Kohhran Beng July 2013

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    1/33

    Kohhran Beng July, 2013

    July, 2013hian Kohhran Bengcopy 11,000 chhut a ni

    A chhnga thu awmte

    Thla Tina Tel thn

    @ BIBLE- BaptistKohhran innghahna

    - Rev. Lianchhunga 3

    @Nang muhil tho la,i Pathian ko rawh

    - Upa C. Biaksanga 12

    @ Chibai bukna leh ngenna- Chief Editor 15

    @ Zosap kan \awng\aisak\hin la dam te

    -Rev.Dr.C.L.Hminga 16

    @ Pathian min hruaina

    -KL.Biakchungnunga 20

    @ Serkawn Joba- Rev.B. Thangchina 26

    Editorial - 2

    Tunhnai Khawvel - 10

    Zawhna leh chhanna -11

    SUNNATE-29

    Upa K.Lalchungnunga

    Upa B.Lalthanmawia

    Upa K. Rokima

    Thlir dan dik

    @

    Pathian hnenah \awng\ai la,

    mahse i lawng chu kar tho

    vang che. - Russian Thufing

    @Hlimna kawng khat pakhat

    a lo inkhar chuan a dang alo inhawnga; mahse a inkhat

    zawka chu kan en reng \hin

    avangin kan tana lo inhawng

    thar chu kan hmuh \helh \hin

    a ni. - Hellen Keller

    @

    Harsatna a lo thlen hunah

    chuan i nunah a tel ve a ni

    tih hriaiin lo inring lawk sa

    la; dak chhuak chungin lo

    hmachhawn la, Nang aiin

    ka lian a ni, min hneh thei lo

    vang, ti ang che.

    - Ann Landers

    Internet hmanga Kohhran

    Beng dawr \hinte [email protected]

    ah zawk hian le.

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    2/33

    Kohhran Beng2

    Editorial:

    Kohhran Rorelna

    Russia ram lal rorelna hnuaia a awm lai khan ni khat chu an

    lalCzarchuan lal in bula a huan mawi tak chu fangin a kal

    kual v>l a. Chutia a fan v>lnaah chuan santiri (vengtu) pakhat

    hian hnimbuk chhet> uluk deuh maia lo v>ng hi a hmu a.

    Mak ti deuhin Eng nge i tih a? tiin a han zawt a. Santiri

    chuan, Ka hre lo, thup>k zawmin ka awm a ni, a ti a.

    Czarchuan Captain hnenah, Engati nge saw hnimbuk chhet>bulah sawn duty dah ziah a ngaih? tiin a zawt a. Captain chuan,

    Hun rei tak ata tawh he dan thup>k hi tih reng a lo ni tawh a,

    mahse a chhan erawh ka hre lo, tiin a chhang a. A chhan leh

    vang zawn chhuah tuma a beih fe hnuah tu man engtia rei nge

    khatianga an lo kalpui tawh tih hria r>ng an awm lo va. Tichuan

    hman laia thil chhinchhiahna lehkhabu chu haiin a zawng ta

    chiam a, a thil hmuh chhuah chu mak a ti kher mai.

    Kum 100 lai kal taah khan Catherine The Greatchuan rose

    pangpar kung pakhat a phuntir a, miten an rah chhiat lohnan santiri a ventir a. Chu pangpar chu a thihna a rei tawh a,

    a vengtu erawh chu tun thlengin an la indah chu lo niin. Mahse

    a vengtu pawhin eng nge v>n a tum tih r>ng an hre hauh lo

    anih chu maw le!

    Tunlai kan Kohhran Committee leh rorelna te hi bihchiang

    ila hetiang deuha tawngpawng roh hlur ringawt mai a awm

    thei fu awm asin. Eng nge hei hi kan tih reng chhan tih pawh

    hre tawh mang lo emaw, a hriat chu hriaa tunlai huna \angkaitawh lo emaw, tih laklawh tlat hi Upa leh Rawngbawltute

    hian neih a awl viau mai nia. Vawn ngai vuan tlat ringawt,

    hmasawnna tura hnawksak zet kan ni thei fu long maw? I

    inenl>t hlawm teh ang u.

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    3/33

    July 2013 3

    BIBLE:Baptist Kohhran Innghahna- Rev. Lianchhnga Khiangte

    Kum 100 chuang kal taa Spupa leh Pu Buanga ten MizoramaChanchin |ha an rawn thlen lai kha chuan Pathian Thu hi tluangtlamtaka hril leh zirtr a ni \hn a. Baibul thuchah pawmtu kan thlahtutechuan lungawi takin Pathian Thuawih an inti mai a ni. Mahse,kum tam a vei hmain sawi dn leh pawm dn hrang a lo piang a;inlahrang pwl tam takten ram danga pwl hrang hrang zirtrna lehinkaihhruainate an chaw lt ta bawk a. Chanchin |hain kan ramahkum 100 b a khuar meuh chuan Kohhran pwl chi hranga chhiartheih 100 dwn lai kan lo awm ta a ni. Hng pwl pnhleh zawngzawngte hian Baibul thu ken (themes/topics) \henkhat chngthlaninan pwl Thurinah an vuan hlawm a, Baibul chng chuam an nei farmai a. Hei vng hian Uar Bk Nei Pwl tia koh loh hleihtheih anni lo. Hng mte hian thu chawilr bk nei lova Baibul bu pum

    pawm ngawt mai chu a pwnlng e tia duhkhawp lovin, Thurinatna Baibul vuantu Baptist Kohhran chu Thurin mumal nei lovahan lehpuh hlauh lehnghl! Aw le, uar lai bk nei lova Baibul vuantuKohhran chu a awm thei dwn emaw i han thlrho teh ang.

    I. Baptist Kohhran chu

    Baibula Innghat Kohhran a

    ni: Khawvla Kohhran pwl(denomination) hrang hrang lo

    dinchhuahnaah hian a dinna trameizanghlaptu mi langsr bk anawm fo va. Chu m hruaina lehzirtrnate chu vawngin an humtlat \hn. Chutichuan, pwl angainhuikhwma din ni (rising day)chhinchhiah tr neiin an

    Kohhran hming atn an duhzwng tak hming an inphuah \hna ni. Baptist Kohhrante erawhchuan tu theology mah zui bk

    an nei lo va. Tin, engtik laia hepwl hi lo indinchhuak nge an nihpawh hriat a ni nahek lo.Mithiamten theory hrang hrangduang chhuakin an inrinsiak maimai a ni!1 Methodist Churchhistorian, Meada chuan,

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    4/33

    Kohhran Beng4

    Tlngte hi engtik laia lo indin nge

    hriat a ni lo ang hian, BaptistKohhran hi eng huna lo in\an ngetih hi hriat rual a ni lo, a lo ti ani.2 Khawvl Kohhran lian ni sia din hun sawi thei tmah anawm lo va; tin, an Kohhranhming hi anmahni inphuah a nihek lo. Harsatna leh nkchpnanasa tak krah pawh Isua Krista

    an rinna puangchhuakaRingtuBaptisma an ngaihpawimawhtlat avngin pwl dangten tihelnn Baptist-ho tiin hming anvuahsak a, chu chu an pu hlenta mai a ni. Chumi awmzia chu,Baptist Kohhran lo dinnaah hianmihring hming a lang lo va, mihring

    thiltih a ni lo kan ti thei ang.Kan thusawi tifiah leh

    zualan Protestant Kohhran\henkhatte chanchin i han thlrthuak thuak teh ang.LutheranKohhran hming chawi chhanchu a dintu Martin Luther-a ani. Chuvng chuan LutheranPuithiam chuan nemngheh anihna tr chuan AugsburgConfession asign a ngai a ni.Kan hriat tel tr chu, MartinLuther-a kha mihring ve tho ani a; a thu chhuakte kha PathianThu anga dik lo thei lo (infallible)

    a ni ve lo. Tin, Roman Catholic

    a\angin tlchhuak mahse a lochawrchhuahna Kohhran a nihmiau avngin hransan theih lohkalphung (tradition) tam tak,entrnn, nausn baptisma te lehserh-sng \henkhat a paipwna, a vawng zui tlat a ni.Methodist Kohhran pawhin adinchhuaktu John Wesley-a

    zuiin Methodist Discipline anzui a \l a. Chutiangin,Reformed Kohhran chuanZwingli-a leh a thurinpuanchhuahte an zui ve bawka.3 Seventh-Day Adventist-techuan kum zabi 19-na laihwlazl anga awm \hn Pi Ellen

    White-i ngaihdn leh tihdntechu kum tam a vei hnu pawhinan sawi chhuak fo lo thei lo va.A zuitu tam tak chuan Thupuan19:10-a, Isua hriattirna thu chuthu hrilhna thlarau a ni si a, tihkha Pi White-i chungah hian aawm a, a zirtr apiang chu hlova pawm tr an ti mai a ni.4

    Presbyterian Kohhran

    chuan John Calvin-a zirtrnazuiin Westminster Confession(1646) hmaah a \hing\hi tr ani. Calvin-a hi pa ropui takzawng a ni meuh mai. Daktawr

