Mail@derparshakval.com

èìàäðéà

úåîù úùøô

. . . . . . . . . . . . . . . . èìòåå éã èøéô ñàåå øòã æéà øòôòùàá øòã - óñåé ïåô äùøô éã ïåô ãåîéì øòã א ©¨

. . . . . . . . . . íéðô øúñä ïåô äðéçá à æéà ñò ïòåå 'éôà ù"îåò ïééæ ìá÷î óøàã ïòî - åéðô äùî øúñéå א ©©©

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ïèìàä åö êéæ ùèðòî ïøàô çë ïáéâ ïåçèá ïåà äðåîà ג ©©

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . âðåö éã ïèìàäðééà - í"éááåù ïåô ïå÷éú ø÷éò øòã ז ©

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ïåôøòã èñééåå ïééìà ùèðòî øòã øàð ñàåå äãåáò ïà ïåô úåáéùç øòã י ©¨¨©

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . øòî ïòî èìäàöàá ìéôù à óéåà יא ©©¨

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . èìòåå øòã óéåà æéà ùèðòî øòã ïåô äãåáò éã - "íé÷ìà òãéå"יב

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . "íéîù úàøé" ñòìà êéæ èãðòåå íòã ïéà - "íé÷ìàä úà úåãìéîä ïéàøúå" יג ©

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ïáåøt øàð óøàã'î - äúîà úà çìùúå יד ©¨

. . . . . . . . . . . . . . íéøöî ïééæ ïåô ïééâåöñéåøà ãéà ïãòé ééá èééö éã æéà í"éááåùä éîé ïåô âòè éã ïåà טו ©

שווארץ schwartz16@bezeqint.net:עימוד

קוואל פרשה àדערl e ew dyxt xrc©

úåîù

דער - יוסף פון פרשה די פון לימוד דערוועלט די פירט וואס דער איז באשעפער

.'åâå äîéøöî íéàáä ìàøùé éðá úåîù äìàå

í÷éåóñåé úà òãé àì øùà íéøöî ìò ùãç êìî(ç-à ,à)íéøöî ïéà ïòðàèùòâôéåà æéà ñò .©

.ï'óñåé èðò÷òâ èùéð èàä ñàåå ,âéðò÷ òééð ੨¨

èâàæøùà" :èøàåå âéã'àøåî à ,"ø÷é éìë" øòã ¨©¨èàä äòøt æà ,æîøî æéà "óñåé úà òãé à쩨óñåé ïåô äùòî øòã ïåô èðøòìòâñéåà èùéð êéæ,èâéðéétòâ øàð íäéà ïáàä øòãéøá éã ìéôéåå .÷éãö䨨ñàã .èéîøòã èëàîòâ ñéåøâ øàð íäéà ééæ ïáà䨨©¨èàä øò ,"óñåé úà òãé àì øùà" ùèééè øòã æéà¨,óñåé èéî èøéñàt èàä ñò ñàåå ètàëòâ èùéð êé橨¨©ïòî èàä ,ïâéðéét èìàååòâ íäéà èàä'î ìéôéåå æ੨¨¨

.èéîøòã èëàîòâ ñéåøâ øàð íäé਩

øòãèøéô øòôòùàá øòã æà ,æéà íòã ïåô ãåîéì©©ïåöø ïééæ èéåì êéæ èøéô ñòìà ïåà ,èìòåå éãàààà. ©

øòã÷åñt ï'ôéåà èâàæòâ èàä ì"öæ øòìòtééèñ¨¨(áë ,à),"åäåëéìùú äøàéä ãåìéä ïáä ìë"

ïôøàååàåöðééøà äøéæâ à ïáòâòâñéåøà èàä äòøt¨©©©©ïøéåáòâ èòåå ñàåå òìòâðåé ïùéãéà ïãòé êééè ïéà¨òâéæàã éã ïáòâòâñéåøà äòøt èàä ñàååøàô .ïøòå婨¨©¨èâàæòâ íäéà ïáàä íéîåèøç òðééæ ìééåå ?äøéæ⨨ïøéåáòâ æéà èðééä ,"ìàøùé ìù ïòéùåî ãìåð íåéä"ïòâðòøá øòèòtù èòåå ñàåå ,ìòâðåé ñàã ïøàååò⨨¨

.ïãéà øàô äòåùé éã©

ñàååøò ?äøéæâ éã èéî èðéãøàô äòøt èàä ¨¨©,øòèëàè òðòâééà ïééæ æà èðéãøàô èà䨩©¨

,øò ïåà ,åðéáø äùî ïòååòèàø ïòâðàâòâ æéà ,'éúá©©êéæ ééá ïòååòâ ìãâî øòèòtù íäéà èàä ,äòøt¨øòã ñàåå æà ,íòã ïåô ïòî èäòæ .áåèù ïé੨'ä ïåöø øòã ìééåå ,ïééæ èòåå ,ìéåå øòèùøòáéåàïåô úåéãâð úåìåòt òìà .ïòîå÷ ãðàèùåö óøàã©©©.äòåùé éã ïòååòâ áø÷î øàð ïáàä ,òùøä äòøt¨¨èàä'î ïåà ,'åâå "ãåìéä ïáä ìë" ïâéøùòâ èàä øò¨¨ñò øòáà ,êééè ïéà ïôøàååòâðééøà ò÷àè íäéà©©¨¨òùéãéà øàô äòåùé éã ïòååòâ áø÷î øàð èà䨨©ïøàååòâ èòååòèàøòâ æéà åðéáø äùî ìééåå ,øòãðé÷©¨.æéåä ñ'äòøt ïéà ïøàååòâ ïâéåöøòã åìéôà æéà ïå੨

ñàã÷åñt ïéà æîåøî æéà(àë ,èé éìùî)úåáø" ¨."íå÷ú àéä 'ä úöòå ùéà áìá úåáùçî,õøàä ïéà úåáùçî êàñ à èëàøè ùèðòî øòã©©©©øòã .íåé÷ à èàä äöò ñ'ïòèùøòáéåà íòã øòá਩øòáà ,úåáùçî êàñ à èñëàøè åã ,æéà æîø©©©¨úöò éã æà åöøòã ïòâðòøá úåáùçî òìà éã à÷ååã©©

.ïòîå÷ ãðàèùåö ìàæ '䨩

עומ"ש זיין מקבל דארף מען - פניו משה ויסתרפנים הסתר פון בחינה א איז עס ווען אפי '

øòã÷åñt ï'ôéåà èáééøù "ø÷é éìë"(á ,â)àøéåäðäå ,äðñä êåúî ùà úáìá åéìà 'ä êàìîêéæ èàä øòèùøòáéåà øòã .ùàá øòåá äðñä¨ïøàã íòðåô øòééô íàìô à ïéà äùî åö ïæéååàá©©©¨

ïåà ,íéåá.øòééô ïéà èðòøáòâ èàä íéåá ïøàã øò㨨

èâòøôêàã èàä øòééô øòã ,"ø÷é éìë" øò㨨èùéð ïåà ,äðñ íòã ïòðòøá èëàîòâ©÷åñt øòã èâàæ ñàååøàô ,éåæà áéåà .èøò÷øàô©©©¨¨?øòééô íòã èðòøá äðñ øòã æà ,"ùàá øòåá äðñäå"©

ליוסף,א . שקרה מה ידע לא כי יוסף, את ידע לא אשר "ואומרו פאלגענדע : דאס שרייבט יקר כלי דער

יתברך הקל רצון כי וכו ' כלום הועילו ולא חלומותיו , לבטל ועבידו עוז בכל משתדלים היו אחיו כי

כן שאמר השי"ת של רצונו נגד ירבה, פן אמר פרעה כך לעולם . יקום אלקינו ודבר לגדלו , יוסף עם היה

יוסף ". אחי בידי עלתה לא כאשר בידו עלתה ולא עליהם , מחשבות וחשב ירבה,

קוואל פרשה áדער

ùà úáìá" øòèøòåå éã ïééèùøàô ïòî óøàã êéåà©©øòã æà íòã ïåô äðååë øòã æéà ñàåå ,"äðñä êåú

?äðñ íòã âéðééååøòðéà ïåô èðòøá øòééô

èøòôèðòøòèùøòáéåà øòã æà ,"ø÷é éìë" øòã©åðéáø äùî åö ïééæ æîøî èìàååòâ èà䨨æà ,äàåáð ïåô äàøî òèùøò ïééæ ééá êééìâ ä"ò©

úåìâ ïéà úåøö ïãééì ïãéàúáìá" ïéà æîåøî æéà ñàåå)¨

("ùàïåô âðåö éã ìééåå ,"äðñä êåúî" íòã áéìåöøòâéãâàèééåå à ,"áéàëî õå÷" à éåå æéà ùèðòî©©¨øòã æà ñéåà èîå÷ .íòðòé èëòèù ñàåå ïøà㨨©æéà íòã ïåô äàöåú éã ïåà ,äáéñ éã æéà "äðñ"ïééæ ,ùèðòî íòðåô ìéåî ñàã - äðñ éã ä"ã ,øòééô¨ïééà ïùéååö äàðù èâðòøá ñàã ñàåå ,øåáéãä ç먨,ìòåt øòã æéà ñàã ,ïèééååö íòã ïåà ùèðòî¨

ïåô øòééô íòã ïòðòøá èëàî ñàåå - "ùà úáìá"¨©.ìàøùé ììë óéåà ò"ì úåøö

ñàãïòååòâ æîøî êéåà øòèùøòáéåà øòã èàä ¨¨øòã æà ,"ìëåà åððéà äðñäå" ñàåå íòã ïé਩æéà ñàã .ïøàååòâ èðòøáøàô èùéð æéà íéåá ïøà㨩¨¨ìéôéåæà êáòð èäòæ ïòî ïòåå åìéôà æà æîøî©©©íòã øòðééà øòèééåå ïòî èëòèù ,úåøö òøòèéá

åðéøîùé 'ä ,ìéåî ï'èéî ïøòãðàáááá. ©

ï'ôéåà÷åñt(å ,â)àøé éë åéðô äùî øúñéå"éáø ïåàâä èâàæ ,"íé÷ìàä ìà èéáäî¨àøîâ éã ,"øôåñ áúëî" ïéà ,ì"öæ øôåñ ïåòîù

èìééöøòã(:âé úåëøá)áø èâòøôòâ èàä áø æà ,©¨èàä ?òîù úàéø÷ ùåã÷ä åðéáø èðòééì ïòåå ,àééç¨

א ב. מיט זיין צו מתעסק זיך געבעטן איהם האט מען אז דערציילט , מיר האט ירושלים אין דיין א

דערפון לאכן אפשר וועט עולם דער וואס תורה, דין א אויף בוררות ïסק'ענען צו תורה , דין בוררות

תורה ... דין א צו מען גייט "סכסוך" אזא וועגן אז

בתי עטליכע דורכגעגאנגען שוין איז און תשנ"ג, שנת פון יאהר, 22 שוין אן גייט תורה דין דאזיגע די

זיין אויף געזעסן איז וואס שוהל , א אין מתïללים די פון איינער ווען אז דעם אין זיך האנדלט עס דין.

