ISSN 2227-085X

Issu

e 39

Aug

ust -

Oct

ober

201

4

INCORPORATING SA HORSEMAN

Elite-toekennings bull EBVs and performanceCalf-to-cow ratio bull Besnoiumletiose bull Koeiwaardes

bull Seleksie-indeks vir vleisbeeste

1

wHATS UP

Issue 39 August 2014

We are currently experiencing a relatively normal winter in most of our summer rainfall areas Hopefully this is indicative of a normal summer In most of the extensive parts of our country

grazing is significantly better than during this time last year This naturally results in an easier and more economic managing of winter

The recent election a process characterised by wild promises is behind us Unfortunately some these did not disappear together with the election results and some very unrealistic expectations were created Disconcerting land redistribution suggestions are for instance the order of the day

At the same time the longest continuous strike in the mining sector has ended but not without enormous negative economic results for all sectors in the country including agriculture

A positive attitudeRegardless of all these factors farmers continue to greet you with a firm handshake and a broad smile ndash ldquoYes all is well thank yourdquo This is what I appreciate of our farmers Yet we cannot ignore the realities of the environment in which we farm and without being negative all farmers now have to more than ever take hands and stand together much like they did after the 1933 depression

Every farmer has to do introspection ndash are his farming prac-tices really based on precision farming Does he really farm

in the most cost-effective way and does he record production performance assisting him to farm with only the most pro-ductive animals

We also have to ask ourselves whether we are sufficiently helpful and involved in training developing farmers We can-not be ignorant in this regard

Food supplyWe have to establish a farming sector that can speak with one voice as a supplier of food for a hungry world and hopefully steer the conversation towards realities and away from politi-cal and emotional noise

After all for every citizen who really wishes to farm farm-ing is only about carving out a meaningful viable and safe life on his farm through a business that supplies food and fibre to a hungry world

The farmer really has a huge responsi-bility on his shoulders

Ons ervaar tans met dankbaarheid rsquon redelike normale winter in die meeste somerreeumlnvalgebiede Mag dit dui op rsquon normale somer Weidings in die meeste ekstensiewe dele is betekenisvol beter as verlede jaar

hierdie tyd wat die bestuur van die winter gevolglik makliker en meer bekostigbaar maak

Die afgelope verkiesing waartydens daar uiteraard wilde be-loftes gemaak is is verby Ongelukkig het sommige hiervan nie saam met die verkiesingsuitslae verdwyn nie en word verwag-tinge geskep wat nie haalbaar is nie Kommerwekkende grond-herverdelingsvoorstelle is byvoorbeeld aan die orde van die dag en het die landbou baie bekommerd

Terselfdertyd is die langste aaneenlopende staking in die mynbedryf beeumlindig maar nie sonder enorme negatiewe ekono-miese gevolge vir die land nie wat alle sektore ook die landbou geraak het

Positiewe gesindheidMaar al hierdie faktore ten spyt groet elke boer wat jy raakloop jou steeds met rsquon stewige handdruk en rsquon breeuml glimlag ndash ldquoJa dit gaan goed dankierdquo Dit is wat ek van ons boere waardeer Die werklikhede van die omgewing waarin ons boer mag egter nie

geiumlgnoreer word nie en sonder om negatief te raak sal alle boere nou meer as ooit tevore soos naacute die 1933-depressie moet hande vat en saamstaan

Elke boer sal introspeksie moet doen ndash is sy boerderypraktyke werklik op presisieboerdery geskoei Boer hy as veeboer werklik op die mees koste-doeltreffende manier en teken hy produksie- prestasie aan sodat slegs met die mees produktiewe diere geboer word

Ons sal onsself ook eerlik moet afvra of ons genoeg help met en betrokke is by die opleiding van ontwikkelende boere Vermyding is nie die antwoord nie

VoedselverskaffingSodoende sal ons rsquon boerderysektor tot stand bring wat uit een mond oor boerdery as voedselverskaffer vir rsquon honger wecircreld kan praat en hopelik die gesprek na werklikhede kan lei weg van die onrealistiese aandag van politiek en emosies

Per slot van rekening gaan boerdery vir elke landsburger wat regtig wil boer net daaroor naamlik om in veiligheid op sy plaas rsquon sinvolle en lewensvatbare bestaan te maak deur rsquon besigheid wat voedsel en vesel aan rsquon honger wecircreld voorsien

Wat rsquon verantwoordelikheid rus nie op die boer se skouers nie VOORWOORD

pReface

deu

r dr P

ierre

van

Roo

yen

By d

r Pie

rre v

an R

ooye

n

SB

WerklikhedeRealities

2

Editorial committeeChief editor Lynette Louw084 580 5120 lynetteveeplaascoza

Editor Izak Hofmeyr082 402 4494 izakveeplaascoza

Associate editor SA Stud Bookpierrestudbookcoza

Publisher Plaas PublishingTel 012 664 4793 664 4722Fax 012 664 2750

Subeditor Elizabeth Botha012 664 4793 elizabethveeplaascoza

Layout amp design Melani de Beer012 664 4793 designveeplaascoza

Advertisement sales Karin Changuion-Duffy082 376 6396 karinveeplaascoza

Susan Steyn082 657 1262 susanveeplaascoza

Meshack Leshabane079 575 2977 meshackveeplaascoza

Tiny Smith079 768 1599 tinyveeplaascoza

Accounts Marneacute Anderson072 639 1805 accountsveeplaascoza

Subscriptions Rochelle Mabebe074 153 8380 rochelleveeplaascoza

Printed and bound byBusiness PrintTel 012 843 7600

SA Stud Book amp Animal Improvement Association118 Henry Street Westdene BloemfonteinPO Box 270 Bloemfontein 9300Tel 051 410 0900Fax 051 447 3964

SA Stud Breeder Plaas Publishing and its staff and contributors do not necessarily subscribe to the views expressed in this publication

Copyright No portion of this magazine may be reproduced in any form without the written consent of the publishers

n Vriend vertel van n voorval by lsquon telersklubvergadering n Boer kla dat hy by die ras betrokke geraak het omdat dit so lsquon maklike boerbees is Maar nou moet hy op lsquon Sondag uit-piekel veld toe om pasgebore kalwers te gaan weeg En hy moet rekords hou en lsquon spul papierwerk doen Dit kla hy is mos allermins lsquon maklike boerbees wat soveel werk het

Wat my weer laat dink aan die storie van oorlede Hendrik Schoeman destydse minister van landbou wat by geleentheid as staatspresident waargeneem het In reaksie op lsquon opmerking dat die staatspresident darem lsquon maklike werk het omdat alles so kalm en rustig verloop het oom Hendrik glo geantwoord ldquoDis soos lsquon eend op lsquon dam ndash bo-op lyk alles so rustig en kalm maar onder paddle dit dat dit vrekrdquo

Nie vir sissies nieDie feit is dat stoetteling gekompliseerd is en baie werk verg ndash werk wat lsquon kommersieumlle produsent nie noodwendig hoef te doen nie Die doel van dit alles is juis om aan die kommer-sieumlle produsent lsquon produk te lewer wat sy lewe makliker maak en winsgewendheid verhoog ndash dus om aan die kommersieumlle produsent daardie maklike boerbees te voorsien

As ons die eend-beeld wil gebruik is die kommersieumlle produsent die bokant van die eend oeumlnskynlik statig en kalm terwyl die stoetteler die pote is wat ldquopaddle dat dit vrekrdquo om die bedryf in die regte rigting te stuur

Om so te bly paddle verg lsquon bepaalde lewensuitkyk wat waarskynlik as ldquopassierdquo beskryf kan word Onthou stoetteling is rsquon langtermyn projek lsquon lewenstaak Dit verg die vermoeuml om in weerwil van veranderende modes en giere te bly glo in jou

visie Om te bly vasbyt terwyl jy sien hoe opportuniste die nuutste golf van populariteit ry tot dieacute homself uitgewoed het dan weer lsquon volgende golf soek opklim en hom ook uitry In die proses laat hulle min tasbaars agter

Die bemarking-slaggatDie stoetteler kom toenemend teen lsquon ander reuse uitdaging ook te staan naamlik bemarking Kyk n mens na die hoeveel-heid produksieveilings wat stoeterye deur die jaar aanbied is dit verstommend hoe n groot keuse kopers het Maar hoe kry lsquon stoetteler die aandag van hierdie kopers Hoe oortuig hy hulle dat sy produk presies is wat hulle in hul kuddes nodig het Want die volgende teler se produk het neacutet soveel goeie eienskappe

Buiten visie en passie verg stoetteling ook vindingrykheid om gedurig met nuwe maniere vorendag te kom om die aandag van die koper op jou te vestig En as jy vanjaar lsquon goeie idee gekry het wat werk kan jy seker wees dat die hele bedryf dit volgende jaar sal gebruik Jy sal dus lsquon ander goeie idee moet uitdink

Stoettelers maak op soveel vlakke van kundiges gebruik Dalk het dit tyd geword om die bemarkingsghoeroes se raad ook in te roep Dit sal darem lsquon kwade dag wees as jou lewenstaak skipbreuk ly omdat te min mense daarvan vertel is

Izak HofmeyrRedakteur082 402 4494 izakveeplaascoza SB

Uitdagings op die stoettelerspad

Re

da

kt

eu

Rsb

Rie

f

3Issue 39 August 2014

Oor op die grond 4

Fokus op Focus onSA Stamboek vier uitnemendheid 6SA Stamboek Elite-toekennings 9Elite-wenners word aangewys 13Elite Suiwelboer van die Jaar 16

Telingspraktyk Breeding practiceEBVs and performance 18Breeding values for beef cattle 21Selecting for calf-to-cow ratio 24

Bestuur ManagementBesnoiumletiose in Suid-Afrika 28Voorkom diarree by jong diere 31Nutrition for first-calf heifers 33Gemeenskapsjaar vir dieregesondheid 37

Production recordsSeleksie-indeks vir beestelers 38

Focus on The Dexter 43

Out amp about Handel amp wandelDraad vir jou diere 45Ken ons mense 48

INHOUD CONteNts

Die Mampudi Sussex-stoet van Willie Anderson naby Marquard in die Vrystaat Foto deur Andreacute Pretorius Fotografie

OP DIE VOORBLAD

24

37

4

WAT GONS

Nuwe diens vir buleienaars en kopersSA Stamboek het onlangs rsquon nuwe diens bekendgestel waar-volgens veeartse bulle vir onder meer dekbehendigheid en semengehalte ondersoek voordat hulle op rsquon veiling aangebied word Die diens is deur die Herkouer Veterinecircre Vereniging van Suid-Afrika (RuVASA) in samewerking met SA Stamboek bekend gestel

Dr Bobby van der Westhuizen van SA Stamboek en dr Dietmar Holm voorsitter van die SA Veterinecircre Verenging (SAVV) het die diens op die jaarkongres van RuVASA by Skukuza in die Krugerwildtuin bekendgestel

Kopers word deur hierdie diens verseker van rsquon doeltreffende bul wat amptelik deur rsquon geregistreerde LHPG-veearts die betrokke telersgenootskap en SA Stamboek goedgekeur is Die verkoper geniet dieselfde gerusstelling

Vir meer inligting rakende die diens besoek wwwstudbookcoza of skakel 051 410 0900

New standards for animal recordingAs part of its ongoing mandate the Food and Agriculture Organisation (FAO) of the United Nations is in the process of drafting new guidelines for animal identification trace-ability and performance recording for livestock in develop-ing economies This responsibility resides with its animal genetics resources division under the leadership of Badi Besbes

The third expert meeting took place from 2 to 6 June at the FAO headquarters in Rome The in-house FAO experts were joined by an invited global panel with expertise in the recording of animal health traceability and performance recording Dr Japie van der Westhuizen manager of production recording at SA Stud Book is part of the expert panel and has been put in charge of the chapter on performance recording

Stamboek deel kennis met vleisbeesboereDrs Japie van der Westhuizen en Bobbie van der Westhuizen van SA Stamboek het as sprekers en gespreksleiers by rsquon Nguni- inligtingsdag opgetree wat deur die Sentrale en Kalahari Nguni-klubs in samewerking met die Nguni Beestelersgenootskap aan-gebied is Die geleentheid is op 13 Mei op die plaas Koedoesrand naby Perdeberg gehou

