Upload
hlima-ralte
View
293
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
7/31/2019 Issue : June 2012
1/32
Kohhran Beng June, 2012
June, 2012 hian Kohhran Bengcopy 10,000 chhut a ni
A chhnga thu awmte
Thla Tina Tel thn
Kan Rilru @ Tinghet rawh
-Upa LT.Hrangchhuana 3
@ Ramthim Adi SundaySchool - C.Pachhunga 9
@ I Thlarau chan ringhlelngam rawh
- T. Ngurmuani 13
@ Letter to Editor -Upa R.Lalhmangaiha 17
@ Van Zaipawl phuahtu K.PAPUIA chanchin
- Upa KL Buala 19
@ Pathian thilsiam dangtehumhalh
- Rev.C.Lalrochama 24
Editorial - 2
Tunhnai Khawvel - 6
Zawhna leh Chhanna -16
SUNNATE - 28Upa C.Lalrawngbawla
Upa H.Khawnghinga
Upa C. Lalsawma
Upa CL.Rinliana
@
Hriselna te, hlimna te leh
hausakna te hi kan rilru
put dana innghat vek an ni.- Marian Ramsay
@
Mi tam tak beidawng leh
tluchhia ka lo hmu ve tawh
a. A tam ber chu khawvelin
a tihchhiat ni lovin,
anmahni rilru putzia dik
loh avanga chutiang din-hmuna ding chu an ni tlat
zel. - Godfrey Winn
@
Tun lai huna thil
hmuhchhuah ropui ber
pakhat chu Mihring hiana ngaihtuah dan thlakin a
nun a tidanglam vek thei
tih hi a ni.- William James
7/31/2019 Issue : June 2012
2/32
Kohhran Beng2
Editorial:
SOUVENIRTun hnai kum eng emaw ti lai a\ang khan Kohhran leh Pawl
hrang hrangin pian champha phak lawm kan intih-hmuh hle
a; hmasawnna chi khatah a ngaih theih awm e. Kan lawm
dan chu inchen vek hlawm lo mah se, a tlangpui thuin
Souvenir lehkhabu buatsaih hi kan intihhmuh hle. Hei hi tun
\um Editorial-ah chuan i ngaihtuahho teh ang u.
Thawka phita Jubilee lawm nazawngin Souvenir atan
lehkhabu buatsaih kan tinzawn ringawt zel hlawm hi chungaihtuah chian a \ha mang e. Lehkhabu meuh siam tur chuan
a chhungah a Jubilee kan lawm chhan ber chanchin chipchiar
bakah mi dang tu tu emaw a\angin thuziak kan beisei a. Chu
chu bu eng emaw zat chhut a lo ngai a, sum tam tak a ngai.
Phek khat lekah hian Souvenir kan buatsaihna kawnga hma
kan sawn theih dan tur rawtna leh ngaihtuah tihian in sawrbing
teh ang.1. Jubilee hriat rengna atan hian lehkhabu ni kher lo Souvenir
dang hautak lo deuhin buatsaih dan kan zawn a \ha lo maw?
2. Lehkhabu kan buatsaih anih chuan Jubilee laia report
ziaktuin kum khat chhung ringawt report ziak lovin Jubilee
kum chhung report tawikim deuh ziak a \ha.
3. Thuziak tura kan sawmte hi ziak hah man kan pe em? Pe
ila, pe suh ila, an ziak hah man phu tawkin a copy kan titamem? Copy zahnih khat lek chhut hi an thiamna, ngaihtuahna
leh hun sen nen a inman meuh em? Mi hla phuah sa, saa zai
mai maite sum kan pe \awk \awka, ngaihtuahna tam tak
nena thuziaktute hi p>k an phu z^wk mah em?
Heng zawng zawng rilrua vawng reng chungin Jubilee
Souvenir hi i buatsaih \hin ang u.
7/31/2019 Issue : June 2012
3/32
June 2012 3
TINGHET RAWH- Upa LT. Hrangchhuana
Kumin 2012 March thla Kohhran Beng chhuaka KaBeramte chawm rawh tih thupui hmanga Rev. ZD. Rodingliana,Aizawl Luangmual Bialtu Pator-in thu a rawn ziah ka chhiar atangkhan rilru leh ngaihtuahnaa lo awm ve reng \hin auchhuahpui turinphurna thar min siam sak a, chuvangin he thu hi kan ziak ve tangawt a ni.
Tinghet rawh:I puan in hmun chu zauhrawh, i awmna puan in
chungte chu kai pharh rawh,
ren suh i hruite tisei zel la, i
kaih marna khente chu
tinghet rawh (Isaia 54:2).BCM hian kan puan in hmunkan zauh va, a chungte kan kaihpharh a, a hruite kan tihsei zel a,Mizoram chhim leh hmar, chhakleh thlangah kan lo inz^rpharh veta. A kaih marna khen tihnghehchu tu mawh nge ni ang le?
A bikin Mizoram hmar lamAizawl Area-ah pawh thingtlangkhaw tam zawka BaptistKohhran member te hi, mem-berte chauh pawh ni lovinhruaitu, Upa leh Rawngbawltutengei ngei pawh hi maw le! KNPleh TKP pawh passed lo an tihang deuh vek hi kan ni awm e.
Ngaihthah leh enkawl haravanga riral sang chuang fe anawm tawh ti a Rev. Roding-lianan a sawi pawh kha a mawhlo ve. A dik pawhin ka ring,heng kohhran ding thar lehfahrah te te ten a kaih marnakhente an lo tingheh ve thuai
theihna tura tisa leh thlarauva anmahni \anpui hi tu mawh nge nita ang?
Heng kohhran ding thar leh\iak tirte siam puitlina an awmtheih nan leh BCM a lo darh zauzel theih nan nau veia veitu BCM
hian a mamawh a ni.
Work Camp report ThalaiEntu March 2012 chhuakah thoH. Lalthlamuana, SecretarySaitual Bialin a rawn ziahte kha,a lawmawmin a va ngaihnawm
em! Zawngin Kohhran tih-nghehna tur a ni. Pastor Lengluta
7/31/2019 Issue : June 2012
4/32
Kohhran Beng4
\awngkam han hawh ila,Zawngin Kohhrante kha anlawm dawn em a sin! Zawngin
Kohhran te ka lawmpui a che u.Keini Marpara N
kohhrante pawh November 16-20, 2004 daih tawh khan,Mission Committee RahsivengLunglei ten Rbt. Lalsenglova(tunah chuan Upa a ni tawh)
Speaker a hmangin Counselorte pawh anmahni tualchhungkohhran vek niin, sum leh paithlenga min rawn tum sak vekinSalvation Camping min rawnbuatsaih sak a. Camper pawhmi 52 lai kan ni nghe nghe.Baptist mi leh sa chauh ni lovinKohhran pawl dang atangarawn lut pawh mi eng emaw zatan awm. Rahsiveng Kohhranatang hian mi eng emaw zatrawn kalin an zingah KohhranUpa pathum -Upa PC. Ro-dawla, Upa H. Kaphnuna leh
Upa C. Rohminglianaten anrawn \awiawm nghe nghe a ni.Khatih laia BCM Marpara NMizo vengte l wmna sanzia kha,van khian min hriatpui e. Kharawngbawlna kha kohhrantihnghehna hmanraw pawimawh
tak a ni.
Chu mai a la ni lo, kan Biakin sak lai (1997-1998) a a bangtur Bunghmun Bial TKP ten mau
min rawn chih sak a, chutih laiinUpa LL. Rokhum, AizawlBawngkawn te chhungkuainkan Biakin sak \anpui nan, anchhungkaw kh^wlb^wm atanginRs. 1200/- lai min rawn pe a, abang atana Mau chih sa chu
hralh lehin Biak in bang tile kanneih phah ve der asin. Khatih laikhan, Upa LL. Rokhum kha tunge a nih kan hre hauh lo. Kum2001 Tut Thlang ABC in-khawmpui K^nhmuna kan neih\umin kan hre chiang ve chauh ani, an chhungkaw rawngbawlnakha kan tan a va hlu em!
Kohhran tihnghehna
hmanrua atana rawtnate:
1. KohhraninPlan & Projectkan siamin kohhran ding thartelam hawiaplan leh projectsiam
thin ni se. Entirnan Camping,Crusade, Retreat leh Seminaretc neihpui a nih loh pawhinanmahni tlawh leh kan (Pathiannihmanpui)
2. Biak in sa laite Workcampneihpui thin, a nih loh pawhinpawisa faia \anpui.
7/31/2019 Issue : June 2012
5/32
June 2012 5
3. Hmar lam Aizawl Area-ahPastor \ha leh in-fit, Mission rilrupu kan hotuten rawn dah zel se.
4.Zaipawl hmanga rawngbawlnaa tam thei ang bera neih (BialInkhawmpui hmanpui)
5. Thingtlang kohhrante BCMPresident hian a tam thei angbera tlawh theih nan, Assemblyhian Programme siamsak se.
6. Kohhran ding tharte tana atam thei ang ber \awng\ainaneihpui
7. AICS Student PracticalMinistry nei \hinte hian hengkohhran ding tharah te hian hun
hmang ve thin se. Tirhkohten
Chanchin Tha an hril a, kohhranan phun a, chung an kohhrandin leh phunte chu siam puitlin
tihngheh an nih theih nan nauveia an vei zui ang khan,kohhran changtlung lehintodelh tawh zawkte hian chuchu kan mawh a ni. Patian rama lo zauva a lo ngheh a, a lolan fiah deuh deuh theih nana
thawh leh rawngbawl hi kankohhran dinchhan (missionstatements) a ni si a. Lalpanmalsawm rawh se.
