JOHANNES DUNS SCOTUS

OPERA OMNIA

XI. 2

JOHANNES DUNS SCOTUS

OPERA

OMNIAXI. 2

o1969

GEORG OLMS VERLAGSBUCHHANDLUNGHILDESHEIM

Die Originalvorlage

fiir

diesen Faksimiledruck

ist

im

Besitz

der Niedersachsischen Staats- und Universitatsbibiiothek Gottingen.Signatur: 2 Patr. Lat. 1842/3

Die

falsche Paginierung sowie die teiiweise

schlecht ausgedruckten Passagen der Originalvorlage

wurden

beibehalten.

165

D716393pt.2

Reprografischer Nachdruck der AusgabePrinted in

Lyon 1639

GermanyWeihert, Darmstadt

Herstellung: fotokop

W.

Best.-Nr. 5101865

ioanniYdvnscoT DOCTORIS SVBTILIS,sI,

ORDINIS MINORVM,

REPORTATAnemcitationibtis

PARISIENSIA,textum infertU tlluBram,

^nnomnonihM marginalibHS, Dotommque celebriomm ante quamlibet luMoexomata , efF.Scholijs per

per

R,T.

HvGOi^EM C a v e l l v m.

HAC

VERO' EDITIONEHibcrni,

AD VETVSTORVM

cxcmplarium collationem rccognita,& innumeris prope mcndis cxpurgata, opcra R. P. F. L v c vE V V a d d i n g i

TOMI VNDECIMI PARS SECVNDA.

LVGD VNI, SumptibusLAVRENTIl DVRAND.^. T)C. XX XIX. CVM PRIVILEGIO REGIS.

'V

,

EI

VSD E M

DOCTORIS SVBTILISQVARTFS LIBER REPORTATORFMTarijienjium.plus virtute principalis agentis , quJlm in illud, quod potcft virtute propria ; ficut caufa fe-

DISTINCTIO De creatione ^ SacramentisI.,

in

ingenere,

cundaplus potcftin virtutecaufacprima; ,quam aliks non eflet inftrumentum,ncccaufa fecunda eflet ordinata ad caufam primam eflcntialiter } fed omnem effedum nain virtute propria,

turalitcr

producibilem poteft virtus crcata na-

Qj/

iE S

T

I

o

I.

Vtrum fojjibile Jit aliquam creaturam habere aliqutm caufalttatem effeSituamiref^eciu aiicuiuseffetiiu

omluralitcrproducerevirtutcpropria ; crgo ncm fupernaturalitcr ptoducibilem vt terminum crcaiionis potcft inquanium eft inftrumentu Dci.Item,

&

agens creatum poteft aliquid annihila-

1.eiumrtutn.

re;ergo poteft aliquid creare. Antccedens probatur triplicitcr.

producendi

Tum

,

quia agcns creatum potcft

AntteedensprobAtitr tri'plititer.

per creationem fMagifter hie cap.vlt. Alenf.t.^. j.tf.m.i.*.^.ii

D.Thom.

i.^.

corrumpere formam naiuraliter pcrficientem materiam toialiter , & fecundum totum , & fecundiim partem crgo & annihilare eam. Tum,;

}.45,.M^4.

3"*'

relationem

&

i.fitcrificium.

funt fignificare alia tionibus, &c.

,

ficut ifta,

fi

placeret inftitu-

SCHOLIVMDeumpofecreare in

Aliacft diuifio figni in fignum

,

quod femper SnSJ*

fiini

L

habet fuum fignatum fccumte fui,

,

quantilim eft ex pat-

diuifi in tf-

& tale

OFiendit htc pefthilttatem Sacramenti, decloKMdo

Eclipfis cft

fignum eft verum , & efficax , ficut fignum cfficax interpoficionis terrae;

^*" t&iuf'S''"*-

anima

alitjuem effiSium inuiftbi^

inter

Solcm & Lunam

& ita eft fimiliter de aliis

lem y per (fuem homo ordinaretur ad glcriam,& efet Dei amicM ad cjuem efcHtim fignificandum potuit Dew inflituere aliijuod fignHm , qnod illHd efivaciter;

fignis naturalibus,

Aliudeftfignum ,quod non

habet fuura fignatura fecura , cuiufraodi fignum cft propofitio, quam proferimus , quia non eft inpoccftate noftra qu6d cale fignum , vt propoficio fecum habeat rem,quara fignificat,& hoc fignum non eft femper verum, fcd aliquando falfum. Tertia etiam eft diuifio figni infignumreme-

reprafentaret,

&

ejfet

ratione adducit figni definUionem

Sacramentum. Pro cuiiu decla-.^ pramifis eim ,

^

trihtu diuifionilpM declarat (fuale

ex Ulu fit SacraSacr4-

tnentummenti.

,

& pmit congruitatem

tnftitutionis

moratiQum

refpelu przteriti;

;

&

Terti fignidiuifit.

in prognofti-

cum

refpecfVu futuri

& in

fignum dcmonftratiinftitutura

REfpondeoT)iuid$tjU4.,

ftitntm intrts urtitjt'

tria qu videndum de re

ad quasftionem , declarando hic funt neceiTariA videnda. Prim6, eftfignificata per

uum

refpedlu prsfentls.

Adpropofitum 1 dico qu6d fignumnaturaletei,

aQualtfit h*tfignu

Ut.

attribuendafi

eft definitio.

Sacramentum, cui Sccund6,videndum eft;

\Dco ad. fignificandam gratiam , non eft fignurn, quia tale fignum non poflet efle veturo quantumeft ex pattefui , fine fignato ex natura

a De

talis res poflet

habere definitioncm. Ter.ti6,an

'"fiitutumf

definitio illios reifit ifta

importats pcr Sacramcntum,prawnitto

quiaorinir exnatura rcruroifed gratiam Savc fignatum cx naturarei,,

ptxdi(aa,qua:eftiiy?M/r

l.jM/i. i.tViChai.l r/.i qut(l. l.D. rhotp. 3 fdrt quijl. 8 . rt.t. uar.n'4 4ij}.it feH.} tfcllatm. lii ^.de Eu-

dc lure pofitiuo,& hoc cxprcfse habecurmri de fum.Trtn.&fide Cath. c. Firmiter,&cc.Nullus potefi facrifiiium facere^nijiejui efi ordinatus , &fiattemathocfacere , irregulans e/?,cxcra dc Prc(tycerobapcizaco.

nonRtqulfita

thrijt.cap,\o.VviiAti.iefMrment csf 7 in Oxcn.hic qut^. z.

j.7.>coc.