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    5/33

    July 2013 5

    ngainathlawh tak mai Gui

    Patin-a chuan kum 22 chauhvaupa a nih laiin Calvin-a chuEurope rama lehkhathiam bera lo ti mathlwnlovin;5 ErnestRenan-a pawhin a damrualpuite znga Kristian \haber-ah a chhl hial a ni.6

    Nimahsela famkim lohna phuarvl hringmi changlai a ni ve miau

    va, a zirtrna tam tak chu akawiangla zui a rem vek lo. ARuatlwk Theology te ngatphei chu kum tam tak chhngkhawvla Chanchin |ha hrilhdarhna hna ti\huanawptua ngaiha ni. Mahse mahni Kohhranhnrkaitu ber thlauhthlk thiang

    hek suh le, Presbyterianmithiamte chuan a zirtrnathlehnm chu Neo-Calvinismtia vuah talin vawn nun lehchawilr an la rawt fan a ni.7

    Baptist Kohhran chuKohhran zaln, CongregationalKohhran a ni a, tu mitmeimah vntr an nei lo. Baibul zirtrnate chu

    an huntawng (context)mamawhna ang zlin an chhawra, an zirtr mai a ni. Khawvlamithiam leh hruaitu ropui tam takhi Baptist mi zawng an ni ngei e;nimahsela, chng mte thiamna

    leh zirtrna chuan he Kohhran hi

    a kaihruai ve lo a ni. Baptist-hochuan thurin an do tihna erawh ani lo; Baptist Kohhrante chuanthurin leh inkaihhruai dn fel takan duang fo zwk a. Nimahsela,t p th leh hl emaw zui velovin Pathian Thu Thianghlimchuan a phuarkhwm zwk a ni.Pathian Thu chuan, Pathian

    Lehkha Thu zawng zawng hiPathian thwk khuma pk a ni a,zirtr kawngah te, thiam lohchantr kawngah te, zilh kawngahte, felna zirtr kawngah te a swtbawk a ni, a ti a ni (II Tim. 3:16).Chuvng chuan, Baibul thte hi,mi thiam leh ropui chungchuang

    pawh nise, mihring thtea thlawprinawm emaw, thuam changtluna \l lo a ni.

    II

    Ringtu Baptisma Sacrament

    Kohhran pwl tinte hianPathian Thu vuantu nih hi kanhauh \heuh mai a. Amah-erawhchu, Baibul zirtrna

    hnwl hmingpu hauh si lo hianPathian Thu kan vawn dn hia lo inchen lo thei hle a ni tihkan hriat a \ha a. Chu chubaptisma chung-chngah hiana chiang viau mai. Kohhran

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    6/33

    Kohhran Beng6

    \henkhat chuan an ngai thutak

    teh chiam lo va, a chan dnthuah pawh duhthlang thei angmaiah an inngai a ni wm e.Mahse kan Baibul hian duhdn dna inbaptis phalna minpe hauh si lo. Hetih lai hian\henkhat lahin an la ulh lutukover ve thung a, a chan dntr taka chan loh chu Vnram

    chnnaah an chhuah ve hmiahbawk! |henkhat erawhin hekan Lalpa thupk (Mat.28:18-20) hi mnah thlkin baptismaan nei lo hrim hrim.

    Tirhkohte Thiltih 2:41-ahchuan Petera sermon a\anga mi3000 lai an pianthar thu kan

    hmu a. Hng mi 3000-te hianIsua Krista thihna, thlna phma nihna leh, a thawhlehna an\wmpuina lantrin baptisma anchang a. He thu a\ang mai pawhhian Baptisma hi Kohhran thilserh leh ringtute tihmkmawh anihzia a lang. Tin, kan hriat teltr chu baptisma chan hmainrinna a lo lang hmasa hi a ni.A thu zawm apiangin baptismaan chang ta a tih a ni kher ani.8 Chuvngin baptisma hingaihhlut luatah chhandamnahlawh-chhuahna kawng ang

    maia chawisn chi a ni lo va.

    Krista thisen tuisika pawlhtumna hian Vnram min thlentra Pathian thisen rinngamtwk lohna a kwk a ni.

    Baptisma chantrtu tr (abaptis-tu tra tirh Zirtrte)hnnah kan Lal Isuan Pa lehFapa leh Thlarau Thianghlim

    hminga baptis trin a hrilh a(Mat.28:19), chuti ang chuantih ngei tr a ni. Baptismachangtu trte chu Isua hmingachang trin Peteran a hrilh vethung a (Tirh.2:38),9 chuti angchuan tih leh mai tr a ni.10 Tin,Isua hminga chang tih hi Isuathuneihna leh thupk anga

    chang tihna a ni.11 A chantrtutih tra Lalpa thupk lam enkna a changtu tra chan chhana chantrtuin a chham hlauh maite hi chu a khawlh l deuh a ni.Chutih laiin nausn duh lo, \aplawm lawm lo baptis-lui twklah bo lo. Hng Baibul thute hia nihna ang ang hian han chhiarteh: Tirhkohte 8:12,35-39;9:17-18; 10:44-48; 16:30-34.Nausn baptis hi engti tiha ti ngemaw kan nih le! BaptistKohhran chuan nausnbaptisma a pawm lo va, puitling

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    7/33

    July 2013 7

    baptisma a pawm hek lo; ringtu

    baptisma a ni a vawn tlat ni. Chuchu a Pathian Thu (biblical) ani. Tin, hnimphm ngeia chan tra ni. A chhan chu:

    1. Baibula a thumal awmzia

    avng hian. Baptisma tih hiGrik \awng thumal baptizeMizo \awngkauchheh atna

    chher chhuah (transliterated)a ni. A awmzia chu, Grikthumal chu Mizo\awnga letlinglovin Mizo sipel (A,Aw,B)-aziakin kan \awngah kan senglttihna a ni. Mizo\awngin a nihang angin dah dwn ila:phm,hnim pil, chiah piltih tr a ni.Thlawrleh theh tihna te hi chu

    Grik-\awng thumal dang daihrhantiz a awm a ni.12

    2. Thlarau lama a thil entr

    avng hian. Tirhkoh Paulachuan baptisma awmze ril lehthk tak chu thiam takin asawifiah a, hetiangin, Kei nizngah Krista Isuaa baptisma

    chang apiangte chu a thihnaahbaptisin kan awm tih in hre loemaw ni. Chuvngin a thihnaahbaptisma kan chanin, a hnnaphm vein kan awm; Paropuinain mitthi zng ata Kristaa kaihthawh ang khn, keini

    pawh nunna tharin kan awm

    theih nn (Rom 6:3-4). Ringtuchuan Lal Isua thihna, thlnaphma a awm leh athawhlehna a \wmpuina chutuia inhnim phm leh tui a\angalo tho chhuakin, baptismachangin a puang chhuak a ni.Inthlawr emaw, intheh emawhian chu chu a phawk zo lo

    hrim hrim a ni.

    3. Baibul hunlaia an tih dn

    a nih avngin. Baptismachungchnga tui a lo lan rngrngin tui tam tham tak a kwkzl a ni. Hng Baibul thte hichhiar chungin han mitthla teh,baptisma hi hetih hunlai hian

    engtin nge an chan i hmuthiamngei ang: Tin, Isua baptismaa chan veleh tui ata a chhuakta nghl a: tin, ngai teh, a tnvn a lo inhawng a, PathianThlarau chu \huro anga lochhukin, a chunga lo fu a hmua (Mathaia 3:16). Johanapawhin Ainon-ah, Salim khaw

    kiangah a baptis bawk a,chutah chuan tui a tam avangin;tin, mi an lo kal a, baptisma anchang hlawm a (Johana3:23). Tin, tui ata an chhuahchhoh veleh Lalpa Thlarau

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    8/33

    Kohhran Beng8

    chuan Philipa chu a la bo ta a;

    tin, mi tilreh chuan ani chu ahmu leh ta lo, hlim taka a kaltk zl avngin (Tirhkohte8:39).

    4. Kohhran hmasate tih dn

    a ni.History-a a lan angin kum250 AD hma lam zawng khachuan baptisma hi hnimphm

    veka chan \hin a ni. Kohhran\henkhatin inhnim anthlahthlam tkna chhan chutaksa bawrhswmna vng a nia. Tar chhumchhia lehdamloten baptisma chan anduhin, a remchn zwkavngin, khuma an mu lai chutuiin an thlawr \hn a, chu chu

    a Sp\awngin ClinicalBaptism an vuah. Hun inherzlah dam \ha lai reng pawh,inthlawr thlang zwk apiangtechu chutianga tihsak an ni ta maia ni. A chng hmasatu, RomanCatholic Kohhran pawh hiankum 1311 AD hma lam khachuan inthlawr hi officialtakinan phal ngai miah lo.13 Kantehfung tr chu,Remchnnange kan zui dwn PathianThu tih hi a ni. Baptist Kohhranchuan Baibula an tih dn ngeiatih hi a tih trah a ngai a ni. A

    dik takin, Baibul hun laia

    baptisma changte hianremchnna lei duh ngat se,bla tui chu nova suakchhuakinan inthlawr mai tr hi a ni a.Mahse chutiangin an ti ngai lo.Palestina ram ro lutukah, aharsa harsain tui tamna hmun anpan \wk \wk a ni ngai a; keinina awlsam zwk e tiin inhnim hi

    kan bnsan a rem lo vang.

