Upload
lee-dunton
View
239
Download
7
Tags:
Embed Size (px)
Citation preview
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
THE BIBLE…BASICALLY MINISTRIES INT'L INC.KRISTAwui âsâkai katongali Biblewui wortam mayâsang khangasak
Ft. Worth, Texas www.biblebasically.org
52
Katamli NgachonkhavaiKatamnaowui Lairik eina kakhui Ngarumkasang
Mashing 1 eina thuida 36 kâshungdawui ngahânkâ
khami
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
KATAMNAOLI KACHITHEI:
KATAMLI NGACHON KHAVAI LAIRIK HI POWERPOINT EINA TAMKACHITHEILI SHICHINPAI KHAVAI NAMKASHOKNA
KHAYEIRUM HILI KATAMLI NGACHON KVAI KALA SHICHINPAI KHAVAI KHINA
CHÂMEITHUIRA KAJI POWERPOINT SLIDES BING HILI CHITHEIMI HAIDALEI.
NAMSHOKLUISHIT LAGA SHIKACHIN THARAN LAIRIK NAMKASHOK WUI KHAMAYA ZANGRÂN CHI LAIRIK ÂNÂ KACHIDA ZANGPHALUNGRA.
KATAMLI KHANGACHON 09/09a
KALA 26/26a
ÂNÂ BINGHI KHANUK-EINA-KHANUK NAPLAGA SHICHIN KHAVAINA.
53
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
Khayeirum hili Katamli Ngachon khavai âtan âkha hi hina.
Lairik ânâ kathar chungmeidala mishokra; laga shurmamânda kamasai KATONGA chi chipuisangda
ngahânkâmi khavai katomdalei. Tamkakhuiwui âthei hi kachangkhat Khayeirum hiwui kala nana
râkhangarumwui mapungkaphâ kala kânkhanâ âtâzan ngasâra.
Râkhami wui vang ningshilak haira! Ithumwui Varena nathumwui ot hili somilakra da Awui Tuina tamchithei. Na hiwui eina kashok tharan, Varewui mangatam kapai Tui hiwui âman kasak kala khamashung hi nawui ningli mathingmeikhârda tipsangkhuira kaji chihânchaowa.
Pao hâkashok khutlai âkha ngasâda, nali “Nana khi shitsang do? Ili hangmilu khiwuivang do!” da khangahân
katongali Varewui tui hi mapung phâmeida kala mashungmeida hângmishap haora.
THE BIBLE…BASICALLY MINISTRIES INT'L INC.KRISTAwui âsâkai katongali Biblewui wortam mayâsang khangasak
Ft. Worth, Texas www.biblebasically.org
54
Katamli Khangachon Ngarumkasang
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI 55
LAIRIK HILI KAZANGÂKHUM AKHA
ÂKHUM KHANI
ÂKHUM KATHUM
ÂKHUM MATI
ÂKHUM PHANGÂ
ÂKHUM THARUK
ÂKHUM SHINI
ÂKHUM CHISHAT
KUPSANGKAHAI KHANGACHON
BINGWUI ÂKHUM
01 O7VJ Katam-nâ: “Hili haophoksera.” 02 O7VJ Ningphun ngahân03 Biblewui thâk maron maron shak-kasâ: Khamasai04 “Bible Files” bing Kazipkasang: Khamasai05 “Vari Kahai Atam:” Malachi eina Matthew wui âmatakli06 “Vari Kahai Atam:” Haklak kahai khamataiya ungkashung07 Thingrong Âphângli khangaruiya Jishuwui Shongzâ08 Biblewui Thotinchân kala Khararchânpong chonsâ ningli rakkasang09 Yangkhali Kathei Thotrinchân Flash Card Âtan10 “MOREI” kaji Maramli 11 Varewui Tekhamateiya Amingbing12 Ngacheiung-ngacheivâ sâkapai Tuiyur Mati13 Achalakha Tuingashitwui Khangashikbing14 Genesisli Abrahamli Ngashitkahai: Khamasai15 Moseswui Tuingashit: Hunakhawuivang Khangaran16 Jishu Khristawui Mi-un17 Jishu Khrista Kaphara kala Awui mirinli shok-kapai otshot18 Hârkahaiya Bible: Khamasai19 Kachama Tuingashitwui Lairikbing Semkakâ: Khamasai 20 Kadhara Tuingashitwui Lairikbing Khorkakâ: Khamasai 21 Proho Jishu KRISTAwui Sâzangkahai Âzak22 Johnwui Paokaphâ: Hâshok kahai23 Sâkhangathabingwui Otsak: Akhum Kathum sada24 Paul: Âwui Shongzâ Khangashân: Khamasai25 Paulwui Khamataiya Mashun Tuipam Khani26 “Chithibing” wui Khamataiya Tuikuibing (26ali ngasoda)27 Phongkhami: Khamataiya Apong Phangâ28 Biblewui Ningrin Kharupkakhui: Jishu KRISTA29 Kupsangkahaibing Kachithei30 Thâk maron maron semkakâ: Kupsangkahai31 Bible File Kazipkasang: Kupsangkahai32 Haokaphokli Abrahamli Ngashitkahai: Kupsangkahai 33 Hârkahaiya Bible: Kupsangkahai34 Kachama Tuingashitwui Lairikbing Semkakâ: Kupsangkahai35 Kachama Tuingashitwui Lairikbing Khorkakâ: Kupsangkahai36 Paul: Awui Kharamkazat Yangkhakakhui: Kupsangkahai
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
7Hili haophoksera…
NAWUI NINGWUI BIBLE FILE!
Mishang 3:
O V JMi 4:
AJMJ
RWC
Jishu
01
O 7 V JOKATHUI KASEM
WUNGNAO
ABRAHAM
NARKAHAI
VARI KAHAI
ROTKHAMARAT
JOSHUA
MOSES
JOSEPH
ABRAHAM
MOSES
JOSEPH
JOSHUA
ROTKHAMARATWUNGNAO
NARKAHAI
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
Âra… nawui ningwui Bible File chi shokhavai, nakhalatta sâyangpai maningkha mili ningphun ngahân sâlaga shokhavai salu.
NAWUI NINGWUI BIBLE FILE!
Chithâkha, tuikhur tharâ … kala nawui file tharâ wui ming… chiya:
7 = 4+3 ngayarkhai akha: MI 4 KALA MISHANG 3
Mayek “O” eina haokaphok tui chi: OKATHUI KASEM
Mayek “V” eina haokaphok tui chi: VARI KAHAI
Mayek“J” eina haokaphok tui chi: JISHU
Nawui Bible File shokhavai châpi chiva:
MI MATI chiya: ABRAHAMJOSEPHMOSESJOSHUA
Thâkha…âkha lemhai laga, yâruili hoshoklu. Ngahânkakâna ?
MISHANG KATHUM chiya: ROTKHAMARAT WUNGNAO NARKAHAI
Thâkha…âkha lemhai laga, yâruili hoshoklu. Ngahânkakâna ?
OKATHUI KASEM
ABRAHAM
JOSEPH
MOSES
JOSHUA
ROTKHAMARAT
WUNGNAO
NARKAHAI
VARI KAHAI
JISHU
02
O 7 V J
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
RN
EK
PGSK
DNU
BC
J
KB
E
NK
“WUI VANG
NGARÂNKAPHOK”
OT MANGÂ
BIBLEWUI THÂK MARON MARON SEMKAKÂ
HN(A)MN
GN
03a
(Khayeirumli map yek-khavai lairik ânâ hi khamasai eina haikhamina.)
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
RN
EK
PGSK
DNU
BC
J
KB
E
NK
“WUI VANG
NGARÂNKAPHOK”
OT MANGÂ
HN(A)MN
GN
03b
BIBLEWUI THÂK MARON MARON SEMKAKÂ (Khayeirumli map yek-khavai lairik ânâ hi khamasai eina haikhamina.)
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
04
“”BIBLE FILES” BING KAZIP SÂKASANG
LAIRIK ÂNÂ PÂ HI, LAIRIK NAMKASHOK WUI MASHUN ZANGDA, NAMSHOKLUISHIT LAGA
KATAM KALA TAMKACHITHEI WUI VANG SHICHIN PAIRA.
OKATHUI KASEM
Mayarnao & Shanao khare
Morei kharePaokaphâ khareShimkhur khare
Mi sâthat khareTara kaphong/changjingawut
Dolân
JOSEPH
RAOPAM
430
MOSES
Sinai
A - Y - P
Kadesh Barnea
40
TAMKACHITHEI 5
SHONGZAVARI KAHAIGreekwui Alex
Romanwui Zatkhanâ
NARKAHAI
ZINGKUM 70
Hankhaung âpong 3
Zingkum 100/50,000
Z - E - N
JOSHUA
Jericho/Ai
Ngalei Ngayarkahai
Krush
Church
Paokaphâ
Otsak
Chithibing
Phongkhami
ROTKHAMARAT
Wungva Wungvâ
350
WUNGNAO
••• KAKAI •••
Israel Judah
10 2
20-J 20-R
200 350
Assyria Babylon
Âto Âze
V
J
O
ABRAHAM
N - Â - S
I - I
J - E
12
ÂWUI KAHO
(1500 B.C.)(500 B.C.)
