Click here to load reader
Upload
linas-kondratas
View
164
Download
18
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Johannes Duns Scotus Opera Omnia Volume 11, part 1
Citation preview
JOHANNES DUNS SCOTUS
OPERA OMNIA
XI.
1
JOHANNES DUNS SCOTUS
OPERA
OMNIAXL1
o1969
GEORG OLMS VERLAGSBUCHHANDLUNGHILDESHEIM
Die Originaivorlage
fiir
diesen Faksimiledruck
ist
im
Besitz
der Niedersaclisischen Staats- und Universitatsbibliothek Gottingen.Signatur: 2 Patr. Lat. 1842/3
Die
falsche Paginierung sowie die teilweise
schlecht ausgedruckten Passagen der Originalvorlage
wurden
beibehaiten.
3165
0716393
Reprografischer Nachdruck der AusgabePrinted in
Lyon 1639
GermanyWeihert, Darmstadt
Herstellung: fotokop
W.
Best.-Nr. 5101864
V
ioanniYdvnscoTL DOCTORIS SVBTILIS,sORDINIS MINORVM,
REPORTATAnemcitationibus
PARISIENSIA,QjfMoinfertis tliuflratzt,
^Annotationihui marginalibM, Dotorumque celehriorum ante quamlihet
exomata ,
^ Scholijs per textum
per R.'P,F.
Hvcoi^EM C a v e l l v m.
HAC VERO' EDITIONE AD VETVSTORVMcxemplarium collationem recognita,$C innumeris prope mendis cxpurgata, opera R. P. F. Ly cje V a d d i n gi
Hiberni.
TOMI VNDECIMI PARS PRIMA.
LVGDVNLSumptibusLAVRENTII*3f.
DVRAND.REGIS.
T>C.
XXXIX.
CVM PRIVILEGIO
.
.
CENS VR A
WADDINGI H R NI
R.
P.
R LVCJEI
B E
T>E
REPORTAnSEMoeft,
T A R l S I E N S I BVS.Parifiis legifTe,
quincgct Scotum
& repctitis Com:
I.
mentariis Magiftrum
illuftrafle.
ScCtHt LU" fusc,non tamen integre , vti nius perfecit , ad fingulas diftindiones adhibita interprc- tetUJiritatione. Plurima ex illo opere reportauit , feu tranfportauit fpt. * Vidc ccad hos Commentarios qua de caufa paffim Reportata fcu,',
Primo id prarftitit Oxonij difalias * prxmonuimus hicplc-
Ofiu
ijee
furani pr^fixa operi
Reportationesrtjienjis.
,
vocantur
,
&: a loco
,
Scriptum
,
feu Leclura Pa-
Opus hoc magnopere commendant , atque a con- Oxonicfi. Vnde Retraftiori ftylo a clariori methodo , a fohdiori refolutione Oxo& Hugo Cauellus in hmine fuarum editionum. portatonienli prceferunt loanncs Maior rum nomtn. Ego profedo non contemncndum putem , imo fidenter dixcrim valdc placiturum iis,,,
clariiis cupiunt cdocequi in vafto , &: vario rerum Theologicarum ftudio brcuius An Oxri. Oxonicnli non aufim prxferre, quippc ilhnc potillima quxque huc tranflata funt, nienp prtvtile corapendium. Solahic ferendua. ncqueahud hoc videtur, quam Oxonienfis planum,
&
&
raro interfcrit Philofophica, qux tamen paflim in Oxonienfi , maThcologica tradat, ximo ahquando legcntium tacdio , permifcct. Quseftionum refolutiones ferm^ cjedem rariflimc fecundum hoc opus difcrcpat a primo. iunt vtrobique, Libros non eodcm quo numerantur ordine prxlcgit poft primum interprctatus eft quartum , dcindc fecundum, tcrtium poftremo. Exipfoopercitaoftcndo. Frcqucntcrin quarto , fcd maxime dift.iz.quxft.^.num.ii. citat hbrum primum , &ibidcmqu2Eft.y. num. I z. ait fe egifle de formis accidcntahbus, vt de quantitate , augmentatione, &: rarefadione, in dift. 1 7. hbri primi , atque ilhc promififle , quod in quarto de iifdem dcnuo tradarcr. Porro fecit eodem loco hbri primi,num.6. deindc dift.^^.quacft. y .num.9. refcrt fe dixifle in primo, quod voluntas non fruatur neccflario fuo finc. Ita dixit ibidem dift. i
&
&
,
,
:
II.^^uo ordine^uutuor huimoperidbri funtfcripii.li'
quarft.i.
Primum itaquc hbrum quarto prarmifit.fccundum indc conftat quod dift. i,.
Poft quartum fcripfifle
quxft. i n..
i .
hbri quarti
III.
moucns, &: motum fimul eflc id prxftat in t. Fofl ipttirtum Doiier quxft. 3. & d.z y ibidem qua:ft.i. num.6. promittit fe ahbi didurum , an rclationcs dift. 9. fcriffit ftfpecificentur, aut multiplicentur ex fundamentis. Mxc habes in z.d. i quaeft.7. Tcrtium cMndum, dift.^y quaeft.i. num.i 3. ait fe difturum ahas quod iingulare fitper fc intclhgibilc. Hoc dixitin i. d.3.quazft.^.& d.iz.quxft.8. Quartumdift.^^.quazft.^. num.19. remittitad fecundum amplius cxplicandum, quid fit bonum commodum ? explicat ibidemd. 6. q.i. Quintum dift.^^.q.i. n.i 3. aflerit fe ahas oftenfurum cfficaciam voluntatis rcfpedu aliarum potentiarum oftendit in i.dry .Demum in 1.^.43 .q. vnic.n.y & 6.citat hbnim quartum d.49. q.9.& d.i 4. q.i. quibus locis, qux citat,habcntur. IV. Tcrtium item hbrum poft quartum fcripfifle illinc probo , quod in 4. d.4. quatft.3 n.6 /lem & ter' Scoti oper. Tem. XI. dicat tihm. 3 i"poliiceatur fe ahas traftaturum an oporteat. :
.
.
:
.
.
dicat fc
tiam, vel ad
adurum in tercio, in matcria dc habitibus, qualitcr habitusconcurratad fubftanmodum adus ? & paul6 infra promictat fe didurum in tertio ad quid opor.
teat poncrc fidem infufam.
Porro vtrumque habetur ibidcm d.z 5 licet eo vfque Scotus Commcntarios non produxcrit , vti ftatim fubiungam. Dift. 49. quaeft.i. num. 9. inquit: quod fcihcet adus lit nobilior habitu. De perfedionc autem Sicut dicetur in tertio Itbro aftus,& comparationc ad habitum agit in 3 .d. 1 4 quxft. z Praetcrca dift. i y .quaeft.^.n. 14. agens de reddenda pecunia abfquc fcenorc aut kicro ait De hoc in tertio tn niateri/t de 'vjurii. Sed de hac materia non cgit in libro tercio operis Oxonienfis , neque in Parifienfi,.
,
,
:
,
pcruenit ad diftindionem 37. vbiin fecundaparte ilHus diftindionis Magifter tradat i^t^ ^^^ quacftionis dicit agendum cfle in tertio dc hac matcria. Simihtcr ibidcm, num.
V.Hunc
mn
^folutt.
5
.t-
openbusprsfixacap.S.