איד אנדערן אן אוועקגעזעצט מ 'האט און ל"ע, וועלט דער פון אוועק איז תשכ "ט, פון יאהר, 24 ארט

נפטר. יענער זיצן פלעגט עס וואו ארט דעם אויף

אויף מתïלל נייער דער געבעטן האט פריהער, יאהרן לאנגע פון שוין דערנעבן זיצט וואס שכן א

נעבן זוהן זיין אוועקזעצן דא וויל ער ווייל המדרש , בית אין ארט אנדער אן צו אריבערצוגיין ארט, דעם

צו זוהן זיין און איהם פאר ïלעצער, צוויי נישטא איז המדרש בית אין ארט אנדער אן אין און זיך,

צוזאמען. דאווענען

"כל פון גדר אין זיין וויל ער אז זאגנדיג, ארט , זיין פון אïטרעטן געוואלט נישט אבער האט שכן דער

לתפלתו" מקום Â:)הקובע ˙Âί·)." בעזרו אברהם "אלקי חז"ל זאגן דעם אויף וואס ,

א אין ארט אן וועגן יאהר, 22 שוין זיך ציהט תורה דין די און קריגעריי, א אנטוויקעלט זיך האט

המדרש! ÒÚ˙Ó˜בית ÍÈÊ Ô·‡‰ ҇ ÌÈ�·¯ È„ ÔÂÙ ÌÚ�Èȇ (˜È¯Âˆ ¯‡È Ò˜ÚÊ) Â˙Ú˘· Ë‚Ú¯ÙÚ‚ ÔÈ¢ ˇ‰ Ï"ˆÊ ·È˘Èχ ·¯‰ Ô‡‚‰)«»»»»

(...!ÌÈίΠÈȯ„ :˯ÚÙË�ÚÚ‚ ˇ‰ ¯Ú�ÚÈ Ô‡ ...‰¯Â˙ ÔÈ„ ÌÚ„ Ô‚Ú Էȯ˘Ú‚�‡ ÔÈ¢ ˇ‰ ¯Ú ÌÈίΠÏÈÙÈ ,‰¯Â˙ ÔÈ„ Ô‚Èʇ„ Ô'ËÈÓ ÔÚÂÂÚ‚. »»»»

א אדער וואנט מזרח דער אויף ארט , ס ïעציעלן א עïעס אין נישט אפילו זיך האנדלט הכל סך און

דעם וועגן שוין זיך מ'קריגט וואס המדרש , בית אין ïלאץ ïשוט'ן א אין זיך האנדלט עס ניין! דורכגאנג.

יאהר! 22 ארט

עמיצער אויב זאך: איין אויסגעגעלערנט איהם האט ïרשה גאנצע די אז געזאגט , מיר רב יענער האט

ווייל ארט, אויפ 'ן גלייך אוועק זיך ער רוקט ענין, געוויסן א פון אïטרעטן זאל ער איהם פון בעהט

תורה דין א ווערן פארוואנדעלט דערפון קען קרוגן, משהו א אן נאר זיך הייבט מען און נישט , טאמער

יאהר... 22 פון

קוואל פרשה âדער

úåëìî ìåò ìá÷î æéà éáø æà ,èøòôèðòòâ àééç áø©.ïâéåà éã óéåà èðòä òðééæ èâééì øò ïòåå íéîù

èâàæåèñééåå ,èøàåå âéã'àøåî à øôåñ ïåòîù éáø ¨©¨åãåçé ïòååòâ ìá÷î èàä ùåã÷ä åðéáø ïòåå¨ïåô äðéçá à ïòååòâ æéà ñò ïòåå ?êøáúé åúåãúçàå©éã ïäòæòâ èùéð èàä øò ïòåå ,íéðt øúñä ੨ìò äéãé øéáòî" ïòååòâ ñò ïòåå ,èéé÷âéèëòìøúñä à éåå ñéåà èäòæ ñò ïòåå ñìàîòã ,"éäåô਩úåëìî ìåò ïééæ ìá÷î ïòî óøàã ñìàîòã ,íéðt¨©

."ãçà 'ä" ïôåøñéåà ïåà íéîù

èáééøùäðååë éã æéà ñàã æà ,øôåñ ïåòîù éáø©¨àéáäî àøé éë åéðô äùî øúñéå" ÷åñt ïåôúåìâúä à ïäòæòâ èàä åðéáø äùî ,"íé÷ìàä ì਩èìòèùøàô äùî èàä .äðéëù éã èäòæ øò ,úé÷ì਩ïòåå åìéôà æà ,ïæééåå èìàååòâ èàä øò ,íéðt íò㨨©©ïâòååèñòãðåô ,'ä éëøã éã èùéð èééèùøàô øò©

íäéà èéî æéà äðéëù éã æà øò èñééååââââ. ©

האלטן צו זיך מענטש פארן כח גיבן בטחון און אמונה

÷"äøäèáééøù ì"öæ øòðøàîà÷ ì÷éæééà éáø©©"éç øäåæ" ÷"äôñ ïéà íéàøåð íéøáã,àøàå)

(:ãëòðééî ,øéî èáééìâ - "ééçà ,éì åðéîàú" :åãòù úòãä úåùéìçå úåôéãøä ìë éøçà" .øòãéøáñàåå úòãä úåùéìç ïåà úåôéãø òìà êàð ,"éìò¨©¨

åå ,"åæ äòéãé àì íà" ,ïòâðàâòâøòáéøà ïéá êéàïò ©©ìù åôåìà äòåðú ìëáù" ,äòéãé òâéæàã éã èùéð¨øòã óéåà øéø ïãòé ïéà à ,"êøáúé åúçâùäå íìåò©,ìåëéáë øòèùøòáéåà øòã êéæ èðéôòâ èìòååìòå úåéèøô ìë ìò ìë ìò àéä êøáúé åúçâùäå"ïåà èøt ïãòé óéåà æéà äçâùä ïééæ ïåà ,"äòåðú ìë,"íìåòä ïî ãáà éúééä íéáø íéîé øáë" ,èøtéã ïåô ïøàååòâ ïøéåìøàô âðàì ïéåù êéà èìàå娩©¨ìåèìéèå éðåòäå ÷çåãä ïî éìò åøáò øùà" ,èìòååæéà ñàåå íòìà ïåô ,"ïéôåãéâå ïéôåøéç úåìâå øòö婨ñàã ïåà úå÷çã ñàã ,øéî óéåà ïòâðàâòâøòáéøà©©¨¨éã ïåà úåìâ øòã ïåà øòö øòã ïåà èéé÷îéøà,"úòãä úåùéìç úîçî ãéáëä ïåøçàäå" ,úåðåéæááéìåö ,òèñøòååù ñàã ïòååòâ æéà òèöòì ñàã ïåਨ.ïåôøòã èàäòâ áàä êéà ñàåå úòãä úåùéìç é㨨©

èáééøù,"éì øæåò êøáúé íùä êà" :øòèééåå øò,øéî èôìòä øòôòùàá øòã øòáà©éë" ,èùéð ñò øétù êéà æà ,"äæá ùéâøî éðéàù"©äòåðúå äòåðú ìëáù" ,ñééåå êéà ìééåå ,"òãåé éðéøäèåè øéø ïãòé èéî æà ,"éúåà äéçî ä"á÷ä éøä©éðéà ïë ìòå" ,ïáòì ïáòâ øéî øòèùøòáéåà øòãêéà ñééåå øàôøòã ïåà ,"íðåîäî àìå íäî àì òãåé©

ïåîä øòééæ ïåô èùéð ïåà ééæ ïåô èùéð ,èùéðñàã)¨

(úåðåéæá ïåà øòö íòðåô ñéåøà èîå÷ ñàåå ñìà ,èñééä. ©¨©

בנימין,ג. של בחלקו געווען איז קדשים קדשי דער אז אסתר, מגילת אויף שני תרגום אין געפינען מיר

עשו צו געבוקט נישט זיך האט וואס שבטים די פון איינציגער דער געווען איז בנימין Ú¯ווייל ÏÈÈÂÂ)

(Â˘Ú ËÈÓ Ë�Ú‚Ú‚‡· ÍÈÊ Ë‡‰ ·˜ÚÈ ÔÚ ԯ‡ÂÂÚ‚ ԯȷڂ ˢÈ� ͇� ͇„ Êȇ. »»»»«

מקוים איז עס ביז יאהר אכט ווארטן געדארפט האט אמינו רחל פארוואס טעם דער אויך איז דאס

אחר" בן לי ה ' "יוסף פון בקשה איר ΄)געווארן ,Ï ˙È˘‡¯·) קדשי דער אז ה' רצון דער געווען איז עס .

בנ של בחלקו זיין זאל וועלטקדשים דער אויף זיין געקענט נישט נאך דאך ער האט ממילא און ימין,

עשו . מיט געטראפן זיך האט יעקב ווען דעמאלס

האט רחל ה '. רצון לויט 'ן געפירט ווערט אלעס אז כלל , דערמאנטן דעם דערפון אויך מען זעהט

רבש"ע דער ווי אויסגעזעהן איהר האט עס קינד, א נאך האבן צו יאהר אכט גאנצע ווארטן געדארפט

און אויסגעשטעלט , אזוי דוקא רבש "ע דער האט אריין באמת'ן אבער תפילה, איהר אויס נישט הערט

איר פון בחלקו זיין געדארפט האט קדשים קדשי דער ווייל הצלחה, גרעסטע איהר געווען איז דאס

בנימין! זוהן,

קוואל פרשה ãדער

øùàëå"íåìë íìåòá ïéàù úîàá ïéîàî íãàãéà à æà ïåà ,"êøáúé íùäî õåç©©øòã óéåà àèùéð æéà'ñ æà úîà ïà èéî èáééìâ©©¨ñàåå ,øòèùøòáéåà øòã øòñéåà èùéðøàâ èìòå娨íéðéãä ìë æà" ,úåáéñä ìë ááñî øòã æéà øòíéðéã òìà ïøòåå ,"äðåîàä øåà éãé ìò åì íé÷úîð©éðéàå" ,äðåîà ïåô øåà íòã êøåã íäéà øàô ÷úîð©èùéð óøàã êéà ïåà ,"äìôúìå ä÷òöì êéøö©

ïééæ åö ììtúî ïåà ïòééøù åö ïòîå÷ðàéã óéåà) ¨(äòåùéãñç äéäð ãéî ,äðåîàå ïåçèá éãé ìò àìà" ,

øòã ãìàá èøòåå ,äðåîà ïåà ïåçèá êøåã øàð ."'䨩.ïòèùøòáéåà íòã ïåô ãñç

éåæàäàø úùøô ïéà "àøæò ïáà" øòã èáééøù ©÷åñt ï'ôéåà(à ,ãé íéøáã)'äì íúà íéðá"

íëéðéò ïéá äçø÷ åîéùú àìå åããåâúú àì ,íëé÷ìàøéà ,ïòèùøòáéåà íòã åö øòãðé÷ èðòæ øéà ."úîì

ïñééø èùéð êéæ èìàæ(óåâ íòã)ïñééøtà èùéð ïåà ¨¨øòöéîò áéåà ,ïâéåà éã ïùéååö tà÷ ïåô øàä é㨨

.å"ç ïáøàèù èòåå©

èâàæíúàù åòãúù øçà" :"àøæò ïáà" øòã ¨úáäàî øúåé íëúà áäåà àåäå ,'äì íéðáäùòéù äî ìë ìò åããåâúú ìà àìéîî ,ïáì áàäøùàë ,åðéáú àì íàå ,àåä áåèì äùòé øùà ìë éëåëîñéå íäéáà äùòî úà íéðè÷ä íéðáä åðéáé àìíòã èðòæ øéà æà èñééåå øéà áéåà ."íúà ïë ,åéìò©øòî áéì êééà èàä øò ïåà ,øòãðé÷ ñ'ïòèùøòáéåà¨àìéîî êéæ øéà èòåå ,ïåæ ïééæ áéì èàä òèàè à éåå©©¨øòèùøòáéåà øòã ñàåå íòìà óéåà ïñééø èùéð©¨æéà èåè øò ñàåå ñòìà ìééåå ,êééà åö ïäåè èòå婨æéà ,èùéð ñò èééèùøàô øéà áéåà ïåà ,ïèåâ íåö©ñàåå èùéð ïòééèùøàô øòãðé÷ òðééì÷ éåå êééìâ ñò©¨óéåà êéæ ïæàìøàô ééæ øòáà èåè øòèàô øòéé樨©¨êéæ èìàæ øéà .ïäåè êéåà øéà èìàæ éåæà ,íäé੨¨øò ñàåå ñòìà æà ,øòôòùàá íòã óéåà ïæàìøàô©¨©©©¨

.ïèåâ íåö æéà êééà èéî èåè

øòãèâðòøá ì"öæ "úîà úôù"úðù ,äîåøú úùøô)

(ùøãîá ä"ã ,à"ìøú,ïãééæ ïééæ ïåô ïòîàð ïéà ,¨÷åñt íòã óéåà ,ì"öæ í"éøä éùåãéç ìòá ÷"äøä

