Sonnet Nonsense ............................................................................... 18The Pyramid Roots of Jennifer’s Body .............................................. 19Batiano, Suba sa Iloilo ....................................................................... 20

DISCLAIMERThe stories and articles written herewith are purely fi ctional and creative products of the writer’s imagination which do not directly refl ect the actual historical events. Any resemblance to people living or dead is purely for entertainment purposes. This literary folio was not published to criticize, insult, nor alter the image of the people known in our written history.

21st Century’s Weapon

Of Mass Destruction

Panay

Detained Slayer

La Liga Filipinay!

Death of

German Samson

Paki-ulit! Please!

The Water Bearer

Tito Sam

Bahin sang

kamatuoran

Segunda

Bugas sa Lusong ................................................................................ 29El Presidentes ....................................................................................30Isang Araw sa Pulo ng Panay ............................................................44

Table of Contents

1

21st Century’s Weapon of Mass Destructionby ka-Ye tommo

They say I was born hideous, a creation of monstrosity. A big head came out with me from my mother’s womb. Yet, a forehead

of four inches wide never hindered the love of my mother Mileva Maric in raising me though I looked dreadful.

***

He is the 20th Century’s Biggest Mad Scientist. I bet everyone knows him. Have you ever met the well-known connection between mass and energy in the form of E=mc2? Have you already heard of the Theory of Relativity and the discovery of photons? Well, these are only some of his famous studies. By now, I know, you already have some idea whom I’m talking about. Yes, spill, think more… already guessed who? Sure you’re right, he is the famous Albert Einstein.

Do you think you know a lot about this famous man? I assure you, mine is far greater than any of those who studied and discovered the story of his life. More than that, even myself and my identity belong to one of his prevalent secrets. I am Lieserl Einstein, fi rst born, only girl, and an illegitimate daughter of Albert Einstein. As many have known, I died at early age but no,

no one ever knows that in this very moment and in this very minute, I still exist to augment the studies of my father, Albert.

***

“She’s a monster. How in this world you gave birth to that hideous being? Albert, she will never be a part of our family. It will never be gone sooner from her head. We are leaving now! You will never keep her,” said by a woman in her 80’s with a black shoal. I was two years of age but I heard all of it and it processed through my mind though I never knew what it meant. Yet, a forehead of four inches wide never hindered the love of my mother Mileva Maric in raising me though I looked dreadful.

As I grew, my brothers, Hans and Eduard, my only companions, gave sympathy for my condition. They were always been there for me all those years when mom and dad separated because of me. Dad never had the idea of raising me. It was all mom’s love that makes me still alive. After my dad left us in our mom’s hands, my brothers started discovering solutions to cure my condition. As sons of Einstein, things never stopped them. They studied and researched

2

Short Story

medication in my dad’s laboratory.

They became the fi rst founders of the disorder “hydrocephalus”, but they kept the discovery in secret. They did study as they were doing more big researches and plans. Hans took Research Engineering while Eduard took Psychology in college. They worked for almost 20 years of research for my medication.

When I reached 30, I underwent a surgery operation which took 15 days to fi nish. It was never an easy task for the both of them since they alone would do the operation. But I believed they could do this. I trusted their years of dedication in this operation. My brothers would save me.

Weeks after, they removed the bandages around my face. As I looked into the mirror, a small lump in my throat formed and tears started to fall. Everything changed, the way the curve on my face formed and the way my eyes glittered. I was never the hideous monster anymore. I could still remember how my brothers worked night to night studying and putting all their eff orts for this operation. I felt proud for them.

For months, they studied me. They gave me some examinations which accelerated my

thinking skills. I did things out of expectations. I started inventing things, machines and gadgets. Years after, my brothers introduced me to my dad and in surprise he hugged me. He said sorry for over decades of years that he never got the chance of accepting me as his daughter.

Things went right to both of us. I helped my father in his research room as my mom would do if they were together. I was very proud in one of our achievements when we invented the fi rst weapon of mass destruction that slaughtered Nagasaki and Hiroshima in Japan. Many people knew that my dad never contributed in developing atomic bombs yet it was all our eff ort to create those weapons.

After one day, I was on my laboratory making a research to stop human from aging and preserve human body cells. My vision turned hazy, my mind went puzzled as my forehead swelled. I fell hard on the fl oor and blood fl owed on my cracked head. I was brought to a private hospital dad had built in Zurich. Dad on the next day suff ered from aneurysm of his abdominal aorta and died after three days. After his death, my brother secretly took my father’s brain with

3

Short Story

the top secret lady of the century. Remember the last experiment I made before my brain transplant? My brother experimented it on me. Now I never age. I look the same as 70 years ago. Things on the 21st century changed because of me. I still invent things out of nowhere. The famous gadgets of all times are my discoveries. I have all access to every social networks around the world. I send my very own satellite on space, no one knows. And my top secret? I planted an atomic bomb to almost 60 countries around the world. I want them to disintegrate.

As to this very moment and this very minute, I am still traveling around the world. Where is my next and last stop? Philippines, at the very midpoint of it, at Iloilo. I can remember the fi rst achievement I had with my dad, we invented the fi rst weapon of mass destruction that devastated Nagasaki and Hiroshima in Japan; and I am very excited to push this red button right in my hand. This is the big thing that stirs inside of me, to fi ght what my dad was fi ghting for. This is the way dad thought and believed before. My dad, Albert Einstein, is the 21st Century’s Biggest Mad Scientist, and me, Lieserl Einstein as the 21st

Century’s WEAPON of MASS DESTRUCTION.

the help of his pathologist who conducted the autopsy.

In fi ve days, my brothers transplanted dad’s brain on my head. The treatment had never been easy. I never had the choice. I was there unconscious for almost a month. The surgery was successful yet on my account it had never been that easy. The recovery went very slow. I barely couldn’t imagine how my dad’s brain was in my head now. Sometimes, I could remember things that weren’t in my past. Things that only dad knew and things that answered to questions that I didn’t know.

***

Now, I understand why dad had never accepted me from the start. His fate turned to me, he, himself, also was borne with the condition like mine, but he was fortunate because he became normal after several weeks. Things for me went hard. My head always felt pain like thousand long needles were pinning it down. But as years went through, the brain cells started to develop and the process of the way I think went right.

Decades passed fast through. I became 4

Short Story

5

Detained Slayerby Caloy

Cesarean operation and Caesar salad, they were not named after me. I was not born by that process nor a vegetarian in

appetite. How about the line, “Veni, vidi, vici, (I came, I saw, I conquered).” Are you familiar of it? Indeed, I uttered this line. I am a Roman General, a statesman, a consul and a notable author, known to be Gaius Julius Caesar. I never failed to stoop opponents’ emblem and slipped triumph in my fi ngers, not even on my pinkie. Indeed, I am the greatest conqueror of my time. That is just the way you know, yet, have you ever heard of a victor who had been a captive?

***

Misty fang of the night never bothered me. Sixty-Nine BC marked the moment I trailed my way to Aegean Island of Rhodes near Miletus. I was to study under rhetoric Apollonius Molon for my speech improvement. Above all, I was on dearth of vacation. I needed a break!

Several realm ran under my feet and I was tired of scuttling with it. I wanted to learn how to saunter on the acre where no warriors to be fought with. I was free.

“See on your left is the island of

Pharmacussa,” said the oarsman.

We were pretty adjacent to our destination. At last, I had my time at hand and I was of no despair to have this journey worth it. I was perturbed of thoughts after the trial I’d lost because defeat was of no space on my saga. To dispel the brainwave bashing my shell, I nattered it with the group.

“My dear master, you will be able to cool down while you’re away from Rome. When you return, you will have your prevailing prosecution with Dolabella,” expressed by Burgundus.

That idea inoculated on my gist. I was eager to learn the best way I could when I reached Apollonius’ place. I was savouring success which ran over my mind. I thought it was of great vacation not until we were to detour our path with a vast cluster of pirates coming our way.

“Who are you mister?” I arrogantly asked.

“I am Polygonus, a Cilician, the head of these fi erce pirates of Mediterranean, and you are my captive.”

Was this freedom? I was still restrained. Time was a jesting game. These Cilician pirates

6

Short Story

were sailing us to their cove, nonetheless, I tricked them without their tiny grasp. We entered their murky cove. Together with Burgundus and the oarsmen, we faced smelly and fi lthy troupe and seat on the craggy surface. I was not at ease.

They hissed to each other’s ear and this grating Polygonus spoke, “Caesar we’ve kidnapped you for a ransom.”

“Is the term kidnapped appropriate even I am already an adult?” I disrupted.

“Whatever it may be called, I demand 20 talents of silver for your life.”

“Are you insulting me? Aren’t you aware that you’ve caught a whale among the fi shes, foolish man? Have it 50 talents of silver,” I ordered.

It was about 1550 kg of silver but beyond their knowing, another trick was set. My allies were sent back to Rome headed by Burgundus to pleat the ransom. I was left with one of my crew and the pirates were looking after us. Polygonus was still a boy not aware of the game he played. So, I played it.

Thirty-eight days swiftly sneaked out

and it was a month of vacation I’d spent. Being a captive, I never experienced it though. I refused to cower instead I dealt with them as my subordinates. They just needed silly jokes to fi ll their stomachs and those lovely ladies they brought in the cove were just a work of charm to fascinate. They followed my orders, just a portrayal of my aristocratic arrogance. I even went afar up to telling them not to make a sound once I had my sleep. I was never a prisoner, but a leader instead.

“Once my troupe lends the ransom to you, we will hunt you back and crucify all of you,” I declared with a grave voice.

They just cackled in laughter and minded me of no importance. For them it was still a joke. Until that day came to get through an exchange. The 50 talents of silver was the barter of my life, certainly, they set us free. They were all sticking out their faces like that of a Machiavellian smile looking at those gleaming stones which they had been waiting. The 500 pirates swayed their hands as we went far afi eld while those gorgeous lassies blew their kisses along the wind. We loomed an island and I was enlivened

7

Short Story

to plan out my retribution.

A week passed and we pointed out our course back to the pirates’ cove. When we were brought to the place, I’d counted the cove we’d traversed and with no doubt I would be reining the revenge. With heaven’s grace they were still here, thus, I was now ready to execute them.

“With all the fortune, I am back with a vengeance,” I accentuated facing the pirates.

