36
May, 2011 1

Kristian Thalai May 2011

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Kristian Thalai May 2011

May, 2011 1

Page 2: Kristian Thalai May 2011

2 KRISTIAN |HALAI

Page 3: Kristian Thalai May 2011

May, 2011 3

Kristian |halai Pawl chanchinbu thla tin chhuak

1970-a chhuah \an n Kum 41-naa vawi 5-na n Chhuah tawh zat : 392

KRISTIAN |HALAI PAWL

ThupuiRawngbawl tùra chhandam

Thupui innghahnaEphesi 2:10 Thil \ha ti atán Krista

Isuaah chuan siama awmin, amakutchhuak kan ni si a, chu thil \ha tihchu kan awmna tùrin Pathianin abuatsaih lâwk a ni.

Thil tumte1. Isua Krista rinna leh amah anna

kawnga \halaite hruai.2. Kohhran kut ke ni tura \halaite

buatsaih.3. Kohhran hnathawh tihpuitlin.4. Krista Chanchin |ha puan darh.

A CHHUNGA THU AWM1. Synod sum dinhmun ................................... 62. Ka ngaina che ................................... 73. Bible a Isua hlimthla .................................104. Rinna bulaizâwl .................................115. I tuh rah i seng dawn .................................146. Chanchin |ha hrilna hmun kan tlawh a .....................177. Nunna lawng .................................198. Bial Conference Report .................................229. Hruaitu chanchin .....................................25

Editorial ... ... ... ... ... ... ... 5 Hringlang tlâng... ... ... ...27Rimâwi ... ... ... ... ... ... ... 28 Hrisêlna ... ... ... ... ... . ... 31Hriatzauna 32 Kantu ... ... ... ... ... ...... 34&35Keimahni ... ... ... ... ... ... .36

Editor :Lalmuanpuia

Joint Editors :R. LalhmingthangaVanlalhruaiaV.L. MuanchhanaLalramdina Ralte

Manager :Lalnghinglova Hauzel

A lak man :Kum khatah - Rs. 50.00Copy khat - Rs. 4.50Thu chhuah tùr nei chuan

Editor, Kristian |halai, SynodOffice-ah thawn tùr a ni a; a laduh chuan K|P Office-ah a manpêk lâwk a ngai.Office Phone : 2326372/2335821

E-Mail :[email protected]

cktp.blogspot.comwww.facebook.com/centralktp

Page 4: Kristian Thalai May 2011

4 KRISTIAN |HALAI

Page 5: Kristian Thalai May 2011

May, 2011 5

Incheina

Nikuma Synod Inkhâwmpui Zârkawt Kohhran BiakIn-a neih khân Biak In chhûnga inchei dân tûrkaihhruaina siam rêlin �hman nghâl theih tûrinSEC-in kaihhruaina fel tak lo siam rawh se� a ti

a. He thu hi kawng hrang hrang ngaihtuahin thlîr dân a inang lo hlawmhlein a rinawm. Engang takin nge inkaihhruaina hi alo chhuah dâwn kanhre lova, a chhuah hun a nghahlelhawm hle a ni.

Engpawhnise, incheina hi thil pawimawh tak a ni a, kan incheidânin kan mizia a pho chhuak an tih angin kan mizia lanchhuahnalangsâr tak anih avângin kan uluk a \ûl hle a ni. Dik tak chuan suit lehnecktie nêna han induan zaih hi chuan mahni rau rauvah kan incheinakhân min thunun a, thil \halo leh sual tihpui nân a inhmeh tlat lo. Nalhtaka inchei chung hian kan nun hi thlahdah viau mai ta ila inhmeh lo titûr chu mahni vêk kan ni ang. Mizoramah hian khawvêl hmasâwnnainkan nun a kaihhruai dân lantîrtu langsâr ber chu incheina hi a ni awm e.Inchei dân mâwi leh nalh tak takin kan inchei a, hetih ruala kan hriatrengatâna \ha chu miten mâwipui nâna an hman nazawng hi kan mâwipuilova, mi inhmeh ang hi kan inhmeh ve kher lo tih hi a ni.

A bik takin thalaite hian incheina thuah a hun leh ahmun kan thliarthiam a pawimawh a. Puipunnaa inbel ang chi Pathian biaknaainkhâwmpui te hi a inhmeh lo mai ni lovin Biak In a tizahawm lova,mahni kan intimualphovin mi nuih kan tiza duh khawp. Chuvângin kaninchei dânah a hun leh hmun azirin zahawm leh mâwi tâwkin inbel \hinila, chu chuan kan zahawmna a keng tel tlat a ni.

Biak In-a incheina dân chungchâng hi inzirtir awm reng a ni ta. Achhan chu Biak In-a thawmhnaw inbel awm kan hriat loh avângin.Incheina chungchâng hi sakhua nên a inkungkaih tlat tih kan hriat a \haa. Kan hmuh theih hnaivaiah - Hindute inchei dân chu an sakhuain aphût angin a ni a, Sikh ten diar an khim reng chhan te pawh mâwi an duhvâng lam aiin an sakhuain a phut vâng a ni. Chutiang bawkinMosolmanten khabe hmul an zuah chhan te, an hmeichhiate an inkhuhtlat chhante pawh an sakhuain a phût vâng a ni bawk.

Mizo Kristiante hian kan inchei dâwn hian kan hnam leh sakhua hia ki puiah hmang ve thei ila, kan sakhua târlanna leh Chanchin |ha hrilnahmanraw \angkai tak a ni thei ngei angw

Page 6: Kristian Thalai May 2011

6 KRISTIAN |HALAI

MIZORAM PRESBYTERIAN CHURCH : SYNOD

FINANCIAL YEAR 2010-2011

SYNOD SUM DINHMUN1ST APRIL 2010 - 31ST MARCH 2011

HEAD HRANG HRANGA HMUHNA

Sl. Budget Head 2010-2011 Apr 10-Mar 11 BudgetBudget chhûnga hmuh khûmna

1. PASTORAL1(1) Pathian Ram

1) Pathian Ram 21,47,39,000 30,03,60,748 8,56,21,7482) Buhfaitham 5,90,00,000 7,55,28,608 1,65,28,6083) Sakramen 17,00,000 27,09,554 10,09,5544) Sunday School 21,00,000 26,39,954 5,39,9545) Inneihna 85,000 1,47,297 62,297Total 27,76,24,000 38,13,86,161 10,37,62,161

1(2) Designated Total 6,50,000 34,33,411 27,83,4111(3) Hmuhna dang Total 1,33,50,000 1,85,86,742 52,36,742

Pastoral Grand Total 29,16,24,000 40,34,06,314 11,17,82,3142. MISSION2(1) Ramthar

1) Ramthar 19,54,77,900 20,14,46,561 59,68,6612) Thawktu chawmna 9,60,00,000 11,06,50,761 1,46,50,761Total 29,14,77,900 31,20,97,322 2,06,19,422

2(2) Hmuhna dang Total 1,07,95,800 75,30,703 (-) 32,65,097 Mission Grand Total 30,22,73,700 31,96,28,025 1,73,54,325

RECEIPT GRAND TOTAL 59,38,97,700 72,30,34,339 12,91,36,639

A PUMPUIA HMUH KHAIKHAWMNABudget 2010-2011 Hmuh Budget KhûmnaHead Budget zawng zawng khûmna Percent

Pastoral 29,16,24,000 40,34,06,314 11,17,82,314 38.33Mission 30,22,73,700 31,96,28,025 1,73,54,325 5.74Total 59,38,97,700 72,30,34,339 12,91,36,639 21.74

Thilpêkah hma kan sâwn zêl a, Pathian hnênah lâwmthu i sawi ang u.

Page 7: Kristian Thalai May 2011

May, 2011 7

Ka ngaina che

� Pastor Laldailova, Champhai Vêngthlang

P etera leh a \hianten LalIsua thu an awih avânga

sangha tam tak an man \umkhân, Lal Isuan Petera hnênahzawhna pawimawh tak a zâwta, chu chu, �Hêngte ai hiannangin kei min hmangaih zâwkem?� tih a ni. Petera chuan Isuana hre chiang êm êm a, a nunchhûngril zawng zawng pawha hmu tlang reng a; engkimhretu hmaah a ding tih a inhriaa. Chuvângin, a nihna dik takchu puangin, �Lalpa, engkim ihria a, ka ngaina che tih i hria e,�tiin a chhâng a ni.

Ringtute hian Lalpan minhriat chianzia te, a hmaah chuaneng mah zep thei lo, saruak lehinhawng sa kan nihzia te hi kanthinlunga vawn reng kanmamawh. Kan chhûngril nunchu chapo leh mahni hmasialakhat ni mah se kan mihringpuitehmuhah a mâwi thei ang beralan kan tum tlat \hin. He rilrubawk hian Pathian pawh dâwrkan tum fo. Lalpan min hriatchianzia hi chu hre reng ila a duhlohzawng sawi, en leh tihte hikan tîm deuh ngei ang.

(Joh. 21:15-21)

Lal Isuan a zirtîrte a kohkhân, �Engkim kalsanin a zui� tihBible-in min hrilh (Lk.5:11,28).Lal Isua zuiin an zin ho va, anriak tlâng a, an inpâwl a, arawngbâwlin, a thu zâwmin anawm a, kum thum chhûng khânkhawvêl thilin an intihnawkhman lo. Pathian ram thu anhrilnaah pawh thiltihtheihnadanglam tak, damlo tihdamtheihna te, mitthi kaihthawhtheihna te, ramhuaitehnawhchhuah theihna teinthuam an ni a (Mat. 10:8). A\hente kha chuan hmêldanglamna tlânga Lal Isua lehMosia leh Elija te inbia pawh anhmu a nih kha. Mahse, khîng anthil tawn leh chân ropui taktakte khian an Lalpa anphatsanna a la dal zo chuang lo.�Ka ngaina che� tih hi Lal Isuaphatsan nun thleng pha chintestimony a nih chu. Engkimkalsanho khân an Lalpa tân thihngam awm takin \awng ve mahse phatsan nun bâk a pêl zo talo. A va mak em! Eng vâng ngeni ngai dâwn le? Helai huangchhûng a\ang hi chuan anzîngah ropui inchuhin an inhnial

Pentikos Sermon :

Page 8: Kristian Thalai May 2011

8 KRISTIAN |HALAI

a, an \hiante aia dawn tam zâwkan dîl a. Tawrhna leh hlauhawm- a tak taka a lo thlen dâwnmeuh chuan mahni inhmangaihnaavângin an hmachhawn ngamlo. Mahni an la inkalsan lo va;mihring hlui kâwrin a tuam tlata. Lal Isua a\ang khân \henin anawm leh \hin.

