Joris Van Puyenbroeck – Lector Psychosociale Gerontologie Annemie Van Echelpoel, Marleen Van Dessel Studenten Gezinswetenschappen Naar een beter begrip

Joris Van Puyenbroeck – Lector Psychosociale Gerontologie Annemie Van Echelpoel, Marleen Van Dessel

Studenten Gezinswetenschappen

Naar een beter begrip en werken aan

de overgang tussen thuis- en woonzorg

Colloquium 'focus op mantelzorg' 8 mei '14

2

Ageing in place

• ‘Allowing the elder to remain in the living situation of their choice for as long as they wish and are able to’ (Bigby, 2004)

• Ouderen hebben verwachtingen qua plaats, aard van de zorg, en zorgverstrekker

• Hoe ruim is de ‘place’?: eigen woning/buurt/bekende relatie?

• Sommige mensen willen verhuizen

• Criterium = (individuele) keuze/kwaliteit van leven


3

Keuze en opties door vele factoren bepaald

• Woonkwaliteit• Sociale weefsel :familie/buurt• Dienst/zorgverlening in de

buurt• Zorgaanbod: intern en extern

• Individuele of familiale afweging

• Externe factoren niet onder controle

woning

buurt

familieZorg-

voorziening

mantelzorg

gezondheid


4

Voorbeelden

Push- en pullfactoren

• Slechte kwaliteit woning• Woning onaangepast aan beperkte fysieke

mobiliteit• Verloederde buurt• Financiële redenen, hoge kosten aan woning• Dichter bij kinderen, winkels en

zorgvoorzieningen• Psychologische aspecten: herinneringen,

gevoel van controle en continuïteit

Perspectief van de oudereFragment ‘Een nieuw hoofdstuk’

Victoria Deluxe ©

Perspectief van de professionele hulpverlener

Onderzoek studenten gezinswetenschappen Van Dessel & Van Echelpoel (2014)

Onderzoeksvraag: “wat zijn de motieven, volgens professionele hulpverleners (thuisverpleging), om de overstap te maken?”


7

Survey ‘Push- en Pull factoren thuiszorg naar woonzorg’ (Van Dessel & Van Echelpoel)

• Perspectief thuisverpleging (n=88)– Thuisverpleging Wit-Geel Kruis provincie Antwerpen– Oordeel vanuit professioneel standpunt over reële casus

• Steekproef: 65% V - 35 % M, 28% Stedelijk, 72% landelijk

1%

24%

58%

17% 60 j. of jonger

Tussen 60 – 69j.

Tussen 70 – 79 j.

Tussen 80 – 89 j.

90 j. of ouder


8

Woonsituatie steekproef (n=88)

49%

41%

7%

2% 1%

alleenwonend

samenwonend met partner

samenwonend met kind

samenwonend met partner en kind(eren)

samenwonend met ander familielid/ kennis/vriend(in)


9

Keuze(proces)88%

13%WZC/RVTService FlatAndere woonvormen

9%

36%

14%

38%

3%

Bewuste keuze: bejaarde heeft volledig zelfs-tandig beslist uit eigen initiatief

Eerder eigen keuze: samen met iemand van de kinderen en/of familie

Eerder geen eigen keuze: zonder inspraak van de bejaarde, op verzoek van de kinderen en/of familie

Eerder gedwongen: na een ziekenhuisopname, op aanraden van professional en/of dokter

Andere wijze


10

Tijdig plannen?

17%

59%

24% Eerder lang op voorhand gepland (reeds verschillende jaren op een wachtlijst in-geschreven)

Eerder minder lang op voorhand gepland (of na een ZH opname beslist)

Eerder een crisissituatie: plots en omwille van omstandigheden


11

Zelfredzaamheid, profielscore KATZ en mobiliteit

2%

18%

36%

43%

Volledig zelfredzaamGedeeltelijk zel-fredzaamGedeeltelijk afhankelijk van derdenVolledig afhankelijk van derden

10%

30%

37%

20%

2%

NomenclatuurForfait AForfait BForfait CPalliatief

1% 2% 2%

11%

54%

23%

7% Per fiets

Per auto

Openbaar vervoer

Stapt vlot te voet

Te voet met een rollator en/of krukken

Rolstoelpatiënt

Bedlegerig


12

Psychosociaal welbevinden

28%

26%22%

24%

Geheugenproblemen

Geen probleem

Af en toe een probleem

Regelmatig een probleem

Voortdurend een probleem

56%27%

14%

3%

Eenzaamheid bepalend

Neen In mindere mateIn meerdere mate Zeer veel

65%

23%

9%

3%

Behoefte sociale contacten

Neen

In mindere mate

In meerdere mate

Zeer veel


13

Kwaliteit van de woning

Werd de woning te groot voor de patiënt?