“You are lucky to be back and you should be. You have fooled us!” Polyganus shouted back.

“It was just a simple counting along the coves and will you tell me how can a fool be fooled? You will always be a foolish bandit.” That was an insult from me.

“Maybe this time a fool learns to be wise. Catch him back!” Polygamus ordered.

With all the might we had, our swords chimed with unyielding anger and plea of payback. The ground was fl ooded with oozing gore and the stone-cold corpses were laid. Just a few survived. Then, I just found myself stooping my head down with my body exhausted of the bout.

“Now tell me your worth, mister. Do 50 talents of counterfeited silvers fi t your value?” That was another insult from a familiar voice.

“It was not his fault. The emperor commanded us to forge the ransom. He said Caesar is not of any worth,” my ever-loyal servant, Burgundus, confessed.

“So, this wise man has been fooled. He is foolish,” conveyed by the pirates’ leader.

My sight was blackened and I hovered in dreams. I rested my dreadful body on the fi lthy surface. I laid myself asleep. After being insentiented for an instance, I gave a free rein to my vision then I just found myself embracing the cold metal strips isolating me on a corner. I was never free.

***

I never failed to stoop opponents’ emblem and never slipped triumph in my fi ngers, not even on my pinkie. Indeed, I was the greatest conqueror of my time. That is just the way you knew, yet, have you ever heard of a victor who had been a captive? Indeed, I’ve been enslaved.

8

Short Story

9

Death of German Samsonby Tam-Tam Marianilo

His hazel eyes had sharp looks that would pierce your fl esh and sink into your bones. His ideologies depicted in his historic

oratorical prowess motivated millions to kill and led millions to their doom. His footprints and contributions were wrecked havocs that scarred the earth and shall remain as obscure chapter of the history. . .

***

“You talk too much boy! Why you no say my name?”

Oh! Of course, my Fuhrer. Ladies and gentlemen, mothers, fathers, students, teachers, preachers, suicide bombers! Presenting the one and only- Germany’s famed despot, the icon who started the 2x3x1 haircut trend (but not on his head folks. Read and you’ll know), the Charlie Chaplin look-alike. . .

“Say my name, son of the beach!”Charan! Adolf Hitler!“Thank you to my stylist, Liz Uyab,

wardrobe by Benchboy, shoes by Buns-Just do it, and of course to St. Peters Memorial for my make-up. Hi to my fans especially ceiling fans, wall fans, orbit fans, and trash cans!”

Good day Mr. Hitler and to our readers!

Please take note that April 30, 1945 was the day Hitler died of AIDS.

“I’m clean bro! I’m not gonna be like Freddie Mercury!”

I mean the day he was kidnapped.“They can’t even touch my loom bands,

dope.”Ambushed?“By a fl ock of birds answering the

nature’s call at the same time?”Raped?“Almost! Hahaha but no.”You committed sui. . . sui. . .swimming pool

party! Yes you partied with Miley and Justin right?“Excuse me children, I’m gonna silence

the radio anchorman for a while.”Chuck-chuck. Bratatatatatat boom boom

eeeeng boogsh Gaboom!“I’m back folks. I died with a sense of

glory and loyalty. Like a vendor to his hotdogs, like a basketball player to his balls, camel to his humps, and me to Germany!”

You a Germ-man? I-I thought you’re R-Rizal’s illegitimate son?

Pssssshhhhhh booogggssshhhh!“Move on guys! I guess the anchorman is

10

Short Story

indisposed and will be gone for a while. So I’m taking over and I’ll be the narrator starting here.”

***

It was June 6, 1944. Berlin.I lay on my Power Rangers couch and

indulged myself to the bright summer sun. I needed a little tan so that my dark underarms would be unnoticed. Heinrich Himmler, my good ol’ friend appeared to the scene out of the blue.

“My Fuhrer,” he whispered to my ears.“Halt,” I said. “Did you eat some durian

and forget to brush your teeth? Anyway, can you pass that melamine milk?” He handed my glass and continued. “My Fuhrer, the Allied forces have landed in France! They were pushing up to Paris. Eisenhower bragged his selfi es in the Eiff el Tower! The local LGBT club already conspired with them! ”

“Relax buddy. I’m gonna put them in WWE and besides, see this?”I pointed my fi nger between my upper lip and nose. “As long as you see this fl uff y stuff , fear nothing and no one!”

“Aye sir! Well of you excuse me, I’ll be watching 49 Shades of Gray!” Himmler sped and vanished like a busted bubble. Then I told

myself, “Isn’t he an idiot? The cinema’s black and white, then he’s gonna watch gray?” Govind, my personal barber and she-men donor arrived in time for my daily shaving session.

“Govind,” I spoke. “Don’t forget my mustache- 2x3x1 white side-wall without bangs. Understood?”

Across the oceans in the land of liberty and lies, America, there lived an actor named Charlie Chaplin who envied how my pouty lips complemented my cute mustache.

“Honorable President, I am very much disappointed to see German imitating my iconic mustache. Only one of us must live so that the energy of the Mustache God won’t split into two. The other shall die... right away!” he said.

The president chuckled and replied. “Charlie-boy! The process depends on what you gonna slip under the table.”

Charlie took from his pocket a roll of fi lm with a title “Pork Chop Solo.” They looked at each other and laughed nefariously. The US government immediately e-mailed Eva Braun with directives for my imminent termination. Braun, whom I thought my loyal lover, is actually a CIA agent.

11

Short Story

On the 30th day of April 1945, the night was gloomy. The stars hid as though they didn’t want to witness a murder about to be done. I slept on my Hello Kitty mattress but Eva wasn’t by my side. She was in my brass wardrobe loading the golden razor with the rustiest blade from my drawer. She then went by my side in discreet. Carefully, she aligned the blade to my bare neck and positioned the weapon parallel to my aorta. My hidden ninja instinct told me that danger is at hand, so I opened my eyes and stood up, just in time for her fi rst blow.

There was a moment of stillness. Instead of blood dripping to the fl oor, a 2x3x1 piece of hair suspended in the air, and gently kissed the deck.

“The Fuhrer’s mustache is dead!” Braun exclaimed. “It’s done! The Fuhrer’s mus ta . . .”

Her knees lost their strength and her brown eyes were wide open, but her spirit already left her cold body. I felt numb and constrained, yet blood fl owed immediately from my veins and my feet launched and brought me in front of the mirror.

“My cute mustache is gone!” The next thing that entered my mind was the biblical story of stalwart Samson and Delilah. Samson’s beastly

strength evanesced when Delilah cut his hair- the source of his unchallenged might. As for me, I lost my mustache, the source of my confi dence, charisma and power!

“My Fuhrer! I’m coming!” Himmler was rushing to my room with body guards and goons. I remembered Hara-Kiri-a Japanese traditional suicide to maintain glory until death. I ran back to Eva and picked up the razor, the weapon that killed my mustache and would eventually kill me, too.

“Long live Holy Empire of Germania! Long live my cute mustache!”

I slit my throat and fell in a supine position. Himmler entered the door just in time his ringtone went off a song of Beenie Man fi lled the scene of the crime. I spent the last moment of my tragic life lying on the fl oor, dancing Gimmie Gimmie with black blood oozing out from my neck.

The news spread to the world immediately. There were newspaper headlines like: “Hitler Dead”, “Game Over”, The Fall of the Third Reich”, and “Hitler and Lover Commits suicide”. I hated them all! You know why? They should have included my mustache in the headline.

12

Short Story

1313

The Water Bearerby Mdpwn. Juneza-Ann M. Borro

He is now a wanderer, just like all those years, no days after the bombing. He is among the souls that I pray for

everyday. He is what you can call a casualty of the war, but he didn’t die during the bombing. He didn’t die during the bloody fi ght between the Americans and us Japanese.

The water bearer died a hero’s death. He died in a battle he’d never won. He died by his own actions. He died in a war of human’s cruel nature, but he died smiling.

***

On the dark day of August 6, 1945, the fi rst nuclear bomb was dropped in the city of Hiroshima, our city. It descended like a dark avenging angel with fi re and destruction as its wake.

My family and I were living in the mountainous part of Hiroshima. When the bomb came, it emitted a shrill whistling sound like a boiling tea kettle. Our faces paled as we saw the bomb dropped from the sky. A dark cloud quickly enveloped our city.

I didn’t know what told me to drop to the ground but I did. I stuck myself close to the earth as possible.

Never did I imagine such agony. Never did I hear such silence from everyone, or everything. Then, I faded out of reality.

I woke up with pain. Slowly, as my eyes adjusted to the barely-there light that could penetrate the darkness that came from smoke of burning materials. I scanned my surroundings for my family.

My throat was parched. Water! my mind creamed. However, all thoughts about being thirsty fl ed me as I saw the burnt carcass of my family under the ashes of our house. My eight month old child could not be recognized by anyone except me. He resembled a burnt roasted pig.

No tears fl owed from my eyes as my family vanished before me. Some of them still twitching, but I was in no position to help them. I couldn’t force my body to move or stand up. I could only look around and all I could see were

14

Short Story

ashes left by the bomb.

As my hearing gradually returned, cries of agony could be heard. It was an eerie melody. It was as if the dead mingled with the living, also crying their hearts out for help. A cacophony of groans, weeps, moans, howls and shouts fi lled the air making the orchestra of the dead a small speck behind them.

If you think the sound was bad, the scene was worse.

I was blessed because of the high altitude; dark dew formed every morning and acted as my provision.

***

I never knew what day it was when they came. Soldiers on foot scouted the area. Again, feeble laments rose from the pile of burnt bodies. Some of them dead and others were awaiting death themselves.

A soldier passed by me. He has the most arresting gray eyes that I had ever seen. Judging by his looks, he was barely out of his

teenage years probably a recruit by the army to fi ght the Americans.

“W-w-water,” I croaked. Then he looked around him and went down as if inspecting something closely.

“We cannot give you any water or the general will kill you.” The boy said, his voice barely a whisper.

I nodded at the boy. Then as silently as they arrived, they also left silently leaving no water behind and taking no one with them. Then, night came and I resigned myself to fate.

At fi rst, I awoke to a scurrying sound. I looked around but I saw no one. Suddenly, a cold hand tapped my right shoulder as another hand covered my mouth to prevent a scream from coming out. Then, I turned to my right and was surprised to see the gray eyes of the boy.