(A ziaktu: Upa LT Hrang-
chhuana hi Marpara North
Mizo Kohhrana an khaipa
berte zinga mi a ni)
KOHHRAN UPA EXAM SYLLABUS - 2012
Paper I : Biblical
(1) I&II Timothea (2) Baptist Confession
Paper II : Pastoralia
(1) Kohhran Upa (2) Homiletics
Paper III : Rules(1) Constitution & Rules - a thar ber
(Service Rules leh Pension rules tel lovin)
(2) FOD Inkaihhruaina - a thar ber
(3) Sunday School Inkaihhruaina
Sd/-Rev. LALTHANGLIANA HNAMTE
Coordinator, Pastoral Ministry, BCM
7/31/2019 Issue : June 2012
6/32
Kohhran Beng6
TUN HNAI KHAWVEL
Pastor bial thar-
Khawzawl Pastor BialAssembly 2012 in a lo pass tawhangin May 5, 2012 khanChamphai Pastor Bial atanginKhawzawl Pastor Bial thar chuBCM President, Rev.Dr.Raltawngan a hawng ta. Khaw-
zawl Pastor bial huam chhungahhian Kohhran 5, member 542awmin an bialtu pastor chuRev.H. Ramthiang-hlima a ni a,Khawzawl Vengchhak Koh-hranah a lawi. Bial chhungKohhran hrang hrang member
zat chu hetiang a ni:(1) Khawzawl Dinthar - 120(2) KhawzawlVengchhak- 142(3) Hmuncheng - 57(4) Kawlbem - 95(5) Chiahpui - 128
Total - 542
Christian HospitalHmasawnna
Christian Hospital Serkawnpawh a changtlung sawt hle a.Tun hnaiah Ha (dental) lamahhmanraw thar \ha tak tak- hatihvarna, ha \o rual lo tihrualna
leh ha kuh siam \hatna khawl tean nei thar a. CMC Vellore
a\angin Dr. Paveen George
Paul MBBS chuan kum 2chhung thawk turin a rawn zawmthar a. A ni bakah hian MizoNula, Dr. Lalchhanhimi,MBBS pawh June thla tir a\anghian Christian Hospital-ah arawn bung \an dawn bawk.
BCM in MissionWorkers 770 Nei ta
BCM Mission Promoter-in tunhnaia thawktu zat a tihchhuahaa lan danin tunhnaia mi 17tirhchhuahte nen BCM inMission Workers 770 kan nei
tling ta. Hetiangin-Mizoram chhungah -191
Chakma Mission-ah -115Bru Baptist Church-ah - 63Non Mizo Evangelism-ah - 13Mizoram pawnah 391
India ram chhungah - 374
India ram pawnah - 17Missionary kawppuite 120
Volunteers 68
An vaiin : 770
Missionary FurloughKan Missionary chhuanawm taktak ten April-May, 2012 chhung
khan furlough programme an
7/31/2019 Issue : June 2012
7/32
June 2012 7
rawn hmang hlawm a. Chungtechu - Pu J. Lalsawmliana(Tripura); Pi F. Khawlmawii
(Assam Bengal) Rev.H. Van-lalmuana (Thailand)
NEICC Annual Session
Cum Platinum JubileeIndia hmar chhaka Kristian pawlhrang hrang inzawmkhawm
North East India ChristianCouncil (NEICC) chuan May16-20, 2012 khan RymbaiPresbyterian Biak in, Megha-laya-ah Annual Session vawi75-na leh Platinum Jubileelawmna an nei. Thupui atan
Lasting Legacy, GreaterFuturetih a ni. He programme-ah hian BCM a\angin AGS,Rev.C. Ngurhnema hovinBaptist Choir leh Assembly inpalai tura a ruatte an kal a. Anzingah hian Jubilee pualachawimawina an hlan hruaitu hlui
zinga mi Rev.Dr.C.L. Hmingapawh a tel. NEICC hian tuna\ang chuan kum khat danahSession an nei tawh dawn a;kum 2014-ah Sielmat, Manipur-ah neih a ni ang. Tunah hianNEICC Secretary chu BCM
Pastor, Rev.R.Lalnunzira a ni.
Ni khatah
Missionary 10 tirchhuakBCM chuan May 13, 2012
Pathianni khan Biak in 3 a\angina rualin Missionary 10 atirchhuak. Heng Missionary tirh-chhuahte hi LawngtlaiaChanmari Biak in a\angin 2,Lunglei Farm veng Biak ina\angin 4 leh Moria Biak in,
Rahsiveng a\angin 4 te an ni a.Lawngtlai Chanmari Biak inahNl. C. Lalnghenchhani,(Chanmari, Lawngtlai), Dampa-rengpuia thawk tur leh Nl.T.Lalhruaitluangi(Thingfal),Nghalimluia thawk turte hi
Lawngtlai ES, Rev. Lalbiak-sanga Chinzahin a tirchhuak a.Lunglei Farm Veng Biak inahNl.Lalhriatpuii Sailo,(Thenzawl) Ziro-a thawk tur,Nl.HVL Biakhlunchhungi,(Farm veng), Putluungasih-athawk tur,Nl. V. Lalawmpuii,(Ramthar, Lunglei), Zawlpuiathawk tur leh Nl. PC. Lal-ngaihdami (Chawngte P),Marpara Sa thawk turte hiEducation Director, Rev. H.Sangcheman a tir chhuak a.Lunglei Rahsiveng Moria Biak
ina tirhchhuahte Nl. Zodin-
7/31/2019 Issue : June 2012
8/32
Kohhran Beng8
thari(Tlabung), Tuikawia thawktur, Tv.ZD. Lalengzuala(Lungsen), Nghalimluia thawk
tur, Nl.K.C. Lalbiakdiki(Bazar veng, Lli.) Dampareng-puia thawk tur leh Rev.Lal-muanzuala Sailo (Moria) , APFar East field Director turte hiBCM President, Rev.Dr. Ral-tawngan a tirchhuak a ni.
Brazil-in Missionary
3,700 thawn chhuakThangkhat lian chhung lekinBrazil chu khawvela hriataMissionary thawn chhuak hnember ramte zingah chhiar ngam ani ta. Tunah hian Brazil rama
Protestant Kohhran pawl hranghrangte chuan khawvel ramhrang hrang 100 vel zetahmissionary 3700 zet an tirchhuak ta der mai. Heng antirhchhuahna ramte an \henawmhnai ramah te chauh ni lovin
North Africa leh Middle Eastvelah te pawh a ni hlawm.Hetiang taka missionary tirhchhuah lama hma an sawnnaavang hian Brazil-ah ProtestantKohhran pawh an pung chak hlea, tun din hmunah an ram mipui
100 zela 20 aia tam mah khuProtestant an ni tawh.
Kristiante tan
North Korea
him lo chhunzawm zelKristiante tehna zawn a\anginkhawvela kristiante an ch>pnaber ram chu North Korea a lani reng. Hei hi a zawna kum 10zet he dinhmun an hauhna a nita. Khawvel pum huapaKristiante dinhmun ngun tak
thlira, tehna hrang hrang hmangateh \hintu World Watch list-2012 in a tarlan danin khawvelram hrang hrang zinga kristiantean ch>p zualna ramte chu aindawtin hetiang a ni. NorthKorea, Afghanistan, Saudi
Arabia, Somalia, Iran,Maldives, Uzbekistan, Yemen,Iraq leh Pakistan te an ni
Pakistan-ah
Isua Kristatan hmun a awm lo
Pakistan TelecommunicationAuthority chuan an rama mobilephone company te hnenah\awngkam mawi lo leh uchuakthenkhat message-a inthawn akhap a. Chung thumal khapzingah chuan Jesus Christ tihhi a tel mauh mai! Thumal a khap
dangte chu ho te te an ni.
7/31/2019 Issue : June 2012
9/32
June 2012 9
Arunachal Pradesh-a
skul kai dan hiMizoram nen adang a. April atang hian naupang
exam zovin chawlh an nei thei\an chauhva. May-ah resultchhuakin July-August ah schoolan \an leh a. Chutiang anih avangchuan April- May ah hi chuanAdi Baptist Union (ABU)hnuaia Sunday School
department chuan inkhawmpuibuatsaihin Pastor bial hranghrangah an nei thin a, hetih hunlai hi chuan hruaitute lehMissionary te kan indaih lo vethei khawp mai. Chu mi chungchang chu tun \umah hian tarlankan duh a ni.