Keini, Lalpa Isuahnungzuitu leh amah ringtu, arawngbâwl mêkte hian zir tûrkan nei vein ka hria. Lal Isuaphatsantu lo ni reng huangchhûng hi mi tam takten Lalpakan zui vena chin a nih duh hmêlkhawp mai. Thilpêkah chuankan sâng tual tual a, a lâwmawm. Kan thilpêkin Biak bûk athlen laiin keini chuan kanthleng si lo. Kan duh apiang tiinkan nung a. Lalpan min changkhât êm êm a. Pathian thu ril takkan sawi a, kan nun dân apâwnlâwi si. �Thlarau mi��Thlarau fa� inti meuhva kaninkoh laiin, kan nunin a rap dikzo si lo. Kan sawi dik a, kannung \helh leh si. Kristian rammîte politics kalpui dân bâk kanpêl si lo. Lalram hna \ûl lehpawimawh kan sawi a, kan hna\ûl kan ngai pawimawh zâwkdaih a. Zu leh drugshlauhawmzia kan inzirtîr nasaa, a ngaitute enkawlna a pungtual tual a, Pathian hmangaihnachuan sawi tam a hlawh ber a,

kan inhmangaihna erawh atlêm tual tual si. A khuh mâwizâwngin han insawi teh \hinmah ila, kan chhûngril nun hichuan ngaih a ti\ha zo tawh lochu a ni. Ka ngaina che tihhuang chhûngah hian Petera teang mai khân Lalpan kan\awng\aina te min chhâng ve thosi a. |awng\ai dam theihna te,thilmak tihtheihna te, ramhuaihnawhchhuah theihna tethlengin min thuam a. Lalpa kebulah hian a �aw� kan ngaithlain,kan �aw� pawh a hre ve \hin thosi. Khawvel thil leh nu leh pa,mahni in lum pêlin, duhzâwngleh îtzawng te pawh tlânsaninkan zui a, Lalpa hna\hahnemngai takin a thawhtheih tho mai. Rawngbâwltulangsâr, ropuia ngaih, zahawm,thusawi thiam nih te hlawhin\awnghriatloh leh mittui tlachunga zaiin Lalpa kan pâwl fo.Heti chung hian Krista hnênakhenbeha awm si lovin kan tlahrang leh si \hin a, ThlarauThianghlimin kan nun zawngzawng min thunun thei lo va,kan helsan zing êm êm \hin.Lalpa hmaah hian kan nun hidawl zawrin a zawr zo lo.Thlarau Thianghlim kan tivui fova. Pâwn lama kan fai aiin kanthlarau nun chuan sual chirhdiak a kai luam a. Ringtutenropui kan inchuhin, dinhmun\ha ûmin kan tlân a. Mahni

Page 9: Kristian Thalai May 2011

May, 2011 9

Synod Choir rawngbâwlna :1. Bethlehem Kohhranah : Ni 20 February, 2011 (Pathianni) zânah

K|P Rorel Inkhâwm an thlen tûr denchhena an sâwmn anginan kal a, \um hnih zaiah hla pathum(3) an rem a ni.

2. Film Inchansiak result puan : February ni 25, 2011 (Zirtâwpni)zân dâr 8:00-ah Family Guidance & Counselling Centre Com-mittee-in Kristian Chhungkaw Film inchansiak a buatsaih re-sult puannaah hla vawi khat an rem.

3. Mission Veng Kohhranah : Ni 27 February, 2011 (Pathianni)zânah Bible Society kum 200 tlin lawmna, Thanksgiving rally,Mission Vêng Kohhran Biak In-a neihah vawi khat an zai.

4. Electric Vêng Branch : Ni 28 February, 2011 (Thawh\an) zânK|P Inkhâwm leh Zaipâwl Nite hmanpuiin \um 3 zaiin hlaparuk (6) an sa a ni.

5. Kohhran Hmeichhe Inkhâwmpui : Ni 3-6 March, 2011 -aMizoram Presbyterian Kohhran Hmeichhe Inkhâwmpui LianVawi 44-na leh Golden Jubilee lawmnaah an zai bawk.

inhmu hauh si lovin, rêlsak lehteh diktu ang maiin kanmihring mit kan lên vêl ruai ruai\hin a ni. He lai ram hi chu LalIsua tilungngaitu, phatsantu lehkhêngbet nawntute chêt vêlna,�ka ngaina che� titute ram a la ni zêl.

Lal Isuan, �Pa thil tiam lothleng tûr chu lo nghâk rengrawh u� a tih chu Pentikos Nikhân Thlarau Thianghlim a lothleng ta a. Lalram letling nunchu a lo thleng ta. ThlarauThianghlim chuan an chhûngrila luah ta tlat mai. Petera hmasakha a bo ta a, Petera thar a lo nita. Zirtîrte chu mi danglam an loni a, an nun ril thununtu chuanmahni an ni tawh lo. Anthinlung bân an phar a, TlarauThianghlima an kawngah hlinaawmin; a kaitu duhna lam lamchauh lo chu khaw dang an hawithei ta lo. Mihring hlui a ral ta a,ropui an inchuh tawh lo va, midang chan aia ropui chan chu an\awng\aina a ni ta lo. Thihhlauhawm leh tuarna, chânnakawng chu an Lalpa kawngrawn zawh kha a ni tih an chianga. Mahni nun hmangaihnaavânga phatsantu nih a hnêkin,Lal Isua chhandamna Chanchin|ha chu, tûma mitmei vênglovin an puang a, �Keini zawngthil kan hmuh leh hriatte khasawi lovin kan awm thei lo,� anti mai a. Mahni kraws pûa an

Lalpa zuiin, Lalpa tân rintlâk,râldo thei, sipai rinawm an lo nita a ni.

Ringtu tam tak hi chuankan thlen tûr kan la thleng phalo a nih hmêl hle. ThlarauThianghlimin kan nunchhûngrila luah lo va, mahni inngaihpawimawhna ram kan pêl hleithei meuh lo. Kan nunahkhawvêl a la lal tlat a, TirhkohPaula angin, �Khawvêl hi ka tânkhenbehin a awm ta; kei pawhkhawvêl tân khenbehin ka awma ni� (Gal.6:14), tia kan Lalpahnung zui tûra thisena tlantekan nih laiin mahni inphat hiharsa kan va ti êm! Pentikos Nia\anga zirtîrte nuna thildanglam a lo thleng ang khânPentokos Ni-a thleng ThlarauThianghlim chuan kankâwngah min hlîngin a duhnalam lamah min kaiin min hruaise la, nun thar danglam tak,khawvêl mi lian leh mi fingtethu aia Pathian thu ngaihpawimawh tlatna nun chu kanlo nei ve thei tawh ang a, LalIsua ke bulah kan mihringhlui(kan hriak rimtui bur man to tak,thlah kan harsat êm êm hi)sawhkeh ila. Chu rimtui chuankan nun a luan chhuak ang a.Kan khawtlâng, kan inchhûng,kan Kohhran, kan ram hi Lalpamalsâwm ram rimtuiin a lo khatdâwn niaw

Page 10: Kristian Thalai May 2011

10 KRISTIAN |HALAI

Bible a Isuahlimthla

— Thangluaia H. SellaiN.E. Khawdungsei Br.

B ible-ah hian Lal Isuahlimthla lan dân awm

hian keia lungmâwl �bula turawh� ti a tu chut chut mai awmtak mai hian ka ring tlat mai a,kan Bible bu hrang hrangte chîktak maia kan chhiar hian Lal Isuahlimthla a lan dân ni a ka hriattekan thai lang ve hlawl mai a ni.Entirnân, Numbers-ah hiantuichhuahna lungpui tih a ni a, Is-rael fate thlalêrah tuihâl dangchârin an awm a, an phunnâwia, an phun nâwina Pathianinhriaiin Mosia hnênah Horeblungpuiah a lo awm tûr leh thilmak a tihna \hin tianga lungpuivaw tûrin a ti a, tui a lo chhuahtûr thu a hrilh bawk a ni. Mosiachuan hrilh a nih ang ngeiin tuichu lungpui a\angin a vawchhuak a, duh tâwkin Israelfaten in mahse an tuihâl a rehchuang lo. Lal Isua hi in tûr taktuinung lui , chatuana chikchhuak tûr chu a ni. Khawvêl tuiin te chu an tui hâl leh \hin. Intûr tak Lal Isua - tuinung lui intute chu chatuanin an tui hal lehtawh ngai lo. In tûr tak Lal Isua- Tuinung Lui chu i in tawh em?

BIBLE A ISUA HLIMTHLA

Genesis - Hmeichhe thlahExodus - Kalhlenkûtna

beramnoLeveticus - Sual thâwinaNumbers - Tuichhuahna

lungpuiDeuteronomy - ZâwlneiJoshua - Lalpa sipai za hotuRoreltute - ChhanchhuaktuRuthi - Vâna laichin faSamuela I&II , Chronicles I & II

Lal lo kal tûrEzra& Nehemia

- Hnam tungdingtuEstheri - Lal Isua chu

sawipuitu a niJoba - TlantuSam - Engkima engkimThufingte - Entawn tûrThuhriltu - Ka PathianHla thlan khâwm

- Lal Isua chu kalungdumtu a ni

Zâwlnei lehkhabu -Remna Lal lo kaltûr

Chanchin\ha bu pali (4) -Zawng chhuak tûrleh chhanchhuaktûra lo kal Krista

Tirhkohte Thiltih -Kros ka damna/Krista tholeha

Lehkhathawn - Pa kut dinglamaKrista

Thupuan - Rorêl tûra lo kaltûr Krista.

Page 11: Kristian Thalai May 2011

May, 2011 11

�'teh chai a..., rinna thu han sawivete chuh.!!' min lo ti mai thei. Keipawh ka inthlahrung ve tho alâwm�, thlarau lama ka nun kadek \hin a, ka zak chem chem \hin.Mahse, insit tak chung pawhinauchhuahpui a \ûl si. Kan vânkhawpui luhna ticket pawimawhber a nih avângin rinnaah chuankan awm em? ti a kan inchhin fohi a \ûl si a. Rinna kawnga kei angbawka chak lote, pachhe riau ainhria te in lo awm ve tâk mialin,Rinna Bulaizâwlah chuan kanawm leh awm loh in en nân bûknaPatla in khaichhin dâwn teh ang.

Rinna a mihrâtkhawkhêng,Pu Abrahama chanchin hian kalung a ti lêng \hin. Pathianin a awmmai mai lai chu a ko hlawl mai a. Alaichînte leh a unaute, an khawmipui leh a rawngbâwlpuitechhuahsan tûrin, "Ram ka la entîrtûr che lamah chuan kal rawh" tih thua dawng mauh mai si. A kotukohna hi chiang mahse, a kalna tûrlam rêng rêng a chiang lo. An kalchhuah hma zân te phei hi chuanhe mite nupa hi an an mut barpawh ka ring lo. Mahse, 'ram la entîrtûr' neia inchhâl, an hnêna rawn

� P.C. Vanneia, Secretary,BK|P, Chhingchhip

inlâra kha Pathian a nih an ringhlello va. Chu an rinna chu an beiseitlat a ni. "Rinna chu thil beiseiteawm ngeia hriatna, thil hmuhlohte hriatfiahna a ni" (Heb 11:1)

A lang chiang kuar e ti raw !!Rinna thu kan sawi mêk hi mi tamtakte lo beidawn tawhna kha a nia. He kawng hi mihuaisente,mihrâtkhawkhêngte, pasal\harumrûtte \umkawng, khawvêlhmangaihna hlîp thla ngam a, kalngut ngut ten fak an lo hlawhtawhna kha a ni. Beisei an nei tlata, chuvâng chuan huaisen takinrinnain an kal ta mai a. An beiseiber hian a tithlâwn dâwn lo tih anhrechiang a, chhel takin an awmmai a ni.

Unau duhtak, kan rinna hii han bûk ve dâwn chhin teh angaw. Behchhan tûr, rinchhan tûr lehvawnbân \ha kan la neih vâng maimaite hian em ni rinna hi kan lorâl chen ve le. Chûng zawngzawng min phehchim sak a, kanrahbi \ha a tleu hnuah, Pathiannihna tak tak Rinna avâng chauhahmu tûra kan hringnun a'n ralvâwng vâwng mai hi chu e.. atlâwm êm mai a, mihring ramahhian kan tliak hnâwp a, khawvêlkan thlîrna hi a thim mup mup a.Khawvêla beiseina \ha tenhnunglam min chhawn a,ham\hatnate chuan min \in san vekemaw tih mai tûr. Malsâwmnatechu chhêm bo ang vek mai a ni a.Chûng hun a lo thlen ni a, vawnbân tûr rêng rêng awm tawh loh

Page 12: Kristian Thalai May 2011

12 KRISTIAN |HALAI

hunah, mahni chauha rinnahmanga rahbi tuk chawpa han kalchhat chhat chu... Kan ngaihtuahchiang \hin lo a ni, a râpthlâk asin.Chutachhapah, rinhlelhna thli hia mak a makin a lo tleh nghâl a.Manganga chauh mai a awl khawp.