(1000 B.C.)
(2000 B.C.)
Mirin
AT
DT
KT
NT
Jishu
S - D - S
MARÂNBING
O 7 V J
(Abraham wui mangâli)
M
I 4
MIS
HA
NG
3
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
05
ARISTOTLE: ALEXANDERWUI OJÂ
ARISTOTLE: LAA KASEMA
CHINAWUI KAHAKA PHALÂNG
CHINALI MARI SHIKACHIN
ALEXANDRIA: GREEK TAMKHAVAI APAM
EUCLID: GEOMETRYWUI OT SÂKAHAI
ROMANWUI PHEISÂ KHARE
CORINTH LEIH KASÂWUI KHAMATAI ÂPAM ONKAHAI
EGYPTLI KHALEI JEHUDIWUI LEIH SÂKHAVAI ÂPAM
GREEKWUI ZATKHANÂ EINA KEINUNGBING
GREEKWUI KHARING-KHARAK
SHORKÂRWUI KHAMUNG
KHUTLAI SHIKACHIN...TARA-
TRIGONOMETRY SEMKASHOK
TARA EINA KAZAT PUNG
ROSETTA KAJI NGALUNGLI KAKAPI
ALEXANDRIA : COLLEGE LINGKAKÂ
ROMAN BANKWUI ZATKHANÂ
SHIM KASEM ÂSAK-ÂVÂT KADHAR
TARA/KHAMAKHAO ZATKHAVAI; CHEK
LEIHLON KHAVAIWUI SEMKAKÂ
KEINUNG KUIMAREIDA SHONGFA
ZINGKUMKHALI 365 THANGSHÂNKAPHOK
PAX ROMANA KAJI CHINGRI KAHAIVANG
PALESTINELI ROMENA MUNGKAHAI
KALA… ____________ âtamli:
________________________________ wui âtam:
Alexander kum ____...li thihaowa...300s B.C. tamliÂwui keinung chi âwui ____________ matina ngayar
haowa.
MALACHI EINA MATTHEW WUI ÂMATAKLIVari Kahai Âtam
MED
ITER
RAN
EA
N N
GAY
I
PALESTINE
Seleucidwui Khamungbing
Ptolemaicwui Pharaohbing
SYRIA:
_______
EGYPT
______
“”Okathuiwui ____________ Kaji âpam!”
GREECE:
Cassander
ASIA MINOR: Lysimachus
SHIPAI AKHAVA
PTOLEMY
SELEUCUS
PHAOLÂK KAHAIYA ALEXANDER
ROMEWUI
MACHANMEITHUI
33
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
06
MALACHI EINA MATTHEW WUI ÂMATAKLI
“Vari Kahai” Âtam
HAKLÂK KAHAI KHAMATAIYA MATI UNGKASHUNG:
VARETUI:1. _______ _______ (Kachama Tuingashit) kapikup
haowa.
2. Kachama Tuingashit hi ________ tui eina khalatshoka. (Septuagint kaji hi -- Lairikli
”LXX” da samphangra)
OKATHUI OTSHOT:3. _________ ________ ___________ na Greekwui kasâ-
khavâ âwui keinung peida ngayaomiya.
4. Palestine hi ________ na munghaowa: atam hitharan chuilak kahai _________ kala makaphawui _______ kahai chi okathuli khuiraya.
(Pax Romana kachi china)
…CHITHADA SADA HIBING HINA ABRAHAMLI VARIVARANA NGASHIT KAHAI
CHI UNGSHUNG KHAVAI KHUIRÂ KHAMINA… MESSIAH
OKATHUILI KHARÂ, PROHO Jishu KRISTA!
HEBREW CANON
PHAOLAK KAHAIYA ALEXANDER
GREEK
ROMANSÂKAP-ÂKÂ CHINGRI
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
07
'''
JUDEA
______________ KHAMAKÂN
CAPERNAUM
JERUSALEM
_________ OTRAM
KHANGATHA
KHANAOWA ____________
OTRAM KHANGATHA
PROHONA OTRAM NGATHA
KHARE HI ____________
GALILEE LI HAKMAHÂLAK EINA OTRAM KHANGATHA
_____________
SAMARIA
GALILEE
1
2
3
4
5
JERUSALEM
SAMARITAN
CAPERNAUM
PEREANLI
JERUSALEMLI
Jishuwui “Kashat Shongzâ” Khangakhui
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
08
ABRA-HAMWUI TUINGASHIT
DAVIDWUI TUINGASHIT
NGALEI
TUINGASHIT
O 7 V J
KADHAR
TUINGASHIT
Abrahamli tuingashit sâkahai chi ungshungmamânda,Biblewui khararchânpong la mataikamamân:
• Haokaphok Kapikasang 12 kala 15 wui Abrahamli Kaho kala Tuingashit,
• Khalatlui Kapikasang 30 wui Ngalei (Palestinian) Tuingashit,
• 2 Sam. 7 wui Davidwui Tuingashit kala
• Jeremiah 31 wui Kadhar Tuingashit.
M 4O R
M 3W
N V YA
ON
AO
WU
I S
HA
KK
AZ
A Z
ATK
HA
NG
Jish
u K
RIS
TA
WU
I R
AK
AK
HA
NE
KR
ISTA
NA
OK
ATH
UIL
I Z
ING
KU
M T
HIN
GK
HA
K
HA
MU
NG
HA
KK
HA
MA
HA
KA
CH
AR
A
WU
NG
PA
MK
HO
NG
WU
I B
ICH
AR
KA
DH
AR
A
KA
ZIN
GR
AM
KA
LA
K
AD
HA
RA
OK
ATH
UI
Biblewui Thotrinchân kala khararchân chonsâ thada ningli rak-kasang
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
_____ B.C. _____ B.C. _____ B.C. ____ B.C.
______________
_________
OKATHUI KASEM
ABRAHAM JOSEPH
MOSES
JOSHUA
Jishu
VARI KAHAI
WUNGNAO
ROTKHAMARAT
NARKAHAI
Lairik ânâ hi mangâ-kala-khanukli kapi kahaina. Kazik eina chukhaida khalei pâreng chili chichâpvâlu, lairik ânâ teokhamei semshok khavai kala chibing china Bible File âvavali khimamei zangkhala kachi chitheira.
YKT FLASH CARDS
KHANGAHÂN VÂK
TARIK ATAM TARIK ATAM TARIK ATAM TARIK ATAM TARIK ATAM
The Bible…Basically® The Bible…Basically® The Bible…Basically® The Bible…Basically®
The Bible…Basically® The Bible…Basically® The Bible…Basically® The Bible…Basically® The Bible…Basically®
09
The Bible…Basically®
_____ B.C. _____ B.C. _____ B.C.TARIK ATAM TARIK ATAM TARIK ATAM TARIK ATAM TARIK ATAM_____ B.C.
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
1500 B.C.
2000 B.C. 2000 B.C.
ABRAHAM WUI MAMÂNGLI
CENTURY KHARE
500 B.C. 500 B.C. 1000 B.C. 1000 B.C.
1500 B.C.
OKATHUI KASEM
Morei Khare
Shimkhur Khare
Tara kaphong/Changjingawut
Paokapha Khare
Mi Sâkathat Khare
Dolân
Mayarnao & Shanao khare
ABRAHAM
N - Â - S
J - E12
Awui KAHO
I - I
JOSEPH
Raopam
430
MOSES
Sinai
A - Y - P
Kadesh Barnea
40
Tamkachithei 5
Shongza
JOSHUA
Jericho/AiNgalei Ngayarkahai
Jishu
Paokaphâ
Otsak
Chithibing
Phongkhami
Krush
Church
Mirin
VARI KAHAI
Romanwui Zatkhanâ
Greekpâ Alex
WUNGNAO
••• KAKAI•••
Israel Judah
10 2
20-J 20-R
200 350
Assyria Babylon
Âto Âze
MARÂNBING
S - D - S
ROTKHAMARAT
350
Wungva-Wungvâ
NARKAHAI
Hankhaung âpong 3
Z - E - N
Zingkum 70
Zingkum 100/50,000
NT
AT
DT KT
YKT FLASH CARDS
TARIK ATAM TARIK ATAM TARIK ATAM TARIK ATAM TARIK ATAM
TARIK ATAM TARIK ATAM TARIK ATAM TARIK ATAM TARIK ATAM
NGAHÂNKAKÂ VÂK
09
Lairik ânâ hi mangâ-kala-khanukli kapi kahaina. Lâk khavâk kazik eina chukhaida khalei pâreng chili chichâpvâlu, lairik ânâ teokhamei semshok khavai kala chibing china Bible File âvavali khimamei zangkhala kachi chitheira.
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
10
“_______” kaji Maramli…
Bibleli Phongkhamiwui “Âmeikong” (khamataiya):Varewui Makhangapat Tuingashitwui Rânyei
Hebrew kala Greek khaninili: “MOREI” kaji hi: âcham âram kakai, khayon, chonkhamakân, makaphâ makhayâ, khalâng,
kala makaphâ.
Kha chili lângmeida…
“…mi saikora morei sâserhaoda Varewui tekhamatei chili makâshungrarmana.””