Kum 2002 hma lamah khanRev V.laldingliana, khatih laiaField Director leh Pu LHLalnghakmawia, khatih hun laiaMusic Teacher ten SundaySchool hi an lo kalpuiin nasa
takin hma an lo la tawh a, amahPu Manghaka ziah hi tarlang ila
RAMTHIM
AdiSunday School- C. Pachhunga
tun hma lam chanchin chu achiang ber awm e.
Adi Baptist Union-inSunday School an neih \anna hiSiang Baptist ChristianAssociation (SBCA) tia anhming hmasa ber an neih laiatanga an \an tawh a ni a. MahseAdi Kristiante an in\hen darhhnu-ah pawh khan kal dan leh
tih dan mumal nei lovin an awma. Pathian Thu zir leh \awng\aipawh awm lovin Hla (Choruste leh Nursery Rhymes te) anzir ber a, kohhran hruaitutepawhin a hminga Sunday Schoola awm ve chuan eng nge an zir
tih pawh ngaihtuah chuang lovinan ngaih a \ha ve hle ringawt ani. Kum 2000-ah te pawh khanSunday School zirtirtu Baptismala chang lo an la awm nual mai.Hetiang anih avang hian a \hanglo hle a, khawvel hmun dang-aKristiante chuan Sunday Schoolan nei thin tih vangin an neive ani ber mai.
Kum 1990-ah BCM kanlut \an a, kum 1991 atangin kanawm chilh \an a. Kum 1992-ahRev. Dingan Sunday Schoolbeihpui hmasa ber thlak \aninkum 1994 thleng kan beia,
7/31/2019 Issue : June 2012
10/32
Kohhran Beng10
Evan Yingkiong
lehkhabu-t> (sap \awng) kansema, mahse duh leh beisei angina hlawhting zo ta lo va, mahse
hruaitu \henkhatte erawh chuanSunday School an ngaihpawhmawh phah hle. Kum1996-1997 ah beihpui thlaklehin he mi \um hian sap \awnga\angin Adi \awngin zirtirtupakhat kan lehlin tiracyclostyle-
in kan her leh hnuah kan sem leha. Kohhran eng emaw zat kantihpui leh a, hlawhtling tura kanngaih leh beisei kha hma kansawn phah miah lo em ni awtih turin hnuhma a nei lo. A lehlinkha a lo \ha lo viau a niang,hmang duh an awm mang lo ani. Kum 1998- 2000 khanbeihpui vawi thumna kan thlakleh a, kohhran lian deuh-ah pawlpawl-a \henin lehkhabu nen kanbei leh a, zirtirtute thlan puiinhlannate kan neihpui leh a, ahlawhtling teuh hle. Hlawhtlinna
awm bawk mah se kan beiei lehmitthla erawh chu a la phak lohle. A ngaihnawm hle mai.
Adi field tih hmingpu anihlaia (2002) kan thlen thlak vethleng khanthawktu indaih lohvang te, zirlaibu harsatna avang
leh zirtirtu tur awm loh vang te
in duh angin hma an lo sawnlutuk thei lo va, khawi maw lailaiah nung taka Sunday school
nei an awm a Kohhran liandeuhvah chuan S/S zirtirtu hlawhpe a kalpui an awm bawk a,thingtlang kohhran te deuh lehrethei deuh ah chuan S/S hi neihtheih a ni mang lo, a chhan chuzirtur naupang awm mahse
zirtirtu an nei thei lo va, an zirlaibulah sap \awng (CEEFI an tiamaw ni?) a ni a, thingtlang tanchuan a ngaihna awm lo.
A khat tawkin Missionaryten S/S zirtirtu Trainning te pein\an la \hin mah se a sawt mawh
hle a. A chang leh a rammihruaitute nen Bial tin lehKohhran tinah chan insemin S.S.Campaign te kan nei thin bawka. Pu Manghaka nen phei chuankan vak nasa khawp. Anzirlaibu hmanlai duhkhawp lohnaa lian zel a. Adi Baptist Unionhruaitu lam ten hmalak vakngaihna an hre bawk si lo. RevV.Laldingliana kaihruainainMissionary ten eng lehkhabumah rawn miah lo leh entawnmiah lovin kan han ziak chawmmai a. Mizo \awnga ka ziah chu
Pu Manghakan Adi \awngin a
7/31/2019 Issue : June 2012
11/32
June 2012 11
letling a, Pu PC Zara ziah chu arammi ten an letling bawk a. Chuchu ABU ho Sunday School
zirlaibu mumal tak, a hmasa ber,an \awnga an neih, printingpress a chhut hmasa ber chu alo ni ta a, a lawmawmin a ropuive khawp mai. Chu zirlaibu 2chu a kum zawnin an inzirchhawk ta a. An hre bel hneh
khawp mai.Kan Field Director-te an
inthlaka, a thar Rev. R.Lalthang-liana te nupa, B.D ve ve chuanan rawn chhunzawm nghala.BCM S.S. zirlaibu la thlain, arammi Mizo \awng thiam Pi
Omek Tamukin bu hnih Beginner I &IIchu a han letlingphawt a, chu chu kum 2 an zira. Chu mi hnuah Pu PC Lalbiak-zaran Intermediate Adi \awngina han letling ve leh a, chu chukumin 2010 hian an zir mek a,
2011 a zir tur tunah hian keiinJunior kum khatna ka let ve lehmek a, Pi Omeki bawk hianBaptistma a let zo tawh bawk.Ramthima S.S. hmasawn danahhian Pathian ropui ber rawh se.
Hun hmasa lamah
naupangte han kohkhawm ahan tihphurna tur Inkhawmpuite
neihpui a ni ngai lo va. Thil theihloh ni tlata ngaihna a awm a,Association pumpuiin koh-
khawm lah thil harsa a ni si. Bialhuapa han ti turin hma la tu turmumal an awm si lo. Kum 2008April thla khan ka awmna bialaSunday School nei theiKohhran 6 te chu kokhawminMariyang ah Adi Baptist Union
pumpui a Sunday Schoolinkhawmpui hmasa ber tur chukan buatsaih ta a. ABU Centrelamin Promoter atana an ruatSis. Sarah Tayeng chu Speakerah kan hmang a. Naupangholam leh changvawn sawi, an zaileh an chevel te chuan Mariyangnuho mittui a kaichhuak a,tihngaihna an hriat loh lehtihtheih ni a an hriat loh chu tihtheihin a awm ta!
Kan promoter pawhin thilawmziaa han hmuhin ABUCentre lamah report-in PastorBial zawng zawngah Bial S.S.inkhawmpui nei turin hma an lata nghal a. Mariyang Bialinkhawmpuia kan thupui lehprogramme, intihsiakna zawngzawng chu an chhawm vek a.Pastor Bial tina naupangho chu
an tho sung sung a. Nuho an
7/31/2019 Issue : June 2012
12/32
Kohhran Beng12
phur a, an intihsiak lawmman antumsak a. Kohhran tinininkhawmpui thlen an chak a.
Mizorama kan inkhawmpui aihian an la urhsun a, an ti tak taka. Mariyang bialah phei chuaninkhawmpui turin naupang kum5-11 rual chu ke-in Km 30-40dawn te an kal anih chu!
Sunday School inkhawm-
pui vawi 4-na chu kumin Maythla khan ABU Pastor bial 8zinga 7-ah kan nei zo leh ta a(Bial khat Along Boleng bialerawh S.S nei thei Kohhran anawm lo). A hlimawm chhovinS.S nei lo Kohhran nih chu thil
zahthlak a ni \an ta! Inkhawm-puinaa naupang tir thei lotualchhung Kohhran nih an hreha, khaw tinah naupang ten an nuleh pate an au harh ta hial mai.Adi Pasi Bine a kan inkhawmpui\um chuan naupang hovin an
khaw zawlbuk (Mushup) ahGospel programme hmanginring lo naupang leh nu leh pa hohmuhah Lalpa an fak a, akhawnawtin an en hial a ni.Inkhawmpui an kal tur urlawknana chawnghei \awng\aineite pawh naupang zingah an
awm a ni.
Tun dinhmuna kanthawhna ABU huam chhungahmasawn ber leh hmuhnuam
ber chu Sunday School hi a ni.Anmahni tawng ngeia zirturZirlaibu an nei tawh bawk a.Lehkha zir sang lo tan pawh azirtir theih tawh a, inkhawmpuitur atan an inbuatsaih a, hmunthenkhatah chuan target-budget
te neiin naupang ten an tuak ve\an ta! Tunah hian Associationlevel-a inkhawmpui neihpui danturte pawh kan ngaihtuah chho\an mek a ni.
Tun dinhmuna kan harsatnala ni chu- Sunday School chu
naupangho chauh kalna tur ni aan ngai tlat hi a ni a, puitlingkalna turah an ngai lo va, tumnapawh a awm lo. Puitling S.S. hilo nei thei pawh ni ila a zirtirtutur leh zirlaibuah bawk abuaithlak a ni. Tin, pawl in\henBeginner atanga Intermediateinkar tur hi chu an awm a, mahsea zirlaibu lam hian a la daih lohavangin kum inthlau tak takpawhin zirlaibu pakhat an lain\awm a, a buaithlak khawpmai. Puitling S.S kan neih theihhun tur a nghahhlelh awm khawp
mai. Kan thawhpui ABU ho
7/31/2019 Issue : June 2012
13/32
June 2012 13
pawh Christian Educationlamah chuan an la ngawng hlea, kaihhruai an la ngaiin tuna
S.S kal chho mekah pawh hianBCM Missionary-te kutah anla innghat tawp mai a ni. BCMhi chhuak ta chiah ila eng ngean an ang aw? kan la ti! Antawp ve nghal mai ang tih pawha hlauhawm e.