He motioned me to be silent then whispered, “We have our camp not far from here. I only sneaked out.” It was then that I noticed that he brought a water bag with

15

Short Story

him. He put the water bag near my mouth and slowly poured some water. Then, he produced a cold bread from his pocket, moistened it with water then fed me.

I never knew what the boy’s name was, but he did it for weeks till I recovered.

One day, I asked him, “Why are you helping me?”

He then said, “I did not save my father; I had no chance of saving him because he is already dead. I want to save a father, too. We found a boy who look a lot like you, unconscious near a river. I want him to have a father just because I lost mine.”

“How did you escape the general’s eye?” I asked the boy.

“I did not.” he replied.

“What do you mean?” I replied.

“I do what I am currently doing with the General’s knowledge. He doesn’t want to lose his position, but he felt pity for the victims. Did you

know that he lost his family too? So I volunteered for his stead,” the boy replied looking at me in the eyes.

“Are you afraid of dying?” I asked the boy.

“No, I am not afraid of dying. For me, dying means freedom from this world. I felt like a prisoner here without my family. I know death as a friend or somewhat of a jail warden. When we do good deeds, we are freed,” he said, the corner of his mouth lifting a little.

“For someone so young, you have so much wisdom.” I told him.

“Wisdom doesn’t come with age, so is maturity; they are choices. The state of the world that we are living right now requires maturity and wisdom in order to survive, but then wisdom and maturity requires acceptance. Without acceptance, you cannot see the inner value of things,” The boy said.

“When this war would end, I would like you to live with me and my son.” I sincerely told the boy.

16

Short Story

“What war, sir? Everyday, there is a war -a war within yourself or a war with the world.” the boy replied.

Suddenly, the boy stood up and said, “Take care old man, and take good care of your child.”

I was about to reply when i felt my feet tingle and go numb. My tongue seemed to thicken so do my face and lips.

I suddenly heard a shuffl ing of feet. I looked at the boy but he scrambled away from me and kneeled at the man who recently died near our house.

Soldiers came, one was clearly a General with an ordinary marcher with him grinning wickedly.

“There he is Takashi-san, he is feeding and giving water to the victims,” the wicked man pointed.

“Is it true Kazumi?” the General shouted.

“Hai! Takashi-san but you cannot kill him, he is already dead,” Kazumi told the General.

Wait, I am the one he saved! I tried to

shout yet I could not move a single muscle because Kazumi spiked my drink.

“Then, I have to take your life!” the angry General shouted at Kazumi.

“I will die, sir, but not with shame. Because I know that deep in my heart I have tried to save someone from his death. I do not fear death, I do not fear losing a position even if it means I have to save someone.” Kazumi said as he kneeled. Then he pulled a white knife from his boot, similar to those used by samurais long ago.

Then, with tears on his face, he said, “with my father at last.” He plunged down the knife into his belly like the honourable way a samurai kills himself.

***

Yes, Kazumi was his name. He is the reason why I have lived this many long years with my son. He is the reason fathers like me live.

He is Hiroshima’s hero. He is our water bearer.

17

Short Story

Sonnet Nonsenseby Mdpn. Jose Angelo L. Tiba

When our country was under martial law

Five people were against Marcos’ dark showRizal wrote anti-government novels

Guess what, they were about the pork barrelAnd Luna also published a booklet

It was entitled: Diary ng PangetThen, Apolinario shook Marcos’ wall

After he sang his song the Wrecking BallOld Melchora fi xed and nursed the nation

And introduced the Girl’s GenerationBonifacio also made an action

He found a group called One DirectionSo each of the fi ve became a hero

Thanks to them, we’re free now of Martial Law.

18

Poem

The Pyramid Roots of Jennifer’s Bodyby Mdpn. John Pope D. Estinoco

Before there was FHM, before there was seduction, there was just her. The timeless, elusive and deceiving pharaoh no puny man could bear.

Alongside with her scripture-told Miss Universe, perhaps Miss Galaxy beauty lies the hottest bloodline that reached over the city of Louisville, Kentucky.

She was known as a highly intelligent woman, putting dear Egypt at its bestonce married to her brother for tradition purposes, which was so totally incest.

I defi nitely feel so blessed to be under her Victoria Secret-liked family tree, To be a bombshell descendant of classy Cleopatra, my great...so nth great granny.

If American Pie has its Book of Love, then my hot grandma has also things to pass on. That diary of hers which had been passed generation until now, on our smokin’ generation.

Wherein she wrote and detailed every amazing thing she had done to thrive...to soar! From her countless used men to her bewitching plans and of course, maintaining her fi gure.

Her irresistible femininity had slew Alexander the Great, Julius Ceasar and etcetera. As she used her wisdom to be an astute politician and a strong lady hailed from Alexandria.But she was a caring mother to Ceasarion and adored animals despite her devilish stealth.

That’s why she loved to breastfeed snakes, eventually one bit her, causing her shocking death.

She never put a suicide note to her diary for I believe she was tough as a fortress.But I still salute for grandma Cleopatra for her tenacious beauty and dauntlessness.I am proud to be an heiress of Cleopatra’s fairness as I starred in the Hunger Games.

For I was voted as the 2014 sexiest woman in the world, odds and love, Jennifer Lawrence. 19

Poem

20

Binalaybay

Batiano, Suba sa Iloiloni Gilberto C. Pirante

kun akon tuluk tulukon kanami gid paminsaronnaga mag-an ang akon pa gid balatyagon

manaya-naya nga matawhaymamag-an gid man sa huna-huna

Sa Iloilo manami nga subaang iya ngalan ay Batiano...

mga pispis gapina gusto sa pagkadto sa mga kahoy didto

kag mag hapon sa mga sanga agud sila makapahuway

maglupad-lupad pabalik-balikmaghapon-hapon kag magpatawhay

magtusik-tusik sang pagkaonnaga sinadya sa Batiano...

mga isda man gakina-lipay sa paglangoy pakadto didtomaka panago sa mga bato kag gadugsing sila pagusto

maglanguy-langoy pabalik-balikmagsalum-salom kag magpanagu-aymagbutwa, tamwa kag mag ginhawa

nagakalipay sa Batiano...

gani tani aton nga amligan suba sang Batiano

buligan hawanan mga basura indi na pag-ilapta didto

subong makita pa naton inibasi sa ulihi madula na lang

kanugon kung wala kag madula naang mga pispis kag mga isda...

sa Batiano makit-an natonang kabuhi tama kanami

sa Batiano sa Batianobuligan naton ang Batiano...

2121

Bahin sang Kamatuoran(Saluma sa kaidadalman, tukiba ang likod sang kataasan)

ni Olivar

Dear Tiyay,

Nagahatag ako sang maayo nga katahuran sa imo, samtang ginabasa mo ining akon sulat sa kahanginan.

Tiyay, gusto ko nga ipabalo ang nangin kabuhi sang akon lolo nga puno sang duag kag lain sa nahibaluan sang tanan.

Tawga lang ako nga Grace. Short cut sa tuod ko nga ngalan nga Graciana, bilang pagdumdum sa akon Lolo Graciano. Magtaha ka. Ang lolo ko amo si Graciano Lopez Jaena, ang baganihan sang Iloilo. Nahibaluan sang tanan nga ang lolo ko manami magsulat, orator, kag tagasulat sang “La Solidaridad”, ang peryodiko nga nagpabugtaw kag nagpabalo sa mga Pilipino sang kalainan sang mga Español. Mataas ang pagtulok sa tanan kay lolo pero may nakatago ini nga sikreto nga huya guid sang amon pamilya, kay amo ang dako nga rason ngaa mas nakilala siya nga manugsulat kag orator sang sa mangin isa ka sikat nga manugbulong. Pamatii ninyo ang matuod nga drama sa kabuhi ni lolo sang 19th Century.

GRACIANO: Nay, gusto ko guid mag-iskwela bisan pigado kita tungod mataas gid

ang akon handom.

MA. JACOSTA: Ngaa anak, ano guid bala ang gusto mo nga kurso?

GRACIANO: Gusto ko mangin doktor Nay, Tay.

PLACIDO: Abaw! anak, medyo magastos ina, kag daw indi ta masarangan. Paano na lang ina?

MA. JACOBA: Sige lang anak, mahimo kita paagi kon paano ka kaiskwela. Mahimakas kami ni Tatay mo. Sa subong maumpisa ka anay iskwela sa pagpanudlo ni Fray Francisco Jayme.

Kay tungod nadiskubre sang pari nga maalam si Lolo, personal nya guid ini nga gintudluan. Sang 1870, nagkuha siya sang Teyolohiya kag Pilosopiya sa Seminaryo sang San Vicente sa Jaro kag daku guid ang iya paghengyo sa iya ginikanan nga maiskwela siya sa Santo Tomas sa Manila. Ginpasugtan siya sang ulihi apang wala siya ginbaton sang iskwelahan nga ini kay wala siya sang kurso nga Bachelor of Arts. Gintudlo nalang siya nga mangin apprentice sa Ospital sang San Juan de Dios sang mga doktor. Wala pa natapos ni

22

Malip-ot nga sugilanon

lolo ang iya pag-iskwela apang wala na sarang igasto ang iya ginikanan gani nagpuli nalang siya sa Iloilo. Gingamit ya ang iya natun-an sa pagpangbulong sa mga baryo kag sa palibot.

NANAY SANG PASYENTE: Abaw! dok, maluoy ka, bulnga ang anak ko! Nakumbulsyon siya sa kataason sang iya hilanat. Maluoy ka! Wala-wala guid kami!

GRACIANO: Indi ka magkabalaka misis, buligan ko ikaw kag ang imo anak. Diin na bala siya?

NANAY SANG PASYENTE: Ay abaw dok! Pasensiya na, ato siya sa amon payag sa tunga sang talamnan. Wala abi may mabulig sa akon para hakwaton siya.

GRACIANO: Teh! Kon amo, dali na kag kadtuan ta siya kag bulngon.

Wala guid nang-alang-alang si lolo sa pagbulig sa iya kasimaryo.

Dali-dali gid nila ini ginkadtuan agod masolusyunan ang ginabatyag sang bata kag para mahatagan sang bulong para indi matam-an ang pagpinitensiya sang kasakit sang bata.

NANAY SANG PASYENTE: Ari na kita

dok. Ara ang bata ko nagakurog sa sobra kataas sang hilanat dok.