Was de woning verouderd?

Was het noodzakelijk dat de woning werd aangepast?

Waren er hoogoplopende financiële kosten aan de woning?

Werden er reeds aanpassingen gedaan aan de woning?

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

ja neen geen idee


14

Woomgeving

77%

9%

10%

3%

Woonafstand kinderen bepalend?

Neen Eerder niet

Eerder wel Heel zeker

80%

20%

Voelde de oudere zich veilig?

Veilig Onveilig


15

Ondersteuning thuis vlak voor verhuis

Thuisverpleging

Gezinshulp

Familie

Buren

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

SporadischPartieel ("wekelijks)Intensief ("dagelijks")Heel intensief (>dagelijks)nvt

Selectie-effect


16

Mantelzorger vindt zorg opnemen…

16%

29%

34%

22%helemaal niet zwaar (niet overbelast)

soms wel zwaar

geregeld zwaar

voortdurend te zwaar (overbelast)


17

Reden belasting mantelzorger (n=70)

Reden belasting mantelzorger N %

mantelzorger kampt zelf met gezondheidsproblemen 40 57%

geen goed netwerk 34 49%fysiek te zwaar door vb. bijkomende

complicaties van de hulpbehoevende bejaarde

17 24%

emotioneel te zwaar voor de mantelzorger 6 9%

door het overlijden of achteruitgang van de eventueel nog aanwezige

partner10 14%

andere 23 33%

Faciliteren van de overgang


19

Zorgvragen en –verstrekker tijdig ondersteunen in de afweging

• Bewustwording mogelijkheden en grenzen aan ‘ageing in place’

• Samen nieuwe zorgomgeving zoeken:– Er zijn alternatieven… maar bewuste keuze of

crisissituatie?– Zorggroep : gedeelde zorg in regie– Vraaggestuurd proces (cf. PMH, Maes e.a. , 2001)

• Vertrekken vanuit vraagverduidelijking• Betrouwbare beeldvorming en indicatiestelling• Een transparant en gediversifieerd aanbod• Persoonlijke aanpassingen i.f.v. kwaliteit van leven• Participatie in evaluatie

Zorgregie/case management


20

Voorbeeld vraagverduidelijking en beeldvorming

• Perspectief mantelzorg: Vraagverduidelijking en handelingsgericht: Zicht op Mantelzorg

• Beeldvorming:– Gezondheid en welzijn: BEL-RAI– Draaglastmeting (NL: EDIZ)


21

Voorbeeld ‘person-centered planning’ voor ouderen (Bowers, 2008)

• Appreciatie voor de persoon• Relaties?• Wat is belangrijk?• Communicatie• Geschiedenis• Wensen• Goede en slechte dagen


22

Vragen

• Zie videofragment: de tussengroep zorgbehoevende ouderen wordt nog te weinig bediend op het continuüm van woon-zorgvormen. – Deze mensen hebben niet altijd voldoende mantel/vrijwillige

zorg. Kunnen we de sociale netwerken voldoende versterken, en/of professioneel aanbod vergroten?

– Hoe oudere met mantelzorger beter ondersteunen? Meer respijtzorg? Meer hulpmiddelen? Meer innovatieve (woon)(zorg)vormen?

– In het woonzorgcentrum loopt de ‘gedeelde zorg’ door?

• Verschillende perspectieven: hoe verenigen in vraaggestuurde zorg? Welke klemtonen? Welke werkwijzes? Zijn de huidige ‘intakes’ voldoende?

Magda: MAntelzorgers Geprand tussen

Draaglast en Autonomie

Liesbet Lommelen

Documents

Joris Van Puyenbroeck – Lector Psychosociale Gerontologie Annemie Van Echelpoel, Marleen Van Dessel Studenten Gezinswetenschappen Naar een beter begrip