Romnao 3:23
“MOREI” =
MOREI
KHARIN CHI MAKAZA
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
11
VAREWUI ______________ __________ !
ITHUMWUI KHARINCHI ZAKA MAZADO?
AVÂ…NGANINGKHAME…SASHAP PANGSHAPA…ALPHA…AMEN…ACHALAKHAWUI MI…THAONEOMI KAHAIYA…PANGMON KHAREI…PROHOWUI PANGTHEI…KHARINGAWUI AKHAVA…SHITKASANG
HAOPHOKPAM…HAOKAPHOK KALA AKATANGA…AKHAMANG KAJA SOKHAMI KHAMUNGA…APHANG…KHARINGAWUI KHAMUI…VAREWUI KHAMUI…MAKHAM KAHAIYA…KAHORA
ZINGTHANWO…YAOKAHOMA…KAPANGKHUI KAHAIYA…KRISTA…VAREWUI KRISTA…PROHOWUI KRISTA…KRISTA, KHARINGA VAREWUI NAOMAYARA…RINGPHA KHANGASAKA…RAIMI AKHAVA…
ISRAELLI MAKAN KHAME…KACHUIYA MEI…PAKRA AKHOKA…MACHINME…KAZING NGALEI KASA…HUIKHAME….YUR SAIKORAWUI NINGKACHANG…KHAMONG…EL SHADDAI…KATANG MAKHAVAI
VARE…KATANG MAKHAVAI AVÂ…VAREWUI AZAK TAKAMHAI…NINGKATONG KALA KHAMASHUNG…NINGTONGDA SAKHI SAKHAME…ÂVÂ…VARENA SEMKAHAI KATONGALI NAOCHIZAI KHARE….
SAMPHANGKHARE ATHEI…SHIMPHUNG…KHASHINA KHALOKBING KALA MOREI KAPHUNGBINGWUI NGASOTNAO…NIMSHIMRI KAHAI KHON…VAREWUI LEMMET…PROHOWUI TEKHAMATEI…VARIVARA…SASHAP PANGSHAPA VARE…SAIKORAWUI VARE…ILI KATHEI VARE…KAPHA
YAOKAHOMA…PANGMON KHAREI…SASHAPA YAOKAHOMA…CHIZAKHAME…PHASAWUI AKUI…CHURCHWUI AKUI…SAIKORAWUI SHIMLUIKAT…KATANG MAKHAVAI PANGMON KHAREI…
THANRKHAMATHENGA…ISRAELWUI THANGKHAMATHENGA…MANGLA KATHARA…KACHIHAN…PANGSHAK KHALEIYA HUIKHAME… I CHI INA…VAREWUI AMAHÂ…AKHALATTAWUI AMAHÂ…
IMMANUEL…JEHOVAH…
JISHU…JISHU KRISTA ITHUMWUI PROHO…BICHAR SAME…AWUNGA…KATANG MAKHAVAIYA AWUNGA…
AWUNGABINGWUI AWUNGA…THOTTHOTWUI AWUNGA…VAREWUI YAONAO…KHANAOWA ADAM…AIN KHAME…KATHANA…KHARINGA…OKATHUIWUI KAHOR…KHALANG KATHA…TAMPAKWUI TIMRAWON…JUDAH SHANGNAOWUI KAZINGKHA…KHARINGA LUNGGUI…KHARINGA TARA…
PROHO…SASHAPA PROHO VARE…PROHO JISHU KRISTA…SAIKORAWUI PROHO…TEKHAMATEIYA PROHO…PROHOBINGWUI PROHO…ITHUMLI NGARONGKHANGASAKA PROHO…LEIKASHI…
WUKKAKHANGA MI…AMEI… NGASHIKME…LUMASHAN KATHA VARE …NAZARENE…DAVIDWUI NAOTUN…OMEGA…NAOHO NAOTONG…ITHUMLI MAKANKHAME YAONAO…ITHUMWUI CHINGRI
KAHAI…HAM KASA…VAREWUI PANGSHAP…CHINGRI KAHAI WUNGNAO…MARAN…SAMATHA KHAME…RABONNI [OJA]…
VAREWUI TEKHAMATEIWUI KAHAN…HUIKHAME…SHARKHAWUI MEI…RINGKHALUIYA KALA KHARINGA…KHANGARONGA…LUNGHAR…DAVIDWUI ANGAYUNG…SHARONWUI WON…VAREWUI
THEMSAKLI KHAMUNGA…OKATHUI WUNGNAOTUNGLI KHAMUNGA…ISRAELLI KHAMUNGA…NGATANGKHAME… ISRAELWUI EINA KHANTHING…ATHA…RAO…NAMANGLALI
HOMKHAME KALA YANGKHAME…CHANGVEI…DAVIDWUI NAOMAYARA…VAREWUI NAOMAYARA…JACOBWUI EINA KASHOK SIRA…LUNGGUI…KHANGARONGWUI NAO…OJA…KHAMASHUNGA KAHOR…
KHAMASHUNGA DRAKATHEIRONG…VAREWUI THANGKHAMEI… MATAKKHAK KAHAI MACHINME…TUI…VAREWUI TUI.
Mary Foxwell Loeks, The Glorious Names of God, Baker, 1986
TEKHAMATEIYA AMINGBING
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
12
___________
____
___________
___________
KACHAMA TUINGASHI
T
KADHARA TUINGASHIT
Varewui Makhangapat Tuingashitwui Ranyei: Bibleli Phongkhamiwui Ameikong (Khamataiya)
Kachama kala Kadhara Tuingashitli ngacheiung-ngacheivâ sâkapai tuiyur kaikhawui kakhalat hi phaningyangsa:
TUINGASHIT
NING
CONTRACT
KHANGASHIT
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
ACHÂLAKHA TUINGASHITWUI KHANGASHIKBING…
MAKHANGACHEI KHAVAI NGANAIMAMÂN KAHAI!
_____________TUINGASHIT: Athumwui alungli pheihop ngathakhangarok; hiwui khutamva pheihop
chi âkhavâpâli mahanmiranglakha eina tangda tuingashit chi leira.
___________TUINGASHIT: Athumna âmankasaka machi hi chonsâkhaonaoli phungzata.
Mayâkhangarok wui âlungli, âkhana âkhawui chonsâkhaoli machi kateoteo masiksang ngaroka,
hiwui khutamva machi âpâ chi ngarakzakda âkhavâpâli mahanmiranglakha eina tangda tuingshit
chi makaila leira. ___________TUINGASHIT: Tuingashit kakaipâ
chili sâ li sâkathat tâkam eina: kathiwui tandi mira. Sâ kathiwui khutam hina theikhangasakva,
mathiranglakha eina tangda tuingashit hi zatnâra.
__________TUINGASHIT: Aruihonwui handshake kasâli khangarui; pangmayâ khani mitkhangarok;
hunakhawui vang.
Apong: J. Dwight Pentecost, Thy Kingdom Come
13
PHEIHOPWUI
APANGWUI
MACHIWUI
ASHEEWUI
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
14
HAOKAPHOKLI ABRAHAMLI NGASHITKAHAI: Bibleli Phongkhamiwui Ameikong (Khamataiya)
ABRAHAMWUI TUINGASHIT
Abrahamli _______
Hao. 12:1-3
__________ Hao. 15:9-18
Hao. 13:15 Hao. 13:14-16 Hao. 15:9-18
__________
Gen. ___:___
Kakhalat mataisang khangasak Tuingashitbing
Hao. 12:2 Hao. 12:3
Abrahamwui Tuingashit hili Farorkhami Tuirabing
Hao. 12:1
KUPSANG KAHAI, KATAMLI KHANGACHON MASING 32 LI MIHAIDALEI.
