf onder con-

Arnaud Hermesse (Nationale Loterij) over de impact van nieuwe technologie op de verkooppunten

Griet Smaers (CD&V) dient een nieuw resolutievoorstel in om de dagbladhandel te helpen

Nicole Lasseel (Media/Marketing Power) houdt VFP en Radar onder de loep

metmet magazine

Maandelijks - 12 de jaargang nr. 5 - augustus - september 2016Verschijnt niet in januari, april, juli en augustus

Vera

ntw

oord

elijk

e ui

tgev

er: V

FP -

Rugg

evel

dlaa

n 52

2 - 2

100

Ant

wer

pen

(Deu

rne)

- A

fgift

ekan

toor

Gen

t X -

P509

183

vaktijdschrift voor de Vlaamse Persverkopersverschijnt 8 x per jaar

12 de jaargang nr. 5 - augustus - september 2016Mag niet vrij verkocht of verhandeld worden

Verantwoordelijke uitgeverBonny Goossens

Ruggeveldlaan 522 - 2100 (Deurne)Tel. 03 324 70 01 - Fax. 03 324 70 03 - [email protected]

RedactieGuy Reynaerts, Wouter Temmerman,

Wilfried Vandenbroucke, Tony Vervloet

FotografieAnne Deknock - GSM 0475 33 25 00

Lay-out & drukGraphius

Eekhoutdriesstraat 67 - 9041 GentTel. 09 218 08 41

[email protected] - www.graphius.com

VFP, de redactie en deverantwoordelijke uitgever zijn in geengeval verantwoordelijk voor de inhoud,weergave van foto’s, allerhande teksten

en opmaak van advertenties en/ofingezonden mededelingen.

Niets uit deze uitgave mag wordenovergenomen – ook niet gedeeltelijk – zonder

toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Coverfoto’s: Achtergrond: © Anne Deknock

Links: © Nationale LoterijMidden: © CD&V

Rechts: © Anne Deknock

Lid van de Unie van deUitgevers van de Periodieke Pers

inhoud5-7 Doorleveren van persproducten:

wat vinden de winkels?

10-12 Hoe rijmt de Nationale Loterij nieuwe technologieën met zijn verkooppunten?

14-16 Kamer houdt hoorzitting over krantenwinkels

17-18 VFP en Radar onder de loep

21 Hete Hangijzers doorWilfried Vandenbroucke

Arnaud Hermesse (Nationale Loterij) over de impact van nieuwe technologie op de verkooppunten

Griet Smaers (CD&V) dient een nieuw resolutievoorstel in om de dagbladhandel te helpen

Nicole Lasseel (Media/Marketing Power) houdt VFP en Radar onder de loep

metmet magazine

Maandelijks - 12 de jaargang nr. 5 - augustus - september 2016Verschijnt niet in januari, april, juli en augustus

Vera

ntw

oord

elijk

e ui

tgev

er: V

FP -

Rugg

evel

dlaa

n 52

2 - 2

100

Ant

wer

pen

(Deu

rne)

- A

fgift

ekan

toor

Gen

t X -

P509

183

met magazine

� Wat is de impact van deze ‘nieuwe technologieën’ op de ver-kooppunten?

Arnaud Hermesse: “De komst van heel wat nieuwe technologie-en heeft het koopgedrag van onze consument grondig veranderd. Vroeger speelde het ganse verkoopproces zich min of meer af op dezelfde plek, namelijk in en rond het verkooppunt. De klant koos voor een bepaalde winkel, stapte af op de verkoper die een bepaalde service bood, kocht zijn product en daarmee was de kous af. Nu is dat proces niet meer zo eenduidig. Vandaag de dag gaat de klant naast zijn bezoek aan de winkel actief op zoek naar de beste deal, interessante reviews van andere kopers, up-to-date informatie, digitale nieuwsbrieven en brochures, shoploca-tors enzovoort. Dit laatste gebeurt uiteraard volledig online.” � Betekent dit dat online de positie van de verkooppunten zal overnemen?

Arnaud Hermesse: “In geen geval! Onze verkooppunten vormen veruit het belangrijkste kanaal voor de verkoop van Loterij-producten en zijn samen verantwoordelijk voor ongeveer 90% van het zakencijfer. Retail was ons allereerste verkoopkanaal en wordt ook vandaag de dag door de spelers nog steeds gezien als het meest geschikte kanaal om onze producten te verkrijgen. Dat heeft zo zijn redenen. Loterijproducten zijn uitermate geschikt voor retail: ze zijn in belangrijke mate impulsproducten, sommige spelers verkiezen anonimiteit en ze passen perfect samen met andere producten die je in Retail koopt (zoals kranten, tijdschrif-ten, tabak, snoepgoed,…). Bovendien nemen ze voor de retailer weinig oppervlakte in de winkel.”

� Het ene vult het andere dus aan? Arnaud Hermesse: “Exact. We trachten te streven naar een wissel werking tussen beide elementen. Want naast fysieke ver-kooppunten verwacht onze consument namelijk ook meer en

meer digitale mogelijkheden voor zijn aankopen. Sterker nog, de consument verwacht een combinatie van beide kanalen die pro-bleemloos in elkaar overlopen en elkaar perfect aanvullen. We spreken binnen de Nationale Loterij dan ook over de zogenaam-de omnichannel aanpak.”

Dat we de laatste jaren met zijn allen volledig ondergedompeld werden in een digitaal tijdperk spreekt voor zich. De komst van allerlei nieuwe technologieën heeft uiteraard een grote invloed op onze samenleving, maar

ook op het koopgedrag van de (en ja ook: onze) consument. We kunnen er niet omheen dat het gedrag van onze spelers aan het veranderen is en in de

toekomst verder en nog sneller zal evolueren. Vraag is: ”hoe pakken we dit

nu aan?” En wat met onze verkooppunten? Hoe passen zij in dit verhaal? Arnaud Hermesse, Chief Retail Officer binnen de Nationale Loterij, licht zijn visie en die van het Retail-departement graag toe.Tekst en Foto’s: Nationale Loterij

Hoe rijmt de Nationale Loterij nieuwe technologiemet zijn verkooppunten?

Arnaud Hermesse, Chief Retail Officer binnen de Nationale Loterij

10

augustus - september 2016

Publireportage

17


ANALYSE

Federatie

VFP en Radar onder de loep

In de persdistributie liggen zoals bekend heel wat uitdagingen op tafel, waarover we in Radar en in dit katern VFP

magazine maandelijks berichten. Maar hoe kijkt de markt aan tegen die berichtgeving en hoe kan ze in de toekomst

evolueren? VFP liet het uitzoeken en deelt dan ook graag de belangrijkste inzichten van deze analyse met zijn lezers.

Tekst: Wouter Temmerman – Foto: Anne Deknock

Om inzicht te krijgen in hoe zowel persver-

kopers als andere stakeholders aankijken

tegen Radar en VFP magazine, riep VFP het

advies in van Media/Marketing Power. Con-

sultant Nicole Lasseel, gepokt en gemazeld

in de perswereld, bevroeg de markt en

kwam met een interessante analyse van de

sterkten en zwakten van het magazine dat

u momenteel in handen heeft.

De consument verandert

De analyse van Nicole Lasseel vertrekt van

de vraag of de huidige formule van Radar

nog de meest aangewezen aanpak is.

Radar ontsnapt immers niet aan de alge-

mene markttendensen, merkt ook zij op.

“Het core product van de traditionele pers-

winkel, de printmedia, zitten in een

dalende trend . De printmedia, die sinds

jaar en dag voor traffic naar perswinkel

zorgen, kennen een enorme daling van

hun verkochte oplage. Maar ook het consu-

mentengedrag verandert met meer online

consumptie van informatie en meer aan-

koop in F1/F2-winkels of ‘on-the-go’.” Deze

cocktail bezorgt een magazine als Radar

een krimpend lezerspubliek. Het aantal tra-

ditionele krantenwinkels daalt, in Vlaande-

ren ging het in 2013 om nog iets minder

dan 3.500 winkels.

De adverteerder verandert

Radar ziet zich niet enkel geconfronteerd

met een lager bereik, ook de adverteerders

handelen in functie van de krimpende

markt. De budgetten voor advertenties

lopen terug en de marketing verschuift,

ook bij de bedrijven die hun advertenties in

Radar zouden kunnen plaatsen. “We zien

een verschuiving naar het creëren van

eigen media, zoals websites, Facebookpagi-

na’s, magazines of YouTube-filmpjes”, zegt

Nicole Lasseel. “Maar ook het verzamelen

en analyseren van data vraagt budget. Het

marketingcommunicatiegedrag van organi-

saties achter de core productmix van de

pershandelaren verandert daardoor.” In

haar analyse laat Nicole Lasseel niet na om

die algemene trend te preciseren richting

het segment van Radar. Ze wijst erop dat

bijvoorbeeld ook het stimuleren van de

losse verkoop aan belang heeft ingeboet.

Dat speelt een rol, net als de strengere

regelgeving voor tabaksreclame en de con-

flicten met uitgevers en distributeurs.

Wat vinden de leden?

Maar er is ook positief nieuws. Radar

geniet bij de bevraagde leden van VFP een

zeer grote naamsbekendheid (“100%”). Als

sterk merk associëren de leden het vooral

met “het échte sectornieuws” en met infor-

matie over de wetgeving. Dat leidt wel tot

een leesgedrag van doorbladeren en selec-

teren wat je echt wil lezen. Slechts een

minderheid leest Radar totaal niet.

Ondanks die bekendheid blijft de context

van Radar zeer concurrentieel. “Voor som-

mige leden is de communicatie van leve-

ranciers, andere beroepsverenigingen en

Nicole Lasseel

pag. 18

blz.17 blz.21

blz.10 blz.14blz.10blz.10

Peter Bouckaert deed in de vorige Radar uit doeken welke mogelijkheden De Persgroep

Publishing ziet in een doorleveringssysteem van persproducten. Wij gingen bij een

aantal dagbladverkopers, vooral aan de kust, na hoe zij hier tegenover staan.

