2011

annual report

jaarverslag

Colofon/Colophon

Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid

Divisie Klinische methoden en Public Health

Academisch Medisch Centrum Amsterdam

Coronel Institute of Occupational Health

Division Clinical Methods and Public Health

Academic Medical Center Amsterdam

Meibergdreef 9

1105 AZ Amsterdam

www.amc.nl/Coronel

coronel@amc.uva.nl

T +31 (0)20 566 53 25

F +31 (0)20 697 71 61

Tekst/texts: Frank van Dijk, Monique Frings-Dresen, Sanja Kezic,

Paul Kuijer, Gert van der Laan, Annet Lenderink, Henk van der Molen,

Marie-Christine Plat, Laura Reisma, Judith Sluiter, Paul Smits,

Bas Sorgdrager

Redactie/Editing: Julitta Boschman, Vincent Gouttebarge,

Bibi Groendijk, Fred Moeijes, Anita Mulder, Els Ruijer

Fotografie/Photography: foto voorkant: Dennis Derksen, Arbouw

Ontwerp/Design: CO3 (Toon van Lieshout)

Druk/Print: Grafisch Goed

3

inhoudcontents

Voorwoord - Crisis en gezondheid

Organisatie - Afdeling Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid

Onderzoek

Ontstaan en preventie van arbeidsgerelateerde aandoeningen

PI: prof. dr. Monique HW Frings-Dresen

Kwaliteit van de zorg op het gebied van Arbeid en Gezondheid

PI: prof. dr. Frank JH van Dijk

Preventief medisch onderzoek (PMO): werkvermogen en herstel

PI: dr. Judith K Sluiter

Individuele gevoeligheid voor (arbeidsgerelateerde) huidaandoeningen

PI: dr. Sanja Kezic

Onderwijs

Monitoring en signalering

Patiëntenzorg

Kennisverspreiding

De mensen achter de schermen

Publicaties

0406

08

10

12

14

161822232630

Foreword - Crisis and health

Organization - Coronel Institute of Occupational Health

Research

Development and Prevention of Occupational DiseasesPI: prof. dr. Monique HW Frings-Dresen

Quality of Care in Occupational HealthPI: prof. dr. Frank JH van Dijk

Workers’ Health Surveillance (WHS): work ability and recoveryPI: dr. Judith K Sluiter

Individual susceptibility to (occupational) skin disordersPI: dr. Sanja Kezic

Education

Monitoring and notification

Patient care

Dissemination of knowledge

The people behind the scenes

Publications

4

voorwoord

Crisis en gezondheid

De economische crisis gaat niet ongemerkt aan ons voorbij; sommige landen worden harder getroffen dan anderen; dit geldt eveneens voor bedrijven binnen ons land.

Crisis wordt doorgaans gekoppeld aan financiële middelen (euro’s in Nederland), maar uit onderzoek blijkt dat de crisis ook gevolgen heeft voor de gezondheid. In The Lancet (oktober 2011) beschrijven Kentikelenis et al., dat in Griekenland de crisis en de daarmee samengaande toename van werkeloosheid, een grote toename in als slecht ervaren gezondheid van de (beroeps)bevolking tot gevolg heeft gehad en tot 25% meer zelfmoorden heeft geleid dan in 2009. Vooral gevoelige groepen, o.a. mensen met chronische aandoeningen en/of ouderen, worden het hardst getroffen. In tijden van crisis bezuinigen bedrijven op arbozorg en gaan ze over tot reorganisatie en inkrimping. Dit is vanuit financieel oogpunt wellicht een goede zet, maar vanuit gezondheidkundig oogpunt helemaal niet. Reorganiseren brengt stress teweeg en een verhoging van de werkdruk voor degenen die in het arbeidsproces blijven, met alle gevolgen van dien. Werknemers in zware omstandigheden verdienen steun om risico op uitval te verkleinen en arbeidsparticipatie te bevorderen.

De monitoring en bewustwording van gezondheidsrisico’s op de werplek, waarvoor ondersteuning en begeleiding door arboprofessionals cruciaal is, zouden in tijden van economische crisis juist niet ‘het kind van de rekening’ moeten zijn, maar zoals gezegd, is helaas het tegendeel waar.

‘Arbeidsparticipatie voor iedereen’, is het motto van de overheid, maar dat vereist maatwerk en evaluatie van de maatregelen en van de begeleiding die wordt ingezet. Preventief Medisch Onderzoek (PMO) bijvoorbeeld, is een goede aanpak maar wordt nog niet door alle bedrijven toegepast en bovendien is onderzoek naar de effectiviteit van PMO voor arbeidsparticipatie nog schaars.

De implementatie van verworven kennis en advies over de veiligheid en gezondheid op het werk is voor werknemers, werkgevers en overheid noodzakelijk om preventie van arbeidsgerelateerde aandoeningen te realiseren. Daarvoor is samenwerking en afstemming tussen onderzoek en praktijk noodzakelijk. Helaas is dit niet altijd aan de orde en nog minder in tijden van crisis. Praktijkgericht onderzoek is het afgelopen jaar een kernactiviteit van de afdeling geweest waarmee goede resultaten zijn behaald. Dit zal ook het komend jaar een uitdaging blijven. Wij gaan ervoor.

Prof. dr. Monique HW Frings-DresenAfdelingshoofd Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC

5

foreword

Crisis and health

The economic crisis is not passing us by unnoticed; some countries are being hit harder than others, and this also applies to companies in our country.

Crisis is generally linked to financial resources (euros in the Netherlands), but research shows that the crisis is also having an impact on health. In The Lancet (October 2011), Kentikelenis et al., describe how in Greece the crisis and the accompanying increase in unemployment has resulted in a large increase in poor health as perceived by the (working) population and 25% more suicides than in 2009. Sensitive groups, such as people with chronic diseases and/or the elderly, are hit hardest. In times of crisis, companies economize on occupational health care as they turn to reorganization and cutbacks. While this may be a good move from a financial perspective, it is anything but good from a health point of view. Reorganization brings about stress and an increase in workload for those who remain employed, with all the associated consequences. Employees in tough conditions deserve support to reduce the risk of dropout and to promote participation in the labor force.

The monitoring and awareness of health risks in the workplace, for which support and supervision by occupational health professionals is crucial, should not be ‘the victim’ in times of economic crisis, but, as stated above, unfortunately the converse is true.

‘Work participation for everyone’ is the motto of the government, but that requires customization and evaluation of the measures and of the support provided. Workers’ Health Surveillance (WHS), for example, is a good approach but is not yet applied by all companies, and, furthermore, research on the effectiveness of WHS for work participation is still sparse.

The implementation of acquired knowledge and recommendations on safety and health at work is essential for employees, employers and the government in order to achieve prevention of work-related disorders. This requires cooperation and coordination between research and practice. Unfortunately this is not always on the agenda, and even less so at times of crisis. Practice-oriented research has been a core activity of the Institute in the past year, with good results achieved. This will continue to be a challenge in the year ahead. Let’s go for it.

Prof. dr. Monique HW Frings-DresenDirector of the Coronel Institute of Occupational Health, AMCcrisis

6

carpenter

organisatie

Het Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid is een

afdeling binnen het Academisch Medisch Centrum (AMC)

te Amsterdam en ressorteert onder de Divisie Klinische

Methoden en Public Health. Het instituut richt zich op

vraagstukken op het gebied van arbeid en gezondheid.

Het hoofd van de afdeling is prof. dr. Monique HW Frings-

Dresen. De gezondheid van de werknemer of patiënt en de

gezondheidszorg voor hen staan centraal. Er wordt gestreefd

naar optimale preventie van beroepsziekten en bevordering

van arbeidsparticipatie. Het Nederlands Centrum voor

Beroepsziekten (NCvB), het Kenniscentrum Verzekerings-

geneeskunde AMC-UMCG-UWV-VUmc (KCVG), de

Polikliniek voor Mens en Arbeid (PMA) en het Kenniscentrum

Medische Keuringen in Arbeid (KMKA) zijn onderdelen van

de afdeling. Het instituut neemt deel in de Netherlands School

of Public and Occupational Health (NSPOH) en de AOWP

(Academische OpleidingsWerkPlaats).

De Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) heeft het

Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid aangewezen als

Afdeling Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid

7

organisation

The Coronel Institute of Occupational Health is a department

of the Academic Medical Center (AMC) in Amsterdam and is

part of the Division of Clinical Methods and Public Health.

The Institute’s research focuses on the field of occupational

health. The department is headed by prof. dr. Monique HW

Frings-Dresen. Its mission relates primarily to the health and

healthcare of employees and patients. The aim is to optimize

the prevention of occupational diseases and to promote

participation in the labor force. The department includes the

Netherlands Center for Occupational Diseases (NCvB), the

Research Center for Insurance Medicine AMC-UMCG-UWV-

VUmc (KCVG), the People and Work Outpatient Clinic

(PMA) and the Expertise Center of Pre-employment Medical

Examinations and Workers’ Health Surveillance (KMKA).

The Institute participates in the Netherlands School of Public

and Occupational Health (NSPOH) and the Academic

Collaborative Training Center (AOWP).

The World Health Organization (WHO) has designated

the Coronel Institute of Occupational Health as a WHO

Collaborating Center in Occupational Health. The Coronel

Institute is a particularly active member of the International

Commission on Occupational Health (ICOH).

The department has four professors, prof. dr. Frank JH van

Dijk, prof. dr. Monique HW Frings-Dresen, prof. dr. Haije

Wind, professor by special appointment of Stichting Instituut

Gak, and prof. dr. Carel TJ Hulshof, professor by special

appointment of the Netherlands Society of Occupational

Medicine (NVAB). The department’s research is directed by

four Principal Investigators (PIs): prof. dr. Frank JH van Dijk,

prof. dr. Monique HW Frings-Dresen, dr. Judith K Sluiter and

dr. Sanja Kezic. The education provided in the Curius

curriculum, to Medical Informatics students, and in post-

graduate and master’s courses, is coordinated by the educational

staff, chaired by dr. P Paul FM Kuijer. Prof. Monique HW

Frings-Dresen and dr. Henk F van der Molen manage the

NCvB and prof. dr. Monique HW Frings-Dresen and dr. Bas

Sorgdrager manage the PMA; dr. Judith K Sluiter and

prof. dr. Carel TJ Hulshof manage the KMKA; the KCVG has

its own management structure.

WHO Collaborating Center in Occupational Health. Het

Coronel Instituut is bijzonder actief in de International

Commission on Occupational Health (ICOH).

De afdeling heeft vier hoogleraren, te weten prof. dr. Frank JH

van Dijk, prof. dr. Monique HW Frings-Dresen, prof. dr. Haije

Wind, benoemd als Bijzonder Hoogleraar vanuit de Stichting

Instituut Gak en prof. dr. Carel TJ Hulshof, benoemd als

Bijzonder Hoogleraar vanuit de NVAB (Nederlandse

Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde).

Het onderzoek van de afdeling wordt geleid door vier

Principal Investigators (PI’s): prof. dr. Frank JH van Dijk,

prof. dr. Monique HW Frings-Dresen, dr. Judith K Sluiter en

dr. Sanja Kezic. Het onderwijs voor onder andere het Curius

curriculum, studenten Medische Informatiekunde, en

postgraduate en masteronderwijs wordt gecoördineerd door de

staf onderwijs onder voorzitterschap van dr. P Paul FM Kuijer.

Prof. dr. Monique HW Frings-Dresen en dr. Henk F van der

Molen leiden het NCvB en prof. dr. Monique HW Frings-Dresen

en dr. Bas Sorgdrager de PMA; dr. Judith K Sluiter en

prof. dr. Carel TJ Hulshof voeren de leiding bij het KMKA;

het KCVG heeft een eigen bestuursstructuur.

Coronel Institute of Occupational Health

8

onderzoek

Ontstaan en preventie van arbeidsgerelateerde aandoeningenPI: prof. dr. Monique HW Frings-Dresen

Development and Prevention of Occupational Diseases PI: prof. dr. Monique HW Frings-Dresen

Doel onderzoekslijnDe onderzoekslijn schenkt aandacht aan het ontstaan en de preventie van arbeidsgerelateerde aandoeningen i.e. beroeps-ziekten. Het onderzoek richt zich enerzijds op factoren in arbeid die (beroeps)ziekten veroorzaken en anderzijds op vraag stukken rond arbeidsre-integratie bij mensen met een (chronische) aan doening. Een aantal (chronische) ziekten/aandoeningen in relatie tot werk zijn aandachtspunt van studie, zoals aan-houdende vermoeidheid, klachten van het bewegingsapparaat, reuma, tumoren, en niet-aangeboren hersenletsel.Samen met de curatieve sector wordt onderzoek uitgevoerd op het gebied van arbeidsmogelijkheden tijdens het behandel proces van de patiënt, zoals bijvoorbeeld met het Gastro-Intestinaal Oncologisch Centrum Amsterdam (GIOCA), en reumatologie. Een aantal onderzoeksprojecten is gericht op de kwaliteit van verzekeringsgeneeskundig handelen, zoals bijvoorbeeld naar factoren die langdurige arbeidsongeschikt heid in stand houden, naar interventies die effectief zijn bij (zieke) werklozen met depressieve stoornissen en naar factoren die relevant zijn bij de beoordeling van jonggehandicapten (Wajongers) en voor bege- leiding naar werk bij patiënten met niet-aangeboren hersenletsel.