Bobbie het rsquon aanbieding gedoen waarin hy verduidelik het hoe alle moontlike bydraende faktore gebruik word om die BLUP genetiese meriete van vleisbeeste vir wins per hektaar te voorspel Michiel van Niekerk van Ganna Ngunirsquos het geiumlllustreer dat die SA Stamboek genetiese teelwaardes van koeie baie duidelik korreleer met die winsgewendheid van die betrokke koeie

Japie se aanbieding het op die verband tussen molekulecircre genetika en die genetiese meriete van vleisbeeste gefokus Gys Jooste van Douglas Beef het op sy beurt verduidelik hoe

variasie in vleisbeeste se genetiese vermoeuml tot verskille in winsgewendheid in die voerkraal sal lei

The core of the FAO expert panel during their meeting at the FAO head-quarters in Rome The photograph was taken in the Canada Room

Michiel van Niekerk van die Ganna Nguni-stoet saam met drs Bobbie van der Westhuizen en Japie van der Westhuizen van SA Stamboek

rsquon Groepie jong swartwitpensbulle van Sable Ranch

Oor op die grond

Verskeie wildtelers kies SA Stamboek Verskeie kuddes wat spesialiseer in wildteling het onlangs by SA Stamboek aangesluit Dr Helena Theron en Schalk Greyling van SA Stamboek het saam met Uffe Lauritsen president van die Internasionale Komitee vir Diere-aantekening (ICAR) by Sable Ranch naby Brits besoek afgelecirc Sable Ranch is een van die kud-des wat by SA Stamboek aantekening doen

SA Stamboek lewer aantekeningdienste wat die volledige spektrum van aantekening van geboortes ouerskap en verskeie

fenotipiese metings behels vir verwerking en genetiese analise vir die beraming van teelwaardes

Telers wat meer inligting oor die aantekening van wild verlang kan wwwstudbookcoza raadpleeg of SA Stamboek skakel by 051 410 0900

5

wHATS UP

Issue 39 August 2014

Dr Japie van der Westhuizen (regs) by prof Piet Croucamp bekende spreker en politieke ontleder

Lood van Rensburg van Renzo Trust Brahmane mede-organiseerder en dr Japie van der Westhuizen tydens die Vryheid Bultelers-ekspo op 6 Mei

Dr Andreacute Eggen van Illumina die maatskappy wat SNP-skyfies vervaardig het rsquon waardevolle lesing oor genomika aan studente van die Universiteit van Pretoria

gelewer SA Stamboek het rsquon samewerkingsooreenkoms met dieacute universiteit

Ear to the ground

SB

SA Stamboek by Vryheid-ekspoDr Japie van der Westhuizen van SA Stamboek het as gasspreker opgetree by die Vryheid Bultelers-ekspo wat op 6 Mei in Vryheid plaasgevind het Dr Van der Westhuizen het oor die ekono-miese waarde van die prestasiesyfers van rsquon bul gepraat Hy het veral klem gelecirc op bull Die daarstel van doelwitte vir

vleisbees-produsentebull Kennis oor die sterk en swak punte

in eie kuddes wat die besluitne-ming vir bulkeuse sal beiumlnvloed

bull Die impak van regte (en verkeer-de) bulkeuses op die winsgewend-heid in vleisbeeskuddes

Ongeveer 60 telers kommersieumlle vleis-beesprodusente en ander belangstel-lendes het die ekspo bygewoon Sie-bert Vermeulen Andries Riekert en Sarah-Dane Robberts van SA Stamboek was ook teenwoordig

SA Stamboek brei genomika-kennis uitLede van SA Stamboek se Pretoria-kantoor het onlangs rsquon Genome Wide Association (GWAS) kursus wat deur die Universiteit van die Witwatersrand aangebied is bygewoon Kursusgangers het die fynere tegnieke van die opspoor van spesifieke gene op die genoom geleer Hierdie waardevolle kennis sal gebruik word in die vrystelling van genomiese teelwaardes (GEBVrsquos) aan die Suid-Afrikaanse veebedryf

SA Stamboek borg by SASAS-kongresDie 47ste jaarlikse kongres van die Vereniging van Veekundiges van Suid-Afrika (SASAS) is van 6 tot 8 Julie by die Universiteit van Pretoria gehou rsquon Kompetisie is gehou waar studente plakkate kon inskryf met die tema ldquoDierteling- en genetikardquo rsquon Paneel van vier beoordelaars het mej R Mohlatole as die wenner aangewys Haar plakkaat het gehandel oor ldquoDie voorkoms van die geen polimorfisme wat bekend is daarvoor om Escherichia coli-weerstand in Suid-Afrikaanse varkbevolkings te beheerrdquo

SA Stamboek het haar prysgeld van R1 000 kontant en rsquon gratis uitnodiging vir deelname aan die SA Stamboek Elite 2015 Teeltsimposium geborg Vir meer inligting rakende die SA Stamboek Elite 2015 Teeltsimposium skakel 051 410 0900 of stuur rsquon epos na sherristudbookcoza

Genomic first for SAAs a result of collaboration between SA Stud Book Jersey SA Unistel Geneseek and Canadian Dairy Network (CDN) genomic information could for the first time ever in South Africa be incorporated in the AprilMay 2014 Logix Milk dairy genetic evaluation of the Jersey breed

A total of 13 Jersey breeders pioneered the way and made use

of SA Stud Bookrsquos newly developed genomic selection service to obtain genomic information of promising bulls and heifers in order to acquire more reliable breeding value estimates for these animals at a young age SA Stud Bookrsquos genomic selection service is now running on a routine basis

Contact SA Stud Book at 051 4100 900 for more information or visit wwwstudbookcoza

SA Stamboek dra by tot KZN RPO-kongresDr Japie van der Westhuizen bestuurder vir produksie-aantekening van SA Stamboek was een van die gassprekers op KwaZulu-Natal se Rooivleisprodusente-organisasie (RPO)-kongres wat op 12 Junie by Cedara gehou is Japie se praatjie het gehandel oor ldquoTeeldoelwitte wat werkrdquo

Hy het vleisboere meer vertel oor die waarde van korrekte teeldoelwitte en hoe om genetiese beginsels in kuddes te gebruik om langtermyn wins te verseker Aandag is ook gegee aan kommersieumlle bulkopers en waarna hulle behoort te kyk wanneer bulle gekoop word Praktiese riglyne is oor die seleksie van vroulike diere gegee

Prof Piet Croucamp lektor by die Universiteit van Johannesburg en bekende politieke kommentator was die ander spreker tydens die geleentheid

6

ldquoOns produksievlakke steek nie af by die res van die wecircreld nie Weens ons omgewing kan ons

doeltreffendheidsvlakke dalk tekort skiet maar ons bereik dieselfde prestasievlakke as

enige ander landrdquo

Agter die kap van die byl

SA Stamboek vier uitnemendheid met Elite-kompetisie

Tydens die SA Stamboek Elite-toe-kennings in Bloemfontein is ver- skeie stoettelers en stoetdiere ver-eer vir uitnemendheid Die vraag is egter of daar nie dalk te veel van hierdie kompetisies is nie Hoe ver-skil SA Stamboek se kompetisies van ander in die bedryf

Pierre van Rooyen antwoordDie kernverskil tussen SA Stamboek se kompetisies en ander kompetisies in die bedryf is dat daar nie sprake van nomi-nasies of inskrywings is by SA Stamboek se kompetisies nie Elke teler en elke dier op SA Stamboek se databasis wat aan registrasie- en produksie-aanteke-ning deelneem kom in aanmerking vir die kompetisies

Daar is rsquon komitee wat die minimum vereistes vir elke kompetisie opstel en hierdie vereistes word in die Logix-stelsel ingevoer Die stelsel identifiseer die wenner in elke kategorie volgens rsquon punteskaal vir elke vereiste eienskap Hierdie stelsel sluit dus enige subjekti-witeit uit en geen persone of diere kan op grond van rsquon reputasie bevoordeel of benadeel word nie

Die mikpunt is om voortreflike diere op grond van diere-aantekening te iden-tifiseer op grond van reproduksie pro-duksie en funksionele doeltreffendheid Die boer word nie besoek nie en diere word nie visueel beoordeel nie

SA Stamboek se besigheid is diere-aantekening en genetiese verbetering Ons aanvaar as rsquon dier geregistreer is en by ons op die stelsel is hy of sy reeds deur die een of ander vorm van keuring deur die betrokke telersgenootskap is en dus aan die betrokke ras se minimum

vereistes voldoen SA Stamboek se inset is dus om as hierdie aspekte in plek is die produksie reproduksie en funksio-nele doeltreffendheid as maatstawwe te gebruik om voortreflike diere op grond van objektiewe kriteria te identifiseer

SA Stoetteler Hoe het SA Stam-boek se toekennings oor die jare verander

Pierre van Rooyen antwoordDit is waar dat SA Stamboek lankal reeds spesifieke toekennings gemaak het maar in die verlede is die kriteria vir seleksie suiwer op registrasie-aantekening geba-

seer Sedert SA Stamboek egter twee jaar gelede begin het om produksiemeting-aantekening te doen het ons die kom-petisies se kriteria uitgebrei om ook die produksie-aspekte in te sluit

Die uitwerking van hierdie uitbreiding van beoordelingskriteria is dat rsquon dier wat nie aan produksiemeting deelneem nie nie vir die kompetisies kwalifiseer nie Verder gee ons nou ook aan rsquon kommer-sieumlle produsent wat aantekening doen rsquon toekenning Hier speel registrasie-aan-tekening dus nie rsquon rol nie maar slegs produksie-aantekening

Die belangrikheid van objektief ge-mete geregistreerde aangetekende diere

is vir SA Stamboek ononderhandelbaar Ons is daarvan oortuig dat die veebedryf se doeltreffende ekonomiese produk-sievermoeuml daarsonder agteruit sal gaan Ons het nou ook BLUP-teelwaardes by ons kwalifiserende kriteria begin byvoeg en die bedryf het ons ook versoek om die vereistes stelselmatig te verhoog

rsquon Wenner is rsquon kandidaat wat werklik uitstaan ten opsigte van sy rekordhou-ding meting en aantekening Dis be-langrik om te meld dat hierdie kandidaat nie noodwendig uitstaan as sakeman of vir sy winsgewendheid nie Dit is nie kriteria wat SA Stamboek beoordeel nie Wat egter wel waar is is dat die wenner

sy stoetboerdery op rsquon presisievlak bedryf en sodoende sy risikorsquos beperk

SA Stoetteler Hoe vergelyk ons aantekeningstelsel met die van ander lande in die wecircreld

Pierre van Rooyen antwoordWaar ons in Suid-Afrika feitlik uitsluitlik in die stoetbedryf aantekening doen is dit totaal anders elders in die res van die ontwikkelde wecircreld Dit is asof die waar-de van aantekening oor die algemeen nog nie werklik tot ons kommersieumlle bedryf deurgedring het nie Elders in die wecircreld word aantekening van kommer-

Deur Izak Hofmeyr

7Issue 39 August 2014

FOKUS OP elite-tOeKenningS

Die mikpunt is om voortreflike diere op grond van diere-aantekening te identifiseer op grond

van reproduksie produksie en funksionele doeltreffendheid Die boer word nie besoek nie en

diere word nie visueel beoordeel nie

ldquo rsquon Wenner is rsquon kandidaat wat werklik uitstaan ten opsigte van sy

rekordhouding meting en aantekeningrdquo

sieumlle diere ook baie intensief gedoenTer wille van die welvaart in ons eie

kommersieumlle bedrywe dink ek dis nood-saaklik dat baie meer klem op produk-sie-aantekening geplaas moet word

Dis duidelik dat die wecircreld toenemend na Suid-Afrika kyk as toegangspunt na Afrika vir voedselsekerheid Hierdie ver-wagtinge plaas groot druk op ons bedryf en as ons nie toenemend na presisie-boerdery in die totale bedryf streef nie sal ons nie aan die verwagtinge kan voldoen nie

Dis ongelukkig so dat die aanteke-ning-vlak in Suid-Afrika kommerwek-kend laag is Aan die vleisbeeskant is dit feitlik uitsluitlik stoetboere wat aanteken ndash daar is baie min kommer- sieumlle boere wat enigsins aanteken be-halwe by suiwelboere Ongeveer 50 van die melkboere wat melkaanteke-ning doen is kommersieumlle boere