Ad poteftacem ordinacam Sacerdocis,,

ad

& vc licicc hoc poiTiCjrequirucur mulca:aliqua ex parcc miniftri aliqua cxparce loci & aliqua ex,

lictteeoufe

erawnm reduiu..i.ur

Jrg frimlfnt s^rm.tecKndutn.

H^JS V6d non Malachic

i.MMledicibenedlElio-

ad

parce cemporis.Ex parce miniftri requiricur amo-

nia.

^^^

nti>tis

vefirii,6c (nhAxtwv.Qt^s prMolebtt}cjutji. i.

Item

:prinia

cap.

^MoijMidam , diciturnulla ei telinquicur

quod fufpenfo Saccrdotepoteftas.Tirtium.

Item,

fi fic ,

aequaliter valcret

Miflamalorumeit faisu.

Sacerdotum,ficUt bonorurconfequensflgmrtiiO^.

Item,la.cus poteft fumcrc corpus Chnliijigitui

tioimpcdimentorum,& adicctio aliorum couaeiduniencium.Primumimpcdiracntum,fi no nus.De leiunio didum eft fupra cUfi.%Ji.zU. Aliquando tame neque eft culpa,ncque pccna, quia potclt in die Paralccucs aHumerc corpus C^iiiti, icavcpriilsintrecftomachum vinum non coniccratum,quam corpus Chrifti,(ctcnim illodie nol-.t

^ conficerc,quiamagi$ cft fumercjquam c6quia

confecratur calix)etiam in die PafchaE,&Natalis,

jficcre,

vnum ordinatur ad aliud.

Item, Diaconus potelt dilpenlarc fanguinemChrifti,

vt patet in viia bcati Laurentij.dicejotis

beatoSixCO, Cni difpenfatiomm Dommici/Mnguinistrttdidijif y(cd

magis

eft

difpcnfarcquam confice-

non cenfctur non ieiunus pro prima.Ita communior opinio licet aliqui vclint dcbci c praf cedere primam Millam iciunium faltcm lcx horarum. Aliud impedimentum eft culpa mortalis pccpoteft bis vti, fed,

Vide Gauem*.ia rubrtc,

Mi^ai,

re,&f.tU prim

in

Canone Diaconi^^ Subdiaconi,poirunc

cati.Dcillo habctur fupra^.v. dc culpa Mmiftri.

difpenfare.Oppofitumj/^r/wzrf eiuttfi. i .cap. ^ttpd

extremis iam pofitis,licut de vbi,8c csteris.Nonpotelt elfc refpcdus realis non (cquens cxtrema pofita,quin flbi vt termino, lefpondcat aliqua adtio realis:fed iftius obhgationis non poteft dari adio rcalis,ncc agens rr alc ; non cnim anima , quia tunc anima peccando haberct dupliccm adum,vel adtionem , potitiuam fcilicet> priuatiuam , vnam fcilicet vcUe , & altcram aliquid iniuftc velle. Nccilla obligatio caufatuf a Dco.Patet dc fc. Confirmatur.Illud quod non conucnit alicui, nifi quia eft volitum , vcl cognitum ab co , non ponit ^liquid rcale in ipto; ed iita obligatio non eft nifi ordinatio diuina alicuius peccatoris ad poenam fibi infiigcndam pro peccato , Sc talem volipoenam pro tali peccato in e/se cognito,

tumhil''u*TeMHtlipriuatio

habituale.

enimquis dici maior pcccatot

Non poteft autem

?^?^^^ iniuftitiam habitualem, vt propta ptiuationem,& carentiam gratix,vel caritatis, quia

fratitfoliim.

hxc

carentia

,

vel priuatio

intenfiuc,ncc extcnfiuc inin aliOjpropter

npn eft magis, nec vno peccatorcquam

quam dicerctur ille maior peccator,qu4m aliusmon magis inten{iue,quia itapriuatur vnusiuftitia oppofita folum vni pcccatomortali,ricntita :?' ' rcmiflioncm peccaci,& lcquicuriledvcprzcedic, '"tfr4

ciz

,

UttdiufiitiMl

tri-

puniacuc pro delido. Dico qu6d peccacor in puris naturalibus fuis poceft coniiderare iua peccaca, vc Dei oiicniiua,

dicicur accricio ; vc vcr6 lequicur,& concinuacur Kllllfl' v quc ad inllans inhihonis graciz,dicicur contri- ritio. iio,& iicvt przcedit, poteit dici pccnitcntia in;

"''

formis,vtIequitur panitcntia f&tmata.

Ad primum

argumcntu principalc patet

ref-

i

j.

quia cucra przcepca,& lcges,& ica ea noUe fuii^ ici& ex hoc pocell de iUis habere diipliccnciam

poniio,quid rtmanet in anima dclcntiu pcr pce- ^^frintU nitetiam,quia lolaobUgatioadlolutione poenz. '"^''

vehement,quzTriftitia

cft

pccna interior,quiatjutt

cciiticia.

Ad fecundum contedoquod Dcus poftet:

de ^^ faSdumpotentia

enim e(i de illis,

nohis noletihus accidunt,

& dicicur formaUccr pqfna, eft aute in fe formaliter

potentia abfoiuta remictere culpa fine pocnitcntia,vel pccna quacunque , quia vnum non eft de ^*cilencia alccriusi

paflio,& inuoluntaria,quia nuUus eligic co-

& hoc concludic argumentum:

^*' V^'"

triftari,quando a(flu contriitacur-, dicicucecia vo-

fed

quia a vpluncace ipla ciependec in ejfe confcc^ciuc, voUciuc cu decdlationc pcccaci,luncaria,

no luz,& gcm lultitiz r

fmnittmtfttformis (y

&

non dc potentia ordinata,quia lecundum le- f'"*""^ ft' tejl remttttfipotcntis ordinatz, pcr eam e vllaptfni..

llatuic

omnem culpam

ordinari pcr pcxrnam

&

tenti.

forttiM* JH/

)ac6miiS>& ifta pocnicentia eft informis, no formaca poifumys igjtur loqui de pocnitentia przccdente remiiTionem culpz,& hzc cft informis, quia omnis pqpnitcntia prxccdcns rcmiiTionem,

pcenitentiani,& nonaliter.

peccati cft informis,quia przcedit gratiam:nis

om-

Ad tcrtium,dico qu6d quiain danatis non eft poena voluntaric tolerata,idc6 in eis non eft propric poenitencia,quia fi pofltnt.UbentiiTimc illa poenam abiiccrent ,pamttntia vero eft voluntariapoenttentto.