é äéîøé)(æ ,æ'ä 'éäå ,'äá çèáé øùà øáâä êåøá"èæàìøàô ñàåå ùèðòî øòã æéà èáéåìòâ ,"åçèá¨øòèùøòáéåà øòã ïåà ,ïòèùøòáéåà íòã óéåà êéæïåçèá éôë éë" :øò èáééøù ."âðåøòëéæøàô ïééæ æéà©èéåì ."úîàá çèáåî åì ùé ïë ,êøáúé åá íãàä,ïòèùøòáéåà íòã ïéà çèåá æéà ùèðòî øòã ìéôéååïåçèá íöò øòã .úîàá èøòëéæøàô øò èøòåå©

.ùèðòî ï'øàô äòåùé òñéåøâ éã èâðòøá©

øòãèâàæ ÷åñt(ãé ,â)äî åîù äî éì åøîàå" ¨íòã åö èâàæ åðéáø äùî ,"íäéìà øîåà¨ñàåå ïâòøô êéî ïìòåå ïãéà éã ïòåå ,ïòèùøòáéåà¨ééæ êéà ìòåå ñàåå ,ïòîàð ñ'ïòèùøòáéåà íòã æéਨøòã èàä ,"'éäà øùà 'éäà øîàéå" ?ïøòôèðò¨ïééî ,ïâàæ ééæ èñìàæ åã ,èøòôèðòòâ øòôòùàᩨ¨

."'éäà øùà 'éäà" æéà ïòîàð¨

èáééøùøòã æà ,ìåãâ ììë ,"øôåñ íúç" øòã©ïòðøòì èìàååòâ èàä íìåò ìù åðåáø¨¨èéî åèñééåå - "'éäà" :ììë ïñéåøâ à äùî èéî©éðà" ?êéæ êéà ïéôòâ ïòîòåå ééá ,ïéá êéà ïòîòåååúáùçîá øùà íãà íò úåéèøôá çéâùîå àöîðçéâùî ïéá êéà ïåà ,êéæ ïéôòâ êéà ."ãéîú 'éäà.øéî ïåô âéãðòèù èëàøè ñàåå ùèðòî à óéå੨©

ñàãèâàæ ÷åñt øòã éåå æéà(å ,â éìùî)êéëøã ìëá" ¨¨èñìàæ åã ,"êéúåçøåà øùéé àåäå åäòã¨,ïâòåå òðééã òìà ïéà ïòèùøòáéåà íòã ïåô ïèëàøè©©ñàã .ïâòåå òðééã ïãàøâñéåà øòèùøòáéåà øòã èòå娨

÷åñt ïåô äðååë éã êéåà æéà(â ,å ù"äù),éãåãì éðà"ï'øàô êéî øéô êéà éåå éåæà è÷ðåt ."éì éãåãå©©

.øéî åö øòôòùàá øòã êéæ èøéô ,øòôòùàá©©

èâàæïãéà ãìàáéåå ,øòèééåå "øôåñ íúç" øòã ¨©øòã ïéà ïòååòâ èùéð ñìàîòã êàã ïòðò樨øùà 'éäà" ïåô éàðú øòã øòáà ,äâøãî øòâéæà㨨

קוואל פרשה äדער

íòã ééá êéæ èðéôòâ øòèùøòáéåà øòã æà ,"'éäà©,ãéçé à ééá øàð æéà ñàã ,íäéà èéî âéáééà æéà ñàå娨¨©øòèùøòáéåà øòã æà ,çë à èàä ììë à øòá੨©©úåáà òøòééæ ïåô úåëæ ïéà ,ééæ èéî âéáééà êéæ èðéôòâ,'÷ä äðéëù éã øàô äáëøî à ïòååòâ ïòðòæ ñàå娩©ïééà øàð øòèééåå ÷åñt øòã èâàæ íòã óéåà ïåਨ,ìàøùé éðá ìà øîàú äë øîàéå" :"'éäà" ìäàî¨

"íëéìà éðçìù 'éäà(ãé ,â),ìàøùé úåéììë øàô -©øòèùøòáéåà øòã æéà ééæ èéî ,äîåà òöðàâ éã©

âéãðòèùãããã,úåáà òâéìééä òøòééæ ïåô úåëæ ïéà ,."äðéëùì äáëøî åéä íäù ,úåáà éãñç øëåæå"

øòã'ä úåøåáâ øôñ ïéà èáééøù ì"øäî(âë ÷øt),åðéáø äùî åö úå÷ìà úåìâúä òèùøò éã æà©

און ד. ïרנסה , בעל א געווען איז זיי פון איינער וואס גאונים, רבנים צוויי געוואוינט האבן ירושלים אין

ל"ע . מרוד עני אן געווען איז רב צווייטער דער

געווען איז וואס רב דער און בוכארע, פון עשירים גרויסע דריי ירושלים אין אנגעקומען זענען אמאהל

דריי די מיט גערעדט האט ער אז ארימאן, דעם רב, צווייטן דעם פאר געזאגט האט מצב, בעסערן א אין

ש ïעטער. טאג א געלט אסאך מיט צוהעלפן איהם וועלן זיי און אידן,

געענטפערט, רב יענער האט געווארן ? איז וואס נו, ידיד, זיין געפרעגט רב ארימער דער האט צומארגנס ,

וועלט דער פון אוועק איז איינער פאלגענדע : דאס ïאסירט האט בוכארע פון עשירים דריי די מיט אז

וויל און געהאט, חרטה האט דריטער דער און בוכארע , קיין אהיים צוריקגעפארן איז צווייטער דער ל "ע,

געלט ... דאס געבן נישט

ïסוקים די הלצה בדרך געטייטשט ער האט דעם ‚-‰)מיט ,ÂÓ˜ ÌÈω˙)אדם בבן בנדיבים תבטחו "אל :

שברו בעזרו, יעקב שא-ל אשרי עשתונותיו. אבדו ההוא ביום לאדמתו, ישוב רוחו תצא תשועה, לו שאין

אלקיו ". ה ' על

ווייסטו געלט. געבן דיר וועלן זיי אז נדיבים די אויף פארלאזן נישט זיך זאלסט - בנדיבים" תבטחו "אל

איז גביר צווייטער דער - לאדמתו " "ישוב געשטארבן. איז זיי פון איינער - רוחו" "תצא פארוואס:

האט געלט די אפצוגעבן געקומען איז עס ווען דריטער, דער און לאנד... זיין צו אהיים צוריקגעפאהרן

יעקב שא-ל "אשרי נאר עשתונותיו"... אבדו ההוא "ביום אפגעבן: נישט עס וויל און געהאט חרטה ער

אין אויבערשטען דעם אויף זיך פארלאזט וואס מענטש דעם פאר איז וואויל אלקיו". ה ' על שברו בעזרו ,

העלפן. איהם וועט ער אז מצב, יעדן

זענען מענטשן שטוב די און קינד, א מאכן חתונה געדארפט אמאהל האט זצ"ל רב שינאווער דער

החתונה . הוצאות די אויף געלט קיין געווען נישט איז עס ווייל באזארגט , געווען

אין זיך נויטיגן זיי ווען רואיג זענען זיי טעות. א מאכן מענטשן אז געזאגט , רב שינאווער דער האט

א פארקערט: אבער איז אמת דער מענטש". "אויס זיי זענען סכום גרויסן א ביי און סכום, קליינעם א

מען דערויף, זיין משתדל זיך זאל מענטש דער אז הימל פון מען פאדערט דעם ביי וואס סכום, קליינער

זיין צושטעלן דאך דארף ער ווייל דאגה 'ן, מענטש דער קען דעם ביי השתדלות, זיין אויף דארט ווארט

דער נאר דאך איז טוהן, גארנישט ממילא קענסט דו אז סכום , גרויסן א ביי אבער השתדלות,

דערויף ?!... דאגה 'ן צו האסטו וואס איז צושטעלן, עס דארף וואס אויבערשטער

ïרטית. השגחה אייביגע באשעפער'ס דער אין אמונה מיט געלעבט צדיקים די האבן אזוי

רייכע צוויי פאר זינגען צו ïראג, קיין זינגער שיינעם גאר א געברענגט אמאהל מ 'האט אז מ 'דערציילט,

פון געהאט הנאה שטארק האבן עשירים ביידע אנדערן. דעם לעבן איינער געוואוינט האבן וואס לייט,

זינגער. דעם

קוואל פרשה åדער

ïøàã íòðåô - "äðñä êåúî" à÷ååã ïòååòâ æéà ä"ò¨æîøî èìàååòâ èàä øòèùøòáéåà øòã ìééåå ,íéåᨨíòðéà åìéôà ,êééà èéî ïéá êéà ,ïãéà éã øàô ïééæ©©

.øàð êéæ èðéôòâ øéà ñàåå áöî ïèñâéøòãéð¨¨

øòùøãî ïåô èâðòøá(ä ,á"ô ø"îù)èøòåå ñò åàååòùåäé éáø èâòøôòâ èàä éåâ à æà ,èìééöøòã©©¨êéæ øòèùøòáéåà øòã èàä ñàååøàô ,äçø÷ ïᩨ¨à ïåô èùéð ïåà ,äðñ íòðåô åðéáø äùî åö ïæéååàá©©

øòñ÷àá à - áåøç?äî÷ù à ïåô øòãà ,íéåá ©¨¨©

èàäéã áéåà ,èøòôèðòòâ äçø÷ ïá òùåäé éáø ¨ïåô ïòååòâ èìàåå äùî åö úå÷ìà úåìâúä¨èâòøôòâ êéåà êéî åèñìàåå ,äî÷ù øòãà áåøç ੨¨êåúî øòãà áåøç êåúî ñàååøàô ,äìàù òáìòæ é㩨¨êéà ìòåå èñâòøô åã æà ãìàáéåå øòáà ?äî÷ù¨©©

àìá éåðô íå÷î ïéàù ,êãîìì" :ñàååøàô ïâàæ øé㨩¨ñò æà ,ïòðøòì åö êéã éãë ,"äðñ åìéôà ,äðéëù©úàøùä ïåô âéãééì æéà ñàåå èøà ïà àèùéð æé਩¨¨

.íéåá ïøàã à åìéôà ,äðéëùä©©¨

øòãæà èøétù ùèðòî à ,æéà íòã ïåô ÷ðàãòâ©©©,ò"ì "äðñ" à ïåô äðéçá øòã ïéà æéà øò©éåðt íå÷î ïéà" ,ïñéåå øò ìàæ .úåéîùâáå úåéðçåøá¨,äðéëù éã ïà èøà ïéé÷ àèùéð æéà ñò ,"äðéëù àìᨨ¨åö úé÷ìà úåìâúä òèùøò éã ïòååòâ æéà ñàã ïåà¨

áöî ïãòé ïéà øéã èéî ïéá êéà .åðéáø äùîääää.