Aan die melkaantekeningkant is dit te betwyfel of 17 van die melkboere in die land melkaantekening doen As jy dit met die situasie in Europa vergelyk waar deelname aan melkaantekening meer as 80 is is dit eintlik baie kom-merwekkend

SA Stoetteler Is dit haalbaar vir rsquon kommersieumlle rooivleisprodusent met rsquon koeikudde van 5 000 diere om aantekening te doen

Pierre van Rooyen antwoordAbsoluut Selfs al teken so rsquon produsent slegs kalwings en die speengewigte van die kalwers aan is hy reeds in rsquon posisie om sy beter koeie te kan identifiseer As hy ook sy potensieumlle vervangingsverse

op die ouderdom van 18 maande weer weeg om hul groei van speen tot 18 maande te bepaal het hy rsquon baie goeie kriterium op grond waarvan hy sy ver-vangingsverse kan selekteer

Die vordering wat so rsquon boer in sy kudde kan maak ten opsigte van vrug-baarheid moedereienskappe en groei is van onskatbare waarde

SA Stoetteler Is die beoordelingskri-teria vir die verskillende kompetisies by nabetragting in die kol

Pierre van Rooyen antwoordJa ons dink dat dit in die kol is Soos reeds gemeld is daar rsquon versoek uit die bedryf om die kriteria gaandeweg stren-ger te maak

Vir elke spesie ndash vleisbeeste melk-beeste kleinvee perde en varke ndash het ons advieskomitees wat uit telers bestaan en die norme vir beoordeling bepaal

rsquon Ander baie belangrike en opwin-dende verwikkeling is rsquon versoek dat die-selfde kompetisies wat in die beesbedryf gehou word nou ook na die kleinveebe-dryf uitgebrei sal word Ons wys wel rsquon kleinveekudde aan maar in die toekoms sal ons nou ook Elite-ramme en Elite-ooie begin aanwys

SA Stoetteler Jy wys daarop dat die deelname aan aantekening in Suid-Afrika kommerwekkend laag is Wat is jou mening egter oor die stan-daard van ons stoetbedryf

Pierre van Rooyen antwoordDaar word algemeen gesecirc dat Suid-Afri-kaanse boere uiters bekwaam is Dit is rsquon

baie subjektiewe stelling want hoe meet jy dit

Tog is dit so dat wecircreldwyd van die Suid-Afrikaanse bedryf kennis geneem word Jy sien dit ook in die reaksie van buitelandse besoekers as hulle sien ons produksievlakke is relatief tot die omgewing waarin ons boer en die hulp-bronne wat tot ons beskikking is

Ons produksievlakke steek nie af by die res van die wecircreld nie Weens ons omgewing kan ons doeltreffendheids-vlakke dalk tekort skiet maar ons bereik dieselfde prestasievlakke as enige ander land

Wat ons aantekening-standaarde be-tref voldoen ons ook aan internasionale standaarde want ons word gereeld deur die International Committee for Animal Recording (ICAR) geoudit

Een aspek waarop SA Stamboek wel kan verbeter is ten opsigte van rsquon voor-ligtingsdiens om aan boere tuis te bring wat hulle alles met die inligting kan maak wat deur SA Stamboek gegenereer word

SA Stamboek het wel rsquon span tegniese adviseurs in die veld wat gereeld op pla-se kom en hulle maak reeds geweldige vordering op hierdie gebied

Ons beplan ook om toenemend deur middel van studiegroepe boeredae en kursusse inligting oor te dra en so die leemte rondom die oordra van inligting te probeer vul

Dagboek nou al die Elite 2015-toeken-nings wat in April aanstaande jaar sal

plaasvind SB

8

1

wHATS UP

Issue 39 August 2014

We are currently experiencing a relatively normal winter in most of our summer rainfall areas Hopefully this is indicative of a normal summer In most of the extensive parts of our country

grazing is significantly better than during this time last year This naturally results in an easier and more economic managing of winter

The recent election a process characterised by wild promises is behind us Unfortunately some these did not disappear together with the election results and some very unrealistic expectations were created Disconcerting land redistribution suggestions are for instance the order of the day

At the same time the longest continuous strike in the mining sector has ended but not without enormous negative economic results for all sectors in the country including agriculture

A positive attitudeRegardless of all these factors farmers continue to greet you with a firm handshake and a broad smile ndash ldquoYes all is well thank yourdquo This is what I appreciate of our farmers Yet we cannot ignore the realities of the environment in which we farm and without being negative all farmers now have to more than ever take hands and stand together much like they did after the 1933 depression

Every farmer has to do introspection ndash are his farming prac-tices really based on precision farming Does he really farm

in the most cost-effective way and does he record production performance assisting him to farm with only the most pro-ductive animals

We also have to ask ourselves whether we are sufficiently helpful and involved in training developing farmers We can-not be ignorant in this regard

Food supplyWe have to establish a farming sector that can speak with one voice as a supplier of food for a hungry world and hopefully steer the conversation towards realities and away from politi-cal and emotional noise

After all for every citizen who really wishes to farm farm-ing is only about carving out a meaningful viable and safe life on his farm through a business that supplies food and fibre to a hungry world

The farmer really has a huge responsi-bility on his shoulders

Ons ervaar tans met dankbaarheid rsquon redelike normale winter in die meeste somerreeumlnvalgebiede Mag dit dui op rsquon normale somer Weidings in die meeste ekstensiewe dele is betekenisvol beter as verlede jaar

hierdie tyd wat die bestuur van die winter gevolglik makliker en meer bekostigbaar maak

Die afgelope verkiesing waartydens daar uiteraard wilde be-loftes gemaak is is verby Ongelukkig het sommige hiervan nie saam met die verkiesingsuitslae verdwyn nie en word verwag-tinge geskep wat nie haalbaar is nie Kommerwekkende grond-herverdelingsvoorstelle is byvoorbeeld aan die orde van die dag en het die landbou baie bekommerd

Terselfdertyd is die langste aaneenlopende staking in die mynbedryf beeumlindig maar nie sonder enorme negatiewe ekono-miese gevolge vir die land nie wat alle sektore ook die landbou geraak het

Positiewe gesindheidMaar al hierdie faktore ten spyt groet elke boer wat jy raakloop jou steeds met rsquon stewige handdruk en rsquon breeuml glimlag ndash ldquoJa dit gaan goed dankierdquo Dit is wat ek van ons boere waardeer Die werklikhede van die omgewing waarin ons boer mag egter nie

geiumlgnoreer word nie en sonder om negatief te raak sal alle boere nou meer as ooit tevore soos naacute die 1933-depressie moet hande vat en saamstaan

Elke boer sal introspeksie moet doen ndash is sy boerderypraktyke werklik op presisieboerdery geskoei Boer hy as veeboer werklik op die mees koste-doeltreffende manier en teken hy produksie- prestasie aan sodat slegs met die mees produktiewe diere geboer word

Ons sal onsself ook eerlik moet afvra of ons genoeg help met en betrokke is by die opleiding van ontwikkelende boere Vermyding is nie die antwoord nie

VoedselverskaffingSodoende sal ons rsquon boerderysektor tot stand bring wat uit een mond oor boerdery as voedselverskaffer vir rsquon honger wecircreld kan praat en hopelik die gesprek na werklikhede kan lei weg van die onrealistiese aandag van politiek en emosies

Per slot van rekening gaan boerdery vir elke landsburger wat regtig wil boer net daaroor naamlik om in veiligheid op sy plaas rsquon sinvolle en lewensvatbare bestaan te maak deur rsquon besigheid wat voedsel en vesel aan rsquon honger wecircreld voorsien

Wat rsquon verantwoordelikheid rus nie op die boer se skouers nie VOORWOORD

pReface

deu

r dr P

ierre

van

Roo

yen

By d

r Pie

rre v

an R

ooye

n

SB

WerklikhedeRealities

2

Editorial committeeChief editor Lynette Louw084 580 5120 lynetteveeplaascoza

Editor Izak Hofmeyr082 402 4494 izakveeplaascoza

Associate editor SA Stud Bookpierrestudbookcoza

Publisher Plaas PublishingTel 012 664 4793 664 4722Fax 012 664 2750

Subeditor Elizabeth Botha012 664 4793 elizabethveeplaascoza

Layout amp design Melani de Beer012 664 4793 designveeplaascoza

Advertisement sales Karin Changuion-Duffy082 376 6396 karinveeplaascoza

Susan Steyn082 657 1262 susanveeplaascoza

Meshack Leshabane079 575 2977 meshackveeplaascoza

Tiny Smith079 768 1599 tinyveeplaascoza

Accounts Marneacute Anderson072 639 1805 accountsveeplaascoza

Subscriptions Rochelle Mabebe074 153 8380 rochelleveeplaascoza

Printed and bound byBusiness PrintTel 012 843 7600

SA Stud Book amp Animal Improvement Association118 Henry Street Westdene BloemfonteinPO Box 270 Bloemfontein 9300Tel 051 410 0900Fax 051 447 3964

SA Stud Breeder Plaas Publishing and its staff and contributors do not necessarily subscribe to the views expressed in this publication

Copyright No portion of this magazine may be reproduced in any form without the written consent of the publishers

n Vriend vertel van n voorval by lsquon telersklubvergadering n Boer kla dat hy by die ras betrokke geraak het omdat dit so lsquon maklike boerbees is Maar nou moet hy op lsquon Sondag uit-piekel veld toe om pasgebore kalwers te gaan weeg En hy moet rekords hou en lsquon spul papierwerk doen Dit kla hy is mos allermins lsquon maklike boerbees wat soveel werk het

Wat my weer laat dink aan die storie van oorlede Hendrik Schoeman destydse minister van landbou wat by geleentheid as staatspresident waargeneem het In reaksie op lsquon opmerking dat die staatspresident darem lsquon maklike werk het omdat alles so kalm en rustig verloop het oom Hendrik glo geantwoord ldquoDis soos lsquon eend op lsquon dam ndash bo-op lyk alles so rustig en kalm maar onder paddle dit dat dit vrekrdquo

Nie vir sissies nieDie feit is dat stoetteling gekompliseerd is en baie werk verg ndash werk wat lsquon kommersieumlle produsent nie noodwendig hoef te doen nie Die doel van dit alles is juis om aan die kommer-sieumlle produsent lsquon produk te lewer wat sy lewe makliker maak en winsgewendheid verhoog ndash dus om aan die kommersieumlle produsent daardie maklike boerbees te voorsien

As ons die eend-beeld wil gebruik is die kommersieumlle produsent die bokant van die eend oeumlnskynlik statig en kalm terwyl die stoetteler die pote is wat ldquopaddle dat dit vrekrdquo om die bedryf in die regte rigting te stuur

Om so te bly paddle verg lsquon bepaalde lewensuitkyk wat waarskynlik as ldquopassierdquo beskryf kan word Onthou stoetteling is rsquon langtermyn projek lsquon lewenstaak Dit verg die vermoeuml om in weerwil van veranderende modes en giere te bly glo in jou

visie Om te bly vasbyt terwyl jy sien hoe opportuniste die nuutste golf van populariteit ry tot dieacute homself uitgewoed het dan weer lsquon volgende golf soek opklim en hom ook uitry In die proses laat hulle min tasbaars agter

Die bemarking-slaggatDie stoetteler kom toenemend teen lsquon ander reuse uitdaging ook te staan naamlik bemarking Kyk n mens na die hoeveel-heid produksieveilings wat stoeterye deur die jaar aanbied is dit verstommend hoe n groot keuse kopers het Maar hoe kry lsquon stoetteler die aandag van hierdie kopers Hoe oortuig hy hulle dat sy produk presies is wat hulle in hul kuddes nodig het Want die volgende teler se produk het neacutet soveel goeie eienskappe

Buiten visie en passie verg stoetteling ook vindingrykheid om gedurig met nuwe maniere vorendag te kom om die aandag van die koper op jou te vestig En as jy vanjaar lsquon goeie idee gekry het wat werk kan jy seker wees dat die hele bedryf dit volgende jaar sal gebruik Jy sal dus lsquon ander goeie idee moet uitdink