V
I-
VUinMpars^linT^td
Adfcnftum Oxemefem. *Icaapiuribus voca-
Porro de mcndacio agitur in 3 dift. 3 o. ad cuius in Oxonienfi hacc prsetermifit. Dift. 19. cxphcationemnon peruenit in opere Parifien, nLim,9. incidcns inilUiddubium , an hcite committi poflit peccatum veniale adfugiendum ahquam pccnam , ait , de hoc forte dicetur injecundo (cA non agit de hoc in fecundo, Iicctdift.iz.ahquaprxftruxeritfundamcnta,exquibus dcfumipoflit rcfolutio. Propius acccdit ad hoc dubium enucleandum in tertio Oxonien. d. z8.num.14. Monco tamen ahquando Dodorem in quarco citarc fecundum, auttcrtium,a fciam confcriptum, Oxonicnfem fcihcct,vti in ipfis locis, in quibus hsec occurrunt, ad margincm indigito. Dodor porro vcrfabatur in cxpHcationc diftindionis 18. hbri tcrtij, quando Coloniam amandatus eft , & abfquc mora , quod in eius vita*diximus Superioris prajcepco obfecucurus , Lucccia abfccflic ; vnde ad finem ilhus diftindionis in omnibus , quos conEtficfinit difputationis tn auU. Quaj auccm fe^ fului , codicibus , hxc verba apponuncur quuncur in hac cdicione , prodicrunc ex oflicina ahcuius Scociftar:,qui obfcur^,&; confuse facis illas confarcinauit ex fcripto Oxonienfi , ic quatuor poftrcmas adiunxit ex eodem fcripto diftindioncs. Porro illas priores , ccfi minus prajlo dignas , prodire permifimus , nc qua: ahj habcnt codices , occultare vidcamur , aut ledori dcnegare , fi quid inde, quod valde modicum erit , capiat emolumcnti. Poftremas quatuor diftindioncs omnino omifimus , haud arquum iudicantes idipfum inani repecitione bis in codcm opcrc ledoribus obcruderc. Hinc eciam dudi , quarcum huius fcripci Parifienfis hbrum damus incomplecum. Abfoluerat certe Scocus fcd qui fcripcum Oxonienfe complccum edere cogicarunc , a quac^^"^ ^*" diftindionis49. vfque adfincm hinc omnia cranftulerunc. Cum icaquc in omnibuscdicionibusfcripciOxonicnfishaec habcancur , noluimus caiUinc rcpecerc,& huic fuo gcnuino loco rcftitucrc. Atqui ad locum hunc ifthaec fpcdarc , habco ex manifeftotcftimonioVVilhclmi de Miffalc Aquitani , vctufti Dodoris, qui ante annos
de reftitutionc famae
,
& dc mcndacio.
n
.
&
;
:
;
in quafdam tabulas redegit omnia , qux occurrcrant Dodoris duccntos dearticulauit , opgfa i^ tabuHs fupcr opus Commcntarij Oxonienfis poft quaeftionem dccimam tcrtiamdift.49. quae eft dc impaflibihtatc corporis gloriofi , ita admonuit. Plus noneomfUfeVidccgfuram d- f*it de ordtnatione * qu/trti , Magtfier loannes Scotus: c^uud autem Jequttur ^ totum efi de Rctur opus
&
dcmprsfi- fortatione. xam. Opus dcmum iftud
non per otium , aut fuccifiuis horis in cubiculo fcripfifile , neque VII. vltima Uma adhibita eo finc compofuiflc vt in omnium ederet confpcdum fcd imporOpM ijiud tuno, & coado ftudio in fchoUs lcgifle, conftat cx iUis verbis pauI6 antea rclatis ad finem, ,
Ittlum tn
ex hbro quarto dift.^y .quseft.z. jjifti|-ionis I S.hbri tcrtij, SicfinU dHputationis in anU. num.ix. vbi dumprobarctquodanimafeparatarecordeturcorum, quae in corpore geffit ait , (juiaficut heri arguebatur, &c. vbi in margine notauimus hxc relatiuc dida ad ea,,
&
quac die pracccdcnti legerat in fchohs.
VIII.Eft Scoti
Tandem foctum huncnes,
efle Scoti
Icgitimum , vel indc manifcfte probamus quod om,
lenHinHmhoc (fuode
mus.
qui dc Scoti operibus fcribunt , affirmcnt etiam Reportata Parificnfia compofuiflc. jsjon tamcn illa, quae hucufquc circumferebantur , fed quac hic cxhibcmus , gcnuina cfle manifcftis conuincimus argumcncis. Quaeftiones aliquot operi Oxonienfi , prazfcrtim in
primo addicas , vci func illae quac adiunguncur ad fincm quaeftionis 6. dift,^. illuc cx Reportatis , ibidcm monetur in margine in omnibus ferme editionibus, nos probamus in fcholio primo ad hanc quaeftonem in ifta edicione fed neque hac quacftiones , ncquc aliac fimiles addiciones , fic habcncur in aliis Rcportatis , fed in his noftris duntaxat habcntur vcrbatim. Dcindc Mauritius Archiepifcopus Tuamen. in notationibus ad quacftioncs Metaphyficae Scoti citat multa cx Reportatis , qux in his tantumlcguntur. Tcrtio Gregorius Ariminenfis Scoti fuit fynchronos, collegain Academia Parificnfi 5 & fcripfit fccundum librum Sententiarum ann, 1 5 41. a mortc Scoti.3 4.\^}^^Q,
cfle tranflatas
&
;
m
in primum poft annos duos dedit Commcntarios. In iftis libris pftflim citat Rcportata, fcriptum Parifienfc Scoti , vti adnotaui locis plcril(que,& Reportationcs , lcduram , indicat fe familiarem habuiflc Scotum, atquc cum co non fcmcl certamen Scholafticum paginas ferme integras fidehter tranjniifle. Multa cx his Rcportatis verbatim refcrt,
&
&
&
reliquis , ne pariam faftidium. Inprimumdift.i.q.i.art.i.concl.i.recitatfideliflimcnullovcrboomiflb^f^ptem argumenta,quibus Scotus cadcm dift.q. 3 .n.3 .c6nteridit probatc odium, triftitiam rcaliter differre. Hzc autem defumpta efle ex hoc codice,quem nos offerimus non ex illo, quem alij fub ReportMtorum nominc circumfcrcbant, videbit ledor fi volucrit excmplaria conferrc. In fccundum d.i .q. i.art. i.tranfcribit amplam rationem, qua Scotus ibidem num.8. probatquodcffcftus immcdiatc produftus a Deo, ab eo folo caufetur. Ibidem d. feqq.pro9.q. I .in principio multas congcritrationcs Scoti,quibus cadem dift. num.4. bat Angelum pofle naturahtcr viderc cogitationes altcrius Angeli fed \\xc omnia har bcntur fecundum omnes apiccs in his noftris Rcportatis,& dcfunt in aliis. Demum librum quartum germanum prioribus efle conuincitur, quod alternis citationibus fe confirment primus &: quartus , vti fupra pracmonui , & Guliclmus Alueuicus citatus moneat ex Reportatis poftremam partcm libri quarti tranflatam efle ad fcriptum Oxonienfe. Noftri autem codicis pars illa tranflatacohjcrctad verbum , dilcrepat infcribit.
Duo,vel tria,fl cxpcriri vclit lcftor , indico loca,omiflis
&
,
,
&
:
^'//^^^,tu,
.
^.
&
vetcribus Reportatis.
Vnde vero hajc noftra prodicrint poft trina faecula fcifcitanti dicam librum primum haud nunc primum in lucem prodire. Etenim fub ipfam Typographiic infantiam im,
-^''
"^
preflus eft, adhibitis
ad finem tempore
& authoribus imprcflionis,his vcih\s:lonnU ScotiConuentm Bonenijt.emendatx cumdiligentia^
optu tmenturni
de Ordine Minorum ptcrjt TheologtA profejforit frxcelUntipimi ,fuper primum Sententiarum qudfiiones Reportationum Pttrifienfium a Bartholomao Bellato Feltrenfe ,facr*pnginA Do&oreclarifimo, necnon Regente erudito tunc temporisfiniuntfeliciter : nec non operata charafferizat^que fublimi literarum effigie duSiudr tmpenfis1/iri circumjj>eii
Demini leannit de Annuntiata de Augufia. laus Dco pararoftt^ue Firgini
Mari/t,nec non toti Curid c^lefti triumphanti. Annofalutii Dominicdmenfis Aprilii fextaferia.
M. CC CC.LXXV 1 1 1.
Primo huius libri afpedu hacfitaueram , admiratus quantum difcreoarct ab illo , quera pra: manibus repetitis praelis habebamus , & cui potius fidem adhiberem,anceps dubitaui , donec in Bibliotheca Vaticana occurrit permagnus codex vctuftus membrancus MS. paucis annis poft Scoti obitum cxaratus. Numero fignatur 876. &: in principio monetur Thomam de Sarzana , qui poftea fuit Nicolaus V. illum accepiflie a Magiftro loanne Georgij de Caltehnis Ordinis Minorum, facrarum Scripturarum Magiftro. In eo practer alia Scoti opcra continentur primus , ac fecundus liber Reportatorum,
fub hoctitulo , Leiura
Partfienfis.