    Tlngkawmna

    Kohhran ropuina chu a luleh a neitu Krista avng a ni a.He lei Kohhran hian PathianThu ang lova kal a siam a nihhlauh chuan a Lalpa kohna huma luah zo lo va, vn lam

    mithmuhah leh he khawvlhmaah pawh a ropuina atlahniam \hn. Thu \henkhat uartum lutukna avnga a danghlamchhiah a dik lo vang a.Mithiam leh ropuite thu-hlangaichnga kalsiam rl pawh afuh twk lo fo vang. Pathian Thuchu tehna dik ber leh awmchhun a ni reng tr a ni. BaptistKohhran ropuina chu a memberneih tam lamah a innghat lo va,a sum thawh chhuah tam lamina hril hek lo. A dinchhan leh aneitu Pathian duh dn hmu

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    9/33

    July 2013 9

    thiam trin a bei ang a, chu

    chuan a Kohhran kalphung lehinrlbwlnate, a zirtr dn leh arawngbwlna hawi lam a hriltlat tr a ni.

    (A ziaktu: Rev. Lianchhunga

    Khiangte hi BCM Pastor, tunaOrganiser, PAC (HIV/AIDS)

    hna thawka Hqrs. Office-a

    awm a ni)

    1 Secessionist, Anabaptist leh English Separatist Theory-te hi a

    langsr zualte an ni.2 Quoted in V. Lalzawnga,Baptist Kohhran Lo Pian Chhuah

    Dn(Aizwl: Author, 1989), (i).3 L. Duane Brown,Biblical Basis for Baptists(Houston: Author,

    1969), 11-12.4 Z.T. Sngkhma,An Danglamnate (Aizwl: Rinzwna, 1991),

    171.5 Quoted by Emmanuel Stickelberger, Calvin: A Life, trans.

    David George Gelzer (Richmond, Virginia: John Knox Press,

    1954), 16.6 Benjamin B. Warfield, John Calvin The Theologian, http://

    www.markers.com/ink/bbwcalvin1.htm7

    See H. Vnlalauva, Mizorama Pathian Thu Kalpui Dn lehCalvin-a Zirtrna, Calvina Zirtrna leh Mizo Nun, ed. C.

    Lalhlra (Aizwl: Calvin Study Centre, ATC, 2002), 18-37.8 See also Marka 16:16; Tirhkohte Thiltih 8:12&13; 16:14&15,

    31-33; 18:8.9 See also Tirhkohte Thiltih 8:16; 10:47,48; 19:5; 22:16.10 V. Lalzawnga,Zirtrna Him Twk Lote (Srkwn: Lit. Comm.,

    Zoram Baptist Kohhran, 2nd edition 1989), 145.11 P.C. Chuauhnna, Apostol-te Slhnu (Srkwn: Baptist

    Literature Committee, BCM, 1992), 76 & 80.12 Entr nn, Hebrai 9:22-na ang te.13 Brown,Biblical Basis for Baptists, 22

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    10/33

    Kohhran Beng10

    Pro Pastor Panga

    Ministerial Training

    BCM hnuaia Probationary

    Pastor hna kum 2 lo thawk tawh

    mi 5 te chu Ministerial training

    neiin AICS-ah thla thum chhung

    (June 5-Sept.5, 2013) awm

    turin an riahchilh mek. Chungte

    chu- Lalfamkima, FP.Lalnun-

    rema, Upa VL. Nithanga,

    Hmingthanzama Chawngthu leh

    Andrew Lalhmachhuana Fanai.

    Missionary 10 TrainingAICS-a Shekina Institute of

    Mission-ah kumin hian kanmissionary te zing a\angin ahnuaia tarlan mi 10 te hianDiploma in Mission Studies

    zirin an training mek, chungtechu:1. Nl. Lalduhawmi Sailo

    Yakhily Academy, Tripura2. Nl. Remlalpari Chawngthu

    BBS, Dhubri3. Nl. Lalhlimpuii Sailo, Tripura4. Pu HC.Lalhmunliana

    Betbonia, RCM5. K. Lalzuimawia AP East6. FH. Lallawmzuala AP West

    TUN HNAI KHAWVEL7. F. Zoramthara AP West8. D. Vanlaltuaia, Va\huampuia9. C. Lalkhingliana, Chawngte10.K. Lalrinawma Putlungasih

    BCM in Cable TV

    neitute ngenBCM Social Concern Com-

    mittee chuan TV-a kan thil hmuh\ha lote hi suala min hruai luttu,tipunluntu leh naupang lamtehruai khawlo theitu anih avanginfilm bawlhhlawh leh mipathmeichhiatna lama mite hruaikhawlo thei chhuah thuahfimkhur turin Cable TV neitute

    hnenah ngenna a siam.Missionary thar Panga

    Mission Board meeting-in tunhnaia a lak thar Missionarypanga te chu June 30 (Pathianni)khan July thla chawhma lama anthawhna hmun \heuh thleng turinLunglei Salem Biak inah a tirchhuak Chungte chu:Nl. Zodinmawii BA(Hons)B.Th;M.Div.d/o C. Lianngenga-Champhai.Nl.Mary Lal-muanpuii GNM d/o JospehP.Liana- Laipuitlang, Azl.Nl. Lallungawii Tong GNM

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    11/33

    July 2013 11

    d/o Rev. Dockson Tong-

    Vaseikai.Pu HS. ZodinglianaB.Com. s/o HS. Zatawna -|haizawl. Tv.LalsangzualaHnamte M.Div. s/o H.Dorem-thanga- Saiha

    BCM leh

    Gideon International

    Assembly-in a remtih angin a

    thlawna Bible semtu pawl tiahriat lar, Gideon International

    rawngbawlna chu BCM chuan

    a pawmpui (Recognised) a.

    BCM huam chhunga Tual-chhung Kohhran, Pawlho leh

    mimalte nen a remchan anga

    Pathian ram tana an thawhho zel

    theih nan policy a lo neihsa angin

    an thawkho thei ang. Hei hian

    sum leh pai \anpuina a kengtel

    lo vang a, Tualchhung Kohhran

    nena inbiakremna ang zelinthusawi leh rawngbawl a phal

    tihna a ni.

    Zawhna leh Chh^nnaZawhna: Kan Kohhranin Sunday School kum tawp exam hunatan December Sunday hmasa ber kan hmang thin hi NovemberSunday tawp berah ni ta zawk sel a, a \ha zawk lawng maw?

    December Sunday hmasa ber Bible Sunday hi programmedangin pawlh lovin Bible Society puala hman ni thei sela, BSIthuchah chhiar chhuah leh certificate hlan bakah TualchhungKohhran tinin BSI puala programme siam ni se la tiin duh dan lehngaih dan ka rawn zawt che a ni e.

    - K. Thanhlira, Ramzotlang, Serkawn,

    Chhanna: I zawhna hi a pawimawh khawp mai. Nang chauh

    ni lo, mi tam tak zawhna a ni reng a ni. I duh dan anga kalpui

    hi kan duh \heuh mai awm mang e. Amaherawhchu Sunday

    School zirlaibu buatsaih tura lo ruahman tawhte nen en milinKohhran tana \ha zawk tur na na na chu tihhlawhtlin ngei

    pawh a \ha ang. Tin, November Pathianni hnuhnung ber

    (Martarte Ni) leh December Pathianni vawi hnihna (Mission

    buh thar hlan ni) te nen pawh entel a ngai ang a. Thil tih

    rum rum chu a harsa deuh maithei e.

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    12/33

    Kohhran Beng12

    Nang muhil tho la,I Pathian ko rawh - Upa C.Biaksanga

    Kan Zoram khawvel hi a chiat taw hem avangin ringtutehikan in kuangkuah mai mai hi a hunt a lo. Jona chanchin atang hiani lo zir teh angu. Jona kha Pathian tirhnalam a kal duh lovin Tarsislawngahkhan a tlanbo ta a nih kha.

    Mahse thlipui na tak maikhan lawng chu a nuai ta a, api8l dawn ta a, lawng bungruatean thehchhuak a, tuvang a he thilhi lo thleng , lo awm nge ni tiinthum an vawr ta a, Jona chungaha tla ta a. A tawi zawngin Jonachuan Tuifinriatah hian min paihula he thlipui hi a reh mai ang, a

    ti a, tuifinriatah chuan hreh takchungin an paih ta a, thlipui chua reh ta thuap a, Jona dawlh turinPathianin Nghapuia ruat a, a lodawlh ta a ni. Nghapuikawchhungah chuan ni 3 leh zan3 a meng ta ran mai a ni.

    Kan Bible ah hian thil maktak tak kan hria a, Jona

    chanchinah pawh hian mithiamtechu an inhnial bap bap reng ani.Mithiam te ngaihdan hetiang hia ni (1) parable (tehkhin thu)mai ani lawm ni (2) Allergorical(hmehbel tehkhin) a ni mai lawm

    ni an ti. (3) Historical (thil lo awmngei) a ni tiin an hrilhfiah (4)Merical God (Pathian thiltihmak) an ti.