^*'

^*'"''*'".

autem poena przctdens gratiam,

eft infor-

Quid auccm de

poenitcntia ludz?

^

mis

quia graci;

operis

igitur

forma cuiusUbct vircuoii ompis poenitcntia prscedcns rceft cft

Rcfpondeo quod

pocnitcntia eius

non fuit

iuifi- T^^.,^ /il'"

miilionem peccatiII.tChsritttf*ll

informis.

Pocnitentia tamtf confequens remiillonc pec-

cicns,quia noncircumftantiata circumftantia fi- nen^rojuin nis,qux principalitcr ad adii virtutu requiritur. Ad vltimu,dicoqu6daduspoenitentizforma- ^'' vlttmumlior

ftrmis.

cuiuf'

qqia acccptas Deus adum poenitcntiz voluntarictoleratz,vtdifpoiltionemdecaci cft formata,

tibttvirtit'

iCoi^gruo ad gratia,in vltimo inftanti dat gratia

&

lemittit

peccatum

:

& potcft &

aliquis iine gratia

habere illu adu przcedentepccnitentia formata, remiiTioncm pcccati,vt attritioncmifcd nulio

tz,quz fcilicct infufionc gratiz fcquiturjcft mequam adtus culpz , vel peccati,qui fuit malus , quia habitus icmpcr ell formalitcr mclior ^.^ ^. priuationc eius , malitia autem tanta cft in adu ^ormMaejl pcccati , quanta bonitas nata ellet illi a^ui in- maiusbo.umfuiircibonitasautequ^nataeirctincirciUiaftui, 3"*'" f"'-

&

^ljtmtdo nttritio

ft et.

tritt.

rnodo contritioncm, aftu pocnitentiz formatz,quz confequitur rcmiiTionem culpz,& infufionem gratiz,quia attritio, ii contmuetur vfque ad certu tepus,vcl ccrtu inftan$,Deus in UIq milanti infund^ndo gratiam,facitde illa attritione contritionem , per confcquens pocnitentiam formatamiquia vt przcedens infuiionem gratiz, cft difpofitioimmediatc dc congruo ad eain \ ita

noncit infinitaformaliter,rcdtantum obiediucquia coniungitcii

'""* "'*'"''

nicunij& idco

a(5l^us

Dco, quod peccati non

cft obienfitnt4

remiilioncm culpz,illa3

formata.

Sed

ii iit

aliqua

talis

poenitentia confeques rc-

malus fic malura infinicum,Vnde fermo parabo- '^*'**Hcus cft,dicere qu6d peccacii cft maluminiinicii.

miilionc culpz necellari^ requiiita ad hoc(icformata,

dubito

:

poiTibileenim eftin

quod vUimo

inftati infuiionis

gratiz,&remiirionis culpz ccftota-

Q^V

iE S

T

I

IL

fare

ab omni

adu incelledus,& voluntaisqubd tunc notamecft p6ft elicere

liter,& conftatfariotpoiTibilc

fequitur ca neccf-

Vtrtm aSiusfoenttenti^^ quirequtrtturaddeletionem ^eccatiyfit aSlus ttltfutus'Zftrtutis^Alenf.4 fq.^^.nt\.ftr tttS D.Sontvhie i part.t q.y^ t. Richard j(r/.7 q.t.^i.D Thom.f.l rt.\ (^ | fq 85. *rt.%. Suar./ 4. d. i.feritti^d.yfiS.l 6* * 5coc ia CMOn.hieq.i,

aiftum indif-

ferentCjfiuc impcrtinetcm:vcl poiTibilc eft

quod

ponct obicem infufioni gratiz eUciendo a^um contrarium.Omnibus iftis modis non eft necci^farium quqd fpquatur adlus poenitcntiz remif(ionem pcccatorum,& infufionem gratiz. Ex^plum huius cft:fi aUquis in vltimoinftanti14.

J^omod*Milut mtritefiustfl

mortis eliceret bonii adii,ita qu6d poft illud inftas non polfct in alium;per ad^um illu non merctur gratia, quiatiljfcd ad

^i^Rguicur qu6d nontio

:

A^u vircutisnon

lauda-

{,

imrre

ampUus no

eiret viator

ad graerit

ij^kS mur,non autem pl art x. qudft 1 juAft.if dirt 6 ^ait tn.d.i6.f,i..aetlarm.t'.iit panit e.

D Thom.^r

currcbat pocna didata ex fcriptura

l j .Cottius

%.t0.l.7

a

i,

j

Dcum velle ipfumgenerabitur in

puniri

,

pro

tali

pecca/.

10

,

&

illo virtus

moralis,

illa rc-

^^^ V6d non:fuper iUud Pfalm.? r.^^fcbor ^c. d^LQic Aug. idefi,

r

I

jtapnmufH Dixiconfite- eiMiHum./*

gola fupcrnatucali prasfuppofita-,licctScoti oper.Tom.X(. Pars 1 1.

non mcrc

dejtderim apud

me

Aaguftmus.

o

X

interiut

.

7i6imertiii

Lib.IV.DiftinaioXV.h^iyejuod cottjiterer, 0- tu remtjifti,&cc.vhidi in ca,

fed poinbilc cft

quod ficcrdoscaufa:

fit;

iudcxigltuvStiunnei slteniia 'udieii

fC.3^oioi\xs,Magfja Dei pietoj,

tam pptcftatcm miniftrandinoftroto. SMfiritsn-

ilh Sacerdoti ficut In lcgc ai.item Euangelica eft talc facra-

vocabuU,& aUterno

elTetfoiutio debita,nec pcr exflicaiur.fit

conlcques fatisfaftio.Qu6d autcm

volHntaria^

mcntu,quo adhibito mijdacur peccatora pecca-

manifcftum eft,quia aUter nofatifpaffio,

efretySf>//^^/,fc quia pec Deo honoc iibi debicus}libi poITit

tur

pafUonc Chiiftiidco lepiperpaflfionis

cius e(l zquiualens in uobis;

non videtur nec pcr

confequens facisfieri. lccm,peccacum morcale el^intinicura malum, qoia eft tancum malum , quancum ell illud bonum,concra quod peccat:led omnc bonum, pcr quodnos poflumus {acisfaccre.efl finicumjigicur

cafor.