Tuipuisen kama Israel fatenungchang manganthlâk zia kha.An hma lam thihna tuipui, anhnunglamah lah Pharoa sipai te ansen fûk mai si a. Chu thihna tuipuichu rinna avâng chauha daikai tûran ni si a. Aw... a va huphurh-awmin a va zâmawm dâwn êm!.Zânah meialha hruaiin, chhûnahchhûm dinga a hruai hnu meuhpawh khân, tuipui kamah chuanan mangang chhiava chu a nih berkha. Rinna tak tak hman a ngaihhun meuhah chuan mihring lamhi chu a zâm a, \anfung tûr a boduak \hin. Awm zawng zawng anral hunah pawh 'Awm-a' ka ta a niti thei tûr khawpa rinna chak neihhi ava châkawm \hin êm. Hruaituropui Mosia chuan a tiang chu a'nlek kâng a, tuipui chu a lo in\henta. Rinnain an daikai ta a nih kha.A mak mange ti râw..! Lalpa rinnafamkimah chuan mihring ramatheih loh tûra ngaih zawng zawnghian a thupêk an lo awih a."Engkimin a thupêk an awih, Isuahnênah hlauh tûr a awm lo" an lo tithên \hin. Chumi hmu fuh tawhte chuan rinna hi an vawng \hakhiau a, Pathian rinawmna hihmuh leh zêl an châk \hin.

"Rinnain an kal zêl, ramte an la, kiran rêl lo; kei pawh rinnaa dinga râl dothei tûrin, thlarauvin min hruai zêlang che" an lo ti vawng vawng \hin.

Kan hma a mi huai lo kal hmasatawh te khân chu rinna thutiam chuan lo la a. Nu leh pa behchhana, FaithPromise thawhlâwm ip chhûn anghi chu a ni lo deuh... Rinna PaAbrahama chu hriat rêng rêng lohramah hruai boin a awm a, Mosiachuan Aigupta Lalramchhuahsanin Beram vêngtu nihnatiang a vuan a, a rinchhan tâna adin ngheh avângin Josefa chu Jail-rûn thimah a vâk vai bawk.Mihring ropuinate, sum leh pai lehthiltih theihna zawng zawngchhuan tûr awm tawh lova,Pathian thu chauh nghâka mi arum vawng vawng hunahRinnaah chuan a awm \an ta tihnaa nih chu.

Rawngbâwlpui duhtak,ringtu inti si te hi kan mangang\hin ti raw.. Rinna a ram la tûra kekan han pên dâwn hian kan chauhnâwp hnâwp a nih ber hi... Kantangka ip a ruak a, leimalsâwmnate�n min \insan a,Chanchin |ha lam aiin thâwm rîvâ mak tak tak ten min chîm a, kanpik chûk chûk \hin. Chûng hun alo thlen ni a Rinna hmangapaltlang tûr thil a lo thlen hiankan zâm \hin. Sum leh paiahharsatna a lo thleng a,inchhûngkhur khawsak din-hmunah buaina a lo thleng, ei leh

Page 13: Kristian Thalai May 2011

May, 2011 13

bâr zawnna a tluang lo thei bawk.Chûng ni a lo thlen hunah chuanRinna kawnga bûkin i awm a nitih theihnghilh suh la, Pathianchu be mai la, rinna ralthuaminbel sauh sauh ang che. Achhânna dawng tûr hian imihring khân duhthlang lo ngamla, chu nun chu alâwm Lalpa�n anghah \hin chu. A thu anga ihnênah chhânna a thlenin vuisuh la, chu chhânna chu Pathianthu anga i pawm zaih hunah imihring nihna chu chinralin aawm telh telh tawh ang a, pâwnlama langchhuak si lovin ichhûngril chu lâwmnain a khattawh ang. Leiah hian khualzin lehmichâm mai i nihzia i hrechiangang a, Lal remruatah i nun hihruai luhin a awm tawh ang. Chunun chu i paltlang hnu chuan, "Iremruat a innghat ringtu nunzawngah hian, vuina tûr reng hi a loawm love" tiin Pathian lamah i \angve tawh ang a. Hlimna lehmalsâwmna i lo dawng ve a nihpawhin chapo thei tawh lovin inun chu phuarin a awm tawhang. Hêng zawng zawng hi,'Krista vânga ka chân a ni' i lo tizawr hnâp tawh dâwn a ni.Tahchuan eitûr a lo chhuak tawhang a, midang ten chu nun chuan tlân luai luai tawh ang.

Keinni hi chu 'Ringtuthlabâr, mangang hma êm êm, phiruai mai' kan ni. Vân lam thu rêngrêng kan hrechang tawh lo, Pathian

rin ai chuan mihring lama tlânnghâl zung zung mai mi kan ni tiraw.. Khawsak phung a buai hleka, Pathian koh aiin a phuhrûknatûr kan dap ruai a, natna a lo thlenga, ring lo mite aienna nên lamahkan tlân kual a, damna a nih phawtchuan phal loh chin pawh neilovin kan in dap tîr a. "I rin chuanPathian ropuizia i hmu ang ka ti loche em ni" ti a Palestina ram dungleh vâng fangtu Krista kut nêm khakan tân a tawk fo. "Manganna katawhte zîngah, Hrehawm taka ka awmlaiin; Ka ngaihtuahin ka lo lâwm \hin,Nangin min ngaihtuah \hin" ti vethên thei tûrin lo inbuatsaih la.Chu nun chu i neih theih hunahRinna Thiltihtheihna chu i tem anga, Lalpa thlarau zârah sâng takah ilêng thei dâwn tihna a nih chu.Kan chênna khawvêl hilungngaihna leh hrehawmna maichauh a ni a, Lalpa Rinna nên lochuan he zin kawngah hian imangang fo ang. Kan ramhlun tûrchu sâw mai saw a ni e, reiloteahhian kan thleng mai dâwn a, chukhawpui chuan kan lung ti lêngzâwk rawh se. Rinnain kan kalang, a ringngamtute hi englaimahin a kalsan ngai lo. "Ka PuVawm Vawma tui a ni, i dâwt ngamleh dâwt rawh u" tih ang kha a ni e.Rinna silhfên nge i in bel, lei mitesilhfên, Rinna Bulaizâwlah i zuanglût ve ngam dâwn em ?"

Lalpa'n a thu malsâwmrawh se. Amenw

Page 14: Kristian Thalai May 2011

14 KRISTIAN |HALAI

K hawvêl mihring tungchhova kal, rilru

ngaihtuahna, kut leh ke chêtvêlna lama harsatna nei lem lochu tum mumal nei lo tawp aawm theih awm love. Hmalam hun atâna ngaihtuahnaleh rilru sêng lo leh tum pawhnei lo, beiseina pawh nei lomihring chu engemaw kawngkawngah chuan chiangkuanlohna leh \hat lohna nei mi ani ngei ang le!

Mi pangngai leh puitlingchin chuan hma lam hun atânruahmanna leh beiseina neiin,chu ruahmanna leh beiseina chua thlen theih nân leh a hlawhtlintheihna tûrin a theihna zawngzawngin a bei \hin a. Chuthawhrimna leh beiseina pawhchu hlawhtlin hun leh pârchhuah hun a lo awm nge nge\hin a, hlim takin damchhûngnun a hmang thei \hin a. Amahchauh pawh ni lovin a chhûngte,khawtlâng leh ram thlengpawhin a beiseina, tumruhna

I TUH RAH ISENG DÂWN

� Lalvenkima Ralte,Model Vêng Br.

leh thawhrimna zâr chu an zo\hin a ni. Chutih rualinruahmanna leh tum mumalpawh nei lo, zawmthaw lehthatchhe taka hun hmang liammai mai \hin erawh chu thil \haleh mâwi chu hre ve bawk siin,chu a thil hmuh mâwi leh \ha atih êm êm pawh chu nei theidinhmunah a din miau lohavângin ama ta pawh ni si lovahrilru hrehawm leh rual awt takanun hmang tûrin a nuninthlahdah tawhna chuan anawr lui tawh bawk si a. Chutaksa leh rilru pachhiatna chuanngaihtuahna \ha lo tak takneihtîrin sual lam kawnga kepên tûrin a nawr liam ta \hin a.A duh zâwng ni miah lo mahserûk rûk duhna thinlung a lo nei\hin a; chu rilru chu a tihpuitlinphei chuan midangte pawi nasatakin a sawi a, \henawmkhawvêng inhmêlmâkna athlen thuai \hin. Mizo thufingpakhatin �|henawmte do ai chuankhaw sarih do pawh a thlanawmzâwk� a tih kha a tak rama daitua lo ni thuai \hin a. Damchhûngin nun rethei lehhrehawm takin an awm phah a;tu tih mah ni lo, ama thawh rahngei sengin \henrual zîngahpawh in thlahrung rêng rênginnun a hman a \ûl \hin a ni.

Chutiang bawkin ringtutezîngah pawh kan mawhphurhna

Page 15: Kristian Thalai May 2011

May, 2011 15

leh tum chiang lo, rawngbâwlnakawngah pawh mahni tih tûr tihnachâng hre lo leh ti duh miahlo hi Mizo Kristiante zîngah ngeipawh hian phat leh sawi buairual lohvin kan awm ta nual mai.He khawvêl changkânna, sumleh pai leh nawmsakna, mitakan hmuh leh benga kan hriat\hinte hian eng ang pawhin minhîp \hin mahse amahchhandamtu leh neitu hmuahrechiang tak taktu chuanhnawmhnê a ngaiin a zui Lalpaphatsan tîrtu atân a hmang ngailo. Chutih rualin Kristian - ringtunun dân thiam si lo, thlêmathlitfîm tak ngial pawh do zo lokan tam ta lutuk leh pianthar fongai kan ni ta mai te hi engvângnge ni dâwn le! ZoramKristiante heti tak maia kannghet lova kan piangthar zingta lutuk hi a chhan ber pakhatchu kan chhandamnaah hiankan chiang lovin ringtu tih tûrkan ti lo tam ta lutuk hi niin alang. Keimahni peihna chin lehnuam tih china kanrawngbâwlna hmâwr kan bâwk\hin hi kan ringtu nuntlûkchhiatna bul a ni.

Kan eizawnna leh kankhawsak tibuai lo tûr chinahchuan rawngbâwlna hi chaktakin; kan tel ve hma pawhaharsatna tinrêng hmachhawnleh paltlang hrâm hrâma lo

thawk tawh \hin te tlân pêlrakin, an tlin lohna leh fel lohnalai kan hmuh chhunah nasatakin kan sêl a, hruaitu ni tlâk loang hialin kan chhuah \hin. Huna lo kal leh deuh a, thla hnih/khathnu lekah thlêmna thlipui pawhni lo, khaw lum/khaw vawt lehphûr lohna thli fîmin min rawnchhêm dêk dêk a, kan âwn lehnghal ruai ruai si \hin. Minchelh ding a, chakna thar kanneih leh theihna tûr leh mintung dinga min \anpui tûrinkan sawi sêl hrep hnu, kan hmamin lo hruaisak fo tawhtu tebawk kha kan ngaiin kan auleh si \hin a nih hi.