Wat is in 2011 bereikt?In 2011 is de tweede fase van het onderzoekprogramma van het Kenniscentrum Verzekeringsgeneeskunde AMC-UMCG-UWV-VUmc van start gegaan waarin als eerste stap met stakeholders is besproken wat relevante en op de praktijk toe- gespitste onderwerpen zijn. Het door de Stichting Instituut Gak

TargetThis line of research addresses the etiology and prevention of work-related disorders, i.e. occupational diseases. The research focuses on work-related factors that cause occupational diseases as well as issues surrounding the occupational reintegration of people with chronic diseases. A number of chronic work-related diseases/disorders are the subject of study. These include chronic fatigue, musculoskeletal disorders, rheumatism, tumors and acquired brain injuries.In cooperation with the curative sector research is being conducted on the possibilities of patients working during the treatment process. Examples include the Gastrointestinal Oncology Center Amsterdam (GIOCA) and rheumatology. A number of projects concern the quality of insurance medicine, such as the factors that perpetuate long-term occupational disability; finding effective interventions for people who are unemployed (due to illness) and suffer from depressive disorders; and factors that are relevant to the assessment of young people with disabilities (Wajong) and to helping people with acquired brain injuries find work.

What was achieved in 2011?The second phase of the research program of the Research Center for Insurance Medicine AMC-UMCG-UWV-VUmc was launched in 2011, with the first step being to discuss relevant and practice-oriented issues with stakeholders. The research program Reintegration Improvement Study (RVO) funded by the Stichting Instituut Gak held its concluding symposium in 2011, with a small number of projects carrying on into 2012. Two doctorates were conferred, to Margot Joosen for her research on effective rehabilitation strategies for patients with chronic fatigue symptoms, and to Marie-Christine Plat for her research on the implementation of job-specific worker’s health surveillance (WHS) for fire suppression personnel. These two doctoral programs were carried out under the responsibility of two PIs, Monique Frings-Dresen and Judith Sluiter, and attracted a lot of attention from the field. The feasibility of E-health intervention to help rheumatism patients retain their jobs and/or return to work was investigated in cooperation with the AMC’s rheumatology department. A major implementation study to prevent musculoskeletal injuries in

9

Multidisciplinaire richtlijn Niet-Aangeboren Hersenletsel (NAH) en arbeidsparticipatie

Multidisciplinary guideline on Acquired Brain Injury and participation in the labor forcen

Door middel van literatuuronderzoek en

consensus werd multidisciplinaire zorg­

afstemming ten aanzien van arbeids participatie

geëffectueerd. Zorgverleners, die betrokken

zijn bij NAH en arbeidsparticipatie, dienen

over voldoende expertise te beschikken. Een

kern van bedrijfsarts of verzekeringsarts in de

arborol en revalidatiearts, bijgestaan door

neuropsycholoog, arbeidsdeskundige (en

eventueel) zorgcoördinator, is wenselijk.

Samen dragen zij zorg voor eenduidigheid ten

aanzien van informatieverstrekking en voor

continuïteit in hulpverlening waarbij al vroeg

aandacht besteed wordt aan arbeid en de

visie van patiënt en mantelzorger worden

meegenomen.

De multidisciplinaire NAH­richtlijn voor

beoordelen, behandelen en begeleiden (3B),

biedt betrokken professionals, werkgevers en

patiënten handvatten hoe arbeidsparticipatie

bij NAH, vanaf het begin tot het moment van

arbeidsparticipatie en daarna, kan worden

vormgegeven. Wetenschappelijk onderzoek is

noodzakelijk om dit proces verder te ont­

wikkelen en samenwerking tussen betrokken

disciplines te intensiveren en te optimaliseren.

Multidisciplinary healthcare coordination with

regard to participation in the labor force was

implemented through a review of the literature

and consensus. Healthcare providers involved

in acquired brain injury and participation in

the labor force must have sufficient expertise.

A core of an occupational physician or insurance

physician of an occupational health service,

assisted by a neuropsychologist, employment

expert and healthcare coordinator (if necessary),

is advisable. Together they are responsible for

clarity with regard to the provision of information

and for continuity of care, with attention for

work and the views of the patient and informal

carers taken into consideration at an early stage.

The multidisciplinary acquired brain injury

guideline for assessment, treatment and

support serves as a guide for professionals,

employers and patients in the interpretation

of participation in the labor force for patients

with acquired brain injuries, from the beginning

up to the time of labor force participation and

afterwards. Scientific research is needed in

order to further develop this process and

intensify and optimize cooperation between

the disciplines concerned.

research

gefinancierde onderzoekprogramma Re-integratie Verbeter Onderzoek (RVO) heeft in 2011 het eindsymposium gehouden, een gering aantal projecten lopen nog door in het jaar 2012. Twee promoties hebben plaats gevonden, namelijk van Margot Joosen, gericht op effectieve re-integratie strategieën bij patiënten met aanhoudende vermoeidheidsklachten en van Marie-Christine Plat naar de implementatie van een beroeps-specifiek PMO voor repressief brandweerpersoneel. Deze twee promotietrajecten zijn onder de verantwoordelijkheid van twee PI’s uitgevoerd, namelijk Monique Frings-Dresen en Judith Sluiter, en hadden veel belangstelling vanuit de praktijk. Samen met de afdeling reumatologie (AMC) is de haalbaarheid van een E-health interventie voor behoud en terugkeer naar werk voor reumapatiënten nagegaan. Ter preventie van klachten

the construction sector was launched in cooperation with EMGO+ (VUmc) and Arbouw. With regard to job retention and rehabilitation for patients diagnosed with cancer, a number of subsidies were acquired, which will come into effect in 2012; cooperation with GIOCA continued and resulted in an article in the BMJ Open on the number of patients with work-related symptoms and cancer. Thanks to subsidy from

aan het bewegingsapparaat binnen de bouwsector is een groot implementatieonderzoek gestart in samen werking met EMGO+ (VUmc) en Arbouw. Op gebied van behoud en re-integratie naar werk voor patiënten gediagnosticeerd met kanker zijn een aantal subsidies geworven die in 2012 van start gaan; de samen- werking met GIOCA is gecontinueerd en heeft geresulteerd in een artikel in de BMJ Open over het aantal patiënten met werk- gerelateerde klachten bij kanker. Met een subsidie van ZonMw is in samenwerking met professionals uit diverse disciplines en patiënten een richtlijn op gebied van beoordelen, behandelen en begeleiden van niet-aangeboren hersenletsel en arbeids-participatie gemaakt. Dit project wordt in 2012 gecontinueerd met een implementatie onderzoek van de richtlijn in de praktijk.

the Netherlands Organization for Health Research and Development (ZonMw), a guideline on the assessment, treatment and support of patients with acquired brain injuries and their participation in the labor force was developed in cooperation with professionals from various disciplines and patients. This project will be continued in 2012 with an implementation study of the guideline in practice.

10

onderzoek

Kwaliteit van de zorg op het gebiedvan Arbeid en Gezondheid PI: prof. dr. Frank JH van Dijk

Quality of Care in Occupational Health PI: prof. dr. Frank JH van Dijk

Binnen het thema ‘Kwaliteit van de zorg op het gebied van Arbeid en Gezondheid’ staan vier onderwerpen centraal:

de mentale gezondheid, beroepsziekten, werkenden met een

chronische aandoening en de verspreiding van wetenschap-

pelijke kennis.

Psychische problemen en aandoeningen hebben ongunstige

gevolgen voor de werkende, maar mogelijk ook voor anderen

zoals klanten, leerlingen en patiënten. Dit jaar verschenen drie

publicaties van het project Mental Vitality at Work over een

groot onderzoek bij verpleegkundigen en paramedisch

personeel. Publicaties gaan over de eigenschappen van een

nieuwe vragenlijst om het functioneren op het werk goed te

kunnen meten.

The four main topics within the ‘Quality of Care in Occupational Health’ theme are: mental health, occupational

diseases, employees with chronic diseases and the

dissemination of scientific knowledge.

Psychological problems and disorders have adverse effects on

the affected employees themselves, and possibly also on others

such as customers, schoolchildren and patients. This year,

there were three publications by the Mental Vitality at Work

project, a large study conducted among nurses and allied health

professionals. The publications are about the qualities of a new

questionnaire to measure performance at work.

More and more employees have chronic diseases. Qualitative

research shows that the existing support does not help in the

transition from partial to full resumption of work among

employees with psychological problems. Fatigue and

depression, accompanied by few modifications at work, are

Steeds meer werkenden hebben een chronische aandoening.

Kwalitatief onderzoek laat zien dat de bestaande begeleiding

niet helpt bij de overgang van gedeeltelijke naar volledige werk-

hervatting bij werknemers met psychische problemen. Bij

kankerpatiënten die weer aan het werk zijn komen vermoeid-

heid en depressie veel voor, samenhangend met weinig aan-

passingen op het werk. Beide onderzoeken bieden aanknopings-

punten voor de praktijk. Het blijkt dat de opvattingen van

human resource managers en lijn managers over hoe werknemers

te ondersteunen bij het behoud van hun werk, deels gelijk maar

ook deels verschillend zijn. Dit is belangrijke informatie voor

arbodeskundigen die nauw met hen samen werken. Een door

ons zelf ontwikkelde ‘empowerment’ training voor deze groep

werknemers blijkt gelukkig succesvol: het zelfvertrouwen in

het eigen kunnen neemt toe en de vermoeidheid wordt minder

in vergelijking met een controlegroep.

11

¿Cómo buscar la evidencia en las fuentes de internet?

Salud Ocupacional

Prof. F.J.H. (Frank) van DijkCoronel Institute of Occupational HealthAcademic Medical CenterAmsterdamThe Netherlands

Autor principal: Frank van Dijk, MD, PhD.

Co-autores: Ingrid Braam, MSc, Patricia Dekkers Sanchez, MD, Francisco Javier Rodríguez, Paul Smits, MD, PhD, y Gonnie Zweerman, MSc.

2011 Primera edición revisada

Frank van Dijk es médico en la Salud Ocupacional y trabaja como profesor en el Instituto Coronel de la Salud Ocupacional del AMC Centro Médico Académico en Amsterdam – Países Bajos.

Frank participa como docente en el curso ‘Salud Ocupacional cruzando fronteras’, organizado en los países Latinoamericanos, la directora del programa es la profesora catedrática Katja Radon, MSc, PhD del Hospital Universitario Múnich, Ludwig-Maximilians-Universität, Múnich, Alemania.

Este libro está publicado por el Instituto Coronel de la Salud Ocupacional, Centro Médico Académico de Amsterdam – Países Bajos, en estrecha cooperación con el LMU en Múnich – Alemania y el programa de CIH.

© La publicación está bajo una licencia Creative Commons.

research

common among cancer patients who return to work. Both

studies are useful to improve health care practice. It turns out

that the views of human resource managers and line managers

on how to support employees in keeping their jobs are the

same in some respects and different in others. This is

important information for occupational experts who work

closely with them. Fortunately, the ‘empowerment’ training

course we developed for this group of employees is proving

successful, with an increase in self-confidence in their own

ability and a decrease in fatigue compared to a control group.

Occupational diseases are still common. Many patients with

brain disorders caused by exposure to solvents (chronic

solvent-induced encephalopathy) have been found to have

problems with depression and anxiety disorders, a finding that

can lead to better support. A study by the Netherlands Center

for Occupational Diseases produced a favorable finding among

employees with arm, neck and/or shoulder complaints: their

symptoms improved significantly within one year. Reports of

occupational diseases by employees themselves are a new

theme of research. The first article has been published.

The question is what happens to the thousands of scientific

articles on work and health. The importance of scientific

knowledge for the work of insurance company physicians was

explained in an article through examples. Along with the

experts, employees and managers have many questions about

work and health, but are often unable to find good answers.

Therefore an online network of experts (ArboAntwoord) has

been set up to answer questions on the Internet. This network

is rated highly and the information provided is clearly of a

higher quality than that found when seeking answers oneself

on the Internet. The Coronel Institute operates on an

international scale, for example for the WHO. Our Spanish

publication on how to find valuable information on occupational

health on the Internet is used in Latin America and Spain.

Beroepsziekten komen nog steeds veel voor. Patiënten met een

hersenaandoening door oplosmiddelen (chronic solvent

encephalopathy) blijken veel problemen te hebben met

depressie en angststoornissen, een constatering die kan leiden

tot een betere begeleiding. Gunstig is een bevinding bij

werkenden met klachten aan de arm, nek en/of schouder in

een onderzoek door het Nederlands Centrum voor Beroeps-

ziekten: zij blijken in één jaar tijd sterk te verbeteren in hun

klachten. Meldingen van beroepsziekten door werkenden zelf

is een nieuw onderzoeksthema. Een eerste artikel is verschenen.