Eng pawh ni se, ramthimlama S.S kan neih hi nakinaanmahni ti hmasawntu tur a nia, heti lam hawia hma latu turbik inruat te pawh hi a \ul tawhmai thei. A theih chuanMissionary te pawh heti lam
hawi trainingshort courseangte pawh neihpui dan dapa, antha kan tihchak a ngai hle.
Tichuan Adi naupang tenLal Isua an lo hmuh chian deuhdeuhva, Pathian ram a lo zauvaa lo lan fiah deuh deuh zel theih
nan nang i hmunah, kei kahmunah tiin kan theihtawpin i\ang tlang teh ang u. Lal Isualo kal hma loh zawng!(A ziaktu: C.Pachhunga hi
Missionary thuziak lam timi
a ni a. An chhungkuain Ying-
kiong, Arunachal Pradesh -ah an awm)
Testimony:
I thlarau chan
ringhlel ngam rawh- T. Ngurmuani
Thlarau nazawng ring suh u,
Pa a\anga chhuak a nih leh
nih loh fiah zawk rawh u,
chang thumnaah khan, tunah
pawh khawvelah a awm tawhreng a ni, a ti. (I Johana 4:3)
Awle, keima tawn hriatnaatang ngeiin keima chanchinngei hmanga min hmuhfiah tirtuLalpa chu fakin awm rawh se.Kan Bible pawhin thlaraunazawng ring lo va fiah turinmin ti a. Chuvangin keimahngei pawhin ka chan hi kainfiah ve ta a ni. ThlarauThianghlim pawlna leh hruainachanga ka inhriat laiin eng tiklaiin nge thlarau sualin min luahtih reng ka inhre lo a ni. Hun
eng emaw chen chu ngaih\hatakin hun ka lo hmang ve thina, mahni phak tawkah rawng-bawlnaah te inhmang vein theihtawp ka lo chhuah ve a.Mahse ka nunah hian thla-muanna tak tak nei lovin kim
lo awm tlatin ka inhria a. A ruk
7/31/2019 Issue : June 2012
14/32
Kohhran Beng14
tak chuan ka buai ru hle a ni.|hiante nen \awng\ai honatepawh kan nei fo thin a, mah se
chu chuan lawmna leh hlimnatak tak min neihtir chuang lo.
Tichuan, February16,2012 khan ka \hiannu pakhatnenDariela Centre, Ramtharveng, Lungleiah Speaker Rbt.R. Lalrinliana (Patea) te inah
in\awng\aitir turin kan pan vea. A ni chuan min \awng\ai maibakah hriak thihnate (anoin-ting) min nei a. Chu ta \angchuan keimahah ngaih \hatlohna leh hlauhna ka nei ta a,vawi khat mai min \awng\ai lo
va, chu ta \ang chuan kathlarau chan chu a dik lo tlattih ka hre chhuak chho zel a,mahni chauha ka awmte hianka hlau tlat zel a, ka hlauh berpawh chu ka hre chuang lo.
Tin, Patea pawh chuan min
lo ringhlel daih tawh a, sawichhuak mai lovin Pathian thu leh\awng\aina hmangin mincouncil chho ta zel a.February19, 2012 (Sunday)zan chuan in\awng\ai-tirin kakal leh a. Mi dang pawhin an lo
pan ve bawk a. Min \awng\aizawh hnu chuan kan \in dawna
ka kal thei ta reng reng lo va.Chu ta \ang chuan DarielaCentre-ah hian ka riak lut ve
ta rawih mai a ni.Tichuan February 20 zan
chuan speaker leh a nupui, NuDawngi te chuan min buaipuia. Patea chuan min \awng\ailehin zan dar 12:00 velah(Anointing) hriak thihnate min
neih lai chuan ka taksa zawngzawng a na em em vek bakahka wmah hian min hnawhtulian tak mai a awm tlat mai a,chu tak mai chu thlarau sual ani tih Patea chuan hriain annupain theihtawp an chhuah
tak meuh meuh a ni. Kei pawhchu ka rak chhuak vak vak a,chutah darkar eng emaw zatmin beih hnu chuan keimahathlarau sual awm chu Lal Isuahmingin min hnawh chhuahsakta a, zing dar 2:30 vel kanthleng a ni.
Patea hian min tlaivarpuia ni ber mai. Ka sawi duh takzawk chu, mihlim ho zingahthlarau dik tak anga lang si,mahse thlarau thilpek Pathiananeih kan va tam em! Thlarau
dik tak changtu chuan Lal Isuachauh chawi-mawina a pe thin
7/31/2019 Issue : June 2012
15/32
June 2012 15
a ti a. Johana 16:13-16 thuahkan hmuh kha. Lal Isua chawi-mawina pe lova mahni thlarau
chan Pathiana intisang lehchapo kan va tam em. Mahniin-chawimawina leh mi danghmuh hniam/hmuhsitna te hiPathian a\anga chhuak a ningai lo. Lucifera zia, thlarausual zia a ni tlat si a. Thlarau
pawlna chang kan tam a,Thlarau Thianghlim hruaiin aching si lo. Mahni ngaih danleh \ha tih dana kala khawharin leh lungphunna tih velathlarau chang sang inti, indahlian em em, engkim hria intia, chapo taka thlarau sualina luhchilh kan va tam em!Hawh u, kan thlarau chanmekte hi i inringhlel ngam angu. Heng thlarau sualin aluhchilh chanchin ka sawimek hi keima chan ngei a nihavangin ka chan ram ngei
puanchhuahna ka nei thei hika lawm em em a ni. He kates t imony hi a chhiar tuzawng zawng ten kanhlawkpui a, thutak Lal Isuahnen min hruai thlengtu a lonih ngei theih nan Lalpan mal
min sawm sak rawh se.
A tawp berah chuanGenesis 24:53 thuah Isaka tananupui an zawn saknaah
Abrahama chhiahhlawh chuanRebeki leh a nu\a leh a nu pawhtangkarua incheina te,rangkachak incheina te leh silhleh fen hlu tak tak a pek thu kanhmu a. Thil hlu tak tak a pek khaIsaka nupui atana chhinchhiahna
thilpek a ni. Isaka hnen hruaithlenna tura a nupui anihna turatana pek anih ang khan, keinipawh thlarau thil p>k kandawnte hi Lal Isua Mo kan nihnatura p>k kan ni a. Thlarau chuanthu takah a hruai ang che u, a tihangin thlarau thilpek hlu tak takkan dawnte hi thu taka min hruaithlengtu tura min pek a ni. Kanihna dik tak leh ka awm dandik tak thlarau thianghlim zaratihmualphoa ka lo awm ta hi kava lawm em. Awm zawngzawng an rala, Awma dik tak
chu ka lo hmufiah ta, ka mual-phona chu Lalpa hmuh fiahnaahka lo hmang ta zawk a ni. Lalpachu fakin awm rawh se.
(A ziaktu: T.Ngurmuani hiLunglei Salem Kohhranah an
nufazain an an lawi.)
7/31/2019 Issue : June 2012
16/32
Kohhran Beng16
Kohhran Beng hi a chhut a
fiah \ha viau \hin a, kan lawm
tehlul nen, April leh May thlaa
mite kha a fiah lo riau mai. A
bik takin May thla phei kha
chu chhiar a har ta lutuk deuh.
|an han la lehzual deuh teh.
-Upa F. Lianchhinga,
Ramzotlang
Chhanna: He zawhna ang chihi \awngka leh sms pawhin kandawng nual mai. Chung zingapakhat chu Mobile No. hmangakan tarlan hi a ni. Pu Dawnga,kan Kohhran chanchinbu hlun
leh ngaih-sanawm tak,
nghakhlel taka kan thlira kan
chhiar \hin hi upa lam tan
chuan chhiar a har ta mah
mah mai. Haw-rawp hman hi
a fiah deuha thlak a, phek
lehlama mi a lehlama lang
\huau hi tihbo dan awm bawkse. Improve dan a awm hram
chuan a lawmawm hle ang.
Mawl-mang takin rawtna ang
reng deuhin ka han thlen ve
tawp a ni e. - 9436140245
Ni e, Chanchinbu hmanga
rawngbawlnaah chuan a chhung
thu a \ha emaw, \ha lo emaw,fiah, fai, fel taka chhut hi kanduhthusam ber a ni \hin. A fiahloh viau chuan a thinrim hmasaber chu keini kan ni a; pawi kanti takzet \hin. Kan sawi tawh\hin a, han sawi nawn leh ila. Achhung thu dik leh dik loh hi
Editor mawhphurhna a ni a, afiah leh fiah loh (thlalak pawhhuam vekin) hi chu a chhutuPrinting Press lam mawh a ni.