øòã÷åñt ï'ôéåà èáééøù "úåôé íéðô"(â-à ,ã)ïäå"ïãéà éã ,"'åâå éìå÷á åòîùé àìå éì åðéîàé àìèùéð ïìòåå ïåà øéî ïéà ïáééìâ èùéð êàã ïìòåå¨íìåò ìù åðåáø øòã èàä .øòèøòåå òðééî ïøòä¨

די האבן געהאט... נישט זיי האבן צייט די מיט טוהן צו וואס צופיל און געלט , האבן עשירים וויבאלד

איינער ïראג. קיין געקומען זינגער דער איז זיי פון וועמען פאר ארומקריגן, גענומען זיך לייט רייכע צוויי

זינגער דער אז גע'טענה 'ט, האט צווייטער דער און לכבודו , געקומען איז זינגער דער אז געזאגט האט

איהם ... פאר זינגען צו כדי געקומען גאר איז

ארומגע לאנג אזוי זיך האבן בעלזיי גאון פאר'ן תורה דין א צו אנגעקומען איז סכסוך דער ביז קריגט ,

האבן זיי ווי דעם נאך ïראג. אין הרבנות כסא דער אויף געזעסן דאן איז וועלכער זצ"ל , ביהודה " "נודע

ביהודה": "נודע דער זיי זאגט זיי, פון איינער יעדער רייניש 100 "ïסק-געלט", אראïגעלייגט

ווייל מיר, פאר געקומען איז ער דיר... פאר נישט אויך און דיר, פאר נישט געקומען איז זינגער דער -

רייניש ... 200 השנה, ראש פון אïגעשריבן און באשערט געווען מיר איז עס

האט יענער איהם , זיך דאכט צווייטן, א פון פליק א אמאהל באקומט מענטש א דעם : פון לימוד דער

זעהן וויל עולם של רבונו דער אז איז , אמת דער אבער טוהן. שלעכטס מיר וויל ער אïגעטוהן, מיר

אלעס אז גלייבסט דו אז זעהן וויל ער שווייגן, וועסט דו ווי זעהן וויל ער אינגאנצען, אנדערש עפעס

שמים . כבוד דעם זעהן צו ווארט עולם של רבונו דער השמים. מן איז

זיך ה . האט ער אז זצ"ל , מנחם" "פני בעל רבי'ן, גערער פאר'ן אïגערעדט אמאהל זיך האט חסיד א

אז געמיינט האט ער וואס חתן א גענומען האט ער טאכטער: זיין פאר שידוך אינעם געווען טועה

מקצתיה", ולא מיניה "לא אז ארויס , זיך שטעלט דערווייל און דור", פונעם איגר עקיבא "רבי דער איז ער

דערפון... ווייט גאר איז ער

איד: דעם פאר געזאגט מנחם" "פני דער האט

שכל ... דעם צוגענומען דיר ביי מען האט ווערן, געדארפט האט שידוך דער ווען אז דאך זעהסט דו -

שכל ... דעם צוריקגעגעבן דיר האט ער אז באשעפער דעם איצט דאנק דעריבער,

אז פארשטיין, דאס דארף איד א און וועלט , די פירט עולם של רבונו דער איז, דערפון געדאנק דער

עולמים . כל בורא פון איז אלעס

קוואל פרשה æדער

ïéà åèñàä ñàåå ,"?êãéá äæ äî" :èâòøôòâ íäéਨ,èøòôèðòòâ äùî èàä ,"äèî ,øîàéå" ?èðàä ïéé㩨øòã èàä .ï÷òèù à èðàä øòã ïéà èìàä øò æà©©©©¨ïôøàååàåötàøà åðéáø äùî ïìéåôàá øòèùøòáéåà©©¨©åö ïøàååòâ èééøãòâøòáéà æéà ñò ïåà ,ï÷òèù íòã¨

.íäéà ïåô ïôàìèðà æéà äùî ïåà ,âðàìù à©©©¨

èâòøô"úåááìä úåáåç" øòã ,"úåôé íéðt" øòãèáééøù(å"ô ,'ä úáäà øòù)æéà ãéñç à æà©©

ïòîåðòâîåøà íäéà ïáàä ñò ïåà âòåå ï'ôéåà ïòâðàâò⩨©ïåô èàäòâ àøåî èùéð èàä øò øòáà úåôøåè úåé稨©åö àøåî êéæ íäòù êéà" ,èâàæòâ èàä øò ìééåå ,éé樨

"ïòèùøòáéåà íòã øòñéåà êàæ à ïåô ïáàäåååå. ¨©©

áéåàêéæ äùî èàä ñàååøàô ,øòååù æéà éåæà©©¨¨ïåà ïáàä åö àøåî èîòùòâ èùéð¨

?âðàìù à ïåô ïôéåìåö÷òååà©©©

èâàæïåô äðúî à æéà äðåîà ,"úåôé íéðt" øòã ¨©,èâàæòâ èàä äùî ïòåå .ïòèùøòáéåà íò㨨ïáééìâ èùéð øéî ïìòåå ïãéà éã ,"éì åðéîàé àì ïäå"øòôòùàá øòã èàä ,ïøòåå èæééìòâñéåà ïìòåå ééæ æ੨©ñàåå êàæ à æéà äðåîà ,äùî åö ïééæ æîøî èìàååò⨩©¨,äðåîà ïáòâ ééæ ìòåå êéà æà àìéîî ïåà ,áéâ êéà©ïôàìèðà æéà äùî ïòåå øòáéøòã .ïáééìâ ééæ ïìòå婨éåå íäéà øòèùøòáéåà øòã èàä ,âðàìù íòã ïåô©¨æéà ñò ?âðàìù à ïåô àøåî èñàä åã" :èâòøôò⨩©êàæ òøòãðà ïà ïåô ïáàä åö àøåî äùåá à êà㨩¨©©©

ïäòæ åèñðò÷ ,éàî àìà !ïòèùøòáéåà íòã øòñéåà,øéî ïåô êéåà èîå÷ ïåçèá ïåà äðåîà æà ,íòã ïåô©ïáòâðééøà êéà ïò÷ àìéîî ,øòôòùàá íòã ïåô©©ïìòåå ééæ æà ïáééìâ åö ïãéà éã ïéà äðåîà©

."íéøöî ïåô ïøòåå èæééìòâñéåà

óéåàåðé÷ìç íéùå" :ììtúî øéî ïòðòæ íòãøòæðåà ïáàä åö ïééæ äëåæ ïìàæ øéî ,"íäîò¨¨äðåîà ò'úîà éã èàä'î áéåà ìééåå ,äðåîà ïéà ÷ìç¨

óøàã ïòî ñàåå ñòìà ïòî èàä ,ïåçèá ïåàææææ. ¨©¨©

צונג די איינהאלטן - שובבי "ם פון תיקון עיקר דער

øòãéãâî éøô"èáééøù "íøò ïåà ,ä"ôøú ïîéñ ùéø)

("ãéâîä" øôñ ïéà ïéðò íòã ïéà êéøàî æéàøòã æà ,©éã ïèéä åö æéà ,í"éááåùä éîé éã ïåô ïå÷éú ø÷éò

.íéøåñà íéøåáéã ïãòø åö èùéð ,âðåö

øòãéã êéæ èãðòåå íòã ïéà êéåà æà ,æéà úîà©áéåà .èàä ùèðòî øòã ñàåå äðåîà ñà¨ïãòé èéî àìéîî êéæ øò èéä ,äðåîà èàä øò¨

.ìéåî ïåô ñéåøà èãòø øò ñàåå èøàå娨©

øòã,ì"öæ éáö éìúôð éáø ÷"äøä áø øòöéùtàø¨÷åñt íòã èùèééè(ë ,è øáãîá)'ä éô ìò"

åèñðò÷ ,ìéåî ï'èéî ,"éô ìò" ,"åòñé 'ä éô ìòå åðçéïòäåø ìàæ øòèùøòáéåà øòã æà ,"åðçé 'ä" ïëàî©©¨

øéã ééáççççêéåà åèñðò÷ ìéåî ï'èéî ïåà ,"ét ìòå" ,äùåã÷ä äðéëù éã æà - "åòñé 'ä" ,äìéìç ïééæ íøåâ©

.å"ç øéã ïåô ïäåètà êéæ ìà樨

הקדושים ו . ספרים די טייטשן דעם ÌÏÂÚ)מיט ÈÏ„‚ Ì˘· ,·˜ÚÈ ‡¯ÈÈ ‰"„ ,ÁÏ˘È ,‰Ï΄ ‡¯‚‡ 'ÈÚ)סוקï דעם ,

(ËÏ ,ËȘ ÌÈω˙)איז וואס מורא. האב איך וואס שאנדע מיין אוועק נעם יגורתי". אשר חרפתי "העבר

האבן צו מורא חרïה א איז עס זאך. אנדערע אן פון מורא האב איך -ווייל יגורתי" "אשר שאנדע? די

אויבערשטען. פונעם אויסער זאך, וועלכע סיי פון

ïסוקז. דעם געטייטשט האניïאלי פון זי"ע זושא ר' רבי דער האט Á)אזוי ,ËÏ ÌÈω˙) קויתי מה "ועתה

דיר. צו נאר האפען זאל איך אז - האפענונג? מיין איז וואס היא", לך תוחלתי ה'

די ח. ביי געפינט מען וואס ענין דעם אויף ווארט שיין א געזאגט האט זצ"ל רבי קלויזענבורגער דער

מינים פיר די פון חשוב'סטער דער איז וואס אתרוג, דער מינים . ÊÓ¯Óארבעה Êȇ Ô‡ ,Áȯ ÌÚË ‡ ˇ‰ ÒÚ) »«

(ÌÈ·ÂË ÌÈ˘ÚÓ Ô‡ ‰¯Â˙ Ô·‡‰ ҇ ÌȘȄˆ È„ Ûȇדעם פון מ'מאכט ווען בשבט , ט "ו ביז עס מען האלט , »»

לולב דעם ¯ÁÈ)איינגעמאכטס. ‡ ˢÈ� ¯Ú·‡ ,ÌÚË ‡ ˇ‰ Ò‡ÂÂ)הדס דער ÌÚË)און ‡ ˢÈ� ¯Ú·‡ ,Áȯ ‡ ˇ‰ Ò‡ÂÂ), »»«»«»»«»«

קוואל פרשה çדער

ï'ôéåà÷åñt(ãé ,á)òãåð ïëà ,øîàéå äùî àøééå"ïåà ï÷àøùøòã êéæ èàä äùî ."øáã䨨é"ùø èâàæ ,êàæ éã ïéåù êéà ñééåå èöòé ,èâàæò⨩¨áàä êéà ñàåå ïéåù êéà ééèùøàô èöòé ,ùøãî ïåô©¨¨ïãéà éã ïáàä ñàåå ,èééö òâðàì à èøòãðåàååòâ êéæ©©¨¨ééæ æà ,øò÷ìòô âéöòáéæ òìà éåå øòî èâéãðéæòâ©©?úåìâ ïéà êøtä úãåáò èéî ïøòåå èâéðéétòâ ïôøàã©èãòø ïòî ïåà êéæ ïâéø÷ ïãéà ééååö æà ,èöòé øòáà©.ïåôøòã ãåñ íòã ïéåù êéà ééèùøàô ,òøä ïåùì©

èâòøô"úîà úôù" øòã(à"îøú úðù)ñàã àìéî ,¨ïåùì ïåô àèç íòã áéìåö ïãééì ïãéà ñàåå¨ìñéáà øòáà .ïòî èééèùøàô ,íðç úàðù ïåà òø䩨©

÷åñt ï'ôéåà ,äùøt øòã ïéà øòèééåå(àé ,â úåîù)

,é"ùø èáééøù ,"íéøöîî ìàøùé éðá úà àéöåà éëå"êéà áéåà åìéôà ,èöòé ïåà ,èâòøôòâ èàä äùî æ੨©ïåô ïãéà éã ïæééìåöñéåà çéìù øòã ïééæ åö áåùç ïéáïòååòâ äëåæ ïãéà éã øòáà ïáàä ñàåå èéî ,íéøö¨ïæééìåöñéåà ééæ ñð à ïäòùòâ ééæ èéî ìàæ ñò æ੨©

?íéøöî ïåô

æéàøòã ,àðîéäî àéòø äùî æà ïëúéä ,øòååù©ìàæ ,øòãðé÷ òùéãéà ïåô êåèñàt øòééøèò⩨ïãéà éã úåëæ ïëìòåå ïéà ,øòèøòåå òëìòæà ïâòøô©èöòé èùøò ?íéøöî úàéöé ïåô ñð íòã ãøòåå ïòðòæøò ìééåå éåæà ïãééì ïãéà ñàååøàô èâòøôòâ øò èà䨩¨©åö ììëá ééæ êéæ èîå÷ ñò ñàååøàô èùéð èééèùøàô©©¨íäéà è÷éù øòèùøòáéåà øòã ïòåå ,èöòé ïåà ,ïãééì

ïëìòåå ïéà øò èâòøô ,íéøöî ïåô ïãéà éã ïæééìñéåà?ïøòåå èæééìòâñéåà ïòðò÷ ïìòåå ééæ úåëæ