De vraag is wat er gebeurt met de duizenden wetenschappelijke

artikelen over werken en gezondheid. Het belang van weten-

schappelijke kennis voor het werk van verzekeringsartsen is

met voorbeelden uitgewerkt in een artikel. Werknemers en

leidinggevenden hebben, net als deskundigen, veel vragen over

werken en gezondheid, maar kunnen vaak geen goede ant-

woorden vinden. Daarom is een online netwerk van deskundigen

opgezet (ArboAntwoord) om vragen via het internet te

beantwoorden. Dit netwerk wordt bijzonder gewaardeerd en

biedt informatie van een duidelijk hogere kwaliteit vergeleken

met antwoorden door zelf te zoeken op het internet. Het

Coronel Instituut is internationaal actief, zoals voor de WHO.

In Latijns Amerika en Spanje wordt gewerkt met onze

publicatie in het Spaans over hoe te zoeken naar waardevolle

informatie over werken en gezondheid op het internet.

12

onderzoek

Preventief medisch onderzoek (PMO): werkvermogen en herstelPI: dr. Judith K Sluiter

Workers’ Health Surveillance (WHS): work ability and recovery PI: dr. Judith K Sluiter

Wat is in 2011 bereikt?De gezondheid en werkvermogen van beroepen in de

gezondheidszorg, en meer specifiek van ziekenhuispersoneel

stonden centraal in 2011. De ontwikkeling van een functie-

specifiek PMO voor medisch specialisten (in opleiding) is

afgerond en de haalbaarheid van dit PMO is getest. Drie medisch

specialismen van één UMC deden mee bij het testen. De arbo-

dienst kon het opgestelde protocol goed uitvoeren en meer dan

tweederde van de deelnemende artsen gaven aan te verwachten

dat deelname aan het PMO en de verkregen adviezen hun

gezondheid en werkfunctioneren positief kan beïnvloeden.

Voor verpleegkundigen en paramedisch ziekenhuispersoneel is

een psychische module voor PMO ontwikkeld en getest in een

gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek met drie onderzoeks-

armen (een controlegroep en twee PMO strategieën). PMO met

een bezoek aan de bedrijfsarts werd hierbij vergeleken met een

volledig elektronisch PMO waarbij E-health interventies

digitaal werden aangeboden. De menselijke, medische maat

Doel onderzoekslijnKennisverwerving over de beoordeling van het werkvermogen

(bv. tijdens medische keuringen) en

het verbeteren van de prognose van functiespecifiek herstel na

acute- of bij chronische gezondheidsproblematiek. Het goed

kunnen (blijven) functioneren in werk is het streven.

Onderzoekspopulaties:

• Werknemers in zware beroepen (bv. brandweer, ambulance,

medisch specialisten (in opleiding), politiepersoneel,

treinpersoneel, verpleegkundigen, leger, helikopterpiloten

en helikoptercrew, topsporters, bouwpersoneel).

• Specifieke patiëntenpopulaties (bv. chronisch vermoeidheid,

reuma/RSI, niet-aangeboren hersenletsel, stress/psychische

klachten, (congenitale) hart- en vaatziekten).

Mission and research subjectsTo gain knowledge on work ability assessment (e.g. during

medical examinations) and improve the prognoses for job-

specific recovery following acute or chronic health issues. The

ultimate aim is to enable people to perform optimally at work.

Study populations:

• Employees in high demands jobs (e.g. firefighters,

ambulance workers, medical specialists/residents, police,

train drivers, nurses, military personnel, helicopter pilots

and crew, elite athletes and construction workers).

• Specific patient populations (e.g. chronic fatigue, rheumatoid

arthritis/RSI, acquired brain injuries, stress/psychological

disorders, (congenital) cardiovascular diseases).

What was achieved in 2011?The health and work ability with regard to healthcare

occupations, and specifically of hospital staff, were the focus in

2011. The development of a job-specific WHS for medical

specialists and residents has been completed and the feasibility

of this WHS has been tested. Three medical specialties of one

13

Ontwikkeling, implementatie en evaluatie van medische

keuringen (aanstellingskeuringen, verplichte medische

keuringen en preventief medisch onderzoek) wordt in deze

Onderzoekslijn in samenwerking met praktijkpartijen

vormgegeven. Een kenniscentrum op het gebied van

medische keuringen wordt geleid samen met de NVAB, het

Kennis centrum Medische Keuringen in Arbeid (KMKA),

www.amc.nl/kmka.

This line of research defines the development, implementation

and evaluation of medical examinations (pre­employment and

mandatory medical examinations and workers’ health

surveillance) in collaboration with the sectors concerned. The

Expertise Center of Pre­employment Medical Examinations

and Worker’s Health Surveillance (KMKA) is run together with

the Netherlands Society of Occupational Medicine (NVAB)

(www.amc.nl/kmka).

research

University Medical Center took part in the testing. The

occupational health service was able to implement the protocol

effectively and more than two-thirds of the participating doctors

stated that they expected that participation in the WHS and

the recommendations received could have a positive influence

on their health and performance at work. A psychological WHS

module for nurses and allied health professionals in hospitals

was developed and tested in a three-armed randomized

controlled trial. Two strategies, a visit to the occupational

physician were compared with a fully electronic WHS >

lijkt het van de computer te winnen in deze context. In 2012

zal over dit laatste onderzoek een eerste promotie plaatsvinden.

Verder is een evaluatieonderzoek afgerond naar een interventie

gericht op het verminderen van de nekbelasting bij helikopter-

personeel. Het lopende cohortonderzoek onder medische

studenten uit meerdere UMC’s, dat in 2012 het derde jaar

ingaat, heeft tot de eerste publicatie geleid (Van der Veer,

Frings-Dresen en Sluiter, 2011, PLoS One) en veel aandacht

gekregen in de landelijke pers. De ontwikkeling en implemen-

tatie van hulpmiddelen bij de medische beoordeling van

werkvermogen staat centraal in twee projecten die door en

voor verzekeringsgeneeskundigen worden uitgevoerd.

Twee promotietrajecten zijn in 2011 succesvol afgerond:

Margot Joosen (re-integratie van chronisch vermoeide werk-

nemers met participatieproblemen) en Marie-Christine Plat

(implementatie van beroepsspecifiek PMO voor repressief

brandweerpersoneel) promoveerden. In 2011 zijn 11 nationale

en 21 internationale wetenschappelijke publicaties verschenen.

Op internationale congressen werd kennis verspreid via

presentaties of posters. Maatschappelijk succes is dat zowel in

de ambulance- als in de brandweersector via CAO of andere

regelgeving vanaf 2011 is opgenomen dat de in deze onderzoeks-

lijn ontwikkelde medische keuringen en preventief medisch

onderzoek landelijk worden geïmplementeerd. Expertise is

ingezet voor NWO en ZonMw. Met het Kenniscentrum

Medische Keuringen in Arbeid zijn diverse onderwijs- en

adviesactiviteiten ondernomen. Twee nieuwe ZonMw

projecten starten in 2012: een nieuwe maat voor werk-

functioneren wordt ontwikkeld in de komende jaren en samen

met de NVAB is een project gestart waarin het preventie-

consult in de bedrijfsgezondheidszorg wordt uitgetest.

14

> Workers’ Health Surveillance (PMO): work ability and recovery

with E-health interventions being offered digitally. The

human approach appears to be beating the computer in

this context. The first doctorate will be conferred for this

latter study in 2012.

Further, an evaluation study was completed on an

intervention focused on reducing neck strain among

helicopter crew. The cohort study among medical

students from multiple UMCs, which enters its third year

in 2012, has led to its first publication (Van der Veer,

Frings-Dresen and Sluiter, 2011, PLoS One) and

received a lot of attention from the national media. The

development and implementation of tools used in the

medical assessment of work ability are the focus of two

projects being carried out by and on behalf of insurance

company physicians.

Two doctoral programs were completed successfully

in 2011: Margot Joosen (vocational rehabilitation of

workers with chronic fatigue and participation problems)

and Marie-Christine Plat (implementation of job-specific

WHS for fire fighters) obtained their doctorates. Eleven

Dutch and 21 international scientific publications were

released in 2011. Knowledge was disseminated via

presentations and posters at international conferences.

Societal impact was shown in the ambulance and

firefighting sectors collective labor agreements or other

regulations: the medical examinations and workers’

health surveillance developed in this line of research

will be implemented nationally from 2011. Expertise

was provided to the Netherlands Organization for

Scientific Research (NWO) and the Netherlands

Organization for Health Research and Development

(ZonMw). Various educational and advisory activities

were undertaken with the Expertise Center of Pre-

employment Medical Examinations and Worker’s Health

Surveillance (KMKA). Two new ZonMw projects will

commence in 2012: a new measure of performance at

work will be developed in the coming years, and a project

has been launched with the NVAB to test preventive

consultation in occupational healthcare.

Individuele gevoeligheid voor (arbeidsgerelateerde) huidaandoeningen PI: dr. Sanja Kezic

Het onderzoek richt zich op de betekenis van genetische

variaties voor de ontwikkeling en prognose van

beroepsgerelateerd contacteczeem (CE). Als mogelijke

“gevoeligheidsgenen” worden een aantal polymorphismen

onderzocht in genen die betrokken zijn bij de vorming van de

huidbarrière en bij het reguleren van ontstekingsprocessen.

De studies richten zich met name op de functionele gevolgen

van de genetische variaties in het filaggrine gen (FLG). FLG

mutaties leiden tot een minder goed functionerende

huidbarrière, waardoor de huid meer doorlaatbaar wordt voor

stoffen die sensitisatie en ontstekingen in de huid kunnen

veroorzaken. Deze mutaties zijn een belangrijke factor in de

predispositie voor atopische dermatitis (AD). Individuen met

een (geschiedenis van) AD hebben een grotere kans op het

ontwikkelen van CE. Echter, de afzonderlijke bijdragen van de

FLG mutaties en AD voor het verkrijgen van CE zijn niet

bekend.

Om te bestuderen in hoeverre FLG mutaties en AD bijdragen

tot het ontwikkelen van beroepsmatig CE werden twee

onderzoeken uigevoerd: een prospectief onderzoek uitgevoerd

bij leerling-verpleegkundigen en een case-control studie bij

patiënten met chronisch contacteczeem.

De functionele gevolgen van FLG mutaties en AD werden

onderzocht in een experimentele irritatiestudie. Gezonde

vrijwilligers en AD patiënten met en zonder FLG mutaties

werden blootgesteld aan water en aan een model irritatiestof

(sodium laurylsulfaat). De irritatierespons werd waargenomen

door het meten van de huidbarrière, huiderytheem, en het

gehalte van verschillende ontstekingsmediatoren en filaggrine

afbraakproducten. Daarnaast werden de morfologische

veranderingen in de epidermis bestudeerd door middel van

confocale microscopie (Vivascope, MAVIG).

De studies zijn onderdeel van het promotieonderzoek van

Maaike Visser en zullen afgerond zijn in 2012.

onderzoek

15

Individual susceptibility to (occupational) skin disorders PI: dr. Sanja Kezic

This line of research focuses on the significance of genetic

variations in the development and prognosis of occupational

contact eczema (CE). A number of polymorphisms in genes

which are involved in the formation of the skin barrier and in

the regulation of inflammatory processes are being

investigated as possible ‘sensitivity genes’.

The studies focus primarily on the functional consequences

of genetic variations in the filaggrin gene (FLG). FLG

mutations lead to an improperly functioning skin barrier, as a

result of which the skin becomes more permeable to

substances that can cause sensitization and inflammation in

the skin. These mutations are an important factor in the

predisposition for atopic dermatitis (AD). Individuals with a

history of AD have a greater chance of developing CE.

However, the individual contributions of the FLG mutations

and AD in the development of CE are not known.

To investigate the extent to which FLG mutations and AD

contribute to the development of occupational CD, two

studies are being conducted: a prospective study among

student nurses and a case-control study among patients with

chronic contact eczema.

The functional consequences of FLG mutations and AD were

investigated in an experimental irritation study. Healthy

volunteers and AD patients with and without FLG mutations

were exposed to water and to a model irritant (sodium lauryl

sulfate). The irritation response was observed by measuring

the skin barrier, skin erythema and the level of various

inflammatory mediators and breakdown products. In

addition, the morphological changes in the epidermis were

studied by means of confocal microscopy (Vivascope,

MAVIG).

The studies are part of the doctoral research of Maaike Visser

and will be completed in 2012.

research

16

onderwijs

Onderwijsdr. P Paul FM Kuijer en dr. Paul BA Smits

Education dr. P Paul FM Kuijer and dr. Paul BA Smits

Daarnaast verzorgt het Coronel Instituut onderwijs bij ‘in

company’ opleidingen, onder andere met het Nederlands

Centrum voor Beroepsziekten. Met KLM Health Services is een

workshopcyclus over het signaleren van beroepsziekten

gegeven.