NGALEI
TUINGASHIT
KATANG MAKHAVAI TAZAK KAHAI MAKHANGAPAT
KAHO
SOKHAMIATHA
Tuingashit TuingashitKhalatlui 30:1-10 2 Sam. 7:14-16 Jer. 31:31-34
TuingashitNGALEI DAVIDWUI KADHAR
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
15
Varena Mosesli ngasoda Ngakheikhang kahai Khangarân:
“ _______________TUINGASHIT””
A-Y-PHunnakhawui, Sâphalungki kachi, Kashok-shok
Âcham-Âram
Yâruirin
Shâr
KAPIKASANG 20: __________________
“Ningkhami Tharâ”Ngalung Khare – Vareli Sâkhangayi (Tuiza 1-12)
Proho Nawui Vare
Kateili Varenada phaningshâra
Kameoli kala Ngaraikachâ akhali shâr sashâra
Vare kateili makhorumpai mana
Prohowui Ming Kathar eina haira
Sabbath Zimiksho kathar eina mayonphalungra
Tharukthang mang ot kasa
Sabbath Zimiksholi khangasam
Ngalung Kakhane – Mili Sâkhangayi (Tuiza 13-17)
Ava avâli khayashilu
Sakashâr:
Mi Sakathat
Phokapha
Khali kasha
Kakapik
Mili kala otli kakahao
KAPIKASANG 21-24: _________________ AINBINGIchichawui mashun
Lanwui mashun
Ningtongda ringkhavai sakhangayi
KAPIKASANG 25-31: _____________________ AINBING
Ningkhami Oko, Table kala Thaomeishong
Chi semkaka
Pithraiwui Hanphutpam kala Kayang
Chiwui Pangmonbing
Pangmonbingli tharkachikat
Hanphutpamwui nganamkapha kala khokharumabing
Otram khangathabing kala Sabbath
MOSESWUI
NINGKHAMI THARȂ
YÂRUIRINWUI
TABERNACLEWUI
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
16
ENOSHCAINAN
MAHALALEELJAREDENOCH
METHUSELAHLAMECH
NOAHSHEM (HAM & JAPHETH)
ARPHAXADCAINANSHELAHHEBERPELEG
REUSERUGNAHORTERAH
ABRAHAM (SARAH)ISAAC (REBEKAH)
JACOB
NATHANMATTATHA
MENNAMELEA
ELIAKIMJONAMJOSEPHJUDAHSIMEON
LEVIMATTHAT
JORIMELIEZERJOSHUA
ERELMADAM
COSAMADDI
MELCHINERI
SHEALTIELZERUBBABEL
PEREZHEZRON
RAMADMIN
AMMINNADABNAHSHONSALMON
BOAZOBEDJESSE
SOLOMONREHOBOAM
ABIJAHASA
JEHOSHAPHATJORAMUZZIAHJOTHAM
AHAZHEZEKIAH
MANASSEHAMON
JOSIAH JECONIAHAWUI THARA
KHONSHIKAHAI;(JER. 22: 24-30LI YANGLU); ASHEEWUI THARA HILI
NGASAMHAOwA; KHA
AINWUI THARAVA LEIFAYA.SHEALTIEL
ZERUBBABEL
JISHU KRISTAWUI MI-UN
ABIUDELIAKIM
AZORZADOKACHIMELIUD
ELEAZARMATTHAN
JACOB
JOSEPH
CAIN ABEL SETH
ADAM -- EVE
ASHEEWUI THARÂ AINWUI THARÂ
DAVIDKALA
BATHSHEBA
KRISTA (CHRISTOS: “THAO NEOMI KAHAIP”) – VAREWUI NAOMAYÂRA
JOSEPHMatthew 1:1-17
• ____________, _________THAR• Abrahamwui eina Mangashong Davidwui Naomayâra, Josephwui manga eina• Jehudili mik rak-khangasak• Ainwui Tharâ
MARYLuke 3:23-38
• _____________ THAR• Adamwuili Han-unglaga Marywui manga eina, Thot-thot eina• Mary Khalattawui kala awui eina kashok Mi-un, • Davidwui shimkhurwui Athâ (2 Sam. 7: 12, 13; Romnao 1:3)
[DAN, NAPHTALI][JOSEPH, BENJAMIN][REUBEN, SIMEON, LEVI, ISSACHAR, JUDAH, ZEBULUN]
(LEAH) (RACHEL) (BILHAH)
[ GAD, ASHER]
ADAMWUI EINA THUIDA KRISTA
RHESAJOANAN
JODAJOSECHSEMEIN
MATTATHIASMAATHNAGGAIHESLI
NAHUMAMOS
MATTATHIASJOSEPHJANNAIMELCHI
LEVIMATTHAT
ELIJOSEPH (Arihâ)
MARY
ASHEEWUI WUNGNAOAINWUI
(ZILPAH)
Jishu
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
17
JISHU KRISTAWUI KAPHARÂ KALA MIRINWUI TEKMATEILAK KAHAI MASHOK KHAMARAO KASHOK CHI PHANINGYANGSA*
ASHEEWUI THARÂ
(MARY)
AINWUI THARÂ (JOSEPH)
JISHUKRISTA
(CHRISTOS: “THAO NEOMI KAHAIPÂ)VAREWUI NAOMAYÂRA
THADA KASHUIRAK PHARÂ KAHAILA?
KACHAMA TUINGASHITLI: MESSIAH KHARÂWUI MARAMLI 300 SHIDA KAPI KAHAI
KATONGA CHI JISHU KRISTAWUI KAPHARÂ, AWUI MIRIN KALA ALI SHAOKATHAT CHILI
UNGSHUNGSER KAHAINA. CHI KAHÂNG EINA NGASODA…PHONGKHAMI 8 MÂNG MI AKHAWUI MIRINLI ARUI RASHUNGDA KAYAKHA
SHIDA UNGSHUNGHAIRA MARAO?NGAHANKAKÂ:100 QUADRILLION (10 17) WUI EINA AKHAMANG
1:100,000,000,000,000,000
PHONGKHAMI 48 (300 WUI EINA ) ARUI RASHUNGDA MI AKHAWUI MIRINLI UNGKASHUNG
KAYAKHA SHOKMARAO KHALA:
NGAHÂNKAKÂ: 10157
wui ngachaili akhamâng
1:10,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,
000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,
000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000, 000,
000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000
*Apong: Josh McDowell, Evidence That Demands A Verdict, 1972, p. 175; Peter Stoner, Science Speaks, Moody Press, 1963.
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
18
HÂRKAHAIYA BIBLE
KACHAMA KALA KADHARA TUINGASHITWUI NGARAIKACHÂ ÂYANBING:AIN (1) kala PAO KAPHÂ (5)na thotrinchân khuikashok,
THOTRINCHÂNBING (2) kala OTSAK (6); ngashan reikasang kachithei;
Lairik kachungkha khuikashok; LAASEM (3) kala CHITHIBING (7),
ithumwui Bibleli ngakheikhang kahai khani shokhangasak, MARÂNKHAMI (4) kala PHONGKHAMI (8).
TUIKUI ÂKHA:D(KT) D(KT)
A
B
C
E(KT) E(KT)
F(KT)
G(KT)
F(KT)
G(KT)
H(KT) H(KT)
I(KT)J
//
2 1
Zingkum 1600
Kapimebing 40
Hebrew
Lairik “39”
Greek
Lukhamashan
Ungkashung
Ain
Khangashit
Telescope
Kânthui Kahai
Katang Makhavai
Microscope
Telescopes
Microscope
Telescope
Rârâda khalei
Katang Makhavai
Varewui Tekhamatei
“Kachama” Tuingashit “Kadhara”
Tuingashit
Lairik “27”
AIN
MA
RÂ
NK
HA
MI
PHONGKHAMI
PAOKAPH
Â
CHITHIBING
HISTORIES
OTSAK
LAASEM
THOTCHÂNBING1
2
34
5
6
7
8
19
KACHAMA TUINGASHIT PARENG CHINGKAKÂ
KUPSANG KAHAI, KATAMLI KHANGACHON MASING 34 LI MIHAIDALEI.
OKATHUI KASEM
ABRAHAM
JOSEPH
MOSES
JOSHUA
ROTKHAMARÂT
NARKAHAI
VARI KAHAI
Jishu
WUNGNAO
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
O
MI 4
MIS
HA
NG
3
V
J
O 7 V J
TH
OT
CH
ÂN
BIN
G (
12 )
LA
AS
EM
(5
)
Nganaimeikapkaje âtampâreng: 2000 B.C. wui mangâli
Nganaimeikapkaje âtam pâreng: 2000 B.C.
Nganaimeikapkaje âtam pâreng: 2000 B.C.
Nganaimeikapkaje âtam pâreng: 1500 B.C.
Nganaimeikapkaje âtam pâreng: 1500 B.C.
Nganaimeikapkaje âtampâreng: 1000 B.C.
Nganaimeikapkaje âtam pâreng: 1000 B.C.
Nganaimeikapkaje âtam pâreng: 500 B.C.
Nganaimeikapkaje âtam pâreng: 500 B.C.
Nganaimeikapkaje âtam pâreng: Khare Century A.D.
Shimkhur Morei Tara kaphong
Dolân
N-Â-S Isaac Jacob
Naomayâra 12
Sinai
A-Y-P
Kadesh
Zingkum 40 Tamkachithei
5
Raopam
430
Jericho/Ai
Ngalei Ngayarkahai
Wungva-Wungvâ
Zingkum 350
S-D-S KAKAI
Ato
Shang 10
Israel
20-J 200
Assyria
Aze Shang 2 Judah 20-R 350 Babylon
Zingkum 70 Shang 2 Zingkum 100
Mi 50,000 Z-E-N
Greekwui Alex
Romanwui Zatkhanâ
Mirin
Krush Church
circa:
KHANGATEI LAIRIK KATONGA CHI WUNGNAO
ÂTAMWUI EINA NA
*
*
**
NT
AT
DT
KT
7.
7.
7.
7.
2.
KADHARA TUINGASHIT
PAO KAPHÂ…OTSAK…CHITHIBING…
PHONGKHAMI
©2006 John Fryman
(S)
(D)
(S)
(MR)
}
( )
“LAIRIKBING SEMKAKÂ:”
Khayeirum Katamli Khangachon Masing
Haokaphok
Pangmonshi
Mishan
Khalatlui
Shongzâ
Job
Laa
Chân.
Has.
Sol.