èøòôèðòìù äçë êòéãåäì" :"úîà úôù" øòãìë å"ç íéãáàîù ,òøä ïåùìçë íòã ïøòä ïæàì åö øéã èîå÷ ñò ."íéúåëæä¨òìà ïòî èøéìøàô íòã êøåã æà ,òøä ïåùì ïåô©©©èàä øòäéøô ,æéà ïåôøòã äðååë éã .å"ç íéúåëæ¨øòáà ,ïãééì ïôøàã ïãéà ñàååøàô èâòøôòâ äù©¨èâòøô ,òøä ïåùì ïãòø ééæ æà èäòæ øò æà ,èöòé©©,ïøòåå èæééìòâñéåà ïòðò÷ ééæ úåëæ ïëìòåå èéî øòïãòé ïòî èøéìøàô òøä ïåùì ïãòø ï'ëøåã ìééåå©

!å"ç úåëæ

øòã÷åñt íòã êéåà èùèééè "úîà úôù"íéìäú)

(â ,äî,ïtéì òðééã óéåà ."êéúåúôùá ïç ÷öåä"èâàæ ïtéì éã èéî ,øòååù æéà .ïç à ïñàâòâñéåà æé਩¨úåéúåà éã ,á"à éã ïåô úåéúåà øéô øàð ùèðòî ੨èéî èâàæòâñéåøà ïøòåå úåéúåà òâéøòáéà éã ,ó"îåᩨ.íéðéù ,ïåùì ,ïåøâ ,êéç ,äôä úåàöåî òøòãðà éã©à÷ååã ïç øòã ïñàâòâñéåà æéà ñàååøàô ,éåæà áéåà©©¨¨

?ùèðòî ïåô ïtéì éã óéåà

èøòôèðòæéà ñàã æà ,"úîà úôù" øò㩨øòã ïò÷ ïtéì éã èéî ìééåå ,øàôøòã©åö èùéð ïöðàâðéà ,ìéåî ïééæ ïëàîøàô êéåà ùèðòî©©©.èùéð èãòø ãéà à ïòåå ,ïç øòã æéà ñàã .ïãòø¨©,ïç ïéé÷ èùéð øò èàä ,ìéôåö èãòø ãéà à áéå੨

åðéøîùé 'äèèèè.

נישט האט וואס ערבה, די אבער חמץ. מיט 'ן צוזאמען זיי מ'פארברענט ווען ïסח , ערב ביז מען האלט

ארו גלייך עס ווארפט מען און רבה, הושענא מען קלאïט ריח , קיין נישט און טעם ארון קיין אויפ'ן יף

מינים? דריי אנדערע די אוועק מ'לייגט ווי פריהער נאך קודש , ארון אויפ 'ן עס מען ווארפט פארוואס קודש .

ערד, דער אין אריינגעשמיסן איר מ 'האט ווען ïקלע פינף געכאïט האט ערבה די ווייל תירוץ, דער איז

קודש . ארון אויפ'ן תיכף עס לייגט מען און שכר, א איר קומט געשוויגן, האט זי און

א מען באקומט ווארט , א זאגן צוריק פון איינהאלטן זיך מיטן אז אונז , פאר לימוד א איז דאס

ב"ה . באשעפער דעם פאר הייליג מ 'ווערט - הקודש" ארון אויפ 'ן ארויף "גייט מען אז באלוינונג,

סאך ט . א גערעדט האט וואס איד א געפרעגט אמאהל האט זי"ע קוזמירער יחזקאל 'ע רבי הרה"ק

רייד: איבעריגע

קוואל פרשה èדער

ñòùøãî ïéà èééèù(ä ,à"òô ø"á)íòã ïâòåå"äôùé" ïééèùïâò÷èðà ïùåç ïéà ïòååòâ æéà ñàåå)¨©

(ïéîéðá èáù"äô ùé" úåéúåà éã æéà "äôùé" æà ,©.èâééååù øò øòáà ,ïãòø åö ìéåî à èàä øò .÷úåù娩¨,èâééååù ùèðòî øòã áéåà ,ïééèùøàô ïòî óøàã©©èôøàãòâ ñò èìàåå ,ìéåî ïéé÷ èùéð êàã øò èà䨨¨©à ,æéà äðååë éã øàð ?"ät ïéà" ïøòåå ïôåøòâð਩,ìéåî ïéé÷ èùéð èàä ,èãòø ïåà èãòø ñàåå ùèðòï'ôéåà èìåù æéà ìéåî øòã ...íäéà èàä ìéåî ñà㨨ïåà ìéåî à èàä ñàåå ùèðòî à øòáà .ùèðò¨¨©,úåùø ïééæ ïéà ìéåî à èàä øò ,ïâééååù êéåà ïò÷ øò¨©øò ,úåùø ïééæ øòèðåà æéà ìéåî øòã ìééåå ,"äô ùé"

.ãééø òâéøòáéà ïãòø ïåô ïééà êéæ èìàä©

éååøòã ñàåå ,í"éááåù ïåô ïå÷éú øòã ,èâàæò⨨æéà ïå÷éú ø÷éò øòã æà èáééøù "íéãâî éøt"©äøåøá äðùî ïéà èééèù ñò ïåà ,ìéåî ñàã ïèéä åö¨

(úéðòú úåëìä)ìàæ ,ïèñàô èùéð ïò÷ ñò øòåå æà ,©©¨øåáéã úéðòú à êéæ óéåà ïòîòðéééé. ©

øéîìòåtá øåáéã úéðòú à ïåô èùéð àã ïãòø¨©êéæ óéåà ïòîòð êàã ïò÷'î øòáà ,ùîñòãòé ïèëàøè åö ,âàè ïéà äòù ïééà ùèà먨©,ìéåî ïåô èøàåå à ñéåøà èâàæ ïòî øòãééà ìäà©©¨.ïâåäëå éåàøë ïééæ ìàæ ñò æà ,ïâàæ èééâ ïòî ñàå娨©¨ïééà ùèàë øàð ,"êéî èàä ìéåî øòã" æà èùé𩨨¨íòã óéåà ."ìéåî íòã êéà áàä" âàè ïéà äòù¨¨æéà ñò æà ,õåøéú ïéé÷ ïáàä èùéð øéî ïòðò÷¨©

חבר דיין אז ווילסט דו מאי, אלא במחשבה ?! זיין יוצא דאך קענסט דו פיל , אזוי רעדסטו פארוואס -

הערן צו אינטערעסירט איז ער צו חבר דיין פרעגן דאך דארפסטו אזוי אויב זאגסט?! דו וואס הערן זאל

ווערטער? דיינע

מויל, א נישט האט ער אז סאך, א רעדט וואס מענטש א וועגן ווערטל א זאגן מען פלעגט ïוילן אין

מאכט ער אז נאר, איז ïראבלעם דער דארט... פון ווערטער ארויס פאלן עס וואס ïקא אין לאך א נאר

צווייטן... א פאר אויך "ïקא אין "לאך א רייד, איבעריגע זיינע מיט

געווען י . איהם איז עס און וואלד, אין געדרייט זיך האט אייזל אן משל , בדרך ווערטל א נאך מ 'זאגט

דארט האבן פאנגערס וואס לייב, א פון פעל געפונען אייזל דאס האט וואנדערנדיג, אזוי קאלט .

הויט . די אïגעשינדן און לייב א געשאסן האבן זיי ווען איבערגעלאזט

ווארים ... געווארן איהם איז עס און לייב, דעם פון פעל דעם אנגעטוהן זיך האט אייזעל דער בקיצור,

ריכטיגער דער אויך דערשראקן... שטארק זיך זיי האבן "לייב", נייעם א געזעהן האבן חיות אנדערע די ווען

"לייב". א נאך "קאנקורענט", א באקומען דא האט ער אז דערשראקן, זיך האט לייב

דעם מיט דא מ 'טוט וואס באהאנדלען צו חירום ", "כנס א פארזאמלונג, א געמאכט חיות די האבן

ïיקח דער - פוקס דער זאגט פוקס. דער און לייב דער געזעסן זענען החיות בראש און אריה", "ר' נייעם

ארדענונג.... מאכן שוין וועט ער אז - שבחיות

אויפ 'ן שטיינער ווארפן גענומען זיך און "לייב", פארשטעלטן דעם צו נאענט צוגעגאנגען איז פוקס דער

אזוי און שרייען, גענומען זיך ער האט דערשראקן, דאך זיך האט אייזל דאס נו, ... "לייב" כלומר'שטן

איהם מ'האט און אייזעל, ïשוט 'ער א ווי מער נישט איז "לייב" דער אז אויסגעפונען, חיות די האבן

שטיקער... אויף צעריסן

"מלך דער פארבליבן דאך ער וואלט מויל , זיין געעפענט נישט וואלט אייזעל דער ווען איז : נמשל דער

זיך און געליטן וואלט ער אויב אייזעל ... אן איז ער אז געוואוסט נישט וואלט קיינער ווייל שבחיות",

דאך ער וואלט ווארט, א ארויסזאגענדיג נישט איהם , אויף שטיינער ווארפט מען ווען אפילו געלאזט

"לייב". דער פארבליבן

קוואל פרשה éדער

êéæ øòãà ïèñàô èùéð ïò÷'î ,"úåøåã òëàååù"©©¨êéæ ,àã ïãòø øéî ñàåå ñàã ìééåå .ïééæ óâñ¨øàè'î ñàåå ïãòø ïåô ìéåî íòã ìñéáà ïèìàäðééà©©¨¨êàæ à æéà ñàã ,íòðòé ïøòôèðò èùéð øòãà ,èùé𨨩©ìñéáà øàð óøàã'î .ïäåè êéåà ïòðò÷ øéî ñàå娩¨©

êéæ óéåà ïèòáøààéàéàéàé. ©

מענטש דער נאר וואס עבודה אן פון חשיבות דערדערפון ווייסט אליין

ïéàñàåå ,íåâøú à àã æéà äøãñ øòâéèðééä øò㨩¨í"éááåù øòã" íéãéñç ééá ïôåø èâòìô'î

÷åñt ï'ôéåà ."íåâøú(äë ,á)éðá úà íé÷ìà àøéå"èàä øòèùøòáéåà øòã ,"íé÷ìà òãéå ìàøùé¨øòã èâàæ ,èñåàååòâ èàä øò ïåà ,ïãéà éã ïäòæò⨨,ìàøùéã ïåäãåáòù øòö úé 'ä àîçå" :ïúðåé íåâøúéòãé àìã ,àøîéèá éãáòã àúáåéú úé éåîã÷ éìâåéã ïäòæòâ èàä øòèùøòáéåà øòã ."äéøáçá ùðà¨,èééäøòðòèìàäàá ïäåèòâ ïáàä ïãéà ñàåå äáåùú¨¨©©òãéå" ,ïèééååö ïåô èñåàååòâ èùéð èàä øòðééà ñàå娨

÷ìàéã ïâòåå èñåàååòâ èàä øòèùøòáéåà øòã ."íé¨èàä ñàã ïåà ,øúñá ïäåèòâ ïáàä ééæ ñàåå äáåùú¨¨¨¨ãìàá èééèù ñò éåå ,äìåàâ éã ïòååòâ áø÷î©

êàðøòã(à ,â)ïåà ,'åâå "ïàö úà äòåø äéä äùîå" ¨

èâàæòâ øòèùøòáéåà øòã èàä êàðøòã ãìàᩨ¨¨úà éúòãé éë åéùâåð éðôî éúòîù íú÷òö úàå"øòééæ ïòîåðòâðà èàä ò"ùáø øòã ,"åéáåàë