GRACIANO: Abi? Abaw mataas tuod ang iya hilanat. Ari ang thermometer. Ibutang ta sa iya ilok.

Hinali lang nagsiyagit ang bata kag kinulbaan ang iloy kag bisan si Lolo Graciano man. Gulpi lang nag-ubo ang bata kag may gintudlo sa iya likod.

NANAY SANG PASYENTE: Ano ato anak? Diin ang masakit kay ngaa nagsinggit ka? Aaa.. no ina? Dok, tabang! Ga-ikol-ikol nga nahulog sa salog. Nagwa sa baba, ilong sang bata ko. Dok….

GRACIANO: Ay abaw! Ano ina nga sapat? Kalain kag… daw masuka ako. Nahadlok ko ya!

Sa dako nga kakibot sang iloy sang bata, nagtaripad dalagan palagyo si Lolo Graciano kag nagpalangligbos ang balahibo nya sa kahadlok sang bitok sang bata. Halin sadto, wala na nagsige si lolo sa pagpangbulong kag ginbaylo ang iya atensyon sa pagsulat. Diri ya tanan ginpaupok ang iya kahadlok, kakulangan kag katalaw. Ginpakita ya ang iya kaisog sa

23

Malip-ot nga sugilanon

pagbirada kag pagsulat sang mga kalainan sang mga Español para makabugtaw ang mga Pilipino. Tungod sang iya ginhimo, gindumtan siya sang iya kontra kag-ginplanuhan nga patyon. Nakapalagyo siya sa Espanya kag didto, nagsulat naman siya liwat sang mga artikulo nga ginpublisar sa mga peryodiko. Gingamit ni lolo ang iya pagsulat bilang armas para ipakigbato ang makatawo kag makatarungan nga deretso sang mga Pilipino sa pagdumalahan sang mga Katsila.

Wala sang pagduha-duha si Lolo nga nagbuya sang iya natungdan nga propesyon. Nanginwala pagkatapos sadto ang iya nga propesyon sa pangbulong. Matapos ang hitabo, pinutos nalang ni Lolo sa iya bulsa atong yadto nga hitabo. Didto nalang asta, kag wala na nangin mapuslanon ang iya nga kaalam sa bahin sang pangbulong.

Ang lolo ko ginakilala nga maisog tungod sang pangbirada ya batok sa kalainan sang mga Katsila. Wala guid siya nahadlok. Apang sa likod sini tanan, si lolo gali, wala mangin madinalag-on sa iya pangbulong tungod lang sa iya kahadlok sa ascaris ukon bitok. Amo gali

ina siya kahina kag mahinadlukon sa sina nga organismo. Mahinadlukon man gali si lolo, tama ka talaw. Ah! Basta! Baganihan si lolo, tapos!

Tiyay, madamo guid nga salamat sang pagbasa mo sang akon sulat. Makatulog na ako sini it-maayad-ayad kay napagwa ko na ang ginatago ko nga nagapasakit guid sa akon dughan.

Indi ko gid mapinsar nga ang isa ka sikat nga baganihan may ginatago man sa likod sang iya kataasan. Kag si Lolo Graciano ining natungdan.

Pilit ko man ini matago pero gasakit gid ang buot ko kung indi ko ini mapautwas. Law-ay ang mag-binutig diba? Hay! Si Lolo dabi mo.

Tiyay, sa liwat, salamat gid! Bahala na da ang mga katawhan magtukib sang kamatuoran sa likod sang pagka-baganihan ni lolo. Matulog na ako tutal, nasugid ko na ang tanan, kag gina sigurado ko nga sa pagbugtaw ko bwas di ko na madumduman ang mga sugilanon ko, kag ikaw man.

Ang matinahuron,GRACE

Ang matinahuron,

24

Malip-ot nga sugilanon

25

Panayni D/C Titus Ira C. Adayon

“Meg, daw kagwapo gid tana kanimo kaja man, daw inlab guro kaw bay. Kay sin-o kaw

mamasyar haw?” Pamangkot ni Makatig-a kay Wayti. “Aw, ikaw gali meg. Maagto ko abi kaja sa palasyo kay akun kaya skedyul mapakilala sa prinsesa mung. Kay nali bay ako piliun na nga pakaslan,” sabat ni Wayti. Nang-insulto pa si Makatig-a, “Hahahahahaha teh, gudlak gid eh. Pero asa ka pa meg kay kahapon akun skedyul. Kag matyag ko, ang sa pamatyagan ko lang gid tana ha, nainlab run gid tana ang prinsesa kanakun. Hay grabe gid kanami pagsampok ka kiray na kang nakita na ko mung. Baskug pa gani kadlaw na pag-pakyut ko kana mung. Eksayted takun dun kay man-an ko run nga ako run gid tana ana nga pakaslan.” Si Wayti, hindi japun magpaperde., “Hehehe, ay galeh. Teh sigeha meg ah. Pasariga lang buot mo ah. Bati ko man gani ikaw gid man ang pinaka-gwapo nga nagpakilala sa prinsesa. Kumpleto run kuno papeles mo, sara nalang gani ka ulod sa balay wara ka pirma. Hahahaha!” Nami gid mag-plastikanay ang darwa ka mag-amiguhay ngaja mung. Pero sa prangkahanay nga storya, si Makatig-a ang kontrabido kag si Wayti ang bida.

Pag-abot ni Wayti sa palasyo, nakidnap

gali ka mga pirata ang anda prinsesa nga si Suraygi. Nahimo matabo ang insidente ngato kay nabalitaan ni Moltuk, lider ka mga pirata, nga si Sultan Langku-langku tagumatayun dun. Ginpatawag ka Sultan ang tanan nga mga hangaway sa lugar da kag kung sin-o maka-salbar ka bata na, amo ang ipakasal sa prinsesa kag mabulos sa anang trono. Syempre, maintra gid si Makatig-a kag si Wayti eh. Imaw da man ang mga maisog nga hiningud da nga sanday Bangkulob, Paibabaw, Paduluo, Dumadagdag, Dumanglus, Baklasau, Baylu, Dumangils, kag Wesmakul.

Sa kampo kang kontra, “Hahaha, pakaslan ta ikaw para pagbalik ko kanimo sa kay tatay mo, bana mo run ko. Kag ako run himuon na nga Sultan kang inyu lugar! Pati tanan nyu nga manggad, akun lamang dun!” Hambal ni Moltuk. Nagpakitluoy ang prinsesa “Palihog lang, buy-eh nyu run ko, dali-a nyu. Maluoy kamu kanakun, sige dun.” Gulpi lang, daw may ginbatyag si Suraygi. “ Aguy, kasakit. Huhuhu, sakit sakit dun gid. Di ko run maagwantahan. Buy-e nyu run ko…. Ah, aahh! Buy-e nyu ko, ah, ah, aahh! Aaahhhhh!!!! Huhuhu. Hala, teh basa gid!” Nag-hiribiun dun si Suraygi. Nagsyagit man si Moltuk, “Ah, aguy ah… Anu tana baho ngaran man?. Tonto gid nga

26

Mugot nga istorya

mga tinawo akun dya ay. Sin-o ja ang daw wara gid namayha mag-otot man?!” May nagsabat, “Teh kay bastos mo. Ginahambalan ko nagid kamo nga buy-an nyu run ko, hindi gid magpati. Teh kundi wara ko na gid napunggan akun sakit busong. Huhuhu,” sige hibi ka prinsesa.

Ginlusob dun ka grupo day Wayti ang kampo ka mga pirata kag nag-irinaway sanda. Baw, mayad gid mag-inaway ang unsi ka alipores ni Sultan Langku-langku, luwas lang sa isa. Si Makatig-a, sa ikalima na nga engkwentro, nalipong. Ang iban nga mga hangaway, pilason kag tam-an dun ka kaluya, nagbatang-batang danay sanda sa gatumpok nga mga bangkay ka mga pirata. Pero si Wayti, siya gid ang nakakita kay Suraygi kag nakasalbar kana. Nagturukay ang darwa kag nag-harukanay.

Pagbugtaw ni Makatig-a, tapos dun ang inaway kag nakita si Wayti nga hakwat na ang mejo basa pa nga prinsesa, warat animo kag gaturog sa abaga kang anang savior. Sa sobra ka hisa kag sa handum ni Makatig-a nga mangin Sultan, ginpauna-una na lang ang darwa ka mag-labers. Kag nagbuol kang bahul-bahol nga bato kag ginpakdol sa gatalikod nga si Wayti.

Ginhakwat na si Suraygi nga gaturog mangud kag gindara pauli. Abi ni Makatig-a, napatay na run si Wayti kag ang iban na nga imaw. Bida, mapatay? Anu pigaw nga?

Pagbugtaw nanday Bangkulob, Paibabaw, Paduluo, Dumadagdag, Dumanglus, Baklasau, Baylu, Dumangils, kag Wesmakul, nakita da si Wayti nga gadugo ang ulo. Gindara da pauli si Wayti kag anda naabtan nga patay dun si Sultan Langku-langku . Ginbuslan tana ni Sultan Makatig-a kag asawa na run nga si Suraygi. Si Makatig-a, tig-a gid man ulo kag mapintas pa. Gin-alipin na tanan na nga mga tawo sa lugar da kag ginapapatay ang mga wara gasunod sa mga balingag na nga layi. Gani, nagtago lamang ang grupo ni Wayti sa rayu.

Sangka gab-i, kang gapanaw-panaw si Suraygi sa sagwa ka andang balay, may nagparapit kana nga sangka laki. Ang laki gapanimuron kapay nga itom, tapos may cloud- clouds pa nga kolor pula ang design. “Hala sin-o ikaw?” Gamayan lang magsyagit ang prinsesa para magtawag ka mga gwardiya. “Ako ja si Wayti. Ang nagsalbar kanimo kontra ka mga pirata!” pakilala ni Wayti. Naghibi si Suraygi kag

27

Mugot nga istorya

naghambal “Matawas ako kanimo Wayti, kay hindi ko run maagwantahan ang pagka-sadista ni Sultan Makatig-a.”

Nagsugot man si Wayti nga ipalagyo ang prinsesa imaw ang tanan nga mga alipin sa andang kaharian dara man ang tanan nga pagkaun, manggad, mga bulawan kag mga alahas. Sa kaagahon palang pagkasunod-adlaw, wara pa ka toktorook ang manok, naglayag dun day Wayti sakay ang balanghai nga anda ka pinerde da nga mga pirata. Wara run gid ti nabilin nga mga manggad kag tinawo sa kaharian ka Borneo nga ginapamunuan ni Sultan Makatig-a.