& in fine primi libri habetur,
:
Expltciunt
Reportationes ,feu,
magna additiones adprimum lihrum^zm^ vti diximus in Cenfura fcripti Oxonienfis multa in hoc operc traftauit , quac in Oxonicnfi omifit & hinc ad complefunt.
rupta libri impreffi
dcprauata , corTypographia: infantia ferebat,correxi , quac dcerant, fuppleui. In Bibliotheca Conuentus fandi Francifci Tranf-Tyberini alium codicem inlibrum quartum ex eaueni MS. libri fecundi Rcportatorum Vaticano cohacrcntcm , dcm Bibliothecaaccepi. Vtrumque codicem rcligiofi Fratres acceperunt ante annos ducentosdonoPhilippi Barbaryci Venetifedis Apoftolicae Protonotarij. Vnde vcro librum tertium huius operis corrigeremus,aut probaremus, nullum nafti excmpiar vctuftum,&: afluetum,diligenter tamen a nobis recognitum, reliquis adiunximus. vulgare illud Rcportatorum cxemNefcio ex quo penu depromptum commune , ^J'^' pIar,quod toties luci inucdum,totics etiam eft negIedum,propter dcnfas, quibus ofFun- ^f f ^1^^ innumeros, quibus fcatcbat,errores. loannes Maior primusedi cu- r.ppofitidebaeur,'rcncbras ,,
mentum illius operis tranflata
Ex hoc codice Vaticano plurima
&
vti rudis illa
&
&
&
^
&
rauit
opc duorum Baccalaureorum Parifienfium ann.i
y i
S.aitque fe repcrifTc Parifiis,
quo*dio
tmm.
camen loco , vel Bibliotheca non fignificat. Sed duo , quae occurrerunt cxcmplariaternofefitu obliterata:
vndecfuaque cerrupta, dixityfcahrefa, portentofa, a verttate Theologtcaprcrfu^ i*liena, cr vemodicum tamcn , aut nullum adhibuit laborcm , vt , vt indolucritaut terfa prodirent , quippc fiue eius in recognofcendo negligentia , fiue Baccalaureorum ofcitantia , talia excufa funt, qualianullus vellct Icgerc, aut poflct intcl,
nitida
ligcre
cditionem
fcetum viri in eius operibus vcrfati omnino cflc negarcnt. Sccundam Vcnetiisann. 1597. Magifter Guido Bartoluccius , eif dcm tamen foedis erroribus maculatam , aliifque additis foediorcm , licct prarlo poriorcm , notis marginahbus , citationibus , &: brcuiufculis refolutiouibus audiorcm. Tcrtiam parabar R P.,
& Scotifccit
t
3
Hugo
Hugo
Cauellus frequcntibus Scholiis ,'Dodorum citationibus , notls marginalibus , varioque culcu ornatiflimam , fedad Archiepifcopatum Armacanum afrdmptus , paulo poft morte praeuentus , vcl non potuit tcxtum corrigcre , vel corrcdus codex e manibus
&
confodaUum dilapfus apud Typpgraphum eft delideratus. Adhibitum itaque exempiar Vcnctum magnaque incuria abfquc vUo prorfus examinc , editum eft, prifcis erro, ,
Xhc''^'
1 1.
ribus nouis adiundis. Reiedo proindc tcncbricofo,confufo, &: prorfus imperceptibiU,
hoc adulterino opere,,
^id pn tandemgcnuinum,&vcrumfoetum cdimus aUorum ornamenta qux potuimusjlitHm in?>"'
,
fuis
locis diftinximus
DoJ:orum citatiopes , SchoUa ab lUuftriffimo CaueUo per iUud opus Philofopho^ifpcrfa , huic adaptauimus ; noftra, vbi opus erat , adiunximus , Patrum , rum authoritates apud ipfos confuluimus , &: diftind^ citauimus , mendas omnes , poft trinam maculas abftcrfimus , omniquc conatu cautura eft , vt ppft tot fxcula , fpurij operis , Scoto prorfus indigni , fallaciffimam cditioncm ifta noftra emaculata ,,
&
&
&
fuis
numeris abfolqta prodirct, Ipfius
libri
,
& mci laboris
&
pcnes ce , prudens Le6lor,
efto iudicium,
INDEX
.
.
4 1
.
1
I
ND2.3.
E
Xfimplicitcr poflitibid.
Diftindionum & Qu^ftionum Reportatorum Parifienfium. Vtrum primitas conucTKOLOCyS.^*fi.I.
^^^^^fl^ Trum Deiis fub propriaracione Deitatis poffit
nire rcbus altcrius raiionis.
cfle
liibiedum
alii
Vtrum cn$ fimplicitcr primum refpcdu omnium pofteriorum iit adu infinitumintcnfiue.3
^.Artic.I.
-.
cuius fcientiaj. ^a^.
Quid
requiritur
ad rationem
fcien1
4.
tix. 2.
Quid requiritur ad rationcmicdi alicuius fcicnrise.
primi fub3
y.
Vtrum primumcns fimpliciterfittantum vnum numcro. 3 3 Vtrum eflTentia: diuina: repugnet produ
.
.
139%..
fet in cuftodito.
3
08
Vtrum caufabile , antcquam caufetur in adu , habeat verum ejfe rcaj^ a caufafua.
Vtrum Angeli poifinta rebus,
proficere in cogni-
tione naturali accipiendo cognitionem
Z43
3
4,
Vtrum Deus pofllt aliquid crearc. 147 Vtrum Dcus produxcrit mundum fineprincipio durationis.
DISTINCTIO.
311XII.
c^Afi.
I
Vtrum matcria fit
cntitas diftinfta
zy
i
y,
Vtrumcreatio
fit
idemnatura: crcataj.i j6
1.
^forma. Vtrum matcria
31poflit eflc finc
forma
vir-
Vtrum relatio crcaturas ad Deum in ra- tione caufae fit cadem creaturae. ibid, 7. Vtrum relatio creatura: ad creaturam fit eadem fundamento. 160 t> I S T I N C T I O II. ^dfi.i. Vtrum exiftcntia rei perhianentis.z,
tutc alicuius caufar.3.
310fic
Vtrum materia
in rebus matcrialibus
principium diftinguendi indiuidua. 3 1 formalc 4. Vtrum quahtitas fit principium indiuiduandi fubftantiam materialem.ibid.f.
menfuretur alia mefura,quam x,\xo.i6^ Vtrum Angclus fit in loco. x6%
Vtrumfubftantiamatcrialis pcrfe fitindiuidua.
l^^
^.Vtrum
1
& Qu^ftionum.6.
VtrumVtrumpcr
fubftaiitia matcrialisfit
pcr aliquid
D
I s
r I N c ri
XXVII.374
pofitiuum7.e"f
hxc.fit
fubftantia materialis
19 indiuidua3
^aft.vnic.^dft.vnic.
DisriNcriotia pofl[it
Vtrum gratia fit virtus.
XXVIII.3
adualis cxiftcntiae.
330
Vtrum libcrum arbitriu fine gracauere a mortali peccato.
8.
Vtrum
fubftantia matcrialis pcr aliquid
pofitiuum pertinens ad genus fubftantia^jlit
D/sriNcrio.
7y
K X tx
indiuidua.
331
D
I
s
rS
I
N
c r1
XIII.333
^ift. I Vtrum in nobis rcquiratur gratia,vt principium adiuum. 377i.
^afi.vnic.
Vtrum lumen fit propria fpcciesXIV.fubftanria fim-
Vtrum iuftitia originalis in Adam fuit do-
fcnfibilis lucis corporalis.
Diu/tji.\.
TI NC rI Vtrum calum fitI
num fupernaturalc. D IS rlNC T
380l
XXX.
plex.1.3.
33^
Vtrumfintplurescoclimobilcs.
339
Vtrum ftella: aliquid agat in infcriora.3 41 XF. D I s rjNcr1 vnic. Vtrum mancant clcraenta in ^sft.mixto.
^tft.i. Vtrum quilibet naturaliter propagatus contrahat aliquod peccatum.3 8 r. Vtrum peccatum originale fit carcntia iuftitiaeoriginalis. 381
Dle
I s
^Aft.vnic.
XXXI. rINc rI Vtrum animacontrahatoriginaa carne infefta.ibid.
DisriNcrio^/tjf. vnic.
343
peccatumI s
XVI.
D D
ri N c rIVtrum pcccatumI
XXXII.originale reibid.
Vtrum imago
Trinitatis confi-
Slutft.vnic.
ftat in tribus potcntiis
animac diftindis.
mittatur in Baptifmo.I s
r
DSla*^-'^-
I s
rINc rI
XVII.fuit crcata in
Slu*ft.vnic.
XXXIII. c r I Vtrum fola poena damni debeaibid.
N
Vtrum anima Adx
tur peccato originali.