Refpondeo, liccc ita fit dc h0.o , qu6d gratia raod6 datur virtutepafrionisChrilti,np tame cft

7Sl(lMlit.

non1' Tttif. JlU>U hbe.eft

cft

zquiualcns.,

hoc fimplicitei: ncccirarium,quin alio modo poffct hominem iuftificarc polict cnim Deus homini darc primam gratiam finc mcrito paflionis;

Chriflu} titn

Item quidquid cft in nobis de bono , totum Deo debicum racione creacionis,reparacionis,

Chrifti exlaibit,vci exiiibendx in fucuiii,&:

gubetnationis Sc

c

igicur nihil eft in nobis dc

bono,nec efle poceft,quin alias fit dcbitumjfatis^ debeMHMs Deo fiCkio autem dcbet cfle dc co , quod non cflet tUifuo mtda. aliasdcbituiigicur non poffumus fibi fatisftcerc.4II*e yf

hoc anima Chrifti, cui dedic Dcus fummam gr^tiara , quam tamen fibi non mcruic pafIio,ncc exhibita , necexhibenda,quia fi nunquam mortuus,nec paflhs fuiflct,non fuiilet mi-

meruit fu,im s^^fiMttium""""'

fadu

eft.Patct de

nijs

Deo gratus.Hoc conftat.igitur

Quomodo igicur eftpoflibilc nobis fatisfacc*Aare

Rcfpondeo

qu6d loquendo depocen'fatisfadioncmf ibi

Deo pro peccato ? Dicunt quidam,qu6d non,

DtfaHo cmnisftttisfaHiotjl

tia abfoI)ita,poflibilc fuit

fie-

ftl.SenteHti,

conuenit fatis&ccrc fimpliciter

nifi

in virtutc

r!,& fincincarnatione Chriiti, vcl paflione ciusjigitur

xirtMit

iib.cMr Deus

mcriti paflionis Chrifti , qui non pro pcccato horM.tMf, LO. fuo,fed noftro gratiose ofFcrebatur. Vnde omnisalia fatisfadio videtur efle infufficicns

non

cft

prxcisc pofTibilitas latisfadionis /j/ffwCWalit^'

c% cis:de potentia tame ordinata non potuittcr efTc fati$fadliodcbita,& complcta,|)afIioneni cius,quia ficlicrct

& fecun-

dum

tfuid

,

nifi

quatenus coniungitur paflioni

quam per ordinauit, qu6d pcr eam9. Vrtbii3

Chrifti,quzJmpMgTmturfrimt.

cft fatijfaftio fimplicitcr.

complcta

& vltima fatisfaftio.frUmt. fartii e~o7e ngortenira

fumus, tencamur

reparatus, ncc fatisfcciflet in virtqte racriti paf-.

fcrara

C*t^rmtMr.C.

Confirmatur per Auguftinum.Ub, i j .dc Trin, xo.Nondefuit Deo alitu modns rtparandi genutillc

imbccilUtatcm,& miferiaranoluit nos fibi no Dccalogum prxceptorum, ad cofiUa obferuanda cx dcbito, qux funt fupcrobligari,nifi ad

iufiitu eftr

&

ofirfupttt^^'^C"'''*-

erogationis,fcd cx

mcra voluntatc nofcra;& idc6confilij

kttmanHm, ^ukmperpafimem ChriftiiMcct

mo-

poflct

D^us opcra

&

fupcrerogacionis

4u$ reparationis

fit

maximc congruusfit

,

& certo

alius fuilfet congruus,fi alio

raodo rcparafTet.

ordinare canqua facisfadioncm fufficicntcm pro peccato , xquiualcntem pcr gratiam in acce-

&

Itcm,fi paflio ChriftiSitmtdcatis,

fatisfadoria pro pcc^

ptationc fua,& tanquam aUas indcbitam,qbiainftituit

n$

caufa e^cdiua meritoria, vel ficut cfEciens meritoria ; fcd quidquid rjfte Chrifii vt cmuf mt. poteft Dcus facere per caufjm fecundam ingcriteriAefficitt nerc caufx cfEcientis , poteft finc ca immediatoeft nifi ficuteltltt

hoc non

homincm ad

opcra confiUj obligari

, fi-

tulfM,

&

pcr fe

i

igitur potuit iramediatc iuftificalTc,

pcccatorcs(us,necTrr/A.

etfi

nunquam

fuilTct

ncc incarnjipra

cucad opcra prxccpti. tt idco quomodo opcra prxccptorum funt ei debitr quia cx obligatione,ita opCra confilij indcbita non quia non dcbeantur fibi,fcd quia non obugaric nos ad ca obf^ruanda , fcd comraifit Ubercaci voluntacis na, ;

paffvis.,

Itcm

fatisfa6tio eft redditio t^iualentit

ftrx ; ide6; vt per illa , Vcl pct paffionem aUquorura aliorum tcrribiUum poffit ^bfolutc fieriiatisfaftio,

&

tKfuiualenti ,

Cmuerjit ti.

tumtonum,aMantumttut-

Sed tantum bonum cfl conucrfio ad bonuminfinitura,& Dcum pcr charitatem.quatura raalura fiiit aucrfio per pcccatum Ji Dco,:

Sccundura probo

,

quia de potentia ordinatapolfc fibi fatisfaccre,

non difponit afiquem

nifi

Trolditofe-

utm

mrfit.

quia quantitas priuationis ferapcr attcndenda, eft fecundum quantitatera habirus fui igitur fifuit poflibilc per

cui difpofuit dare gratiam-,non dat autcra gratii

(iHddfartit.

pcccatum auferre

a

Dco ho-

norcm

fibi

debitum.pofribilecftpercharitatcmreftituerc fibi

&

in priraam alicui animx dum cft in peccato , difpofitionc cotraria ad gratiam nifi virtute mc- SmIIs Jntur riti illius ^ qui crat finc pcccato igitut fi alicui meUtgratim"

&

tantum honorcm, quantum abftulit ; Sc pcr confcquens pcccator contriftando de pcccato fuo , & conuertendo fchumiliter, potcft fatisfaccre pro peccato fuo, quia tantum bonura eft in zda contritionis conuerfionis ad Deuraper pocnitcntiam, quantum fuit malura inaftu culpx 8c auerfionis eius

gratiam

animx dum

eft in

peccaco

,

&

in difpofitione J""P-'II""',

contr^ria aliquanoo nocentieft virtute meriti paflTionis

,

dat gratim,

hoc f^^^^

Chrifti

quia

omni

&

animx difponit darc gratiam virtute meriti ilUusi animx innocentis , & paflionis eius , & fic nonordina^uit

aliquam fatisfaftionero pofrc

fieri, nifc

mcrico pafHoms C hrifn.

aDeo.M.tfliem,

Si dicas

qu6dgratia,pcrquam acccptatur poefit

nitcn$,& a^us cius

bojiu$,& mcritori^s

,

4%^

o

SCHOXIVM

,

720teccatis,

Lib. I

V. Diftinaio X V.II.

SCH O

LI

VM

Sfrtfuppofita tlejinitionefatiffitfliomsexttm* prP

CHOLI VM&

III.

docetnMlUtmcffepropriamvniptccato

,

&

Trobat centra D.Thomam,

alios,fatisfaElienem

nontUiis. jippropriatur

tamen ieiuniftm contrapetaf-

faUam in rr,ortdi , p..