    Historical thil lo awm ngeiangai hi an tam ber a, Judakristiante pawhin hmanlaiatanga an pawm dan a ni. LalIsua ngei pawh khan tehkhin

    thu a sawi Luka 11:29 leh Matt12:39-40 Jona chhinchhiahnachauh lo h i chu an hnenah pekan i lovang a ti a.

    Jona chanchin hi i lo chhuiteh ang u: Rabi Eleazara chuanJona Nu chu Jerepta khuaahmeithai Elija lo mikhuatu, an

    chhang ei ai pawh lo petu kha ani a ti a, an chhangphut leh hriakte pawh lo tihpui saktu Belte phaitheilo neihtirtu kha an i a ti a,hmeithai fa Jona chu a thi ta, Elijakhan a tinung leh ta a nih kha.

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    13/33

    July 2013 13

    Lalpa hian ami koh te chu

    a tirlui tlat thin. Mosia teJeremia te, Jona pawhNghapui kawchhungah chuandawl zawrin a zawr ta Lalpa aau ta a, Nghapui chuankhawmualah a law chhuak ta.Lalpa chuan Ninevi khawpuiahchanchintha hril turin an sualtesim turin a tir ta.

    Eng vangin nge Jona hianNinevi khawpui ropui tak aChanchin |ha hrilh aia thih athlan. Ninevi hia ropui em em a,a kulh pawh 100ft a sang an i a,a chhah zawng pawh 50ft achhah a ni a, a thuah 2 na pawh50ft a sang a ni a, a zau zawng

    pawh ni 3 kal lai a ni.Mihring chengte hi an sual

    em em a, Zawlnei Nahumachuan, Thisen chhuah hmangkhawpui, kdawt leh inrawkhmang a khat a ti thlawt mai ani. (Nahuma 3:1) chuvangin Jonahian thi tho a a inrin avangin

    Tarsis lawngah a tlanbo a ni mailawng maw?

    Jona chu Ninevi khawpuiahchuan a kal ta a, ni 1 kalahNinevi khua hi in sual te in simloh chuan tun atanga ni 40 ah

    tihboral a ni dawn tiin a au ta a,

    Jona thusawi chu an lo pawm taem em a ni. Jona thusawi hmaBC 765 & 759 ah (kum 7 dan)Ninevi khuaah hripui tum 2 a lengtawh a, mi an thi tam em em ani. June ni 16 BC 763 ahAWKIN NI a pumin a lem a,chu chu Pathian thinur naah anngai a, an hlau em em an i.

    Chuvangin heng htil lothleng tawh avang hian Jonathusawi hi an lo pawm a, an Lalpawhin Saiip puan a sin a,chawnghei in tui pawh in lovinan ran thlengin saiip puan an sina, cahw an nghei a, an sualte chuan sim ta a ni. Pathianin an

    sualnate chua ngaidam taa ni.

    Khaile, keini kan ram pawhhi i han inbih chiangteh ang u,Lalpa zawnchhuah ram kan intithin maw? Lalpa hi a duh lohzawnga awm te chungah chuana thikthu hi a chhe viau a sin, kanrama chhiatna nasa tak lo thleng

    tur e, zawlnei ten an sawi bakahSap ram Canada te England lehNagaland ataqng te in Pathian awngei ni a na hrait hnuah kan thiltawh tur rapthlak zia te min rawnhirlh a nih kha. Kan Pathian hi

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    14/33

    Kohhran Beng14

    thikthu chhia Pa te khawlohna a

    fate, tuchhuan thelnga hrem duhPathian a ni a, tin, a mah tihtutechu tuchhuan thlenga malsawmthintu a nih kha i hre reng ang u.Tho la, i Pathian ko rawh.

    Ninevi khawpui ang bawkhian kan ram hi sual nain kan kahtta maw, kan sualna sawi tam a

    ngailo, hawina lam apiangah sualrimchhe pui puiin min ur reng a,Ninevi khawpui ang bawk hian,thisen chhuah hmang kan lo ti ta,tala kalhin awmzia a nei chuanglo,kan sualna te hi i sim ang u, hlem-hl>tna, corruptin kan tih mai hi atam ta, kan sawi s>ng lo. KanTarsis lawng, kan chhungkaw

    lawngah te hian kan tu leh fate nenkan chuang kim thei dawn em?

    Nova chuan an chhungkawhimna turin lawng a tu a, a makpate pawh, tuilet laka an him theihnaturin lawngtu ve turin a hrilh a,fiamthu ang lekin an lo ngaihsakta a nih kha, tuiletah an him ta lo.

    Lota pawh Sodom khuamei lehKat a kang tur kha chhuahsanturin hrilh ani a, an chhuahsan a,an him ta. Nova chhungte pawhlawngah an chuanga toilet lakahan him ta. Lalpa thupek zawmchu a va \ha em!

    Khai le, kan chhungkaw

    Tarsis lawng chu Van Jerusalempanin a kal ta vuan vuan mai le,lawngcaptainnu leh pa te u kanTarsis lawngah hian kan tu lehfate hi an chuankim theih lohchuan kan thinlung hi a va nadawn em. Kan kohhraninchhungkaw hapta a siamte hikan hmang \angkai em? Lal

    Isuan kan tan hmun a buatsaihvan Jerusalemah khian kanchhungkua hi kan l

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    15/33

    July 2013 15

    CHIBAI BUKNA LEH NGENNAA hmasa berin Kohhran Beng chhiartu zawng zawngte

    kan Lalpa Isua Krista hmingin Editorial Board aiawhin chibai kab

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    16/33

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    17/33

    July 2013 17

    an duh zawk tawh niin an hrilh.

    A lo upa ve tain a hriselna a thatawh lo nen a rilrua a duh leh atum ang chuan a ti thei tawh lova,a rilru pawh a hrehawmin karing. Hlupuii chuan e mail achanchin inhrilh tawn pawh aharsat tawh niin a hria.

    Kumthar hlim khan a

    krismas card chu alo thleng a,hriatrengna leh duhsakna a rawnthawn a, lehkha a ziak tel lo tlat,a la dam rih chu a ni. Hlupuiihnen atanga a chanchin kan hraitatang hian tawngtaisak dan chukan hre mai ang. I tawngtaisakzel ang u.

    Pi Sangi (K.A.Cox):

    Ani hi kum 90 hnaih ve tawh ani a, krismas card a thu tlem aziak chu a chanchin kan hriathnuhnun a ni, lehkhathawn ziakaharsat ve tawh niin alang. Alehkhathawn ka hmuh hnuhnunbrah khan Biak in pawh a thlengthei tawh lova, a awmna hmuna

    rei lote inkhawmna an neih thinahchuan ala tel thei a, biak inainkhawm pangngaia tel a chakthute a sawi a, a khua chu a hardeuh thin niin a lang. A krismascard ah chuan, Hmingatechhung leh thiante krismas

    lawmawmah chibai ka buk che

    u. Kum 2013 ah malsawmnatam tak ka duhsak a che u, PiSangi tiin a ziak. A kut ziak chua la tha bawkin ka hria.Tawngtaisak dan kan thiammaiin ka ring.

    Zopari Pa

    (Rev. R.F. Tucker):

    Ani hi kum 93 a ni tawh a, aupa ber nain Computerhmangin lehkhathawn sei fe femin la rawn thawn thei a, alawmawm hle mai. Nikum khanvawi hnih lai lehkha min rawnthawn a, krismas card a rawnthawn bawk a, a chanchin kanhriat tam ber a ni.

    Enkawl ngai ni tawha ainhriat avangin nikum Nay thlalai vela tang khan kum upateenkawlna, St. Johns House aha insawn ta a. Hei hi Oxfordkhuaa awm a ni a, a fanu Zoparitan pawh London atangin talwha awlsam zawk dawn a, a

    remchang a ni. A mit a fiah lotial tial a, buaipui ngai lutuk lo ala nih laia insawn hi thain a hriaa, Zopari nu nau Michael a abul hnaiah a awm lehnghal a, atan a tangkai a, hta a insawn hia tifuh hlein a inhria. Room

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    18/33

    Kohhran Beng18

    (Mat. 25:1-13)

    pakhat feet 12 bial aluah a, thil

    tam tak dahna a awm lova, anbungraw tam tak chu tihral angai a, an In, chhungkuaa hunrei tak an luah pawh a hralh taa ni. Zoram a an awm lai athlalak chi hrang hrang tam fe arawn thawn a, engemaw zat chua duhte hnenah pek a ni.