De staf onderwijs zorgt voor ontwikkeling, coördinatie en

kwaliteitsborging. Dr. Paul Smits toonde aan dat 2e jaar-

studenten Geneeskunde bedrijfsgeneeskunde door e-learning

niet positiever waarderen dan het gebruik van boeken, artikelen

of richtlijnen (www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22034545). In

2011 hebben drie collega’s hun Basis Kwalificatie Onderwijs

(BKO) gehaald, een bewijs van didactische bekwaamheid voor

docenten in het wetenschappelijk onderwijs welke wordt

erkend door de Nederlandse universiteiten.

In 2011 is het Spaanstalige boek van prof. dr. Frank van Dijk,

‘¿Cómo buscar la evidencia en las fuentes de internet?’

verschenen als stimulans voor het gebruik van Evidence Based

Medicine in Zuid-Amerika. Er is ook een website voor

internationaal onderwijsmateriaal over arbeid en gezondheid

gestart: www.workershealtheducation.org

In 2011 heeft het Coronel Instituut voor Arbeid en

Gezondheid meer dan 200 studenten Geneeskunde in de

juniorco- en in de coschappen getraind om scherper te letten

op de rol van werk bij het ontstaan van ziekten èn de zorg voor

zieken ook te richten op deelnemen aan werk. Dit is gelukt

dankzij de goede samenwerking met de Arbodienst van het

AMC, ArboUnie, Achmea Vitale en HumanCapitalCare

Arbozorg, en anderen zoals sportartsen en zelfstandig

bedrijfsartsen. Ook het 2e jaars keuzeonderwijs ‘Topsport,

dans en muziek als werk’ is weer goed beoordeeld.

Het Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid is ook actief

in de AMC opleiding Medische Informatiekunde en in de

opleiding, bij- en nascholing van bedrijfs- en verzekerings-

artsen bij de Netherlands School of Public & Occupational

Health (NSPOH). Dit laatste gebeurt in de Academische

OpleidingsWerkPlaats (AOWP) voor Arbeid, Maatschappij

en Gezondheid. In 2011 is een driejaarlijkse Topclass

Occupational Health onder verantwoordelijkheid van prof. dr.

Carel Hulshof gestart. Binnen de opleiding voor verzekerings-

artsen is de samenwerking met het Kennis centrum Verzekerings-

geneeskunde AMC-UMCG-UWV-VUmc versterkt.

In 2011, the Coronel Institute of Occupational Health trained

more than 200 medical students in (junior) internships to pay

closer attention to the role of work in the development of

diseases and to also focus patient care on participation in work.

This was possible thanks to the close cooperation with the

AMC Occupational Health and Safety Service, ArboUnie,

Achmea Vitale and HumanCapitalCare, and others such as

sports medicine specialists and independent occupational

physicians. The second-year elective program ‘Top-class

sports, dance and music as a profession’ was once again rated

highly.

The Coronel Institute of Occupational Health also plays an

active role in training students of Medicine and Medical

Informatics at the AMC, and provides training and additional

schooling to occupational and insurance physicians at the

Netherlands School of Public & Occupational Health

(NSPOH). This is done in cooperation with the Academic

Collaborative Training Center (AOWP) for Labor, Society and

Health. A triennial Occupational Health Topclass was launched

in 2011, under the responsibility of prof. Carel Hulshof.

Cooperation with the Research Center for Insurance Medicine

AMC-UMCG-UWV-VUmc within the study program for

insurance company physicians was intensified.

17

education

The Coronel Institute also provides in-company training in

collaboration with organizations such as the Netherlands

Centre for Occupational Diseases. A workshop cycle on the

identification of occupational diseases was given in cooperation

with KLM Health Services.

The teaching staff are responsible for development, coordination

and quality assurance. Dr. Paul Smits showed that second-year

medical students did not rate occupational medicine through

e-learning more positively than the use of books, articles or

guidelines (www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22034545). In

2011, three colleagues earned their Basic Qualification in

Education (BKO), a teaching competence certificate for

lecturers in academic higher education, which is recognized

by the Dutch universities.

Prof. Frank van Dijk’s Spanish book ‘¿Cómo buscar la evidencia en las fuentes de internet?’ was published in 2011 to encourage

the use of Evidence-based Medicine in South America. In

addition, a website for international educational material on

occupational health was launched:

www.workershealtheducation.org

2e jaarstudenten Geneeskunde en enkele docenten van het keuzeonderwijs Topsport, dans en muziek als werk 2010/2011

Second-year medical students and lecturers of the elective program ‘Top-class sports, dance and music as a profession’ 2010/2011

18

Monitoring en signalering van beroepsziekten

Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB)

registreert in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken

en Werkgelegenheid het vóórkomen van beroepsziekten in

Nederland. Bedrijfsartsen en verzekeringsartsen in de arborol

zijn wettelijk verplicht deze te melden aan het NCvB. Het

doel van deze beroepsziekteregistratie is het stimuleren van

preventie van werkgerelateerde aandoeningen, individueel én

collectief. Immers elke beroepsziekte is te vóórkomen. In het

verslagjaar 2011 is met een vragenlijstonderzoek extra aandacht

besteed aan het verkrijgen van inzicht in de factoren die het

melden van beroepsziekten beïnvloeden. Er lijken nu meer

barrières te bestaan dan tien jaar geleden voor een werkende

om een mogelijk werkgerelateerd gezondheidsprobleem voor

te leggen aan een bedrijfsarts. De meldende bedrijfsartsen

blijken vooral intrinsiek gemotiveerd door hun professionele

taakopvatting.

In 2011 zijn 6.989 meldingen van beroepsziekten geregistreerd.

Het merendeel van alle meldingen over 2011 komt uit drie

categorieën beroepsziekten, namelijk: gehooraandoeningen

monitoring en signalering

(40%), aandoeningen van het houding- en bewegingsapparaat

(34%) en psychische aandoeningen (19%). In tabel 1 staan de

tien meest gemelde beroepsziekten van 2011.

In totaal melden 174 bedrijfsartsen via het “Peilstation

Intensief Melden” de door hen gediagnosticeerde beroeps-

ziekten. Daarnaast wordt extra informatie gevraagd over de

aard en omvang van hun werknemerspopulatie. In 2011

zijn via dit peilstation 1472 meldingen van beroepsziekten

geregistreerd, hetgeen een incidentie betekent van 302 (95%

betrouwbaarheidsinterval (BI): 287-318) beroepsziekten per

100.000 werknemersjaren. Tabel 2 geeft een overzicht van

de incidentiecijfers van de beroepsziektemeldingen per

100.000 werknemersjaren per economische hoofdsectie met

het bijbehorende 95% BI over 2011.

Daarnaast wordt veel aandacht besteed aan de ontwikkeling en

verspreiding van registratierichtlijnen en wetenschappelijke

achtergronddocumenten als hulpmiddel voor het diagnosticeren en melden van beroepsziekten. >

18

19

Monitoring and notification of occupational diseases

The Netherlands Center for Occupational Diseases (NCOD)

registers occupational diseases in the Netherlands for the

Ministry of Social Affairs and Employment. Occupational

physicians of occupational health services and insurance

physicians are required by law to report these diseases to the

NCOD. The purpose of registering these occupational diseases

is to stimulate the prevention of work-related disorders,

individually and collectively. After all, every occupational

monitoring and notification

Aandoening Disorder

Aantal meldingen Number of reports

% %

1Lawaaislechthorendheid Noise­induced hearing loss 2758 39,5

2Aanpassingsstoornissen / surmenage Adjustment disorders 713 10,2

3Repetitive strain injury (RSI) van schouder/bovenarm Repetitive strain injury (RSI) to shoulder/upper arm 407 5,8

4Burn out Burnout 307 4,4

5Chronische aspecifieke (lage) rugpijn Chronic non­specific (low) back pain 291 4,2

6Epicondylitis lateralis Epicondylitis lateralis 232 3,3

7Artrose van knie / gonartrose Osteoarthritis of the knee/gonarthrosis 133 1,9

8Repetitive strain injury (RSI) van pols en hand Repetitive strain injury (RSI) to wrist and hand 106 1,5

9Repetitive strain injury (RSI) van elleboog/onderarm Repetitive strain injury (RSI) to elbow/lower arm 104 1,5

10Contactdermatitis / contacteczeem Contact dermatitis/contact eczema 101 1,4

Totaal top 10 Total top 10 5152 73,7

Resterende aandoeningen Other disorders 1837 26,3

Totaal Total 6989 100,0

disease can be prevented. During 2011, a questionnaire was

used to devote extra attention to obtaining insight into the

factors that influence the notification of occupational diseases.

There appear to be more barriers now than there were ten

years ago for employees to put possible occupational health

problems to an occupational physician. The reporting

occupational physicians are intrinsically motivated primarily

by their professional attitude. >

Tabel 1 Top 10 van de beroepsziektemeldingen naar diagnose over 2011 in NederlandTable 1 Top 10 occupational diseases in the Netherlands in 2011, by diagnosis

20

Economische hoofdsectie Economic category

Incidentie per 100.000 werknemersjaren

Incidence per 100,000 employee years

95% BI

95% CI

Bouwnijverheid Construction 2.013 1.831­2.195

Vervoer en opslag Transportation and storage 435 362­508

Landbouw, bosbouw en visserij Agriculture, forestry and fishery 298 164­431

Openbaar bestuur en defensie; verplichte sociale verzekeringen Public administration and defense; mandatory social insurance 284 232­337

Industrie Industry 270 229­311

Onderwijs Education 270 222­318

Exploitatie van en handel in onroerend goed Operation of and trade in real estate 222 84­360

Winning van delfstoffen Extraction of minerals 210 0­622

Distributie van water; afval­ en afvalwaterbeheer en sanering Distribution of water; waste and waste water management and sanitation 188 65­311

Informatie en communicatie Information and communication 184 107­260

Extraterritoriale organisaties en lichamen Extraterritorial organizations and bodies 172 0­411

Menselijke gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening Human healthcare and social services 145 124­167

Kunst, amusement, recreatie Arts, entertainment, recreation 144 50­238

Financiële activiteiten en verzekeringen Financial activities and insurance 141 87­196

Vrije beroepen en wetenschappelijke technische activiteiten Professions and academic technical activities 116 36­196

Groot­ en detailhandel; reparatie van auto’s en motorfietsen Wholesale and retail trade; car and motorcycle repair 88 62­114

Overige diensten Other services 74 38­110

Administratieve en ondersteunende diensten Administrative and supporting services 72 33­111

Verschaffen van accommodatie en maaltijden Provision of accommodation and meals 71 14­128

Productie en distributie van elektriciteit, gas, stoom en gekoelde lucht Production and distribution of electricity, gas, steam and cooled air 33 0­99

Tabel 2 Incidentie beroepsziekten per 100.000 werknemersjaren per economische hoofdsectie over 2011 in Nederland

Table 2 Incidence figures (per 100,000 employee years) of occupational diseases reported in the Netherlands in 2011, by economic category

monitoring en signalering

21

> Monitoring and notification of occupational diseases

In 2011, 6,989 reports of occupational diseases were

registered. The majority of all reports for 2011 were in three

occupational disease categories: hearing disorders (40%),

musculoskeletal disorders (34%) and mental disorders (19%).

Table 1 shows the ten most frequently reported occupational

diseases in 2011.

A total of 174 occupational physicians report occupational

diseases diagnosed by them via an Intensive Notification

Surveillance Project. They are also asked to provide additional

information regarding the nature and size of their employee

populations. In 2011, 1472 reports of occupational diseases

were registered via this surveillance project, corresponding to

an incidence of 302 (95% confidence interval (CI): 287-318)

occupational diseases per 100,000 employee years. Table 2

provides an overview of the incidence figures of occupational

diseases per 100,000 employee years per economic category

and the corresponding 95% CI for 2011.

> Monitoring en signalering van beroepsziekten

De richtlijnen kunnen tevens richting geven aan interventies

en preventieve maatregelen. In 2011 is de website geheel

vernieuwd en aangevuld met Europese ‘information notices’.

Deze information notices zijn samengesteld door experts uit de

Europese Unie. Deze bieden voor blootstelling aan chemische

en fysische factoren aanvullende informatie voor het melden

van beroepsziekten. Dit geldt ook voor beroepsziekten

waarvoor nog geen registratierichtlijnen beschikbaar zijn.

Meer informatie over de monitoring en signalering van

beroepsziekten is te vinden op de website van het NCvB:

www.beroepsziekten.nl. Vragen over beroepsziekten kunt u

stellen via de helpdesk die te vinden is op de website

www.beroepsziekten.nl.

In addition, a great deal of attention is paid to developing and

distributing registration guidelines and scientific background

documents as tools for the diagnosis and reporting of

occupational diseases. The guidelines can also be used with

regard to interventions and preventive measures. In 2011, the

website was completely redesigned and European information

notices were added. These information notices have been

compiled by experts from the European Union. They provide

additional information for the reporting of occupational

diseases related to exposure to chemical and physical factors.

This primarily applies to occupational diseases for which

NCOD registration guidelines are not yet available.