Amo bala ran ang ginahambal ni lolo kag lola, ni nanay kag ni tatay nyu nga, tanan nga pagkabutang, kung ginbuol mo sa hindi manami kag pahulas nga paagi, hindi man japun magbuhay kanimo ran kag sobra pagid gani ang madura.

Samtang galayag sanda sa lalawran, nagmuno si Wesmakul, “Hala, nali ipa-sagapon kita ni Makatig-a kag ipapatay.” Nagsabat si Wayti. “Ay daw talawit. Islan ta ngaran ta eh, kag indi ta man pag-sambitun ngaran na. Halin kaja wara kita ti kilala nga Makatig-a. Ang kilala

ta lang, Sultan Makatunao. Ginpang-islan ni Wayti tanan nga ngaran ka siyam na nga imaw sa giyera. Si Dumaluo - Dumahinog, Bangkulob - Bangkaya, Paibabaw – Paiburong, Dumadagdag - Dumalogdog, Dumanglus - Dumangsul, Baklasau - Balkasua, Baylu nahimo Lubay, Dumangils nahimo Dumangsil, Wesmakul nahimo nga Sumakwel. Teh kundi sosyal. Si Wayti, ginhimo na lamang dun nga Puti para daw magrayu gawa sa ngaran ka sangka ayam nga arikisun. Kag ang asawa na nga daw pang-fashion show ka mga agi ang ngaran, ginhimo na nga Solayman. Naghambal man dayun si Puti,“Kita run tatun nga pulo ma-lider sa i-agtunan ta nga lugar ah. Kuno abi, Datu kita ka tanan nga pulo. Manihis da man tana ra kung anu gid man taton.”

Nagsinggit si Datu Sumakwel, “To run hud, may isla, rayu pa gani kita dun duro aninipay!” Nagsal-ut si Reyna Solayman, “Anu kuon mo da ang mga hilamon sa bukid na ngan hud, panay?” Naugtan man si Datu Puti kag naghambal, “Baaaw, asawa ko ngaja bala haw. Gwapa man daad pay bungol. Ukon wara lang gid man siguro ka pang-limpyo talinga. Huod, sige lamang. Sakto ra gha – PANAY!”

28

Mugot nga istorya

Bugas sa Lusongni Red Dela Cruz

Samtang ako gapamaligya ka mais,Kang ako daraga pa.

Akun nga nakita kung paano nag umpisa,Ang ngaran nga Bugasong dya gintuga.

Nag abot ang espanyol sa amun nga banwa,Namangkot sa isa ka agi nga nagapanglaba,

“ano nga lugar ja?” hambal sang isa.Nagsabat ang agi”Wiz nowang akis, bal an ko shumit ka!”

Nagtudlo tana sa kilid ka labador ka agi,“Ano nga lugar ja?” ginliwat na.

Nangalot! Nagsala ang utok ka agi!Tana nagsabat “bugas itas sa lusong!”

Nagbalik ang espanyol sa anda kampo,Nagdalagan, gadali-dali sa pagpauli

Ay abaw! Nakadasma! Nagbulid-bulid kag nasungi.Imbis nga bugas sa lusong “Bugasong” nabuhi!

29

Binalaybay

30

El Presidentesni Red dela Cruz

Hindi ko akalain na mangyari iyon,Ang maging unang pangulo sa aking panahon.

Gusto ko lang naman ay makasama siya,Ang aking irog, si Sergio Osmeña.

Si Emilio Aguinaldo ang aking naging katunggali,Naturingang bayani ng lupain ng Cavite.

Sa kanyang plataporma kay dami ng namangha,Sa kanyang tindig, kinilig ang madla.

Hindi nagpatalo si Gregorio Aglipay,Lahat ng anghel sa kanya gumagabay.

Kinakabahan ako dahil malakas sya kay bro,Sa sobrang intense naubos ko sampung kafe puro.

Nang lumabas ang resulta ng eleksyon,Namangha! Natuwa! Naghalo ang emosyon!

Agad akong tumayo at nagbigay ng mensahe,“Manuel L. Quezon, ang inyong reigning queen.”

Tula

31

La Liga Filipinay!ni Mdpn. Jones Cedrick N. Octavio

Nagniningning sa talim ang kanilang mga bolo at napunasan na ng makintab na langis ang kanilang mga baril.

Nagngingitngit na galit ang kumakain sa atmospera ng buong paligid. Sa kailaliman ng nakakabinging katahimikan ng gabi ay akma na niya sanang pipindutin ang gatilyo ng baril nang biglang…

REPORMA. Sinasakal na ng Espanya ang bansang Pilipinas ngunit tayong mga mamamayan ng bansang ito ay patuloy na nakatikom ang mga bibig dahil sa kabog ng pusong baka maging isa sa mga biktimang nawasak ang mga bungo —ito ang naging umpisa ng La Liga Filipina. Pinasimulan ni Dr. Jose P. Rizal ang pagkatatag ng organisasyong ito na naglalayong kontrahin ang hindi makatarungang kamay na bakal ng mga puti. Dito na umikot ang kwento ng samahan at paglabas ng tinta ng pluma na gumuhit sa kanilang kapalaran… ang kapalaran ng mga kabataan sa ngayon.

KATAPUSAN.Unti-unting nabasag sa mga indibidwal na parte ang samahan dahil sa pagkakahati nito—ang Cuerpo de

Compromisarios, ang mga konserbatibong tumatayo sa kanilang prinsipyo na ang dugo ay hindi siyang lunas sa pag-angkin ng kalayaan sa halip ay tinta, at ang KKK (Kataas-taasan,Kagalang-galangang Katipunan ng mga Anak ng Bayan), mga indibidwal na sumasamba sa talim ng kutsilyo at dulo ng makinang na baril .Dulot nito, tumamlay ang mga sanga ng organisasyon at unti-unting nagsilagas ang mga noo’y mabeberdeng mga dahon nito dahil sa paglaho ng mismong ugat, si Rizal, matapos ipatapon sa Dapitan.

PAGKAKADUKOT. Hindi lubos na pumasok sa isipan ni Rizal na ang alyansang kanyang pinag-ukulan ng pawis sa maraming araw at gabi ay magwawakas sa loob ng tatlong araw matapos ang prosesong pagsasakatuparan nito tungo sa katotohanan. Sa kalagitnaan ng diskusyon ni Rizal sa Malacañan dumating ang mga hindi inaasahang bisita. Suot ang kanilang mga makikintab na kalasag habang dala-dala ang mga mahahabang baril, napilitan si Rizal na tumayo sa kinaroroonan nito.

PAGKATATAG. Nasa oras ng pahinga

32

Maikling kuwento

ang araw ng petsang iyon at ang buwan ang siyang saksi sa simula ng paglagablab ng apoy na siyang matagal nang nagliliyab sa puso ng mga Pilipino, ang adhikaing makamtan ang kalayaan na siyang ipanagdamot sa kanila ng mga puti. Nagsilbing isang malaking hakbang sa daan tungo sa pagtupad ng mithiing ito ang ika-3 ng Hulyo 1892 nang bigyang liwanag ni Rizal ang ilaw na magbibigay pag-asa sa mga Pilipinong uhaw na uhaw sa kalayaan, ang pagkatatag ng La Liga Filipina…na lingid sa ating kaalaman ay may mga nakatagong salita sa gitna ng mga linya at nakakubling mga mensaheng naging sigaw na matahimik.

Sa isang masukal at madilim na eskinita ay unti-unting ginagala ni Rizal ang kanyang mga binti bitbit ang animoy banal na kasulatan na hindi nya magawang bitawan. Halos nakakabingi ang katahimikan ng lugar at ang ihip ng hangin lang ang siyang maririning mong bumubulong sa iyong mga tenga, nang biglang putulin ng kalaskas ng damo ang katahimikan. Lumingon sa kanyang paligid si Rizal habang ang kanyang mga pawis ay nag-uunahan sa pagpatak. Nang biglang may tumalon sa kanya na naging sanhi ng pagbasak ng mga ito.

“ Gurl! Long time no see ha! Cheka gurl, nag-aantay na pala sa loob ang mga echos na kameeting mu doon gurl,” tuwang-tuwa na sambit ni Apolinario Mabini.

“Gulat naman ako sa ‘yo doon gurl! Tara na! Pasok na tayu gurl,” sagot naman ni Rizal.

Nang magsimula na ang asembleya, tinalakay na ni Rizal ang lahat tungkol sa organisasyon at sa kanyang mga inaasam na plano.

“Gurls, lagi nating ilagay sa ating mga kokote na hindi kailanman tayo magiging tahimik manlang! Let it Go! Sabi nga sa kanta. Panahon na upang ang mga beki sa ating panahon ay maging parte na rin ng pagbabago!” Sigaw ni Andres Bonifacio. “Para sa kalayaan ng mga Beki! Makibeki! ‘Wag matakot! Makibeki! ‘Wag matakot! Makibeki!” (tinaguriang Sigaw sa Pugadbeki).

“’Wag matakot! Makibeki! Makibeki!” sigaw naman ng mga kasaping naroon sa diskusyon.

Naging mas mabilis pa sa pagkalat ng tsismis ang paglaganap ng impluwensya ng

33

Maikling kuwento

mga kasapi ng liga. Bunga nito, nabahala ang mga Espanyol dahil sa mas umuusbong na suliranin na kapag pinagbayaan ay magreresulta sa malawakang pagkilos ng mga mamamayan.

Bilang tugon, gumawa ng aksyon ang mga Espanyol. Nanggalugad sila sa bawat sulok at naghanap sa bawat posibleng lugar na pinagtataguan niya, at nang mahanap ay agad na gumapang ang matigas na posas sa mga kamay ng ipinadakip na si Rizal at nang lumaon ay ipinatapon sa Dapitan, sa kanilang isip na siya ang puno’t dulo nitong pag-aalsa.