Tekst: Guy Reynaerts – Foto’s: Google Maps

Doorleveren van

persproducten: wat vinden de winkels?

Het ging zeker niet onopgemerkt voorbij: in de vorige editie van

Radar brak De Persgroep een lans voor het doorleveren van per-

sproducten. Even kort samengevat, gaat het om een systeem waarbij

dagbladhandels de kranten en magazines die een distributeur levert

op hun beurt gaan verdelen naar andere verkooppunten. Die doorle-

verpunten zijn in dat geval punten die normaliter geen pers aanbieden,

maar waar een publiek komt dat wel interesse kan hebben in een pers-

aanbod.

De uitgever denkt vooral in de richting van doorleveren aan de kust en

in de Ardennen op plaatsen zoals campings. Het bezorgt de winkelier

wat extra werk, maar De Persgroep voorziet ook in een extra marge.

Voorlopig gaat het nog om experimenten werd benadrukt, terwijl VFP

ook aangaf dat het wenselijk is om goed na te denken over de toe-

komst van dergelijke systemen in een markt waar vrije concurrentie

speelt. Een interessante denkoefening dringt zich met andere woorden

op, maar wat denkt de winkelier zelf?

Krantenwinkel Veerle Conings (De Panne): “Hou liever controle over mijn onverkochten”

“Ik wist al van het bestaan van het systeem af”, zegt Veerle Conings uit De Panne, “en ik heb er ook iets over

gelezen, wellicht was het in het laatste nummer van Radar. Persoonlijk ben ik niet echt te vinden voor

dat doorleveren. Ik denk dat het veel extra werk met zich zal meebrengen voor eigenlijk niet zo veel

meer verdienste. Moest ik de kans krijgen om in het systeem te stappen, zou ik het waarschijnlijk

niet doen. Voor mij is het immers zo goed als onmogelijk om ’s morgens kranten te gaan leve-

ren. Daarvoor word ik zelf te laat beleverd. Ik heb alle tijd nodig om al mijn kranten en tijdschrif-

ten netjes in de winkel uit te stallen.”

“Daarnaast wil ik zelf alle controle over de onverkochten behouden. Als het nodig is dat ik iets

moet aanvechten, ben ik dan zeker van mijn stuk. Dit geldt ook voor het doorleveren van

andere producten. Zaken waar ik de verantwoordelijkheid over heb, wil ik liever zelf onder con-

trole houden. Ik wil niet opdraaien voor eventuele vergissingen van anderen.”

Bredakrant (Merksem): “Een geboden kans”

Filip Hebb, uit Merksem en dus niet van uit de buurt van de kust, is een andere mening toegedaan. “Ik kende het sys-

teem tot voor kort nog niet. Ik hoorde er enkele weken geleden over van een collega, dus nog maar pas. Het is vol-

gens mij een geboden kans van De Persgroep. Het systeem houdt in dat De Persgroep de leveringsplaatsen uitkiest.

Zelf lever ik (nog) niet door, maar de kans wordt me wel geboden. Ze stelden enkele adressen voor, vlak in mijn

buurt, in hoofdzaak RVT’s en serviceflats. Volgens mij is het voordeel hiervan dat je slechts enkele adressen hebt

voor meerdere titels en aantallen op één plaats. Zo heb je zekerheid van je centen en, hoe onwaarschijnlijk het ook

moge klinken, op de door De Persgroep uitgekozen plaatsen krijg je een winstmarge van 25 procent! De andere

kant van de medaille is het dagelijks nazicht van de retours, wat bij een gewone ronde niet nodig is en dus ook dage-

lijkse terugname.”

“Voor andere partners, zoals de Nationale loterij, zou het ook kunnen, waarschijnlijk onder de vorm van consignatie. Dergelijke ini-

tiatieven vind ik begrijpelijk, gezien vanuit het standpunt van de aanbieders. Er verdwijnen, misschien mede door hun toedoen, steeds

meer verkooppunten. In onze branche zijn er ook heel weinig starters in de pure vorm, dus gaan ze op zoek naar andere opportuniteiten.”

5


Reportage

blz.1414


magazineaugustus - september 2016

Vlaamse Federatie van Persverkopers

Actueel

Kamer houdt hoorzitting

over krantenwinkelsOp dinsdag 20 september vond in de Commissie Bedrijfsleven van het federale Parlement een hoorzitting plaats over

de problemen van de krantenwinkel. VFP kreeg er de kans zijn visie uiteen te zetten en gaf ook zijn mening over een

nieuw voorliggend resolutievoorstel.

Tekst: Wouter Temmerman – Foto’s: CD&V - Wikipedia

Meer dan drie jaar na het goedkeuren van

de vorige resolutie over de krantenwinkels,

sijpelt bij de Commissie Bedrijfsleven van

het federale Parlement stilaan door dat het

toen gecreëerde overlegorgaan tot op

heden weinig concreets heeft opgeleverd.

De Commissie laat het echter niet bij die

vaststelling en komt met een nieuwe reso-

lutie en een hoorzitting. De resolutie is van

de hand van de CD&V politica’s Griet

Smaers en Leen Dierick, die eind vorig jaar

al toelichting gaven in Radar (Radar 8 van

2015) over hun plannen. Smaers en Dierick

stippen in hun nieuwe resolutie overigens

aan dat het werk van het overlegorgaan

niet voor niets is geweest. Zij zien bijvoor-

beeld in de analyse van de FOD Economie

de bevestiging van problemen als de terug-

lopende verkoop, de werklast, de duur van

de dagprestatie, de geringe winstmarges en

de toenemende concurrentie op het hele

traditionele assortiment van de dagbladver-

kopers. Niets nieuws voor de verkopers,

maar wel een belangrijke bevestiging voor

de politici blijkbaar.

Duidelijke suggesties

Net als bij de vorige resolutie, van de hand

van SP.A-politica Ann Vanheste, blijft ook

dit resolutievoorstel uitgaan van maat-

schappelijke rol van dagbladhandels. Hulp

is met andere woorden nodig vanwege de

rol in het economisch en sociaal weefsel,

maar ook omdat krantenwinkels helpen om

het pluralisme van de pers te vrijwaren en

om de kansspelen te kanaliseren. Met het

oog op die voor de overheid belangrijke

elementen, stellen de CD&V-parlementsle-

den de federale regering een reeks vrij con-

crete vragen. Behalve de vraag om actief

het overleg tussen de verschillende actoren

te blijven ondersteunen, is het opvallend

dat deze resolutie al meteen een aantal vrij

concrete suggesties op tafel legt.

1. Rol bpost

Zo laten Smaers en Dierick een ballonnetje

op over meer evenwicht in de distributie.

Zonder de steun aan bpost expliciet te ver-

melden, vragen ze wel “te onderzoeken

hoe kranten die worden bezorgd via de

dagbladhandel federale steun kunnen krij-

gen en hoe bpost zou kunnen worden inge-

schakeld in de belevering van kranten en

tijdschriften aan de dagbladwinkels.”

2. Steun evalueren

Ten tweede krijgt de regering de vraag om

de “de federale steun aan de geschreven

pers te evalueren en te onderzoeken hoe

de ondersteuning van papieren media meer

mediumneutraal en toekomstgericht kan

worden georganiseerd, ten gunste van

kwaliteitsjournalistiek.” Deze passage uit

het resolutievoorstel sluit aan bij eerder

gerezen opmerkingen dat de huidige over-

heidssteun vrij eenzijdig de printmedia ten

goede komen. Daarbij aansluitend stelt het

resolutievoorstel ook voor om de transpa-

rantie van de federale steun aan de

geschreven pers te verhogen.

3. Geen machtsmisbruik

Ook het quasi monopolie van AMP komt

aan bod, zonder AMP evenwel bij naam te

noemen. De tekst stelt de regering de vraag

om “er op toe te zien dat de monopoliepo-

sitie in de distributie geen aanleiding geeft

tot machtsmisbruik ten aanzien van de dag-

Griet Smaers

blz.5

17










ranciers, andere beroepsverenigingen en pag. 18

blz.21blz.21

Hete hangijzersDe actualiteit volgens het forum van Perswinkel.bePerswinkel.be is een forum dat gratis ter beschikking van alle persverkopers staat. Iedere verkoper kan er mits registratie (noodzakelijk omdat het forum exclusief voor persverkopers is) zijn mening kwijt over alles wat de sector aangaat en méér. Naast de occasionele kolder vallen er beslist interessante meningen en nuttige nieuwtjes te sprokkelen. Wilfried Vandenbroucke, een van de vijf initiatiefnemers, geeft een woordje uitleg bij een van de actuele thema’s.

“Ik had gehoopt nog een jaar of tien te kunnen volmaken! Maar als ze ons blijven aanvallen dan weet ik het niet. Pers bij de bakker, kortingen op sigaretten die de dieperik in gaat, enz…”“Dus waar beginnende persverkopers met transportkosten en structuurkosten zitten, starten de bakkers zonder kosten, maar dan ook TOTAAL zonder aanloopkosten, of zie ik dat verkeerd? Kan dat eigenlijk? Kunnen wij dat meubel krijgen, met de voorrechten eraan verbonden? En zo neen, is dat geen flagrant oneerlijke concurrentie?”“De volgende stap is de loterij met al haar producten, iedereen is aan het spartelen om zijn hoofd boven water te houden en alle middelen zijn goed om te proberen. Ze vergeten één ding: niemand houdt er nog wat aan over. Jammer, en federatie of niet, we zullen het niet stoppen. Zoals in vele sectoren.”“Elke week schiet er een nieuwe vereniging uit de grond, maar er is er geen enkele die van de uitgevers gedaan krijgt dat de magazines en kranten die wij verkopen abo-vrij zijn. En dan zegt men: we hebben het aan de uitgevers gevraagd, en ze hebben ons allemaal verzekerd dat ze de krantenwinkels nog hard nodig hebben! Ja ja…”

R.E.S.P.E.C.T (of het gebrek daaraan…)Het was een kort berichtje op het forum van perswinkel: 18 regeltjes, gepost op vrijdag 1 juli. Dus toen iedereen aan vakantie toe was: hotel en vlucht geboekt, hond of katten al op pension, geen tijd meer voor dat soort sores - hopen dat alles vlot verloopt op de luchthaven, en dat er geen aanslagen gebeuren in het land van bestemming. Hout vasthou-den.