Abra- ham
1/2 David 1 Moses
Solomonna
Thangkhamei wui pongli
Solomonna Mirinwui
pongli
Solomonna
Shimkapânwui pongli
Joshua
Wungva-Wungvâ
Ruth
1 Samuel
2 Samuel1 Wungnao
2 Wungnao
1 Thotrn.2 Thotrn.
Ezra
NehemiahEsther
AmosHosea
Jonah (Nineveh)
IsaiahJoel
Micah
Habakkuk
Zephaniah
Ezekiel
Daniel
HaggaiZechariahMalachi
Obadiah (Edom)
Nahum (Nineveh)
*Chapchat Laa
AHJ
IJM
HZM
HN
O
EDM
AR
ÂN
MI K
AH
AIB
ING
(17
)
MARANBINGWUI KHANGANONG CHI
KHALÂ KAKHUI:
gato ngarâliuimidaamitheilu
naishuliahorhailaklakthuira
ishuna
oda leilakhaathumanunglu
nochwui shim
harkachikat
angkhamachinli
akshidaakhuihaialu
Z
LeishidaJ
ÂIN
(5
)
ISRAELLI
(WUNGRAM ÂTO)
JUDAHLI (AWUI SUIKATÂ LI)
JUDAHLI (ROTKHAMARATLI)
JUDAHLI (NARKAHAILI)
JUDAHLI (HANKHAUNGLI)
“NGAKAI”
KAHAI
WUI THILI
MARANBINGNA
ZINGKUM
SHÂMATIWUI
ALUNGLI
KAGAPINA”
Jeremiah
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
20
KADHARA TUINGASHIT WUI LAIRIKBING SEMKAKÂKadhara Tuingashit hina “Jishuwui File” eina thuida”…Pao Kapha kala Church wui thotrinchan hili zingkum 100 shakhawui hangkhamina. Achalakhava, Kadhara Tuingashit hi matailak kahai
tuikhur mati sada khaihai….
_____________ kala ___________
____________ ____________
____________ ____________
____________ ____________
(4) (1) (21) (1)
SÃKHANGATHABINGWUIOTSAK
PAOKAPHÃ:
Matthew*
Mark*
Luke*John--------
*Synoptic:____________________
PHONGKHAMI
_____
Kaikha 2 Cor li
zanga
“____________________________________”
CHITHIBING
Paulna kagapi chithibing:
Romnao1 Corinthianao2 Corinthianao
GalatianaoEphesianaoPhilippianaoColossianao
1 Thessalonicanao2 Thessalonicanao
1 Timothy2 Timothy
Titus
Philemon
Khangateiwui Chithibing:
Hebrews
James1 Peter2 Peter1 John2 John3 JohnJude
KUPSANG KAHAI, KATAMLI KHANGACHON MASING 35 LI MIHAIDALEI.
Khamashung Churchwui ChurchwuiKatang makhavai
“Yangkha-
Gentiles
Romnaoli
kapi kahai
Varewui maram Thotrinchân Kazang- kashokRarada khalei
Ngarum”
EinaPangmonChungmei
Aja ngayâ Jerusalemwui Tvli azingwui _______ nao matina kumei ngareora
James, Peter, John, kala Jude
Hebrew
Church Lansingme wui Kakhanang ______ ___________ _________.”Athum Khon makashok Tithes
Khamibing
“Paul wui katang PHilemonli”
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
PROHO JISHU KRISTAWUI KUPKAHAI AMA
21
21
3 4
_____________
_____________
_____________
______________
______________
______________
______________
______________
______________
______________
______________
______________
Paokaphâ kapimebing: athumwui rinsit kahai mibingli
kakapi… Jishu KRISTA hithai kaji ichichâwui hângkachithei
ârâ…kala Paokaphâ chi kakapiwui ningrin…kakapi atam.
_________A.D. _________A.D.
_________A.D. _________A.D.
Matthew Mark
Luke John
Jehudinaoli
Âna khi Hâng
Romnaoli
Raona da Âna khi Sâ
Greeknaobingli
Vare/Mikumona da
Âna khi Phung
Churchli
Varena daÂna khi Phaning
Synop
tic:
“Yan
gkha
ngar
um”
40s 64-68
57-59 69
Awungana da
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
ITHUMNA JOHNWUI HAOKAPHOK TUIZABING CHILI YANGSAAKHUM ÂKHA …
22
4______________
______________
______________
JOHNCHURCHLIVARENA DA
ANA KHI PHANING
JOHNWUI PAOKAPHÂ: SYNOPTICS (YANGKHANGARUM) WUI EINA Â KATHADA
NGAKHEIKHANGHAO KHALA?
• Jishu: Leihairakasâ (Tuiza 1)
• Jishu: Ngakheikhang kahai Vare (Tuiza 1)
• Jishu: A chi chichinga (Tuiza 1)
• Jishu: Katangmavaila Ringkhangarum (Tuiza 2)
• Jishu: Âpug-Âpaka Kasema (Tuiza 3)
• Jishu: Kahor kala Mirinwui Ângayung (Tuiza 4, 5, 9)
JISHU KRISTAWUI_______________ ___________ ______ !Hakmahâlak kahai Khamashung Tharuk
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
SÂKHANGATHABINGWUI OTSAK: ÂKHUM KATHUM SADA
23
____________ LI KALA ____________ LI Kapikasang 8-
12
_____________ ÂCHIKUN
VÂSHUNGDA Kapikasang 13-
28
____________ LI Kapikasang
1-7
PAO KAZAT SHONGZÂ KHARE
“
JERUSALEM KAZIP (COUNCIL)
PAO KAZAT SHONGZÂ KAKHANE
“
“
PAO KAZAT SHONGZÂ KAKATHUMA
“
Paul: Jerusalemli
Paul: Mi Kachungkhawui Mangâli Kaphayet
Paul: Sanhedrinwui Mangâli Kaphayet
Paul: Felixwui Mangâli Kaphayet
Paul: Festuswui Mangâli Kaphayet
Paul: Awunga Agrippawui Mangâli
ROMELI HUIKHAVÂ: Marikhong Kakai
Paul: Rome
1234567
8
9
10
11
12
13141516171819202122232425262728
Jishuna Kakaso kala Kazingram kâthuikahai
Pentecost: Churchwui Kapharâ Zimiksho
Phei Katekli Raikhami
Remeithui kaji Rekkakharek
Ananias kala Sapphira
Remeithui kaji Deaconbing
Stephen kala Shitkasangwui vang Kathi
Philip kala Ahonga
Damascus Shongfali Saulna Vareli khuikasang
Peter kala Cornelius
Peterna Gentilenaoli pao hâkashokwui maramli kaphayet
Herodna Vareshibingli Rekkakharek
Akhum 1
Akhum 2
Akhum 3
Jerusalem
Palestine
Syria
Okathui
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
24
Paul: Awui Kharamkazat Yangkhakakhui
Otsak 15 Jerusalem
Kazip
1.“Sayangkakhui”
2. “_________ vâk khavâ”
Tuipam Kupsangkahaina: __________ na ______ maningmana!
Khamataiya: Phatop kazang, _________ li chihokhavâ; phatop shimli kala____________ li vareshi mankakâ; khamataiya kala khanaowa chithi; “kaphâ rai ngararhaira, shitkasang eina yuihaira!”
Khamataiya: _____________ wui churchli âtam sharakha kapam; yaronnao akha kathi eina ringkhangasak; chithi kakapi; _________________ li Ephesiawui ot kasâbing khangama.
3. “____vâk khavâ”
4. “_____ li __________!”
ASIA
EUROPE
•JERUSALEM
ARABIAAFRICA
•SYRIAN ANTIOCH
•PISIDIAN ANTIOCH
•ROME
GREECE
ATHENS/CORINTH•
EPHESUS
•
ASIA
EUROPE
ARABIAAFRICA
•SYRIAN ANTIOCH
•PISIDIAN ANTIOCH
•ROME
GREECE
ATHENS/CORINTH•
EPHESUS
ASIA
EUROPE
ARABIAAFRICA
•SYRIAN ANTIOCH
•PISIDIAN ANTIOCH
•ROME
GREECE
ATHENS/CORINTH•
EPHESUS
ASIA
EUROPE
ARABIAAFRICA
•SYRIAN ANTIOCH
•PISIDIAN ANTIOCH
•ROME
GREECE
ATHENS/CORINTH•
EPHESUS
Khamataibing: ________li khokharum; matakhak kahai ot kasâ; Paulli ________________; otmangâ kasak; church haokaphok.
Khamataiya: church kachungkha haophoka; _____________ li khava, kala Athensli; Mars Hill; ______________ li kasângkha kapam.
#2
#3
#4
•JERUSALEM
•JERUSALEM
•JERUSALEM
#1
Otsak 15-18
Otsak 18-21
Otsak 21-28
Otsak 13-14
KUPSANG KAHAI, KATAMLI KHANGACHON MASING 36 LI MIHAIDALEI.
Meoma
Ngalung eina kaher
LukhamashanAin
Europe
MacedoniaCorinth
Asia
Ephesus
UNGKAPHATRome
Rome
Caesar
amphitheatre
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
PAULWUI KHAMATAIYA MASHUN TUIPAM KHANI Vareshirinwui Khamataiya
Shimphung/Ângayung
25
________________ -- moreili narkahaiwui eina khalâkhami…kala __________________
(_________________ KASHOK OTSHOT!)