AD

, ^.

lus poceft lacisfacere pro

vno pcccato

fa-

AdJuoarg.

tisfa(5lione cxteriori

SEcundo modo ^umcn^o JatisfaElionemike.,

ftri-

prout

(cilicec diftinguitur

contra alias

partes poenitcntix..confeflioncmfcilicet,& con-

tritionemtiae:dicotarie

,

quac magis fatisfaciunt pro peccato,tcrtia pars pceniteneft operatio ex'erior laborio/a

quam ipfa fatisfadio, vt cftqu6d

volun-

, nifi fatisfaciat pro alio , fi frineifli ^habeat ahud,vpl ialtcm fit in voluntate, pro- ''*ff"'"j^'' pofico fatisfaciendi pro alio. Sed illa fententia elfet nimis duni contra pec- 5^^ ^ fi^. catorcs:fi cnim ita cflct , fcqueretur quod priiis tet. confeflus , abfolutus de pcccato fuo,& continuans poenitentiam fibi impofitam a facerdote, pro illo peccatp , fi poft illam confeflHonem ali-

&

&

afjumptaad placandum diuinam

offenftim.

&

quando

reincidilfet in aliquod,

peccatum mor-

Difptieenti

fereati nefejfr'irequi'ri

uradremljponem

feeeatorut.

poena voluntaric ^c inf.ida dicitur fatisfadio exterior , prout diftinguitur ab interiori , icilicet attritione, rubote in confcflione,& contritionc, quae eft dilpliccntia , pccna intcriot, eiientialiter paena,quac magis reddit acquiualens pro peccato,quam aliqua atia iatisfadio-.quia illa dif-

&

&

tunc obedicndo Ecclefia: , foluendo completc pqenam fibi impofitam a faxerdote,non iatisfaccret pro peccatis prius confcflis , mod6 pcr pccnitentiam redemptis, quod eft mihicredcrc, vel intelligcte nimis dutale,nihii facit

&

&

&

rum

;

&

conftat

quod non obediendo prcepto

plicentia inteiior,qu3e eft cllentialitcr poena,po-

EcckfiaD de loluendo poenam pcccaret mortalitcijigitur

11.2)eeijwju*fi.

teft fatisfacere

pro quolibet peccato indiftercnitaquqdneccirecft pecca-

tcr,

& illa eft neceflaria ad remiflionem cuiusii,

le cft tetraherc

obediendo bcnc faciijquia hoc dicchomincm ab omni bono operc,aliquo peccato veniali, vel mortali.

bct peccati mortalis

quado

eft in

tum difplicercvcl non placere.Et ifto modo loquendo de fatis(a(ftione propric , dico quodnonrequiritur propriafatisfadio de quolibet pecca-

Vnde credo qu6d licct non mereatur continuando poenitentiam fuam, quando recidiuauerit,mereretutautcmfinonpeccaffct,verctamcn ^MomoJo fatisfacit Deo pct pcenitcntiam,quam foluit pro ^^j^^f"/f*peccato fibiiniuntVam,ita qu6d nonoportet mrtalisin eum alJas pro illo fatisfacere , nec pro eo in in- infemo fcf'. ferno punictur;poflibiIc eft enim ^iquid foluc- ''. re dc poena in Inferno , pro vno peccato , tamen obligari perpetu6 ad poenam .aeternam pro alio. Patet de peccato veniali , quod fufi^pienter poteft folui in Infcrno ad certum tempus , fed

to neceflatib

,

nec re.pondet cui^ct culpas tau-

tqm vnait)per0 ftitli.fitiiori ejC'terttM

poena,veI multae.

Hxc cnipi iatisfadiodiftingniturin ieiunium,prationem

&

quarumtcft

qualibet pcr fe

clcemorynam , vt in fuas partes, , vel omnibus fimul policct,

&.

diuina off*enfa placai:i,quia largam fecitDo-

Congruetitermrtio eentr jfuperblf, (9

minus viam falutisivndedeccat contra fupcrbiara

decongruo magisalia

&

peccata

fpiri-

tualia fatisfaccre per orationem,

quam per

elce-

tr* 'Mrifitteemofyn.

fontr p'ectitm

fnofynam , & magis conueniens fit fatisfadip contra pcccatum in proximum , vt peccatumcrudelitacis,

rms UiuMUtn,

quam

oracio,

;

& auaritiac & rapina;,cleemofyna, & fimiliter contra peccata carnis,

ptopterpeccatum mortale remanet obligatio ad poenam ternam. Dico igicur quod recidiuans in peccatum if. poftconfelTionem,& abfolutioncm,poteft tatis- T*'''/*"'*facere fatisfa(flione exteriori,quae elt folutio alir'".'e

a"''"

ieiunium

quam

illa

pi.xdi(fia;tamen huiufmodi,

pcenac poflunt indifFercnter,

& pro

aliis

peccatis

infligi.Vnde raptori, qui multa

bona acquifiuit,

quando eft pauper,omnin6 nihn habenSjnon cft imponcnda clccmofyiia , prpptc:;ea , quia nihil habet vnde reftituat^fed imponenda cft fibi oratio,veI ieittnium;vcl fi non poteft ieiunare quia laborat , vel infirmatur oratio; & fi non poteft orare propter nimium laborcm , vel infirmitatcm, imponatur fibi labor fuus , vel infitmitas fua pro poenitentia laboranti a^tem corporali, , t

cums opens pcenahs , & labonoli pro vno pQccato,licct non pro alio,Iicet non pofTit fatisfacere fatisfadlione interiori de vno & non dc alio, Vnde duplex eft fatisfadio , vna pl?c>n$ , & .,.*-... 1 n /Treconcuians amicitiam , & haec npn potelt efle; '

^,^^.(0 ,gr.talifro vno

fcciro/*;.';'