Iemand had een blad van de bakkersfederatie in handen gekregen: in een paginagrote advertentie biedt De Persgroep aan een meubel te plaatsen met haar titels - acht magazines, twee kranten, twee kruis-woordraadsels. Géén kosten, pocht de advertentie, ook géén transport-kost dus, de bakker verdient vanaf het eerste verkochte exemplaar. Een aantal jaren terug zou een dergelijk bericht onze sector in rep en roer hebben gebracht. Toen VUM (later Corelio, nog later Mediahuis…) in 1984 een blaadje bij de bakkers probeerde te introduceren, stond de hele sector in brand - soms zelfs letterlijk. Dit werd beschouwd als ver-raad - tussen uitgevers en sector bestond een ongeschreven pact, dat (meestal) door beide partijen werd gerespecteerd.

Een en ander heeft toen geleid tot oprichting of consolidering van een aantal lokale initiatieven, en versterking van de federatie. Waar is de spirit van toen naar toe? Hoe is het zover kunnen komen? De Persgroep was voor de losse verkoop lang een compagnon de route. Geen wonder: tot 2010 verkocht men nog méér dan 400.000 stuks van Dag Allemaal en zo‘n 300.000 van HLN, voor het leeuwenaandeel via onze winkels. Door het slabakken van de losse verkoop; door steeds verdere verspreiding van pers in de “grijze” sector; omdat magazines géén centrale rol meer spelen in de vrijetijdsbesteding; door toename van het belang van inter-net bij informatieverwerving; door verschuiving van losse verkoop naar abonnement; door al deze factoren zijn wij onze positie van geprefereer-de partner verloren. Zou de krantenwinkel desgewenst hetzelfde aan-bod van De Persgroep (monopolist voor die titels!) kunnen krijgen: én meubel én levering zonder transportkosten?Hoe kan onze sector nog respect afdwingen? Hoe is het bijvoorbeeld mogelijk dat ALLE uitgevers schaamteloos advertenties voor een abon-nement insluiten in de magazines en kranten die wij verkopen? Ook dat was tien jaar geleden ondenkbaar! Nu probeert men zelfs de verkopers in te schakelen voor de werving: oorspronkelijk heette het dat je een sporadische klant kon “fideliseren”. Zo kon je op een winkelabonnement

toch nog méér verdienen dan op die twee kranten per week in losse ver-koop. Dan is men de lat steeds lager gaan leggen en nu zou de winkelier zelfs moeten helpen om weekendabonnementen te slijten, met de digi-tale krant er bovenop in de week! Kan men dan echt geen afspraken maken met de federaties (we hebben er tegenwoordig meerdere: het MOET dus wel goed komen met deze sector!) om deze advertenties te weren in de exemplaren die wij verkopen? Is dat dan geen terechte vraag? Een abonnement betekent voor ons hoe dan ook verlies, zelfs als de klant opteert voor winkelabonnement. Tenzij men de vergoeding voor dat winkelabonnement optrekt naar 25% van de winkelwaarde natuurlijk! Hoe moet een federatie van de toekomst eruitzien? Het verlies aan homogeniteit binnen het beroep schept vragen over vorm en rol van een vakvereniging. Je kan niet ontkennen dat onze uitgevers (en, bij uit-breiding, ook onze andere handelspartners) meer en meer ingrijpende beslissingen nemen zonder daarbij vooraf onze vakvereniging te consul-teren. Zodat die laatste gedwongen wordt achter de feiten aan te hollen, of, bij gebrek aan een respectvolle handelspartner, haar toevlucht te nemen tot een juridisch dispuut. Bovendien doen ook de onderlinge verdeeldheid en de snelle rotatie van uitbaters onze zaak geen goed. Het is dus dringend tijd voor bezinning en een andere aanpak. n

21 augustus - september 2016

Column

Op het moment dat Imapress jullie deze Radar levert, zijn de vertegenwoordigers van VFP aanwezig op een nieuwe hoorzitting in het federale Parlement. De vorige hoorzitting over de problemen in onze sector dateert reeds van 2013. Ze was de aanleiding voor een parlementaire resolutie en voor de oprichting van een over-legcommissie onder leiding van de FOD Economie met de federaties van de persverkopers, de uitgevers en de persverdelers AMP, Imapress en Tondeur.

De nieuwe hoorzitting komt er na een resolutieontwerp van de CD&V politica’s Griet Smaers en Leen Dierick, waarover we al berichtten in Radar 8 van 2015. De standpunten die VFP op deze hoorzitting zal innemen, lich-ten we toe vanaf pagina 14. Ze zouden volgens VFP moeten uitmonden in een meer actieve rol van de over-heid, nu blijkt dat uitgevers en verdelers in het voorbije overleg over ‘vanalles’ willen praten behalve over een verbeterde rentabiliteit voor onze sector (onder andere grotere winstmarges op winkel/rondeabo’s, geen transportkosten, enzovoort).

Oei, nu doe ik het weer! Ik ben niet objectief, onvoldoende constructief en transparant, ja zelfs een beetje ver-zuurd, op het randje van vulgair. Dat is in een notendop de analyse van de uitgevers over dit magazine en over VFP. Lees het eerste deel van de analyse die Nicole Lasseel van Media/Marketing Power in opdracht van VFP heeft uitgevoerd (vanaf pagina 17). Sorry, ik beken. Ik draai intussen 38 jaar mee in dit (pers)wereldje en kijk nostalgisch terug op de tijd dat slechts enkele kritische opmerkingen van VFP voldoende waren voor een vergadering met de betrokkene. Wat dan steevast leidde naar oplossingen waarmee beide partijen konden leven.

Tijden veranderen, te dikwijls heeft VFP de laatste jaren moeten kiezen voor de ‘juridische weg’ met te veel (?) gerechtelijke procedures die daar het gevolg van zijn geworden. En dit wordt wellicht niet gesmaakt door onze leden die een onmiddellijke oplossing verwachten voor elk acuut probleem dat zij op dat moment ondervinden. Ik denk hierbij als voorbeeld aan de levering van De Standaard en Het Nieuwsblad zonder recht van retour aan winkels met een (te) kleine oplage van deze krantentitels. Een nieuwe gerechtsprocedure behoorde hier tot de mogelijkheden, maar lost niet onmiddellijk iets op voor die winkels die er nu het slachtoffer van zijn. De anderen zijn waarschijnlijk blij dat ze er niet bijhoren, misschien zien zelfs enkele een opportuniteit. Hetzelfde geldt voor de doorleveringen die De Persgroep organiseert (lees vanaf pagina 5).

Hoog tijd, oordeelde VFP, om ons te bezinnen en ons misschien te heroriën-teren. Wij willen u graag uitnodigen om aan deze discussie mee te werken (zie de uitnodiging onderaan het artikel op pag. 16) en vooral… blijf Radar lezen! Die 100 procent naamsbekendheid doet ons echt deugd.

Veel leesplezier,

Een nieuwe weg?

Tony Vervloet

Sercretaris-generaal VFP - [email protected]

Geef de slofwikkels van Mehari’s Filter (in 20 & 5) terug aan uw Agio vertegenwoordiger tot en met eind december 2016.

Remettez les fardes vides de Mehari’s Filter (en 20 & 5) à votre représentant Agio jusqu’au décembre 2016 inclus.

=

T H E L E G E N D

3

Peter Bouckaert, Directeur Verkoop en Lezersservice bij De Persgroep Publishing, deed

in de vorige Radar uit doeken welke mogelijkheden de uitgever ziet in een

doorleveringssysteem van persproducten. Wij gingen bij een aantal dagbladverkopers,

vooral aan de kust, na hoe zij hier tegenover staan.

Tekst: Guy Reynaerts – Foto’s: Google Maps

Doorleveren vanpersproducten:

wat vinden de winkels?

Het ging zeker niet onopgemerkt voorbij: in de vorige editie van

Radar brak De Persgroep een lans voor het doorleveren van

pers producten. Even kort samengevat, gaat het om een systeem waar-

bij dagbladhandels de kranten en magazines die een distributeur levert

op hun beurt gaan verdelen naar andere verkooppunten. Die door-

leverpunten zijn in dat geval punten die normaliter geen pers aanbie-

den, maar waar een publiek komt dat wel interesse kan hebben in een

persaanbod.

De uitgever denkt vooral in de richting van doorleveren aan de kust en

in de Ardennen op plaatsen zoals campings. Het bezorgt de winkelier

wat extra werk, maar De Persgroep voorziet ook in een extra marge.

Voorlopig gaat het nog om experimenten werd benadrukt, terwijl VFP

ook aangaf dat het wenselijk is om goed na te denken over de toe-

komst van dergelijke systemen in een markt waar vrije concurrentie

speelt. Een interessante denkoefening dringt zich met andere woorden

op, maar wat denkt de winkelier zelf?