______________ -- katharkhamashung sâkhavai khaishokahai.(MARON MARON RARSANGMAMANDA ___________________,)
Hao. 15:6 Abramna Proholi shitsanga; kala chiwui vang ali khamashung khangarongana da shankhui.
Rom 5:16-18 Varewui lemmet eina mi akhawui moreiwui athei chi ngateiya. Mi akhawui moreiwui vang eina “Khayon” kaho chi theikhui ngasaka, kala morei kachungkha sakahaiwui thili lemmet china mashungkhami khuirai. Mi akhawui moreiwui vang kathina mungsai kha Jishu Kristana sami kahai athei china kayakha hakmeikhala! Varewui makhavata lukhamashan kala khamashung-khangarongwui lemmet samkaphanga athumna Jishu Kristawui manga eina kharing samphangra.
1 Cor 1:2 Corinthli khalei Varewui church, Varewui kathara mi sakhavai hokhui kahaibing saikora, KRISTA Jishuli khangarumwui vang Varewui mi sakahaibing kala apam kachivali Proho Jishu KRISTAli athumwui kala ithumwui Prohonada kokharuma mi saikorali kakapi chithina.
2 Cor 5:17 Chiwui vang eina kachikathana KRISTAli zangakha a midhar onhaira; kachama ot thuihaida yanglu; kadhara rakahaina.
Rom 5: 1-4 Ara shitkasangwui manga eina ithumli mashungmihaoda ithumwui Proho Jishu KRISTAwui manga eina Vareli mashit ngasakhaira. Shitkasangwui manga eina arui ithumna Varewui lukhamashan lungli ringda khalei hi mazapyangdalei kala Varewui tekhamatei chi ithum samphangngarumra kajiwui kachihanwui vang mathanna. Chili langda ithumna kachotkachanglila ringphai, khikhala jila ithumna thei kaja kachotkachang eina khangkathei shoka, khangkathei eina Varewui kapen, Varewui kapen eina kachihan shoka.
Mashungkhami
Tharkhami
Mashungkhangasak
Âkhashimâng
Savâshumki kachi
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
KHARE : PAULNA KAKAPI CHITHIBING
ROMNAO
__________
__________EINA
THARKHA-MI
EPHESIA-NAO
SHITKA-SANG
BINGWUI APONG
1:3
PHILIPPIA-NAO
Jishu KRISTA
ITHUMWUI MATHÂN-KHAVAINA
4:4
2 COR
PAULWUI SÂKHA-NGATHA KÂKA-SHUNG
12:9
GALATIA-NAO
__________
__________WUI
PANGSHAP
3:2
1 COR
CHURCHLI VARESHINA
OWUI ÂCHAM ÂRAM
1:2
COLOSSIA-NAO
Jishu KRISTA: MAKHA-
NGAPATA
2:10
JAMES
_________
__________
__________SHITKASANG
2:26
1 PETER
VARESHI-WUI MIRIN
KALA SÂRÂN
2:7
2 PETER
CHURCHLI NGWUIDA
TAMKACHITHEIBING
2:1
1 JOHN
NGATANGMI HAIRA
NGWUIDA TAMKACHI-
THEILI NGASHARLU
5:13
2 JOHN
KRISTA-WUI NINGKHAMI
LUNGLI KAZAT
v. 3
JUDE
SHITKA-SANGWUI
VANG KHANGA-
NING
vv. 20-21
3 JOHN
JOHN SÂKHANGA
-THAWUI KASHAP
vv. 4, 11
KAKHANE: “KATEIBINGNA KAKAPI CHITHI
1 THESS
KHANAOWA ZIMIKSHOLI RASHOKKI KAJIBING
1:10
2 THESS
RARADA KHALEI
PROHO WUI ZIMIKSHO
1:6
CHURHWUI TAZAK KAHAI
KASHOK KAZANG
1 TIMOTHY
2:8
2 TIMOTHY
PAOKAPHA KHANGÂK;
PAO HÂSHOKLU
1:13
TITUS
_________
__________SAKIKAJIBI
NG
2:1-2
PHILEMON
KRISTA WUI LUNGLI KATEILI
KHUISANGKHAMI
v.17
HEBREW-NAO
JISHU KRISTA:
_________ _________________
1:4
“Chithibing”” wui Khamataiya Tuiguibing
26
SHITKA-
SANG
THANGKA-
CHIDAWUI
MIRINLI
LUKHAMA-
SHAN
KATHÂN-
NACHUIKHAMA-
TAIYA
MAKHAVATA
1:17
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
“Chithibing” wui khamataiya Tuiguibing
26a
EPHESIANAO 1:3Ithumwui Proho Jishu KRISTAwuili kazangwui vang Varena kazingramli ithumwui tungli manglawui sokhami kachungkha heirormihaira.
GALATIANAO 3:2 Hi hanglu: Varewui mangla hi ain khamayon einaka, paokapha shalaga shitkasang eina samkaphangkhala?
2 CORINTHIANAO 12:9Kha ana ili hãnga, “Iwui lukhamashan chi nawui vang shapa, kaja khangazan tharan iwui pangshap chi kashung ngasaka.” Chiwui vang eina iwui khangazanwui vang mataimeida mathanda langsomeira, chithaakha KRISTAwui pangshap chi iwuili leimichingra.
PHILIPPIANAO 4:4Atam kachida Proholi ringkhangarumwui vang mathanchinglu. Ina hangluishitli; mathanlu!
COLOSSIANAO 2:10Chieina ali ngashikta okthuikharum lungli nathumli kakashunga mirin chi mihaira.
1 CORINTHIANAO 1:2Corinthli khalei Varewui church, Varewui kathara mi sakhavai hokhui kahaibing saikora, KRISTA Jishuli khangarumwui vang Varewui mi sakahaibing kala apam kachivali Proho Jishu KRISTAli athumwui kala ithumwui Prohonada kokharuma mi saikorali kakapi chithina.
ROMNAO 1:17Kaja, Varivarana mikumoli kathada mashungmikhala kaji hi pao khamathana phongmi: hi khare eina thuilaga khanao eina tangda shitkasang manga einana. Hithada kapihaida lei, “Shitkasangwui manga eina mashungmi kahai a china ringra.
PHILEMON 17-18Chiwui vang eina ili nawui ot sakhangaruma akhana da phaningakha ili nana samphangkhuiki kaji thada ali samphangkhuimilu. Nali khayon sahaisalala kala leiman zangsalala chi ina runra..
1 TIMOTHY 2:8Chiwui vang eina mayarnaona kakhararla, malungkhavatla maleila apam kachivali pang khangkada seiha samingasakngai.
2 THESSALONICANAO 1:6 Varena phavaira kaji chi ana sara, nathumli rekakharekbing chili ana rekharekra.
1 THESSALONICANAO 1:10 Ithumli raki kaji malungkhavat chiwui eina kanshokkhame, kathiwui eina Varena ringkhangasaka Anaomayara Jishuwui pongli athumna ngazeksera.
TITUS 2:1-2Kha tamkachithei khamatha chili khangaruma chi nana chishutphalungra. Khararnaobingli ngarakzakhai khavai, ningka khavai, khalatta ngarinthei khavai, shitkasang, leikashi kala kakhangli nganingtit khavai tamchitheilu.
2 TIMOTHY 1:13Nawui vang shurpai khavai ngayoyan thada ina tamchithei kahai khamashung tui chi singtitlu, kala KRISTA Jishuwuili khalei shitkasang kala leikashi chili leichinglu.
JUDE: vs. 20-21Kha leikashebingli, kathara shitkasang chili reisang khavai salu, kala Mangla Katharawui pangshap eina ngasoda seiha salu.
3 JOHN vs 4:11Inaongara khamashung eina okthuida lei kaji paoli langmeida ringphakhamei maleiluimana…Leikase ngasotnao, makapha mashaalu, kha kapha shakhuilu. Kapha kasa chi Varewuina, kha makapha ot kasapa chi Vareli matheimana.
2 JOHN v.3 Âvava Varivara kala Âvavawui Naomayara Jishu KRISTAwui eina khara lukhamshan, phaningkhami kala chingri kahai china ithumli khamashung kala leikashi eina ngasomira.
1 JOHN 5:13 Varewui Naomayarali makashiman kharing lei kaji theikhavai ina hi kakapina.
2 PETER 2:1 Chieina nathum khalatta makapha-makhaya chi haorhaolu. Makapikluialu, mapharekalu, mayuishialu kala kaphor tui mamatuialu.
1 Peter 2:7Li shitkasangbingwui vanga kapi kahai hithada: “Makannamana, da shim kasaana horkahai ngalung chi phameikap kaje akhoka ngasahaowa.”
James 2:26 Mangla mazangakha phasamang kathina, otsak mazangakha shitkasangmang kathina.
Hebrews 1:4 Varena Anaomayarali khami aming china kazingraobing-wui amingli reikhamei thada athumli Anaomayara reimeida sakahaina.