He mi zarah hian kanmawhphurhna \heuh inhrilhnawn lehna remchangah hmang
ila a \ha ang e. A chunga kansawi Editor mawhphurhna leh achhutu mawhphurhna bakah athawn chhuah, copy zat lehaddress dik leh dik loh hiCirculation Manager mawh-phurhna a ni. Kan mawh-phurhna \heuhah hian kaninhriatpui lo va, kan insiam\hatpui thei lo. A buatsaihtu, achhutu leh a thawn chhuaktutehian kan hmazawn \heuhah \anlak kan lo tum thar leh ang e. Induh thu sam lo thil chu ni dangahpawh rawn sawi zel rawh u. Hei
hi in chanchinbu a ni e.
Zawhna leh Chhanna
7/31/2019 Issue : June 2012
17/32
June 2012 17
LETTER TO EDITOR
To,
The Editor,Kohhran Beng
Kohhranho lu Isua Krista hmingin chibai ka buk a che. Kan BCMOfficial chanchinbuah hian ka rilru a ka vei ve thenkhat ka han auchhuahpuive teh ang. Min lo chhuahsak theih chuan ka lawm hle ang. Kan BCMkalphungah hian kan Constitution leh Rules te kalh si lovin rawtna tlem lehthil hriat chian loh zawhna te ka han tarlang duh ve deuh a ni.
1. BCM Assembly:
Hei hi kum tina kan neih thin BCM Rorelna sang ber lehpawimawh ber a ni a, tuna kan kal danah chuan Committee penghrang hrang rorel report ngaih-tlakna a ni deuh ber a. Tin, pawm-ngaite pawmpui turin Kohhran Upa leh Pastor te kan kalkhawm a niber mai. Thurel tur tak chu ABC atanga thuluttte hi a ni ta ber mai.Agenda dang pawh a awm chuan kan rel tho bawk a. Heng hi Rules
leh Consti-tution in a tih dan a ni a, tha ka ti.
2. Assembly Level/hnuaia Committee peng hrang hrangte:
Hetah hian Pastor leh Upa \ha tak tak ruat an ni thin a, alawmawm hle a. Mahse Upaah pawh a ngai hlir leh langsar deuhtechauh ni lo, khawpui leh thingtlang a Upa \ha tak takte hiExperience tir ve zel ta ila, BCM Upa nih ve manah in ruat kual vedeuh ila. Tin, Bial leh ABC in kan aiawh kan thlan te pawh hian kan
Bial leh ABC huang chhunga heng Committee member a la awmngai lote hiexperience tir ve ila a \ha lo maw?
3. Assembly Target:
Assembly ah kum tinin kum khat atan Budget kan pharh thina. Kan pawm a, Bial hrang hrangin kan budget te Tual-chhungkohhranah target kan insem ve leh thin a. Tualchhung kohhran lehBial tinin kan target chu tlin loh hlauvin theihtawpin tan kan la thin
a. Bial leh Kohhran hausa deuh tan chuan a harsa lutuk lo thei a,
7/31/2019 Issue : June 2012
18/32
Kohhran Beng18
Bial leh Kohhran rethei deuh tan chuan theihtawpa \an lak a ngaithin a. Kum liam ta 2011-2012 ah pawh hian cheng nuai tamtakin kan target kan khum niin ka hria, a lawmawm takzet a ni.Target hi khum tam turin kan BCM hotute pawhin min beisei thina, a \ha ka ti. Mahse kan Budget siam bak khum tur a min duhnachhan hi eng atana hman tur nge tih leh an hmanna te hi kan FinancialRules te a kalh lem loh chuan a tlangpui chauh tal chu Pastor Bialtinah hian inhriattir ve theih a ni a ngem le?
- Upa R. Lalhmangaiha Zotlang, Lunglei
Editors Comment:
Ni e, han ti ngawt phawt ila. I lehkhathawn a\ang hianKohhran vei tak i ni tih a hriat theih a, a lawmawm hle.
Pakhatna hi chu sawi zui vak ngaihna a awm lo,a fel nghal.
Pahnihna -Committee peng hrang hranga member inruat hi
chu Assembly hialah pawh sawi tawh \hin a ni a
(entirnan:2003 Assembly); an uluk viau tawh asin. Kan hotuten
ngun lehzualin lo zir chiang se la a \ha ang e.
Pathumna- Target thu hi chu kan kh
7/31/2019 Issue : June 2012
19/32
June 2012 19
Mizorama Hlapui sei ber
VAN ZAIPAWL Phuahtu
UPA K. PAPUIA- Upa KL. Buala
Upa K. Papuia hi a pa K. Chiktuma a ni. Sept.24,1912 ahThlengang khuaah a piang a, unau 7 an ni a. Upa K. Zabuaka,Upa K. Papuia, K. Thuamchini, K. Lalrawngbawli (Nuvami), K.Lalmawia, K. Tuanzingi, K. Sawikungi te an ni. 1935 ah Bualte
ah an pem a, Pi Thanseii Sailo nen February 4, 1940-ah an inneia, fa mipa 3 leh hmeichhia 4 an nei a. 1935 kum tawp lamahBaptist Kohhran Rawngbawltu a ni. Zaipawl \ha tak a din a,Conductor a ni. A naupan laiin Serkawnah Zosapte kaihhruainainUpper Primary a pass a ni. Solfa thiam tak a ni a. Hla 20 a phuahtawh a, a hla phuahte hi Thupuan chhuah, Sam leh Hebrai ziakami an ni deuh ber a, C key a ni deuh zel. Hla phuah mai bakah a
thluk siam pawh a thiam hle a. Kum 1948-a Upa Rokunga hlaphuah Ro min rel sak ang che tih thluk insiam siakah 1-na a nia, lawmmanah Rs. 15/- a dawng nghe nghe.
Van Zaipawl a phuah dan:
1939 ah thih ngamin adamlova, a marphu pawh zawna ngai fo mai a, a nu leh a farnu
te pawhin mittui nen an thlir thina. Chutih lai tak chu he Mizoirawm chhuak hlapui ropui taklo inmun \anna lai chu a ni. Chutiadamlo na tak, chhungte pawhinmittui nena an en lai chu Vanzaipawlte (Van mite) fakna hlaThupuan 4:8 &10, 11&15:11thu hmanga an inchhawn dup
dup a hmuh lai tak a ni a. Vawihnih,vawi thum chutiang chuana awm a. A taksa a lo dam chhota a. A rilru leh a beng ri leh a
mita a hmuh chuan a rilru athunun hneh hle mai a,Ramhnuaiah ziak loh bu lehpensil kengin a rawl ta a. A solfaleh a thu a ziak chu a U Zab
7/31/2019 Issue : June 2012
20/32
Kohhran Beng20
thur^wn a lo pe a. A rawl boleh a, a aw kimin a peih ta a. Apart kima a siam zawh chuan
Rev. Carter-a a entir leh a, \haa ti hle a, Rev. Cartera chuanPapuia hi Handela tlukinhlaphuah a thiam a ni. MizoHandelaa ni a ti hial. (Handelahi Haleluia Chorus phuahtu a ni)
Van zaipawl hla hi Bar 242a ni a. Mi \henkhatin a thu leh achhinchhiahna an tidanglam a,bar 20 lai an paih bawk a.Zaipawl tam takin an sak dan hichu paih \hen ang hian a ni awme. Hetiang hi thil awm dan anihavangin Papuia hla phuah a buasiam thuah February 21,1997-ah Rev. M. Vailinga lehkhabudawrah amah (Papuia) hovinUpa PC.Thangkima leh Rev.M.Vailinga te nen kan paliin kaninbe hova. A hla phuah dangtenen a bua chhuah kan rel a,
mahse kan inpeih hman ta lo ani. A pawi khawp mai.
A hun hnuhnung:
Upa K. Papuia hi zawizawiin a chak lo hret hret a.
A damlo chu khumah a mu a,a tu leh faten an kil \hap a, arawn \awng chhuak a. Kanchenna tur Jerusalem thar khia ropuiin a va nuam dawn em!Khi, van zaipawlten minnghak reng tawh, tiin a kut
a phar chhuaka Krawschhinchhiahna a siama, vankohna chhangin March 30,1999 khan van zaipawlte a lozawm ve ta a ni.A mi thianghlim te thihna
chu Lalpa ngaiha hlu tak a
ni a. Lei lamin mittui nen \henmah ila, van lam mite chu UpaK. Papuia lawmin an va hlimdawn em. Nakinah Puanvarsinin Lalpa kan la fak hodawn si a.(A ziaktu: Upa K.L.Buala hi
Bualte Kohhran upa; hriat
rengna \ha tak, Pu Papuiapawhin a mi rin em em a ni)
Kohhran Beng hi tha i tih chuan mi
dangte chhiar turin laktir ve la;
|ha lo i tih chuan a lo \hat theih
nan keimahni min hrilh rawh aw.