Krantenwinkel Veerle Conings (De Panne): “Hou liever controle over mijn onverkochten”“Ik wist al van het bestaan van het systeem af”, zegt Veerle Conings uit De Panne, “en ik heb er ook iets over

gelezen, wellicht was het in het laatste nummer van Radar. Persoonlijk ben ik niet echt te vinden voor

dat doorleveren. Ik denk dat het veel extra werk met zich zal meebrengen voor eigenlijk niet zo veel

meer verdienste. Moest ik de kans krijgen om in het systeem te stappen, zou ik het waarschijnlijk

niet doen. Voor mij is het immers zo goed als onmogelijk om ’s morgens kranten te gaan leve-

ren. Daarvoor word ik zelf te laat beleverd. Ik heb alle tijd nodig om al mijn kranten en tijdschrif-

ten netjes in de winkel uit te stallen.”

“Daarnaast wil ik zelf alle controle over de onverkochten behouden. Als het nodig is dat ik iets

moet aanvechten, ben ik dan zeker van mijn stuk. Dit geldt ook voor het doorleveren van

andere producten. Zaken waar ik de verantwoordelijkheid over heb, wil ik liever zelf onder con-

trole houden. Ik wil niet opdraaien voor eventuele vergissingen van anderen.”

Bredakrant (Merksem): “Een geboden kans”Filip Hebb, uit Merksem en dus niet van uit de buurt van de kust, is een andere mening toegedaan. “Ik kende het sys-

teem tot voor kort nog niet. Ik hoorde er enkele weken geleden over van een collega, dus nog maar pas. Het is vol-

gens mij een geboden kans van De Persgroep. Het systeem houdt in dat De Persgroep de leveringsplaatsen uitkiest.

Zelf lever ik (nog) niet door, maar de kans wordt me wel geboden. Ze stelden enkele adressen voor, vlak in mijn

buurt, in hoofdzaak RVT’s en serviceflats. Volgens mij is het voordeel hiervan dat je slechts enkele adressen hebt

voor meerdere titels en aantallen op één plaats. Zo heb je zekerheid van je centen en, hoe onwaarschijnlijk het ook

moge klinken, op de door De Persgroep uitgekozen plaatsen krijg je een winstmarge van 25 procent! De andere

kant van de medaille is het dagelijks nazicht van de retours, wat bij een gewone ronde niet nodig is en dus ook dage-

lijkse terugname.”

“Voor andere partners, zoals de Nationale Loterij, zou het ook kunnen, waarschijnlijk onder de vorm van consignatie. Dergelijke ini-

tiatieven vind ik begrijpelijk, gezien vanuit het standpunt van de aanbieders. Er verdwijnen, misschien mede door hun toedoen, steeds

meer verkooppunten. In onze branche zijn er ook heel weinig starters in de pure vorm, dus gaan ze op zoek naar andere opportuniteiten.”


Reportage

Unex (Oostduinkerke):“Op termijn worden klanten afgepitst”Ook voor Unex in Oostduinkerke is het doorleveringssysteem iets

nieuws. “Ik ken het niet, maar als ik lees wat het inhoudt, ben

ik er zeker niet wild enthousiast over. Op termijn worden

onze klanten afgepitst. Ik verwacht immers dat deze

nieuwe leveringsadressen zullen goesting krijgen

om zelf ook door te leveren, indien het systeem

zou aanslaan. Voor mij dus een njet. Het is voor mij

een uitgemaakte zaak: als De Persgroep mij zou

aanbieden om in het systeem van doorleveren in

te stappen, dan zou ik het in geen geval doen.

Ook mochten andere leveranciers zoals de

Nationale Loterij zo’n systeem overwegen, zou het

mij zeker niet interesseren. Ik sponsor geen nieuwe

verkooppunten of -technieken, dat staat als een paal

boven water.”

Huis Pettens (Blankenberge): “Goede manier om kalme periodes te compenseren”Huis Pettens in Blankenberge is reeds ingeschakeld in het systeem van doorleveren. “We doen reeds aan doorver-

koop, maar we weten niet dat de doorverkochte producten een hogere winstmarge hebben. We leveren door

aan campings en ook aan een aantal voedingszaken. We zijn in elk geval blij met deze nieuwe mogelijkheid. Het

is immers een goede manier om de kalmere periodes te compenseren, iets wat zeer welkom is in deze toch wel

moeilijke tijden.”

“Het is wel zo dat we een stuk van de winstmarge moeten inleveren. Die

bedraagt wel 25 procent, maar het spreekt vanzelf dat we toch een 10 procent

daarvan moeten afstaan aan bijvoorbeeld de uitbater van het winkeltje op

de camping. Komt daarbij dat de deadline op 7 uur vastligt, dus is het elke

dag zeer hectisch om alles op tijd klaar te hebben, vooral ook omdat we in

Oostkamp moeten wachten op de Franse kranten. Voor zover wij weten

was het vanuit de Nationale Loterij ten strengste verboden om hun pro-

ducten door te verkopen. Misschien is hun verkooppolitiek intussen veran-

derd, maar wij hebben daar alvast geen weet van.”


Reportage

De Boekerij (Koksijde): “Eventueel interessant als je campings in de buurt hebt”Bij De Boekerij in Koksijde is het systeem van doorleveren een

nieuw gegeven. “Wij kenden het niet, het is ons ook nog niet aan-

geboden. Misschien is het voor dagbladhandelaars die veel cam-

pings en dergelijke in hun omgeving hebben wel positief. Het

creëert sowieso extra verkoop. Voor ons persoonlijk ziet

het systeem er evenwel niet zo interessant uit.

Mochten er verschillende campings in de buurt

zijn, dan zou het misschien wel de moeite

waard zijn. Zeker de hogere winstmarges op

de producten die worden doorverkocht lij-

ken interessant. Voor andere zaken, zoals

tabak en loterij, lijkt ons dat een stuk moei-

lijker. Wie controleert in dat geval immers

de leeftijd en degelijke meer?”

Dagbladhandel Giesela (Gentbrugge): “Hopelijk ook Mediahuis en Sanoma”Dagbladhandel Giesela uit Gentbrugge tot slot kent het systeem van

doorleveren bij De Persgroep al een tijdje en is er ook enthousiast over.

“We leveren reeds door aan twee winkels en vinden dit zeker een interes-

sant systeem. Soms hebben we wel wat problemen met de retours, maar

dit kan opgelost worden door duidelijke afspraken te maken met de men-

sen waaraan wij doorleveren. Daarnaast heb je ook nog de extra-retour die

je kan aanvragen bij AMP. Het zou voor de persverkopers best interessant zijn

mochten Mediahuis en Sanoma ook overstappen op de mogelijkheid tot door-

verkopen. Het is immers een verkoop met dezelfde winstmarge, waarvoor je al bij al

niet zo heel veel inspanningen hoeft te doen.”


Reportage

Parklaan 22 bus 11 • 2300 TurnhoutT. 014 42 38 38 • F. 014 42 31 63

[email protected]

JEROEN MEUS • DAGELIJKSE KOST • KOKEN MET GEZOND VERSTAND

PASCALE NAESSENS • PUUR PASCALE


In ‘Dagelijkse kost. Koken met gezond verstand’ kookt Jeroen Meus met kennis van zaken, kwa-liteitsvolle ingrediënten, juiste technieken én met smaak en plezier als uitgangspunt. Honderd nieuwe recepten: helder, eenvoudig, makkelijk, heerlijk, voedzaam, betaalbaar. Vanaf september 2016 een nieuw jaarlijks rendez-vous.

Het mooiste en meest complete boek van Pascale Naessens “Puur Pascale - Beter eten is beter leven”, is het nieuwe boek van Pascale Naessens in een groter en luxueuzer formaat. Met meer foto’s, meer uitstraling, meer recep-ten, meer lifestyle en meer wetenschappelijk onderbouwd voedingsadvies. Het is haar warmste en sfeervolste boek sinds ze in 2010 begon met het schrijven van kookboeken.

CAP: € 24,99.Artikelnummer: 04819.EAN: 9789022333112.Verwacht 29 september

CAP: € 29,99.Artikelnummer: 02376.EAN: 9789401435932.

JEROEN MEUS • DAGELIJKSE KOST • KOKEN MET GEZOND VERSTAND

In ‘Dagelijkse kost. Koken met gezond verstand’ kookt Jeroen Meus met kennis van zaken, kwa-liteitsvolle ingrediënten, juiste technieken én

PASCALE NAESSENS • PUUR PASCALE

Het mooiste en meest complete boek van Pascale Naessens “Puur Pascale - Beter eten is beter leven”, is het nieuwe boek van Pascale Naessens in een groter en luxueuzer formaat. Met meer foto’s, meer uitstraling, meer recep-ten, meer lifestyle en meer wetenschappelijk onderbouwd voedingsadvies. Het is haar warmste en sfeervolste boek sinds ze in 2010 begon met het schrijven van kookboeken.

Parklaan 22 bus 11 • 2300 TurnhoutT. 014 42 38 38 • F. 014 42 31 63

[email protected]

LUCKY LUKE BESTAAT 70 JAAR!

SNOECKS 2017


De 93ste editie van dit icoon dat tel-kens weer in stijl het kalenderjaar uitwuift. Het jaarboek 2017 biedt opnieuw de beste en de coolste fotografie, humor, ontroering en architectuur. Boeiende verhalen, prachtige beelden en uren leesple-zier gegarandeerd.

De reeks Lucky Luke bestaat 70 jaar in 2016: tijd voor een feestjaar! Vanaf september wordt gestart met een grootschalig heruitgave-programma met nieuwe vertalingen, lettering, een uniforme cover-lay-out en een aaneensluitende nummering van alle 73 door Morris getekende albums. Vanaf 7 september zijn de eerste vier uitgaven in de nieuwe look verschenen.

CAP: € 19,90.Artikelnummer: 09506.EAN: 9789077885406.Verwacht 27 september

CAP: € 6,95.

Serienummer 1Titel: Dick Diggers GoudmijnArtikelnummer: 04319.EAN: 9789031434688.

Serienummer 50Titel: De eenarmige bandietArtikelnummer: 04323.EAN: 9782884714020.

Serienummer 34Titel: Dalton CityArtikelnummer: 04322.EAN: 9782884713863.