Stoettelers maak op soveel vlakke van kundiges gebruik Dalk het dit tyd geword om die bemarkingsghoeroes se raad ook in te roep Dit sal darem lsquon kwade dag wees as jou lewenstaak skipbreuk ly omdat te min mense daarvan vertel is

Izak HofmeyrRedakteur082 402 4494 izakveeplaascoza SB

Uitdagings op die stoettelerspad

Re

da

kt

eu

Rsb

Rie

f

3Issue 39 August 2014

Oor op die grond 4

Fokus op Focus onSA Stamboek vier uitnemendheid 6SA Stamboek Elite-toekennings 9Elite-wenners word aangewys 13Elite Suiwelboer van die Jaar 16

Telingspraktyk Breeding practiceEBVs and performance 18Breeding values for beef cattle 21Selecting for calf-to-cow ratio 24

Bestuur ManagementBesnoiumletiose in Suid-Afrika 28Voorkom diarree by jong diere 31Nutrition for first-calf heifers 33Gemeenskapsjaar vir dieregesondheid 37

Production recordsSeleksie-indeks vir beestelers 38

Focus on The Dexter 43

Out amp about Handel amp wandelDraad vir jou diere 45Ken ons mense 48

INHOUD CONteNts

Die Mampudi Sussex-stoet van Willie Anderson naby Marquard in die Vrystaat Foto deur Andreacute Pretorius Fotografie

OP DIE VOORBLAD

24

37

4

WAT GONS

Nuwe diens vir buleienaars en kopersSA Stamboek het onlangs rsquon nuwe diens bekendgestel waar-volgens veeartse bulle vir onder meer dekbehendigheid en semengehalte ondersoek voordat hulle op rsquon veiling aangebied word Die diens is deur die Herkouer Veterinecircre Vereniging van Suid-Afrika (RuVASA) in samewerking met SA Stamboek bekend gestel

Dr Bobby van der Westhuizen van SA Stamboek en dr Dietmar Holm voorsitter van die SA Veterinecircre Verenging (SAVV) het die diens op die jaarkongres van RuVASA by Skukuza in die Krugerwildtuin bekendgestel

Kopers word deur hierdie diens verseker van rsquon doeltreffende bul wat amptelik deur rsquon geregistreerde LHPG-veearts die betrokke telersgenootskap en SA Stamboek goedgekeur is Die verkoper geniet dieselfde gerusstelling

Vir meer inligting rakende die diens besoek wwwstudbookcoza of skakel 051 410 0900

New standards for animal recordingAs part of its ongoing mandate the Food and Agriculture Organisation (FAO) of the United Nations is in the process of drafting new guidelines for animal identification trace-ability and performance recording for livestock in develop-ing economies This responsibility resides with its animal genetics resources division under the leadership of Badi Besbes

The third expert meeting took place from 2 to 6 June at the FAO headquarters in Rome The in-house FAO experts were joined by an invited global panel with expertise in the recording of animal health traceability and performance recording Dr Japie van der Westhuizen manager of production recording at SA Stud Book is part of the expert panel and has been put in charge of the chapter on performance recording

Stamboek deel kennis met vleisbeesboereDrs Japie van der Westhuizen en Bobbie van der Westhuizen van SA Stamboek het as sprekers en gespreksleiers by rsquon Nguni- inligtingsdag opgetree wat deur die Sentrale en Kalahari Nguni-klubs in samewerking met die Nguni Beestelersgenootskap aan-gebied is Die geleentheid is op 13 Mei op die plaas Koedoesrand naby Perdeberg gehou

Bobbie het rsquon aanbieding gedoen waarin hy verduidelik het hoe alle moontlike bydraende faktore gebruik word om die BLUP genetiese meriete van vleisbeeste vir wins per hektaar te voorspel Michiel van Niekerk van Ganna Ngunirsquos het geiumlllustreer dat die SA Stamboek genetiese teelwaardes van koeie baie duidelik korreleer met die winsgewendheid van die betrokke koeie

Japie se aanbieding het op die verband tussen molekulecircre genetika en die genetiese meriete van vleisbeeste gefokus Gys Jooste van Douglas Beef het op sy beurt verduidelik hoe

variasie in vleisbeeste se genetiese vermoeuml tot verskille in winsgewendheid in die voerkraal sal lei

The core of the FAO expert panel during their meeting at the FAO head-quarters in Rome The photograph was taken in the Canada Room

Michiel van Niekerk van die Ganna Nguni-stoet saam met drs Bobbie van der Westhuizen en Japie van der Westhuizen van SA Stamboek

rsquon Groepie jong swartwitpensbulle van Sable Ranch

Oor op die grond

Verskeie wildtelers kies SA Stamboek Verskeie kuddes wat spesialiseer in wildteling het onlangs by SA Stamboek aangesluit Dr Helena Theron en Schalk Greyling van SA Stamboek het saam met Uffe Lauritsen president van die Internasionale Komitee vir Diere-aantekening (ICAR) by Sable Ranch naby Brits besoek afgelecirc Sable Ranch is een van die kud-des wat by SA Stamboek aantekening doen

SA Stamboek lewer aantekeningdienste wat die volledige spektrum van aantekening van geboortes ouerskap en verskeie

fenotipiese metings behels vir verwerking en genetiese analise vir die beraming van teelwaardes

Telers wat meer inligting oor die aantekening van wild verlang kan wwwstudbookcoza raadpleeg of SA Stamboek skakel by 051 410 0900

5

wHATS UP

Issue 39 August 2014

Dr Japie van der Westhuizen (regs) by prof Piet Croucamp bekende spreker en politieke ontleder

Lood van Rensburg van Renzo Trust Brahmane mede-organiseerder en dr Japie van der Westhuizen tydens die Vryheid Bultelers-ekspo op 6 Mei

Dr Andreacute Eggen van Illumina die maatskappy wat SNP-skyfies vervaardig het rsquon waardevolle lesing oor genomika aan studente van die Universiteit van Pretoria

gelewer SA Stamboek het rsquon samewerkingsooreenkoms met dieacute universiteit

Ear to the ground

SB

SA Stamboek by Vryheid-ekspoDr Japie van der Westhuizen van SA Stamboek het as gasspreker opgetree by die Vryheid Bultelers-ekspo wat op 6 Mei in Vryheid plaasgevind het Dr Van der Westhuizen het oor die ekono-miese waarde van die prestasiesyfers van rsquon bul gepraat Hy het veral klem gelecirc op bull Die daarstel van doelwitte vir

vleisbees-produsentebull Kennis oor die sterk en swak punte

in eie kuddes wat die besluitne-ming vir bulkeuse sal beiumlnvloed

bull Die impak van regte (en verkeer-de) bulkeuses op die winsgewend-heid in vleisbeeskuddes

Ongeveer 60 telers kommersieumlle vleis-beesprodusente en ander belangstel-lendes het die ekspo bygewoon Sie-bert Vermeulen Andries Riekert en Sarah-Dane Robberts van SA Stamboek was ook teenwoordig

SA Stamboek brei genomika-kennis uitLede van SA Stamboek se Pretoria-kantoor het onlangs rsquon Genome Wide Association (GWAS) kursus wat deur die Universiteit van die Witwatersrand aangebied is bygewoon Kursusgangers het die fynere tegnieke van die opspoor van spesifieke gene op die genoom geleer Hierdie waardevolle kennis sal gebruik word in die vrystelling van genomiese teelwaardes (GEBVrsquos) aan die Suid-Afrikaanse veebedryf

SA Stamboek borg by SASAS-kongresDie 47ste jaarlikse kongres van die Vereniging van Veekundiges van Suid-Afrika (SASAS) is van 6 tot 8 Julie by die Universiteit van Pretoria gehou rsquon Kompetisie is gehou waar studente plakkate kon inskryf met die tema ldquoDierteling- en genetikardquo rsquon Paneel van vier beoordelaars het mej R Mohlatole as die wenner aangewys Haar plakkaat het gehandel oor ldquoDie voorkoms van die geen polimorfisme wat bekend is daarvoor om Escherichia coli-weerstand in Suid-Afrikaanse varkbevolkings te beheerrdquo

SA Stamboek het haar prysgeld van R1 000 kontant en rsquon gratis uitnodiging vir deelname aan die SA Stamboek Elite 2015 Teeltsimposium geborg Vir meer inligting rakende die SA Stamboek Elite 2015 Teeltsimposium skakel 051 410 0900 of stuur rsquon epos na sherristudbookcoza

Genomic first for SAAs a result of collaboration between SA Stud Book Jersey SA Unistel Geneseek and Canadian Dairy Network (CDN) genomic information could for the first time ever in South Africa be incorporated in the AprilMay 2014 Logix Milk dairy genetic evaluation of the Jersey breed

A total of 13 Jersey breeders pioneered the way and made use

of SA Stud Bookrsquos newly developed genomic selection service to obtain genomic information of promising bulls and heifers in order to acquire more reliable breeding value estimates for these animals at a young age SA Stud Bookrsquos genomic selection service is now running on a routine basis

Contact SA Stud Book at 051 4100 900 for more information or visit wwwstudbookcoza

SA Stamboek dra by tot KZN RPO-kongresDr Japie van der Westhuizen bestuurder vir produksie-aantekening van SA Stamboek was een van die gassprekers op KwaZulu-Natal se Rooivleisprodusente-organisasie (RPO)-kongres wat op 12 Junie by Cedara gehou is Japie se praatjie het gehandel oor ldquoTeeldoelwitte wat werkrdquo

Hy het vleisboere meer vertel oor die waarde van korrekte teeldoelwitte en hoe om genetiese beginsels in kuddes te gebruik om langtermyn wins te verseker Aandag is ook gegee aan kommersieumlle bulkopers en waarna hulle behoort te kyk wanneer bulle gekoop word Praktiese riglyne is oor die seleksie van vroulike diere gegee

Prof Piet Croucamp lektor by die Universiteit van Johannesburg en bekende politieke kommentator was die ander spreker tydens die geleentheid

6

ldquoOns produksievlakke steek nie af by die res van die wecircreld nie Weens ons omgewing kan ons

doeltreffendheidsvlakke dalk tekort skiet maar ons bereik dieselfde prestasievlakke as

enige ander landrdquo

Agter die kap van die byl

SA Stamboek vier uitnemendheid met Elite-kompetisie

Tydens die SA Stamboek Elite-toe-kennings in Bloemfontein is ver- skeie stoettelers en stoetdiere ver-eer vir uitnemendheid Die vraag is egter of daar nie dalk te veel van hierdie kompetisies is nie Hoe ver-skil SA Stamboek se kompetisies van ander in die bedryf

Pierre van Rooyen antwoordDie kernverskil tussen SA Stamboek se kompetisies en ander kompetisies in die bedryf is dat daar nie sprake van nomi-nasies of inskrywings is by SA Stamboek se kompetisies nie Elke teler en elke dier op SA Stamboek se databasis wat aan registrasie- en produksie-aanteke-ning deelneem kom in aanmerking vir die kompetisies

Daar is rsquon komitee wat die minimum vereistes vir elke kompetisie opstel en hierdie vereistes word in die Logix-stelsel ingevoer Die stelsel identifiseer die wenner in elke kategorie volgens rsquon punteskaal vir elke vereiste eienskap Hierdie stelsel sluit dus enige subjekti-witeit uit en geen persone of diere kan op grond van rsquon reputasie bevoordeel of benadeel word nie

Die mikpunt is om voortreflike diere op grond van diere-aantekening te iden-tifiseer op grond van reproduksie pro-duksie en funksionele doeltreffendheid Die boer word nie besoek nie en diere word nie visueel beoordeel nie

SA Stamboek se besigheid is diere-aantekening en genetiese verbetering Ons aanvaar as rsquon dier geregistreer is en by ons op die stelsel is hy of sy reeds deur die een of ander vorm van keuring deur die betrokke telersgenootskap is en dus aan die betrokke ras se minimum

vereistes voldoen SA Stamboek se inset is dus om as hierdie aspekte in plek is die produksie reproduksie en funksio-nele doeltreffendheid as maatstawwe te gebruik om voortreflike diere op grond van objektiewe kriteria te identifiseer