1.
3yo VtrumParadifusfitlocus conucnicnshabitationi humana: natura:. i 3 jcorporc.
DISTlNCriO^dtft.vnic.
XXXIV.
Vtrum bonum fit caufa mali. 390I
D D D
I
DisriNcrio
Sr I N CTrI
XXXV.formalitcrfic
XVIII.
^uft.vnic.I s
Vtrum pcccatum
Sla^P- 1 Vtrum in materia naturali fit ratio fcminalis ad formam cduccndam deipfa.z.3 y
corruptio boni.
394
1
^dft.vnic.cati.
N c r I XXXVI. Vtrum pcccatum fit pcena pec398i
Vtrumformabatur corpus Euaedcvt de ratione fcminali.
cofta
D^tfi.
I
sr I N c riVtrum in
3^5
I s
rINcr
o
XX XV 11.
XIX.hoibid.
vnir.
ftatu innoccntia:
mo fuifiTctlimmortalis. D I s r I N crn oSji*ft1
^rf/.i. Vtrum materialc pcccati fitimmcdiateaDco. 39? 2. VtrumadusillefitaDco, vt pcccatum.
xx.
40035-7
Vtrum filij
in ftatu innoccntiarfuif-
fent confirmati in iuftitia.2.
Vtruminftatuinnoccntias fuiflcnt folumilli
gcncrati,quiI
modo funt clcdi.o XXI.
D
s
rcflTc
i
Nc rI
3^8
XXXVIII. NcrI Vtrum intcntio fit aftus Voluntatis circa finem vltimum. 404 XXXIX. D Is rI Nc rI Vtrum Synterefis cft in voluntatc. Si*ft'
D
I
s
rI
c^Aft.vnic.
I
^tft.vnic.potuit
Vtrum primum pcccatum Ada:veniale.
4052.
DisriNcrio^xft.vnic. Vtrum pcccatumuiffimiun.
359x\xii.
Vtrum confcicntia fitluntatc.
in intellcdu
,
& voibid.
Adx
fuit gra-
Dfine.
I
sr I N
c r
I
o
XL.bonus ex
DisriNcrioDI
360
^tft.vnic.
Vtrum omnis
ain-
cxfirjtamcn repugnac
cx relationibns,fi-
quod
ignciras ita pcr fe cft detcrminara ad pui;
Prim.
ne quibus non cft principium (juo-.non ciiim poteft fundare prim6 nifi deccrminatas relationes produccndi detcrminatas perfonas, quia ilix lelationcs funt alterius rationis5
res ignes
quia
illj
igncsqnatuum ad proprieta-
res indinidualcs funtlicet
omnino
alretius rationis,:
natura ignis
fit
in cis vnius rationisejfe
illa
& aliqaod vniim
cnini ibi vltima conftitutiua infiint
indiuiduali
fe ad aliquam pluralicaccm diucrforum fecundimi racioncm,& ideo liccc ex fenon dctcrminecur adfuppofica produda, tamcn dctcrminatur pcr relationcm.
poccftdcrcrminari ex
ptimo diuctfa
ficut h!c,&; eft ita;im6,
magis
Inc vna natura in diftindis petfonaHccribi in diftindis indinidu.-ilitcr.
quamx6.Srfund^.Htne.
Item /ccundo
ficjSi jd eft
idcm
B omnino rc,A",
tuimdt.
vera,quando principium ^uo fe habet ad produdioncs plurcs ^nius racionis quando autem produdioncs plueft:
Alitcr dicerecur
qu6d maior
5c ratione, quidquid conuenit y1 conucnit c conucrfo,oppofitum includit (ed antc
&&
difitit-
contradidionem: Uioncfbtmaad extra.inin rcli
omnem rcfpcdum eflcnciit
v'l! n/as/'-
rcs func alccrius racionis,licet produdlafint vnius racionis,
tclledus
& voluntas funtillo;
omnino idcm
cfjetpiia/ipiriFilij,
non habet
illa
veritatcm
,
quia ad
illas
ratione,per te;ergo in
primo, quidquid con-
(2?'
telleilii:
Spi-
produ(5liones altcrius indcterminata pluralitatepoteft aliquidriias
ucnit vni,&
vnum
detcrminari cx
fe
,
& vltc-
pcr teica eft
,
mcdianttbus
illii
ad ptoda&i
,
quia produ-
alij fcd in illo priori ptoducuntur, perfonx ; per tc crgo in illa ptodndionc voluntas principium gignendi Vcfbuni,iiciit
ritusfn'ici:.
Qu^ftioficutraem6ria;&.c4!^.i(S.difFusc tra(Skat,quomodo plcnitudo
tia de fapientia,& vtrumtjue
vna fapientia
non
vna perfona , non autcm
plcna rationum,quafi iUa: ra-
plcnitudo charitatis,& idco pcrfona prima, qus maxime producitur pet adlum intcUcdus,vci (apientia:,
tioncs dift)n(5tx fint in (blo Verbo , imo funt acquc diftinda: in inteUigcntra Patris, vt Patris.
producitur ab vnaperfonajfecunda au-
Scdtitia
ita
lem*7Jmfugnnturtertii re^ors-
,
quae producitur per
a6lum voluntacis , vel
propter
hocquod ci.
compctunt FiUo per appropriationem vi produ(flionts fua: cft no-
charitacis producitur a duabus.
dctcrminatiua corum.qua: habituaUtcrconPatris
Itera terti6 fic
:
produdlioncs FiUjinefft
& Spiricusdiftindlio-
tincntur in mcmoriapaterna: IntcUigcntia au-
fanfti
iam pofitxeft
non habent
tcm
non habet rationcm
fic
produU
,
U-
nem in Ubertatc, quia in creatis aftus voUuitati jiam eUcitusquaedam quaUtas naturaUs involuntate.ficut intelledio in intellc6tu:Sed difibi, cft in prinfecentia Ubcrtatis quC eft hic
cetipfa vt improdu(fla habcat rationes omniiim
po
ttrti.
produdlorum cognofccndorum.
Ad aUammus
&
adlus intclUgcndi in diuinis,
rationcm,quando accipit quod prieft principium
30.
Ad
fecundX
^uedtiss
Spiri-
cipiis iftorum
adkuum Eigo:
fi
cftaUadiftindkio
fnnHus
in hocfiUus
preduettti r
liberi,nen Tilius^pritur tx
fpiratur & , quod Spiritus fan&us Ubcrc non Uberi , fed naturaUtcr , oportct hanc
ptoduccndi Vcrbum ifta eft falfadupUciccr; Piimo, quia nuUusadtus intcHigendi propric eft principium produccndi Vetbum. Sccundo.quia
rttonem.
Primus nfr
diffcrentiara eifc in per fc principio
produccndiindi-
non
primus. Probatio primi
1/^ejl
:
diuerfitat*
hic
& ibi
quia aut intelUgit gendi non
;
ergo
non
eft
omnimodo idcm
frintif^.
ftinftum;nec valet
ifta
diftindio pcr rclationjs,
a(5lum inieUigendi eflc principium ^uo produ- prineiflum cendi Vcrbum.vt ptincipium.id eft,a6lum prin- frodiicendi
quiavtrobique rclatio ellcntiaUtcr rcfpicit rclationem oppofitam. Rationes, quibas probat quod diftinftio raT>uiu rMi- tionis non poteft prxcedcre produdionem Verdesn.tt.fo- bi,non cogunt:quod enim dicit, quod qujccunfitM ni eonfludtrt ofiendit.
cipatiuum, fiue produ(Sl:iuum,fiue primofiue fccundo;{cd
modo, nuUo modo eft piincipiom cum
Verlium.
qucDcus intelUgit.inteUcftu diftindlo^inteUigit Vcrbo iam produfto, videturelTc falfum quia Patcr omncm operationem & fecundum om: ,
intelligere fit ipfitis intcUigentiVfecundiim Auguftinum ij.de Trinit.cap.y. dico in- Aucufl. tclUgcnciam.qua incclUgimus pioducere autcm Vcrbum, (eu haberc principium formale producendi,nonconuciiit intclUgenciac, fed mcmoria*: ergo ncucro modo aliquis ailus iniclUgcndi cft
omne
Tter om-
ncm modum
fibi
utmhet
ferfe-
prior origine Filio
poHibilcm habet a fc , vt eft hoc i fe , tam obieftiui, ,
principium.dcclarabitur
Hoc ampUusqu6ddicere
parebit infcriuscft
,
vbi
Hienem hk fe , vtt^trbo.