Unti-unting humina ang tuhod na siyang basehan ng pagkakatayo ng samahan kaya ito’y nahati sa dalawa— Cuerpo de Compromisarios na naging Katipunan nang lumaon. Dahil sa pagkakaiba ng pilosopiya ng dalawang panig ay hindi sila nagkakasundo—ang una ay pagiging konserbatibo kung saan sa pluma at papel dinadaan ang hinaing mula sa mga puti at ang Katipunan kung saan ang pinaniniwalaang ang dahas ang siyang solusyon. Bunga nito, hindi na muling nabuo ang mga pangarap ni Rizal sa ating henerasyon sa ngayon.

…gumagapang na ang kanyang mga

daliri sa matigas na gatilyo, malapit na malapit na niyang mahila ang mismong gatilyo nito. Hindi na siya makapaghintay pa sa pagpapaputok. Ang galit, saklap at hirap na kanyang dinanas at naramdaman sa wakas ay makakatikim na din ng paghihiganti. Hindi na mapipigilan ang kanyang mga daliri sabay labas ng kanyang dila na animo’y hindi na makapaghihintay na tumapos ng buhay…malapit na sa gatilyo…mahihila na niya…nang biglang…nang biglang may sumigaw.

“Excited ka girl? Wala pang kalaban girl! Baka maihi ka kapag nariyan na sila. Chenelyn” sigaw ni Ambrosio Salvador, Presidente ng liga.

“Humanda na para sa isang malaking kaboom gurls! Nariyan na sila!” malakas na sigaw ng isa sa mga kasapi bilang paghahanda.

“Para sa kalayaan!” sigaw ni Bonifacio.

“Push mo yan teh!” sagot ng mga kasapi nang sabay-sabay.

“Laban Pilipinas!”

“Fuso!”

“Para sa kalayaan! La Liga FILIPINAY!”

34

Maikling kuwento

35

Paki-ulit! Please!ni MJSuperb

Tila langit na ang sumuklob at gumapos sa akin. Kinulong ako sa damdaming madilim, puno ng hinagpis at nakapanghihina. Hindi

ko man alam ang nakaabang na hamon sa labas, takot pa rin ang aking sarili na dumungaw sa liwanag. Pagsubok man ituring, wala talagang katiyakan ang aking buhay kung ito ba ay isang biyaya o sumpa.

Lumaki ako sa pamumuhay na di masyadong masagana. Chicken fi llet sa agahan, kare-kare sa tanghalian, pasta supreme sa miryenda at pork steak sa hapunan. Nakasanayan ko nang pumunta sa taniman sapagkat anak ako ng isang Ilokanong magsasaka at katulong na Itneg sa Piddig, Abra. Dahil sa maagang pagkaulila, inampon at kinupkop ako ng isang mayamang negosyanteng si Don Tomas Millan. Mabait si Don Tomas, katunayan nga’y tinuturuan niya ako kung paano gumamit ng shaver para pang-ahit sa mga balahibong naliligaw sa mga maseselang bahagi ng aking katawan.

Panahon ay lumipas at nahulog ang loob ng matandang Don sa akin. Naging makabuluhan ang kanyang natitirang buhay sapagkat ako’y naging kanyang kabiyak at tagapaghatid ng saya

na kahit sa panaginip ay di man lang dumalaw sa kanya. Buhay ko noo’y maihahawig sa buhay-reyna. Reynang may nag-aagaw buhay na hari at naghihintay na lamang ng mamanahing ari-arian.

Ngunit sa ika-20 ng Oktubre taong 1750, tuluyan nang nagpahinga ang aking mahal na asawa. Natamaan ito ng kidlat habang kumakanta ng “I who have nothing”. Hindi ko malilimutan ang mga sandaling ginugol ko para sa kanya. Hikbi. Paghininagpis. Pagdurusa. Hindi ko matutumbasan ng anumang salita ang marubdob na damdaming tumutusok sa aking puso.

Bunga ng pagluluksa, inabala ko ang aking sarili sa mga bagay na makapagpapalimot sa akin sa pagkakawala ni Tomas. Tatlong beses akong nagpapa-pedicure sa isang araw dahil sa patay na kuko kong taglay, kadalasan kong gawain ito kung kaya unti-unting naubos ang naipundar na kabuhayan at kayamanan ng aking asawa. Mula sa karangyaan ay napunta ako sa lugar ng kawalan.

Napunan ulit ako ng pag-asa nang makilala ko si Diego, lalaking may kurba ang kilay, nakasuot ng fi tting na T-shirt na naaninag ang

36

Maikling kuwento

matipunong katawan, lubos ang katapangan sa amoy, at magiting na lider ng rebolusyon laban sa mga Espanyol. Habang hirap na hirap ako sa paglalakad dahil sa sugat mula sa pedicure, naramdaman ko na may kamay na umalalay sa aking mga balikat.

Naging kasa-kasama ako ni Diego sa mga gawain niya patungkol sa himagsikan. Ako ang naging tagapunas niya ng pawis sa tuwing napapagod siya. Taga-bigay ng tubig sa tuwing siya’y nauuhaw. Naging katuwang ako ni Diego sa hirap at lungkot sa digmaang sabay naming kinakaharap.

Ngunit hindi lahat ng pagsasama ay napupunta sa happy endings. Lingid sa kaalaman ko’y nangibang bakod na pala ang aking minamahal. Maski sa hinala ay di pumasok sa aking isip ang ideyang pusong babae pala ang lalaking lubos kong iniibig. Nakipagtanan siya sa ikalawang heneral ng rebolusyon, si Marco. Umalis siya nang walang paalam.

Naiwan ang responsibilidad sa akin para kumilos sa pangkalahatan ng buong rebolusyon. Ako ang hinirang na “The Voice” ng mga rebelde laban sa mga nagbabantang Kastila. Ako ang

tagapagpatuloy ng krusada para sa kalayaan at hustisya.

Ika-10 ng Setyembre taong 1763, biniro kong mag-aklas ang mga Pilipinong rebelde para sa pakikipaglaban sa hustisya at kalayaan. Hindi ko inaasahang seseryosohin nila ang binabalak ko. Kaya naituloy ang pag-aalsa sa Ilocos at nilusob ang ilang garrison upang makaipon ng bago at sapat na make-up set na gagamitin sa araw ng digmaan.

Pagkatapos ng mga tagumpay na iyon ay agad akong inudyok ng aking grupo na salakayin ang Vigan. Ngunit dahil sa makapal na foundationna gamit ng kalaban, dagdag pa ang dami ng kanilang bilang na umabot sa halos 6000 samantalang 2000 lamang ang dala kong mala-barbie doll na tauhang nakaayos at nakasuot ng 6 inches heels. Nagapi ang marami sa mga Barbie dolls ko. Kasama ang aking tiyo at ang pito pang kasamahan, kami lamang ang nakaligtas at nakatakas.

Dalawang araw din kaming maingat na nagtago sa bulubundukin ng Vigan, Ilocos Sur. Matapos ang pagpipiknik namin sa bundok kasama ang mga ligaw na unggoy, asong ulol

37

Maikling kuwento

at baklang kulisap, natunton din kami ng mga kalabang Kastila- sa kasamaang palad.

Kaya heto ako ngayon, nakakulong sa rehas na bakal habang nakatanaw sa dahan-dahang pagbagsak ng makulimlim na langit. Di ko lubos mawari ang mga ‘di kapani-paniwalang pangyayaring naganap sa aking buhay. Mula sa tipikal na anak ng isang magsasaka at katulong na naging balong mandirigmang naitakda na ang oras ng kamatayan.

Kalagitnaan ng gabi noon nang nakarinig ako ng pagbukas ng susi sa kandado ng aking selda. Inakala kong iyon na ang oras ng paghusga sa akin. Ngunit ako’y nagkamali. Ibinigay sa akin ng isang sundalo ang pulang damit na siyang isusuot ko. Agad ko naman itong isinuot at inayos ang aking sarili. Ilang sandali pa’y inanyayahan akong lumabas sa selda upang magtungo sa isang silid na alam kong pribado.

Sa mga pagkakataong yao’y naihanda ko na ang aking sarili sa anumang parusang ipapataw sa akin. Ngunit sa ilang sandali pa’y may mga kamay na humaplos sa akin. Nadama ko na may labing sumagi sa aking leeg. At sa

likuran ko’y humahaplos ang init ng katawang matagal ko ring ‘di nararanasan. Nanlaban ako pero wala akong nagawa. Nanaig ang kanyang lakas na ako’y pagsamantalahan. Luhang-luha ako sa mga sandaling iyon bunga ng sakit at panibagong dinaranas.

Matapos ang pangyayaring iyon, hinang-hina na ako. Ngunit hindi naging hadlang ang kahinaang iyon sa pagdinig ng mga salitang. “Gabriela Silang! Malakas ka’t magiting na sundalong babae, sinuway mo ang mga utos at inalipusta mo ang imahe ng kataas-taasang hari ng Espanya. Nararapat lamang na tapusin na ang iyong buhay. Pero bago ko gawin ang pagpaslang, maaari kang humabilin ng huli mong salita,” wika ng naglilitis na siya din mismong nagsamantala sa akin.

Sa panahong yao’y walang ibang pumapasok sa aking isipan kundi ang pagsasariwa ng itsura ng mukha ni Diego dahil hawig na hawig sila ng taong ngayo’y kaharap ko. Kawangis niya ang mga indayog, galing at kalakasan ni Diego. Sabik na sabik ako sa kahit yakap man lamang ng lalaking kasasalamin ng dati kong irog. Dahil doon nabanggit ko bilang huling salita ang mga katagang, “Paki-ulit! Please!.”

38

Maikling kuwento

3939

Tito Samni Mdpn. Kym Collin G. Prada

Isang mahigpit na pagyakap ng hintuturo sa gatilyo ng kanyang baril at dahan-dahang iginapang ang kanang kamay sa mga letrang

nakaukit dito ang sumariwa sa mapurol niyang alaala dulot ng mga pagsabog, dalawang taon na ang nakalipas.

Maingat niyang ibinaba at iniligpit ito sa mga nakayuping pantalon sa loob ng kanyang aparador. Ipinagpatuloy niya ang paglilipat ng kanyang mga gamit dito at kasabay ring itinago ang baril sa tumbok ng mga telang nagmula sa kanyang malaking itim na bagahe.

“Bago po ba kayo rito mister?” napahinto ang lalaking mabigote sa narinig niyang maliit na boses ng batang lalaki.

“Ah, oo iho. Kani-kanina lang. Hindi ko tipo yung mister, Tito Sam na lang ang itawag mo at paano ka nakapasok sa condo ko?” tanong ng mama.