- Editorial Board
7/31/2019 Issue : June 2012
21/32
June 2012 21
KOHHRAN HOTE HNENA NGENNA
Chakma Mission huam chhunga kan rawngbawlhona lehcircle hrang hranga rawngbawlna rualtlang leh mumal takaa kal theih nan a hnuaia mite hi ngenna ka han siam a. Atheih chin chinah zawm theuh turin kan inngen e.
1. Chakma Mission enkawlna tihdanglam a ni ta a. Anhmun ngei a \hutchilhin Rampawn Mission Field
angin enkawl a ni ta.2. Kohhran hoten kan veina nasa takin tunhnaiah a pung a.
Chakma-te pawh mahni leh mahni inveiin Chakma Gos-pel Team ten hma an la mek bawk a. Camping nei duhleh rawngbawlna nei tur ten Chakma Mission Directorhnenah hriattir thin ni se.
3. Team rawngbawlna atan \anpuina kan pe thin a. Chakmahnam nasa taka an inhawn lai leh anmahni ngeiin Evan-gelism-a \an an lak lai hian Kohhran hoten a tam theiang ber tha leh suma \an kan lak a ngai ta. |anpuina peduhte chuan BCM Hqrs Office ah Pu K.Lalremsangahnenah pek tur a ni ang.
4. Chakma Mission-ah hian School sak \hat tur leh Quar-ters sak tur kan nei dawn a. Work Camp nei duhte chuanMission Director hnenah inhriattir ni se.
Sd/-
Rev. RC Lalthanzama
Chakma Mission Director
Phone: 0372-2563242 / 9436147932 / 8974602806
7/31/2019 Issue : June 2012
22/32
Kohhran Beng22
Assembly thu bawhzuina hmahruai
PATHIAN THILSIAM DANGTE
HUMHALH- Rev. C. Lalrochama
Thuhmahruai:Khawvel leilung leh boruak awmphung hi mihringtehian hmasawnna hmingchhalin kan suasam nasa ta hle mai a, chuvangchuan kan khawchin pawhin mu leh mal a nei hlei thei ta lo.IndustrialRevolutionatanga khawl hmanga khawvelin hmasawnn ke a chheh
a\ang khan, sik leh sa danglamna (climate change) nasa tak a lothleng a. Hechange in a hrin chhuah langsar leh pawimawh ber chukhawvel boruak lumna lo pung ta (Global Warming) hi a ni.Globalwarmingavang hian khawvelin chhiatna namenlo a tawng reng a.He harsatna laka inv>ng tur leh warmingtihniam tura hmalak hikhawvelin mut mawh hnar mawhah a nei ta.
Kum 1988 khan United
Nations Organization chuan helama hma la tur leh sulsu turin,ram hrang hrang scientist-tekhawminInter-governmentalPanel on Climate Change
(IPCC) a din a. Khawvel huapainhmuhkhawmna lian tham tak
tak pawh neih thin a ni. Kohhranlam atanga hmalaknaah chuanWCC Assembly vawi 6-naVancouver 1983-ah khanmember kohhranten Dikna lehRemna Thilsiam dangte
huap (Justice, Peace and theintegrity of creation) tih thupuihmangin hma la turin thuthlung
an lo siam tawh a. Chu mi
bawhzuina atan March 5-12,1990 khan Seoul-ah khawvelhuap inhmuhkhawmna neih a nileh a. He khawmpuiah hiankhawvela mihring chengteninawpbehna leh inn>kch>pnaawm lo va hmangaihna leh
thawhhona \ha zawk nenkhawvel nuam zawk siam turleh Pathian thilsiam dangtevenghim leh humhalh turahmalakna thuthlung siam a ni. Hethil (issue) hian TheologicalEducation ah pawh hmun
pawimawh a luah chho ta mekbawk. Kohhran leh sorkar-in
7/31/2019 Issue : June 2012
23/32
June 2012 23
\hahnem ngai taka hma a lachung hian khawvel boruaklumna hian hniam lam pan chu
sawi loh a sang zual z>l a,chhiatna leh buaina nasa zawk athleng m>k reng a ni. MizoramBaptist Kohhran pawhin a theihang anga \an la ve turinAssembly 2012 rorelna chuanPathian thilsiam dangte
humhalh kawngah inzirtirnaneih ni se tiin hmachhawp a losiam ve ta nghe nghe a ni.
Khawvel Boruak
lumna hnar:
Khawvel hian NI a\angkhian lumna (radiation/energy)a dawng reng a. Ni zung, leirawn chhuntu tam tak chu lei leha tuamtu boruakatmosphere ina lo hip laiin eng emaw zat chuvan boruak sang lamah a k^pl>t a. Ni zung leia ch^mb^ngchuan khawvelah a tawktealumna a thlen a, van boruak
s^nga ni zung kah leta awm leh,Lei lama ch^mb^ng zat inang,energy balance hi khawvelch>nna nuama siamtu pawi-mawh a ni.
Atmosphere a boruak chihrang hrang in Ni zung lo chelh/hip (absorb) a khawvel boruaka
lumna an thlen dan chungchangsawina hi Green House Effectan ti a. Ni zung hipa lo chelhtu
boruakte hi Green HouseGases (GHGs) an ti bawk. Mithiamte chhut dan chuan GHGte hi awm ta lo se tun ai hiankhawvel temperature hi33degree Cin a vawt ang a, chuti ang boruakah chuan eng nunna
nei mah an dam khawchhuakthei lo vang.Ice Age hun laiaglobal temperature, tuna kantempature aia 5degree Cchauha vawtah pawh khannungcha/ramsa hrawl leh paurautak takte pawh an damkhawchhuak zo lo kha a ni a,chuvangin heng boruak chi hranghrangte hian thilsiamte damkhawchhuah thuah awmzia annei nasa hle. Ni zung lumna hipa,khawvel boruak tidanglamtuGreen House Gases (GHGs)te chu Tuihu orwater vapour
(H2O), Carbon Dioxide(Co2), Methane (CH4),
Chlorofluorocarbons (CFCs),
Nitroxide (N2O), Tropos-
pheric Ozone (O3) leh CarbonMonoxide (CO) te an ni. GreenHouse Gas thenkhatten Ni zung
hipa khawvel boruaka lumna an
7/31/2019 Issue : June 2012
24/32
Kohhran Beng24
Laipuitlang, Aizawl.
thlen zat mithiamte chhut dan 1. Tuihu 36 72%2. Carbon dioxide 9 26%
3. Methane 4 9%4. Ozone 3 7%
Carbon monoxide hianamahin Ni zung lumna hip lo mahse Ozone leh Methane tetipungtu agenta nih avanginWarming thlentu pawimawh
zinga chhiar tel a ni. Tin, boruaklumin a hip vangin Tuifinriat, Dil,Lui lehReservoira tuite tuihuahan lo chang a, boruaka tuihupung chuan Ni zung lumna tamzawk a lo hip ve leh a, amah lehamah inlehburh chuan khawvel
boruakah lumna a thlen belh tathin a ni. GHGs zingah methaneleh nitrous oxide te hian carbondioxide aiin lumna thlen nasathei zawk mahse an dam rei lohzawk avang leh carbon aia anemission (boruaka pek chhuah)
a hniam zawk vangin carbonemission controlhi pawimawhzual kai zawk a ngaih a ni.
Lumna a pung zel si:
Sik leh sa a danglamna hiclimate drivers pahnih khawvel awmphung pangngai
(natural cause) e.g. Tlangkang,
Lei che vel, khaw dur etc. in athlen leh mihring vanga lo awm(anthropogenic change) te an
ni. Khawvel lumna pun z>lnachhan 100% hi mihringte vang ani tiin Foster & RahmstorfResearch 2011 chuan a sawi.Green House Gas chak takapung chuan Ni atanga lumna tamzawk an lo hip khawl vangin
khawvel lumna hi a pung zel a.Nagraj Adve (Social ActionVol 58. 2008. 145-146pp) sawidan chuan khawvel boruakacarbon emission lo pung hikhawl chi hrang hrang tinung turleh >ng pe chhuaktuElectricalpowervangin 24%. Bungrualeh hmanrua a t> ber atanga alian ber thlenga siam chhuahnaIndustry in 14%. Boruak, lei lehtuipuia lirthei, thlawk thei lehtleng thei tam takte avanginTransport in 14%. Thlai chihrang hrang chinga lei, tui leh
boruaka bawlhhlawh pechhuaktu Agriculture in 14%.Ram leilung hman \angkaina turzawnga mihringin a suasam leha tih chereu vang te leh ran zunleh ek thli leh thlai \awih lehkangte avangin 18% leh chhan
dang thenkhatte avang a ni.