Chuvângin, Kristian - LalIsua Ringtu kan nih chuanKristian ni satliah ringawt lovinPathian thuawih kan nih tak taka hun ta hle mai. He khawvêlchangkânna nasa tak kârah hianringtu - Pathian thuawih tutetân hian nunna kawng zîm atamin hruai bo thei tûr hi kanvêlah hian mita hmuh mai theihleh benga hriat tûr a tam tawhsi a; hêng thlêmna te hi Amahngei pawhin a lo tawrh zawhtawh avângin Amahah kanawm tak tak em tih min fiah nânkan tawrh a lo phal vek si a,thlêmna a lo thlen rual erawhchuan tlânchhuahna tûr kawngmin siamsak nghâl zêl a; min\anpui tûrin a in peih reng bawk

Page 16: Kristian Thalai May 2011

16 KRISTIAN |HALAI

a. Kan tih tûr kan chian tak takchuan hêng thlêmna zawngzawng hian kan sual tlantuKrista zârah ropuia ngamtu kanni ngei ang. Kan tih loh tûr zâwkkan tih a, thlan loh tûr zâwkkawng zau leh nuam ringawtkan thlan a, kan eizawnna lehkan in chhûng khawsaknain atawrh dâwn a, kanrawngbâwlna hna kan tlânsanleh si \hin avâng hianrawngbâwltu \ha tak tak tepawh kan nguiin kan chauva;khawvêl mîte mit hmuhahkeimahni chauh pawh ni lovinKohhran thlengin mualphotakin kan awm leh \hin a. Chuchuan kan nun min vaw let lehin khaw hawi a ti tawi a,ngaihtuahna fîm lovin min buala, Pathian huat zâwng tak nuninthlahdahna min neihtîrinpawisak kan nei tlem tawlhtawlh a. Rawngbâwltu awmlohna tûr hmunah min awmtîra. Kan tih loh tûr sual min tihtîrin zu in pawi tih lohna minneih tîr a, khaw thim ngainatnanên. Pathian leh Kohhran duhloh zawng tak mipathmeichhiatna sualah te kan tlupheng phung a, Kohhran in min

thunun a, inkhawmpui report tichhetu kan nih mai bâkah kanthlarau lam nun atân vân rampanna kawngah harsatna minsiam a, rawngbâwltu \ha takanga langte pawh hi chatuanhremhmunah min hnûk liamteuh mai dâwn a nih hi.

Chuvângin, hremna kantawh lohna tûrin �Rawngbâwltûra Chhandam� kan nih angngei hian min kohna zawn\heuhvah hian nghet takadingin, kan tih tûr chu huaisentak leh zam lova thawk zêlin;Krista hmêl hliahtu a nih dâwnai chuan tûnlai changkânna lehfinna nia mîte�n an sawitepawh sîrah hnâwlin,sawichhiata kan awm tawhlohna tûr leh Krista ram a lo zauzêl theihna tûrin kan neih rohlu- in leh lo, sum leh pai pawhchân ngam tûrin hmalam paninlungrual takin i kal zêl ang u.Miin a theh apiang, chu mi vêk chua seng bawk dâwn si a; Mahni tisalama thehtu chuan tîsâa michhiatna a seng ang a; Thlarau lamathehtu erawh chuan Thlarauva michatuana nunna a seng dâwn a ni(Galatia 6:7-8)w

n Hlawhtling tûr chuan thil pathum chiah a ngai : Midang aiin hretam la, midang aiin thawkrim la, midang aiin duh nei tlêm rawh.

� William Shakespeare

Page 17: Kristian Thalai May 2011

May, 2011 17

Rev. William Williams

Chanchin |hahrilna hmun kan

tlawh a

� C. LalhmunmawiaKawnpui Dinthar Br.

K âwnpui Bial K|PConference-in a rêl angin

April ni 2, 2011(Inrinni) khânTlawng Lui kam Kutbûl chhuahah Chanchin |ha thlenna hmasatlawh a inkhâwmna te hmanginKâwnpui Bial K|P te kan kal a.He hmun hi Kolasib District,Kâwnpui ram chhûnga awmniin, Kâwnpui a\angin tlâklamah, Hortoki Road-ah Motor-a thui tak kan kal hnuin, linkroad zawhin Chhim lamah kanpêng leh a, Motor-in a zawhtheih loh chin a\angin ke indarkar 1 vêl kal a ni.

Rev. William Williamsrawn kal lai hun hian tûna 1st.

IR Batallion awmna hmun,Mûalvûm hi khua niin,Liankûnga�n a awp a. Mûalvûmkhaw mite chuan vairama\anga Tlawng lui-a lawnghmanga chi an rawn tawlh luh\hin chu Kutbûl lui chhuahTlawng kamah hian an zuk

thleng \hin a. Mualvûm a\angahe hmun panna kawng hi achhuk chhoin dârkar khat leh achanve kal vêl a ni.

April ni 15, 1891 khânMualvûm khaw mi, naupangleh pa upa lam \henkhat chithleng tûra Tlawng kama an loawm lai chuan, Rev. WilliamWilliams chu MizoramaChanchin |ha hrilna tûrhmunhmate en thlîthlai tûrinTlawng lui chu rawn zawhin,Mizoram a rawn lût ve bawk a.Kutbûl chhuah a lo thlen amihring lo awm a hmuh chuanLawng a\anga chhukin Tlawngkamah chuan hlate a sak sak a, azai chu ngaihnawm ti takin anngaithla a, nawhalh leh Biblemilem te a sem bawk.

He hmun hi MizoramaChanchin |ha a thlenna hmunhmasa ber a ni thei mai ang em?Kâwnpui Bial K|P te chuan hehmunah hian Inkhâwmna hunhmangin \awngtai rualna hunte kan hmang a, inkhâwm hiBial K|P Asst. Leader PuLalhmachhuana�n a kaihruai a,Bial Leader Tv. C. Lalfakawma�na chanchin tlângpuite a sawi.Hemi ni hian Bial K|P chuan BialCommittee-te bâkah angaipawimawh apiangte kaltûrin a ti a, Bial chhûng Branchhrang hrang a\angin member 34

Page 18: Kristian Thalai May 2011

18 KRISTIAN |HALAI

kan kal a, Bial StandingZiaktu(Senior) Upa Lalropuialeh Bialtu Pastor Rev. R.T.Lianthanga ten min tâwiawmbawk a ni.

Chanchin |ha kan dawna\anga hmasâwnna tûnthlenga kan hmuh zawngzawngte ngaihtuah hianmihring khawsak a awlsamina nuam ta hle a, tûnhmangaihtuah chuan Chanchin |hahian kawng tinrêngah mindâwm kâng a ni. Chanchin |hamin petu Pathian hnênahlâwmthu i sawi ang u.

He hmun, Tlawng kam,Kutbûl lui chhuahah hianKâwnpui Bial K|P chuan 30ft.

sq. a zau ram a nei tawh a. Heihi a ram neitu Pu R.K.Kâpthanga, Hortoki hnêna\angin kan zuk tlawh chhuahni hian ram min pêkna lehkhapawh kan dawng a, Bialhruaitute an lâwm hle.Chhinchhiahna signboard tepawh Bial K|P chuan a hmunahhian a târ nghâl a ni.

Kum 2009 SynodInkhâwmpui chuan SEC-inMissionary ten Mizoram leilungan rahna hmasa ber an chhuichianna hi \ha tiin a pawm tawha. He hmun hlu tak, MizoramHistory-a chanvo pawimawhluahtu hi |halai te�n i ngaihlu hleang u. Chanchin |ha hian thimata êngah min hruai a ni si aw

Kawnpui Bial K|P ten Chanchin |ha thlenna hmasa an tlawh

Page 19: Kristian Thalai May 2011

May, 2011 19

� F. VanlalrochanaRamhlun North Br.

"Nunna lawngah chuanI lût thuai ang u

Kan chatuan pa ram in nuam paninI tlai ange hmanhmawhin lût thuai rawh

Hmangaihtu Lalpa lawng a ni"

Zânah, zân rei tawh takahhla pakhat ka ngaithla a,

The Life Boat tih a ni. Gaither-ahote'n an sa a, châng hnihna chuDavid Phelps-a'n amahin a sa a;ka beng hriata hla mâwi berpâwl a ni.

He hla hian thil tam takmin ngaihtuahtîr a. Tûn hmadeuha \halai zînga hla lâr\hin,sâp hla a\anga lehlin"Nunna Tuipui" tih te, "NunnaLawng" tihte pawh ka hrechhuak! He khawvêl kankhawsakna hmun hi nakinahchuan a la boral dâwn. Leipangpâr mâwi ber berte pawhhi an la chuai ang. Kan duh berberte hi kan ta a ni reng dâwnlova, kan hmangaih ber bertenên hian kan in\hen a \ul \hin.

Mihring hi ama nunnathuah hian a thu lo khawp mai.Thih hun thlang thei kan ni lova, eng tikah nge kan thih dâwnkan hre lo. Kan chhût ngai hek

lo. Leia thilsiamte hi ho tein anla tlâwm zêl dâwn a ni tih kanchhût ngai lo. Chatuana nungreng tûr ang deuh hian kaninngai fo va; thil rêng rêng hikan duh anga awm tûrangaihtuah châng kan nei \hin.Min siamtu kan chhût ngai lo fova; min siam chhan lah kanngaihtuah ngai hek lo. Chûngavâng chuan nuam kan tâwl a,duh lam lamah kan tlân \hin.Hringnun hi chhûm rei lote lolang ang chauh a ni tih hi kanpawm duh ngai lo.

Chutiang ngaihdân chukan pawm reng chhung chuanhun leh nun hian keimahnihlimlai nî leh vânglainîte hikhawthlang lama ni a herliamangin a her liampui a, kan hriatloh karin leia kan khualzinkawng a lo tâwp \hin. Khualzinkan ni tih kan inhre miau lo a,kan thla a muang sual fo. Lei hikan chênna hmun kumhlun tûra ni lo tih kan ngaihtuah ngai lova, mihring thiamna hmangasak ni lo, Chatuan In ropuizâwka kan chên hun tûr thu chukan ngaihtuah ngai lo.

Hringnun hi tuipui zau takang mai a ni a. Chutah chuankhualzin lawng dawrâwm lehderthâwng takah kan chuang ani tih kan hrethiam \hin lo. Hekan chuanna lawng hi a pil mêka, kil tinah tui a pût a ni tih kanchhût lo fo. Khawvêl hian

Page 20: Kristian Thalai May 2011

20 KRISTIAN |HALAI

Pathian a hlat tual tual a, khâwlleh thiamna a changkânna hiankan thinlunga Pathianin hmuna luah chu a rawn hneh tial tialzêl dâwn a, ringtute tân kawnghrang hrangin tawrh tûr, beihtûr hneh tûr a tam tial tial dâwna ni. Mizo Kristiante hian ringtunun hi Indona a ni tih kan hriathmaih fo. Kan thlîr ber vânramchu, chu indonaa hnehtutechauhin a ni luah dâwn tih kanhre \hin lo. Hringnun tuipuizaua kan khual zinnaah hianlawng pil mêk chunga chuangkan nihzia hre lovin kan thla amuang sual fo \hin.

Leiah hian Pathian ringtutetân beidawnna tûr lehhawikîrna tûr a va tam êm!Lâwmman ropui zâwk a awmtih kan theihnghilh \hin a, kanhawikîr \hin a ni. Kuta sak lohchatuan In ropui leh duhawmzâwkah kan Pathianin hmun abuatsaih tih kan ngaihtuahnawn fo a \ûl.