More information on the monitoring and notification of

occupational diseases can be found on the NCOD’s website:

www.occupationaldiseases.nl.

monitoring and notification

22

patiëntenzorg patient care

Polikliniek Mens en Arbeid

People and Work Outpatient Clinic

Binnen de Polikliniek Mens en Arbeid (PMA) worden complexe

vragen op gebied van arbeidsgerelateerde gezondheids-

problemen behandeld. De PMA is een topreferent centrum

binnen het AMC/Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid

en vormt de patientenzorg binnen de afdeling; het is een

van de poliklinieken van het AMC. Door bedrijfsartsen,

verzekeringsartsen, huisartsen, medisch specialisten kunnen

vragen gesteld worden en patienten worden aangemeld;

daarnaast verricht de PMA expertises op verzoek van

verzekeraars of rechtbank. Onderwerpen die binnen de PMA

worden behandeld betreffen verschillende onderwerpen zoals

bijvoorbeeld OrganoPsycho Syndroom (OPS), gehoor-,

cardiologie-, oogheelkunde-, neurologie-, endocrinologie- en

bewegingsapparaatklachten en werk. Expertises gaan vooral

over het houdings- en bewegingsapparaat en arbeidsgebonden

huid aandoeningen. Incidenteel zijn er complexe vraagstukken

over kanker en werk, long aandoeningen en psychische

beroepsziekten.

Kenmerk van de vragen waarmee wordt verwezen is dat zij

een complex karakter hebben en dat de beantwoording

multidisciplinaire samenwerking vereist met inbreng van

arbeidsgeneeskundige en klinische expertise.

De PMA is door de Inspectie Leefomgeving en Transport, Rail

en Wegvervoer, aangewezen als expertisecentrum voor

advisering (aan keurend (bedrijfs)arts)) op gebied van medische

geschikt heidseisen en functionele mogelijkheden voor veilig-

heidstaken van spoorwegpersoneel. De advisering ligt daarbij

met name op gebied van medicijngebruik, problemen met

horen en zien, hartaandoeningen, diabetesvragen en neuro-

logische aandoeningen.

De verwerking van het toenemende aanbod is onderwerp van

evaluatie en vraagt herinrichting van het administratieve en

logistieke proces.

Complex questions concerning work-related health problems

are answered in the People and Work Outpatient Clinic (PMA).

The PMA is a specialist referral care center within the AMC/

Coronel Institute of Occupational Health and forms the patient

care branch of the department; it is one of the AMC’s outpatient

clinics. Occupational physicians, insurance company physicians,

general practitioners and medical specialists can ask questions

and refer patients; the PMA also conducts expertise studies at

the request of insurance companies or courts. Issues addressed

within the PMA concern a variety of subjects such as Organo

Psycho Syndrome (OPS), hearing, cardiology, ophthalmology,

neurology, endocrinology and disorders of the musculoskeletal

system in relation to work. Expertise studies mainly concern

the musculoskeletal system and occupational skin disorders.

Complex questions concerning occupational cancer, pulmonary

disorders and occupational mental disorders occur incidentally.

The questions referred are characterized by the fact that they

are complex in nature and that answering them requires

multidisciplinary cooperation with contributions from

occupational physicians and clinical expertise.

The Netherlands Shipping Inspectorate, Rail and Road

Transport has designated the PMA as a center of expertise

for consultancy (to examining physicians and occupational

physicians) with regard to medical suitability requirements

and functional possibilities for safety tasks of railway staff.

The consultancy focuses primarily on the use of medication,

hearing and eye problems, heart disorders, diabetes questions

and neurological disorders.

Processing of the increasing supply is a subject of evaluation and

requires a reorganization of the administrative and logistics process.

23

De Helpdesk van het NCvB (Nederlands Centrum voor

Beroepsziekten) richt zich met name op het beantwoorden van

vragen van professionals op het gebied van arbeid en gezond-

heid. De Helpdesk van het NCvB is een onderdeel van de

website www.beroepsziekten.nl en de website www.kiza.nl. Naast arbo professionals en medici kunnen bijvoorbeeld ook

beleidsmedewerkers en journalisten met vragen terecht bij

deze helpdesk. Er wordt naar gestreefd om een binnen komende

vraag binnen 2 werkdagen te beantwoorden. Soms is overleg of

literatuuronderzoek nodig. Voor de beroepsziektespecialisten

van het NCvB kan het probleem van de vragensteller een signaal

zijn van een groter achterliggend probleem of een nieuw risico.

In 2011 werden er 675 vragen gesteld aan de Helpdesk van

het NCvB. Ruim de helft van de vragen was afkomstig van

bedrijfsartsen; de andere vragen werden gesteld door arbo-

adviseurs, beleidsmedewerkers, journalisten, werkgevers,

juristen, studenten, huisartsen en medisch specialisten.

kennisverspreiding dissemination of knowledge

Helpdesk NCvB en Arbo Antwoord

NCvB Helpdesk and ArboAntwoord

The Helpdesk of the NCvB (Netherlands Center for

Occupational Diseases) is aimed primarily at answering

the questions of professionals in the field of occupational

health. The NCvB Helpdesk is part of the websites

www.beroepsziekten.nl and www.kiza.nl. As well as occupational

health and safety professionals and doctors, this helpdesk is

also available to policy officials, journalists and others. The aim

is to answer questions within 2 working days of when they are

received. Sometimes consultation or a review of the literature

is required. For the NCvB’s occupational disease specialists, the

questions submitted may be an indication of a larger under-

lying problem or a new risk.

In 2011, the NCvB Helpdesk received 675 questions. More

than half of the questions came from occupational physicians;

the other questions were asked by Occupational Health Service

consultants, policy workers, journalists, employers, lawyers,

students, general practitioners and medical specialists.

Aantal vragen in 2011* Number of questions in 2011*

Kwartaal 1 Quarter 1 201

Kwartaal 2 Quarter 2 162

Kwartaal 3 Quarter 3 144

Kwartaal 4 Quarter 4 168

Totaal Total 675

Vragen door bedrijfsartsen Questions by occupational physicians 365

Vragen door anderen Questions by others310

Vragen over Questions on

Bewegingsapparaat Musculoskeletal disorders 74

Longen en luchtwegen Pulmonary and respiratory disorders

80

Huidaandoeningen Skin disorders 38

Psychische aandoeningen Mental disorders 18

Gehooraandoeningen Hearing disorders 57

Neurologische Neurological disordersaandoeningen

41

Infectieziekten Infectious diseases 130

Kanker Cancer 24

Reproductiestoornissen Reproductive disorders 32

Overige / algemeen Other / general 181

Tabel 3 Helpdeskcijfers in 2011Table 3 Helpdesk figures in 2011

* Het volledige verslag over de Helpdesk is beschikbaar via:

http://www.beroepsziekten.nl/content/jaarverslag-helpdesk-ncvb-2011

* The complete report on the Helpdesk is available at:

http://www.beroepsziekten.nl/content/jaarverslag-helpdesk-ncvb-2011

24

kennisverspreiding

Goed antwoord op gezondheidsvragen: ArboAntwoord

Ongezonde en onveilige werksituaties roepen vaak bezorgd-

heid en vragen op bij werkenden; niet alleen bij werknemers,

maar ook bij werkgevers, zelfstandigen, managers en

preventiemedewerkers. Een goed antwoord op deze vragen kan

bijdragen aan het verbeteren van werkomstandigheden; een

slecht antwoord brengt daarentegen mogelijk risico’s met zich

mee. Uit het promotieonderzoek van Martijn Rhebergen blijkt

onder meer dat werkenden regelmatig vragen hebben over

werk en gezondheid, maar dat ze zelf vaak incomplete of

onjuiste antwoorden geven. Onder meer omdat ze informatie

moeilijk kunnen vinden, selecteren en beoordelen.

Om werkenden te ondersteunen bij het verkrijgen van

kwalitatief goede antwoorden op vragen over werk en gezond-

heid, is daarom een online netwerk van experts gecreëerd:

ArboAntwoord. Via de website www.arboantwoord.com

konden werkenden (werknemers zowel als werkgevers en

preventiemedewerkers) vragen over gezondheid, veiligheid en

werk stellen aan circa 80 geselecteerde en hooggekwalificeerde

experts op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn. In

de onderzoekperiode van twee jaar werden 851 vragen gesteld

door 460 vragenstellers. Verreweg de meeste vraagstellers

vonden ArboAntwoord gebruiksvriendelijk (81%), goed

toegankelijk (75%) en makkelijk te gebruiken (67%). De

vraagstellers beoordeelden de ontvangen informatie en

antwoorden als volledig (69%) en bruikbaar (70%) en bijna

alle vraagstellers gaven aan dat zij de informatie snel genoeg

ontvingen (84%). Veel vraagstellers gaven ook aan dat de

ontvangen informatie en antwoorden impact hadden. Voor

74% van hen vergrootte de informatie hun kennis en inzicht.

Tweederde van hen gaf aan de informatie ook daadwerkelijk

toe te willen passen in de eigen werksituatie. Voor een kwart

van de vraagstellers veranderde de ontvangen informatie

daadwerkelijk iets aan de werksituatie, het functioneren op

het werk of de ervaren werkgerelateerde gezondheid.

Daarnaast is ook gekeken naar de kwaliteit van de antwoorden

ten opzichte van het in de literatuur gevonden bewijs. Hierbij

werden ook de antwoorden in de helpdesk van het NCvB

betrokken. Over het geheel genomen bleek de kwaliteit van de

antwoorden goed: 86-93% van de antwoorden gegeven via

ArboAntwoord en de Helpdesk bleek gedeeltelijke of volledig

in overeenstemming met de beste mogelijke evidence uit de

wetenschap en praktijk. In een onderzoek waarbij werknemers

standaard vragen beantwoordden met informatie verkregen

via ArboAntwoord of bronnen naar eigen keus, bleek dat

de informatie via de experts van ArboAntwoord veel vaker

kwalitatief goed en juist was dan die van andere bronnen.

Samenvattend blijkt uit het proefschrift dat er reden is om

aan te nemen dat werkenden met vragen over gezondheid

en werk meer hulp nodig hebben in het proces van vraag

naar antwoord. Momenteel kiezen veel zorgaanbieders,

kennisinstituten en overheden ervoor om informatie over

veiligheid, gezondheid en welzijn aan te bieden via websites.

Dit onderzoek laat echter zien dat het simpelweg aanbieden

van online informatie, zonder rekening te houden met de

25

Good answers to health-related questions: ArboAntwoord

Unhealthy and unsafe situations at work often raise concerns

among workers; not just employees, but also employers, the

self-employed, managers and prevention workers. A good

answer to these questions can help improve working

conditions; on the other hand, a poor answer can lead to risks.

The doctoral research carried out by Martijn Rhebergen shows

that workers regularly have questions about work and health,

but that they often give incomplete or incorrect answers

themselves. This is partly because they have difficulty finding,

selecting and assessing information.

Therefore, in order to help workers obtain good quality

answers to questions about work and health, an online

network of experts was created: ArboAntwoord. At www.

arboantwoord.com workers (employees, employers and

prevention workers) were able to ask questions about health,

safety and work to some 80 selected and highly qualified

experts in the field of health, safety and welfare. During the

two-year research period, 460 people asked 851 questions. The

vast majority of those who used the site to ask questions found

ArboAntwoord to be user-friendly (81%), easily accessible

(75%) and easy to use (67%). The users rated the information

and answers received as complete (69%) and useful (70%) and

almost all users indicated that they received the information

quickly (84%). Many users also indicated that the information

and answers they received had an impact. For 74% the

information increased their knowledge and understanding.

Two-thirds indicated that they actually wanted to apply the

information to their own situation at work. For one-quarter of

the users the information received actually changed something

about their work situation, their performance at work or their

perceived work-related health.

dissemination of knowledge

The research also examined the quality of the answers

compared to evidence found in the literature. This included the

answers in the NCvB’s helpdesk. Overall, the quality of the

answers was good: 86-93% of the answers provided through

ArboAntwoord and the Helpdesk corresponded fully or

partially with the best possible evidence from science and

practice. In a study in which employees answered standard

questions with information obtained through ArboAntwoord

or from sources of their choice, the information obtained from

the ArboAntwoord’s experts was found to be of a good quality

and correct far more often than that obtained from other

sources.

To summarize, the doctoral thesis shows that there is reason to

assume that workers with questions on health and work need

more help in the process leading them from questions to

answers. Many care providers, knowledge institutes and

government authorities currently choose to provide

information on health, safety and welfare via websites.

However, this research shows that simply providing online

information, without taking into account the barriers

encountered by workers while searching, is insufficient. When

workers can consult highly qualified experts for advice, for

example through an online expert network like

ArboAntwoord, the answers they receive are of a much better

quality. Such advice services have the potential to further

promote safe and healthy working, because the information

and advice provided often has an impact on both the person

asking the question and on his environment.

Goed antwoord op gezondheidsvragen: ArboAntwoord

barrières waar werkenden tegenaan lopen tijdens het zoeken,

onvoldoende is. Wanneer werkenden hoog gekwalificeerde

experts kunnen raadplegen voor advies, bijvoorbeeld via een

online expert netwerk zoals ArboAntwoord, krijgen zij

kwalitatief veel betere antwoorden. Dergelijke adviesdiensten

hebben de potentie om veilig en gezond werk verder te

bevorderen, omdat de geboden informatie en advies vaak

impact heeft op zowel de vragensteller als zijn omgeving.