7/31/2019 Issue : June 2012
25/32
June 2012 25
Industry lama khawvelin hmasawnna kawng a zawh hma,Pre Industrial eraan tih (1750 hma lam) leh kan kum zabi hmanmeka GHGs pun danFourth Asssessment Report (AR4) of the
Inter-governmental Panel on Climate Change (IPCC) in ahmuhchhuah chu hetiang hi a ni Name of Gas Pre Industrial Level Current level
Carbon dioxide (CO2) 280 ppmb 394 ppmvMethane (CH4) 700 ppbv 1745 ppbvNitroxide (N2O) 270 ppbv 313 ppbvChlorofluorocarbons (CFCs) 0 533 pptv
(ppmv= part per million by volume, ppbv= part per billionby volume, pptv= part per thousand by volume)
ah chuan 13.16 degree C a nithung. Mi thiamte chuankhawvel boruak lum zual zelvanga chhiatna nasa zawk thlengthei pumpelh turin Carbon
dioxide (CO2) boruakapekchhuah (emission) hian400ppmv a pel hauh tur a ni loan ti. Chutih mek laiin kan tundinhmunah carbon emissionrate hi kum tin 2ppmv a ni lawisi. Khawvel hian invenna atan
hun \ha kan nei chau ta hle mai.UK a Stern Review 2006chuan khawvel boruak lumna hiawmze nei thama controla nihloh chuan khawvel economy hikum tin 5-10% in a tlahniam angtiin a lo sawi tawh a. IPCChotupa R.K. Pachaury chuan
awmzia nei thama controltur
IPCC AR4 in a tarlan danchuan Industrial Revolutionatanga khawvel boruaktemperature pun dan rate hichawhrualin 0.8 degree vel a ni
thin a, lumna zual zel thlentu Gaste hi pun belh lo tura kancontrolthei a nih hlauh chuankan hma lam huna boruak lumzel tur hi a ziaawm hlek ang a,global temperature hi 1.1degree C atanga 2.9 degree C
in a pung ang. Amaherawhchucontrol a nih loh chuan 2.4degree C atanga 6.4 degree Cthleng pung thei a ni.NationalOceaninc and Atmospheric
Administration chhut danchuan kum zabi 20 naa khawveltemperature (average) kha 12.7
degree C a nih laiin March 2012
7/31/2019 Issue : June 2012
26/32
Kohhran Beng26
erawh chuan khawveldomesticproduct ah 3% thlenga tlakhniam inhuam a \ul ang.
Amaherawhchu chu sum paiahlohna chuan mihringte tanahriselna tha zawk, environmenthim zawk leh energy ngelnghetzawk a thlen thung ang tiin asawi. UK Stern Review inboruak lum zual zel avanga
chhiatna nasa zawk thleng theilaka inveng turin kum 2035thleng \an lakna hun \ha kan neia tih laiin Worldwatch Institutechuan 2030 thleng chiah hun kannei ta a ti. NASAs GoddardInstitute for Space Studies
(GISS) a Jaems Hansen thungchuan hma lam huna warminghlauhawm kan pumpelh theihnan 2015 thleng chauhinpuahchah na hun \ha kan neita a ti thung.
A hrang zual z>l e
International Energy AgencyUpdate 2010 in a hmuh chhuahdan chuan carbon emission hiIPCC in a sawi lawk aia nasafein kum 2003 atanga 2008chhung khan a pung a. 2008khan carbon emission hi 29.4Gigaton (Gt) a ni a, 2009 aworld economy a recession
vang khan khawvel thilsiam lehthar chhuah (domestic product)a tla hniam a, chuti chung chuan
2009 khan carbon emissionchuan 29 Gt a thleng pha tho a,2010 a Global economy angaiawh leh tura domesticproducttl>mt> pung mai pawhkhan carbon emission ah nasataka punna a thlen vangin 2010
kha mihring vanga carbon punnasan/tam ber \um a ni tho. 1.6 Gta pungincarbon emissionchuan30.6Gt a kai dawrh ta mai a ni.Carbon emission hi tun angrenga a kal chuan Himalayatlang a v
7/31/2019 Issue : June 2012
27/32
June 2012 27
tui lian chu tuipuiah a luang lut a,tui chim chin a tis^ng a, IPCC2007 in a report dan chuan
1993 atang khan kum sawmzelah tui chim chin hi 3centimeter in a s^n belh a. Tuichim chin pung sang z>l chuanmihring maktaduai za tam taktenun a tibuai dawn a, tuipui kamaramte hi 30% tuiin a chimpil ang
a, nungcha 30-40% te an mangvek bawk ang. Gujarat lehOrissa state a tuipui kama hmunthenkhatte chu tui ch$m chin sanghian a lo lem pil tawh a. Tui lianleh tui lian vanga lei min chuanLohachhara khawmual te,Gobardhanpur te, Sujpari-bhanga khawmual te, Sitaram-pur leh Ghoramara ram \hatepawh a lo l>n bo tawh a ni.
Tuifinriat ch$m chin s ng z>lvang hian India ram 7000 kmscoastline hi dinhmun hlauh-thawnawmah a ding mek a ni.Tuifinriat depa awm ramte, a biktakin Maldives te ang phei chukan hmalam hun rei vak lovahtuipuia pil bo mai tura ngaih a ni.Boruak lum zual zel hian tui lianleh thlipui avanga chhiatna nasa
zawk a thlen zel dawn a, tuiach>ng nungcha tam tak an boralphah ang a, natna hrik nasa takin
a pung bawk ang. Buh leh balthar zat a tl^k hniam dawnavangin hmun tam takah \am atla ang a, boruak lum lehkhawkheng vanga thihna lehmanganna a tam hle ang. Chutiang chu kan khawvel dinhmun a
nih mek avanginInternationalEnergy Agency Chief
EconomistFatih Birolchuanheng warming te hi Waked upCalla ni e, a ti hial. Khawvelboruaka lumna nasa takthlentute hi ram changkang kantih hote an nih laiin ram retheizawkte hi he chhiatna lehharsatna hian min zuah bik lohavangin he harsatna hi eng ramleh khawtlang mahin kanngaihthah a thiang lo vang.
(Kan Assembly-in hmalakna
tur a chhawpchhuah zingathupui pakhat rawn ziaktu
Rev.Lalrochama hi |awipui
bialtu pastor a ni. He thuziak
ngaihnawm leh bengvarthlak
tak hi thla lehah kan la
chhunzawm leh ang.
7/31/2019 Issue : June 2012
28/32
Kohhran Beng28
S U N N A T E
UPA C. LALRAWNGBAWLA
(1975-2011)
Kawnpui
Upa C. Lalrawngbawla hiUpa C. Kaphranga leh PiThangliani te fa zinga 4-na a nia, August 21,1975 khan W.Phaileng ah a lo piang a, unau
mipa 3 leh hmeichhia 3 an ni.Kum 1995-ah 1st IR. Bn.
MualvumahPolice Constablehna a hmu a, 1997-ah Kawnpuikhuaa mi Lalramngaii nen inneiinfanu 2 leh pafa 1 an nei hman a,a boral hian a hnaah pawhNaik
ah a kaisang a ni.Upa C. Lalrawngbawla hi
Kawnpui Kohhranah 2004khan Rawngbawltu atan thlantlin a ni a, Treasurer hna a chelha, chu mi hnuah Chairman hna achelh a, 2009-ah Upa atanordaineda ni. Upa-a ordainedanih hnuah KohhranahSecretary hna a chelh mai bakahAuditor te, BKHP Adviser hnate, SS Superintendent hnate achelh a, a boral thlengin heng apost te hi a chelh a, Kawnpuikohhran te takteah theihtawpin
Pathian rawngbawltu a ni a, a
bula awm a nuamin a hahdam-thlak thin hle a, kawng engkimahPathian ringtu a nihzia alangchiang thin hle a ni.
Kum 2009 kum tawp lama\angin a insawisel \an a,nachhawkna te a eiin a \ha lehmai thin a. Kum 2010 Krismas
kha an khua, W.Phaileng a anhmang chu a pum a na a. Aizawlpanpui nghal a ni a. Investi-gation te an tih hnuah ThinCancera ni tih an hmu chhuaka. A rang chi a lo ni a, theihtawpchhuahin an enkawl a. |hat lam
aiin hniam lam a pan ta tial tial a.March 6, 2011 hian a rawng alo bawl sak thin a Lalpa hnenahchatuana cheng tawh turin anupui fanaute leh Kohhranhotemin kalsan ta a ni. Biak inahbialtu Pastor, Rev. A. Zohrangavuina programme hman a ni a.Ui tak chungin kan thlahliam taa ni. A chhungte Lalpan awm-puiin malsawmna vur zel turinduhsakna kan hlan nghal a ni.
T.C. Malsawmsanga
Secretary
BCM Kawnpui
7/31/2019 Issue : June 2012
29/32
June 2012 29
UPA H.KHAWNGHINGA
(1945-2011)
Chanmari, Hnahthial
Upa H. Khawnghinga hiFebruary16,1945 ah ChawngtuiS (Perilung) ah a piang a. A paH.Hmingliana leh a nu HD.Neihthangi te fa upa lam atanga4-na niin an unau hi mipa 8 lehhmeichhia 4 an ni a. 1965 ah Pi
Lalchhungi nen dan puitlingin aninnei a, fa 8 (mipa 5 lehhmeichhia 3) an nei.
Upa H. Khawnghinga hi1957-ah Rev. Thangmuranbaptisma a chantir a, 1972-ahpiantharna a chang a. 1981-ahRawngbawltu atan lak a ni a,1994-ah Upa atan ordained a ni.