"The Life Boat" tih hla hianhêng hi mi ngaihtuah thar tîr a ni.Châng khatna chu hetiang hi a ni :-

"We're floating downThe stream of time,

We have not long to stayThe stormy cloud of darkness

Will turn to brightest dayThen let us all take courage

For we are not left aloneThe Life Boat soon is coming

To take his jewels home

Hringnun tuipui zauah kankhualzin kawng hi rei a ni tawhlo vang. Zân thim chhah berathlipui hrângte pawh ni thar êngmâwi zâwkin a rawn ûm \iauang. Chuvângin, chak tak lehhuai takin i awm ang u, malinkan awm si lo. Thlamuantu khânmin awmpui si a. Nunna lawngchu a lo kal mêk a, in neitupa rohlute hmun hima hruai tûrin.Mihring nun ka ngaihtuah a, chângkhatna hian thûk takin mi khawih.

"Then cheer my brother cheerOur trials will soon be o'er

Our love one we shall meet shall meetUpon the golden shore

We're pilgrim and we're stranger here,We're seeking a city to come

The Life Boat soon is comingTogather his jewels home.Ni e, unau duh tak, leia

tawrhna te, thlemna te,hmuhsitnate avâng hian zâmsuh. Mîten nuam an chen laiaBiak In lam i pan \auh \auh te, ilo \awngtai \ang \ang te, i loinsûm \ang \angte khachhunzawm zêl rawh. Leia kantawrhna te, mî min hmuhsitnanîte hi kâwla'n a liam thuai ang.Kan ngaih êm êm \hin kan milungduh, lui kai hmasate khahlim takin kan la tâwk dâwn ani, rangkachak tual nuamain\hen hnûte an intawn lehnatûr hmunah chuan.

He leiah zawng khualzinmai kan ni a, lei mite tân zawng

Page 21: Kristian Thalai May 2011

May, 2011 21

mikhual hmêlhriat loh mai kanni a. Kei ni chuan kan hmaa awmkhawpui ropui ber chu kan thlîrtlat a, chatuana kan chawlhnatûr chu. Chu hmun "Kan In" kantih ve theih chhun hmuna minhruai tûrin Nunna Lawng chu alo kal mêk a ni.Oh! The life Boat soon is coming

By the eye of faith I seeAs she sweeps through the waters

To rescue you and meThen land as safely in the PortWith friends we love so dear"Get ready" cried the captain"Oh! Look she's almost there"

Nunna lawng chu a lo kalmêk asin, rinna mitin tuipui zauchunga min chhanchuak tûrachak taka a lo tlân zur zur chuka hmu a, lawng chawlhnahmunah chuan kan \hiante nênhim takin min hruai thlengdâwn a ni. Kan lawng captainâw te chu, "Inring rawh u" "En tehu kan thleng dâwn" tih rîte chu.Khawpui mâwiah chuan kanchâwl tawh dâwn a ni.

Ramhlun North-a kapindanah khawhar takin hêngthu hi ka ziak a, Mizo \halaitehian an ngaihtuah ve ang em,tihte ka ngaihtuah a. Ka \hiante,khawvêl ropuina kalsana,ropuina chuai ngai lo rawngbâwl

tûra inpête ka ngaihtuahnaah anlo lang a, 'Khawvêl Êng' chukhawvêlin a haider lui zêl a, ahmutu tam zâwkte pawhin anhaider lui zêl a ni si a.

"Leiah hian hun rei kan neitawh lo va, eng tin nge kan nunzêl dâwn? Leia thilte hi akumhlun lova, khawiah nge kankal dâwn?" Hêng zawhnatehian ka ngaihtuahna thûk tak aluhchilh a, bathlârah ka dâk a,Zemabawk lam ka thlîr a,current lo êng tiarh maite chu kathlîr a 'Kan damlainîte hi reiloteaha liam ang a, mâwi kan tih ber bertehi a chuai thuai ang. Chûng aiahmaah chuan keimahni zâwk hi kanchuai mai thei' tih chu kathinlungah a chiang zual sauh a.

He tlangvâl khawhar takngaihtuahna hi Vâna arsíte pawhkhian an hrethiam ve ngei a niangan châwl \huap mai hian a hriat a,khíng arsíte leh thlate ngei pawhkhi an la ral dâwn a ni si a.

Rammâwia tlan satehnênah châwl ve tûrin NunnaLawngah hian I lût thuai ang u.

Hmangaihna lawng chuanKan zin thuai dawn e

Rangkachak tual khawpui paninI tlai ange manhmawh in chuang

ve rawhChatuana vâna chêng tûrin.

n Second khat kan thin a rim hian minute khat hlimna kan hloh zêltihna a ni. � Ryan Miller

Page 22: Kristian Thalai May 2011

22 KRISTIAN |HALAI

Dawrpui Vengthar Bial (Member 1483)Dinthar Vengthlang Kohhran Biak

Inah neiin thupuiah �Tunlai thilawmzia� (Rom. 13:11) tih a ni a,Speaker atan Rev. C. Chawngliana(Ex-Moderator) an hmangRorelte :1. 2011-2012 Budget `. 2,20,000/-.2. Bible chhiarchhuaktu tamah

Branch tinte inel ni leh rawh se.3. Bial Zaipawl term hi kum hnih

(2)ni tawh rawh se.4. Pastor Quarters-ah sitting room

\hutthleng BIal K|P hminngin dahnise.

5. Central K|P in Krismas vuakvetahhian Open Air Concert buatsaihleh rawh se.

Sateek Bial (Member 597)Sateek Kohhran Biak Inah neiin

thupuiah �|halaite leh tunlaikhawvel� tih a ni a, thupui Rev. Dr.K. Lallawmzuala, Lecturer, ATC in asawi a ni.Rorelte :1. 2011-2012 Budget `. 40500/-.2. K|P Member Biak In hawng leh

hawnglo a inneite hi in lama kanlawmpui dan hi inrualkhai zawkakan hman theih nan Bial K|P inruahmanna siam rawh se.

3. Bial hruaitute leh Bial Zaipawl tenBial chhung Branch tintetlawhchhuak leh se.

Darlawn Bial (Member 635)Darlawn Chhimveng Kohhran

Biak In-ah �I Pathian tawk turininpeih rawh� tih thupuia neiinSpeaker-ah K. Lalnunpuia, RevivalSpeaker an hmang.Rorelte :1. 2011 chhungin Bial huap

Leadership Training nei ni se.2. Bial Zaipawl term thar a\ang chuan

Bial Standing in tuamhlawm vektura ngen ni se.

3. Bial Zaipawl term kum khat ni \hinchu kum hnih ni tura Bial Standinga ngen ni se.

4. Bial Member Synod hnuaia hunpuma rawngbawl tura chhuah(Pro.Pastor/Missionary) te Bialhminga thilpek hlan \hin ni se.

Zawlpui Bial (Member 146)Putlungasih Kohhran Biak In-ah an

hmang a. Thupui �A ram leh a felna�(Mat.6:33) a ni a. Speaker Pastor R.Lalrinmawia, Bialtu Pastor a ni.Rorelte :1. 2011-2012 Budget `. 33400/-.2. Kum 2012 K|P General

Conference hi kal ve ngei ni se, akal dan tur Bial hruaituten longaihtuah se.

3. Bial chanchinbu �K|P AW� hichhuah chhunzaqwm zzel ni se.

4. Kumin chhungin Bial K|P SportMeet neih ni se.

January ni 21-23, 2011 chhûnga Bial hrang hrang K|P Conference-a roreltekan rawn târlang a. Central K|P thleng tûra rêlte chu rêl fel a ni tawh a, a bâkkan hmalâkna tûr \heuhah te hian in\awng\aipui ila.

- Bial Conference Report -

Page 23: Kristian Thalai May 2011

May, 2011 23

Khawzawl Dinthar Bial (Member 541)Khawzawl Dinthar Kohhran Biak

Inah hmangin thupui chu �Inkawngte chu chhut ngun rawh u�(Hag.1:7) a ni a, Pastor C. LaltharzualaBialtu Pastor Speaker-ah an hmang.Rorelte :1. 2011-2012 Budget `. 40,530/-.2. Central K|P hruaitute chah

chhuaka Bial huap Leadership neini se.

3. 2011 chhungin Bial huap JointFellowship neih ni se.

4. 2012 Bial K|P Conference-ahhmun dang ami (khawpui mi)Speaker neih ni se.

5. Pastor Quarters-ah book-shelfdah ni se.

6. Presbyterian English MediumSchool mamawh leina turin ̀ 5000/- pek ni se.

7. Bial hruaitute leh Bial Zaipawl tenBial chhung Branch tintetlawhchhuak leh se.

8. Bialin huap Bible quiz nei ni se.9. Bial chhung, Khawzawl pawna

Branch-te Bial hruaituten K|P Dayhmanpui se.

Zawlnuam Bial (Member 473)Zawlnuam Kohhran Biak In-ah

hmangin thupui chu �I ram lo thlengrawh se� (Mat. 6:9) a ni a, Speaker-ahPu H. Liantluanga, Pu LalnginglovaHauzel, CK|PRorelte :1. 2011-2012 Budget `. 44,300/-.2. Kumin chhungin BIal K|P Meet

neih ni se, Meet-ah hian sport itemtelh ni se.

3. Kumin chhungin BIal chhungBranch-te inkantawn leh ni se.

4. Bial huapa General Conferencekalna tur Budget hi tih tam ni se.

5. Bial hruaitute leh Bial Zaipawl tenBial chhung Branch tintetlawhchhuak leh se.

6. Kumah Bial chhung Branch Churchpahnih te tlawh ni rawh se.

7. Bial Standing Committee-inChanchhuahna In a sak mekah BialK|P hminga hmalak ve ni se.

8. 2011 Bial K|P kumpuanah�|awng\ai Uar� hman ni se.

Khawlailung Bial (Member 513)Hmunzawl Kohhran Biak In-ah

hmangin thupui �Pathian hnaih� (Sam73:28) chu Bial hruaituten an sawi.Rorelte :1. Missionary pakhat (1) kan chawm

mek hi a chanve a tihpun ni se.2. Motor kawngpui, |awng\aina

hmunah BIal hmingin Signboardtar ni rawh se.

3. Bialin Laser Printer lei ni se.4. 2011 Bial K|P kumpuanah �Faina

Uar kum� hman ni se.5. Pastor Quarters mikhual room

chei nan ` 2000/- dah ni se.6. 2011 hian BIal huapin Solfa zir ni se.

Lungleng I Bial (Member 429)Samtlang Kohhran Biak In-ah an

hmang a, thupui �RRinawmna�(Thup. 2:10) a ni a. Thupui hi Bialhruaituten an sawi a ni.Rorelte :1. 2011-2012 Budget `. 49,000/-.2. 2011 hian Branch Committee leh

Group Office Bearer chin tanLeadership training neih ni se.

3. 2011 chhung hian Bial Meet neihni se.

Page 24: Kristian Thalai May 2011

24 KRISTIAN |HALAI

Thenzawl Field Veng Bial (Member 487)Thenzawl Dinthar Kohhran Biak

In-ah an hmang a, thupui nei lovinPastor leh Bial hruaituten thuchah ansawi a ni.Rorelte :1. 2011-2012 Budget `. 18,800/-.2. Kum 2011 chhung hian Media

Awareness Campaign Central K|Phruaitute sawmin neih ni se.

3. Bial Standing hmalak mekna PastorQuarters panna kawng siam hnahi Bial K|P ten \anpui ve ni se.

4. Thenzawl Field Veng Bial lehThenzawl Bial K|P ten K|P Meetneih ni se, Bial hruaituten lobawhzui se.

Kohima Bial (Member 147)Kohima Mizo Kohhran Biak Inah

�Lal Isua zui� (Lk. 9:23) thupuia neiinSpeaker-ah Rev. Malsawmdawngliana,bialtu Pastor an hmang.Rorelte :1. 2011-2012 Budget `. 37,070/-.2. Missionary pakhat kan chawm hi

chhunzawm zel ni se.3. Ramtharah rawngbawlin

fehchhuah leh ni se.