Paulwui Chithibing wui eina
“Kateibingna kakapi Chithi” wui eina
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
27
SÂKHANGATHA JOHNNA:
CHITHIBING MAHORWUI
BICHAR TALLAWUI BICHAR
TENGKOTWUI BICHAR MATHUI KAHAI CHURCH
KRISTAWUI LATKHARÂ
PHONGKHAMI
YAONAOWUI _____________
____________
PHO. 19:1-10
PHONGKHAMILI
KHAMATAIYA
ÂPONG PHANGÂ:
KAPIKASANG 19,
20, 21
JISHU KRISTAWUI ____________
PHO. 19:11-16
KRISTANA ___________
_________
PHO. 20:4-6
HAKKHAMAHÂ __________
_____________ WUI BICHÂR
PHO. 20:11-15.
KADHARA _____________
KALA KADHARA __________
PHO. 21:1-8
Katang Makhavai Rârâda Khalei chi Yangkhakakhui
AEGEAN NGAYILI KHALEI
PATMOS ISLANDWUI EINA A.D. 95
MAIKHALI KAKAPI
SHAKKAZÂ
ZÂTKHÂNG
RÂKAKHANE
OKATHUILI
KHAMUNG
KAZINGRAM
KACHARA
WUNGPAMKHONG
OKATHUI
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
ABRA-HAMIC
COVENANT
DAVIDIC COVENANT
LAND COVENANT
O 7 V J
NEW
COVENANT
Biblewui Tekhamatei Khararchân Parengwui Ningrin Kharupkakhui
Biblewui Thotrinchân Chonsâ
28
M 4
M 3O R W N V
ABRA-HAMWUI TUINGASHIT
DAVIDWUI TUINGASHIT
NGALEI
TUINGASHIT
KADHAR
TUINGASHIT
JISHUKRISTAAbrahamli tuingashit sâkahai chi ungshungmamânda,Biblewui khararchânpongla
mataikâmamân:
• Haokaphok Kapikasang 12 kala 15 wui Abrahamli Kaho kala Tuingashit,
• Khalatlui Kapikasang 30 wui Ngalei (Palestinian) Tuingashit,
• 2 Sam. 7 wui Davidwui Tuingashit kala
• Jeremiah 31 wui Kadhar Tuingashit.
YA
ON
AO
WU
I S
HA
KK
AZ
A
ZA
TK
HA
NG
Jish
u K
RIS
TA
WU
I R
AK
AK
HA
NE
KR
ISTA
NA
OK
ATH
UIL
I Z
ING
KU
M T
HIN
GK
HA
K
HA
MU
NG
HA
KK
HA
MA
HA
KA
CH
AR
A
WU
NG
PA
MK
HO
NG
WU
I B
ICH
AR
KA
DH
AR
A K
AZ
ING
RA
M
KA
LA
KA
DH
AR
A
OK
ATH
UI
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
Mangâshongwui lairik ânâbinghi Khayeirumli
tammamânlaga, katamnaona chipuisangki kaji chi
kupsangkahai “tharzari” eina chithei khamina. Kha,
Khayeirumli tammahungda leilakhava khamasai bingchi
chipuisangmamân khavai katomdalei; china ithumwui
tamkakhui hi mapung phâmeingasakra.
29
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
30
BIBLEWUI THÂK MARON MARON SEMKAKÂ
RN
ER
PG
GNMN
DN
U
B
H
N(A)
C
J
KB
SK
E
NK
“OT MANGÂWUI VANGNGARÂNKAPHOK”
“KHARARCHÂN” CHILI ÂPONG MATAIKASANG
ER
PG
GN
RN
MN
DN
U
B
HN(A)
SK
NK
EKB
C
J
“OT MANGÂWUI VANGNGARÂNKAPHOK”
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
31
“BIBLE FILES” BING KAZIPKASANG”
JOSEPH
430
MOSES
40
Z - E - N
JOSHUA
Jericho/Ai
Church
Israel Judah
10 2
20-J 20-R
200 350
Assyria Babylon
N
V
J
O
ABRAHAM
J - E
12
(1500 B.C.)(500 B.C.)
(1000 B.C.)
(2000 B.C.)
DT
S - D - S
O 7 V J
(Abrahamwui mangâli)
LAIRIK ÂNÂ PÂ HI, LAIRIK NAMKASHOK WUI MASHUN ZANGDA, NAMSHOKLUISHIT LAGA
KATAMWUI KALA TAMKACHITHEI WUI VANG SHICHIN PAIRA.
OKATHUI KASEM
Mayarnao kalaShanao khare
Morei kharePaokaphâ khareShimkhur khare
Mi sâthat khareTara kaphong/changjingawut
Dolân
RAOPAM
Sinai
A - Y - P
Kadesh Barnea
TAMKACHITHEI 5
SHONGZAVARI KAHAI
Greekwui Alex
Romanwui Zatkhanâ
NARKAHAI
ZINGKUM 70
Hankhaung âpong 3
Zingkum 100/50,000
Ngalei Ngayarkahai
Krush
Paokaphâ
Otsak
Chithibing
Phongkhami
ROTKHAMARAT
Wungva Wungvâ
350
WUNGNAO
••• KAKAI •••
Âto Âze
N - Â - S
I - I
ÂWUI KAHO
Mirin
AT KT
NT
Jishu
MARÂNBING
M
I 4
MIS
HA
NG
3
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
32
Khalatlui. 30:1-10 2 Sam. 7:14-16 Jer. 31:31-34
__________
Gen. ___:___
HAOKAPHOKLI ABRAHAMLI NGASHITKAHAI: Bibleli Phongkhamiwui Ameikong (khamataiya)
ABRAHAMWUI
TUINGASHIT
Abrahamli _______
Hao. 12:1-3
__________ Hao. 15:9-18
Hao. 13:15 Hao. 13:14-16 Hao. 15:9-18
Kakhalat mataisang khangasak Tuingashitbing
Hao. 12:2 Hao. 12:3
Abrahamwui Tuingashit hili Farorkhami Tuirabing
Hao. 12:1NGALEI
TUINGASHIT
KATANG MAKHAVAI TAZAK KAHAI MAKHANGAPAT
KAHO
SOKHAMIATHA
Tuingashit Tuingashit TuingashitNGALEI DAVIDWUI KADHAR
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
33
HARKAHAIYA” BIBLE
TUIKUI AKHA:
D(KT) D(NT)
A
B
C
E(KT) E(NT)
F(NT)
G(NT)
F(KT)
G(KT)
H(OT) H(NT)
I(OT)J
//
2 1
Zingkum 1600
Kapimebing 40
Hebrew
Lairik “39”
Greek
Ain
Khangashit
Telescope
Microscope
Telescopes
Microscope
Telescope
Varewui Tekhamatei
“Kachama” Tuingashit “Kadhara” Tuingashit
Lairik “27”
HISTORIES
1
2
34
56
7
8
KACHAMA KALA KADHARA TUINGASHITWUI NGARAIKACHÂ ÂYANBING:AIN (1) kala PAOKAPHÂ (5)na thotrinchân khuikashok,
THOTRINCHÂNBING (2) kala OTSAK (6); ngashan reikasang kachithei;
Lairik kachungkha khuikashok;LAASEM (3) kala CHITHIBING (7),
ithumwui Bibleli ngakheikhang kahai khani shokhangasak, MARÂNKHAMI (4) kala PHONGKHAMI (8).
Lukhamashan
Ungkashung
Kânthui Kahai
Katang Makhavai
Rârâda khalei
Katang Makhavai
AIN
MA
RÂ
NK
HA
MI
PHONGKHAMI
PAOKAPH
Â
CHITHIBINGOTSAK
LAASEM
THOTCHÂNBING
34
KACHAMA TUINGASHIT PARENG EINA KHANGASUN
KATAMLI KHANGACHON MASING19LI ÂNÂ HILI NGARAIKACHÂ KHAMASAI NGARANMIHAIDA LEI.
OKATHUI KASEM
ABRAHAM
JOSEPH
MOSES
JOSHUA
ROTKHAMARAT
NARKAHAI
VARI KAHAI
Jishu
WUNGNAO
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
O
MI 4
MIS
HA
NG
3
V
J
O 7 V J
TH
OT
RIN
CH
AN
(12
)
LA
AS
EM
(5
)
Nganaimeikapkaje âtam Pâreng: 2000 B.C. wui mangali
Nganaimeikapkaje âtam pâreng: 2000 B.C.
Nganaimeikapkaje âtam pâreng: 2000 B.C.
Nganaimeikapkaje âtam pâreng: 1500 B.C.
Nganaimeikapkaje âtam pâreng: 1500 B.C.
Nganaimeikapkaje âtampâreng: 1000 B.C.
Nganaimeikapkaje âtam pâreng: 1000 B.C.
Nganaimeikapkaje âtam pâreng: 500 B.C.
Nganaimeikapkaje âtampâreng: 500 B.C.
Nganaimeikapkaje âtam pâreng: KhareCentury A.D.
Shimkhur Morei Tara kaphong
DolânN-A-S Isaac
Jacob
Naomayara 12
Sinai
A-Y-P
Kadesh
Zingkum 40 Tamkachithei 5
Raopam
430
Jericho/Ai
Ngalei Ngayarkahai
Wungva-Wungvâ
Zingkum 350
S-D-S KAKAI
Ato
Shang 10
Israel
20-J 200
Assyria
Aze Shang 2 Judah 20-R 350 Babylon
Zingkum 70
Shang 2 Zingkum100
Mi 50,000 Z-E-N
Greekwui Alex
RomanwuiZatkhanâ
Life Krush
Church
circa:
*
*
**
NT
AT
DT
KT
7.