Serienummer 68Titel: O.K. CorralArikelnummer: 04324.EAN: 9782884714204.

Serienummer 1 Serienummer 50

in de nieuwe look verschenen.

Serienummer 34Dalton City

Serienummer 68Titel: O.K. Corral

■ Wat is de impact van deze ‘nieuwe technologieën’ op de ver-

kooppunten?

Arnaud Hermesse: “De komst van heel wat nieuwe technologie-

en heeft het koopgedrag van onze consument grondig veranderd.

Vroeger speelde het ganse verkoopproces zich min of meer af op

dezelfde plek, namelijk in en rond het verkooppunt. De klant

koos voor een bepaalde winkel, stapte af op de verkoper die een

bepaalde service bood, kocht zijn product en daarmee was de

kous af. Nu is dat proces niet meer zo eenduidig. Vandaag de dag

gaat de klant naast zijn bezoek aan de winkel actief op zoek naar

de beste deal, interessante reviews van andere kopers, up-to-

date informatie, digitale nieuwsbrieven en brochures, shoploca-

tors enzovoort. Dit laatste gebeurt uiteraard volledig online.”

■ Betekent dit dat online de positie van de verkooppunten zal

overnemen?

Arnaud Hermesse: “In geen geval! Onze verkooppunten vormen

veruit het belangrijkste kanaal voor de verkoop van Loterij-

producten en zijn samen verantwoordelijk voor ongeveer 90%

van het zakencijfer. Retail was ons allereerste verkoopkanaal en

wordt ook vandaag de dag door de spelers nog steeds gezien als

het meest geschikte kanaal om onze producten te verkrijgen. Dat

heeft zo zijn redenen. Loterijproducten zijn uitermate geschikt

voor retail: ze zijn in belangrijke mate impulsproducten, sommige

spelers verkiezen anonimiteit en ze passen perfect samen met

andere producten die je in Retail koopt (zoals kranten, tijdschrif-

ten, tabak, snoepgoed,…). Bovendien nemen ze voor de retailer

weinig oppervlakte in de winkel.”

■ Het ene vult het andere dus aan?

Arnaud Hermesse: “Exact. We trachten te streven naar een

wissel werking tussen beide elementen. Want naast fysieke ver-

kooppunten verwacht onze consument namelijk ook meer en

meer digitale mogelijkheden voor zijn aankopen. Sterker nog, de

consument verwacht een combinatie van beide kanalen die pro-

bleemloos in elkaar overlopen en elkaar perfect aanvullen. We

spreken binnen de Nationale Loterij dan ook over de zogenaam-

de omnichannel aanpak.”

Dat we de laatste jaren met zijn allen volledig ondergedompeld werden in

een digitaal tijdperk spreekt voor zich. De komst van allerlei nieuwe

technologieën heeft uiteraard een grote invloed op onze samenleving, maar

ook op het koopgedrag van de (en ja ook: onze) consument. We kunnen er

niet omheen dat het gedrag van onze spelers aan het veranderen is en in de

toekomst verder en nog sneller zal evolueren. Vraag is: ”hoe pakken we dit

nu aan?” En wat met onze verkooppunten? Hoe passen zij in dit verhaal?

Arnaud Hermesse, Chief Retail Officer binnen de Nationale Loterij, licht zijn

visie en die van het Retail-departement graag toe.

Tekst en Foto’s: Nationale Loterij

Hoe rijmt de Nationale Loterij nieuwe technologie

met zijn verkooppunten?

Arnaud Hermesse, Chief Retail Officer binnen de Nationale Loterij


Publireportage

■ Welke stappen heeft de Nationale Loterij al genomen voor

haar verkooppunten in dit verhaal?

Arnaud Hermesse: “De uitdaging bestaat erin pertinent te blijven

in een wereld waar de maatschappelijk trends voortdurend en

steeds sneller veranderen. De realiteit is hard, maar het goede

nieuws is dat er tegelijkertijd tal van opportuniteiten zijn – kleine

én grote – voor onze verkooppunten. Want zelfs een kleine

ingreep kan een grote impact hebben. We vinden het belangrijk

onze verkooppunten te kunnen informeren en begeleiden in dit

verhaal zodat ze samen met ons mee op de kar kunnen sprin-

gen. Daarom is het belangrijk dat we hen laten kennismaken met

die nieuwe opportuniteiten. Een mooi voorbeeld hiervan is onze

recente samenwerking met Unizo en Retail Detail voor het inno-

vatieve project “The Future of Shopping”. Via dit evenement dat

plaatsvond in zes grote zeecontainers in acht verschillende steden

lieten we onze verkooppunten kennis maken met vernieuwende

ideeën, leuke tools, de nieuwste technologieën, interactieve eta-

lages, digital signage en nog zoveel meer. We lieten hen werke-

lijk proeven van de winkel van de toekomst met een rondleiding

op maat van de retailer. Bij deze rondleiding volgden ze de speler

door de winkelervaring van morgen. Samen ontdekten we op

een interactieve manier hoe het fysieke winkelmoment aange-

vuld wordt met digitale ervaringen vóór, tijdens en na de aan-

koop, hoe de speler zich laat verleiden om een winkel binnen te

stappen en wat hij vervolgens verwacht van die winkel.”

■ Hoe reageerden de verkooppunten op deze nieuwe technolo-

gieën?

Arnaud Hermesse: “De reacties van de verkooppunten na de

rondleiding waren heel positief. Ze waren stuk voor stuk aange-

naam verrast over de innovatieve mogelijkheden voor de traditio-

nele retailer en deden heel wat inspiratie op. Uit de evaluaties

die we deden na de sessie leerden we dat heel wat verkooppun-

ten vragende partij zijn om deel te nemen aan pilootprojecten

rond de verschillende getoonde innovaties. Ze zagen er de toege-

voegde waarde van in, voor zichzelf en voor hun spelers.”

■ Staan er nog plannen op de agenda ter ondersteuning van de

verkooppunten in dit digitale tijdperk?

Arnaud Hermesse: “Zeker en vast! Ons objectief is om onze ver-

kooppunten maximaal te ondersteunen door te helpen inspelen

op de nieuwe spelersbehoeften en technologieën. Als we op het

juiste moment met onze spelers communiceren - bijvoorbeeld als

ze in de buurt zijn van een verkooppunt - dan zullen ze rapper

een verkooppunt binnen stappen. Het is als het ware een heden-

daagse dienstverlening. En voor onze verkooppunten is het een

ideale manier om meer bezoekers over de vloer te krijgen en aan

klantenbinding te doen. Een win-win dus!”


Publireportage

pag. 12

■ En wat betekent dit concreet?

Arnaud Hermesse: “Zo willen we de verkooppunten in de toe-

komst ondersteunen bij het gebruik van hun digitale, sociale

media, zoals Facebook, Twitter, Instagram, enzovoort. We zijn er

ons van bewust dat Facebook een uiterst krachtig medium is om

bestaande én nieuwe klanten te overtuigen met behulp van

leuke posts en we willen dit graag ten volle benutten. Als ver-

kooppunt kunt u met een professionele Facebook-pagina enorm

uw voordeel doen, want promotie via Facebook werkt aansteke-

lijk. Het is het perfecte kanaal om snel en direct te communiceren

met de spelers. We weten uit ondervinding dat er al heel wat

verkooppunten zijn die met behulp van een professionele

Facebook-pagina communiceren met hun spelers en dit kan ik als

Chief Retail Officer van de Nationale Loterij alleen maar toejui-

chen. Maar ook in de winkel is er veel te doen met digitale tech-

nologie. Stel je maar eens voor dat je in de winkel real time kan

zien op een groot scherm hoeveel spelers er al voor de volgende

trekking meedoen of hoeveel geld er hier gewonnen werd vorige

week. Of wat als je op je smartphone je spelticket kan voorberei-

den en gewoon laat scannen door de winkelier, of zoals met

vliegtickets je promoties op je telefoon kan bewaren? Lekker snel

en gemakkelijk. En helemaal niet zo ver meer af!”

■ Hoe zal dit precies in zijn werk gaan?

Arnaud Hermesse: “Om onze verkooppunten hierbij te onder-

steunen werken we volop aan een online platform dat vanuit de

Nationale Loterij leuke, kant-en-klare berichtsuggesties aanlevert.

Denk daarbij aan grafisch mooi uitgewerkte berichten over

komende Jackpots, berichten die origineel inspelen op de actuali-

teit, nieuwe producten, nieuwtjes over de winnaars, leuke acties

en ga zo maar verder. In slechts enkele muisklikken zal het

mogelijk zijn om voorgestelde berichten automatisch te delen via

een professionele Facebook-pagina. Meer info hierover volgt heel

binnenkort!” n


Publireportage

De Nationale Loterij en de Dag van de Klant

Het weekend na het verschijnen van deze Radar (meer bepaald

op 24 september) vindt de Dag van de Klant plaats. De Nationale

Loterij wil zijn krantewinkels net als vorig jaar ondersteunen.

“Inderdaad, we willen onze krantenwinkels ook dit jaar bedanken

voor hun dagelijkse inzet en enthousiasme”, zegt Arnaud

Hermesss. “Naar aanleiding van de Dag van de Klant worden dit

jaar opnieuw bonnen uitgestuurd naar heel wat online spelers

die deze op hun beurt kunnen inruilen bij een verkooppunt naar

keuze. Spelers kunnen deze bon uitprinten of simpelweg voorleg-

gen aan de uitbater van het verkooppunt met hun smartphone.