    Thil hriat reng theihna a neitlem tawh a ni. PastorSawiluaia te nupa thih thu kanhrilh tawh hnuin krismas carda la rawn thawn a, BCMGeneral Secretary PuLianngaian e mail in Pu Luaiaa thi tawh tih a hrilh a, a rawnchhannaah chuan Pi Engi ka

    tuarpuina min lo hrilhsak rawha la rawn ti leh tlat. Engpawhnise amah leh a fate pahnihZopari leh Stephana leh anchhungkua i tawngtaisak thinang u.An tu leh fa min la hrereng

    tute chanchin tlem:

    1. Zochhawni leh Zokungi,

    Rev. H.W.Carter fanute kha:

    Zochhawni hi a nu leh a paan pension hnu a an bula awm,anmahni enkawl a, thlahliamtua ni a, hun rei tak a reh hnuinkrismas card a rawn thawn a,

    lehkhathawn sei fe leh an fapa

    naupang zawk nupui neih thlatea rawn thawn a, a nghawng lehkoki na avangin lehkhathawnziak harsa a ti tawh hle chunignan chhungkaw chanchin kimdeuhin a rawn ziak thei a, alawmawm hle. A malpui ruhtliah avangin a fate inneihnaahpawh wheel chair in a tel ve

    the ihram a ni. Nikum Aprilthla khan a khup kawi keh anthlaksak a, a ke tliak avangchuan zai ngai dangte antikhawtlai a, a mit dinglamcatarat an zia leh a, chumihnuah a khup dinglam an zaileh a ni. Chutichung chuan,

    tunah chuan ka kal thei tameuhlo, mahse vawnchhan nenka kal chhet chhet thei a, hlimhmel puin Lalpa ka la fak rengthei hi ka lawm a ni a ti a. Afapa upa zawk Marka VetyOfficer chu a retire tawh a, chuchuan fa nu kum 12 leh fapakum 10, sikul kal lai a nei. A

    fapa naupang zawk Davidachuan kum 50 a nihin nupui anei chauh a ni. Zochhawni hianna a tuar nasa hle a, mahseLalpaa lawmna neiin chhun aamah rawn tanpui thintu a nei

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    19/33

    July 2013 19

    bawk a, tawngtaisak dan chu

    kan thiam mai ang. A nauZokungi Australia a awm,hmeithai ve bawk kha chuan fa5 leh tu 20 lai a nei tawh a, a udamloh lai pawhin a va enkawlthei thin. Kohhran-hotentawngtainaah kan la hrerengthin tih an hriatin mak an tiin anlawm thu an sawi a ni. I hrereng

    zel ang u.

    2. Zochhawna leh Zobiaka,

    Rev. R.F. Raper fapate kha:

    Zomawii kha nikhum khana lo zin ta lova, krismas cardbakah lehkhathawn sei fe vawihnih lai min rawn thawn a, ankohhranin Pastor an la neilo

    reng a, Pastor angin a thawk a,Jail chaplain hna a la thawkchhunzawm zel bawk a, hunawla nei meuh lovin a sawi. Tupahnih an nei thar a, anchhungkua an la hlim zel rih.Mizorama a lo zin leh dawn lehdawn loh a sawi theilo. AICSin Serampore Convocation an

    thlen khan sawmna chu hmu se

    a lo kal ang. Chhuanlam tha

    deuh awm se chuan a lo zinlehin ka ring. Zobiakate nupapawh an dam a, an fateCanada rama awm hnenahkrismas an va hmangin ansawi. Anni unau hi tun hnaiaMizoram rawn tlawh leh an nia, chanchin kan la inhretawnthei hi a lawmawm. I

    tawngtaisak zel ang u.

    3. Sapupa tute kha:

    An chanchin kan hre hnailova, 2003 kum a lo zin IanSavidge zohluta fapa khan kum1961 a Pi Zirtirin a nupui hnen alehkhathawn Pu Biakkunga fanu

    Muani, Canada a an venga awmhnenah a pe a, e mail in a copymin rawn thawn a, Mizoramkohhran hmasawn tawh danhrilhin an nu leh pate kha la damsel an hnathawh rah duhawmtakte hi han hmuin han hre ve sean va lawm dawn em! tihte a ziaka ni. Iana farnu saprama awmte

    pawh an la dam zel rih a ni ang.

    (A ziaktu: Rev.Dr. CL.Hminga hi hun rei tak BCM General

    Secretary lo ni tawh a ni a. Tunah hian Serkawn Ramzotlang

    Kohhranah an awm. Amah nena inhmeh tak thu a rawn ziak

    \hin hi Kohhranho tan a hlu hle a ni)

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    20/33

    Kohhran Beng20

    Testimony:

    PATHIAN MIN HRUAINA- Upa Dr. K.L.Biakchungnunga

    Nikum 2012 March ni 24-a University of Delhi a\anga Doctorof Philosophy (Ph.D) Degree ka hmuh chungchngah, Pathianhruaina ropui tak ka chan thu hi ziak tra min ngntu an awm zauhzauh avngin, min \awng\aisak \hintu Kohhran mipuite chhiar trinka han ziak ta a ni. Kan Pathian hi Pathian nung a nihzia chhiartuten

    kan hmuh fiah phah ngei ka beisei.

    Zir tra chhm alh ka nih dn:

    Kum 2007 September 25,Thawhlehni zn kha ka mu meuhlo. A chhan chu khatih laia kanGS, Rev.Dr.K.Thanzauvan atk September 26, zing dr 7-ah thil pawimawh tak min

    sawipui a duh tih min hrilh vnga ni. Eng nge min sawipui dwntih min hrilh nghl loh avngin minhelhkam ta tlat mai a, hemi znhian ka muhil thei meuh lo a ni.Lalpa, Pu Zauva kal tlangin iaw chauh hriat ka duh e, tiinzing dr 3 vlah ka \awng\i a,ka mu thei ta chauh a ni.

    September 26, Thawhlehnizing dr 7-ah chuan BCM HqrsOffice, GS pindanah Pu Zauvann chuan inhmatawnin kan \hurn tawh a. Bible chhiara a\awng\i zawhah, ka

    chungchnga uluk taka a longaihtuah \hin thil pathum chutehkhin thu nn fiah felfai takinmin sawipui ta a ni. A hnuaiapoint 3 hi min sawipui chu a ni:

    1.Kawppui (nupui) chung-chng: Nupui neih hun tawh tak

    ka nih avngin kawppuingaihtuah tra min duh thu a sawia. Ka ngaihtuahna kihruai trinentirna ngaihnawm tak tak asawi tel a, dam chhnga hriatreng tr a awm nual mai.

    2. Rawngbwlna zau zwkchung chng: Hml, pianphung,

    sp \awng thiam dn, thuhriltheihna thilpk dawn chungchngah te Korean Pastor BillyKim nn inang min tih thu a\anga\anin, India ram leh khawvl zauzwka rawngbwl tra min t thute a sawi a. Min lo chk hl tih

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    21/33

    July 2013 21

    ka hriatin ka rilru a fan ril khawp

    mai. Dam chhnga vawn tlat trfinna chaw \ha min fah nual a ni.

    3.Zirna sng zwk chung-chng:Mizoram, a bkin chhimlam leh Baptist Kohhranin mithiam kan mamawhna snzia minsawipui a. Mi thiam chhan a nihtawh avngin, kan ram leh

    kohhran tn Ph.D sual chhuaktra min duhna chu pawmawmtakin min hrilh a. Committee-angaihtuah trin dlna rawn siamphawt teh, tiin min fuih zui bawka. Ka thinlunga mit \an mkPh.D tih chkna mei chu achhm alh leh ta a ni.

    Zir trin ka inbuatsaih:

    Pu Zauva min fuihna lehchona chu \awng\aina nn kangaihtuah zui ta char char a.Zirna hi ka rilruah a lian ta ber ani. Ph.D ti tr hian University \hachinah chuan admission hmuh aawl lo tih ka hria. MA leh M.Philka zawhna NEHU-ah chuan

    seatka hmuh theih mai ka ring.Ka duh ber erawh DelhiUniversity a ni. Pathian hnnahka duhna chu thlenin, hun pumaPh.D tih ka duhna chu a \l angaCommittee-a min ngaihtuahsaktrin kum 2007, November 7,

    Nilaini-ah General Secretary

    hnnah dlna ka thehlt ta a ni.Pathianin remchnna min

    siamsak ka ti mai a; Delhi MizoInkhwmin hemi kumNovember 29 Dcember 2chhnga Retreat an neih trahSpeaker atn min rawn swmhlauh mai a. Zirna atna ka ram

    hual enthla nghl trin Delhilamah chuan ka liam thla ta a.Retreat zawh hnu December ni3 (Thawh\anni) chu chminDelhi University-ah ka cousin EliZadng nn kan va lng a;Philosophy Head of Depart-ment, Prof.Ashok Vohra chumwlmang takin kan va be ta

    tawp mai a ni. Biak a lo nuamm m mai a; Synopsis minbuatsaihpuitu atn Dr. Bindu Puriruatin a phone nghl a, phone-ah min inbiaktir nghl bawk a.Hemi znah hian Bindu nnchuan kan inhmu a, lehkhabuchhiar trte min xerox tir a, nikhat thil thu lekah ka zirna tr

    di chu a intheu ta ruak mai a ni.

    Research Supervisor atnaka duh ber \hin chuNEHU-akan zirtirtu, Cambridge chhuak,Philosophy khawvla hming langphk khawpa mithiam, Prof.