26

de mensen achter de schermen

Wat houdt een promotietraject in?

What does a PhD study involve?

Een promotietraject houdt in dat een promovendus zich gedurende

vier jaar verdiept in een onderzoeksthema, maar ook wordt geschoold

in veel verschillende methoden van onderzoek en hiermee van

doctorandus (letterlijk: ‘hij/zij die nog doctor worden moet’) tot doctor

promoveert.

In mijn geval betekende het dat ik in april 2007 startte met mijn

werkzaamheden binnen het Coronel Instituut voor Arbeid en

Gezondheid. Vaak start een promotietraject met het uitvoeren van een

systematisch literatuuroverzicht over het onderzoeksthema waar het

promotietraject over gaat. Vervolgens kunnen de inzichten van het

betreffende artikel, de basis zijn van verder onderzoek. Alle onderzoeks­

resultaten worden in artikelen beschreven, die worden gepubliceerd

in internationale tijdschriften zodat dit wereldwijd bekend wordt en

men hier gebruik van kan maken. Binnen ons instituut worden veelal

vragen uit de praktijk op een wetenschappelijk wijze onderzocht,

waardoor ook terugkoppeling naar de praktijk van groot belang is.

Naast de publicaties, dient er van het onderzoek een proefschrift te

verschijnen. Dit ontstaat door aanvullend aan de artikelen een

algemene introductie en discussie te schrijven, waarin het thema

wordt geïntroduceerd en achteraf bevindingen worden bediscussieerd.

Tijdens het promotietraject lever je als promovendus ook bijdragen

A PhD study involves a PhD student spending four years focusing on a

research theme, while being trained in different methods of research,

after which he/she is ‘promoted’ from being a doctorandus (literally

‘he/she who has yet to become a PhD’) to being a PhD.

In my case it meant that I started working at the Coronel Institute of

Occupational Health in April 2007. A PhD study often starts with a

systematic literature review on the research theme of the project. The

insights of the article in question can then form the basis of further

research. All research results are described in articles, which are

published in international journals so that the results are made

available for use worldwide. Within our institute many questions from

the field are investigated in a scientific manner, which means that

feedback to the field is of great importance.

In addition to the publications, a PhD thesis must be produced on the

research. This is done by supplementing the articles with a general

introduction and discussion, in which the theme is introduced and the

findings discussed afterwards. During the PhD study, as a PhD student

you also contribute to conferences in the Netherlands and abroad and

establish contacts with fellow researchers and people in the field.

After the PhD thesis is assessed by an independent reading committee,

the PhD study concludes with the actual defense of the thesis. This is a

day on which thoughts are exchanged with opponents from the

reading committee ‘in an organized manner’, followed by all kinds of

festivities. The greatest reward is, of course, that you can replace your

MSc. title with that of PhD!

27

the people behind the scenes

Van kleine deeltjes, de dingen die voorbij gaan

Small particles, a never ending story?The asbestos problem is far from over. Professor Zielhuis told me

in 1976 about his interviews with widows of mesothelioma patients

in Walcheren. Almost all of the men had been working at a large

shipyard, where a lot of blue asbestos was used as insulation

material. A ban on asbestos came only into effect in 1993 in the

Netherlands and at a EU level in 2005. In 2010, approximately

500 people in the Netherlands died from this fatal asbestos­related

disease.

The subject of Work­related Cancer is something I have followed

throughout my working life. In 1980, Zielhuis and I wrote >

De asbestproblematiek is nog lang niet voorbij. Professor Zielhuis

vertelde me in 1976 over de interviews met weduwes van mesothelioom

patiënten in Walcheren. De mannen hadden bijna allen op de

scheepswerf De Schelde gewerkt, waarbij veel blauwe asbest als

isolatiemateriaal werd verwerkt. Maar pas in 1993 kwam er een

asbestverbod in Nederland, en in Europa in 2005. In 2010 overleden

in Nederland circa 500 mensen door deze fataal aflopende asbest­

gerelateerde aandoening.

Het onderwerp Kanker door Werk heb ik mijn hele arbeidsleven

bijgehouden. In 1980 heb ik hierover samen met Zielhuis >

aan congressen in binnen­ en buitenland en doe je contacten op

met collega onderzoekers en mensen uit de praktijk.

Na de beoordeling van het proefschrift door een onafhankelijke

leescommissie, wordt het promotietraject afgerond met de

daad werkelijke promotie. Dit is een dag waarbij ‘op een geregelde

manier’ van gedachte wordt gewisseld met opponenten uit de

leescommissie, waarna allerlei feestelijkheden volgen. De mooiste

beloning is natuurlijk dat je vervolgens je titel Drs. mag vervangen

voor Dr.!

Voor mij betekende het promotietraject een interessante vier jaar

werken als onderzoeker, onder begeleiding van dr. Judith Sluiter

en prof.dr. Monique Frings­Dresen, met als onderzoeksthema de

bedrijfsgezondheidszorg in zware beroepen. De implementatie van

het preventief medisch onderzoek voor brandweerlieden werd

hierin bestudeerd. Het was een leerzaam traject, waarbij ik in

oktober 2011 promoveerde tot doctor!

Marie-Christine Plat

For me, the PhD study was an interesting four years spent

working as a researcher under the supervision of Judith Sluiter,

PhD and Prof. Monique Frings­Dresen, with the research

theme of occupational healthcare in high­demand jobs.

The implementation of the workers’ health surveillance for

firefighters was studied. It was a very informative project,

after which I was conferred a PhD in October 2011.

Marie-Christine Plat

28

de mensen achter de schermen

> Van kleine deeltjes, de dingen die voorbij gaan

een Caput Selectum in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde

geschreven en daarna op allerlei plekken voorlichting over de risico’s

van blootstelling aan asbest mogen geven. Soms was dat emotioneel

beladen, zoals bij de Rijkswerf in Den Helder, waar ik voorlichting gaf

aan mannen van wie de vader of broer aan asbest overleden was en

die zelf ook een forse blootstelling hadden gehad.

In maart 2012 was er paniek onder de bemanning van een bagger­

schip in de haven van Dubai dat onder de asbestdeeltjes zat, omdat

loodsen van asbestcement op de kade grofstoffelijk werden gesloopt

met ongunstige windrichting. Ik werd gevraagd om ter plekke

voor lichting en counseling aan de ongeruste mannen te geven. Echt

geruststellen kon ik ze niet, maar wel risicocijfers laten zien waaruit

blijkt dat de incidentele blootstelling beduidend minder risico met zich

meebrengt dan bij de echte asbestwerkers.

Ook heb ik een uitnodiging gekregen om voor de Wereldgezondheids­

organisatie (WHO) in Tirana een cursus over asbestgerelateerde

ziektes te geven aan de Arbeidsinspecteurs en gezondheids­

autoriteiten in Albanië. Daarna mag ik in Dresden een discussie leiden

over zin en onzin van screening van asbestwerkers met CT­scans;

heel eervol!

Je vastbijten in een onderwerp en dat niet meer loslaten heeft mijn

leven erg verrijkt. De laatste jaren heb ik me ook in de risico’s van het

werken met nano­deeltjes verdiept. De 65­jaarsgrens heb ik over­

schreden, maar ik werk nog volop met veel plezier en moet strak

plannen om in de zomermaanden de zeiltocht naar Scandinavië te

kunnen maken.

Gert van der Laan, klinisch arbeidsgeneeskundige

> Small particles, a never ending story?

a review in the Netherlands Journal of Medicine (Nederlands

Tijdschrift voor Geneeskunde). Afterwards I was asked to provide

information on the risks of asbestos exposure in all kinds of

workplaces. Sometimes this was emotionally charged, for example

at the Naval Shipyard (Rijkswerf) in Den Helder, where I provided

information to men whose fathers or brothers had died as a result

of asbestos­related disease and who had been exposed to significant

amounts of asbestos themselves.

In March 2012, there was panic among the crew of a dredger in the

port of Dubai, which was covered in asbestos particles after ware­

houses, containing asbestos cement on the quay, were demolished

without proper precautions during unfavorable wind conditions. I was

asked to provide the worried men with information and counseling on

site. Although I was not able to truly reassure them, I showed them

risk statistics which indicated that incidental exposure is clearly

associated with lower risks than those faced by real asbestos workers.

I have also been invited to give a course on asbestos­related diseases

to Labour inspectors and health authorities in Tirana, Albania, on

behalf of the World Health Organization (WHO). Afterwards, I will go

to Dresden to chair a discussion on the pros and cons of screening

asbestos workers by means of CT scans; a real honor!

Grabbing hold of a subject and never letting go has truly enriched my

life. In the last few years, I have also studied the risks of working with

nanoparticles. My 65th birthday has been and gone, but I still very

much enjoy working and will have to manage my schedule carefully in

order to be able to make the sailing trip to Scandinavia in the summer

months.

Gert van der Laan, specialist in occupational medicine

29

the people behind the scenes

Personeelsuitje 2011 Staff outing 2011Na een actieve zeiltocht op het IJmeer en een solex tour tussen de

weilanden was het dit jaar tijd voor een educatiever programma in

de Domstad. De feestcommissie had het Spoorwegmuseum in petto,

waar we een kijkje kregen in andere werelden en tijden. Na ontvangst

in het Maliebaanstation zijn onder andere de Oriënt express, een

mijndorp uit 1800 en het koninklijk rijtuig van Bernhard en Juliana de

revue gepasseerd. In de 19e eeuw was het duidelijk anders gesteld

op het spoor met de arbeidsomstandigheden voor de stokers,

machinisten en remmers. Zo liep de conducteur aan de buitenkant

van de trein over een plank om zo de kaartjes te knippen. Alarm slaan

bij een sein ging via een touw met een grote bel. Waar machines nu

het werk doen, ging het destijds om noeste arbeid.

Omdat samen met het natte weer ook de speurtocht in het water viel,

trokken we verder naar de gemoedelijke sferen van de Utrechtse

werfkelders. Hier zorgde de steengrill voor hoge temperaturen en

hebben we gezellig gedineerd met deze bijzondere groep collega’s!

Following an active sailing trip on the IJmeer and a Solex tour among

the farmland, this year it was time for a more educational program in

Utrecht. The organizing committee had the Railway Museum in store

for us, where we caught a glimpse of different worlds and different

eras. After being welcomed at Maliebaan Station, we viewed the

exhibits, including the Orient Express, a mining village from 1800 and

the royal carriage of Bernhard and Juliana. Things were clearly very

different on the railways in the 19th century in terms of the working

conditions for the firemen, engineers and brakemen. The conductor

walked on a board along the outside of the train to punch the tickets.

The alarm was raised by ringing a large bell with a rope. What

machines do for us today used to require hard manual labor.

Because the treasure hunt was a washout along with the wet weather,

we moved on to the cozy atmosphere of Utrecht’s wharf cellars where

the stone grill provided higher temperatures and we enjoyed dining

with this special group of colleagues!

30

publicaties

Proefschrift

Thesis

Joosen Margot CW: Vocational rehabilitation of patients with prolonged fatigue. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid. Universiteit van AmsterdamPromotor: Frings-Dresen MHW. Copromotor: Sluiter JK. 2011.

Plat Marie Christine J: Occupational health care in high demand jobs: the usefulness of job specific workers’ health surveillance for fire workers. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid. Universiteit van AmsterdamPromotor: Frings-Dresen MHW. Copromor: Sluiter JK. 2011.

Nationaal

National

Bakker Jan, Sorgdrager Bas: Berichten uit het NCVB: Arbeidsdermatologische aanpak in kantoren. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(6), 2011, p.281-283.

Dijk Jaap van: Richtlijnen: De multi-disciplinaire richtlijn Hartrevalidatie 2011. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekerings-geneeskunde 19(9), 2011, p.410-415.

Dijk Peter van, Beukering Monique van, Goessens Bart, Pal Teake: Voor de praktijk: Veneuze trombo embolieën en vliegreizen: betekenis voor de bedrijfsarts. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(8), 2011, p.357-360.

Holland Berry van, Frings-Dresen Monique HW, Sluiter Judith K: Risicofactoren, gezondheidsgedrag en gezondheidsklachten van medisch studenten. Rapportage basismeting Erasmus MC. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezond-heid, AMC/UvA, 2011. (Coronel rapport-nummer; 11-08).

Holland Berry van, Frings-Dresen Monique HW, Sluiter Judith K: Risicofactoren, gezondheidsgedrag en gezondheidsklachten van medisch studenten. Rapportage basismeting AMC. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid AMC/UvA, 2011. (Coronel rapportnummer; 11-09).

Holland Berry van, Frings-Dresen Monique HW, Sluiter Judith K: Risicofactoren, gezondheidsgedrag en gezondheidsklachten van medisch studenten. Rapportage basismeting UMC Maastricht. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC/UvA, 2011. (Coronel rapportnummer; 11-10).