SA Stoetteler Hoe het SA Stam-boek se toekennings oor die jare verander

Pierre van Rooyen antwoordDit is waar dat SA Stamboek lankal reeds spesifieke toekennings gemaak het maar in die verlede is die kriteria vir seleksie suiwer op registrasie-aantekening geba-

seer Sedert SA Stamboek egter twee jaar gelede begin het om produksiemeting-aantekening te doen het ons die kom-petisies se kriteria uitgebrei om ook die produksie-aspekte in te sluit

Die uitwerking van hierdie uitbreiding van beoordelingskriteria is dat rsquon dier wat nie aan produksiemeting deelneem nie nie vir die kompetisies kwalifiseer nie Verder gee ons nou ook aan rsquon kommer-sieumlle produsent wat aantekening doen rsquon toekenning Hier speel registrasie-aan-tekening dus nie rsquon rol nie maar slegs produksie-aantekening

Die belangrikheid van objektief ge-mete geregistreerde aangetekende diere

is vir SA Stamboek ononderhandelbaar Ons is daarvan oortuig dat die veebedryf se doeltreffende ekonomiese produk-sievermoeuml daarsonder agteruit sal gaan Ons het nou ook BLUP-teelwaardes by ons kwalifiserende kriteria begin byvoeg en die bedryf het ons ook versoek om die vereistes stelselmatig te verhoog

rsquon Wenner is rsquon kandidaat wat werklik uitstaan ten opsigte van sy rekordhou-ding meting en aantekening Dis be-langrik om te meld dat hierdie kandidaat nie noodwendig uitstaan as sakeman of vir sy winsgewendheid nie Dit is nie kriteria wat SA Stamboek beoordeel nie Wat egter wel waar is is dat die wenner

sy stoetboerdery op rsquon presisievlak bedryf en sodoende sy risikorsquos beperk

SA Stoetteler Hoe vergelyk ons aantekeningstelsel met die van ander lande in die wecircreld

Pierre van Rooyen antwoordWaar ons in Suid-Afrika feitlik uitsluitlik in die stoetbedryf aantekening doen is dit totaal anders elders in die res van die ontwikkelde wecircreld Dit is asof die waar-de van aantekening oor die algemeen nog nie werklik tot ons kommersieumlle bedryf deurgedring het nie Elders in die wecircreld word aantekening van kommer-

Deur Izak Hofmeyr

7Issue 39 August 2014

FOKUS OP elite-tOeKenningS

Die mikpunt is om voortreflike diere op grond van diere-aantekening te identifiseer op grond

van reproduksie produksie en funksionele doeltreffendheid Die boer word nie besoek nie en

diere word nie visueel beoordeel nie

ldquo rsquon Wenner is rsquon kandidaat wat werklik uitstaan ten opsigte van sy

rekordhouding meting en aantekeningrdquo

sieumlle diere ook baie intensief gedoenTer wille van die welvaart in ons eie

kommersieumlle bedrywe dink ek dis nood-saaklik dat baie meer klem op produk-sie-aantekening geplaas moet word

Dis duidelik dat die wecircreld toenemend na Suid-Afrika kyk as toegangspunt na Afrika vir voedselsekerheid Hierdie ver-wagtinge plaas groot druk op ons bedryf en as ons nie toenemend na presisie-boerdery in die totale bedryf streef nie sal ons nie aan die verwagtinge kan voldoen nie

Dis ongelukkig so dat die aanteke-ning-vlak in Suid-Afrika kommerwek-kend laag is Aan die vleisbeeskant is dit feitlik uitsluitlik stoetboere wat aanteken ndash daar is baie min kommer- sieumlle boere wat enigsins aanteken be-halwe by suiwelboere Ongeveer 50 van die melkboere wat melkaanteke-ning doen is kommersieumlle boere

Aan die melkaantekeningkant is dit te betwyfel of 17 van die melkboere in die land melkaantekening doen As jy dit met die situasie in Europa vergelyk waar deelname aan melkaantekening meer as 80 is is dit eintlik baie kom-merwekkend

SA Stoetteler Is dit haalbaar vir rsquon kommersieumlle rooivleisprodusent met rsquon koeikudde van 5 000 diere om aantekening te doen

Pierre van Rooyen antwoordAbsoluut Selfs al teken so rsquon produsent slegs kalwings en die speengewigte van die kalwers aan is hy reeds in rsquon posisie om sy beter koeie te kan identifiseer As hy ook sy potensieumlle vervangingsverse

op die ouderdom van 18 maande weer weeg om hul groei van speen tot 18 maande te bepaal het hy rsquon baie goeie kriterium op grond waarvan hy sy ver-vangingsverse kan selekteer

Die vordering wat so rsquon boer in sy kudde kan maak ten opsigte van vrug-baarheid moedereienskappe en groei is van onskatbare waarde

SA Stoetteler Is die beoordelingskri-teria vir die verskillende kompetisies by nabetragting in die kol

Pierre van Rooyen antwoordJa ons dink dat dit in die kol is Soos reeds gemeld is daar rsquon versoek uit die bedryf om die kriteria gaandeweg stren-ger te maak

Vir elke spesie ndash vleisbeeste melk-beeste kleinvee perde en varke ndash het ons advieskomitees wat uit telers bestaan en die norme vir beoordeling bepaal

rsquon Ander baie belangrike en opwin-dende verwikkeling is rsquon versoek dat die-selfde kompetisies wat in die beesbedryf gehou word nou ook na die kleinveebe-dryf uitgebrei sal word Ons wys wel rsquon kleinveekudde aan maar in die toekoms sal ons nou ook Elite-ramme en Elite-ooie begin aanwys

SA Stoetteler Jy wys daarop dat die deelname aan aantekening in Suid-Afrika kommerwekkend laag is Wat is jou mening egter oor die stan-daard van ons stoetbedryf

Pierre van Rooyen antwoordDaar word algemeen gesecirc dat Suid-Afri-kaanse boere uiters bekwaam is Dit is rsquon

baie subjektiewe stelling want hoe meet jy dit

Tog is dit so dat wecircreldwyd van die Suid-Afrikaanse bedryf kennis geneem word Jy sien dit ook in die reaksie van buitelandse besoekers as hulle sien ons produksievlakke is relatief tot die omgewing waarin ons boer en die hulp-bronne wat tot ons beskikking is

Ons produksievlakke steek nie af by die res van die wecircreld nie Weens ons omgewing kan ons doeltreffendheids-vlakke dalk tekort skiet maar ons bereik dieselfde prestasievlakke as enige ander land

Wat ons aantekening-standaarde be-tref voldoen ons ook aan internasionale standaarde want ons word gereeld deur die International Committee for Animal Recording (ICAR) geoudit

Een aspek waarop SA Stamboek wel kan verbeter is ten opsigte van rsquon voor-ligtingsdiens om aan boere tuis te bring wat hulle alles met die inligting kan maak wat deur SA Stamboek gegenereer word

SA Stamboek het wel rsquon span tegniese adviseurs in die veld wat gereeld op pla-se kom en hulle maak reeds geweldige vordering op hierdie gebied

Ons beplan ook om toenemend deur middel van studiegroepe boeredae en kursusse inligting oor te dra en so die leemte rondom die oordra van inligting te probeer vul

Dagboek nou al die Elite 2015-toeken-nings wat in April aanstaande jaar sal

plaasvind SB

8

2

Editorial committeeChief editor Lynette Louw084 580 5120 lynetteveeplaascoza

Editor Izak Hofmeyr082 402 4494 izakveeplaascoza

Associate editor SA Stud Bookpierrestudbookcoza

Publisher Plaas PublishingTel 012 664 4793 664 4722Fax 012 664 2750

Subeditor Elizabeth Botha012 664 4793 elizabethveeplaascoza

Layout amp design Melani de Beer012 664 4793 designveeplaascoza

Advertisement sales Karin Changuion-Duffy082 376 6396 karinveeplaascoza

Susan Steyn082 657 1262 susanveeplaascoza

Meshack Leshabane079 575 2977 meshackveeplaascoza

Tiny Smith079 768 1599 tinyveeplaascoza

Accounts Marneacute Anderson072 639 1805 accountsveeplaascoza

Subscriptions Rochelle Mabebe074 153 8380 rochelleveeplaascoza

Printed and bound byBusiness PrintTel 012 843 7600

SA Stud Book amp Animal Improvement Association118 Henry Street Westdene BloemfonteinPO Box 270 Bloemfontein 9300Tel 051 410 0900Fax 051 447 3964

SA Stud Breeder Plaas Publishing and its staff and contributors do not necessarily subscribe to the views expressed in this publication

Copyright No portion of this magazine may be reproduced in any form without the written consent of the publishers

n Vriend vertel van n voorval by lsquon telersklubvergadering n Boer kla dat hy by die ras betrokke geraak het omdat dit so lsquon maklike boerbees is Maar nou moet hy op lsquon Sondag uit-piekel veld toe om pasgebore kalwers te gaan weeg En hy moet rekords hou en lsquon spul papierwerk doen Dit kla hy is mos allermins lsquon maklike boerbees wat soveel werk het

Wat my weer laat dink aan die storie van oorlede Hendrik Schoeman destydse minister van landbou wat by geleentheid as staatspresident waargeneem het In reaksie op lsquon opmerking dat die staatspresident darem lsquon maklike werk het omdat alles so kalm en rustig verloop het oom Hendrik glo geantwoord ldquoDis soos lsquon eend op lsquon dam ndash bo-op lyk alles so rustig en kalm maar onder paddle dit dat dit vrekrdquo

Nie vir sissies nieDie feit is dat stoetteling gekompliseerd is en baie werk verg ndash werk wat lsquon kommersieumlle produsent nie noodwendig hoef te doen nie Die doel van dit alles is juis om aan die kommer-sieumlle produsent lsquon produk te lewer wat sy lewe makliker maak en winsgewendheid verhoog ndash dus om aan die kommersieumlle produsent daardie maklike boerbees te voorsien

As ons die eend-beeld wil gebruik is die kommersieumlle produsent die bokant van die eend oeumlnskynlik statig en kalm terwyl die stoetteler die pote is wat ldquopaddle dat dit vrekrdquo om die bedryf in die regte rigting te stuur

Om so te bly paddle verg lsquon bepaalde lewensuitkyk wat waarskynlik as ldquopassierdquo beskryf kan word Onthou stoetteling is rsquon langtermyn projek lsquon lewenstaak Dit verg die vermoeuml om in weerwil van veranderende modes en giere te bly glo in jou

visie Om te bly vasbyt terwyl jy sien hoe opportuniste die nuutste golf van populariteit ry tot dieacute homself uitgewoed het dan weer lsquon volgende golf soek opklim en hom ook uitry In die proses laat hulle min tasbaars agter

Die bemarking-slaggatDie stoetteler kom toenemend teen lsquon ander reuse uitdaging ook te staan naamlik bemarking Kyk n mens na die hoeveel-heid produksieveilings wat stoeterye deur die jaar aanbied is dit verstommend hoe n groot keuse kopers het Maar hoe kry lsquon stoetteler die aandag van hierdie kopers Hoe oortuig hy hulle dat sy produk presies is wat hulle in hul kuddes nodig het Want die volgende teler se produk het neacutet soveel goeie eienskappe

Buiten visie en passie verg stoetteling ook vindingrykheid om gedurig met nuwe maniere vorendag te kom om die aandag van die koper op jou te vestig En as jy vanjaar lsquon goeie idee gekry het wat werk kan jy seker wees dat die hele bedryf dit volgende jaar sal gebruik Jy sal dus lsquon ander goeie idee moet uitdink

Stoettelers maak op soveel vlakke van kundiges gebruik Dalk het dit tyd geword om die bemarkingsghoeroes se raad ook in te roep Dit sal darem lsquon kwade dag wees as jou lewenstaak skipbreuk ly omdat te min mense daarvan vertel is

Izak HofmeyrRedakteur082 402 4494 izakveeplaascoza SB

Uitdagings op die stoettelerspad

Re

da

kt

eu

Rsb

Rie

f

3Issue 39 August 2014

Oor op die grond 4

Fokus op Focus onSA Stamboek vier uitnemendheid 6SA Stamboek Elite-toekennings 9Elite-wenners word aangewys 13Elite Suiwelboer van die Jaar 16