&
non
aliquod
intelli-
qu^mtri
clicitiuc
;
ita
quod
ficut Filius
non
ell
Pa-
gere.ncctio
aiam
intcIIed1ioaliqn,i eft formalis ra-
frttr origint
principium cUcicndi aUqucm adlum Patris, ita ncc cft fibi ratio obiedHua neceirario requifita ad aUqucm adtum cius PatcraU^quo
modo
cxprimendi Vcibum. Sccundum patct cx diftis: quia adlumproducendi Verbum pr.Tceditoriginc intelle(flio diftincfta Patris,
:
vt Pacris.InttlleHinTiitrisfrt.ce-
enim tam obicftum quam principiii elicitinum omnis operationis lux hibct in fc,& a fe. Ergofipoflibilecft
Ciim
arguit qtvJd naturalitcr producitnr pcr:
a(flum incelledus
crgo primoatfVu intelligen-
Patrem nollc
diftinftciftas ratio;
di:non fequitur,quia quorumcunquc*adtuiim intel!c(fbus eft
dit
pradu-
liiontm Verbi.
nes
,
fiue elTentjam fub iftis
fic diftindlc
nolfc
principium,
omnium
eorii cft prin-
neccflario fibi competit, prout eft prior origineFilio.Angttft.
cipium perU'cct iftefit
modum naturae.Vclprimus
poteft dici,qu6d
a(3:us intclligcndi produ(l:i-
Confirmaturligit,fi>i diligit:
iftud pet
Auguftinumfi
if.de Tri-
uus
,
non ramen primus
aiflus intelligendi
,
fedReiponjio itd
nir.cp.7. ,(UT
fcnsin intelle;
in pcrfeaiflimo
aducft
fpeculationis vcrira6. Eihic. fcd vltra;
tis/juac
eftadus fapicntix, exfelicitatis
crgo conclufioin Phyficaeft principiuminMctaphyfica:ergo Phyfica e(t prior Metaphyfica.
a/y/Jf/. cut probatum cft fupra ti.i.* dc Dco tanquam vtpruTio (ubicao,
quod eft aliqua notitia nobis poflibilis pert\ot omni noiitia naturali.,
tantum
cit
vna
fcientia
,
qna:
r
pon
cft
Mctaphyfica.Et hoc probatur fic:de om-
ARTICVLVS PRIMVS.Vtrum Deusjit ohie(fum primum inOHetaphj/fca?
iii
fubiedo etiam (cientix fiibaltcrnats ftatim
ex fcnfibus cognofcitur quod cft fic, quod fibi non rcpngnat efTc , vt patct dc fubicdo Pcrfpeftiuae:ftatim enim ex fcnfibus apprehcnditur li-
ncamprimo cft controuctfia intcr Auicennam Aucrrocm. Ponit enim Auicenna quod non cft fubiedum in Mctaphyfica , quia SLT').r;w* Peus jiuUafcientiaprobat fuumfubicdium.Mctaphyftitntui
vifibilcm cffc
:
ficutcnim principia ftatimfcnfi-
DE &
apprchenduntur apprchenfis terminis exbii$,ita
tamcn qiiod fubicdum non
fit
poftcrius
ficusknttt.
autem ptobat
Deum
efle:igitur,&c.
fuo principio , ncc ignotius , oportet fubicdum in fcientia apprehendi ft.iiim ex fcnfibus (cd nuUa ratio propiia Dci conccptibiUs a nohis,:
Auerroi-s rcprehcndit
Commentoiori
Auiccnnam in vltimo fumpta eadcm macontra Auiccnam cupit probarc quod Dcuspriani Phyfic.quiz
ftatim apprchcnditur ab intcliciTtu Viatoris; igitur nullaeflc
fcicntia naruraliter
acquifita poteft
dc
Dco
fub .tliqua ratione propria. Proba:
&
fubftantia: feparata: funt
fubicftum in Metain
tio
Minoris
Primaeft,
ratiofit
phyfica,
&
quod Dcuni cftc non probatur
mns de ipfo,ratio
quod
Dei , quam primum ens
concipi:
fed
hxc
Metaphyfica , quia nulUim genus fubftantiarum fcparatarum potcft probari e(Ic nifi per motum, quod pertinct ad Phyficam.
non apprehenditur
a
nobis cx fenfibus, fcd
prius oportct a nobis concipi compoflibilitatcm
vnionis iftorum
SCHOLIVMAuicennam reprehendityiuerroes,
I.
(jHia
nega-
Htrat Deumeffe fHhieSiHm in Metafhyfica sfed reile ita negaffe prohat Scotu duahus petijfimitmrationihHS mutnatis ex fcripto Oxonien. ^.}. prol. ad argumentum fecundum quaflmis i. n. 10.
&
duorum tcrminorum : vnde antequam fciamus h.inc compofl!ibiIitatcm,oportet quod demonftreturaliquod cns efleprimum: igirur, &c. Vnde conccdo cum Auicenna, qu6d Dcus non fit fubiedum in Metaphyfica. Nec obuiat diftum Philofbphi primo Mctaphyf. diccntis , quod Metaphyficaejlcirca caufas altiffirnat, quia loquitur, ficut locutns eft primo Priorum cijm Aicit primU oportet dicere circa ijuiddetiacjuo,
A,;ft^t.
&
teniamadditpna.
hic, ijuia nulla fitentia naturaltter
quoftiam circa demonfirationem,Gi' de dif-
^cquiftta potefi
aliejuaratione proeffe d' Deefuh Diffuse de hac controtjterfin oppofittfcjtie Auerreis fhttentiis agit Uh- 1 rJMe yiutcennt
ciplina demonfhatiua, id eft.de vniucrfali fcicn-
dcmonftrandi fiuc fyllogizandi. Vndc circa;
&
propric notat circumftantiam caufit finaliscut
fi-
taphyfq.x.
& caufq?
ipatctialis
:
Vndc
Mctaphyfic?. ctlcirca
Quieftio 11.circa altiflimas caufas finalitet,
21It DtiqMit
ad quarum co-
gnitionera tcrminatur fcicntia Mctaphyficalis.
tut iraperfedla : fcd talis non poteft quictarc ap- Nnlla eognU peritum noftrum ad cognofccndum Deum,quia tio imftrfemfi
indiftinda
igicur in
& imper^^aa cognitio quietarci; quocunque in quo illud fubic(5tum in,
tstnts.
ARTICVLVS SECVNDVS,VtritM hahcfts
diftind^ poteft a nobis cognofciquicrari;
ibi
poflcmus
fed
non repugnat
fibi
ex ratione fui,
primum ^fupremum
quodhahi^tur,&
quafi indiftindc in cteatura reprrcfcnteibi indiftinftc
cognofcatur,
,
crgo increa,
tUM fcie/tti mturaliter acquifita, poptfcire
tura pofTiimus quicrari
& fic bcaiificarific:
quod
ex purii naturalihus omnia C0g>7ofcihilit iff Deo ?
faifum
cft.
Ex
tertia
Maiori arguitur
Etfi
omnis co-
gnitio noftra.
dcDco naturahter
ik obfcura.pof-
'Y\^ fccundo artjculo dubium potcft vidcri.fiX-^^pofluraus ex naturalibus puris cognofcere de Deoomnia nobis poffibilia cognofci de ipfo? alij Philofophi quod Et diceret Ariftoteles ,
libilc eft
nobis habere claram cognitionem dcpotfllitia inferiori
eo:igitur,&c. Probatio Minofis:
^ionis in
,
quod eft perfenon rcpugnat eflcpotcntia PerfeiHo ft'ttnti*.rioris
&
in fuperiori-,fed
hoc
eft perfc(5tionis in
fic
,
quia omni porentia: padlua: naturali corrcf-
fenfitiua,qu6d poteft habere notitiam claram dcexiftcntia
inft're-
|>ondet potentia adiua naturaiisiigitur,6(c.