Hindi sinagot ng bata ang tanong bagkus lumapit na lamang ito at ibinanat ang kamay sa loob ng bagahe ng lalaki. Walang anu-ano’y nahablot niya ang isang makintab na plastik at dali-daling binalatan.

Matapos lamunin ng buo ang tsokolate, binasag ng bata ang katahimikan. “Tito Sam. Tito Sam,” palundag-lundag siyang tumakbo palapit sa pintuan. “Hanap na yata ako ni mama. Sa susunod ulit ha?”

Ang pagdagundong na sana mula sa pagkasara ng pinto ang huling tunog na umalingawngaw sa kwarto ni Sam subalit muling gumalaw ang door knob at bumulaga ang ulo ng bata sa pintuan.

“Zayn po pala pangalan ko Tito Sam. Dito lang po sa tapat niyo ang silid namin ni mama,” nakangising paalala ng bata.

Sa huling kisapmata ni Zayn ay siya ring pumailalim ang gabi. Ang kalahating mukha ng buwan ang nagbigay liwanag sa unang pag-idlip ni Sam dito sa kwartong kanyang paglalagian habang wala pang paglilipatan.

Kinaumagahan, binisita ni Sam ang condo ng kanyang mumunting bisita. Hindi niya sinasadyang maitulak ang pintuan nang siya ay kumatok. Binungad siya ng katahimikan sa loob nito maliban na lang sa bentilador na panay ang ikot. Walang anu-ano’y hinakbang niya ang mga paa papasok sa kwarto.

40

Maikling kuwento

Inilapag niya ang kanyang sarili sa malambot na sofa sa sala. Napapikit ito at hindi napigilang dalhin ng katahimikan sa nakaraan. Sigaw ng takot at mga pagsabog ng mga kanyon ang bumisita sa kanyang panaginip. Ang kanyang pangalan ay malakas na iniawit ng mga barakong suot ang camoufl age habang dala-dala ang mga naglalakihang armalite. Ginawa niyang pangharang ang banyo at doon siya nagtago upang maisalba ang sarili sa mga pagsabog at mga balang nagsisiliparan. Ilang oras pa ay tumigil ang lahat. Pawang naging blangko ang paligid.

“Mister! Mister!” alalang sigaw ng babae. Inatake ng kombulsyon si Sam.

Sa pagkagising nito, lumantad sa kanyang harap ang isang napakagandang hubog ng katawan ng babae. Ang malaman na labi at dibdib nito ay nagpatigil sa pagkisap ng naglalakihan niyang mga mata. Unti-unting nararamdaman ni Sam ang mainit na hininga na lumalabas sa kanyang mga labi.

Bumibilis ang tibok ng puso ni Sam. Nanginginig ang buo niyang katawan. Hindi niya mapigilang manggigil sa mapang-akit na babae. Tumayo si Sam at kinilatis ang inosenteng mukha

nito. Napaatras ang babae ngunit huli na ang lahat. Ang mahigpit na pagkakahawak ng kamay ni Sam sa braso ng babae ang pumigil dito. Ang nagmakaawang mga mata niya ang nag-udyok sa lalaki na dakpin ang plorerang nasa kaliwa at walang habas na hinampas sa batok ng walang kalaban-labang babae.

Bumagsak na parang lantang gulay ang katawan ng babae. Napatapon ang tuwalyang pantakip nito sa katawan, ebidensiya na katatapos niya lang maligo. Dali-daling lumuhod si Sam at ibinaba ang siper. Iginapang niya ang mga kamay sa makinis na kayumangging hita ng babae.

Sa gilid ng pintuan, dilat na dilat ang mga nanlulumong mata ni Zayn habang pinagmamasdan ang kanyang ina na inaalipusta ng estrangherong lalaki.

“Ma! Mama!” paghihinagpis ng bata.

Napatigil si Sam, nasa kalagitnaan na ng kanyang mga binti ang lahat ng kanyang pang-ibaba, nang makita ang nangingiyak na mata ng bata.

Tumakbo si Zayn, naalala ang baril na nakita niya sa aparador ni Sam. Sinubukang

41

Maikling kuwento

habulin ng lalaki ang bata subalit nadapa ito dahil sa pantalong nakasabit sa mga paa.

Nakarating si Zayn sa condo ni Sam. Hinanap niya ang baril sa nakahilerang mga gamit nito. Palakas nang palakas ang pagkatok ng ginoo. Biglang huminto ang ingay. Sa ilang sandali, sa kumpas ng upuan sa pintuan, bumukas ito. Kitang-kita ang namumulang mata ni Sam.

May naramdaman na ring malamig na metal si Zayn sa dulo ng kanyang mga daliri. Hinablot niya ito at itinutok ng deretso sa lalaki.

“Bakit? Bakit?” nanginginig na sinabi ni Zayn.

Hindi na nakapagbuntong hininga pa si Zayn nang inihagis ni Sam ang katawan nito sa bata. Sa takot at galit na namumuo sa loob nito, hindi napigilang mahila ng bata ang gatilyo ng baril. Sa pag-alingawngaw ng pagputok, isang katawan ang lumagpak sa sahig. Hinihingal pa habang naliligo sa sariling dugo.

Nakatayo pa at hawak-hawak ang baril ng lalaking nagsamantala sa kanyang ina, pinagmasdan ni Zayn si Sam na nag-aagaw buhay. Ramdam ang mabigat na baril, iginapang ng bata ang kanyang tingin dito, hindi ininda ng malabo

niyang mata dulot ng pag-iyak ang nakita niyang mga letrang nakaukit sa metal. Pamilyar ang ginoong ito sa imaheng nakita niya sa diyaryo tatlong taon na ang nakaraan. Hindi nga siya nagkamali.

Ipinokus ni Zayn ang mga mata sa hawak na baril.

“Saddam Hussein,” Namumugtong matang sinambit ni Zayn. “Totoong pangalan ni Tito Sam?”

***

Nobyembre 5, 2006. Labingtatlong taon na si Zayn Malik. Sa mahigpit na pagyakap ng kanyang palad habang ginagapang ang kanang kamay sa mga tintang bumuo nang isang masaklap na istorya, kasabay niyang ibinaon dito ang mapurol na alaala dulot ng pagputok ng baril isang taon na ang nakalipas.

Bago tumakip ang madilim na kalangitan ng maaliwalas na dapit-hapon, binigkas ng binata ang ulo ng balita na naglalaman ng kwento ng ginoong nakilala niya ng mga nakaraang taon.

“Saddam Hussein hindi nakaligtas sa kamay ng isang bata.”

42

Maikling kuwento

43

Maikling kuwento

Segundani D/C Francis Dave Lacson Selorio

Siya ay marikit. Mga mata niya’y mapupungay na paminsan-minsang kumikislap sa tuwing maaaninagan ng

araw. Pisngi niya’y mamula-mula na mas lalong pinamumukadkad ng ngiti niyang mala-anghel. Siya’y mahiwaga.

“Siya si Segunda,” pambungad ni Olympia, ang nakababata kong kapatid. Labing-siyam na taong gulang ako noon nang makilala ko si Unday sa Lipa, Batangas. Dati pa’y malimit ko siyang makita sa tuwing sasamahan ko si Mariano, kanyang kapatid, sa kanilang bahay. Ngunit tanging si Olympia lamang ang ganap na nagpakilala sa amin sa isa’t isa.

Mainit ang lipunan nang mga panahong iyon. Labis na lamang ang takot ng ina kong si Teodora na makapagtapos ako ng kolehiyo. Ito ay sa kadahilanang pupugutan daw ako ng ulo kung labis ang dunong na makamtan ko. Ngunit nagpumiglas ako.

“Nais kong mag-aral ng pagdodoktor, Ina! Nais kong muli mong masilayan ang pagdating at paglisan ng araw,” wika ko sa kanya.

Pumasok ako sa Ateneo de Municipal dala ang ibang pagkakakilanlan. Ikinubli ko

ang sarili ko sa apelyidong Rizal sa halip na Mercado upang maiwasan ang anumang gulo na bumabalot sa manit kong apelyido sa Cavite.

Tuwing linggo, dinadalaw ko si Olympia sa kolehiyo ng La Concordia. Sa mga pagkakataong iyon ay lubos kong nakilala si Guday. Lumalim ang aming pagtitinginan. Nagsusulatan kami gamit ang pinaghalong tubig at asin bilang tinta. Tanging siya lamang ang nakakahinuha ng mga animo’y blangkong papel na aking ipinapadala.

Nang nagtapos ako sa Ateneo, hindi na ako nagkaroon ng panahong dalawin siya. Mas lalong tumindi ang himagsikan nang mga panahong iyon. Labis na lamang ang pag-aalala ng aking ina. Maging si Mariano ay hindi na rin siya kinumusta.

Ilang buwan pa ang nakalipas nang lumaganap na tila isang sakit ang kanyang pagpapakasal kay Manuel Luz. Tradisyon sa kanilang angkan ang ipakasal ang kanilang anak na babae sa sinumang lalaki na nagmumula sa mayamang pamilya. Taliwas sa alam ng aking ina, palihim kong pinuntahan si Unday sa kanilang dormitoryo. Tanging si Olympia lamang ang nakaalam.

44

Maikling Kuwento

“Itatanan kita. Handa kitang panindigan ‘wag ka lang magpatali kay Manuel,” panambitan ko sa kanya.

Malalim na yaong gabi nang magtungo ako. Nagkubli kami sa kapilya sa ilalim ng kanilang dormitoryo. Walang aninong maaaninag. Nakatirik ang buwan at may mangilan-ngilang bituing umaaligid-aligid.

“Mahal kita Jose ngunit hindi ko lubos maisip na saktan ang aking mga magulang. Patawarin mo ako.” mangiyak-ngiyak na wika ng aking irog.

Hindi ko maunawaan ang nararamdaman ko ng mga tagpong iyon. Tila naghihimagsik ang aking damdamin. Nais kong makasama si Segunda. Nais kong mabuo ang aking pamilya.

Aninaw ko sa kabila ng kanyang mga luha ang sabik na muling makita ako. Nahahaluan ito ng labis na pagkalungkot. Titig niya’y umagaw sa buo kong paningin. Siya’y nangangailangan ng aruga. Siya’y nangungulila.