Serchhip Vengchung Bial (Member 990)Serchhip Dinthar Kohhran Biak

Inah �Ka thlarau zawkin le� (Zak. 4:6)thupuia neiin bial hruaituten an sawi.Rorelte :1. Kumin chhungin Bial hruaitute leh

Bial Zaipawlten Bial chhung

Branch tin tlawhchhuak se.2. Bial huap Leadership training neih

ni se.3. Bial Conference-a member thite

sunna kan neih \hin hi Conference\an zanah neih \hin ni se.

4. Kumin chhungin Branchintlawhkual ni rawh se.

5. Bial Members Meet neih leh ni se.6. Bial chhung Branch Committee

member chin tan retreat neih ni se.7. Bial Conference-ah hian ramthar

pual programme siam \hin ni se.8. Presbyterian Hospital, Durtlang

tan kutthlak ve ni se.

Bilkhawthlir Bial (Member 469)Bilkhawthlir Kohhran Biak Inah �Tu

rawng nge in bawl dawn� (Josua24:15) thupuia neiin Speaker-ah UpaC. Roenga an hmangRorelte :1. Bial huap Leadership Training neih

ni se.2. 2012 Bial Conference a\angin a

thlengtu puihna tihpun ni se.3. Bilkhawthlir Hmarveng Bial nen

Joint Meet neih ni se.4. Bial chhunga member boral leh

Biak In hawnga innei an awminK|P Flag zar \hin ni se.

5. Bial hruaituten bial chung branchtin tlawhchhuak rawh se.

6. Kum 2012 a\angin bial chhungmember boralte Bial Conference-ah sunna hun hman \hin ni se.

n Harsatna tinrêng hian amah inchingfel tûrin thurûk a pai. Harsatnai nei ngai lo a nih chuan chu thurûk inthup chu i man ngai lo vang. � Norman Vincent Peale

Page 25: Kristian Thalai May 2011

May, 2011 25

P u Lallianmawia hi PuZiakkima leh Pi

Rohlupuii te fa pali zînga mipaawm chhun leh upa ber niinApril ni 7 khân Lêngpui-ah a lopiang a. Kum 1999 khânP.C.Lalhnehzauvi nên inneiintûnah hian fa pahnih, mipa lehhmeichhia neiin RamtharNorth-ah an khawsa mêk a ni.

Amah hi Pathian \ih mi lehrawngbâwlna ngai pawi-mawh mi tak niin kum 1989khân Ramthar Vêng BranchK.|.P-ah Committee memberni \anin, kum 1995 khân Asst.Secretary-ah thlan a ni a. Kum1999-a Ramthar NorthKohhran a lo indan khânBranch K.|.P. Leader hmasa bera ni nghe nghe a ni.

Electric Vêng Pastor Bial aan awm lai pawhin Bial hruaitupawimawh tak niin, Bial K.|.P.Asst. Secretary, Secretary, Asst.Leader leh Leader nihna te lochelh tawh \hin a ni.

Kum 1988 a\ang khânSunday School Zirtîrtu ni\anin, Ramthar VêngKohhranah Naupang lamSunday School Departmenthrang hrangah Asst. Leader loni tawhin, Ramthar North-ahIntermediate leh SeniorDepartment-ah te Leader a loni tawh a, Kohhran leh K|P ahchanvo pawimawh tak takengemaw zât a lo chelh tawh\hin a ni. Tûnah hian RamtharNorth Kohhranah JointSecretary, Pathianni zânthusawitu, Puitling SundaySchool Zirtîrtu, Ramthar VêngBial K|P Leader, RamtharNorth Branch K|P ahEx Officio niin rawngbâwlnachanvo engemaw zât achelh mêk a, TualchhûngKohhran Committee membera ni mêk bawk.

Zai ngaina tak niinZaipâwl rawngbâwlna hi atuipui êm êm a. Kum 1998(Serchhip) leh 1999 (Kâwnpui)khân K.|.P. General Conference-ah Zai Hruaitu a lo ni tawh nghenghe a ni. Electric Vêng PastorBialah hian Zaipâwl Conductorni tawhin kum 2004 khân BialZaipâwl Director a ni bawk. Heimai bâkah hian RamtharVêngah leh Ramthar NorthKohhranah te pawh Zaipâwl

HruaituCHANCHINT. UPA LALLIANMAWIACOMMITTEE MEMBER

Page 26: Kristian Thalai May 2011

26 KRISTIAN |HALAI

Conductor a lo ni tawh bawk a.Kum 2003-a Mizoram pumhuapa Zaipâwl intihsiak, SynodMusic Committee-in abuatsaihah Best Conductoratân thlan a ni nghe nghe a,Mizoram Synod Choir memberConductor-te pawh a lo ni tawh\hin bawk.

Pu Lallianmawia hi zirnalamah pawh mi vântlâng takniin Govt. Republic High Schoola\angin kum 1988 khân \hatakin Matric a Pass a, Kum 1995khân Hrangbana Collegea\angin BA \ha takin a pass lehbawk a ni. Hrangbana College-aa kal lai hian Evangelical Union-ahte inhmangin, hruaitu nihnahrang hrang; Adviser, Leader,Secretary, Asst. Secretary-te lehMizoram Students EvangelicalUnion-ah Treasurer a nitawh bawk.

Eizawnna lamah chuankum 1994 a\ang khânHrangbana College Office-ahthawk \anin, vawiin thlenginnupui fanau chawm nân a hnangai hi a la chelh reng a ni. PuLallianmawia hi mahni hna leh

chanvo \ha taka hlen mi niin,eizawnna leh rawngbâwl hnahrang hranga inhmang daihzaithiam tak mi a ni.

�Kei atân erawh zawngPathian hnaih hi a \ha a ni� (Sam73:28) tih thu innghahna atânhmangin �Sual vânga hliamtuarin...I hnung zui zêl hi kaduhsâm ber a ni� tih hla te hi aduh hle a, KHB No. 132 na-�Engnge ka rilru a mangan� tihhla te hi inhnem nân a hmang\hin a ni.

Mi rinawm lo leh mithatchhiate a ngai thei lo hle a,mi rinawm leh mi taima teerawh a ngaisâng hle thung. Eileh in lamah chuan ei theih lohtak tak a nei lo va, chhawpapiang a ei thei deuh zêl a ni.India ram hmun hrang hrangfangin a lo zin nual tawh bawk.Infiamna lamah chuan Footballen hi nuam a ti hle a, a khelhakhelh râlah chuan Badminton hinuam a ti hle thung a ni.

Amah be pawp duh tânphone No. 9436192743 ah dialmai tûr a niw

n Mahni chauh pawhin ka kal thei em tih aiin, midang zui theih ka niem tih hi kan infiahna tûr dik tak zâwk a ni. � Hubert Humphrey

n Mi â i inhnialpui chuan nang pawh i â ve tihna a ni. � Doris M. Smith

Page 27: Kristian Thalai May 2011

May, 2011 27

Ka hre ve tan Ka \hian pakhatin he thu tâwi tê, Alice Kerr-i ziak hi min rawnthawn a. Alice Kerr-i chu Lower Bucks, Pensylvannia (USA)-a chêng niinCompassionate Friends an tih mai, fate sûn tawhho intêlkhâwm pâwlah atel ve a. A thuziak hi a tâwi hle nâa, chu chuan a hlutna a tinêp lo hlein kahria. Alice-i chuan a thil tawn a\angin hetiang hian a ziak a:

I fa i sûn \um khân,I hun tawn chu a harsat tûrzia ngaihtuah lovinI kiangah ka awm lo va,Hmun dangah ka awm daih a;Ka thlahthlam che a.Chhuanlam ka siam a -Sawi tûr ka hre lo va,Eng nge tih tûr pawh ka hre hek lo.A thil tawn chuan min tihlau va,Hnem dân tûr lah ka hre lo,� tiin.

Tichuan, nikhat chuKa fa ka sûn ni a lo thleng ve ta.Ka hnên lo thleng hmasa ber i ni a,Ka kiangah ngawi rengin i \hu a,Ka thusawi i ngaihthla a.Ka lung a chhiatin ka kut i vuan a,Ka \ahin min kuah a.Min thlahthlam lovin ka bulah i awm chawt a.Tichuan nangmah ngeiin ka hriat ngai lohZirlai thar chu min zirtîr ta.Chu chu �Ka hriat ngai loh kha,Tûnah chuan ka hre ve ta,� tih hi.

� William DeStreetn Lalpa, ka fapa hi -

A thil tih zawng zawngin a duhzâwng a thlen vek dâwn lo tih hretûrin pui ang che. Kawng awlsam leh nuamah ni lovin, harsatna lehchona a hmachhawn theih nân kawng bumbohah zâwk hruai la, harsatnathlipui hnuaiah pawh nghet taka din zirtîr ang che. Tlûte khawngaih tûrleh kai tho tûrin lainatna rilru neihtîr ang che. � Douglas MacArthur

Page 28: Kristian Thalai May 2011

28 KRISTIAN |HALAI

England rama Leeds khuaami hausa, Arthington chuan a\ûlna apianga Chanchin |ha hriltûrin mi pahnih Rev. J.H. Lorrainleh Rev. F.W. Savidge (PuBuanga leh Sap-Upa) a tîr a.Anni chuan January 11, 1894-ahAizâwl an lo thleng a (Consul-tation Paper by Rev. Z.T.Sangkhuma p.1). Chanchin |hathlentute an nih bâkahMizoten-a kan la hriat ngai lohleh kan hnam ziaa la lût ngai lomusic ze thar rawn thlentute anni a tih theih ang. Pathianin mu-sic min pêk chhan anga hmangve ngai lo khân Fakna tûrin kankâ kan âng ve \an dâwn ta a ni.

Pu Buanga leh Sap-Upatenhla pakhat �Isua vânah a awm a,Khawvêlah zuk lo kal a� tih hla chuthlûk awmsa hmangin hlaarawngbâwl nân leh MizotePathian faka kan kâ ti âng tûrinan han phuah chhuak a.Zosaphluia pawhin a lo chhuahhnu lâwkah �Tlâng thim chhaklam kei ka en ang,� tih chuChanchin |haa Zoram tihenduhna rilru puin a phuah bawk

a. Missionary thar Zosapthara(Edwin Rolands) kum 1898-aha lo chhuak ve bawk a. Ani zethi chu hla phuah thiam leh zaithiam a ni a, Hla pakhat, �A lokalin, A lo kalin, A lungmâwi lâwrtûrin,� tih hla hi a hla zirtîrhmasakte zînga mi a ni (GospelCentenary Souvenir, p.7,8).

Hla a lo piang zêl a, anngaihtuah belh zêl bawk a. Kum1899-ah Hlabu hmasa ber, hla 18awmna copy 500 Calcutta-ah anchhuttîr a. A hnuah an belh tazêl a. Kum 1955 a\ang pheichuan hla chu Music-a chhiartheihin Tonic Solfa nên an chhuta nghe nghe a ni. A hnuhnungber kum 1992 Centenary Edi-tion-ah hla 537 a la awm zui tazêl a ni. Kristian Hlabu bâkah,Hla Thar bu te, Naupang Hla bute, Hla bu dang tam tak mimalleh pâwl hrang hrang siam kanlo nei ta. A ropuiin hêng zawngzawng hi Pathian chawimâwinaleh ropuina atân ni zel se.