Holland Berry van, Molen Henk van der, Frings-Dresen Monique: Campagne fysieke belasting in de bouw. Basismeting beïnvloeding en gevolgen fysieke belasting. Mei 2011. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezond-heid AMC/UvA, 2011. (Coronel rapport-nummer; 11-04). ISBN 9789490943134.

Hulshof Carel TJ, Sluiter Judith K: Algemene vragenlijsten zijn bij de aan-stellingskeuring niet toegestaan.Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(4), 2011, p.164-167.

Jong M de, Pal T: Een leerkracht met stem-problemen. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(5), 2011, p.209-212.

Joosen MCW, Frings-Dresen MHW, Sluiter JK: Wanneer is re integratie duurzaam? Een expert visie. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC/UvA, 2011. (Coronel rapportnummer; 11-03).

Kuijer Paul, Molen Henk van der, Frings-Dresen Monique: NVBF: Beroepsziekte registratierichtlijnen als signaal voor ‘te zwaar werk’. Fysiopraxis 2, 2011, p.40-42.

Kuijer Paul, Dieën Jaap van, Molen Henk van der, Frings-Dresen Monique: Preventie van lage rugklachten: alleen urenbeperking lijkt onvoldoende. Tijdschrift voor Bedrijfs- en verzekeringsgeneeskunde 19(10), 2011, p.478-479.

Kuijer PPaulFM, Frings-Dresen Monique HW: FCE en werkgeschiktheid: is de meet-kwaliteit voldoende voor gebruik in de praktijk? Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(4), 2011, p.168-170.

Laan Gert van der: Meer integreren, minder inspecteren. ARBO: Vakblad voor Arbeids-omstandigheden 5, 2011.

31

publications

Laan G van der: Beroepsziekten. In: Koenders H. (red.): Handboek voor de arbo en milieu- coördinator. Alphen aan de Rijn: Kluwer bv, 2004, p. VI 1710 1-VI 1710 22.

Laan G van der: Beroepsziekten: kanker en beroep In: Koenders H. (red.): Handboek voor de arbo en milieucoördinator. Alphen aan de Rijn: Kluwer bv, 2004. p.VI 1725 1-VI 1725 12.

Laan G van der: Boekbespreking. Triomf en tragie / M Schaapman en M Schooneveldt. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekerings-geneeskunde 19(3), 2011, p.138.

Laan G van der: Een beslisboom voor long-kanker als beroepsziekte? Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(4), 2011, p.184.

Laan G van der: OPS de wereld uit? Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekerings-geneeskunde 19(8), 2011, p.377-378.

Laan G van der: Referaat. Dieseluitlaat en longkanker. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(5), 2011, p. 227.

Maas Jaap, Heimeriks Karin, Bouwmans Juan: Lessen van de Mexicaanse griep. ARBO: Vakblad voor Arbeids-omstandigheden 5, 2011, p.26-28.

Maas Jaap: Voor de praktijk: Sluit hiv uit, niet de werknemer met hiv. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde, 19(9), 2011, p. 396-397.

Maas Jaap, Heimeriks Karin, van Dijk Christa: Arbeidsveiligheid crèche en basis-school ondermaats. Kinderziekten. Organisaties in de kinderopvang en het basisonderwijs hebben onvoldoende oog voor de arbeids-gebonden risico’s waaraan hun personeel bloot staat. Daar is ook weinig over geregeld. ARBO: Vakblad voor Arbeids-omstandigheden 7(8), 2011, p.28-29.

Meide H van der, Frings-Dresen MHW,

Sluiter JK: Over re integratie: ervaringen

van professionals en Marokkaanse en Turkse

werknemers. Tijdschrift voor Bedrijfs- en

Verzekeringsgeneeskunde 19(3), 2011,

p.104-110.

Molen Henk van der, Spreeuwers Dick, Smits Paul, Kuijer Paul, Groene Gerda de, Bakker Jan, Pal Teake, Sorgdrager Bas, Laan Gert van der , Stinis Harry , Maas Jaap, Brand Teus: Beroepsziekten in cijfers 2011. [Rapport] Amsterdam: Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid AMC/UvA, 2011, ISBN 978 94 910 4303 1.

Nieuwenhuijsen Karen: Berichten uit het NCvB: Werkgebonden psychische aan-doeningen, van herkennen naar voorkómen. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekerings-geneeskunde 19(1), 2011, p.39-40.

Pal Teake: Berichten uit het NCVB: Onregel-matige diensten: Helpdeskvragen en beroeps-ziektemeldingen bij het NCvB. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(10), 2011, p.452-453.

Pal Teake: Proefschriftbespreking: Frits van Rooy; An interdisciplinary approach to occupational respiratory disorders. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(2), 2011, p.83-84.

Pal Teake: Voor de praktijk: Bedrijfsarts en ploegendienst. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(10), 2011, p.446-451.

Pal T: Referaat. Verhoogd risico op hart en vaatziekten bij lassers door lasrook. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(5), 2011, p.231-232.

Plat Marie Christine: Samenvatting

proefschrift: Occupational health care in high

demand jobs: The usefulness of job specific

workers’ health surveillance for fire fighters.

Tijdschrift voor Toegepaste Arbowetenschap

24(4), 2011, p.144-147.

Sluiter JK, Frings-Dresen MHW: Dossier: Vermoeidheid in de arbeidssituatie. Herstel als maat voor werkvermogen? Tijdschrift voor Ergonomie 2(2), 2011, p.21-27.

Sluiter JK, Hulshof CTJ: Onderscheid op grond van fysieke belastbaarheid voor de arbeid. Forder CJ (red.): Oordelen Bundel 2010. Nijmegen: Wolf Legal Publishers, 2011. ISBN 9789058506689. p.325-333.

Sluiter JK, Plat MJ, Frings-Dresen MHW: NVBR: Aanstellingskeuring voor respressief brandweerpersoneel. [Rapport] Amsterdam: Coronel Instituut voor Arbeid en Gezond-heid, AMC/UVA, 2011, (Coronel rapport-nummer; 11-01).

Sluiter JK, Plat MJ, Frings-Dresen MHW: NVBR: PPMO (periodiek preventief medisch onderzoek) voor repressief brandweer-personeel. [Rapport] Amsterdam: Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC/UvA, 2011, (Coronel rapportnummer; 11-02).

Sluiter Judith, Hulshof Carel: Van het kenniscentrum medische keuringen in arbeid (KMKA): Beroepsspecifiek PMO en aan-stellingskeuring voor rijdend personeel in de ambulancesector ingesteld. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(6), 2011, p.245-248.

Smits P: Berichten uit het NCvB. Referaat. Elke beroepsziekte is te voorkomen!: Peilstation Intensief Melden succesvol. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(5), 2011, p.234-235.

32

publicaties

Snels Ingrid, Sorgdrager Bas: Interviewmet Han Anema: Arts voor Arbeid en Gezondheid: dokter onder de dokters?! Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekerings-geneeskunde 19(4), 2011, p.177-179.

Sorgdrager Bas: Proefschriftbespreking: Tilja van den Berg; The role of work ability and health on sustaining employability. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(2), 2011, p.82-83.

Sorgdrager Bas: Voor de praktijk: Screenen op slaapapneu bij vrachtwagenchaffeurs: een dilemma? Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(8), 2011, p.347-351.

Sorgdrager Bas, Snels Ingrid: Interview met Haije Wind: verzekeringskunde moet dynamischer. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(2), 2011, p.79-81.

Sorgdrager B: Berichten uit het NCvB. Beroepsziekten door slechthorendheid. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekerings-geneeskunde 19(3), 2011, p.137-138.

Sorgdrager B: Muntendam symposium over academisering van verzekeringsgeneeskunde. Professor Anema: ‘Zet participatie in de artseneed’. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(2), 2011, p.86-87.

Sorgdrager B: Opinie: Whiplash: erkenning is gezond. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekerings geneeskunde 19(7), 2011, p.302-303.

Sorgdrager B, Visser R, Molen H van der, Frings-Dresen M: Berichten uit het NCvB. Registratierichtlijnen van beroepsziekten als middel voor preventie. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(2), 2011, p.88-89.

Stinis Harry: Berichten uit het NCVB: Leerzame infectieuze feiten. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(7), 2011, p.327-328.

Varekamp Inge: Boekbespreking: Two caravans. Marina Lewycka. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(1), 2011, p. 6.

Velzen Judith van, Bennekom Coen van, Boskamp Jacqueline, Meekel Jony: Arbeidsgerelateerde revalidatie: arbeid als onderdeel van de vroege revalidatie van mensen met niet aangeboren hersenletsel. Wijk aan Zee: Heliomare, 2011, 94p. ISBN 978 90 817787 0 1.

Visser Rienk, Molen Henk F van der, Frings-Dresen Monique HW: Gebruik van registratierichtlijnen door bedrijfsartsen. [Rapport] Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC/UvA, 2011, (Coronel rapportnummer; 11-07).

Visser Steven, van Holland Berry, Van der Molen Henk, Kuijer Paul, Frings-Dresen Monique: Eindrapportage: Arbeidsbelasting en gezondheidsklachten bij vloerenleggers van zandcementdekvloeren en gietdekvloeren. [Rapport] Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC/UvA, 2011, (Coronel rapportnummer; 11-06).

Weel A, Hulshof C: Strijdige regelgeving bij medische keuringen. 2. Commentaar. Gezamenlijke aanpak is nodig. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 19(6), 2011, p.265-266.

Internationaal

International

Barresi Caterina, Stremnitzer Caroline, Mlitz Veronika, Kezic Sanja, Kammeyer Arthur, Ghannadan Minoo, Posa Markaryan Katja, Selden Clare, Tschachler Erwin, Eckhart Leopold: Increased Sensitivity of Histidinemic Mice to UVB Radiation Suggests a Crucial Role of Endogenous Urocanic Acid in Photoprotection. Journal of Investigative Dermatology 131(1), 2011, p.188-194.

Berg Dijkmeijer Marleen L van den, Frings-Dresen Monique HW, Sluiter Judith K: Risks and health effects in operating room personnel. Work A Journal of Prevention Assessment & Rehabilitation 39(3), 2011, p.331-344.

Blok Sebastiaan, Gouttebarge Vincent, Slebus Frans G, Sluiter Judith K, Frings-Dresen Monique HW: Facilitators and barriers in the use of a checklist by insurance physicians during work ability assessments in depressive disorder. Safety and Health at Work 2(2), 2011, p.328-335.

Bockting Claudi LH, Kok Gemma D, Kamp Lillian van der, Smit Filip, Valen Evelien van, Schoevers Robert, Marwijk Harm van, Cuijpers Pim, Riper Heleen, Dekker Jack, Beck Aaron T: Disrupting the rhythm of depression using Mobile Cognitive Therapy for recurrent depression: randomized controlled trial design and protocol. BMC Psychiatry 11, 2011, p.12.

Boer AGEM de, Bruinvels DJ, Tytgat KMAJ, Schoorlemmer A, Klinkenbijl JHG, Frings-Dresen MHW: Employment status and work related problems of gastro-intestinal cancer patients at diagnosis: a cross sectional study. BMJ Open 1(2), 2011, p.e000190.

Boer Angela GEM de, Taskila Taina, Tamminga Sietske J, Frings-Dresen Monique HW, Feuerstein Michael, Verbeek Jos H: Interventions to enhance return to work for cancer patients. Cochrane Database of Systematic Reviews 2011(2), 2011, p.CD007569.

33

publications

Boschman Julitta S, Molen Henk F van der, Sluiter Judith K, Frings-Dresen Monique HW: Occupational Demands and Health Effects for Bricklayers and Construction Supervisors: A Systematic Review. American Journal of Industrial Medicine 54(1), 2011, p. 55-77.

Boschman Julitta S, Molen Henk F van der, Duivenbooden Cor van, Sluiter Judith K, Frings-Dresen Monique HW: A trial of a job specific workers’ health surveillance program for construction workers: study protocol. BMC Public Health 11(1), 2011, p.743.

Burdorf A, Brand T, Jaddoe VW, Hofman A, Mackenbach JP, Steegers EAP: The effects of work related maternal risk factors on time to pregnancy, preterm birth and birth weight: the Generation R Study. Occupational and Environmental Medicine 68(3), 2011, p.197-204.

Colkesen EB, Kraaijenhagen RA, Frings-Dresen MHW, Sluiter JK, Kalken CK van, Tijssen JGP, Peters RJG: Participation in a workplace web based health risk assessment program. Occupational Medicine Oxford 61(8), 2011, p.586-589.

Dekkers Sánchez Patricia M, Wind Haije, Sluiter Judith K, Frings-Dresen Monique HW: What promotes sustained return to work of employees on long term sick leave? Perspectives of vocational rehabilitation professionals. Scandinavian Journal of Work Environment & Health 37(6), 2011, p.481-493.

Dijk FJH van: ¿Cómo buscar la evidencia en las fuentes de internet? Amsterdam, 2011, ISBN 978 94 91043 02 4.

Elbers Nieke A, Akkermans Arno J, Cuijpers Pim, Bruinvels David J: Empowerment of personal injury victims through the internet: design of a randomized controlled trial. Trials 12, 2011, p.29.