Inilapat ko nang bahagya ang labi kong namumutla sa kanyang labing nanuyo na. Pikit-mata niyang tinanggap ang aking pagkasabik.

Unti-unting nagkabuhay ang aking diwa. Mahal ko siya.

Halinghing niya’y damang-dama ko. Kapwa umiinit ang aming mga katawan. Ang kakarampot na sinag ng buwan ang siyang aming ilaw habang pabugso-bugso ang ihip ng hanging habagat.

Pakana-kanang gumagapang ang aking nag-iinit na mga daliri sa kanyang katawan. Ramdam ko ang bawat kurba at usbong nito. Mahal niya ako. Mga hita niya’y dikit sa mismong kaselanan ko. Akin ang gabing ito. Akin siya sa gabing ito.

Dali-dali kong hinablot ang mabulaklaking tela na nakaayos sa altar. Nahubaran ang Birheng Maria. Nahubaran siya. Haplos ko sa kanyang balat ay abot-langit. Sinasalubong ng kanyang katawan ang bawat pilantik ng aking kapusukan. Mahihinuha kong nais niyang mangyari iyon. Ninais niya ring mangyari iyon.

Lumipas ang buong gabi na puno ng kasabikan. Naghalo ang pawis at ang mga likidong natural sa nagpupumiglas na mga katawan. Ang init na umaalab ay unti-unting nanlamig. Ramdam ko na ang katawan kong namanhid.

45

Maikling Kuwento

Nanatiling nakatirik ang buwan nang ako’y magising bagama’t bahagya na itong nakababa. Nanlupaypay ang aking katawan. Iniwan niya akong hubad sa harap ng Birheng Maria. Inaabot ko ang kanyang aninong unti-unting naglaho sa masilaw na ilaw sa azoteang kanilang dormitoryo. Wala man lang habilin maliban sa alaala ng gabing nagdaan.

Dahan-dahan akong bumangon at nagdasal sa Poong Maykapal. “Diyos ko, ‘wag niyo pong ipagkait ang tanging mahal ko.”

Magiliw kong inayos ang altar -- ang kandila, mga bulaklak, rosaryo ngunit nanatiling hubad ang Birheng Maria. Sukbit ko sa pag-uwi ang telang minantsahan ng aming pagmamahalan.

Hindi na kami muling nagkita mula noon. Dalawang buwan ang nagdaan nang muling lumaganap na tila isang sakit ang kaniyang pagpapakasal kay Manuel Luz. Nakatakda na ang lugar na pagdarausan maging ang petsa. Kumpleto na rin ang listahan ng mga dadalo. Ang mga baka, manok, at mga baboy ay nakahanda na rin para sa enggrandeng piging. Kalakip na rin ang karetela’t kalabaw na

maghahatid sa kanila sa simbahan.

Ika-28 ng Disyembre, 1878 gaganapin ang kasal, araw ng Sabado. Alas-nuebe ng umaga magsisimula ang pag-iisang dibdib. Mala-pista nang araw na iyon. Usap-usapan ng lahat ang okasyon. Maaga kong tinungo ang simbahan. Kinausap ko si Basilyo, ang sakristan ng kura-paroko.

“Ako’y magbabantay doon sa may labasan. Sa pagkakataong darating na ang mga ikakasal, sisipol ako ng tatlong beses. Sa pagkakataong, bubungad na sa tarangkahan si Segunda ay sisipol ako ng limang beses. Kapag narinig mo ang limang sipol ko, walang-kamatayan mong hampasin ang kampana hanggang mabingi ang mga tao. Aasahan kita.” habilin ko kay Basilyo.

Nagtago ako sa ilalim ng puno ng ipil-ipil sa kanang bahagi ng bukana ng simbahan. Maya-maya’y, ipinarating ko na kay Miguel ang tatlong sipol ko. ‘di naglaon, nakita ko si Segunda sakay ng karetela. Hindi ko tiyak kung siya’y masaya. Bakas sa mukha niya ang pagdadalawang-isip. Ako ang nasa isip niya.

Pagkababa nang pagkababa niya’y 46

Maikling Kuwento

sinimulan ko na ang pagsipol. Sa sandaling magbubukas na sana ang tarangkahan, buong-lakas akong tumakbo sa kanya at tinakpan ng panyong may amonya ang kanyang ilong at bibig. Isinuot ko sa kanyang ulo ang katsang bitbit ko. Niyapos ko siya nang napakahigpit hanggang naubos ang kanyang angking lakas. Sa ilang sandali, kalung-kalong ko na si Segundang walang malay.

Hindi magkamayaw ang mga tao sa tunog ng kampana. Nagpumiglas ang kura-paroko at dali-daling inakyat si Basilyo sa itaas. Ngunit tanging ang alagang unggoy niya ang natagpuang nakasabit sa kampana.

Hindi man lang nila nasilayan ang anino ni Segunda. Sa ‘di kalayuan ay naghihintay si Basilyo at ang dalawang kabayo ng simbahan. Itinakas ko si Segunda gamit ang kabayo kasabay si Basilyo. Humabol ang mga guwardiya-sibil. Nabiyak ang aming mga landas. Binaybay ni Basilyo ang kasukalan ng lawa habang tinungo ko ang kagubatan. Maya-maya’y nakarinig ako ng ilang malalakas na putok sa likuran. Marahil si Basilyo. Gayunpaman, nanaig ang pananabik kong makasama si Segunda.

“Mamatay man ako’y langit. Mamamatay akong kapiling kita. Mamamatay akong dala ang ating mga alaala,” bulong ko kay Segunda.

Agad naming tinungo ang bayan ng Bato at nagtago sa bahay nina Basilyo. Tanging ang nanay niyang si Sisa ang aming nadatnan. Nangungulila sa muling pagdating ng kanyang anak. Pansamantala kaming namahinga at nang dapit-hapon na ay naalimpungatan si Unday.

Walang sambit ay niyapos niya ako. Tumagas ang luha sa kanyang mga mata. Hindi ko mawari kung dahil sa kagalakan o pagkagalit. At siya’y napawika, “Ninakaw nila ang kasiyahan ko. Ninakaw niyo.”

Labis na nagdadalamhati, biglang bumuhos ang malakas na ulan. Nanlamig ako sa biglang pagpasok ng tubig-ulan. Nagsalubong ang pawis kong nanuyo at ang iilang talamsik ng ulan na nanggagaling sa bintana. Sa mabilis na pag-agos ng tubig-ulan sa lupa ay siya ring pagdaloy ng dugo sa kanyang mga nanghihinang binti.

Wala na. Wala na. Siya ring paglakas ng buhos ng ulan.

47

Maikling Kuwento

48

TULA

Isang Araw sa Pulo ng PanayNi DatuItim

Isang araw sa pulo ng PanayDumating ang hukbo ni Datu Puti, isang MalaySakay ang bangkang, Balangay kung tawagin

At dumaong sa bayan ng San Joaquin.

Isang araw sa pulo ng PanayPinagpalit ang dating pulo ng tinapay

Ng gintong salakot ni Datu Puti at kwintas ni Reyna PinangpanganIbinayad kay Marikudong makulot at Maniwantiwan.

Isang araw sa pulo ng PanayDalawang hari’y tila nawalan ng malay

Pati kanilang asawa’y ipinagpalit naIsang maputi at maitim, bumukod ng pamilya.

Isang araw sa pulo ng PanayIba’t ibang lahi’y nabigyan ng buhay

May makukulot ngunit balat ay napakaputi May maiitim ngunit ganda’y maipagmamalaki.

Mdpwn. Juneza-Ann M. BorroEditor-in-Chief

D/C Francis Dave L. SelorioAssociate Editor

Mdpn. Bejie D. SorsanoManaging Editor

Mdpn. John Pope D. Estinoco Literary Editor

Mdpn. John Carl T. TagulalapFilipino Editor

Mdpn. John Michael G. LondresFeature Editor

Mdpn. Mark Luis S. SedicolNews Editor

Mdpn. Carls Adrian B. LibaoSports Editor

E D I T O R I A L S T A F F

The Dolphin is published once or twice every semester by the Publication Offi ce of John B. Lacson Foundation Maritime University- Arevalo, Sto. Niño Sur, Arevalo, Iloilo City. Publications are carried online at http://www.arevalo.jblfmu.edu.ph. Articles contained herein are personal views of the writers and do not necessarily refl ect offi cial thought or endorsement. These are published to stimulate ideas and provide an open forum for discussion. The Dolphin accepts original articles from students, faculty, staff and department heads. We also solicit comments regarding our issues. All contributions must be submitted to the Publication Offi ce, legibly written, with generous space and margin. You may also e-mail them to thedolphinarevalo@gmail.com.

All articles contained herein are considered property of the Publication Offi ce. No part of this Folio may be reproduced or published without prior permission from The Dolphin or the school administration.

E D I T O R I A L S T A F F

Mdpn. Ryo John Mel Z. Dela CruzD/C Titus Ira J. Adayon

Mdpn. John Christian D. GuevarraPhotojournalist/Staff Writer

Mdpwn. Trisha Mae C. Canillo Mdpn. Rodel J. Galvan

Mdpn. Thomas Richard E. GrazaMdpn. Marfred V. Jaoud

Mdpn. Nomar Raimond G. OlivarMdpn. Keem Cathlene A. Tugublimas

Editorial Assistants

Mr. Michael Vincent A. EvidenteSAC Publication/ Adviser

Dr. Elnora C. ElizanDr. Rodrigo B. LeonorMrs. Ma. Agnes S. Gil

Critics

Atty. Lorna D. Gellada, DQMRAdministrator

Acknowledgements:Mdpn. Rene T. Dela CruzMdpn. Marjo L. EspañolaRogel D. DellomesNarle M. JaymeJohn Mar JayonaMr. & Mrs. BorroMdpn. Mervin OpadaMr. & Mrs. GuevarraMrs. Delia LondresMrs. Remidios DorilloD/C Jose Jethro V. TiongcoD/C Renwil D. FernandezMdpn. Bryan R. Moritwww.deviantart.comwww.shutterstock.com

DISCLAIMERThe arts used in this folio are mostly lifted from the internet and the copyrights are still those of the creators. The creators of the arts used are greatly aknowledged by the publication.

Printed in Iloilo City, Philippines by:Panorama Printing, Inc.Cor. Simon Ledesma - Lopez Jaena Sts., Jaro, Iloilo City