.ïòæééìñéåà ïòâðàâòâ ãìàá ééæ ïåà äáåùú©©

øéîàøîâ øòã ïéà ïòðéôòâ(.âé÷ íéçñô)éáø øîà","íåé ìëá íäéìò æéøëî ä"á÷ä äùìù ,ïðçåéèôåø øòèùøòáéåà øòã ,èâàæòâ èàä ïðçåé éáø¨¨øãä ÷ååø" (1 :ïùèðòî ééøã óéåà ìîéä ïéà ñéåàà ïéà èðéåàåå ñàåå øåçá à ,"àèåç åðéàå êøëᩨ©éðò ìòå" (2 .èùéð èâéãðéæ øò ïåà èàèù òñéåøâ¨tà èéâ ñàåå ïàîéøà ïà ,"äéìòáì äãéáà øéæçî䩨©¨¨(3 .ïøéåìøàô ñò èàä ñàåå íòã åö äãéáà ï੨¨©ïàî øòëééø à ,"äòðöá åéúåøéô øùòîä øéùò ìòå"©©úåøét òðééæ ïåô øùòî tàøà èéâ ñàå娩¨òñéåøâ ïòðòæ ïëàæ ééøã éã .èééäøòðòèìàäàá©©©ìîéä ïéà ñéåà èôåø øòèùøòáéåà øòã ïåà ,úåðåéñð

.ééæ ïâòåå âàè ïãòé¨

ìòà èìòåå øòã óéåà àã ïòðòæ ñò ,ìùî êø㨩íòã èéî ñéåà èôåø'î ñàåå ,ïàôàø÷é¨êéåà èôåø ìîéä ïéà ïåà ,ïùéðòòùòâ òðòãéùøàô©ééøã éã óéåà ïééìà ìåëéáë øòèùøòáéåà øòã ñéåà©

עסיא . ווען מומחה א איז וואס דאהי דאקטאר אידישער א דא איז עס צחות: דרך על מעשה , א

גוי'שער זיין אז צחות, דבר א ער דערציילט מענטש . א פון האלדז אין ע ïעס זיך פארכאïט

זאך א באפרייען צו דערפון, דאקטאריי די אויסגעלערנט איהם האט וואס יאהאנעסבורג אין ïראפעסאר

ארץ קיין פארט ער אז ïראפעסאר זיין פאר דערציילט האט ער ווען האלדז . אין אריין זיך כאïט וואס

סאך א האבן ער וועט ישראל ארץ אין דא אז געזאגט, איהם ïראפעסאר דער האט וואוינען, ישראל

סאך א זיך פארכאïט אידן די ביי "ווייל געענטפערט: גוי דער האט פארוואס , פראגע זיין אויף ארבייט ...

האלדז "... דאס מאהל

געענטפ גוי דער האט עס, נעמט ער וואו פון ïראפעסאר צום פראגע זיין האטאויף ער אז ערט ,

ïסוק דעם תנ"ך אין געלייענט ‚)אמאהל ,‚Ï ˙ÂÓ˘)דו אידן, די צו זאגט משה אתה ", עורף קשה עם "כי

דער וועט עורף ", קשה "עם אן זענען אידן די אז ממילא, מענטשן... הארטנעקיגע פון פאלק א ביזט

ïרנסה ... סאך א האבן דא דאקטאר

דער האט לאכסטו ?". "וואס גוי, דער איהם פרעגט צעלאכט. זיך דאקטאר אידישער דער האט

רעדסט דו וועלכע וועגן האלדז פון פארכאïונג די ביי "ווייל געענטפערט : דאקטאר ˜˘‰אידישער ÌÚ ÈÎ")

("‰˙‡ Û¯ÂÚ ארויסנעמען אליין ïאציענט דער מוז האלדז' אין 'ביין דאזיגן דעם דאקטאר... א נישט העלפט ,

האלדז ... זיין פון

קוואל פרשה àéדער

ïéà ïåéñðá ãîåò ïòðòæ ñàåå ïùèðòî òèðàîøò㩨.íéðîæ òøòååù

ïò÷'îíåö .ïåôøòã úåáéùç éã ïééæ øéáñî øòñòáïòåå ,ñòééð ïáòâåöøòáéà óéåà ,ìétùééá

ñòééð øòáéà èéâ'î(ìéãáäì)øòèìäàöàá à àã æéà ,¨©©¨éã áéåà .ñòééð éã øòáéà èéâ ñàåå èñéìàðøåù橨

èééãàá ïøòâéèëéåå à ïåô ñàååèò æéà ñòééðïà) ¨©©©

(ì"çø ò÷àèà øàøòè à øòãà èðòãéñ÷òà ïòî èîòð , ¨©¨©©©.ñòééð éã óéåà øòáéà ñò èéâ ñàåå èñéìàéöòtñ©¨

ñòééð òñéåøâ à øàâ æéà'ñ áéåàèâééèù øàìàã øòã åö) ¨©¨©

(èìàô øòãààéùð" íòã øàôøòã ïòîòð ïòî èòåå ¨©©.äîåãëå ,äîåãëå ,÷ðàá éã ïåô "ïåéìò©

ïáéåàïôåøñéåà èùéð êàã ïòî óøàã ìîéä ïé੨èøàã ìééåå ,ïñòééð òèðàîøòã éã ïâòå婨èîå÷ ñò øòãééà êàð ,"ñòééð" òìà ïòî èñééå婨

èâàæ àøîâ éã éåå ,èìòåå éã ïéà àã øàôúåëøá) ¨¨¨(ç"ééã ïåô øòö íòã ïâòåå ïñééåå íéøèôð éã æà©

.èìòåå øòã óéåà ïùèðòî

òëìòååñàåå ,ìîéä ïéà ùåãéç à àé æéà "ñòééð"¨©¨à èééâ ñò æà - ?ñéåà èøàã èôåø ïò©,ïâéåà éã êéæ èëàîøàô ïåà ñàâ éã óéåà øåçá©©©ñòåîù "ïèñòô" à ïèéîðéà èìàä ùèðòî à øòãà©©©ïééæ åö êéùîî èùéð ,ìéåî ñàã êéæ èëàîøàô ïåà©©¨øòã øàð ñàåå ,å"ç íéøåñà íéøåáéã ïãòø åö¨¨"ñòééð" à æéà ñàã ,ïåôøòã èñééåå øòèùøòáéå਩úàøéî õåç íéîù éãéá ìëä" ìééåå ,ìîéä ïéà

"íéîù(:âì úåëøá)ïéà èùéð ïòî èñééåå àìéîî ,- øòèñòøâ øòã ïåà ,íòã ïâòåå øòäéøô ìîéä

òâéæàã éã ñéåà èôåø - ïééìà àåä êåøá ùåã÷䩨òñéåøâ ïòîå÷òâñéåøà æéà èöòé ,äà !"ñòééð"©©øéæçîä éðò .àèåç åðéàå êøëá øãä ÷ååø" !ñòééð

"äòðöá åéúåøéô øùòîä øéùò ,äéìòáì äãéáàáéáéáéáé.

מער מען באצאהלט שפיל א אויף

÷"äøäúøèò ñ"çîòá ì"öæ áå÷éæãî òùåäé éáøäòåùé(úáè à"é àìåìéäã àîåé)èàä¨

ãéà à ïòåå ,ìèøòåå à èâàæòâ ,äìåãâä åúåðúååðòᨩ©÷"äøä ,øòèàô ïééæ ééá ïëúéä ,èâòøôòâ íäéà èà䨨éáø ÷"äøä ,ïãééæ ïééæ ééá ïåà ,ì"öæ íòåð éøîà ìòáïáòâòâ íéãéñç éã ïáàä ,ì"öæ áå÷éæãî øæòéìà¨ïåà ,ééøã øòãà ñòèàìæ ééååö ,úåðåéãt òðééì÷¨¨

"äòåùé úøèò" íòã ,íäéàòëééø èàäòâ èàä øòëìòåå)¨©

(úìåëé éìòá íéãéñç?úåðåéãt òñéåøâ íéãéñç éã ïáéâ

èàäà èéî èøòôèðòòâ "äòåùé úøèò" øòã ¨©ìäàîà æéà ïàîéøà øòâéèåìá à :äùò©©¨ïäòæòâ ïåà ,øòèàòè à ïåô èðøàô ïéà ïòðàèùò⩨©©ïééâåöðééøà ñòèøà÷ øàô èìòâ ïìäàö ïùèðòî éå娩©©èñà÷ ñò ìéôéåå ,èâòøôòâ øò èàä .øòèàòè ïé੨¨øàìàã 100 ,èâàæòâ íäéà ïòî èàä .òèøà÷ à©©¨¨¨©

(.ù.á.ö).øàìàã 200 èñà÷ ,õéæ øòøòñòá à ïåà ,©¨¨©

èàäïòî èäòæ ñàåå" :èâòøôòâ ïàîéøà øòã ¨¨©¨æà ,èøòôèðòòâ íäéà ïòî èàä ."?èøà㨨©.ìétù à ,âðåìòèùøàô òðééù à èøàã èæééåå'¨©øòã èâòøô - "?ïòî èæééåå ìétù àøàô ñàåå"¨©©à æéà ñò ,èøòôèðòòâ íäéà ïòî èàä .ïàîéø੨©øàâ æéà ñò ...úåáãð èáééì÷ ïàîéøà ïà éåå ìétù©¨©¨

.ìétù øòðééù à©

דאווענעןיב. ביים זאגן מיר וואס דעם אויף געברענגט ווערט ˘‡Ó¯)אזוי ͯ· ˙ί·) שכר המשלם "ברוך

און ישיבה ראשי נייע אריינגעברענגט האט ישיבה א פון מנהל א משל , דרך על ליראיו ". טוב

ווערט ממילא ישיבות, אנדערע אין ווי געהאלט שענערן א זיי באצאהלט ער וואס דעם דורך משגיחים,

ישיבה ". "גוטע א פון נאמען א באקומט עס שטאנד. בעסערן א צו אויפגעהויבן ישיבה די

ער וואס אויף ווייסטו גוט . באצאהלט אויבערשטער דער - טוב" שכר המשלם "ברוך איז: נמשל דער

געשעפט . אויבערשטען'ס דעם איז שמים, יראת שמים . יראי די פאר - "ליראיו" גוט ? צאהלט

קוואל פרשה áéדער

èâòøôïéà êàã øéà èàä ñàã" :ïàîéøà øò㨩¨¨¨ñàååøàô ...!?ïàîéøà ï'úîà íòã ,øé©¨

..."!?øàìàã ïáìàä à æéåìá øéî ïòî èéâ©©¨©

èàä:èøòôèðòòâ íäéà ïòî ¨

-ïáìàä à ò÷àè èîå÷àá ïàîéøà øò'úîà ï੨©©©©©ïà æéà ïòî æà êàæ éã ïìétù åö øòáà ,øàìà権¨©©©æéà ,ìétù øòã .ìétù øòðééù à æéà ñàã ,ïàîéø੨©

!èéé÷ðééù éã

ïåàèøéôòâñéåà èàä "äòåùé úøèò" øòã¨:åúåðúðååðò áåøá

-ò'úîà ïòååòâ ïòðòæ òãééæ ïééî ïåà òèàè ïééî©ééæ ïáàä øàôøòã ,ñ'éáø ò'úîà ,íé÷éãö©¨ìétù êéà øòáà ,'ïøàìàã òáìàä' øàð ïòîå÷àᩨ©¨©¨

...ñøòèøòãðåä êéà íå÷àá ,ñò©

úçéù""ãåîéì ïéëéøö íéîëç éãéîìú ìù ïéìåç(:àë äëåñ)íòðåô øòèøòåå éã ïéà .