^ ni/'^f

eir>ter,ort^

sarisUaiovnarrurito'rtAMi,-. v>* '"'*"*^-

fine mcritofibi

,

alium

,

nifi

& gratia.quia nullus poteft placare amicus & per confequens hac,

fatisfadtionc

Qon

poteft aliquis fatisfacere de j

vno ,

& non dc alio. Alia cft latisfadiio;

exteriot

fplijm.non placans,ncc reconcflians

&

hac,

fa-

tisfaflione aliquis poteft fatisfacerc de

vno

&

ter

imponendj^

eft

elecmofyna pro poena,

fi

fit

npn alicquianonlian)

oportet qu6d folucnsppe-

dmes ; fi a^itepi fitpaiipcr , oratio & non ieiunium , quiatota viW fua ^ft quoddam ieiun\vm.quia fempet eft in labore qusficionis vidu fui, qui labor concipitur fub iciunio.Siniiliter peregtinis

impbnenda

eft

eleemofyna

,

vcl oratio,

& non ieianinm.quia pcrcgrinatio pft Ubor maximtlsCHtlibet peettito

iuflam , fit amicus illius,quem offendit.Padc latronc, qui fufcipicndo dilpcndium , vcl aliqua pcenam pro peccato,quod commifit contra legem impofitam fibi a Regcfatisfacit ei exterius , nbn tamen fit ex hoc amicus Regis, ncc reconciliatur ei;ita vt jecipiatur in gratiam eius.tct

SMtii'

Udtnt

fccnto

'"z>el

non

fit

reftiturio illorum

igitur.fecerit furtum,Tion

Contra Exod.i /. SerHUs cfuialieramypoJSit ^aenitere abfquereftituttone tllms rei?tur,vt reddat.

htAens vnde fatisfecerit, vtpoffit reddere,venundalrl- H'iodffofitum.i.

Itcm,AugufKnus ad Maced.epiftolaPe niMterU huittt (^ duarum f

4 de

'ufl qiufi.4..

g

^

fuum dominiutn diftindc reddidiflct; ied futirent omnia communia fk hoc proptcrcuilibet,

Oxon*

hic

apud Ooeiorem quttl

duas caufas, vt propter paciiicam conuerfationei. di-

^''r'"' duatr.iti.

^

Argprimum.

?^^ '^^

Vod fic: E.vtra,Je calummatorihus cap.^i^;

r o rr -/TL^rconlQruanaam , & neccilitatemcuniiiibctlup plendam. Pacincacmm conucrlatiohocexigc'

11

(-

I

ni.'^injta.M

nesom.,-.

ir.nrcmtn.

Dotninus Innocent.Papa quod denunfed aliquis crimi-

bat illo tcrnporc innocentiacciperec

, ,

vt quilibct ac- e^ent com-

tiator falfi criminis infamis eft

quod

fi!?i

erat vtilc

&

ncceflarium munm.

ad

Qusftio IV.ad rudentadonem naturs>

7^1vcllent fe fuMicere prjc-

&

non

plus

>

aut

ttaneos

>

nifi gtatis

minus , iccundum quodjliquis iibi

indiguiliet.

iScc tunc

vlurpallet

dominium

alicuius rei>

Scd proptcr malitiarh habitantem in hominibus malis filiis , quorum cogiceptis legis.tatio totalitci

quiaiple,

illa le

potuillet alius magis indigerefibi

quamdomipa-

conuerla erat ad

malum

,

parura^}

&- per conlequens vendicandoillius rei iniullc,

durauit.

iiium

non (uppleHet

necefliillo

Aliknalis

eft au

contradum locationis , & qu6d mutuans cx natura mu-

dus

vfurarius,

,

&fiausdiflerre

ditor

qui,

commodat

ficut fonat

nomcn mutui

,

fimul

gaie dicmcretur,

&

quando crcmagis vult proiondicm ftatutam , vt iuvfurac,,

dominium rci in alium, facicndo de mco tuum , & de fuo alicnum;rci transfert

cum vfu

quim quod

debitoi foluat die de-

nec in illo contiadu debet cieditoi icddcidem humcro creditori , quia cieditoi tianftulit dominium in debitoiem illius lei,le

terminato,& ftatuto, quia manifefta vfutaeft, quando vendit non fuum , vt induftnam aiterius , vei tempus aiiquod pro quo commodat, magis accipit, quam tradidit.

&

lcd tantiim debct

fibi

fHunUlotabilii

tji

*d,

M-(wMfimilia.

&

xquali , dcteiminatahi a lege, vci confuetudinibus locans altcii pecuniam ad vfum, et redderera,vel mcfctrix in conceptione

tur fatisfacere in perfona, fed, vc prius, rcfti-

fcmfamem , maxime cumhoc,fi

nihii proficerctper

tuendum54..

cft ei fptricualicer ,

daudo iilud pau .punCtoi.

& lO.Canojreleil deTifgat obligationem

paenir.part,

j

.O" alij multi.

Mij

tamen tenent cum Rich.quoad ReligtofosyfedjinevllofundamerHo,-*

Vettoidahotihi clauesregnicoelorum,Sclutio,

& fi

recurrere ad confilium

qusrcndum,

vel cclare d^bet illud pro fema fuacelari,

&

Sc tunc vc prius,cumnullus poflit aliquem confulcrcnifiillc

noUet peccatum fuumfamari,

non

curarct in-

proponendo ei calum,quem nouit,5i: tantum nouit hunc cafum per confeflione;

quod

eft

non

curarct infamari

igiturdiccns fcfcire illud,fuperquopctit confi-

Aifunitt.tnentH R$th.

&*li9ri4m.

Uum,fcmper mentitur,quod eft impoflibilc. Ad motiuum autem $orum,cum dicuntquod Sacctdosauditvt in perfona Dei,& fic nihil nouit cxtra confeflTipnemjRefpondeo qu6d diftcrt ^Cerc , quiid ifte audit in perfona Chrifti exiftens vice eius , vt Vicarius 5 dicerc qu6d ille

fuum , vt qu6d fecundus , vcl tcttius , vel totus mundus hpc fciret , quod eft incredibile , &catupicuraret

, quia qua ratione quod ille fciret pccdifFamarctur coram illo , ncc

impoflibile,

&

contra illud,quQd cclefiaft.9.dicitur ,bere de hono nomine,

ewam habonafa-

bonum nomen,

cft

ma

;

igitur fciens

per confcflionem,alicuius

& figilluraCenfirmatut

&

fecrcti

peccatum

tenctur illud de iurcreuclare.

audit auftcritatc eius

,

yt mjnifter eius.In pcr-

naturs celare,& nuUo

modo

fona autcm Dei

,

vcl Chrifti aliquid facere cft

Confi.rmatur,quia quilibct de

Uge naturat te-

aliquem aftun^I

illo

modo

exercere

,

ac

Ci

elTet

Dcus , quod nqnf^erfopn

poteft pura creatura faccre.