SCHOLIVMyt omnia cognofcimta de Deoquia ebfcura.,
n.tjuia fcientia
obicdi ipfum intuendo , vt patct dc fugnatfuft' potcntia vifiua igitur hoc non rcpugnat potentiat intellciftiua: , fed vt oftenfum eft , Deus fub:
ntn
ratione Deitatis, cft pcr fc obicdura intclledusnoftri:
tiegat nos ex purii naturalibus pojfe cognofce-
igimr,&c.
tMm
mftra de Deoeft imperfecia,tum ^Hf4ConfHfa,tHm
ARTICVLVS TERTIVS.:
SEd cntra kocqHibilfdampcrfuafionibuspomaiore Omnisteft
argui fic,fumpta triplici
ytrum lidtor hahere pofsit aliquamnotitiam de Deo perfeffiorem omni noti'tia naturali ?
cognitio noftranaiuralis de Dcocft pcr effedum zquiuocum.Itcm ,omnis cognitio rtoftra naturalis gnofci ex nsde Deo cft indiftinifla. ltcm,omniscognitionotf.rdihut , naturalis de Deo eft obfcura , quia non de frehntur *x ftra trflid eafi' ipib prxfente intclleftui fccundum fuam eftcniUtti neqititftrfetii
(
PErcet
prxdiiflapatet ad tcrtium articulum^fcili- Fefiibilem,
quod
efl
aUqua notitia nobis,:
pofTibiiis,
ejfe
viatcri
qua:
fit
perfedlior orani notitia
quam habcre
ccgnitienem
tt.
tiam a6tua!em. Ex prima maiori arguonoftra deeHco-
fic
J
fi
omnis cognitioaiquiuo-
Deo naturalis eft per effedtum
tofsihilti
cum,
tiixtcri
hnperfeib : fcd poflibihs eftcO* gnitio perfe(Jlior de Deo.vt illa.quacognofeiturigiturcft
gHitio nobitier tnttHrati.
in aduali cxiftentia principaliter ; igitur ex puris naturaUbus non poflumus haberc omnl cognidoncm nobis poUlbilem. Probatur aflumptum: omnis potcntia habens aliquod obieftum pri-
pollumus cx naturahbus hoc probatur fic; natMnM, poffibile cft nobis diftin^Sle cognofccrc finem huraanorum adluum. Quaeroigitur , an pofTum cognofcerc Deum clarum in fc intnendum , etlc finem humanoruraa(ftuum,annonrfi fic,habctur propofitum,cum illum ex naturalibus nonpoffimus habcrc,& ita fequitur quod feUcitas noftra
&
ftrfeHiorim
non
mum communchabctquodlibct contentum fubipib pro per fe obiedlo,inquod potcft,aliter noiieflet
ille a(5kus non fit naautem non poiliimus cognofcere Deum fic efTc finem noftrum, & tamen necell.irium eft nobis hoc cognofccre ctgo pofliimusfit
aftus naturalis.cum
Telicitits
nt'
tutalis. Si
flrM
efl
aclut
fuftminuralis.
:
obiedum fibi adaequaru,fi
porentia aUquod,
percipere,qu6d ratio naturalis deficit,& pcrcon-
contentum fub
ipfb rton rcfpicerct
fed
ahquud
fcqucns intclligcre,
quod
fit
aliqua cognitiofa-
inferiusdfet obie(Stumada:quatum:fedDeus fubtationc Dcitatis,vt in {c,cft contcntum fub entc,
pcrnaturalis nobis poffibih's.
quod
eft
per
icobieAum primum intcUediHS nofc,eil:
SCHOLIVMProbat pojfibilcmeffc
III.
ftri.Igitut
Dcus,vt hi,
pcr ie obiedlum intelviatori aliam notitiam per-
ledus
noftri
igitur intellcdlus nofter poteft co-
gnoiceretXi
Deum
in fua acluah' exiftentia.
feiliorem ornni notitia natuyali^iietnde /iddit lan-
Item, naturale defiderium incft nobis ex efFc* cognofcere caufam ptimam ; fed dcfiderium
ijuam corolUrium qMnftionis multacognofcihilia de Dco,vtpotecuntttrtjHtt
ejfe
naturaliter
naturale
non
quiefcit,
, fi
Deusnon
cognofcitut
tanquam ex effeSilbiu
a poftinori cogncf: alia vero non effi,
quihbet experitur in feipfoi cum igirur dcfiderium naturalenon fit fruttra, fequitur quod poffumus cognofccrc Deum inficut
per cfFe^bum
perceptibilta
mfi iumine fu^ernaturali
atc^ue ital.
docet infcripto Oxonienfitj.i .prol.num. i ^.cr
d-y^.i.&pofftyDeum
ijHodl.i^.ejft
&
collait\o.
naturaLter fctrieffe
fua atfluah exiftentia.AARist.
vnMn,non tamen
trtnunt.
Item,fccundo Metaphyfica:,t.f .probatut quod hoh eft proccfllus in infinitum in caufis,quia tunc
non contingeret aliquid fcircjigitut ad petfc^am fcicntiam contingit fcire omnes caufas aliter cnifn infiniras caufarum non impcditec ipfum;
fi:ire:fed
non
fufficit
cognitio confufacaufatum;
quia tunc
non diftindte cognofceretur caofatum;
igitur pofnbile cfl nobis habcre diftindam cognitioncm primc caufar:ergo,&c. Ex fecunda Maiori arguitut fic fi omnis co:
ad qua:ftioncm:qu6d ReJ^onfio ad poffumus cx naturalibus qutjHenem cognofcerc deDeo,& ahquas non,quiaqu.Tcun- frinctfalem. Aliqut, vtque ex his , quae in cfFc^kibus funt nota de Deo, ritates funt dc Deo : quia per de- naturnlittt potfunt a nobis cognofci monftrationcm quia efl pofllimus conCludcrc il- fcibiUi di Del , alit la inclfc Deo fcd muka pofTunt eflc nobis notadi^ais patct refponfio
EX aUquas
veritatcs
:
dc
Deo
in eftedlir, vt p.itct in fcientiis Philofo-
ncn.
gnitio nofti a de
Deo naturalis eft indiftinda.igi-
phorum,ide6 phira pcr dc.r.onftratioiicni, qnia^ poffumus fcire naturaliter de Dco.Et
11bilcs dc
Prologitorum, &viatorum.
Et ex oppofito.quod quia mukx veritatcs fciDeo.non pofTunt cire notac ex his , qux:
Trimam
ait effe
omnium
te-
gnofcitiuam ratione ^rimi obie^i. Secundam aiteffe
rclucent cx efFc(aibusfcibilcs
ideo raulcae funt veriratesfe:
de omnibM fctbtlibm, qutppe qua nonfunt in~,
dc
Dco
fecundiim
,
quas naturalitcr
finita
&
cognofci poffunt virtute primi obie6H,
non
polfuraus fcire de
Deo
fupernacuralitcr taeft.
met poflumus.vt oftenfura
Ad priraum argumcntum principalc dicen7primum dum, quod aftus fapiencia: incellcdualis non eft Mr.princif4- fclicicas.niii fccuhdura ^f(^,ordinatus lad vifio-r^dli.
necjue alimde ait habere hanc Theologicam limitationem ctrca fcibilta, qttam exvoluntate Dei ofiendcntti in effentia fua tanquam in
Theologiei
fpeculo voluntarto cjudtfibi placent. Tertiam negtttejfe
de ommbui fctbtlibui,
,
tum propter defettum
nera cdcmiae diuinac, Vndc felicitas fecundum quod pofuit Philofophus in vita ifta polTibilis
inielieiliu noftrt
tum
,
quia habet terminum ex
A4 ficundlf.
non cft felicicas fimplicitcr , fed tancum (ccundum qutd. Ad ahud quafte refponfioncs aliorum & eohabcri,,
volumate Dei reutlantis tfcut Thtologia beatorum "^Dei libere in effentia reprtfentantis. Addit etittm hic incidenter,eai veritatesliter,
tjua
natura-
& ex effeEitbus fciri poffunt de Deo, fpeBare,
tum improbationcs,&
propriarailloruni rcfpon:
ad Metaphyficam , fed fecundu,m quidpliciter.
nonfim-
fioncm. Sed nunc dicendum eft brcuicer quod non (equitur : contingit cogmfcere prima frinci-
pia n^ttfraliter igitur cognofcimni conclufiones, minoribus fubfumquia cx tahbus principiis:
&
SEd contri
,
aUqiMC vcritates
fcibilcs;
de
Deoad
lo.
pertinent ad Mctaphyficam
non
igitur
ptis
non (cquunturnificonclufioncs,qua:fimul c(Tc
prasdieft
jllam fcienciam,
cant conceptuscomuniflimos, vt impoflibile
Angelum
& non eflej& huiufmodi.
Rcfponfio, omnis vcritas pertinct fimpHcitet ad illam fcienciam, vbi fcitur^rc^^er quidizd il-
^d
ttnium.