øàô ãåîéì øòâéã'àøåî à àã æéà áø øòáå÷éæ㨩©ïåà ,èðòååàã ïåà èðøòì ñàåå ãéà à .åðéðéðòì ,æðå੨©ìéåî ïééæ ïëàîøàô åö úåðåéñð ïéé÷ èùéð èàä øò¨©©øò èîå÷àá ,÷éãö øò'úîà ïà æéà øò ,ïâéåà øòãà©©ïôøàã øéî ñàåå ,øéî øòáà ,"ì÷ù ïáìàä à"©©¨¨©ñàã ïëàîøàô åö æðåà øàô øòååù æéà ñò ,"ïìétù"©©©¨,"ïìétù" ñò ïôøàã øéî ïåà ,óøàã'î ïòåå ìéåî©©òøòñòøâ à èàä ñò .øòî êàñ à ãøòåå æéà ñà㨩©¨©

.êåøò ïéàì ,ìîéä ïéà úåáéùç

איז מענטש דער פון עבודה די - אלקים " "וידעוועלט דער אויף

øòãèáééøù ì"öæ ïåàâ øòðìéåå('â ù"äù)íòè à ,©èðàîøòã èùéð èøòåå àáä íìåò ñàååøàô©¨

ät ìòáù äøåú ïéà øàð ,áúëáù äøåú ïéàïéà) ¨(øäåæ ïéà ïåà ,ùøãî ïéà ,àøîâ øòãæà ,ïåàâ øòã èâàæ .¨©

øòã èùéð àáä íìåò èîòðøàô øòôòùàá íééá©©

æéà øòèùøòáéåà øòã .äæä íìåò øàð ,èøà ø÷éò¨¨."íé÷ìà òãéå" ,èìòåå øòã óéåà ,àã æðåà èéî¨

ñòéîìùåøé ïåô øòèøòåå éã òåãé æéà,á"ô íéì÷ù)

(ã"ä÷åñt ï'ôéåà(ä ,àñ íéìäú)êìäàá äøåâà"åéäéù" ïèòáòâ èàä ä"ò êìîä ãåã æà ,"íéîìåò©¨ïòùèôòù ïìàæ ïtéì òðééæ ."øá÷á úåááåã åéúåúôù¨

.íéìäú ïâàæ ïìòåå ïãéà ïòåå øá÷ ïéà¨

æéàìâø" æéà ä"ò êìîä ãåã ,øòååù äøåàëìàñë ïåô ñåô øòèøòô øòã ,"äáëøîáù éòéáøúåâéøãî òèñëòä éã ïåô æéà ñàåå ,ìåëéáë ãåáëä¨øò óøàã ñàååøàô æéà ,ïééæ äëåæ ïò÷'î ñàåå åö¨©¨©àã øá÷ ïééæ ïéà ïòì÷àù êéæ ïìàæ ïtéì òðééæ æ੨¨¨íé÷åñt ïâàæ øéî ïòåå ,íéìùåøé ïéà ïåéö øä ï'ôéåà¨

?íéìäú ïåô

øàðêìîä ãåã ,øòäéøô èâàæòâ éåå æéà äðååë éã ¨¨à èîòðøàô ïòèùøòáéåà íòã ééá æà èñééåå©©©,àã øòãðé÷ òùéãéà ïåô äãåáò éã à÷ååã õàìt©¨æà ïèòáòâ øò èàä íòã ïâòåå .èìòåå øòã óéå਩ïtéì òðééæ ïåà ,øòèøòåå òðééæ ïâàæëàð ïòî ìàæ à㨨¨¨úåáéùç ø÷éò øòã ìééåå ,øá÷ ïéà ïòì÷àù êéæ ïìà樨óéåà øòãðé÷ òùéãéà ïåô äãåáò éã æéà ,ìîéä ïéà

.èìòåå øòã

ñàãúëñî ïéà àøîâ øòã ïåô êéåà øéî ïòðøòì ¨úåáåúë(:â÷)ïééæ êàð æéà ùåã÷ä åðéáø æ੨

ïééæ øàô ùåãé÷ ïëàî úáù ïãòé ïòîå÷òâ úå÷ìúñä©©úéá éðáâéâéâéâé.

ñàãïåô èñðéã éã ïòåå èìòèùòâtà êéæ èàä ¨¨¨òøéà øàô èìééöøòã ñò èàä æéåä ñ'éáø¨©éã óéåà ïééæ åö æòì àéöåî èùéð éãë ïåà ,ñòè'ðëùïòîå÷òâîééäà èùéð ïòðòæ òëìòåå ,íéàðú òøòãðà©©òøòééæ øàô ùåãé÷ ïëàî åö úå÷ìúñä øòééæ êà𨩩

.èìòèùòâtà ñò êéæ èàä ,úéá éðᨨ

זיינעיג. זיין מוציא געקענט האט רבי צו אריין, קלערט זצ"ל איגר עקיבא רבי הגאון וואס ידוע איז עס

בזה . ואכמ "ל קידוש , מיט בית בני

קוואל פרשה âéדער

èìòèùíéàðú òâéìééä éã :àéù÷ ò÷øàèù à êéæ©©ïãò ïâ ïâéèëòì àæà ïéà ïéåù êéæ ïòðéôòâ©©úåëéøà øçàì ïøàååòâ èâàæòâ æðåà óéåà éàååìä -¨¨"æòì úàöåä" òñéåøâ éã æéà ñàåå æéà - íéðùå íéîé¨èùéð ïìòåå ééæ áéåà ,íéàøåîàå íéàðú éã óéåàøàô ùåãé÷ ïëàî èìòåå øòã óéåà ïòîå÷tàø੨©©

?úéá éðá òøòééæ

æéàïòèùøòáéåà íòã ééá æà ,õåøéú øòã©øòã óéåà ,àã ùåãé÷ à õàìt à èîòðøàô©©©©¨èàä éáø æà àúåáø à ñò æéà íòã ïâòåå .èìòåå©©¨úéá éðá òðééæ øàô ùåãé÷ ïëàî ïòîå÷tàøà èðò÷ò⩨©©úàöåä à ïåà ,á"äåò ééçì úå÷ìúñä ïééæ êàð êéå਩ïáàä ñàåå íéàøåîàå íéàðú òøòãðà éã óéåà æò쩨¨

.åöøòã ïòååòâ äëåæ èùéð

åðéðéðòìïééæ èùéð æåî "ùåãé÷" ,ïâàæ ïòî ïò÷¨ïëàî ïò÷ ãéà à .÷"áù ìéì à÷ååã©©í"éááåù éã ïåô âàèñðéã à ïéà êéåà "ùåãé÷"©¨.âéøòäòâ éåå øäèîå ùã÷î êéæ æéà øò áéåà ,ïëàåå¨

ñòèâðòøá "àúúòîù áù" øòã ñàåå òåãé æéà¨ïéà åðéðùåîìà í"øäî íùá ,äîã÷ä éã ïéà

úìä÷('åâå ùéàáé úåî éáåáæ ô"äò ,à ,é)éã óéåàì"æç éã ïåô øòèøòåå(æ ,è"ô ø"á),áåè øöé äæ ,áåè"

,æéà ïåôøòã äðååë éã ."òøä øöé äæ ,ãàî áåè

ìñéáà åö èâééì ïòî æà ,øòééô à ééá éåå è÷ðåt©©©ñò .øòñòøâ øòééô øòã èøòåå ,øòñàåå©

.êéæ èøò÷àìôòö©

ñàãøåçá à ,àé ,"áåè øöé äæ ,áåè" ,äðååë éã æéà ¨¨©èåâ ñò æéà ,áåè øöé íòã èâìàôãéãéãéãéøòáà . ¨¨

çë à àã æéà ñò ïòåå ."òøä øöé äæ - ãàî áåè"¨©ïøéô ïåô ïøòèù êéã ìéåå øò ,òøä øöé íòðåô ãâðîäèñæàì åã ,íäéà èéî èñôîò÷ åã ïåà ,êéìøò êéæ¨áåè" æéà øòðééà àæà ,òøä øöé íòã ïåô èùéð êéæ©©.øòôòùàá íòðåô ïâéåà éã ïéà èåâ øàâ - "ãà

ווענדט דעם אין - האלקים " את המילדות "ותראיןשמים" "יראת אלעס זיך

ï'ôéåàäøãñ øòâéèðééä øòã ïéà ÷åñt(æé ,à)

ùòéå 'åâå íé÷ìàä úà úåãìéîä ïéàøéúå"íòðåô èàäòâ àøåî ïáàä úåãìéî éã ,"íéúá íä쨩èéî èðéåìàá ééæ ò"ùáø øòã èàä øòôòùàᩨ©

øòáåèù(úåëìî ïåà 'éåì ,äðåäë éúá)èâàæòâ èàä ,¨¨êéæ øéîàì :ì"öæ øòååàðéùîà ì'øéàî éáø ÷"äø䩨¨ñàåå ùèðòî à óéåà ïâàæ èòåå'î áéåà ,ïìòèùøàô¨¨©¨æéà øò æà ,ïùèðòî ïàéìéî à èòååòèàøòâ èà䨩©¨©òëìòæà ïåô ïëàì ïùèðòî ïìòåå ,íéîù àøé à©©©ùèðòî à ïåô àã èãòø ïòî æà ìééåå ,øòèøòå婨©èàä øò ,úåùôð úìöä ïéà ïäåèòâ èàä ñàå娨¨

דרך"יד. תמימי "אשרי צחות: דרך על געזאגט צדיקים האבן ˜Ë"È)אזוי ÌÈω˙)"אפי "תמניא ˜‡ÏËÈtאיז Ôȇ) «

(·"‡ È„ ÔÂÙ ¯Ú„ÚÈ Ûȇ ÌȘÂÒÙ 8 Ô‡‰¯‡Ù Êȇ ,ÌÈω˙ Ôȇ Ë"Șהיט און וועג אויפ 'ן בתמימות גייט וואס איד א , ««

ווייל גאסן, די אויף דרייען צו זיך זוכן נישט אבער דארף מען חשוב. אזוי מאל אכט ער איז אויגן, די זיך

זיצט וואס דער ביתך" יושבי "אשרי אבער ישמרנו... ה' אובד", כשה "תעיתי איז קאïיטל פונעם סוף דער

פי". ידבר ה ' "תהלת ïסוק דעם מיט קאïיטל דער זיך ענדיגט שטוב, אין

- אפי" "תמניא איז - וכדומה אב, כיבוד פאר - גאס די אויף גיין יא דארף מען אז דען: וואס נאר

געהעריג. ווי אויגן די ïא זיך היט מען אויב באשעפער, ביים טייער און חשוב אזוי מאהל אכט איז מען

- לייב א איז הרע יצר דער רבי'ן: קאצקער פון ווערטער די מאל אסאך נאכגעזאגט שוין האבן מיר

לייב! ïאïירענער א איז ער אז זעהן וועסטו רייסן, צו אן הייב ïאïיר. פון אבער

ïסוק אויפ'ן זאגן, פלעגט זי"ע רב בעלזער הייליגער È)דער ,‡Î Ìȯ·„)- אויביך" על למלחמה תצא "כי

דעם אוועקנעמען וועסטו - שביו " "ושבית הרע, יצר דעם קעגן מלחמה די אין ארויסגיין וועסט דו אז

איהם . ביי געפאנגען ביזט דו אז געפיל

קוואל פרשה ãéדער

éã æéà ñàåå æéà ,ïùèðòî ïàéìéî à èòååòèàøòâ©©¨¨?íéîù àøé à æéà øò æà àúåáø©©

ïéàïáàä úåãìééî éã :ùøòãðà øòáà èééèù ÷åñt¨©¨òìà ïòååòèàø åö ïòååòâ ùôð øñåî êéæ©©äøåú éã øòáà ,íéøöî ïéà êòìøòãðé÷ òùéãéà¨èàäòâ àøåî ïáàä ééæ ñàåå íòã øàô ñéåà ééæ èáéå쩨¨©úà úåãìéîä ïéàøéúå" :ïòèùøòáéåà íòã øàô©,"íéøöî êìî ïäéìà øáã øùàë åùò àìå ,íé÷ìàäééæ - "íéãìéä úà äðééçúå" :êàðøòã èùøò ïåà¨íéîù úàøé ìééåå .øòãðé÷ éã ïáòì èæàìòâ ïáà䨨.ïòèùøòáéåà íòã ééá èøà òèùøò ñàã èîòðøàô©¨¨

ïרובן נאר מ'דארף - אמתה את ותשלח

ñòä"ò åðéáø äùî æà ,ùåã÷ä øäåæ ïéà èééèù©ïåô ïåéìòä ìëéä ïéà âàè ïãòé ïééøà èîå÷©¨ïéà èòååòèàøòâ íäéà èàä ñàåå äòøt úá 'éúᨨ©ïòååòâ äëåæ 'éúá èàä ñàååøàô .ïâéåöòâôéå੨¨ïòîå÷ðééøà ìàæ åðéáø äùî æà ,êë éãë ãò ,åöøò㩨©