Et

slterius aU-

quid faierr,Sel dfttre

&

, dicuntur fimulatores aliquid facere in pcrfonis aliorum, quQS fimuUnt , inquanttim exercent aftus ali-

illo

modo

,

propric loqucndo

M9eritate

quosbus

,

ficut

vlli

facerentficut

,

etfi

non

faciunt in

fummo fccreto,quo vcUet eu cflc fibi fidel}fcd confeflio cft c5miflio fummi fccreti ex natura fua,& forum fecretiflimfam, quia accufans tantum fuit teftis fui criminis,& nuUus alius;igitur Sacerdo^ recipicns illam fidem, vt fic commiflam,tencturiietur efle alteri fidelis,&fecrctarius in illo

4m JiferSt. omnibus fimilicer,

illi

in

omnibus,in qui-

illam Qranin6 cclare,

& reuelado

fit

infidclis,&

defiiciunc a perfed^a fimilitudinc

corum

di-

fraudulentus,qui frangit fide,& fid^,qu3 tenctur

mentiri. Vnde fimulans aliqucm logui, f untut yai cometjcrc , vel cantarc inquantum defacit

haoere in commiflione fummi fccreti.Hsc ratiohabetur Prou.ii. QmJideiisffi,ferHatamicicomifsiiy'qidaHtemfraiuistlentus& infidelisj rettelat arcana,

kfttk(kz fimilitiiditie,

& teprifcnuticmcdici"

|tem.

Qu^ftio8.Serudi.

II,commendecur,fe vcraciter

765& alius vituperecur,quiapxponcret(e peric:ulj9,filictipta,

Itenijquilibet de lege naturx tencturreruKcproiTiifiumjred vbluntaric audiens alique in cofcllione obligatre ex p.ado

oftcndat fe innocente Epircopo,& aliu nocente,yt ipfe

Ceofeltrprmittit imfUfiti

ctUrt

quod audit incclare

adtcnendam illud, lccreto,quia nuUus aiitcr vellct licredcrcteqm vclic

conlrtehdoalius

non

celareciigitur facit talis Saccrdos cotraChrifti, funt viua acceptatione diuina , atu r^furgehdiin

quia femper m^nenc in,

& princip^uitcr

quia in

habec vnu)m,

bonum mptum

Deum

de nouopatet

quen^ prius npn habuit.

qu6d non gr^uius Secundum , cadit quia non addit nouum pcccatum , fed tantuth itcrat peccatum iUu,d in quctd priusfcilicet

^ccidit>

ad retributionem actcrnam > vbi dabitur correfpondens praemivim meritis bonis prius fadlis, adgloriam cumulandam maiorem,vndc nunqi^am negligas bene operari , quia nuUum bonumcuum crit irremuneratum , fcd falua erunc tibi omnia merita tua ad maius bonum tuum, 6c ad gloriam tuam augcndam , t ita licct in per- fi*i ttli""'*'"* fbnis pcrfcftis , vt in beata Virgine multitudi trat eharitai r nem meritQrum iequatur augmcntum gratiae, btatt Virgich^tatis , quia fibi difpenfatiuc data cft hic nis i" via, &c tanta gtatia , quantum ad habitum in fc , quan- quant* nuni tam habet mod6 in carlo,& hoc decuit eam, intmtt. vt effct habitaculum dignum fiUj Dci , quam.

Ad

iiU tcfpoAdeo.

Ad

priraum,dico,qu6d

Vis

adlus

eius

fit

mod6

intenfior in

carlo

propier

770mtrit ninn*c*jfirio fi'

L ib.I V.falfumjvidellcet,

Diftindio XXII.contra tripUcem legemticudinis,

propter hiibituni,vel iStnjpn gloriz, quatn aftus charitficis quam habuit in hac vica , non tamenoportet prdpter maiora merica ncceirari6 habere maiorem charit|tem. 6>ecundupi lupponic

,

quia contra legcm gra-

vtingraius, nonrccoguofcens Deunivc liberaliccr;

quando repdmac ,promifli,

conferentem

fi-

quttur maior

bi priiis graciam refurgcndi

& concra

Icgcm

ihsritsh

vnum

qu6d non

addic

nuuum

quam

fecic ih poenicencia,de

ampUiis

pcccatum.De hoc

in tettio articulo^

S

C H O Llingratititdinis.

VM

III.cif-

ReeUuHt pecc4ta remipi innl^ente ^uotidCHmftantiamIta comfnunis

cum D.

non peccando ; & concra lcgem prxccpci communis de non peccando. Innoccns autem cadens in peccacum non facic nifi concra vnam lcgcmcanciim, iciliccc de non peccando. Ecfic propcer ingraictcudinem & promiflum non feruacum , dicuncur peccaca redire, non quia prio,

ft.e!neidens

feccat contrMtripHcttft

U-

^*"'-

7hc>n.i.p.rohibicum atribuslegibu$,ledtantum ab vna> icct &ciac concra prohibitionem omniunr

quMm

relabemit.

Ubi dtbitum , lcd omnin6 mdebitum.liberaliorem modum conferendi aliquid habec adfit

trium,non tamen peccat, nifi vno pcccato , quia vulc facere contta prohibitionem vnius lcgistantuin,

cuin,quam ad alium,licct bonuro.nonita libcralitcr datum iit in fe maius bonum : vnde illa fe habent ficuc excedentia exceniu

& non plurium; im6illas

difplicerct fibi il-

lud tot legibus elie prohibituiti.

Vnde non con,

&

cemnerct

leges in fingulati

nifi illas,

convoilfic

Ad cuius rei explicacioncm dico,qu6d^*

potefl:

fidcraret dtftincce

&

in lingulari

&

fi

omncs

grauitas attendi penes duo,&intelligi duplicitcr,

contemmerct inlas leges,

fingulari,

tunc haberetfi

tres

vel quia per illud receditur a maiori

bono,&

fic

liciones inorJinacas diitindc

contcmplando

xecedens ab innocentia magis pcccat,& grauius, quam alius lapfus poft dimiftiim fibi pcccatum, vc (ic,magis cft ingratus, comparando ad bonum collatum,a quo voluntaric reccdit.Sccundo poteft intelligi grauitas pcccati quia pcr illud f>lures leges ofFcndit , qus omnes prohibcnt ilud fich:& (\c dico qu6d grauiiis peccat ifte, cui peccata pritis func dimilfajquam innoccns.nunc

& ita tria peccata:fic igiturdico

non

^i^rtHtat

&

diftindus contcmptus trium legum/ed tantiim legum nou vnius , dolor de aliis legibus anncxis prohi- indiuit fln^