Ad tertium refpondco , negando confcquenliam, quia maioris pcrfc^kionis cft narura capax,qukm fit jlla, ad quam habct vitturem adiuam. Vnde impcrfedlionis cft, qu6d potcntix fcnfitinx poflint ex naturalibusfuam pcrfc6lionem acquAd pptentixratio-
lam vcr6 vbi
fcicur
cantum
tjuia efi:non percinec
nififecundun-i cjuid.
Exemplum:Ifta conclufio,qu6d mr^y roiun
pocentia quae refpicit obieftutn
commune , nonvhimus tanquo pcrfedif:
?
quodD.Tlicmastiis
ert
obicdnmfruitionisdebitis circumftan:
^io memA. urt. i.
&q.^.
i
i.i.
circumftantionatarcperitur
hic cft finis,
Potentiant^"L".*''"''
^ ti;t?7y8
honiil. hlciirf.j.t].x.
Do^ot
in fcripto
pcrfedlc quietatur nifi in illo
in
Oxcnitnfiiitt.d.l.q.l
&^d.^9
hmcprimamqua:-
Irca diftiniflioncm
riturde/r in comparatione ad
luum obicaum;fed voluntas relp-cit proobicSo fiio bonum communc igitur non quictatut nifi in ilio in quo perfedifiiinis reperitur ratio boni , & hic elt tantijm vkimus,
niffim^ c],.
tentofubfuo ohieSo ad*'^***'*'
fuum ohie&anr,vtrum perfe obie5ium frmtionisjfr^um. frifnum. Gatat.^.fit
finis;igitur,&c.
vltimm
fiuis
?
Probatio Maioris,quia quod eft obicftnracui potenti2,&
ali-
primum obicAum,
illius,fi
rcpe-
Ambtor.
GzXzl.S.frucini ..uternfpirttM charitM,gmdiiim, &c. vbi glolla ex AmbrofioiJy? Pater'i/)^ Spiritwn fanfiu in
& FiUusJpirptFiUum,&
j^
quiditatejied difparatae paffiuae ncutrottiul ftanr,
modo
fajfiMAfic.
tatcnri
hinc futnitur refponfio ad aurtioriAnielmi.
&
quatum vnuifunfi Opinio Gandauenfis eft qtlod fpidiligitfic
Opinio
G/m-
rant
amore concordi,quo Patcraliquo
f^^tienfit.
Adfi
relatio diftinguat
aliudpro oppofira opinione citm dicitur: , aut fecundum quiditatcm,
e conuetfo,&
modo
vt diftindii.eft
Concra
,
in
quocunquc figno
principium
Rtiieittir,
Jii fn4aut jiyntum' D.
fccundum eJfe^Dko
&
fecundiim efe
,
& fe-
condiim quiditatem, quia idcm funt ejje, quiditas in quolibet. Et ciim dicirur , (ecundum effe
&
produ(ftiuum in fuppofico conueniente produ(ftioni,in illo poteft efle pfodu^flioper taleprin-
cipium:voIuntas infinita habensgibile infinicu fibipraefens,
oDic(3;i5 intclii-
Dico qyod ctfi quidlibec tranfit , & manct non tamen manet fine refpe^ftu , quia fi ad aliquid,non flc manet,iam non eft ad aliquid. F-t intelligo tranfire non per compofirioneiii cum eflcntia. Et ciim diftinguitur, quod relatio botcft accipi in habitudinc ad terminum,& non ad fundamcnrum, & in habitudine ad terminum noq in habitudinc ad certninum. Dico, qu6d,
tranfit.,
quod
eft
principiumcfl
produ(ftioni$ SpiricusS.eftaliquo
modo prius in
Parrc.quam Patcr
diligit
Filiu,&c c6uerfo,&
in fuppofitoconucniente huic produAioni:igitut prius aliquo modo Spiricus S. producitur,
quim
Pater
& Filiusconcorditer diligant fe:igitHr,&c.fic^habitudocft
Minot probatur dupliciter,prim6potcntii? ad
^
obiefium primum priot
habitu-
dine
Qu^mo(.t:tr
II.
& III.,
89non aulitMrein' ulnu flttrificantur atUecfiit,
dine ad fecundarium, Maxirac quando potcntiaTilius
ccditur in diuinis adiedliaa plurificati
non habetnifi
Jiabiuklinein ad obic!gmper naturam,& voluntatem,ejio in
aclio
alierum.
quodani Dodorc , quod per, ahquando conftruitur cuni vcrbo tranfitiuo, vcljntranfitiuo.
Excmplum
prjnv
:
Ift? fcindic
pec
ImcToU ratione djferant. Vide 'Doiiorern Oxon.Uie an.i dehiidijferentem,
Ofi
Qu^ftio Vnica.X.frim ofMoJEgid.
91
OPinio
vna pdnit qu^d diftinguiintur pcr
Contra omnes iftasquacuor opiniones irguo:Ifta
terminosjfcilicct pcr pcr{onas,quia
motus
&
diftinguitur per tcrminos.(.P/y/.r*A:.fow.4.t^48.
ra,&
Imfugnan diftindio gcncracionis i proceflione eft ve- tur omtut prarcifajfcd nulla pracdidarura opinionum frJtdiHtfttl'
Contra,pioduiSlioncs idx diftinguunt formaAtiftot.Reiicitur
aflignac
caufam praecifam quare przcisc ifta: pro-
tentia.
primo.q.t.n.i.
probatum cft ^ioc patet ram dc fpccie rcfpeftu indiniduo-
quia vltimo
ft
Pra;terck,a(flns voluiuatis vt pofitus in d.l^.fertet.Cakt,ij i. Dcftot Oxon.if vnica. Suarez p.i.traSt.i.l.i i. r.j. W i{(\.dif.\-jc.
tanttjm vt prxintelligitur in vohin-
4S.^8.
D.Bonauent. d.i^.art,i,q.s.e,\..^\
vo-
tatcpraeccdemenaturnIitcr:igiturprodu(ftioSpi1 . . . .
d.n.art.i.^f
mI.
i.it^,5 fanjf^i^ yj inrcllieitur pofita in tffe , non cft P fcnunT '11 * r I,. r ''^''^ lcd in prnicipio vt pracintclligitur ipirattfe non tsl tiom fcd in eflencia, vt eft omnino rc rationc bhir.
^untatU
vt
1
R c A diftinaioncmagii
XIV.& XV. indc miffione tcf ilj,
&
quibus Magiftcrporali Spiritustur
Mlnerproba#*. primb.
idcm ,non intelhgitur libertas ; igitur fi cflentia immediatum principium cmanationura , feqnerctnr quod produ^n^io Spiritus fanciti non ellct pcr moJum liberratis. Minor probatur duplicitcr, fcilicct qu6d a(ftus voluntatis formalitcr non eft liber quia velic pofitum in ejfe efteflet vt fic, ,
fin(!ii,(.V
qnxri-
tant Ftltum
&
vtrum omnes ferfon/t dtuifit mitSpirirum facium}Qu.6d non vi- Arg.mmumconfcpnparte g/niua,'**''*
dccur,quia
fi
fic, igitur Filius mittit fc:^ed
qucns vidctitr falfum, quia fccundum Be jara in Homilia Dominica: primae poft Afccnfioncm,&ponitur inlircra;
accidcns
ita naturaliter pcfficiens
voIuntatem,fi-
SpirittufanHi mijfio eft eitu pro-
cut albcdo panctcmjigiturin fcnonplus parrici-
ceffto\CTgo fimilitcr
de
Filio
,
fed Filius
non pro-
pat ratione libcrtatis,quam albcdo
,
igitur foliim
ccdit a fe.quia
non gcncrat
ft
,&
ita
nec Spiritus
dicicur liber qiiatcnus yolfitas, vt prarintelligittic
fan(ftus procedit a fc,crgo,&c.
fccundumiiit
nitura,libcra eft:vndclibeitas conue-
porencix vitali,qualis no cft aflus voluntatis. Itcm (ecinid6 fic.quod cft de fe libcrum,cuiuftft
Secund6 Cicfi Fi.iusmitcat fc,& Spiritus (an- Srriimdum ftusmittat fc,igirur Filius rcfcrtur ad fe, Spi-
&
ritus fiiKftus fimilitcr relationc iniitctis& miffi:
^ecunio.Yelleejlprin-
cumque
principium.crit principium per nio-
fed
hoc vidctur falfumjquia rclationcs
iftx liint
dum
libcnatis.fed
cuiufcumque
velle eft princi-
pet
modum a^flionis,
& paffionis
,
qiia:
funt in-
ftp'urr>tiMU'
pium mcrc pcr modum naturx.vt parct dc habitibus, qui gcncrantur pcr aus.