7.
7.
7.
2.
KADHARA TUINGASHITPAOKAPHA…OTSAK…CHITHIBING…PHONGKHAMI
©2004 John Fryman
(S)
(D)
(S)
(MR)
}
( )
“LAIRIKBING SEMKAKȂ:”
Khayeirum Katamli Khangachon Masing
Haokaphok
Pangmonshi
Mishan
Khalatlui
Shongzâ
Job
Laa
Chan.
Has.
Sol.
Abra- ham
1/2 David 1 Moses
Joshua
Wungva-Wungvâ
Ruth
1 Samuel
2 Samuel1 Wungnao
2 Wungnao
1 Thotrn.2 Thotrn.
EzraNehemiah
Esther
AmosHosea
Jonah (Nineveh)
IsaiahJoel
Micah
Jeremiah
Habakkuk
Zephaniah
Ezekiel
Daniel
Haggai
ZechariahMalachi
Obadiah (Edom)
Nahum (Nineveh)
*Chapchat Laa
AHJ
IJM
HZM
HN
O
ED
MA
RÂ
NM
I KA
HIB
ING
(17
)
gato ngarâliuimidaamitheilu
naesuliahorhailaklakthuira
esuna
oda leilakhaathumanunglu
nochwui shimharkachikat
angkhamichinliakshidaakhuihaialu
Z
LeishidaJ
AIN
(5
)
KHANGATEI LAIRIK KATONGA CHI WUNGNAO
ÂTAMWUI EINA NA
Solomonna
Thangkhamei wui pongli
Solomonna Mirinwui
pongli
Solomonna
Shimkapânwui pongli
MARANBINGWUI KHANGANONG CHI
KHALÂ KAKHUI:ISRAELLI
(WUNGRAM ÂTO)
JUDAHLI (AWUI SUIKATÂ LI)
JUDAHLI (ROTKHAMARATLI)
JUDAHLI (NARKAHAILI)
JUDAHLI (HANKHAUNGLI)
“NGAKAI”
KAHAI
WUI THILI
MARANBINGNA
ZINGKUM
SHÂMATIWUI
ALUNGLI
KAGAPINA”
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
35
KADHARA TUINGASHIT WUI LAIRIKBINGKadhara Tuingashit hina “Jishuwui File” eina thuida”…Pao Kapha kala Church wui thotrinchan hili zingkum 100 shakhawui hangkhamina. Achalakhava, Kadhara Tuingashit hi matailak kahai
tuikhur mati sada khaihai….
_____________ kala ___________
____________ ____________
____________ ____________
____________ ____________
(4) (1) (21) (1)
SÃKHANGATHABINGWUIOTSAK
PAOKAPHÃ:
Matthew*
Mark*
Luke*John--------
*Synoptic:____________________
PHONGKHAMI
______ _______ _______
“________________________”
________
2 cor
raktheilaka_____
“____________________________________”
CHITHIBING
Paulna kagapi chithibing:
Romnao1 Corinthianao2 Corinthianao
GalatianaoEphesianaoPhilippianaoColossianao
1 Thessalonicanao2 Thessalonicanao
1 Timothy2 Timothy
Titus
Philemon
Khangateiwui Chithibing:
Hebrews
James1 Peter2 Peter1 John2 John3 JohnJude
KUPSANG KAHAI, KATAMLI KHANGACHON MASING 35 LI MIHAIDALEI.
Khamashung Churchwui ChurchwuiKatang makhavai
“Yangkha-
Gentiles
Romnao
Thada Tip-Tit haolu
Phungkhangarum Chithi
Varewui maram Thotrinchân Kazang- kashokRarada khalei
Ngarum”
EinaPangmonChungmei
Aja ngayâ Jerusalemwui Tvli azingwui _______ nao matina kumei ngareora
James, Peter, John, kala Jude
Hebrew
Khayeirum Katamli khangachon mashing
© 2006 TBBMI
36
#1.“Sayangkakhui”
2. “Europe vak Khava”
Tuipam Kupsangkahaina: LUKHAMASHAN na AIN maningmana!
Khamataiya: Phatop kazang, Romeli chihokhavâ; phatop shimli kala Caesarli vareshi mankakâ; Khamataiya kala khanaowa chithi; “kapha rai ngararhaira, shitkasang eina yuihaira!”
Khamataiya: Meomali khokharum; matakhak kahai ot kasâ; Paulli ngalung eina kaher; ot mangâ kasak; church haokaphok.
Khamataiya: Ephesusli atam sharakha kapam; yaronnao akhali kathi eina ringkhangasak; khamataiya chithi kakapi; amphitheatreli Ephesiawui otkasabing khangama.
Khamataiya: church kachungkha haophoka; Macedoniali khavâ, Athensli; Mars Hill; Corinthli kasângkha kapam.
Acts 15 Jerusalem
Kazip
4
3. “Asia vak Khava”
4. “Romeli UNGKAPHAT!”
ASIA
EUROPE
•JERUSALEM
ARABIAAFRICA
•SYRIAN ANTIOCH
•PISIDIAN ANTIOCH
•ROME
GREECE
ATHENS/CORINTH•
EPHESUS
•
ASIA
EUROPE
ARABIAAFRICA
•SYRIAN ANTIOCH
•PISIDIAN ANTIOCH
•ROME
GREECE
ATHENS/CORINTH•
EPHESUS
#2
ASIA
EUROPE
ARABIAAFRICA
•SYRIAN ANTIOCH
•PISIDIAN ANTIOCH
•ROME
GREECE
ATHENS/CORINTH•
EPHESUS
ASIA
EUROPE
ARABIAAFRICA
•SYRIAN ANTIOCH
•PISIDIAN ANTIOCH
•ROME
GREECE
ATHENS/CORINTH•
EPHESUS
Otsak 15-18
Otsak 18-21
Otsak 21-28
Otsak 13-14
#2
#3
#4
#1
Paul: Awui Kharamkazat Yangkhakakhui
KHA HÂNGMILU…
The Bible…Basically Ministries International Inc.v: 817-346-4750 c: 817-300-6492 www.biblebasically.org [email protected]
Kristawui âsâkai katongali Biblewui wortam mayâsang khangasak
Bible…Ngashankakhui tamkhamili nana khaphâ-kashi theikakhui kala tamkakhui chi ishiwui ministryli kha hângmilu. Nana nawui kaphaning hângkhami mangâ
eina ishiwui ministrywui ot kasâli kachungkha mataikasang ngasâra. Nawui âming mamilala mayai. Kha, nana mingaikha nawui aming, address kala email azingli
kapimilu; rârâda khalei âtamli ishi ministrywui otmangâ nali pao mipaimei khavai.
(azingwui hi machipuilala mayai)
Aming:_________________________________________________Apam:_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Email Address:__________________________________________
KATONGA KHA NAMSHOKMISERLU!
Khayeirum hiwui âtam shikachin hi( ) sangnâhaowa ( ) ngarakzak hai ( ) kha sângmeipai ( )
sângmeikhârda sâpai
Chungmeida kapingaiakha khanukvâk kapimilu
NANA TUIKHUR ÂKHAMÂNG HÂNGKHAMINA KACHUNGKHA NGACHONRA!
The Bible…Basically Ministries International Inc.v: 817-346-4750 c: 817-300-6492 www.biblebasically.org [email protected]
Kristawui âsâkai katongali Biblewui wortam mayâsang khangasak
BIBLE…NGASHANKAKHUIWUI KHAYEIRUM PROGRAM HIWUI MARAMLI NANA MINISTRY KHANGATEIWUI MIBINGLI MANINGAKHA CHURCHESBINGLI
HÂNGMARONMISIJA ISHIWUI MINISTRYLI KACHUNGKHA KHANGACHON NGASÂRA. CHIEINA ISHINA ÂTHUMWUI ÂPAMLI KHAYEIRUM HI VÂRUNGKAPAI
MINISTRIESBINGWUI MARAMLI KHA HÂNGMILU.
LONGNAOWUI AMING:_________________________________________APAM : ______________________________________________________SAMPHANGKAPAI MIPA: _______________________________________
NAWUI ÂMING SHICHINPAIRALÂ?____________________
Aming :________________________________________________
Apam:_________________________________________________
Email Address:__________________________________________
KATONGA KHA NAMSHOKMISERLU!
LONGNAOWUI AMING:_________________________________________APAM : ______________________________________________________SAMPHANGKAPAI MIPA: _______________________________________
NAWUI ÂMING SHICHINPAIRALÂ?____________________
LONGNAOWUI AMING:_________________________________________APAM : ______________________________________________________SAMPHANGKAPAI MIPA: _______________________________________
NAWUI ÂMING SHICHINPAIRALÂ?____________________
LONGNAOWUI AMING:_________________________________________APAM : ______________________________________________________SAMPHANGKAPAI MIPA: _______________________________________
NAWUI ÂMING SHICHINPAIRALÂ?____________________