&

bent.bus

;

qu6d

ctfi

tranlgrcdiatur plurcs "^'''tffnifi

legesjnon tamen peccat,

vno pcccato,&,

fic

^"aadi^^fi.u'Mri

omne pcccatum;

mortale

concomitaYitur iftxinobedicntia,

nm

citcun\ftanti aggiauantes illud

d emnnntur.

frimo pcccans , quia contranes,

plures prohibitio-

& ingratitudo nec inobedicntia cft fpcciale peccatum hicde nouo commiirum, fcd circumfiantia generalis cuiuslib.t peccati fpecialis re-

& lic maior gratia

fit

peccatoti dimittendo,

quam innoccnti,licut patet cx Euangelio Luc c.7.

cidiuantis

;

cx hoc cnim qu6d lecidiuans vult,

CuiplujMmniturpUtJ diUgitillc,

,

fcu tenetur

dili-

facere contra praeceptum Pei peccandoillud velle

ftatim

gcre, licucrcfpondec

Simon ad quacftionem

^mMJgrMim pec^'

de duobus debicotibus

& dcbitis dimiflis, (jtUa

dfiipfo rr/,inquic,/>/*/ diliitrttcui f lus tio?uniit,8cd

inordinatum concomitantur illae circumft^ntis.ccum-tunc argui;,fi elTec vnura peccacum poiret aliud peccacum c0c acquc gra-

jnebeditm^tim

l*oc obUgatur comparando ad modum illius dofmimret itns^ieen. nilibi dati: fcdcomparaudo donaiUa intcrfc in*r.,

qu6d vcrum eit qu6d alittd peccatum poteft eire xque gtauecum ifto , ronue

cum

ifto

;

dico

tfttm'"^'-

;^quibas,quibus hatc dancuc,

fciliccc

confcru-

cionem innocenciae habits, & cemifTioncm cul^iJi tlus P* ^c*"i^* /y< em^. r*V*i.

^ sTi

o

VNIGA.

be

ftiiuere

f^cundo,,dico quc>d f on^f tt\imi tfl intale figrtUiri ad illum cfFcftum (T'

extremcL

VnSiiofitSacrmmtumjtrt.i

gnificandum

,

ciim chim dc

lt:ge

cortimurii

non opotteatnou^legis,'^.TVom.irt fupplemqtnil.19

vcnialia dcleii per pasnitentiam

^hieqHt^i.Mrt.

facramcptum , quia pcfriitcntia dft ffCun-i' da tabuU poft h;iufragium ordinata in rc-

Rieh.Ar/- x jr.Bonai.i.rr i . i.iUar.W.^./ J9 ftS. i.Bdil!nmJ. t defacr Ordii

D

p.d.i.tj.c.^.d' diff.t.^0. t.),

Nau,

I

R c A

Diftinftionera 14. quaeric

Magifter dc definitiont Ordinura:6c corura collatione, vbicirca pri-

& &

raara dift. quaero:^/rww tantumfint feptemOrdines facramentales y (^perconfetjuensfeptem facramenta}

Qu6d non, quia fifint alia (tx fa-

Arg primutn.negatiuum.

nae

,

&

&

pritcr fac^amentura Ordiniscraraentatio, ,

curacionis

omnium pcccatorum:

veta-

fcilicct,

,

Baptifraus,

nialium\isc,ft

,

quaUtcrumque (rommiirorum :patet

&

Euchatiftia

Poenitcntia

Confirma, extrema Vni j.fa-

cfTcdus proprius huius facramenti.

d> ctafutis.

officia

,

non tunc

inftituendo Ordi-

erant inftituti a Clirifto; , quia omnes prius fed tunc illos quinque Ordines confcrcndo, quando crat neceirariumillos confcire. Populus

ncs

Iicadiftindlionem if dccollarione

Ordinumcatio,

q'aaero:Kfr^i)-r(^i.l7/*w/! fnnt miniftrarc. De hac pccnahabccur Extr. defiHs ""i"'"^*"preshyterurum non ordinandis

Epifcopo illius dioecefisjvel iidcem fuper hoc habeat licenciam a fuo Epifcopo per liceras dii'Cumfurliuefufcifientt

,& pcrjonis illegitimis

cap.i.&

diftinEl.i^C.

miftbriaSjficuc

fic

comrounicer. Etciic dico quod

Ordinemquit fctejf

folus

Papa poceft difpenfarc

cum eo.Sicuc patec

Ordinii,eft

Tcrcia porna,non culpa impedics fufccption? p^ mMla r(?mw mutilatio,yc\ grauis infirmitas; ticne.talcs miniftri

cxtra de temporibusordule eo,lt.&dijt.

TMntit fMcrM'

tneitum noniternbile.

gularem,nifi propriura fubditum

qui

eft

de fuayni-

dioEcefi,&ide6

non

poteft inHigi

hzc poena

^o.(;.Miror^& ihid.de hem.c. de his cunllis clericis.c.de his cltricqui in ohfidion. Ecdifpenfacio,fi

uerfalicer omnib',nifi

Dominus Papa,qui habet

in homicidio fiat

lurifdiftionem vniuclfalem in omnes,eam infligat.

quod

Et vniuerfalis maximaeft mihi in taiibus, vbi aliquid no ex iure eft prohibitum, nec

mulc6 magis in mucilacione adius^ quia minus malum eft,quod aufercur.Dc hoc in Canonui.^o. qu6d vero mucilans aliquem adtiucfic

infii(flum,non cft infligendum,quiafauQres funt odia reftringenda femper in comampliandi ,

irregularis

,

pacct exprcfse per

&

Hoftienfemallcgac ad

ciculo dehorricidio in

Dominura Sumraa fua, &

munibus,&hrefulantMex non crtmi- propterquse

vniuerfalibus legibus.illis,quaE

Sequitur fecudo de

no funt crimina,

De

hoc multas Decretales. bigamia dico qu6d eft poena no recipiens De tigMmihoc ratio, quia oportet Epifcopumeflc

tamen incurritui irregularitas, qua: sut feruitus,illegitimatio, enprmis mucilj^tio paffiua.

difpenfationem.A;/r./r bigamis non ordinadis.shi

aflignatur ad

.

781eiTe

Lib.I

V. Diftindio XXV.eft talis,&

vnius fponfx viru, bigaraus n5

in

collationc atuu racramctalium de lurc.itaillicitc fit

qu^dli

Canon.^ hom.cde his cleruis,0'c.dehls,^uartupoena clericfs,t/l)fJftcHtjiiaii.&

clt exl

mmii-

ponitur in literaqiiod

fii/il.ijla cap..

colLitii,itf,fii

.X>