{entialcvt fic,& hoc cft fecundum eius per
fe fi-
il!a confticuet angulum rcduni tt(^cL\x vcriufque hnex procradx ad duo pun6tz in maiori citculo.Iteni, fequitur
quod non
foliim,
fit
cofta
comfibi
6.Ccft erit "i"*'" "'*"
menfurabilis diametro quadtati,
fed erit
SOjieniittien
C H,
OL VMI,
II.,
zquahs quia fi defcribatur quadratum protractum diamecro procraCto, duco duas iineas a jrati.fifcinduobus pundlisimmediatis coftz ad duo pundla tmuum ift
vt videtHr
demenfiratiue
continuum
componi ex
indiuifibili,
Vlde rationes Aiathe-
maticM,idem.
immediata coftac oppoficac , ifta: fecabunt diame- * indiuifitrum , aut in duobus pundis imraediatis,& tunc *'''**" '' * non plura elTent pumia in diametro,quam in co- ^**' Aa. Si fecent diametrum in duobus pundis intrinfecis igirur a pundlo mcdio ad coftam protrahattirrc^alinca;ipfa igitur concurrac in pun;
4.utd tertiunti
Continuumnnbut.ejft
aliud dico , quod aliquod rucceflluumeft continuum (icut permanens , & tale non componitut ex indiuiftbilibus. Et probat hoc
AD
&o cum altera linea laterali, & tunc fequitur paconcurrere,quia iftae duz diftabunc in concurrenc in cofta. Et prster hoc diamecro , fequeretur , duas lineas redas plus diftarc in merallelas
&
tx
Ariftoteles de fucccfEuo ex parte proportionis
ind$utJ!t>iU'
Geometricx , quia d componitur ex tribus indiuiHbilibus , Bat mocus in illo,in duplo velocius pertraniibit idem fpatinm immediatc; igitur in inftanti , Sc diroidio. Et fubdit quodeiufdem rationis eft de magnirudine , quia (icut duo indiuiiibiliain magnicudine non pofTunt facere magis extenfum pernianens iic ncc duo indiuiiibilia in tempore poifunt facere maius fecundijm durationem ,(1 vnum efTer immediatc poft aliud, quia maior poftet elTe apparentia , quod iic in,
dio,qu^m
in principio,veI fine.
Dices , iftz rationcs conciudunt de quanto, provt quantum eft,non autem dcquanto natura]i,quin poflitlibus.
componi
cxindiuifibilibus natura-
Contr
&,
quod fuit tanta, ide6 non fuiiret glo-
nullum eerum firmiter ajferit, ^uianon reperit certitiidtnem.PrimM efi,luhiliter
,
fed
inalterahiliter.
Vnde
fi
inueniretur
qu6d
illud,
quod alTumpfitjnunquldepofuir^dicendum qu6d hoc verum eft manente illo quod aftumpfit fed, ;
SCHOLIVMSementia Hugonit
I.
fi
totum iIlud,quoda(rumpfii,defiit eftepercorruptionem alterius termini , non eft verum ;
&
Magiftri , Chriftum fuife
&
hominem in triduo mtrtis,ftiadetur,^uiafoU forma efiquitUtMi^Hod mnltu frobatHT.
ide6
licec alTumpfit
nuuratD humanam,& huroa-
Ad
Qu^ftio Vnica.De haeD.re
fhoma-4-
p.i.q7S
in 4.CI.44
&
p.}.q.5o.a.4.
hanc quacdionsm primo refponclendum eft , quod Thcologi non tradant an Chriftus fucrithomo uuriduo, quantum ad vim fecmonis, vcrum fcilicet f^p^erius przdicetur de in.feriori,nuc inferius Ht, ii/ie noh f^d cradant an:
AD
S
C H O L
I
V
M
S05II.
t^ugufi.ctr Damafc.
Probat Chrifium Honfitijfe hominem in triduo ex multit ratiomiM prchat ma-
&
teriam
ejfe
dequiditate compofiti.KtfelHtOpin.giflrt,
Chriftus in triduo fucritdlu,itaHujra httfe
quod Chriftus tunc
ftcns in aftu:&
homo exiftcns iii cffefucrit bomo exidicuni Hugo,& Magiftcr.cap.vlt.,
tPHtm.
Opini tt*iijiri.
enim de Sacramentii lib. i. parte /ieuneU ponit quod Chriftus in iriduo fuit homo , quia dixit quod homo non eft nifi anima vtcns corpore , & quia Verbum fuic vnitum animz poft repaiaiionem animza corpore,idco dixit qu6d Chriftus in triduo fuit homo. SedMagifter fuic mocus alia de caufa , dfxit enim qu64 vnio iftorum , fcilicec animzjSc coiporis ad Verbum,eft formalis catio quare Verbum dicitur homo, licer non vniantuc(ic:moii taraen diuerfa ratione.Hugo
quod
primopecauftoricatcm Auguflini 15. dcCiuicare Dei , cap.z 5. Homo non ejl corpiujolum , necanimafiUtfifiquid ex animaconfiat,
SEd contra Hugonem, & Magiftrum arguitur
Matcti
poteft.
non concludit falfum quando diciturqu6d thateria impcdit ne tjuodcjuidefi ,f\x. idem cum eo euius eft , fciliPrartctea tcrtia tatfoeft;
10.Adtertiami
enimcet
i.Afetitpb.cap.i.nii-
me, & in te funt numero diuerfa, ficut & mbuenSjfed vniuerfali rarione funt eadem. Similitcry.
immaterialis idem
cum habente materiam cft cum
,
ficut ijuod
^uid rei
re immateriali, ita
Metaph.
text.^^.fiilieet devnlt*tedefinitia-
nu
,
ficut firaul
totum
cft
ex hac matetia
,
& forfof-
ina hac: animal vet6,&
homocx matcria,&
^odquidtei matetialis eft idem cum remateiialihabcnteprim6,^W^/& creantem aircnfumde iUi$,dc quibus obie
515
&
(iiiiil
iter
infufam
,
poceft credccc
Hnc ha-
bitu in voluntatc.
Adatgumentum^dico quoda voluntatenon mouctur , (icut \ caufaimmcdiaic fupplente vifett^ factre ccm obicAi.Nam non potrum ctcderc mihi ipfi, ad altS fiiii, vt fi dicat mihi voluntas , credo quod hzc ailra fnfficit qHod viluntM non funt paria.ldeo ccrtum eil qu6d voluntas nec fic centr inO' mouet fine obiedbo. Non poteft moucre mc ad *t. vidcndum fine oculo,uec fine caufa poteft mouere ad atum altcrius potenciae. t dico quod credibilia mouent aliquo modo quandoque ex fideII.VtluntM nen infura.
DISTINCTIO XXVI.QviESTio Vnica. DE SPE.Vtrum ^es fifvirttuTheologica afide (p*charitate diBinSia ?AlenC$.^.j 75. >.i.e^ r.
Vnde pofita fide acquifita,non
cft
volun-
D. Thom. hic
q.
%.rt.x,^ x.x.
cas necefiaria.Habita
enim apprehenfione termi-
q.iy.art.i^. D.Bonaucnc.^f^ rr.t.j.j.Richaid.orr.^. q.
norum , & fadtacompofitione , & fide acquifita, quam caufat voluntas , &fide infufa inclinante,nonvirtute obiedi,,
i.*tt,
tio eft adlus faiendi
vel defiderandi
fcd
idcm
habitus poteft eife fttfficiens quiefcendi volandefiderandi illud tatem ordinatc in obicdlo , ordinate.quia fecundum Auguftinum .
III.,
tucem.Vnde foccis in illo a6lu fe maxime diligic, quia in hoc faciendo habet fummuro adium vi(tutis, qux eft fummum bonum fibi.Contrli,
diligit illHd,
dupbus propofitisfit,
id
magis:
diligitur,
Thom.
nendamligi.
,
(juiafine
charitMem fO' ilU non potefi Detufitper omnia di,
& Henrici
cui, vt
bene
eligitur aliud
ticus vult fe,
& vircuces fuas
non eflc fcd poltnon efle , vt ben^ fitfe
Goffredtu oppofitnm tenet
^ia
pars plm amat
comrounitati
totHm,