Telingspraktyk Breeding practiceEBVs and performance 18Breeding values for beef cattle 21Selecting for calf-to-cow ratio 24

Bestuur ManagementBesnoiumletiose in Suid-Afrika 28Voorkom diarree by jong diere 31Nutrition for first-calf heifers 33Gemeenskapsjaar vir dieregesondheid 37

Production recordsSeleksie-indeks vir beestelers 38

Focus on The Dexter 43

Out amp about Handel amp wandelDraad vir jou diere 45Ken ons mense 48

INHOUD CONteNts

Die Mampudi Sussex-stoet van Willie Anderson naby Marquard in die Vrystaat Foto deur Andreacute Pretorius Fotografie

OP DIE VOORBLAD

24

37

4

WAT GONS

Nuwe diens vir buleienaars en kopersSA Stamboek het onlangs rsquon nuwe diens bekendgestel waar-volgens veeartse bulle vir onder meer dekbehendigheid en semengehalte ondersoek voordat hulle op rsquon veiling aangebied word Die diens is deur die Herkouer Veterinecircre Vereniging van Suid-Afrika (RuVASA) in samewerking met SA Stamboek bekend gestel

Dr Bobby van der Westhuizen van SA Stamboek en dr Dietmar Holm voorsitter van die SA Veterinecircre Verenging (SAVV) het die diens op die jaarkongres van RuVASA by Skukuza in die Krugerwildtuin bekendgestel

Kopers word deur hierdie diens verseker van rsquon doeltreffende bul wat amptelik deur rsquon geregistreerde LHPG-veearts die betrokke telersgenootskap en SA Stamboek goedgekeur is Die verkoper geniet dieselfde gerusstelling

Vir meer inligting rakende die diens besoek wwwstudbookcoza of skakel 051 410 0900

New standards for animal recordingAs part of its ongoing mandate the Food and Agriculture Organisation (FAO) of the United Nations is in the process of drafting new guidelines for animal identification trace-ability and performance recording for livestock in develop-ing economies This responsibility resides with its animal genetics resources division under the leadership of Badi Besbes

The third expert meeting took place from 2 to 6 June at the FAO headquarters in Rome The in-house FAO experts were joined by an invited global panel with expertise in the recording of animal health traceability and performance recording Dr Japie van der Westhuizen manager of production recording at SA Stud Book is part of the expert panel and has been put in charge of the chapter on performance recording

Stamboek deel kennis met vleisbeesboereDrs Japie van der Westhuizen en Bobbie van der Westhuizen van SA Stamboek het as sprekers en gespreksleiers by rsquon Nguni- inligtingsdag opgetree wat deur die Sentrale en Kalahari Nguni-klubs in samewerking met die Nguni Beestelersgenootskap aan-gebied is Die geleentheid is op 13 Mei op die plaas Koedoesrand naby Perdeberg gehou

Bobbie het rsquon aanbieding gedoen waarin hy verduidelik het hoe alle moontlike bydraende faktore gebruik word om die BLUP genetiese meriete van vleisbeeste vir wins per hektaar te voorspel Michiel van Niekerk van Ganna Ngunirsquos het geiumlllustreer dat die SA Stamboek genetiese teelwaardes van koeie baie duidelik korreleer met die winsgewendheid van die betrokke koeie

Japie se aanbieding het op die verband tussen molekulecircre genetika en die genetiese meriete van vleisbeeste gefokus Gys Jooste van Douglas Beef het op sy beurt verduidelik hoe

variasie in vleisbeeste se genetiese vermoeuml tot verskille in winsgewendheid in die voerkraal sal lei

The core of the FAO expert panel during their meeting at the FAO head-quarters in Rome The photograph was taken in the Canada Room

Michiel van Niekerk van die Ganna Nguni-stoet saam met drs Bobbie van der Westhuizen en Japie van der Westhuizen van SA Stamboek

rsquon Groepie jong swartwitpensbulle van Sable Ranch

Oor op die grond

Verskeie wildtelers kies SA Stamboek Verskeie kuddes wat spesialiseer in wildteling het onlangs by SA Stamboek aangesluit Dr Helena Theron en Schalk Greyling van SA Stamboek het saam met Uffe Lauritsen president van die Internasionale Komitee vir Diere-aantekening (ICAR) by Sable Ranch naby Brits besoek afgelecirc Sable Ranch is een van die kud-des wat by SA Stamboek aantekening doen

SA Stamboek lewer aantekeningdienste wat die volledige spektrum van aantekening van geboortes ouerskap en verskeie

fenotipiese metings behels vir verwerking en genetiese analise vir die beraming van teelwaardes

Telers wat meer inligting oor die aantekening van wild verlang kan wwwstudbookcoza raadpleeg of SA Stamboek skakel by 051 410 0900

5

wHATS UP

Issue 39 August 2014

Dr Japie van der Westhuizen (regs) by prof Piet Croucamp bekende spreker en politieke ontleder

Lood van Rensburg van Renzo Trust Brahmane mede-organiseerder en dr Japie van der Westhuizen tydens die Vryheid Bultelers-ekspo op 6 Mei

Dr Andreacute Eggen van Illumina die maatskappy wat SNP-skyfies vervaardig het rsquon waardevolle lesing oor genomika aan studente van die Universiteit van Pretoria

gelewer SA Stamboek het rsquon samewerkingsooreenkoms met dieacute universiteit

Ear to the ground

SB

SA Stamboek by Vryheid-ekspoDr Japie van der Westhuizen van SA Stamboek het as gasspreker opgetree by die Vryheid Bultelers-ekspo wat op 6 Mei in Vryheid plaasgevind het Dr Van der Westhuizen het oor die ekono-miese waarde van die prestasiesyfers van rsquon bul gepraat Hy het veral klem gelecirc op bull Die daarstel van doelwitte vir

vleisbees-produsentebull Kennis oor die sterk en swak punte

in eie kuddes wat die besluitne-ming vir bulkeuse sal beiumlnvloed

bull Die impak van regte (en verkeer-de) bulkeuses op die winsgewend-heid in vleisbeeskuddes

Ongeveer 60 telers kommersieumlle vleis-beesprodusente en ander belangstel-lendes het die ekspo bygewoon Sie-bert Vermeulen Andries Riekert en Sarah-Dane Robberts van SA Stamboek was ook teenwoordig

SA Stamboek brei genomika-kennis uitLede van SA Stamboek se Pretoria-kantoor het onlangs rsquon Genome Wide Association (GWAS) kursus wat deur die Universiteit van die Witwatersrand aangebied is bygewoon Kursusgangers het die fynere tegnieke van die opspoor van spesifieke gene op die genoom geleer Hierdie waardevolle kennis sal gebruik word in die vrystelling van genomiese teelwaardes (GEBVrsquos) aan die Suid-Afrikaanse veebedryf

SA Stamboek borg by SASAS-kongresDie 47ste jaarlikse kongres van die Vereniging van Veekundiges van Suid-Afrika (SASAS) is van 6 tot 8 Julie by die Universiteit van Pretoria gehou rsquon Kompetisie is gehou waar studente plakkate kon inskryf met die tema ldquoDierteling- en genetikardquo rsquon Paneel van vier beoordelaars het mej R Mohlatole as die wenner aangewys Haar plakkaat het gehandel oor ldquoDie voorkoms van die geen polimorfisme wat bekend is daarvoor om Escherichia coli-weerstand in Suid-Afrikaanse varkbevolkings te beheerrdquo

SA Stamboek het haar prysgeld van R1 000 kontant en rsquon gratis uitnodiging vir deelname aan die SA Stamboek Elite 2015 Teeltsimposium geborg Vir meer inligting rakende die SA Stamboek Elite 2015 Teeltsimposium skakel 051 410 0900 of stuur rsquon epos na sherristudbookcoza

Genomic first for SAAs a result of collaboration between SA Stud Book Jersey SA Unistel Geneseek and Canadian Dairy Network (CDN) genomic information could for the first time ever in South Africa be incorporated in the AprilMay 2014 Logix Milk dairy genetic evaluation of the Jersey breed

A total of 13 Jersey breeders pioneered the way and made use

of SA Stud Bookrsquos newly developed genomic selection service to obtain genomic information of promising bulls and heifers in order to acquire more reliable breeding value estimates for these animals at a young age SA Stud Bookrsquos genomic selection service is now running on a routine basis

Contact SA Stud Book at 051 4100 900 for more information or visit wwwstudbookcoza

SA Stamboek dra by tot KZN RPO-kongresDr Japie van der Westhuizen bestuurder vir produksie-aantekening van SA Stamboek was een van die gassprekers op KwaZulu-Natal se Rooivleisprodusente-organisasie (RPO)-kongres wat op 12 Junie by Cedara gehou is Japie se praatjie het gehandel oor ldquoTeeldoelwitte wat werkrdquo

Hy het vleisboere meer vertel oor die waarde van korrekte teeldoelwitte en hoe om genetiese beginsels in kuddes te gebruik om langtermyn wins te verseker Aandag is ook gegee aan kommersieumlle bulkopers en waarna hulle behoort te kyk wanneer bulle gekoop word Praktiese riglyne is oor die seleksie van vroulike diere gegee

Prof Piet Croucamp lektor by die Universiteit van Johannesburg en bekende politieke kommentator was die ander spreker tydens die geleentheid

6

ldquoOns produksievlakke steek nie af by die res van die wecircreld nie Weens ons omgewing kan ons

doeltreffendheidsvlakke dalk tekort skiet maar ons bereik dieselfde prestasievlakke as

enige ander landrdquo

Agter die kap van die byl

SA Stamboek vier uitnemendheid met Elite-kompetisie

Tydens die SA Stamboek Elite-toe-kennings in Bloemfontein is ver- skeie stoettelers en stoetdiere ver-eer vir uitnemendheid Die vraag is egter of daar nie dalk te veel van hierdie kompetisies is nie Hoe ver-skil SA Stamboek se kompetisies van ander in die bedryf

Pierre van Rooyen antwoordDie kernverskil tussen SA Stamboek se kompetisies en ander kompetisies in die bedryf is dat daar nie sprake van nomi-nasies of inskrywings is by SA Stamboek se kompetisies nie Elke teler en elke dier op SA Stamboek se databasis wat aan registrasie- en produksie-aanteke-ning deelneem kom in aanmerking vir die kompetisies

Daar is rsquon komitee wat die minimum vereistes vir elke kompetisie opstel en hierdie vereistes word in die Logix-stelsel ingevoer Die stelsel identifiseer die wenner in elke kategorie volgens rsquon punteskaal vir elke vereiste eienskap Hierdie stelsel sluit dus enige subjekti-witeit uit en geen persone of diere kan op grond van rsquon reputasie bevoordeel of benadeel word nie

Die mikpunt is om voortreflike diere op grond van diere-aantekening te iden-tifiseer op grond van reproduksie pro-duksie en funksionele doeltreffendheid Die boer word nie besoek nie en diere word nie visueel beoordeel nie

SA Stamboek se besigheid is diere-aantekening en genetiese verbetering Ons aanvaar as rsquon dier geregistreer is en by ons op die stelsel is hy of sy reeds deur die een of ander vorm van keuring deur die betrokke telersgenootskap is en dus aan die betrokke ras se minimum

vereistes voldoen SA Stamboek se inset is dus om as hierdie aspekte in plek is die produksie reproduksie en funksio-nele doeltreffendheid as maatstawwe te gebruik om voortreflike diere op grond van objektiewe kriteria te identifiseer

SA Stoetteler Hoe het SA Stam-boek se toekennings oor die jare verander

Pierre van Rooyen antwoordDit is waar dat SA Stamboek lankal reeds spesifieke toekennings gemaak het maar in die verlede is die kriteria vir seleksie suiwer op registrasie-aantekening geba-

seer Sedert SA Stamboek egter twee jaar gelede begin het om produksiemeting-aantekening te doen het ons die kom-petisies se kriteria uitgebrei om ook die produksie-aspekte in te sluit

Die uitwerking van hierdie uitbreiding van beoordelingskriteria is dat rsquon dier wat nie aan produksiemeting deelneem nie nie vir die kompetisies kwalifiseer nie Verder gee ons nou ook aan rsquon kommer-sieumlle produsent wat aantekening doen rsquon toekenning Hier speel registrasie-aan-tekening dus nie rsquon rol nie maar slegs produksie-aantekening