Upa H. Khawnghinga hi mi\awng tam lem lo tak, a tih turleh chanvo chu \hahnemngaitaka hlenchhuah tum tlat mi a nia, a Bible chang ngainat ber chuPhillipi 2:11 a ni a, a hla duh ber
chu KHB number 452-na LalIsua ang turin tih a ni.
Upa H. Khawnghinga hiantualchhungah Building comtt.Chairman leh ZBM Chairman techelh tawhin 1999 ah KohhranChairman a ni a. 2000-2009
chhung zawng kohhran Secy. a
lo chelh tawh a. 1975-2006chhung Sunday sikul zirtirtu a nia, S.S. supdt. leh secretary
bakah bial SS Treasurer te, BialM&E Commttee memberbakah BSI Collector kum engemaw chen a lo chelh tawhbawk. Khawtlang lamah pawha \hat laiin a inhmang hle a,YMA Office bearer ah pawh
kum 10 chuang teh meuh hruaitua lo ni tawh bawk.BP s^ng hi eng emaw chen
atang khan a nei tawh a, 1975khan BP s^ng avangin nikhawhre lovin a tlu a, zawi zawiin a lochangkang a, kohhran secretaryhna chu a theih ang tawk tawkina chelh reng a, 2008 atang khana chau deuh zel a, 2011 April21 khan a zing tho pawh \haviauin a lawm hle a, hemi tuk zingdar 7:30 ah eng mah hre lovin atlu leh a, mahse April 23, 2011(12:10pm) khan a rawng a lo
bawl thin Lalpa hnenah minkalsan ta a ni. Khawtlang lehkohhran, a nupui fanaute beiseiloh tak a min kalsan ta hi kan uiem em a ni.
UPA R.Ro\huama
Secretary
Chanmari, Hnahthial
7/31/2019 Issue : June 2012
30/32
Kohhran Beng30
UPA C. LALSAWMA
(1942-2011)
Rahsiveng
Upa C. Lalsawma hi Pu C.Hranghlira leh Pi Aitawni Pialtute inkarah April 11,1942 khanan fa 8 zinga 4 na niin Thehlepkhuaah a lo piang a, March13,1961-ah ZD. Thansiami neninneiin fa mipa 2 leh hmeichhia2 an nei.
Kum 1955 khan Rev.Rokungan ringtu baptisma achantir a. Naupang te anih laiatanga Biak in ngaina mi niin,tawngtai leh inkhawm a peih hlethin. Sunday Skula Primary pawl
zirlai kum 6 vel lek a nih laiinpiantharna a chang a, amatawngkam lachhuak ila kum1949 khan SS inkhawm kanban dawnin hla No. 149 changhnihna Van Beramno zet hian,ka sual zawng a kalpui tih kan
sak laiin Thlarau Thianghliminmisual ka ni tih min hriattir a,Isuan ka sualna zawng zawngmin ngaihdam si zia ka hmuhinIsua ke bulah ka tlu lut a. Chutaka lawmna aia nasa lawmna kaneih theih ka inringlo a ti.
Kum 1971-ah Rawng-bawltu atana thlan a ni a, 1984
ah Mahanaim Lungsenah Upa atana thlan niin hemi kum vekNovember thlaah Rev Sial-
ngenan a ordained a ni.A damchhung hun hi Lalpa
tan \hahnemngai takin a hmangzo kan ti thei awm e. Bial TKPPresident leh Treasurer hnate,Bial ZBM committee Chairman-ah te Tualchhung kohhranah
Treasurer leh TKP Presidenthnate vuan kual reng thin a ni.Sawrkar hna avanign hmun
hrang hrangah awm kualinRahsiveng-ah an chhungkuain anlo pem a, 1988 khan Upa anihna pawm a ni. Tisa lama mitaima, hun vawng dik, mi zaidam,tlawmngai leh mi harsa zawktelainattu a nihnate kohhranah rawnchhawmlutin \hahnemngai takinLalpa rawng a bawl thin a, kankohhran committee peng hranghrangah hruaitu hna chelh inFellowship adviser ah te a awm
kual reng thin.
Inkhawm leh zingtawngtaite a dam chuan a \hulhngai lo va, kohhrana mawh-phurhna a neihte hlenchhuahngei tuma bei thin mi a ni. Kum2007 khan SS a kum 50 thawktawh chawimawina BCM in
7/31/2019 Issue : June 2012
31/32
June 2012 31
kan pek thin hi a dawng tawhnghe nghe a, a boral lai hian SSsuperintendent hna a chelh mek
a ni.September 1, 2011 khan a
taksa lam chak lohna vanginChristian Hospital Serkawnahenkawl a ni a, pumpui hnunCancera ni tih hmuh chhuah ani. Hemi hnu hian Aizawl lamah
te kalin theih ang anga enkawlzui zel a ni nain December 13,2011 zing dar 10:40 khan Lalpahnenah min kalsan ta a, a vuinainkhawm hi amahin a duh anginan inah neih a ni a, R. Vanlalzamite unauin ama hlaphuah an sa a,Bialtu Pastor Rev. LalremsiamaRalte in thuchah a sawi a,kohhran hoten ui em em chunginkan thlahliam ta a ni.
Upa Sangthanzuala Ralte
Secretary
BCM Rahsiveng
UPA CL. RINLIANA
(1937-2012)
Kolasib
Upa CL. Rinliana hiTawnga leh Lalthansangi tekarah April 29,1937-ahThakthing veng Aizawlah apianga unau 6 an ni a, mipa 3leh hmeichhia 3 an ni a, anaupang ber dawttu a ni.
Kum 1955-ah Aizawlatangin Kolasibah an pem thla a,July 31,1961-ah Chawng-siaminen an innei a, Fa 10, hmeichhia9 leh mipa 1 an nei a ni.
Kolasib Venglaiah Koh-hran a din hmain Naupang Sande
Sikul-ah Secretary hmasa ber niinkum 14 chhung a thawk a.Kohhran ngelnghet taka a dinhnuin Sande Sikul Secretary-ah athawk zui leh nghal bawk. Kum1985-ah Fundamental BaptistChurch-ah a insawn a, kum 1986-
ah Puipa/Upa-ah thlan tlin a ni a.2005 khan Baptist Kohhranah alo lut leh a, hetah hian a Upa nihnachu pawm nghal a ni a,rawngbawlna hrang hrangah atheih ang tawka bei mi a ni.Nimahsela a hriselna a \hat tawkloh avangin Upa pension a dil angin2005 khan pension pek a ni.
Pali zinga pathum!
Tun \um Sunna 4 zinga
3-te hi an unau zinga a
4-na vek an ni a; 4 zinga
3 te hi Cancer vanga thi
an ni vek bawk!
7/31/2019 Issue : June 2012
32/32
Kohhran Beng32
Kum 1990 atangin a pumlam \ha lo a sawi \an a, JapanDoctor thiamte pawh a lo rawn
tawh thin a ni. |hat leh tak takpawh nei thei lovin 2011 khanKolasib Damdawi inah a inentirhnuin Alipore Damdawi Inahbiopsy te lak a ni a. A pumabawk awm chu Cancer a ni love an lo ti a. Mahse a \hat theih
loh avangin Aizawlah inentir lehinhetah hian Cancera ni tih an lofinfiah ta a ni. TichuanDecember 5, 2011 khan AizawlCivil Hospital-ah zai a ni a,Decmber 25, 2011 (Christmasni) khan Kolasibah lo haw thlainkar hnih hmaa in report leh turatih a ni. Mahse a natnain zual lama pan zel avangin Aizawla phurhchhoh ngam a ni tawh si lo va,Kolasib damdawi inah
January12, 2012 zing dar 3:30vel khan a rawngbawl sak thinLalpa hnenah a rawngbawlpuite
leh a nupui fanaute min kalsanta a ni.
Hemi ni hian amah thlahnaUpa R Romawia kaihhruaiin anin lamah neih a ni a. Chu mi hnuinBiak inah hun hmanpui leh a nia. Bialtu Pastor, Rev. A.
Zohrangn hun a hmang a.Kohhran zaipawl ten amah thlahnan, Ram eng mawi tak chu aawmtih hla mawi takin an rema. A rawngbawlpui thin Upa lehRawngbawltu ten a kuangchungah Pangpar an dah a, uitak chungin kan thlahliam ta a ni.
Upa K. Lalzarliana
Secretary
BCM Kolasib
Kohhran Beng hiKohhran Beng hiKohhran Beng hiKohhran Beng hiKohhran Beng hiThu leh hla-a Kohhranho min phuarkhawmtu a ni
Kohhran Bengah hianKohhran Bengah hianKohhran Bengah hianKohhran Bengah hianKohhran Bengah hian
Thuziak turin sawm bik tu mah kan nei lo
Kohhran Beng hianKohhran Beng hianKohhran Beng hianKohhran Beng hianKohhran Beng hianBaptist Kohhran chhungkaw tin thleng se kan ti
Kohhran Beng hianKohhran Beng hianKohhran Beng hianKohhran Beng hianKohhran Beng hian
Kohhranho min phuarkhawm zel se kan va ti em!