Met deze actie proberen we allerhande spelers naar het verkoop-

punt te leiden en de traffic op die manier te verhogen.” n

pag. 11


magazineaugustus - september 2016

Vlaamse Federatie van Persverkopers

Actueel

Kamer houdt hoorzitting over krantenwinkelsOp dinsdag 20 september vond in de Commissie Bedrijfsleven van het federale Parlement een hoorzitting plaats over de problemen van de krantenwinkel. VFP kreeg er de kans zijn visie uiteen te zetten en gaf ook zijn mening over een nieuw voorliggend resolutievoorstel. Tekst: Wouter Temmerman – Foto’s: CD&V - Wikipedia

Meer dan drie jaar na het goedkeuren van

de vorige resolutie over de krantenwinkels,

sijpelt bij de Commissie Bedrijfsleven van

het federale Parlement stilaan door dat het

toen gecreëerde overlegorgaan tot op

heden weinig concreets heeft opgeleverd.

De Commissie laat het echter niet bij die

vaststelling en komt met een nieuwe reso-

lutie en een hoorzitting. De resolutie is van

de hand van de CD&V-politica’s Griet

Smaers en Leen Dierick, die eind vorig jaar

al toelichting gaven in Radar (Radar 8 van

2015) over hun plannen. Smaers en Dierick

stippen in hun nieuwe resolutie overigens

aan dat het werk van het overlegorgaan

niet voor niets is geweest. Zij zien bijvoor-

beeld in de analyse van de FOD Economie

de bevestiging van problemen als de terug-

lopende verkoop, de werklast, de duur van

de dagprestatie, de geringe winstmarges en

de toenemende concurrentie op het hele

traditionele assortiment van de dagbladver-

kopers. Niets nieuws voor de verkopers,

maar wel een belangrijke bevestiging voor

de politici blijkbaar.

Duidelijke suggesties

Net als bij de vorige resolutie, van de hand

van SP.A-politica Ann Vanheste, blijft ook dit

resolutievoorstel uitgaan van de maatschap-

pelijke rol van de dagbladhandels. Hulp is

met andere woorden nodig vanwege de rol

in het economisch en sociaal weefsel, maar

ook omdat krantenwinkels helpen om het

pluralisme van de pers te vrijwaren en om

de kansspelen te kanaliseren. Met het oog

op die voor de overheid belangrijke elemen-

ten, stellen de CD&V-parlements leden de

federale regering een reeks vrij concrete

vragen. Behalve de vraag om actief het

overleg tussen de verschillende actoren te

blijven ondersteunen, is het opvallend dat

deze resolutie al meteen een aantal con-

crete suggesties op tafel legt.

1. Rol bpost

Zo laten Smaers en Dierick een ballonnetje

op over meer evenwicht in de distributie.

Zonder de steun aan bpost expliciet te ver-

melden, vragen ze wel “te onderzoeken

hoe kranten die worden bezorgd via de

dagbladhandel federale steun kunnen krij-

gen en hoe bpost zou kunnen worden inge-

schakeld in de belevering van kranten en

tijdschriften aan de dagbladwinkels.”

2. Steun evalueren

Ten tweede krijgt de regering de vraag om

de “de federale steun aan de geschreven

pers te evalueren en te onderzoeken hoe

de ondersteuning van papieren media meer

mediumneutraal en toekomstgericht kan

worden georganiseerd, ten gunste van

kwaliteitsjournalistiek.” Deze passage uit

het resolutievoorstel sluit aan bij eerder

gerezen opmerkingen dat de huidige over-

heidssteun vrij eenzijdig de printmedia ten

goede komen. Daarbij aansluitend stelt het

resolutievoorstel ook voor om de transpa-

rantie van de federale steun aan de

geschreven pers te verhogen.

3. Geen machtsmisbruik

Ook het quasi-monopolie van AMP komt

aan bod, zonder AMP evenwel bij naam te

noemen. De tekst stelt de regering de vraag

om “er op toe te zien dat de monopoliepo-

sitie in de distributie geen aanleiding geeft

tot machtsmisbruik ten aanzien van de dag-

Griet Smaers


VFP-lidmaatschap!?➲ Hoe?Aansluiten bij de Vlaamse Federatie voor Persverspreiders (VFP) kan door gebruik te maken van het overschrijvingsformulier op de keerzijde van de deze pagina.Vermeld in het vakje ‘Mededeling’ uw telefoonnummer.

➲ Hoe lang?Een aansluiting geldt steeds voor 1 jaar (vb. september 2016 tot augustus 2017)

➲ Hoeveel?Het lidgeld bedraagt 177 euro + 21 % btw = 214,17 euro,het eerste aansluitingsjaar is dat slechts 120 euro + 21 % btw = 145,20 euro.

➲ Wat?Voor inlichtingen over de voordelen van een aansluiting, neem contact op met ons secretariaat.

Vlaamse Federatie voor Persverkopers vzw – ERKENDE BEROEPSORGANISATIERuggeveldlaan 522 – 2100 Antwerpen (Deurne)

Tel. 03/324.70.01 Fax. 03/324.70.03 e-mail : [email protected]

bladwinkels”. Opvallend is wel dat het

voorstel ook direct vraagt om “de Belgische

mededingingsautoriteit verder aan te moe-

digen om klachten uit te spitten.”

4. Meer loterijmarge

Last but not least bekijkt het voorstel de

problemen van de krantenwinkels niet

enkel vanuit de persverkoop. Niet enkel

bpost is immers een overheidsbedrijf, ook

de Nationale Loterij is dat en dus vragen de

indieners van de resolutie aan de regering

om “bij de Nationale Loterij aan te dringen

op realistische marges bij de verkoop van

loterijproducten.” Over de verkoop van

rookwaren, toch ook federale materie

want op tafel bij volksgezondheid en

financiën, rept het resolutievoorstel met

geen woord.

Niets nieuws onder de zon

Dat in de Commissie Bedrijfsleven een hoor-

zitting plaatsvindt over de zorgen van de

dagbladhandelaars is op zich geen unicum.

Ook in het voorjaar van 2013 vond reeds

een hoorzitting plaats die finaal leidde tot

de aanname van de eerste resolutie over de

distributie van dagbladen en tijdschriften.

VFP kon in de tweede hoorzitting dan ook

niet anders dan vaststellen dat “het overleg

binnen de Commissie Onafhankelijke Dag-

bladhandel weinig concrete resultaten

heeft opgeleverd”. VFP stipte aan dat de

problemen die het in 2013 uit de doeken

heeft gedaan, nog actueel zijn: AMP

beschikt nog steeds over een quasi-mono-

polie, de overheidssubsidie voor bpost

benadeelt nog steeds de losse verkoop en

de krantenwinkels betalen nog steeds de

transportkosten waar de uitgevers in prin-

cipe zouden moeten voor instaan.

Update voor de parlementsleden

VFP liet echter niet na om enkele recente

ontwikkelingen onder de aandacht te bren-

gen. Te beginnen met de voorgenomen

overname van AMP door bpost. “De voor-

genomen transactie dreigt het grote

onevenwicht op de markt van de versprei-

ding van persartikelen in België nog verder

te versterken”, vertelde VFP tijdens de

hoorzitting. “Deze transactie zal immers tot

gevolg hebben dat bpost (die thans over

een monopolie beschikt inzake de gesubsi-

dieerde rechtstreekse distributie van persar-

tikelen aan huis) en AMP (die thans over

een quasi-monopolie beschikt inzake de dis-

tributie van persartikelen aan persver-

pag. 14

ACTUEEL


B E 1 3 3 1 0 1 1 2 8 4 5 1 3 9

B B R U B E B B

V L A A M S E F E D . P E R S V E R K O P E R SR U G G E V E L D L A A N 5 2 22 1 0 0 D E U R N E

T E L E F O O N N R .

kopers) onder dezelfde controle zullen

komen. De concurrentie die tussen deze

beide distributiekanalen bestaat, zal hier-

door dan ook grotendeels verdwijnen.” VFP

gaf aan dat het vreest dat dit opnieuw

voornamelijk ten koste zal gaan van de

persverkopers die volledig dreigen te wor-

den overgeleverd aan de machtspositie van

bpost en haar dochteronderneming AMP.

Meer loterijmarge (bis)

Ten tweede wees VFP in zijn betoog op de

het nieuwe vergoedingssysteem dat de

Nationale Loterij vanaf 2017 wenst op te

starten. Dit nieuwe systeem zou volgens de

Nationale Loterij flexibeler zijn en de ver-

kooppunten belonen in functie van de gele-

verde inspanningen. “Uit de simulaties van

de Nationale Loterij blijkt evenwel zeer dui-

delijk dat het nieuwe systeem de kleine(re)

verkopers benadeelt”, aldus VFP. Inspelend

op de vraag in de resolutie naar meer

marge op de kansspelen van de Nationale

Loterij liet VFP opmerken dat de incentives

die het overheidsbedrijf voorstelt “best

kunnen worden gecombineerd met een ver-

hoging van de gegarandeerde basismarge

die in de voorbije jaren reeds gedaald is van

7,5% naar 6% en die in het nieuwe systeem

voor de kleine(re) verkopers verder zou

dalen tot slechts 3,97%.”

Tot slot liet VFP niet na om ook te wijzen

op de onoverzichtelijke winstmarges op

tabaksproducten, zeker sinds de laatste her-

vorming inzake BTW en accijnzen.

Meer actieve overheid

VFP gaf te kennen het ingediende resolutie-

voorstel volledig te steunen, zeker wat

betreft het onderzoeken van de mogelijk-

heden om de losse verkoop federale steun

te verlenen. Volgens de federatie zijn de

voorgestelde initiatieven “noodzakelijk om

het voortbestaan van de onafhankelijke

persverkopers te kunnen garanderen en

hen toe te staan hun essentiële maatschap-

pelijke rol te blijven vervullen.” Wel vroeg

VFP de Belgische autoriteiten een meer

actieve rol te spelen als het aankomt op de

dagbladhandel. Meer actief dus dan het

faciliteren van een overlegorgaan. “Derge-

lijk overleg kan immers enkel succesvol zijn

indien de sector ook uitzicht heeft op een

daadwerkelijk level playing field en een

betere rentabiliteit”, liet VFP verstaan.