Die belangrikheid van objektief ge-mete geregistreerde aangetekende diere

is vir SA Stamboek ononderhandelbaar Ons is daarvan oortuig dat die veebedryf se doeltreffende ekonomiese produk-sievermoeuml daarsonder agteruit sal gaan Ons het nou ook BLUP-teelwaardes by ons kwalifiserende kriteria begin byvoeg en die bedryf het ons ook versoek om die vereistes stelselmatig te verhoog

rsquon Wenner is rsquon kandidaat wat werklik uitstaan ten opsigte van sy rekordhou-ding meting en aantekening Dis be-langrik om te meld dat hierdie kandidaat nie noodwendig uitstaan as sakeman of vir sy winsgewendheid nie Dit is nie kriteria wat SA Stamboek beoordeel nie Wat egter wel waar is is dat die wenner

sy stoetboerdery op rsquon presisievlak bedryf en sodoende sy risikorsquos beperk

SA Stoetteler Hoe vergelyk ons aantekeningstelsel met die van ander lande in die wecircreld

Pierre van Rooyen antwoordWaar ons in Suid-Afrika feitlik uitsluitlik in die stoetbedryf aantekening doen is dit totaal anders elders in die res van die ontwikkelde wecircreld Dit is asof die waar-de van aantekening oor die algemeen nog nie werklik tot ons kommersieumlle bedryf deurgedring het nie Elders in die wecircreld word aantekening van kommer-

Deur Izak Hofmeyr

7Issue 39 August 2014

FOKUS OP elite-tOeKenningS

Die mikpunt is om voortreflike diere op grond van diere-aantekening te identifiseer op grond

van reproduksie produksie en funksionele doeltreffendheid Die boer word nie besoek nie en

diere word nie visueel beoordeel nie

ldquo rsquon Wenner is rsquon kandidaat wat werklik uitstaan ten opsigte van sy

rekordhouding meting en aantekeningrdquo

sieumlle diere ook baie intensief gedoenTer wille van die welvaart in ons eie

kommersieumlle bedrywe dink ek dis nood-saaklik dat baie meer klem op produk-sie-aantekening geplaas moet word

Dis duidelik dat die wecircreld toenemend na Suid-Afrika kyk as toegangspunt na Afrika vir voedselsekerheid Hierdie ver-wagtinge plaas groot druk op ons bedryf en as ons nie toenemend na presisie-boerdery in die totale bedryf streef nie sal ons nie aan die verwagtinge kan voldoen nie

Dis ongelukkig so dat die aanteke-ning-vlak in Suid-Afrika kommerwek-kend laag is Aan die vleisbeeskant is dit feitlik uitsluitlik stoetboere wat aanteken ndash daar is baie min kommer- sieumlle boere wat enigsins aanteken be-halwe by suiwelboere Ongeveer 50 van die melkboere wat melkaanteke-ning doen is kommersieumlle boere

Aan die melkaantekeningkant is dit te betwyfel of 17 van die melkboere in die land melkaantekening doen As jy dit met die situasie in Europa vergelyk waar deelname aan melkaantekening meer as 80 is is dit eintlik baie kom-merwekkend

SA Stoetteler Is dit haalbaar vir rsquon kommersieumlle rooivleisprodusent met rsquon koeikudde van 5 000 diere om aantekening te doen

Pierre van Rooyen antwoordAbsoluut Selfs al teken so rsquon produsent slegs kalwings en die speengewigte van die kalwers aan is hy reeds in rsquon posisie om sy beter koeie te kan identifiseer As hy ook sy potensieumlle vervangingsverse

op die ouderdom van 18 maande weer weeg om hul groei van speen tot 18 maande te bepaal het hy rsquon baie goeie kriterium op grond waarvan hy sy ver-vangingsverse kan selekteer

Die vordering wat so rsquon boer in sy kudde kan maak ten opsigte van vrug-baarheid moedereienskappe en groei is van onskatbare waarde

SA Stoetteler Is die beoordelingskri-teria vir die verskillende kompetisies by nabetragting in die kol

Pierre van Rooyen antwoordJa ons dink dat dit in die kol is Soos reeds gemeld is daar rsquon versoek uit die bedryf om die kriteria gaandeweg stren-ger te maak

Vir elke spesie ndash vleisbeeste melk-beeste kleinvee perde en varke ndash het ons advieskomitees wat uit telers bestaan en die norme vir beoordeling bepaal

rsquon Ander baie belangrike en opwin-dende verwikkeling is rsquon versoek dat die-selfde kompetisies wat in die beesbedryf gehou word nou ook na die kleinveebe-dryf uitgebrei sal word Ons wys wel rsquon kleinveekudde aan maar in die toekoms sal ons nou ook Elite-ramme en Elite-ooie begin aanwys

SA Stoetteler Jy wys daarop dat die deelname aan aantekening in Suid-Afrika kommerwekkend laag is Wat is jou mening egter oor die stan-daard van ons stoetbedryf

Pierre van Rooyen antwoordDaar word algemeen gesecirc dat Suid-Afri-kaanse boere uiters bekwaam is Dit is rsquon

baie subjektiewe stelling want hoe meet jy dit

Tog is dit so dat wecircreldwyd van die Suid-Afrikaanse bedryf kennis geneem word Jy sien dit ook in die reaksie van buitelandse besoekers as hulle sien ons produksievlakke is relatief tot die omgewing waarin ons boer en die hulp-bronne wat tot ons beskikking is

Ons produksievlakke steek nie af by die res van die wecircreld nie Weens ons omgewing kan ons doeltreffendheids-vlakke dalk tekort skiet maar ons bereik dieselfde prestasievlakke as enige ander land

Wat ons aantekening-standaarde be-tref voldoen ons ook aan internasionale standaarde want ons word gereeld deur die International Committee for Animal Recording (ICAR) geoudit

Een aspek waarop SA Stamboek wel kan verbeter is ten opsigte van rsquon voor-ligtingsdiens om aan boere tuis te bring wat hulle alles met die inligting kan maak wat deur SA Stamboek gegenereer word

SA Stamboek het wel rsquon span tegniese adviseurs in die veld wat gereeld op pla-se kom en hulle maak reeds geweldige vordering op hierdie gebied

Ons beplan ook om toenemend deur middel van studiegroepe boeredae en kursusse inligting oor te dra en so die leemte rondom die oordra van inligting te probeer vul

Dagboek nou al die Elite 2015-toeken-nings wat in April aanstaande jaar sal

plaasvind SB

8

3Issue 39 August 2014

Oor op die grond 4

Fokus op Focus onSA Stamboek vier uitnemendheid 6SA Stamboek Elite-toekennings 9Elite-wenners word aangewys 13Elite Suiwelboer van die Jaar 16

Telingspraktyk Breeding practiceEBVs and performance 18Breeding values for beef cattle 21Selecting for calf-to-cow ratio 24

Bestuur ManagementBesnoiumletiose in Suid-Afrika 28Voorkom diarree by jong diere 31Nutrition for first-calf heifers 33Gemeenskapsjaar vir dieregesondheid 37

Production recordsSeleksie-indeks vir beestelers 38

Focus on The Dexter 43

Out amp about Handel amp wandelDraad vir jou diere 45Ken ons mense 48

INHOUD CONteNts

Die Mampudi Sussex-stoet van Willie Anderson naby Marquard in die Vrystaat Foto deur Andreacute Pretorius Fotografie

OP DIE VOORBLAD

24

37

4

WAT GONS

Nuwe diens vir buleienaars en kopersSA Stamboek het onlangs rsquon nuwe diens bekendgestel waar-volgens veeartse bulle vir onder meer dekbehendigheid en semengehalte ondersoek voordat hulle op rsquon veiling aangebied word Die diens is deur die Herkouer Veterinecircre Vereniging van Suid-Afrika (RuVASA) in samewerking met SA Stamboek bekend gestel

Dr Bobby van der Westhuizen van SA Stamboek en dr Dietmar Holm voorsitter van die SA Veterinecircre Verenging (SAVV) het die diens op die jaarkongres van RuVASA by Skukuza in die Krugerwildtuin bekendgestel

Kopers word deur hierdie diens verseker van rsquon doeltreffende bul wat amptelik deur rsquon geregistreerde LHPG-veearts die betrokke telersgenootskap en SA Stamboek goedgekeur is Die verkoper geniet dieselfde gerusstelling

Vir meer inligting rakende die diens besoek wwwstudbookcoza of skakel 051 410 0900

New standards for animal recordingAs part of its ongoing mandate the Food and Agriculture Organisation (FAO) of the United Nations is in the process of drafting new guidelines for animal identification trace-ability and performance recording for livestock in develop-ing economies This responsibility resides with its animal genetics resources division under the leadership of Badi Besbes

The third expert meeting took place from 2 to 6 June at the FAO headquarters in Rome The in-house FAO experts were joined by an invited global panel with expertise in the recording of animal health traceability and performance recording Dr Japie van der Westhuizen manager of production recording at SA Stud Book is part of the expert panel and has been put in charge of the chapter on performance recording

Stamboek deel kennis met vleisbeesboereDrs Japie van der Westhuizen en Bobbie van der Westhuizen van SA Stamboek het as sprekers en gespreksleiers by rsquon Nguni- inligtingsdag opgetree wat deur die Sentrale en Kalahari Nguni-klubs in samewerking met die Nguni Beestelersgenootskap aan-gebied is Die geleentheid is op 13 Mei op die plaas Koedoesrand naby Perdeberg gehou

Bobbie het rsquon aanbieding gedoen waarin hy verduidelik het hoe alle moontlike bydraende faktore gebruik word om die BLUP genetiese meriete van vleisbeeste vir wins per hektaar te voorspel Michiel van Niekerk van Ganna Ngunirsquos het geiumlllustreer dat die SA Stamboek genetiese teelwaardes van koeie baie duidelik korreleer met die winsgewendheid van die betrokke koeie

Japie se aanbieding het op die verband tussen molekulecircre genetika en die genetiese meriete van vleisbeeste gefokus Gys Jooste van Douglas Beef het op sy beurt verduidelik hoe

variasie in vleisbeeste se genetiese vermoeuml tot verskille in winsgewendheid in die voerkraal sal lei

The core of the FAO expert panel during their meeting at the FAO head-quarters in Rome The photograph was taken in the Canada Room

Michiel van Niekerk van die Ganna Nguni-stoet saam met drs Bobbie van der Westhuizen en Japie van der Westhuizen van SA Stamboek

rsquon Groepie jong swartwitpensbulle van Sable Ranch

Oor op die grond

Verskeie wildtelers kies SA Stamboek Verskeie kuddes wat spesialiseer in wildteling het onlangs by SA Stamboek aangesluit Dr Helena Theron en Schalk Greyling van SA Stamboek het saam met Uffe Lauritsen president van die Internasionale Komitee vir Diere-aantekening (ICAR) by Sable Ranch naby Brits besoek afgelecirc Sable Ranch is een van die kud-des wat by SA Stamboek aantekening doen

SA Stamboek lewer aantekeningdienste wat die volledige spektrum van aantekening van geboortes ouerskap en verskeie

fenotipiese metings behels vir verwerking en genetiese analise vir die beraming van teelwaardes

Telers wat meer inligting oor die aantekening van wild verlang kan wwwstudbookcoza raadpleeg of SA Stamboek skakel by 051 410 0900

5

wHATS UP

Issue 39 August 2014

Dr Japie van der Westhuizen (regs) by prof Piet Croucamp bekende spreker en politieke ontleder

Lood van Rensburg van Renzo Trust Brahmane mede-organiseerder en dr Japie van der Westhuizen tydens die Vryheid Bultelers-ekspo op 6 Mei

Dr Andreacute Eggen van Illumina die maatskappy wat SNP-skyfies vervaardig het rsquon waardevolle lesing oor genomika aan studente van die Universiteit van Pretoria

gelewer SA Stamboek het rsquon samewerkingsooreenkoms met dieacute universiteit

Ear to the ground

SB

SA Stamboek by Vryheid-ekspoDr Japie van der Westhuizen van SA Stamboek het as gasspreker opgetree by die Vryheid Bultelers-ekspo wat op 6 Mei in Vryheid plaasgevind het Dr Van der Westhuizen het oor die ekono-miese waarde van die prestasiesyfers van rsquon bul gepraat Hy het veral klem gelecirc op bull Die daarstel van doelwitte vir

vleisbees-produsentebull Kennis oor die sterk en swak punte

in eie kuddes wat die besluitne-ming vir bulkeuse sal beiumlnvloed

bull Die impak van regte (en verkeer-de) bulkeuses op die winsgewend-heid in vleisbeeskuddes