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    22/33

    Kohhran Beng22

    Mrinal Miri a ni. Mahse, a

    pension tawh a, Shillong-ah aawm tawh lo tih chiah ka hria.Mak deuh maiin, Dr.Bindu Purihi a fanu (step-daughter) a lo nireng mai a! A nu leh paProf.Mrinal Miri leh Prof. Sujata Miri(kan zirtirtu \hin tho) chu Delhi-ah an lo awm reng chu niin!

    Kum 2008 February 29-ah Pu Miri nn chuan ka thesistr chu nilngin kan ruahman a.Research thupui atn,Problems of Identityits

    philosophical, moral and

    political dimensions tiasynopsis hmanga kan rawtnachu, interview ka kal tlang

    hnuah, Research Board-in minpawmsak ta a ni. DelhiUniversity-in ka Guide atn Dr.Bindu Puri min pe a; Guideatna ka duh ber, Prof. MrinalMiri chu, mamawh hun apiangabiak rwn theih trin Pathianinmin pe ta tho a nih chu.

    Kum 2008, September ni 1-ah ka thawhna BHSSchhuahsanin, zir trin Delhi lamahka liam thl a. Ka zirna tr kabuaipui chhng thla 6 vl zet chuUpa S. Lianchhinga te inahkhawsin, November ni 11-ah

    Delhi University Hostel-ah ltin

    zirlai ka zuk ni \ha leh ta a ni. Hostelka luh ni a\anga kum 2, thla 7 lehni 8-na chiahkum 2011, Juneni 19-ah ka thesis hi ka ziak zovek hman. Pathian min awmpuinaleh hruaina mak tak tak sawi tr aawm nual. July ni 15-ah Pre-thesissubmission Seminar neiin, July ni18, 2011-ah ka thesis hi

    Examination Cell-ah ka thehlt ani. Kum 3 a pumhlm hmaa karesearch ka zo thei hi Pathianhruaina leh Kohhran mipuite min\awng-\aisakna avng chauh a ni.

    Hmun a heh dwn avnginchipchiara sawi lovin, ka hun twplamah paki nghl mai ila. Sawi

    tk angin, kum 2 leh thla 7 lekahka thesis chu ziak zovin, Pre-thesissubmission Seminar ka hmabk tarn mai a. Hetih lai hian, a tira minduhsak deuhtu, Head ofDepartment (HOD), Prof. AshokVohra kha Prof. HS Prasad-ana thlk hman tawh a. Prof.Prasad-a hi i pui leh i te nei a nia, dwr thiam a ngai. Ka Guidepawh hian HOD hmasa angin anl lo. Pre-submission Seminar-ah kan HOD thar hian harsatnamin siam ang tih chu ka Guide-ina hlauh ber a ni.

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    23/33

    July 2013 23

    Pathian remruatna mak tak

    ka hmu leh ta tlat mai. Pre-submission Seminar neih kantum thl, 2011 July thl hian kanHOD Prof. Prasad-a chuAustralia-ah a zin a ngi ta tlatmai a. A zin chhng hian HODhlui, Prof. Ashok Vohra khncharge a l a, engkim a fel lehta duak mai. Min duhsaktu Prof.

    Vohra chuan July ni 15-ah Pre-submission Seminar minbuatsaihsak a, engmah harsatnatwk lovin tluang takin Seminarchu ka kal tlang thei ta a ni.

    Prof. Ashok Vohrancharge a lk chhng ngeiaengkim tifel hman vek trin July

    ni 18-ah thesis ka submit ngeingei a ngi. Thil khirh tak aawm ta tlat mai a. DelhiUniversity-ah registration ka latihfel loh avngin, ka zirna hluiNEHU a\anga pm lehkha(migration certificate) la traShillong-a kal a ngi ta tlat maia. Ni khata lehln theih a nihdwn loh avngin, July ni 18hmain ka submit hman dwn lotih a chiang ta. Ka buaipuichhngin Prof. Prasad a rawnkr hman ngei dwn a, thil a kalfuh lo leh thei tlat.

    University danga kan pm

    rng rngin pmna lehkha tellovin registration a tih mai maitheih loh tih kan hre wm e.Ashok Vohra chuan pm lehkha(migration certificate) thehltkher lova registration tih dn trmin ngaihtuahpui ta a ni. July 18chu a lo inher chhuak ta a. Kapu Ashok Vohra chuan an inah

    chaw-chhn min eipui t t a.Tichuan, kea kalin Campus-ahkan put-in kan inzui ta hnakhnak a ni. Deputy Registrar kanhmu phawt a, chumi hnuahRegistration titute chu kan hmuleh a. Migration certificate tellova registration tih chu an lo

    hreh khawp mai a. Ka pu chuanvi \awngin a hrwk ta hrephlawm a, an ti lo ngam ta lo a ni.Ka pu hian buaina ka tawh leh ahlauh avngin, Examination Cell-ah amah ngeiin ka thesis chu minthehluhsak nghe nghe a ni.

    Phi rama zirna kalphunghre chin chuan, HOD meuhinzirlai registration an tihsak sawitr kan hriat ka ring lo.Mumangah pawh man phk lohthil a ni. Professor senior, putar,lu \uak vr vo tawhin karegistration min tihsak vek tih

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    24/33

    Kohhran Beng24

    Delhi-a ka \hiante ka hrilh chuan

    mak an ti khawp mai. A makm bawk a ni. Lei leh vnathuneihna zawng zawng kahnnah pk a ni tawh, (Math28:18) titu kha ka LAL leh ka|HIAN ni miau hek le!

    LALPA kutin min hruai

    Ka thesis hi endiktu tr mi

    pathum hnnah 2011 Decemberthl-ah an thawn chhuak chauha. Endik hun chhng hi a rei loberah thla 6 a ni tlngpui. A fuhloh \um chuan kum hial pawh avei hman \hin. Mak tak maiin,examiner pathumte hian thlathum chhnga endik hn chuthawk zovin, 2012 February

    thla twpah an zavaiin reportskimchang an thehlt hman veka ni. K-a exam (viva voce)chiah ka hmabk ta.

    2012 March thla tirah kaGuide chuan April thla vlahviva nei tra min koh a rin thuphone-in min rawn hrilh a. April

    thla tinzwna thlamuang taka kaawm suar suar lai chuan, kanHOD, Prof. Prasad-a thuchhuakin March ni 16-ahRev.H.Sngchema Office-a kaawm lai takin min rawn ko ta thutmai a! Znah Aizawl panin ka

    motor-in ka tln phei nghl chk

    chk a. A tk Inrinni-ah Delhilamah ka thlwk thl nghl a.March 19, 2012, Thawh\anniahchuanviva exam nei trin HODOffice-ah ka \hu ta rn mai a.A hnawhsarum lutuk a, azmawm duh khawp mai.

    Examiner an khirh viau

    chuan,vivaexam hi pal tlang lohtheih a ni. Mak tak maiin, kathesis endiktu pathum zingahpakhat chauh chu min exam trina rawn kal thei a. Mak lehzl chu,a rawn kal chhun, Prof. SebastianVellasery hi Kristian a ni tlat maia, Punjab University,Chandigarh-a Professor of

    Philosophy a ni. Pa nlawm deuhmai a ni a, Kristian ka ni tih a hriatavng emaw ni, min duhsak mm mai a, chhn harsa trengmah min zwt lo. |hianinkwm kan ang mah mah zwk.

    A hmwr bwkna:

    Min koh thlk chk

    chkna chhan kha, eng dang nilovin, viva exam ka neihchawlhkr twp Inrinni, Marchni 24-ah hian Delhi UniversityConvocation, vawi 89-na aawm dwn a, chutah chuanPh.D degree dawng hman ngei

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    25/33

    July 2013 25

    tra min duh vng a lo ni.

    March 19, Thawh\anah vivaexam ka neih chauh avnginConvocation-a tel tr hian katli hret tawh a, form thehluhhun a pl hman tawh a ni.

    Kan HOD, Prof. HSPrasad chu Pathianin a hmang veta thung a; Vice Chancellor

    hnnah min thun ve hrm trin minngensak ta a ni. Pathianremruatna chu tu-ma dl rual anih loh avngin, HOD ngenna chupawmsak a ni a, Convocationform chu kafill upmin phalsakta a. Convocation-a tel trinMarch ni 20-ah ka hming chu anziak lt ve ta a ni. LALPA chu

    fakin awm rawh se!

    Research ti tra UniversityHostel-a puanthuah nna ka luhni, kum 2008 November ni 11a\anga chhiara kum 3, thla 4 lehni 13-na chiah, kum 2012March ni 24, Inrinni-ah chuanDoctor of Philosophy Certificate

    chu University of Delhi Vice

    Chancellor Prof. Dinesh Singh

    kut a\angin ka dawng a, ka zirnachu zial fel a ni ta a ni.

    Ka Supervisor, Dr. BinduPuri hi Hindu a ni. Delhi kachhuahsan dwn chuan EnglishBible pe trin an inah ka vatlawh a. Lwm taka ka Biblepk a dawn pah chuan, Biaka,

    hetiang taka tluang leh chakaPh.D i zo thei hi eng dang vngni lovin, i Pathianin a hruai cheniin ka hria. I hun lo kal zl trahpawh a hruai zl ang che. I phtwk hna \ha tak thawk trinduhsakna ka hln a che, tiin minthlah a; ka ringtupui tam tak aiinPathian min awmpuina chu a

    hmu fiah zwk niin ka hria.Kan Pathianin min hruai zl \hin,

    Chu chu hriain ka lwm m m;

    Ka thiltih zawng, ka tih apiang,

    Ama kutin min hruai zl \hin.