“Hier heeft de overheid een cruciale rol te

vervullen, meer bepaald door op korte ter-

mijn in te grijpen in de relatie tussen de

monopoliehoudende ondernemingen en de

persverkopers teneinde het machtsoneven-

wicht te corrigeren. Dergelijke ingreep

dringt zich in het bijzonder op nu blijkt dat

de normale marktmechanismen thans falen

en dit mede ingevolge een aantal beslissin-

gen van de overheid.” n

Leen Dierick

pag. 13


ANALYSE

Federatie

VFP en Radar onder de loepIn de persdistributie liggen zoals bekend heel wat uitdagingen op tafel, waarover we in Radar en in dit katern VFP magazine maandelijks berichten. Maar hoe kijkt de markt aan tegen die berichtgeving en hoe kan ze in de toekomst evolueren? VFP liet het uitzoeken en deelt dan ook graag de belangrijkste inzichten van deze analyse met zijn lezers. Tekst: Wouter Temmerman – Foto: Anne Deknock

Om inzicht te krijgen in hoe zowel persver-

kopers als andere stakeholders aankijken

tegen Radar en VFP magazine, riep VFP het

advies in van Media/Marketing Power. Con-

sultant Nicole Lasseel, gepokt en gemazeld

in de perswereld, bevroeg de markt en

kwam met een interessante analyse van de

sterkten en zwakten van het magazine dat

u momenteel in handen heeft.

De consument verandert

De analyse van Nicole Lasseel vertrekt van

de vraag of de huidige formule van Radar

nog de meest aangewezen aanpak is. Radar

ontsnapt immers niet aan de algemene

markttendensen, merkt ook zij op. “Het

core product van de traditionele perswinkel,

de printmedia, zit in een dalende trend. De

printmedia, die sinds jaar en dag voor traffic

naar de perswinkel zorgen, kennen een

enorme daling van hun verkochte oplage.

Maar ook het consumentengedrag veran-

dert met meer online consumptie van infor-

matie en meer aankoop in F1/F2-winkels of

‘on-the-go’.” Deze cocktail bezorgt een

magazine als Radar een krimpend lezerspu-

bliek. Het aantal traditionele krantenwin-

kels daalt, in Vlaanderen ging het in 2013

om nog iets minder dan 3.500 winkels,

merkt Nicole Lasseel op (drie jaar later is dat

aantal verder gekrompen tot een cijfer in de

buurt van 2.000 winkels, nvdr).

De adverteerder verandert

Radar ziet zich niet enkel geconfronteerd

met een lager bereik, ook de adverteerders

handelen in functie van de krimpende

markt. De budgetten voor advertenties

lopen terug en de marketing verschuift, ook

bij de bedrijven die hun advertenties in

Radar zouden kunnen plaatsen. “We zien

een verschuiving naar het creëren van eigen

media, zoals websites, Facebookpagina’s,

magazines of YouTube-filmpjes”, zegt

Nicole Lasseel. “Maar ook het verzamelen

en analyseren van data vraagt budget. Het

marketingcommunicatiegedrag van organi-

saties achter de core productmix van de

pershandelaren verandert daardoor.” In

haar analyse laat Nicole Lasseel niet na om

die algemene trend te preciseren richting

het segment van Radar. Ze wijst erop dat

bijvoorbeeld ook het stimuleren van de

losse verkoop aan belang heeft ingeboet.

Dat speelt een rol, net als de strengere

regelgeving voor tabaksreclame en de con-

flicten met uitgevers en distributeurs.

Wat vinden de leden?

Maar er is ook positief nieuws. Radar

geniet bij de bevraagde leden van VFP een

zeer grote naamsbekendheid (“100%”). Als










ranciers, andere beroepsverenigingen en

Nicole Lasseel

pag. 18


ANALYSE

pag. 17

nieuwsmedia goed genoeg”, zegt Nicole

Lasseel. “Men voelt zich daardoor vol-

doende grondig en correct geïnformeerd.

Het gaat dan om eigen magazines, web-

sites en elektronische nieuwsbrieven van

leveranciers, maar ook om de acties die ze

ondernemen en de bezoeken in de win-

kel.” In tegenstelling tot de collega’s van

Kiosk geeft Radar evenwel minder inspira-

tie, bijvoorbeeld over het vernieuwen van

een winkel. Andere werkpunten die naar

voor komen op basis van de ledenrespons

zijn de combattieve toon van het magazine

(“meer oplossingsgerichtheid”), de hoe-

veelheid reclame en de toegang tot versla-

gen van VFP-meetings met overheden of

leveranciers.

Wat vinden de leveranciers?

Ook de leveranciers van producten in de

krantenwinkel kregen de kans om hun

mening over Radar te geven. Niet verras-

send gezien de al eerder aangehaalde

combattieve toon, ligt Radar bij deze

groep minder goed in de markt. “VFP is

een beroepsvereniging die zich nestelt in

zijn positie in de loopgraven”, is een citaat

uit een van de reacties. De meeste leveran-

ciers vinden dat de houding van VFP en bij

uitbreiding van Radar onvoldoende con-

structief, transparant en verzuurd is. “VFP

en Radar worden niet ervaren als objectief,

volgens leveranciers wordt soms letterlijk

foute informatie gegeven”, tekent Nicole

Lasseel op. Ook de mix van moeilijke en

vulgariserende artikels valt niet in de

smaak. En uiteraard kunnen de uithalen

naar leveranciers en de artikels die ingaan

tegen wat leveranciers in advertenties

communiceren op weinig bijval rekenen.

De leveranciers geven dan ook aan dat ze

alternatieven hebben om positief onder-

steunend nieuws te brengen: een nieuwe

federatie als Perstablo met een andere

positionering, het magazine Kiosk met

eveneens een andere positionering, het

kenniscentrum van Unizo, de eigen media

of het overlegorgaan van de FOD Eco-

nomie.

En nu?

Het alternatieve aanbod is dan meteen ook

de grootste bedreiging die naar voor komt

uit de analyse van Nicole Lasseel. Het helpt

Radar niet in een dalende reclamemarkt.

“Toch zie ik ook kansen”, zegt ze. “Voor de

stakeholders blijft het losse verkoopkanaal

een belangrijk instroomkanaal en in func-

tie van het volume kunnen ze nog steeds

niet zonder dit kanaal. De overheid wil zich

bovendien inspannen om het kanaal vanuit

democratisch oogpunt te ondersteunen.”

Van daaruit is het voor VFP en Radar vooral

de vraag hoe het zijn zwaktes (de toon van

federatie en magazine, het imagopro-

bleem) zal aanpakken en hoe het de sterk-

tes (merkbekendheid, de vaststelling dat

VFP traditioneel de belangrijkste speler is)

zo goed mogelijk kan benutten. Het is dan

ook de bedoeling van VFP om de analyse

ter harte te nemen en deze punten met het

bestuur en via deze weg met de leden te

delen en dieper te bestuderen. Nicole Las-

seel geeft alvast een duidelijk handvat

mee. “Een absolute randvoorwaarde (voor

het herbekijken van de aanpak van Radar,

nvdr) is een grondige innovatie, herpositio-

nering en reorganisatie van VFP”, zegt ze

zeer duidelijk. “Alle bovenstaande tenden-

sen leiden ertoe dat alle betrokken partijen

(federatie, overheid en stakeholders) ver-

scherpt tegenover elkaar zijn komen te

staan. “De vroegere financiers zijn daar-

door niet meer zo bereid te investeren in

de media van de federatie. Met het oog op

de ontwikkeling én financiering van een

totaal vernieuwd en impactvol concept zal

het vooral belangrijk zijn om in te spelen

op de gemeenschappelijke belangen van

alle partijen en dit op een geloofwaardige

en meer overtuigende manier dan de

nieuwe spelers in het veld.” Eventuele

denkrichtingen zijn het creëren van meer

online informatie en het werken aan een

nationale propositie (met een tegenhanger

in het zuiden). Maar daarover meer in een

volgende editie. n

SWOTSTERKTE ZWAKTE

• VFP is traditioneel de belangrijkste speler.

• Radar heeft een hoge merkbekendheid bij zijn doelpubliek en stakeholders.

• De formule is bekend en bouwt op vaste waarden.

• VFP heeft aan belang ingeboet

• Stakeholders en ook leden zien de federatie als defensief en niet altijd constructief, zelfs als onbetrouwbaar en niet transparant.

• Radar heeft de perceptie van ‘niet veel leesvoer meer’, wat uiteraard ook samenhangt met de situatie van de sector.

• Tendentieuze tone-of-voice van Radar. Hameren op ‘gaan ze het nu nooit begrijpen’ en ‘we moeten onze rechten doen gelden’ leidt tot verlies aan geloofwaardigheid bij de stakeholders.

OPPORTUNITEIT BEDREIGING

• Losse verkoopkanaal blijft belangrijk instroomkanaal voor de stakeholders.

• Organisaties van de traditionele productmix van de perswinkel kunnen niet zonder dit nog steeds belangrijk kanaal in functie van volume.

• De overheid wil dit kanaal helpen in functie van persverspreiding en het in stand houden van de democratie.

• Aanbod leveranciers (eigen communicatie),

• Andere initiatieven worden gezien als voldoende:- Kiosk (uitgave van Professional Media

Group) op zelfde doelgroep gericht.- Perstablo (met 200-tal gratis leden)- Kenniscentrum Dagbladhandel

(Unizo, met 20-tal relevante winkels)- Overleg FOD Economie

• Verbod op tabaksreclame

• Dalende budgetten en andere prioriteiten bij de uitgevers

• Andere focus bij traditionele printadverteerders

Intussen nodigt VFP alle persverkopers uit om deel te nemen aan deze discussie. Mailen over dit onderwerp kan naar [email protected].