Gärtner Fania R, Ketelaar Sarah M, Smeets Odile, Bolier Linda, Fischer Eva, Dijk Frank JH van, Nieuwenhuijsen Karen, Sluiter Judith K: The Mental Vitality @ Work study: design of a randomized controlled trial on the effect of a workers’ health surveillance mental module for nurses and allied health professionals. BMC Public Health 11(1), 2011, p.290.

Gärtner Fania R, Nieuwenhuijsen Karen, Dijk Frank JH van, Sluiter Judith K: Psychometric Properties of the Nurses Work Functioning Questionnaire (NWFQ). Plos ONE 6(11), 2011, p.e26565.

Groene Gerda J de, Pal Teake M, Beach Jeremy, Tarlo Susan M, Spreeuwers Dick, Frings-Dresen Monique HW, Mattioli Stefano, Verbeek Jos H: Workplace inter-ventions for treatment of occupational asthma. Cochrane Database of Systematic Reviews 2011(5), 2011, p.CD006308.

Haafkens Joke A, Kopnina Helen, Meerman Martha GM, Dijk Frank JH van: Facilitating job retention for chronically ill employees: perspectives of line managers and human resource managers. BMC Health Services Research 11(1), 2011, p.104.

Hopman CE, Riphagen Dalhuisen J, Looijmans van den Akker I, Frijstein G, Geest Blankert ADJ van der, Danhof Pont MB, Jager HJ de, Bos AA, Smeets E, Vries MJT de, Gallee PMM, Lenderink AF, Hak E: Determination of factors required to increase uptake of influenza vaccination among hospital based healthcare workers. Journal of Hospital Infection 77(4), 2011, p.327-331.

Hoste Esther, Kemperman Patrick, Devos Michael, Denecker Geertrui, Kezic Sanja, Yau Nico, Gilbert Barbara, Lippens Saskia, Groote Philippe de, Roelandt Ria, Damme Petra van, Gevaert Kris, Presland Richard B, Takahara Hidenari, Puppels Gerwin, Caspers Peter, Vandenabeele Peter, Declercq Wim: Caspase 14 is required for filaggrin degradation to natural moisturizing factors in the skin. Journal of Investigative Dermatology 131(11), 2011, p.2233-2241.

Jakasa Ivone, Koster Ellen S, Calkoen F, McLean WH Irwin, Campbell Linda E, Bos Jan D, Verberk Maarten M, Kezic Sanja: Skin Barrier Function in Healthy Subjects and Patients with Atopic Dermatitis in Relation to Filaggrin Loss of Function Mutations. Journal of Investigative Dermatology 131(2), 2011, p.540-542.

Janssens Michelle, Smeden Jeroen van, Gooris Gert S, Bras Wim, Portale Guiseppe, Caspers Peter J, Vreeken Rob J, Kezic Sanja, Lavrijsen Adriana PM, Bouwstra Joke A: Lamellar lipid organization and ceramide composition in the stratum corneum of patients with atopic eczema. Journal of Investigative Dermatology 131(10), 2011, p.2136-2138.

Joosen Margot CW, Frings-Dresen Monique HW, Sluiter Judith K: Work related limitations and return to work experiences in prolonged fatigue: workers’ perspectives before and after vocational treatment. Disability and Rehabilitation 33(23 24), 2011, p.2166-2178.

Joosen Margot, Frings-Dresen Monique, Sluiter Judith: Process and outcome evaluation of vocational rehabilitation inter- ventions in patients with prolonged fatigue complaints. International Journal of Behavioral Medicine 18(2), 2011, p.160-171.

34

publicaties

Joosen MCW, Frings-Dresen MHW, Sluiter JK: Erratum to: Process and Outcome Evaluation of Vocational Rehabilitation Interventions in Patients with Prolonged Fatigue Complaints. International Journal of Behavioral Medicine 18(2), 2011, p.172.

Katen Kim ten, Beelen Anita, Nollet Frans, Frings-Dresen Monique HW, Sluiter Judith K: Overcoming barriers to work participation for patients with postpoliomyelitis syndrome. Disability and Rehabilitation 33(6), 2011, p.522-529.

Kezic Sanja, Rustemeyer Thomas: Report on the effect of “Derma Shield” cream for skin barrier and inflammatory response. [Rapport] Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC/UvA, 2011. (Coronel rapportnummer; 11-05).

Kezic S: Genetic susceptibility to occupational contact dermatitis. International Journal of Immunopathology and Pharmacology 24(1 Suppl), 2011, p.73S-78S.

Kezic S, O’Regan GM, Yau N, Sandilands A, Chen H, Campbell LE, Kroboth K, Watson R, Rowland M, McLean WH Irwin, Irvine AD: Levels of filaggrin degradation products are influenced by both filaggrin genotype and atopic dermatitis severity. Allergy 66(7), 2011, p.934-940.

Kok Rob, Hoving Jan L, Verbeek Jos, Schaafsma Frederieke G, Dijk Frank JH van: Integrating evidence in disability evaluation by social insurance physicians. Scandinavian Journal of Work Environment & Health 37(6), 2011, p.494-501.

Kuijer PPaul FM, Frings-Dresen Monique HW, Gouttebarge Vincent, Dieën Jaap H van, Beek Allard J van der, Burdorf Alex: Low back pain: we cannot afford ignoring work. Spine Journal 11(2), 2011, p.164-168.

Laan Gert van der: Tracing New Occupational Diseases in Nano Workers. Journal of Biomedical Nanotechnology 7(1), 2011, p.18.

Meer Marrit van der, Hoving Jan L, Vermeulen Marjolein IM, Herenius Marieke MJ, Tak Paul P, Sluiter Judith K, Frings-Dresen Monique HW: Experiences and needs for work participation in employees with rheumatoid arthritis treated with anti tumour necrosis factor therapy. Disability and Rehabilitation 33(25 26), 2011, p.2587-2595.

Molen Henk F van der, Kunst Martin, Kuijer PPaul FM, Frings-Dresen Monique HW: Evaluation of the effect of a paver’s trolley on productivity, task demands, work-load and local discomfort. International Journal of Industrial Ergonomics 41(1), 2011, p.59-63.

Molen Henk F van der, Zwinderman Koos AH, Sluiter Judith K, Frings-Dresen Monique HW: Better effect of the use of a needle safety device in combination with an interactive workshop to prevent needle stick injuries. Safety Science 49(8 9), 2011, p.1180-1186. Noordik Erik, Nieuwenhuijsen Karen, Varekamp Inge, Klink Jac J van der, Dijk Frank J van: Exploring the return to work process for workers partially returned to work and partially on long term sick leave due to common mental disorders: a qualitative study. Disability and Rehabilitation 33(17 18), 2011, p.1625-1635.

Oude Hengel Karen M, Blatter Birgitte M, Molen Henk F van der, Joling Catelijne I, Proper Karin I, Bongers Paulien M, Beek Allard J van der: Meeting the Challenges of Implementing an Intervention to Promote Work Ability and Health Related Quality of Life at Construction Worksites A Process Evaluation. Journal of Occupational and Environmental Medicine 53(12), 2011, p.1483-1491.

Oude Hengel Karen M, Visser Bart, Sluiter Judith K: The prevalence and incidence of musculoskeletal symptoms among hospital physicians: a systematic review. International Archives of Occupational and Environmental Health 84(2), 2011, p.115-119.

Plat Marie Christine J, Frings-Dresen Monique HW, Sluiter Judith K: Feasibility and acceptability of workers’ health surveillance for fire fighters. Safety and Health at Work 2(2), 2011, p.218-228.

Plat MJ, Frings-Dresen MHW, Sluiter JK: A systematic review of job specific workers’ health surveillance activities for fire fighting, ambulance, police and military personnel. International Archives of Occupational and Environmental Health 84(8), 2011, p.839-857.

Rhebergen Martijn DF, Lenderink Annet F, Dijk Frank JH van, Hulshof Carel TJ: An online expert network for high quality information on occupational safety and health: cross sectional study of user satisfaction and impact. BMC Medical Informatics and Decision Making 11(1), 2011, p.72.

Roelofs Jeffrey, Breukelen Gerard van, Sluiter Judith, Frings-Dresen Monique HW, Goossens Mariëlle, Thibault Pascal, Boersma Katja, Vlaeyen Johan WS: Norming of the Tampa Scale for Kinesiophobia across pain diagnoses and various countries. Pain 152(5), 2011, p.1090-1095.

Sartorelli P, Kezic S, Larese Filon F, John SM: Prevention of occupational dermatitis. International Journal of Immunopathology and Pharmacology 24(1 Suppl), 2011, p.89S-93S.

Sluiter JK, Plat MJ, Frings-Dresen MHW: Prevention of work stress related health complaints in fire fighters. Langan Fox J, Cooper C (red.): Handbook of Stress in the Occupations. Elgar Publishing, 2011. ISBN 100857931148. p.221.

35

publications

Spreeuwers D, Boer AGEM de, Verbeek JHAM, Beurden MM van, Wilde NS de, Braam I, Willemse Y, Pal TM, Dijk FJH van: Work related upper extremity disorders: one year follow up in an occupational diseases registry. International Archives of Occupational and Environmental Health 84(7), 2011, p.789-796.

Stevens Richard G, Hansen Johnni, Costa Giovanni, Haus Erhard, Kauppinen Timo, Aronson Kristan J, Castaño Vinyals Gemma, Davis Scott, Frings-Dresen Monique HW, Fritschi Lin, Kogevinas Manolis, Kogi Kazutaka, Lie Jenny Anne, Lowden Arne, Peplonska Beata, Pesch Beate, Pukkala Eero, Schernhammer Eva, Travis Ruth C, Vermeulen Roel, Zheng Tongzhang, Cogliano Vincent, Straif Kurt: Considerations of circadian impact for defining ‘shift work’ in cancer studies: IARC Working Group Report. Occupational and Environmental Medicine 68(2), 2011, p.154-162.

Taskila T, Boer AGEM de, Dijk FJH van, Verbeek JHAM: Fatigue and its correlates in cancer patients who had returned to work a cohort study. Psycho Oncology 20(11), 2011, p.1236-1241.

Worp H van der, Zwerver J, Kuijer PPFM, Frings-Dresen MHW, Akker Scheek I van den: The impact of physically demanding work of basketball and volleyball players on the risk for patellar tendinopathy and on work limitations. Journal of Back and Musculoskeletal Rehabilitation 24(1), 2011, p.49-55. Varekamp Inge, Krol Boudien, Dijk Frank JH van: Empowering employees with chronic diseases: process evaluation of an intervention aimed at job retention. International Archives of Occupational and Environmental Health 84(1), 2011, p.35-43.

Varekamp Inge, Verbeek Jos H, Boer Angela de, Dijk Frank JH van: Effect of job maintenance training program for employees with chronic disease a randomized controlled trial on self efficacy, job satisfaction, and fatigue. Scandinavian Journal of Work Environment & Health 37(4), 2011, p.288-297.

Veer Tjeerd van der, Frings-Dresen Monique HW, Sluiter Judith K: Health Behaviors, Care Needs and Attitudes towards Self Prescription: A Cross Sectional Survey among Dutch Medical Students. Plos One 6(11), 2011, p.e28038.

Velzen Judith M van, Bennekom Coen AM van, Dormolen Max van, Sluiter Judith K, Frings-Dresen Monique HW: Factors influencing return to work experienced by people with acquired brain injury: a qualitative research study. Disability and Rehabilitation 33(23 24), 2011, p.2237-2246.

Verbeek Jos H, Martimo Kari Pekka, Karppinen Jaro, Kuijer PPaul FM, Viikari Juntura Eira, Takala Esa Pekka: Manual material handling advice and assistive devices for preventing and treating back pain in workers. Cochrane Database of Systematic Reviews 2011(6), 2011, p.CD005958.

Verweij Lisanne M, Proper Karin I, Hulshof Carel TJ, Mechelen Willem van: Process Evaluation of an Occupational Health Guideline Aimed at Preventing Weight Gain Among Employees. Journal of Occupational and Environmental Medicine 53(7), 2011, p.722-729.

Visser Ieke, Wekking Elizabeth M, Boer Angela GEM de, Joode Elisabeth A de, Hout Moniek SE van, Dorsselaer Saskia van, Ruhé Henricus G, Huijser Jochanan, Laan Gert van der, Dijk Frank JH van, Schene Aart H: Prevalence of psychiatric disorders in patients with chronic solvent induced encephalopathy (CSE). Neurotoxicology 32(6), 2011, p.916-922.

Visser Maaike J, Behroozy Ali, Verberk Maarten M, Semple Sean, Kezic Sanja: Quantification of wet work exposure in nurses using a newly developed wet work exposure monitor. Annals of Occupational Hygiene 55(7), 2011, p.810-816.

Zoer I, Ruitenburg MM, Botje D, Frings-Dresen MHW, Sluiter JK: The associations between psychosocial workload and mental health complaints in different age groups. ERGONOMICS 54(10), 2011, p.943-952.