    (A ziaktu: Upa Dr.KL. Biak-

    chungnunga hi BHSS Ser-

    kawna zirtirtu a ni a, Ram-

    zotlang Kohhranah a lawi)

    Kohhran Beng hiKohhran Beng hiKohhran Beng hiKohhran Beng hiKohhran Beng hiThu leh hla-a Kohhranho min phuarkhawmtu a ni

    Kohhran Beng hianKohhran Beng hianKohhran Beng hianKohhran Beng hianKohhran Beng hianBaptist Kohhran chhungkaw tin thleng se kan ti

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    26/33

    Kohhran Beng26

    Serkawn JobaUPA C. CHALKHUMA

    - Rev. B. Thangchina

    Upa C. Chalkhuma hi BCM Kohhran Upa Serkawn a awmani a, Zosapte hunlai atanga rinawm tak leh thahnemngai taka zirtirtuhnathawk thin an i a, 1989 khan zirtirtu tha chawimawina StateAward adawng a, 1990 khan zirtirtu tha chawimawina NationalAward a dawng bawk.Kohhran upa kum 26 a thawh hnuin 2011khan a pension a, mahse kohhran thiltihna kawng hrang hrangah akal reng a, Pathian rawngbawlna a telna awm chi ah chuan a la telzel an i. Bible Society Lunglei Branch ah hian kum 33 (1965-1998)Treasurer hna rinawm tak leh fel takin a thawk a ni. Tun thlenginBranch committee member active tak leh collector a la ni reng.

    Upa C. Chalkhuma hi anihphung hrim hrim hi minghet,rinawm leh huaisen, dik leh tha

    nia a hriatah chuan ding nghet tlatmi an i. A nupui Pi R.Kawlkunginen fapa 4 leh fanu 3 an nei a,fate Pathian lama kaihruai tlat a,kohhran belt lat mi, an fate pawhkohhrana hnimphum tlat mi anni. An fapa pali te chuan sorkarhna Gazetted Officer vek an

    thawk a, kohhrana inhmang vekan ni bawk a, pahnih chu Upaordained an ni. ChutiangaPathian malsawmna leh hruainaduhawm tak an chan lai chuanJoba chhungkaw dinhmunahkhan Upa C.Chalkhuma te

    chhungkua chu hruai luhin anawm ta tlat mai.

    An fapa 3na C.Lalnun-

    tluanga chuan B.E. tha takazovin PWD ah SDO hna athawk a, beiseina sang tak nenasorkar leh chhungkuain an thlirlai chuan kum 26 chauh niin May25, 1987 ah Bike accident intlangval that lai takin Lalpahnenah a chawl ta a. An fapa

    upa ber Upa C.Zorema chu MAfirst class niin Lunglei GovtCollege a rei fu Senior Lecturera a thawh hnuin Aizawl ah JointDirector, Higher & TechnicalEducation Department ah athawk a, kum rei ltoe a thawk

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    27/33

    July 2013 27

    hman chauh a, sorkar leh

    kohhran pawhin beiseina lian takneia kan lawmpui em em laiinDecember 26, 2004 khanVellore Christian Hospitalatangin Lalpa hnenah a chawl tamai a, Serkawnah a lei taksa chukohhran hote ui takin a kalsan achhungte leh a nupui fanautetuarpui em em chungin kan

    vuiliam ta ani. An fapa pahnihnaUpa C.Lalbiakmawia BA;B.Edpawh High School ah hun rei taka thawh hnuin Govt Pukpui H/Sah Headmaster hna a thawkdawn chauh a, March 6, 2011khan Mumbai Hospital atanginLalpa hnenah a chawl leh ta mai

    a, March 8, 2011 khanSerkawn thlanmualah kohhranhote leh khawtlangin ui takin kanvui liam leh ta mai a, nu lehpachhungkhat lainate tan chauh nilovin ram leh hnam, sorkar lehkohhranin kan chan nasa em ema, kan uiin kan tuar em em a ni.

    Heng zawng zawng ah hian

    Upa C.Chalkhuma te nupa hianthu sual an sawilo, Joba angmaiin, Lalpan a pe a, Lalpanala leh ta a ni, Lalpa hming chufakin awm rawh se an ti tlat ani. Chu chauh pawh a ni lo, Upa

    C.Chalkhuma farnu-a fanu, a

    senlai atanga an enkawl seilen,an duat leh lainat em emLalmuansangi (muantei) chu a lopuitling a, pasal tha tak a nei a,a pasal H.Lalnunsanga chuzirtirtu a ni a, amah MuanteiNurse hnathawk lai a ni a,Pathian malsawmna fate neiin inthar tha tak an luah tan ve chauh

    a, May 11,2013 khan CivilHospital Lunglei atangin Pathianhnenah a kal leh ta mai a, chumini vek chuan Serkawnthlanmualah vuiliam a lo ni leh tamai a, mak kan tiin kan intiam lotlang hle mai. Upa C.Chalkhumate chhungkua leh Muanteite nufa

    hi mi tinrengin kan tuarpui a, kankhawngaih em em an i.

    Upa C. Biakmawia ruangchunga a sawi ang chiahinH.Lalnunsanga thih chung-changah Upa C. Chalkhumachuan Sam 19:9 Lalparorelnate chua tak a, a fel vel veka ni tih sawi chhuakin anchhungkaw hun tawng dan lehan fapaten Lalpa hnena anchawlhsan dante sawichhovintuna an makpa H.Lalnunsanga,fapa ang maia an enin a kalsantak maid ante sawi chhovin heng

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    28/33

    Kohhran Beng28

    zawng zawngah hian Lalpa

    rorelna leh remruatna te hi adikin a felfai vek a ni Pathianinthil a tisual palh ve ngai lova, kanthatna turin engkimin minthawhsak thin a ni. (Rom 8:28)tithe sawiin Bible chang dang Pathian rinawmzia leh rintlakzia,a mtie leh thisen meuha a lei, afate tan thil tha reng reng a ui

    ngai lova, thil thalo/thil chhia kanchungaha thlentir ngailo, thatnaleh ngilneihna chuan kandamchhung zawngin min zui zelang. Chuvangin Lalpa kanPathian hi faka chawimawi maitur kan ni tia a thusawi hianthinlung a khawih hel a ni.

    Tichuan a tunu pawh a fuih zuinghal bawk a, Muantei te nufapawh zam mai lo turin ka chahduh a, fahrahte, pa neilote pachuan a kalsan dawn lova, anmamawh apiang te angaihtuahsakin an hnenahImmanuela chu a awm tlat dawn Lal Isua duhzawngin awm tlat

    mai se tih hi ka chah duh a ni ati bawk a.

    Upa C. Chalkhuma nupuiPi R.Kawlkungi hian sawi

    angina a pasal rinna hi a

    \awmpui talt a, Job ate nupaaimah a an entawn tlaknaawmin ka hria. Joba nupui khachuan harsatna mangannakarah, I Pathian sawi chhia la,thi la a ni mai (Joba 2:9) a pasalhnenah a ti a. Pi R. Kawlkungierawh chuan Pathian thu thuaawm mai tur leh Pathian rorelna

    hi kan tan a tha ber a, lungawitaka khawvel hi liamsan tur kannihzia sawiin thihna leh nunnachahbi chu Lalpa kutah a awma, thuneituin a hawnna/herhnalam lamah kal mai tur kan ni.Chuvangin kan damchhunghian Pathian fak leh chawimawi

    hikan dam chhan lo nise, tiin thua sawi bawk. Chuvangin UpaC.Chalkhuma hi Serkawn Jobaa nih hi tih ka thinlungah a chianga, hetiang rinna nghet leh thukhi nei thei \heuh ila, a va ropuidawn em! Pathian fak lehchawimawiin an nupain an l^mreng a ni. Haleluiah Amen.

    (A ziaktu: Rev.B. Thangchina

    hi BCM Pastor Pension tawh,

    tuna Lunglei Zotlang North

    Kohhrana lawi a ni.

    Kohhran Beng hi \ha i tih chuan mi dangte hrilh la;

    \ha lo i tih chuan keimahni aw

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    29/33

    July 2013 29

    S U N N A T E

    UPA K.

    LALCHUNGNUNGA

    (1946-2012)

    Electric veng, Lawngtlai

    Upa K. Lalchungnunga hiPu K. Huatluaia leh Pi Lalvuanite fa upa ber niin 1946 May

    thlaah |awipuiah a piang a,1976 ah Zomuani nen inneiinfanu 1 leh fapa 2 an nei a, anfanu neihchhun hian kum 8 mianihin ropuina ramah achawlhsan a ni.