V.U

. : N

atio

nale

Lot

erij

NV

van

pub

liek

rech

t, B

ellia

rdst

raat

25-

33, 1

040

Bru

ssel

.

LOT1600116 - Jeu Responsable_A4_NL.indd 1 17/08/16 11:08

Hete hangijzersDe actualiteit volgens het forum van Perswinkel.bePerswinkel.be is een forum dat gratis ter beschikking van alle persverkopers staat. Iedere verkoper kan er mits registratie (noodzakelijk omdat het forum exclusief voor persverkopers is) zijn mening kwijt over alles wat de sector aangaat en méér. Naast de occasionele kolder vallen er beslist interessante meningen en nuttige nieuwtjes te sprokkelen. Wilfried Vandenbroucke, een van de vijf initiatiefnemers, geeft een woordje uitleg bij een van de actuele thema’s.

“Ik had gehoopt nog een jaar of tien te kunnen volmaken! Maar als ze ons blijven aanvallen dan weet ik het niet. Pers bij de bakker,

kortingen op sigaretten die de dieperik in gaat, enz…”“Dus waar beginnende persverkopers met transportkosten en

structuurkosten zitten, starten de bakkers zonder kosten, maar dan ook TOTAAL zonder aanloopkosten, of zie ik dat verkeerd? Kan dat

eigenlijk? Kunnen wij dat meubel krijgen, met de voorrechten eraan verbonden? En zo neen, is dat geen flagrant oneerlijke

concurrentie?”“De volgende stap is de loterij met al haar producten, iedereen is

aan het spartelen om zijn hoofd boven water te houden en alle middelen zijn goed om te proberen. Ze vergeten één ding: niemand

houdt er nog wat aan over. Jammer, en federatie of niet, we zullen het niet stoppen. Zoals in vele sectoren.”

“Elke week schiet er een nieuwe vereniging uit de grond, maar er is er geen enkele die van de uitgevers gedaan krijgt dat de magazines

en kranten die wij verkopen abo-vrij zijn. En dan zegt men: we hebben het aan de uitgevers gevraagd, en ze hebben ons allemaal

verzekerd dat ze de krantenwinkels nog hard nodig hebben! Ja ja…”

R.E.S.P.E.C.T (of het gebrek daaraan…)Het was een kort berichtje op het forum van perswinkel: 18 regeltjes,

gepost op vrijdag 1 juli. Dus toen iedereen aan vakantie toe was: hotel

en vlucht geboekt, hond of katten al op pension, geen tijd meer voor dat

soort sores - hopen dat alles vlot verloopt op de luchthaven, en dat er

geen aanslagen gebeuren in het land van bestemming. Hout vasthou-

den.

Iemand had een blad van de bakkersfederatie in handen gekregen: in

een paginagrote advertentie biedt De Persgroep aan een meubel te

plaatsen met haar titels - acht magazines, twee kranten, twee kruis-

woordraadsels. Géén kosten, pocht de advertentie, ook géén transport-

kost dus, de bakker verdient vanaf het eerste verkochte exemplaar.

Een aantal jaren terug zou een dergelijk bericht onze sector in rep en

roer hebben gebracht. Toen VUM (later Corelio, nog later Mediahuis…) in

1984 een blaadje bij de bakkers probeerde te introduceren, stond de

hele sector in brand - soms zelfs letterlijk. Dit werd beschouwd als ver-

raad - tussen uitgevers en sector bestond een ongeschreven pact, dat

(meestal) door beide partijen werd gerespecteerd.

Een en ander heeft toen geleid tot oprichting of consolidering van een

aantal lokale initiatieven, en versterking van de federatie. Waar is de spirit

van toen naar toe? Hoe is het zover kunnen komen? De Persgroep was

voor de losse verkoop lang een compagnon de route. Geen wonder: tot

2010 verkocht men nog méér dan 400.000 stuks van Dag Allemaal en

zo‘n 300.000 van HLN, voor het leeuwenaandeel via onze winkels. Door

het slabakken van de losse verkoop; door steeds verdere verspreiding

van pers in de “grijze” sector; omdat magazines géén centrale rol meer

spelen in de vrijetijdsbesteding; door toename van het belang van inter-

net bij informatieverwerving; door verschuiving van losse verkoop naar

abonnement; door al deze factoren zijn wij onze positie van geprefereer-

de partner verloren. Zou de krantenwinkel desgewenst hetzelfde aan-

bod van De Persgroep (monopolist voor die titels!) kunnen krijgen: én

meubel én levering zonder transportkosten?

Hoe kan onze sector nog respect afdwingen? Hoe is het bijvoorbeeld

mogelijk dat ALLE uitgevers schaamteloos advertenties voor een abon-

nement insluiten in de magazines en kranten die wij verkopen? Ook dat

was tien jaar geleden ondenkbaar! Nu probeert men zelfs de verkopers

in te schakelen voor de werving: oorspronkelijk heette het dat je een

sporadische klant kon “fideliseren”. Zo kon je op een winkelabonnement

toch nog méér verdienen dan op die twee kranten per week in losse ver-

koop. Dan is men de lat steeds lager gaan leggen en nu zou de winkelier

zelfs moeten helpen om weekendabonnementen te slijten, met de digi-

tale krant er bovenop in de week! Kan men dan echt geen afspraken

maken met de federaties (we hebben er tegenwoordig meerdere: het

MOET dus wel goed komen met deze sector!) om deze advertenties te

weren in de exemplaren die wij verkopen? Is dat dan geen terechte

vraag? Een abonnement betekent voor ons hoe dan ook verlies, zelfs als

de klant opteert voor winkelabonnement. Tenzij men de vergoeding

voor dat winkelabonnement optrekt naar 25% van de winkelwaarde

natuurlijk!

Hoe moet een federatie van de toekomst eruitzien? Het verlies aan

homogeniteit binnen het beroep schept vragen over vorm en rol van

een vakvereniging. Je kan niet ontkennen dat onze uitgevers (en, bij uit-

breiding, ook onze andere handelspartners) meer en meer ingrijpende

beslissingen nemen zonder daarbij vooraf onze vakvereniging te consul-

teren. Zodat die laatste gedwongen wordt achter de feiten aan te hollen,

of, bij gebrek aan een respectvolle handelspartner, haar toevlucht te

nemen tot een juridisch dispuut. Bovendien doen ook de onderlinge

verdeeldheid en de snelle rotatie van uitbaters onze zaak geen goed. Het

is dus dringend tijd voor bezinning en een andere aanpak. n


Column

Oplossing puzzel Radar 4 (2016)

Puzzelen!

Oplossing

GEGEVENS-BANK

ROOFVIS

STERK HELLEND

GEZICHTS-SLUIER

PEULVRUCHTVOGEL

KACHEL

ARM

HEEL

GELIJKE STAND

LAND IN AZIË

FRANS-HERVORMD

VERMETEL

SLAG-INSTRUMENT

EUROPEAAN

COMPUTER-TOETS

VERENIGINGOVERMATIG

GETIJ

SENIOR

BORSTEL

VERHOUDINGSTORMLOOP

GESTEENTE

DIJ

DUS

TEN BEDRAGE VAN

BEZITTER

PUNTIG WERKTUIG

AKKERSLEEP

JONG HERT

LOVEN

KAASSOORT

VOOR ANKER GAAN

ENORM GROOT

DEMON

FRANSE SCHILDER

REDENEREN

DRANGHEK

IEDER

KRENG

VOGEL

WIEL

TENNISTERM

OFFERTAFEL

MAMA

LASTDIER

OMHEINEN

AUTO-WEDSTRIJD

Zweedse puzzel

© DENKSPORT PUZZELBLADEN

D S E H MP A N T E R H A A IT I E W A A L S

P A K I S T A N DB A L T R T E

T A B O U D E R ES R U N B I L

R E L A T I E A DE G E R E N

P R I E M G I G AE B E T O G E N

R E N O I R E L KK A L K O E N E

R A D A L T A A RL A M A R A C E

A F R A S T E R E N

ZUILENGANG ONDERZEESE BOM

WASBAK

BOMMA

POSE OPSTAPJE

BUREAU (ENGELS)

ATELIER

EUROPESE VROUW

GRIEKSE LETTER

ONDERSTE-BOVEN

GULZIGAARD

GRAVURE

ZOUTJE

SIGARENEIND

UITROEP

KORTE NOTITIE

GERECHT

OMA

KAARD NIEUWE MODE

HELDER WIT

TIJDVAK

NOOT

KOKER

GESLAAGD

WEEFSEL

HUISRAAD

LEREN LAP

WANG

DOPING-CONTROLE

DEEL V.H. GELAAT

INSTAPPER

HOEFDIER

VOGEL

UITROEP

ZELF-VERTROUWEN

PL. IN ANTWERPEN

RIJWIEL

VOEGWOORD

PETROLEUM

BALLETROKJE

FLUT

UITROEP

IK

LUXE

SLEE

BEVEL

RUIMTELIJK

MEISJE

LOOFBOOM

Zweedse puzzel

© DENKSPORT PUZZELBLADEN

L A T DS T O A I E R S EO M V E R E T S

V R A A T P E U KP B A M I D

M E M O I N W I TD O E R D O O R

F O E D R A A L EK A A K K I N

Z E E M E L A N DP A P L O M B

H O P S A S A O FT U T U F O E I

P E T W E E L D ES T A G R I E T

S T E R E O E L S


Vertier

UITZONDERLIJKE JACKPOTVRIJDAG 30 SEPTEMBER

* Als je de enige winnaar bent in rang 1 voor de trekking van 30/09/2016. V.U. : Nationale Loterij nv van publiek recht - Belliardstraat 25-33, 1040 Brussel - September 2016.

02NLO16040_EUM_POS__Affiche A4 130M.indd 2 25/08/16 09:55

Documents

met magazine · Power) houdt VFP en Radar onder de loep met magazine ... Google Maps oducten: en van ... wil ik liever zelf onder con-