?âàè ïãòé ìëéä øéà ïéà¨

èàäìééåå ,ì"öæ éáø øò÷öà÷ øòã èøòôèðòòâ ¨¨øòã æà ïäòæòâ èàä éæ .èáåøtòâ èàä 'éúᨨ©íòìà íòã èéî ïåà ,èééåå èâéì ãðé÷ ï'èéî ïèñà÷©©

"åäç÷úå äúîà úà çìùúå"(ä ,á)èàä éæ ,¨øàôøòã ïåà ,åðéáø äùî ïòååòèàø èáåøtòâ©©.äìåòt øéà ïäåèòâ èàä éæ ìééåå øëù éæ èîå÷àᩨ

øòãïåà ïáòâôéåà èùéð ïìàæ øéî :ïåôøòã ãåîéì¨øàô èùéð æéà ñò ,èééåå-åö æéà ñò ,ïâà権ïáåøt øàð ïôøàã øéî .ïäåèåöôéåà úåçåë òøòæðå੨

àéîùã àúòééñ ïáàä øéî ïìòåå ïàã ïåà ,ïäåè åöåèåèåèåè. ©¨

éåæàèàä ìàøùé úñðë æà ,ùøãî ïéà èééèù ©©¨òøä øöé" ,ïòèùøòáéåà íòã øàô èâàæò⨩ñàåå òøä øöé øòã ,"äù÷å òø êë ìë åðì úúðù¨.øòååù ïåà èëòìù éåæà æéà ,ïáòâòâ æðåà èñàä å㨩,"àòî÷ àòî÷ åîò åîçì :àåä êåøá ùåã÷ä øîà"äîçìî èìàä" :èøòôèðòòâ øòôòùàá øòã èà䨩©

."æééååëòìñéá ,æééååëòìñéá íäéà èéî

גמראטו . דער אין אויך מיר געפינען ÁÏ.)אזוי ‡ÓÂÈ) טויערן ברענגען מצרים קיין געפאהרן איז ניקנור אז

אריינגעווארפן מ 'האט און ווינט , שטורעם א געווארן איז ים , אויפ 'ן פאהרנדיג המקדש. בית פאר'ן

געוואלט שיף די אויף מענטשן די האבן בארוהיגט. נישט זיך האט ים דער אבער אריין, ים אין טויער איין

און איינגעוויקעלט, זיך האט ער געווען. מסכים נישט האט ניקנור אבער טויער, א נאך אריינווארפן

דער אïגעשטעלט זיך האט דערנאך, באלד טויער. דעם מיט אריין מיך ווארפט - עמה" "הטילוני געזאגט :

ים -ווינט . שטורמישער

אויך געזעהן מען האט ישראל , ארץ אין אנגעקומען איז שיף די ווען אז ווייטער, גמרא די דערציילט

ים . ברעג ביים טויער ערשטן דעם

איהם זאל מען אז געזאגט האט ער וואס דעם מיט זאגן צו געמיינט ניקנור האט וואס שווער, איז

איז טויער איין איבריגע דער און געפעלט שוין דאך האט טויער איין טויער? מיט'ן ים אין אריינווארפן

המקדש? בית פאר'ן גענוג נישט דאך

דארף ער - ïעולה א טוהן דארף מענטש דער אז געשמועסט, האבן מיר ווי לויט תירוץ , דער איז

אריינגעווארפן שוין מ 'האט אז ווייסט ער ïרובן. גייט ער זאך: איין אינטערעסירט נאר האט ניקנור ïרובן.

קען. ער וואס טוט ער אויף , נישט גיט ער אבער ירידה, א נאך שוין האלט עס אריין, ים אין טויער איין

צוריקגעקומען. אויך טויער ערשטער דער איז מצב, אזא אין

מען אויב אפילו טוהן, צו מען ïרובט שובבים ", בנים "שובו אויס רופט מען אונז : פאר לימוד דער

העלפט . אויבערשטער דער און ïרובט , איד א זיין. צו דארף עס ווי דערהייבן זיך מ 'קען צו נישט ווייסט

קוואל פרשה åèדער

éãóéåà ìâåñî æéà íéøî ìù äøàá æà ,ïâàæ ì"æ稩ìù äøàá ïåô èéé÷ñéåøâ éã æéà ñàåå .äàåôø ੨÷åñt ïéà ïòðéôòâ øéî ìééåå ,õåøéú øòã æéà ?íéøî

(ã ,á),"åì äùòé äî äòãì ÷åçøî åúåçà áöúúå"ñ'äùî ïåô èééåå ïòðàèùòâ æéà äàéáðä íéøî©úòãì" ,ïáòâòâôéåà èùéð èàä éæ øòáà ,ïèñà÷©¨¨óøàã àã ïåô æà èñåàååòâ èàä éæ - "åì äùòé ä¨©éåðô íå÷î ïéà" .ïãéà øàô äòåùé à ïòîå÷ñéåøà©©©."íéøî ìù äøàá" øòã æéà ñàã ïåà ,"äðéëù àìá¨

øòãèáééøù "òãéåäé ïá"(ã"ì úáù)ïåô ïòîàð ïéà¨éðôá àøçà àøèñä" ,ì"æ ùåã÷ä é"øà íòã

óå÷ à éåå è÷ðåt ."íãàä éðôá óå÷ë äùåã÷äà) ©©

(òtìàîñàåå ñòìà ùèðòî íòã êàð êàã èëàî ©©¨¨©¨éã àøçà àøèñ éã êàð èëàî êéåà éåæà ,èåè øò©©¨øöé íåö èéøè à èëàî ùèðòî øòã áéåà .äùåã÷©©èéøè à êéåà àøçà àøèñ éã èëàî ,ì"çø òøä©©à êàð êéæ ééæ ïøòèðòðøòã - èéøè à êàð .ì"çø¨©¨©èòøè ãéà øòã ïòåå òâø øòã ïéà øòáà .èéøè¨àøçà àøèñ éã èòøè ,èéøè à øéà ïåô ÷òååà©©

.èéøè à íäéà ïåô ÷òååà©©

øòèàä ùèðòî à ,óéåøòã ìùî à èâðòøá©©¨ïáàä óéù éã óéåà .ïèåä èéî óéù à èìéôòâð੨ùèðòî øòã ïòåå ïåà ,ñòtìàî ïòðåôòâ êéåà êéæ©ñòtìàî éã ïáàä ,ùéìòtà÷ à ïäåèòâðà èà䨨©©¨©ïìàôòâðééøà ùèðòî øòã æéà ...òáìòæ ñàã ïäåèò⨩©ééæ óéåà ïôøàåå ïáéåäòâðà èàä ïåà ,ïøàö ïéਨ¨©,òáìòæ ñàã ïäåèòâ ñòtìàî éã ïáàä ...øòðééèù¨©¨æéá .íäéà óéåà øòðééèù ïôøàååòâ êéåà ïáàä éé樨èùéð ïòðééî ééæ æà ,ètàëòâ êéæ èàä ùèðòî øò㨩©.èåè øò ñàåå ñòìà êàð ïëàî ééæ øàð ,èëòìù¨©¨©¨òìà ïáàä ïàã ïåà ,èåä íòã ïäåèòâñéåà øò èà䨩¨©

...ïèåä òøòééæ ïäåèòâñéåà ñòtìàî©

øòãùèðòî íòã òâåðá æéà òáìòæ ñàã :ìùîð¨èòøè ùèðòî øòã áéåà .àøçà àøèñ éã ïåààøçà àøèñ éã èòøè ,äøéáò éã ïåô èéøè ïééà tà

.íäéà ïåô èéøè à tà êéå਩

יעדן ביי צייט די איז השובבי "ם ימי פון טעג די אוןמצרים זיין פון ארויסצוגיין איד

øòãïòîàð ïéà èâàæòâëàð èàä ì"öæ í"éøä éùåãé稨¨¨úåîù ïåô úåéùøt éã æà ,ï'éáø øò÷öà÷ ïåô¨©.úåôñåú èéî àøîâ éåå éåæà ,ïåéòá ïòðøòì ïòî óøàã©©

øòáéøòãñàåå øòèøòåå éã ïâàæåöëàð éàãë æéਨ¨ì"æ í"áîø øòâéìééä øòã èáééøù ñò

ïäåæ ïééæ åö(èì ãåîò ,í"áîøä úåøâà).

øòã,éðá êì ùéå" :íéøáãä êåúá èáééøù í"áîø,ãðé÷ øòééè ïééî ,ïñéåå èñôøàã åã ,"úòãì©- "úîàá òøä øöéä àåä íéøöî êìî äòøô éë".òøä øöé íòã ,äòøt à êéæ ïéà èâàøè ãéà øòãò騩

óåâ øòã æéà "íéøöî"æèæèæèæèùèðòî ïåô ìëù øòã ïåà ,.ä"ò åðéáø äùî æéà

æéàèëàîòâ êàã èàä äòøt ,øéáñî í"áîø øò㨨©éåæà .ïãéà éã ïâò÷ íéøöî èéî "úçà ãé" à©©íòã ïâò÷ óåâ ï'èéî "úçà ãé" à òøä øöé øòã èëàî©©ìñéáà ïééæ ÷ñåò øéî ïôøàã àìéîî .ãéà à ïåô ìëù©©©òâéìééä éã ïéà "íéøöî úàéöé" íòðòâééà ïà ïéà©.èì÷î éøò ñ÷òæ éã éåå ïòðòæ ñàåå ,ïëàåå í"éááåù¨¨

éãäðéçá à æéà ñàã ,âòè 42 ïáàä âòè í"éááåù¨¨©èâàæ ÷åñt øòã ñàåå ,"èì÷î éøò" ïåôøáãîá) ¨¨

(âé ,äìåðúú ïäéìòå ,íëì äðééäú èì÷î éøò ùù"éøò" ïà èëåæ ãéà øòã ."øéò íéúùå íéòáøà©ïòðò÷ èøàã ìàæ øò ,äîùð ïééæ øàô "èì÷¨

.òøä øöé íòã ïåô ïôéåìèðà©

פארט,טז. וויל גוף פוילען, וועט גוף ïאפען, וויל גוף פרעסן, וויל גוף מאכט , גוף אז זאגן, פלעגן צדיקים

פאלגן". וועט "גוף זאגן איהם און תאוות זיינע אלע קעגן גוף דעם ענטפערן צוריק וועלן מיר אבער

קוואל פרשה æèדער

éãäîçìî à ïéà æà ,ïâàæ ïâòìô ñ'éáø øòîéðàìñ¨¨©©éã íåøà âðåøòâàìàá à øòäéøô ïòî èëàî©©©©©ïåà øòñàåå ïéé÷ ïééøà èùéð èæàì'î .èàèù¨¨©©ïáàä ïòðò÷ èùéð ìàæ àðåù øòã éãë ,òéøè÷òìò¨¨ãéà à ïåô äãåáò éã ïéà æéà òáìòæ ñàã .íåé÷ ੨©

ïéé÷ ïáòâ èùéð ìàæ øò ,í"éááåùä éîé éã ïéà¨øò ñàåå íòã êøåã ,òøä øöé íòã øàô "äøåçñ"©¨øò èòåå éåæà ,ïâéåà éã ïåà ìéåî íòã ïèéä èòåå©éã øàô øòè÷òì ïåà øòñàåå ïéé÷ "ïìòèùåö" èùéð©

àøçà àøèñæéæéæéæé.

שווער יז. אביסל איז עס וואס שארפער, נאך גייט רבי'ס, סלאנימער די פון ווארט הייליגע דאס

איהם גיט ער אויב נאר רח"ל , אחר'ל דבר קליין א מיט געבוירן ווערט מענטש יעדער איבערצוזאגן:

קומט עס ווען רח "ל. ברייט , די אויף און לענג די אויף אחר" "דבר דער וואקסט שלאפן, צו און עסן צו

ער אïשטארבן. ער וועט טרינקען", און "עסן צו אחר" "דבר דעם געבן אויפהערן מען דארף שובבי"ם ,

מענטש . אויפ'ן ווארט א זאגן קענען נישט מער וועט