Harhna 1906, 1913, 1919, leh1935-ah a lo thleng a. Hêngharhna hian Mizoramah hla atipungin Music-ah min tiharhlehzual tia sawi theih a ni. Kum1919 harhna hnu lam a\angchuan Mizo ngeiin hla an lophuah ve ta a. Solfa lehlêngkhâwm zaia sak chi hla tamtak kan neihna bul a ni. Harhna

nnnnnnnnnnnnnnn RIMAWI

� Upa Lalrinmuana

KRISTIAN HNUAMUSIC LEH MIZOTE

Page 29: Kristian Thalai May 2011

May, 2011 29

a lo thlen apiangin (a tih theihang chu) thu aiin hla-in mipuinun leh Kohhran nun a chiahthûkin a luhchilh zual zâwk a.Ringtu hmasate zaiin aninpâwlkhâwm a, pi pu zai leh anhla thlûk zûl zui deuh siin, Solfathlûk lam pawt tel deuh bawksiin Mizo hla thlûk thar -Lêngkhâwm zai a piang niin alang. Missionary te�n Tonic Solfaleh Staff Notation te chu Sun-day School-ah naupangte anzirtîr \hin a. Kohhran dintirha\ang rêngin Mizo Kristian te�nPathian fakna hla an zirna hmun\ha ber chu Sunday School a ni.Chuvângin Sunday School chukan rama Music \han lehhmasâwnna bultumtu ber, michherchhuahna hmun (Pûm) ani. Tûnah erawh chuan K.|.P. inhma laiin mawh a phur ta deuhber niin a lang.

Zosâphluia khân Solfa lehhlasak hi rawngbâwl zêl nân a\angkaizia a hria a. Zosâptharalo chhuah hnuah phei chuansolfa zirtîr an uar zual a.Mizofate solfa thiam tîr tumanasa taka beitu chu Pi Zaii (KatieHughes) a ni a, a ni hi ahlawhtling hle. Missionary lehKristian mithiam hmasa tezârah solfa te zirin, zaipâwl tedin a lo ni ta zêl a. Kum 1929-ahSylhlet Inkhâwmpui-ahMizoram a\angin Zaipâwl

tihtlâk ve deuh Pi Zaii hoin ankal a; Lahore khawpui leh achheh vêl tlawhin kum 1933-ahPi Zaii ho bawkin an kal leh a.Hetih hunah phei chuanHalleluiah Chorus leh Messaiahhla \henkhatte pawh an sathiam ve tawh hle a ni. Tûnahphei chuan khawvêl ram hranghrangah Mizo zaipâwl terawngbâwlin an chhuak ta fomai, thil lâwmawm tak a ni. Ahnam anga sawi phei chuanMizote hi hla bu en lova huhovahla sa tam thei ber kan ni hialang e. Dr. Sam Kamaleson pawhkhân, �Vân Zaipâwlah pawhMizote hi in tam ber ka ring,� a tihhial kha.

Music/hla chuan mihringnun pumpui mai hi a hual vêl veka, Mizoah hian a dik bîk zual emâw a tih theih. Lungngaihin minhnêmtu ber chu hla a ni a, lâwmhunah pawh hla bawk chu a\angkai ber hial ang e. �I \ahchuan hla in a \ahpui ang che a, ilâwm pawhin hla bawkin alâwmpui ang che,� tia Moody-a�na sawi hi a dik hle mai.Augustin-a pawhin, �Hlasak hi\awng\ai vawi hnih nên a inhen,�tiin a sawi a. Hla sa tam, zai michuan Pathian an pâwl tam bîka lo nih reng chu.

Kohhran chanchinah thilchiang tak awm chu hla/music

Page 30: Kristian Thalai May 2011

30 KRISTIAN |HALAI

\han chhohna leh hmasâwnzêlnaah Kohhran chu a bultumtu a ni \hin. MartinLuther-a (1483-1546) Kohhransiam \hatna bul tumtu berpawhin a ngai pawimawh hle.Ani hi siam\hatu ropui a nihrualin hla siamtu ropui lehphuahthiam a ni bawk. Sam 46-na tlawhchhana a hlaphuah �Kan Pathian Kulhpuinghet a ni� tih phei chu Kohhranpakhat phei chuan Thlarautamtak hruai botu ti hialin ansawi a nih kha.

Luther-a chuan , �Mitininmahni \awngin Bible leh hla an nei\heuh tûr a ni� tih te, Hla hi Bible,

Pathian thu dawttu a ni, tiin azirtîr \hin a ni. Chutiang khawpchuan hla chu a ngaipawimawhin a dah chungnunghle a ni. �Kohhran nung leh nuamchu, hla sa \hin / zai \hin Kohhran ani,� an ti a. Hla chu Kohhranthapui leh chakna hnâr ber a nihavângin kan dah pawimawh a.Kohhranah hmun laili a chan zêla \ûl ang. India ram Kohhranhruaitu pakhat chuan, �MizoKohhran a din chhûng chuan zai hia reh tawh lovang a, Mizo Kristiantean zai chhûng chuan Kohhran hi anung reng dâwn a ni,� tiin a sawia. Kohhran nung tak kan nih zêltheih nân hawh u, Pathian fakini zai zêl ang uw

(He thu hi kan Upa Lalrinmuana, General Secretary, K|P ziak a ni a. MSSU Residential

Training Paper �Music� tih ami lâkchhuah a ni)

Nang hi ka siam che alâwm

Vawi khat chu Pathian mi pakhat hi thlasik khaw-vawh vin laihian khawlaiah a lêng chhuak a. Kawtthlêr pakhatah hian hmeichhenaupang pakhat retheih hmêl tak hi a hmu ta a, kawr hak tûr \ha pawha neih loh avângin vawt tiin a khûr beuh beuh va.

Ina a hâwn hnu chuan hmeichhe naupang tân chuan a \awng\aia, a \awng\ai tâwp lamah chuan, �Lalpa, engati nge hmeichhenaupang kha khatiang kha tawrht$r i phal? Silhfên \ha pawh a nei lova, engati nge i tuam hlâwm loh? A chungah eng emaw tal i ti loh?tiin Pathian a zâwt a.

Pathian chuan a \awng\aina chu a chhâng mai lo; mahse zânah amut hmunah Pathian chuan, �Ka fapa, kha hmeichhe naupang tân khântih ka nei asin. Nang hi ka siam che alâwm,� tiin a rawn chhâng ta a.

Page 31: Kristian Thalai May 2011

May, 2011 31

HRISELNA nnnnnnnnnnnnnnnnnnnn

M îtliam hi a awmtîrtu chuvirus a ni a, inkai awl tak a

ni. Kum naupang lamin an veiber a, kum 40 chunglam chuanan vei meuh lo.A nat dân tlângpui

Khawsik seng seng lehluna-in a in\an a, a vei chu a chaungawih ngawih a, chaw châknaleh mei châkna a nei lo va, luaka chhuak a, an luak vak theibawk. Kaw\halo in a zui theibawk a ni. Hetianga awm hnuni reilote a\anga chawlhkâr hnihchhûngin mit a lo eng a, a nasatchuan ka chhûng te leh vuntepawh a eng chhuak thei.Naupangah chuan nghâwnga\hâlbête pawh a lian thei a, Lâ atla thei a, thinlian hian nikhawhrelo va awmna a thlen thei a, athihpui theih a ni.

Temparature climate-ahchuan favângah leh thlasikah alêng a. Mizoramah chuan ruahtuitlâk tirh hian a lêng ber \hin.Inkai dân :1. Mîtliam hi inkai awl tak a ni

a, mîtliam vei zun leh êkinintûr a tihbawlhhlawha\angin a ni ber a, êkin ruahsûr laia kawr a sah kan chîn

MÍTLIAM/THINLIANMÍTLIAM/THINLIANMÍTLIAM/THINLIANMÍTLIAM/THINLIANMÍTLIAM/THINLIAN(Infectius Hepatitis)

� Dr. RamfangzauvaDy. Director, Malaria (M), DHS

te, zunin kawra siam kan chînte hi kan inkaidarhna ber anih a rinawm. Chu chuantuikhur leh tui in tûr kanlâkna a tibawlhhlawh a, zunleh êk a\anga natna hrik chukan sah telin, kan semdarh ta\euh \hin a ni.

2. Mîtliam veiin a inthiarin kuta silfai tâwk lo va, eitûrkhawihtua a \anin.

3. Thisen inpêk a\angin.4. Mitliam vei hman hnu hriau

leh inchiuna syringe tihthianghlim tâwk lohvin.

5. Intihpem palh leh in hiah pilha\ang tein inkai theihah an ngai.

Invên dân :Tho hian mihring êk leh ran

êkte hi an duh a, tui awmnahmunahte leh hmun hnâwngah tehian an fu khâwm a, chuvângin :-

*Mîtliam zun leh êkte chu thoina bawm theih lohvin siam tûr.

*Mîtliam vei chuan a inthiarzawhin kut fai takin a sil tûr a ni a,a theih chuan ei tûr lam khawihtuatân hman loh tûr.

*Tui chhuanso dahvawh chhin\hat chauh in tûr.

Mîtliam awmtîrtu hicentigrade 60 thleng a dam theia, chuvângin tui chhuansobawrh bawrh tûr a ni. Ekin lehzunin hi tuikhur leh Public WaterPoint bulah a awm tûr a ni lo.

Mîtliam i vei chuan a rangthei ang berin damdâwiinemaw damdâwi thiam emawpan ang chew

Page 32: Kristian Thalai May 2011

32 KRISTIAN |HALAI

Hriatzauna

INCHEINAIncheina hi thil pawimawh

tak, kan rilru puthmang leh kanzia târlangtu a nih fo avânginngaihthah chi a ni lo va.Rawngbâwltute tân phei chuanincheina hi uluk a \ûl lehzual hlemai. Fai, fel leh zahawm takainchei hi hmân a\anga tûnthlenga Kohhranho kaninzirtîrna a la ni reng.

Incheina fai leh zahawm apawimawh kan tih rualin a nihdân tûr anga hâk loh chuan mînuih \êt \êt hlawh theihna a nihavângin uluk leh a nih dân tûrang thlapa inchei te pawh kanzir ve zêl a \ûl hle.

Tûn \umah hian mipaincheina pakhat, suit/coatchungchâng kan sawi dâwn a.Rawngbâwltu, Upa leh Pastor-tebâkah K|P member-te pawhinInkhâwmpui leh Kohhranhunpui hrang hrangah te Suit hikan hak nasât a nih avângin kanhriat tlân leh zawm atâna \hatekan ziak dâwn a ni.

Suit : �Suit� kan han tih mai hianrilrua lo lang nghâl chukawrchung (coat, American-hochuan �jacket� an ti) leh kekawr,

rawng inang chiaha \hui a niawm e. Kawrchung leh kekawrbâkah waistcoat (Americanchuan �vest� an ti) a tel hian�Three piece suit� an ti a,kawrchung leh kekawr chiah anih hian �Two piece suit� an ti.

Suit \hui hrang : Suit chi hranghrang a awm a, a danglamna chua kawrchung \hui dânah a nideuh ber. Hetiang hian an \henhrang -1. Two button suit : Kawrchung

hmaah kawrkilh pahnihchauh vuah a ni. American-hovin an ha nasa a,khawvêlah pawh hâktlânglâwn ber a ni awm e.�single breasted� a ni.

2. Three button suit : Kawrchunghma lamah kawrkilh pathumvuah a ni ve thung a, heipawh hi �single breasted� a ni.

3. Italian suit : Kawrchung hmaphel dinglam a veilamin khuhdeuh hlap thei tûra \hui hi ani a, �double-breasted� an tideuh kher \hin.