    Upa K.Lalchungnunga himi nun \ha, inngaitlawm takmahni chanchin \ha lam sawi vak

    ngai lo mi a nih avangin achanchin pawh hi chhui thui a harhle. Mi tlawmngai leh huaisentak a ni a, vawi khat pawh anram kalnaah Savawmin a\hianpa a bei a, chemtum nenringawt bei vein a chhan chhuaka ni. 1979 ah Mt. HermonKohhran, |awipuiah Rawng-bawltu atan lak a ni a, 1981-ahKohhran Upa atan thlan tlin niinnemngheh a ni. A phak tawkrawngbawlna kawng hranghrangah a inhmang nasa hle a,damlo \awng\ai tura koh tam

    pawl tak, mi dangin a chungarinna an nghah em em, KohhranUpa nih tling tak a ni.

    1989-ah |awipui atanginLawngtlaiah lo pem lutin Bazarveng Lawngtlaiah a lawi a,kohhrana rawngbawlna peng

    hrang hrang- Bial MissionCommittee Chairman, KohhranChairman, SS Superintendentleh Building CommitteeChairman te a chelh a, LawngtlaiBazar TKP ChanchinbuMaranatha hming hi ama thlana ni. Pathian rawngbawltu\angkai tak anih laiin 2005

    atangin zunthlum leh thisens^ngin a tlakbuak a, a hriselnathat loh avangin thusawirawngbawl hna atanga chawlh adil a, a dil angin chawlhtir a ni a,thusawi rawngbawl hnachhunzawm hlei thei lova a awmhnu pawh hian Biak in sak lehrawngbawlna kawng hranghrangah theihtawp chhuahinrawngbawl hna a chhunzawmreng tho a ni.

    2007-ah Electric veng,Lawngtlaiah in leh lo dinin anrawn insawn chhova, Electric

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    30/33

    Kohhran Beng30

    venga an awm hnu hian thusawi

    rawngbawl hna chhunzawm theilo mah se rawngbawlna kawnghrang hrangah a inhmang a, Biakin sa lai kan ni a, Biak in sak hiama hnaah ngaiin ni tin a thawkthin a. Eng mah kan thawk hleinem tichungin a thawk tam berleh a che tam berah a \ang rengtho \hin.

    March 19, 2012 atanginkhum betin a na a. A nupui lehfaten theihtawp chhuahin anenkawl chungin zual lam a panzel a, August 3, 2012 (zirtawp)5:30Am ah Lalpan a hnenah ahruai ta a ni. Amah atanga thil\ha chhuak zir tur tam tak min

    hnutchhiah a, heng hi kohhran hotan a hlu a ni. A thih ni chhundar 11 ah anmahni inah thlahnaneih a nih hnuin Biak inah amapuala inkhawm hnuhnunghmangin Rev. LalhmunsangaBialtu Pastor-in a vui a, a ngainatem em Biak inah a lei taksa hmuleh ngai tawh lo turin ui em em

    chungin thlanmualah kanthlahliam ta a ni.

    Upa Thangchhunga Fanai

    Secretary,

    BCM Electric veng, Ltl.

    Upa B. LALTHANMAWIA

    (1961-2012)N.Vanlaiphai

    Upa B. Lalthanmawia hi PuKhencheuva(L) leh PiChalliani(L)-te fa 5 zinga upa berdawttu a ni. October 25,1961-ah Old Ngharchhipah a piang a.Kum 1983 March 12-ah

    Lalramhluni, S. Vanlaiphaia minen Bethlehem Biak In,Cherhlun-ah Upa Hniarvungana in neihtir a. Fa 4, mipa 2 lehhmeichhia 2 an nei.

    Kum 1994 March 15a\angin N.Vanlaiphai-ah anchhungkua-in an awm \an a.Baptist Kohhran a la awm lo va,

    Baptist Kohhran a din theihnana sulsutu berte zinga mi a nia. N. Vanlaiphai-ah kum 1994June 26-a Baptist Kohhran a lodin atangin Rawngbawltu-ahruat nghal a ni a. Kum 1999December-ah Upa atan thlan ani a, kum 2000 ABC inkhawm-puiah Rev. C. Ro\huaman anemnghet a ni. N. VanlaiphaiKohhranah hian Kohhran Upamin ber niin, thawkkhat lai pheikha chuan a mah chauh hiKohhran Upa kan neih a ni thin.Kohhranah pawh nihna

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    31/33

    July 2013 31

    pawimawh tak tak a lo chelh

    tawh thin a ni.A mah hi pa zaidam tak mai

    a ni a, mi pawisawi hlau tak mi,mize zawiawi tak si a tih tur hlentum tlat mi a ni a. Hun rei tawhtak atang khan Chuap leh Lungnatna hi a nei a. Aizawlah pawhinentirin an kal ve zeuh zeuhtawh a. A taksa chak lohna

    avangin kum 2012 March atangkhan a inkhawm lo ta fo va,thuchah a sawi hnuhnun berahRinawmna tih thupui-ah ahmang nghe nghe a ni. August28, 2012 khan Aizawlah incheck up-in an kal a, dam takina lo kir leh ang chu ti a Kohhran

    hoten kan \awng\aipui reng laiinSept.5, 2012 zan dar 12:40-ahAizawl Civil Hospital-ah min lopeih lo san ta a ni. A ruang hi N.Vanlaiphai-ah phur chovinanmahni chenna-ah hun hman anih hnuah Biak In-ah bialtuPastor, Rev J.Lalduhawman avui a. Ui tak chungin ropuina

    rama inhmu leh turin a lei taksachu kan thlah liam ta a ni.

    Rbt. K. Lalengzuala

    Secretary,

    BCM N. Vanlaiphai

    UPA K.ROKIMA

    (1933 - 2012)Ebenezer, Serchhip

    Upa K.Rokima hi Khiang-tehnam niin Pu Thangburha (L)leh Pi Thangveli (L) fa 7 a ni a,kum 1933 khan Sailulak khuaaha piang. Unau 8, mipa 2 lehhmeichhia 6 an ni. Kum 1947

    March thla khan Rev. Thang-muran Thingsai khuaahbaptisma a chantir a. Kum 1953March 16 ah Pi F.Lalneih-thanginen inneiin fa 10, mipa 5leh hmeichhia 5 an nei a, a nupuiPi F.Lalneihtangi hian Aug.18,2008 khan a boral san tawh a ni.

    Kum 1982 khan eizawnna

    avangin Serchhipah an pem a,Kum 1962 July thlaah PathianThlarauva Piantharna changinheta tang hian Rawngbawlnalamah a hun a hmang chho \ana. Kum 1983 atangin SerchhipKohhranah Rawngbawltu a ni\an a, Kum 1991 kum tawp

    lamah P&E Vengah an insawnchho va, kum1992 khanEbenezer Kohhranah Rawng-bawltu atan thlan a ni leh a. Kum1999-ah Kohhran Upa atanthlan a ni a. Kum 2000 ABCInkhawmpuiah Ordained a ni.

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    32/33

    Kohhran Beng32

    Kohhranah mawhphurhna

    hrang hrang a lo chelh tawh thina. Chungte chu Kohhran Chair-man, SS. Supdt. leh BuildingCommittee Chairman nihnate lehAssembly palai te pawh a lo nifo tawh thin. Kohhranin chanvoa pekte rinawm tak leh taimataka thawk \hin mi a ni.Khawtlang lamah pawh hruaitu

    nih tling tak a ni a, hruaitu nihnahrang hrangte pawh a lo chelhtawh thin a ni.

    Kum 2011 August thlaatangin a in sawisel \ana, 2012kum tir atangin a kh^k a thi avangin Serchhip Damdawiin ahenkawl a ni a, chu mi hnua

    Aizawla Investigation hranghrang an tih hnuah Doctor tenTB nia an hriat avangin TBdamdawi an chawh a, treatmentthla khat pawh a lak hmain achauh phah tak avangin Aizawlpan pui leh a ni a, investigationhrang hrang an tih hnuahChuapCancerleh thisen puar hmuh

    chhuah a ni a. Mumbay-ah thla1 chuang zet an awm hnuin inlama enkawl turin an rawn hawchho ta a ni.

    In lamah theih tawpa an

    inenkawl chung pawhin chauhlam a pan zel a, December 14,2012 chhun dar 12:30 khan ama chenna In Serchhip P&Evengah Kohhran hote min kalsanta a ni. A ruang hi lumenpui anih hnuin a tuk Dec.15, 2012 -ah ama chena inah thlahnaInkhawm hun hman a nih hnuah

    Biak inah Inkhawmpui niinRev.J. Lalduhawma BialtuPastorin thuchah a sawi a, ui takleh ngai tak chungin thlanmualahkan thlah liam ta a ni.

    Upa K.Rokimahi Kohhranngaihtuah mi tak leh Kohhrantana inpe tak, Kohhran tan

    chuan eng mah ui nei ngai lo mia ni a, a tih theih tawkah chuantlanchhe ngai lo mi a ni. EbenezerKohhranah hian Pa chan changtak a ni a, hna duh mi leh remhre tak a ni a, a nunah hianentawn tur tam tak kan nei kansawi seng lo, Kohhran ho tenkan ui tak meuh meuh a ni.

    Upa H.Lalduailova

    Seretary

    BCM Ebenezer; Serchhip

  • 7/28/2019 Kohhran Beng July 2013

    33/33

    July 2013 33