4. Mandarin suit : Kawrchungnghâwng tung, tâwi, thlehloh ang chîho hi a ni.Khawchhak lam kawr

� John LalhruaitluangaRamhlun North

Page 33: Kristian Thalai May 2011

May, 2011 33

nghâwng anga duan a ni a,nghâwng thlenga kilh chîpdeuh chaih theih tûra \hui ani. �Oriental suit/Nehru suit�an tih \hinte nên pawh hian ainhnaih viau awm e.

A chunga kan sawi tâkbâkah khian one button suit,�fourbutton suit etc. te pawh a awm a.Hêng bâkah hian kamisnghâwng ang deuha \hui,nghâwng thlenga kilh pum vektheih a awm bawk. (Hetianga\hui hi internet-ah ka�n zawngngial a, ka hmu zo tlat lo).

Kawrkilh kilh dân tûr dik : Suitemaw kawrchung chauh emawpawh a hâk dân tûr dika hâk lehhâk loh a lanna chu kawrkilh kilhdânah hian a ni ber a, hetiangakilh \hin tûr hi a ni.

Kawrkilh pahnih awm (twobutton suit)-ah hian a hnuaizâwk hi eng lai maha kilh loh tûra ni a. Kawrkilh chung zâwkerawh hi chu din lai chuan kilhtlat tûr a ni thung. Kal lai pawhinkilh mai hi a mâwi ber a, kilh lohpawh thil sual chu a ni lem lo.

Kawrkilh pathum awm chi(three button suit)-ah pawh hiankawrkilh hnuai ber hi eng laimaha kilh loh tûr a ni a. Kawrkilha laia mi chauh emaw, a lai leh achung ber kilh kawp emaw hi akilh dân tûr chu a ni.

�Double-breasted suit�-ahhian kilh tûr pakhat chauhemaw, pahnih emaw a awmtlângpui a, pakhat chauh hi kilh

a ni \hin. Kawrkilh chung zâwkchauh kilh hi a kilh dântlânglâwn chu a ni a, a \hui dânazira a hnuai zawk chauh kilhpawh an awm tho bawk.

Kawrkilh hnuai ber kilh lohchhan : England lal \hin, KingEdward VII (Victoria-i fapa) khaa thau êm avângin kawrkilhhnuai ber a kilh thei lo va.Lalberin a kilh loh tâkah chuan akhua leh tuite pawhin an chîngzui ta a, khawvêl tih dân a ni zuita a ni, an ti.

Thildang :1) Kawrchung veilam chunglama

ipte hi pen paina tûr a ni lo.2) Kawrchung hnung kak hi

pakhat chauh emaw, pahnihemaw, kak miah lo emawpawhin \huitîr theih a ni.Double-breasted-ah hi chuanhnung kak pahnih awm tûrangaih a ni deuh \hin.

3) Kawrchunga ipteah hian apian timâwi lo khawpa thilah loh hi a mâwi ber fo.

4) Kawrchung hi �fit� deuhzaiha \hui hi a mâwi ber a,thâwl lutuka hâk hi kanmâwipui lo fo.�Suit� hâk dân hi chiang

lehzuala kan hriat duh chuanInternet-ah a en theih reng a.�Google�-a luha, �How to buttona suit� tih emaw �How to wear asuit� tih chhut mai tûr a ni. TVleh film kan en \hinah te pawhchîk lehzualin a en theih awm ew

Page 34: Kristian Thalai May 2011

34 KRISTIAN |HALAI

KANTURûlchâwm Br. &

Sairâng Br.

RULCHAWM BRANCH

K ristian |halai Pâwl,Rûlchâwm Branch hi April

2, 1981 ah din a ni a, kumin hianmember 178 an ni. Kum 2011chhûng atân Sub-Committeehrang hrang - Programme,Decoration leh MusicSub-Committee-te an siam a ni.

Thlatin thawhleh zânvawihnihnaah Branch Committeean nei \hin a. Thawh\an zâninkhâwm hi Sermon, FaithPromise Nite leh thupui zirho nânan hmang \hin a. Kum 2010 khânchawhrualin thawh\an zâninkhâwm 26.91% an ni.

Pathianni tlaiah Fellowshipneiin - Hla zir, |awng\airual,Variety Programme leh zaiho nânan hmang \hin. K|P Day pualinSocial Work neiin an hnatlâng\hin a, thilpêkte lakhâwmindamlo harsate kan nân an hmang\hin bawk.

K|P member Biak In hawnganupui/pasal nei an awmin Branchhmingin lawmpuina thilpêk lehchawimâwina an hlân \hin a.Sound system tihchangtlunkawngah \hahnem an ngai hle.Nikum khân Sound system lei nânKohhranah ` 40,000/- anchhûnglût bawk.

An sum lâkluh dân tlângpuitechu - Faith Promise, Group Budget,Inkhâwm thawhlâwm, Committeethawhlawm, Balhla hralhna lehlung lâk etc te a ni. Rûlchâwm Br.hian Balhla leh Nimbu huan zautak an nei a, tûnah hian Balhla rahan seng mawlh mawlh tawh a, Nimbupawh a rah an seng \ep tawh a ni.

Kum 1996 a\angin Branch K|Pchanchinbu �|halai Inlêng� chuchâwl lovin an chhuah a. Kuminhian copy 130 an chhu a ni.Kristian |halai hi copy 48 lainnikum aiin copy 15 in a latu anpung a, \an an la zêl bawk a ni.

Synod Mission Board hnuaiahan member Missionary pasarih antîrchhuak tawh a. Tûnah hianMissionary 1½ an châwm mêk a, tamzâwk châwm belh tumin \an an la hle.

Kum 2011 hian an hmalâknalangsâr atân Sound systemtihchangtlun leh K|P GeneralConference kalna tûra sum dah tean project a ni. Member hla tehnuhhnaih kawngah chak zâwkahma an sawn theih nân ni 7th

March, 2011 zân khân Branch lehGroup Committee member-teintuaitharna/infuihtharna hun anhmang a, nasa zâwkarawngbâwlhna hlen tûrin \an anla nasa hle a niw

Page 35: Kristian Thalai May 2011

May, 2011 35

SAIRANG BRANCH

Kristian |halai Pâwl, SairângBranch hi kum 1954 April

ni 5 -ah, Dâwrpui Bial an nih laiadin a ni a, kum 2004, April ni 5khân ropui takin an BranchGolden Jubilee hi an lo lâwmtawh a ni.

Kum 2011 hian K|P membermipa 207 leh hmeichhia 104, anvaiin member 311 an awm mêka. Kumin hian Branch hmalâknatichak tûrin Sub-Committeepanga - Evangelism, Reception,Music, Drama leh ProgrammeCommittee-te an din bâkah,Group 4-ah an in\hen bawk.

Pathianni chhûnah fellow-ship an nei \hin a, an Kohhranmi thi an awmin Pathianni hunremchâng hmasa ber tlaiahinkhâwmpuina an nei \hinbawk. Pathianni zân inkhâwmbân apiangin Biak In-ah\awng\airualna hun an hmang\hin bawk a ni.

Tin, Kohhran Zaipâwl \hatak an nei thei reng a, kârtinningani zân apiangin hla an zir\hin bâkah, thlatin ningani zânhnuhnung ber hla zir zawhahBiak In-ah Bethel an nei \hinbawk. Zaipâwl member atânhian inpêkna form siamin mahniduh thu ngeia inpe te chauh lâkan ni a, kumin hian member 80vêl an inpe a ni. KohhranProgramme pawimawh lehInkhâwmpui hrang hrangah te

hla an rem thei reng a, anmember zîngah Biak In hawnganupui pasal innei an awmin hlaan rem sak \hin bâkah, lawmpuinathilpêk an hlân \hin bawk.

Pathianni apiangin "K|PINLÊNG" chanchinbu antichhuak \hin a, kumin hianKristian |halai hi copy 83 lainmember pakhatin copy 3.7inchhiar\âwm \hin ang an ni a,\anlâk lehzual an tum hle.

Thlatina K|P Lehkha Ip anlâkkhâwm \hinte, Group Budgette, Inkhâwm thawhlâwmte lehinhlawhna remchâng an hmuha\anga an sum thawhchhuah techu an sum hmuhna tlângpui ani a, nikum 2010 chhûng khân` 1,00,000/- (nuaikhat) chuangzet an thawk chhuak a ni.

An Branch a\ang hian Pastorleh Missionary chhuak an awmnual tawh a, kumin hianBranch hmingin Missionarypahnih (2) an châwm mêk.

Thawh\an zân inkhâwm hiSermon, Short Sermon, Sharing,Thupui zirho, Hla zir lehRamthar Programme tein hunan hmang \hin.

Kohhran kut ke nih an tlinêm êm a, Kohhran, Bial lehCentral lam a\anga tihtûrawmte rêng rêng \ha takin an tithei zêl a. April 5, kha an BranchRising Day a ni a, hemi pual hianAizawl Civil Hospital tân thisenunit 35 an pe a, thisen petute himipa 27 leh hmeichhia 8 an niw

Page 36: Kristian Thalai May 2011

36 KRISTIAN |HALAI

Keimahni

n March ni 6, 2011 (Pathianni) khân K|P General Conference vawi 54-na thlengtu tûr Organising Committee hnênah Central K|P \anpuina` 2,00,000/- (nuaihnih) hlânin Thênzâwlah hruaitu \henkhatte an kal a,Organising Committee nên hian inkawmhona \ha tak an nei a ni.Thlengtu puihna hi ̀ 4,00,000/- (nuaihnih li) a ni a, a bâk hi remchângahla pêk leh tûr a ni. Hruaitute hian chawhnu inkhâwmah ThenzawlKohhran hrang hrang - Field Vêng, Vêngthlang, Kanan, Vênglai, Dinthar,Vêngthar leh Buangpui Kohhranah te hun lo pein thuchah an sawi ani. Hruaitu kalte hi zaithiam - P.B. Liankhuma, Melody Zothansangi,Lalrinfeli, Nancy Zothanmawii, Zoramchhani, Lalmuankimi ten an\awiawm a ni.n March ni 18-20, 2011 chhûng khân Ramlai Presbytery K|P Meet,Thenzawl Field Veng Kohhranah neih a ni a. He hun hmanpui hianSynod Choir bâkah Pu H. Liantluanga leh Dr. Samuel VanlalthlangaCommittee member-te an kal.n March 25-27, 2011 chûng khân Khawzâwl Dinthar Kohhran Biak In-ah Khawzâwl Dinthar Bial Leadership Training neih a ni a. Training-ahhian mi 57 an tel a ni. He hun hmanpui hian Pu Lalthanmawia leh PuSaizamliana Sailo, C/M- te an kal a ni.n March ni 26, 2011 (Inrinni) khân Mizoram State TobaccaControl Society buatsaihin vaiho dona chungchâng Workshop, I&PRAuditorium Conference Hall-ah neih a ni a, hetah hianCentral K|P aiawhin Pu Lalrohlua leh Pu R. Lalhmingthanga,C/M- te an kal bawk.n April ni 2, 2011 (Inrinni) khân Ngopa Bial K|P Leadership Training,Ngopa Kohhranah neih a ni a, training-ah hian mi 69 telin he hunhmanpui hian Pu Lalmuanawma, Traesurer leh Tual Upa ZothangzualaChhangte, C/M-te an kal a, hruaitu kalte hi zaithiam Nl. P.C.Hmingthansangi, Chanmari West in a \âwiawm a ni.n April ni 5, 2011 (Thawhlehni)-a neih PYF Central Committee Meet-ing, Shillong-ah Pu Vanlalfinga, Fin.Secretary, CK|P chu a kal a, thupawimawh tak tak an rêl a ni.