Ongeveer 60 telers kommersieumlle vleis-beesprodusente en ander belangstel-lendes het die ekspo bygewoon Sie-bert Vermeulen Andries Riekert en Sarah-Dane Robberts van SA Stamboek was ook teenwoordig

SA Stamboek brei genomika-kennis uitLede van SA Stamboek se Pretoria-kantoor het onlangs rsquon Genome Wide Association (GWAS) kursus wat deur die Universiteit van die Witwatersrand aangebied is bygewoon Kursusgangers het die fynere tegnieke van die opspoor van spesifieke gene op die genoom geleer Hierdie waardevolle kennis sal gebruik word in die vrystelling van genomiese teelwaardes (GEBVrsquos) aan die Suid-Afrikaanse veebedryf

SA Stamboek borg by SASAS-kongresDie 47ste jaarlikse kongres van die Vereniging van Veekundiges van Suid-Afrika (SASAS) is van 6 tot 8 Julie by die Universiteit van Pretoria gehou rsquon Kompetisie is gehou waar studente plakkate kon inskryf met die tema ldquoDierteling- en genetikardquo rsquon Paneel van vier beoordelaars het mej R Mohlatole as die wenner aangewys Haar plakkaat het gehandel oor ldquoDie voorkoms van die geen polimorfisme wat bekend is daarvoor om Escherichia coli-weerstand in Suid-Afrikaanse varkbevolkings te beheerrdquo

SA Stamboek het haar prysgeld van R1 000 kontant en rsquon gratis uitnodiging vir deelname aan die SA Stamboek Elite 2015 Teeltsimposium geborg Vir meer inligting rakende die SA Stamboek Elite 2015 Teeltsimposium skakel 051 410 0900 of stuur rsquon epos na sherristudbookcoza

Genomic first for SAAs a result of collaboration between SA Stud Book Jersey SA Unistel Geneseek and Canadian Dairy Network (CDN) genomic information could for the first time ever in South Africa be incorporated in the AprilMay 2014 Logix Milk dairy genetic evaluation of the Jersey breed

A total of 13 Jersey breeders pioneered the way and made use

of SA Stud Bookrsquos newly developed genomic selection service to obtain genomic information of promising bulls and heifers in order to acquire more reliable breeding value estimates for these animals at a young age SA Stud Bookrsquos genomic selection service is now running on a routine basis

Contact SA Stud Book at 051 4100 900 for more information or visit wwwstudbookcoza

SA Stamboek dra by tot KZN RPO-kongresDr Japie van der Westhuizen bestuurder vir produksie-aantekening van SA Stamboek was een van die gassprekers op KwaZulu-Natal se Rooivleisprodusente-organisasie (RPO)-kongres wat op 12 Junie by Cedara gehou is Japie se praatjie het gehandel oor ldquoTeeldoelwitte wat werkrdquo

Hy het vleisboere meer vertel oor die waarde van korrekte teeldoelwitte en hoe om genetiese beginsels in kuddes te gebruik om langtermyn wins te verseker Aandag is ook gegee aan kommersieumlle bulkopers en waarna hulle behoort te kyk wanneer bulle gekoop word Praktiese riglyne is oor die seleksie van vroulike diere gegee

Prof Piet Croucamp lektor by die Universiteit van Johannesburg en bekende politieke kommentator was die ander spreker tydens die geleentheid

6

ldquoOns produksievlakke steek nie af by die res van die wecircreld nie Weens ons omgewing kan ons

doeltreffendheidsvlakke dalk tekort skiet maar ons bereik dieselfde prestasievlakke as

enige ander landrdquo

Agter die kap van die byl

SA Stamboek vier uitnemendheid met Elite-kompetisie

Tydens die SA Stamboek Elite-toe-kennings in Bloemfontein is ver- skeie stoettelers en stoetdiere ver-eer vir uitnemendheid Die vraag is egter of daar nie dalk te veel van hierdie kompetisies is nie Hoe ver-skil SA Stamboek se kompetisies van ander in die bedryf

Pierre van Rooyen antwoordDie kernverskil tussen SA Stamboek se kompetisies en ander kompetisies in die bedryf is dat daar nie sprake van nomi-nasies of inskrywings is by SA Stamboek se kompetisies nie Elke teler en elke dier op SA Stamboek se databasis wat aan registrasie- en produksie-aanteke-ning deelneem kom in aanmerking vir die kompetisies

Daar is rsquon komitee wat die minimum vereistes vir elke kompetisie opstel en hierdie vereistes word in die Logix-stelsel ingevoer Die stelsel identifiseer die wenner in elke kategorie volgens rsquon punteskaal vir elke vereiste eienskap Hierdie stelsel sluit dus enige subjekti-witeit uit en geen persone of diere kan op grond van rsquon reputasie bevoordeel of benadeel word nie

Die mikpunt is om voortreflike diere op grond van diere-aantekening te iden-tifiseer op grond van reproduksie pro-duksie en funksionele doeltreffendheid Die boer word nie besoek nie en diere word nie visueel beoordeel nie

SA Stamboek se besigheid is diere-aantekening en genetiese verbetering Ons aanvaar as rsquon dier geregistreer is en by ons op die stelsel is hy of sy reeds deur die een of ander vorm van keuring deur die betrokke telersgenootskap is en dus aan die betrokke ras se minimum

vereistes voldoen SA Stamboek se inset is dus om as hierdie aspekte in plek is die produksie reproduksie en funksio-nele doeltreffendheid as maatstawwe te gebruik om voortreflike diere op grond van objektiewe kriteria te identifiseer

SA Stoetteler Hoe het SA Stam-boek se toekennings oor die jare verander

Pierre van Rooyen antwoordDit is waar dat SA Stamboek lankal reeds spesifieke toekennings gemaak het maar in die verlede is die kriteria vir seleksie suiwer op registrasie-aantekening geba-

seer Sedert SA Stamboek egter twee jaar gelede begin het om produksiemeting-aantekening te doen het ons die kom-petisies se kriteria uitgebrei om ook die produksie-aspekte in te sluit

Die uitwerking van hierdie uitbreiding van beoordelingskriteria is dat rsquon dier wat nie aan produksiemeting deelneem nie nie vir die kompetisies kwalifiseer nie Verder gee ons nou ook aan rsquon kommer-sieumlle produsent wat aantekening doen rsquon toekenning Hier speel registrasie-aan-tekening dus nie rsquon rol nie maar slegs produksie-aantekening

Die belangrikheid van objektief ge-mete geregistreerde aangetekende diere

is vir SA Stamboek ononderhandelbaar Ons is daarvan oortuig dat die veebedryf se doeltreffende ekonomiese produk-sievermoeuml daarsonder agteruit sal gaan Ons het nou ook BLUP-teelwaardes by ons kwalifiserende kriteria begin byvoeg en die bedryf het ons ook versoek om die vereistes stelselmatig te verhoog

rsquon Wenner is rsquon kandidaat wat werklik uitstaan ten opsigte van sy rekordhou-ding meting en aantekening Dis be-langrik om te meld dat hierdie kandidaat nie noodwendig uitstaan as sakeman of vir sy winsgewendheid nie Dit is nie kriteria wat SA Stamboek beoordeel nie Wat egter wel waar is is dat die wenner

sy stoetboerdery op rsquon presisievlak bedryf en sodoende sy risikorsquos beperk

SA Stoetteler Hoe vergelyk ons aantekeningstelsel met die van ander lande in die wecircreld

Pierre van Rooyen antwoordWaar ons in Suid-Afrika feitlik uitsluitlik in die stoetbedryf aantekening doen is dit totaal anders elders in die res van die ontwikkelde wecircreld Dit is asof die waar-de van aantekening oor die algemeen nog nie werklik tot ons kommersieumlle bedryf deurgedring het nie Elders in die wecircreld word aantekening van kommer-

Deur Izak Hofmeyr

7Issue 39 August 2014

FOKUS OP elite-tOeKenningS

Die mikpunt is om voortreflike diere op grond van diere-aantekening te identifiseer op grond

van reproduksie produksie en funksionele doeltreffendheid Die boer word nie besoek nie en

diere word nie visueel beoordeel nie

ldquo rsquon Wenner is rsquon kandidaat wat werklik uitstaan ten opsigte van sy

rekordhouding meting en aantekeningrdquo

sieumlle diere ook baie intensief gedoenTer wille van die welvaart in ons eie

kommersieumlle bedrywe dink ek dis nood-saaklik dat baie meer klem op produk-sie-aantekening geplaas moet word

Dis duidelik dat die wecircreld toenemend na Suid-Afrika kyk as toegangspunt na Afrika vir voedselsekerheid Hierdie ver-wagtinge plaas groot druk op ons bedryf en as ons nie toenemend na presisie-boerdery in die totale bedryf streef nie sal ons nie aan die verwagtinge kan voldoen nie

Dis ongelukkig so dat die aanteke-ning-vlak in Suid-Afrika kommerwek-kend laag is Aan die vleisbeeskant is dit feitlik uitsluitlik stoetboere wat aanteken ndash daar is baie min kommer- sieumlle boere wat enigsins aanteken be-halwe by suiwelboere Ongeveer 50 van die melkboere wat melkaanteke-ning doen is kommersieumlle boere

Aan die melkaantekeningkant is dit te betwyfel of 17 van die melkboere in die land melkaantekening doen As jy dit met die situasie in Europa vergelyk waar deelname aan melkaantekening meer as 80 is is dit eintlik baie kom-merwekkend

SA Stoetteler Is dit haalbaar vir rsquon kommersieumlle rooivleisprodusent met rsquon koeikudde van 5 000 diere om aantekening te doen

Pierre van Rooyen antwoordAbsoluut Selfs al teken so rsquon produsent slegs kalwings en die speengewigte van die kalwers aan is hy reeds in rsquon posisie om sy beter koeie te kan identifiseer As hy ook sy potensieumlle vervangingsverse

op die ouderdom van 18 maande weer weeg om hul groei van speen tot 18 maande te bepaal het hy rsquon baie goeie kriterium op grond waarvan hy sy ver-vangingsverse kan selekteer

Die vordering wat so rsquon boer in sy kudde kan maak ten opsigte van vrug-baarheid moedereienskappe en groei is van onskatbare waarde

SA Stoetteler Is die beoordelingskri-teria vir die verskillende kompetisies by nabetragting in die kol

Pierre van Rooyen antwoordJa ons dink dat dit in die kol is Soos reeds gemeld is daar rsquon versoek uit die bedryf om die kriteria gaandeweg stren-ger te maak

Vir elke spesie ndash vleisbeeste melk-beeste kleinvee perde en varke ndash het ons advieskomitees wat uit telers bestaan en die norme vir beoordeling bepaal

rsquon Ander baie belangrike en opwin-dende verwikkeling is rsquon versoek dat die-selfde kompetisies wat in die beesbedryf gehou word nou ook na die kleinveebe-dryf uitgebrei sal word Ons wys wel rsquon kleinveekudde aan maar in die toekoms sal ons nou ook Elite-ramme en Elite-ooie begin aanwys

SA Stoetteler Jy wys daarop dat die deelname aan aantekening in Suid-Afrika kommerwekkend laag is Wat is jou mening egter oor die stan-daard van ons stoetbedryf

Pierre van Rooyen antwoordDaar word algemeen gesecirc dat Suid-Afri-kaanse boere uiters bekwaam is Dit is rsquon

baie subjektiewe stelling want hoe meet jy dit

Tog is dit so dat wecircreldwyd van die Suid-Afrikaanse bedryf kennis geneem word Jy sien dit ook in die reaksie van buitelandse besoekers as hulle sien ons produksievlakke is relatief tot die omgewing waarin ons boer en die hulp-bronne wat tot ons beskikking is

Ons produksievlakke steek nie af by die res van die wecircreld nie Weens ons omgewing kan ons doeltreffendheids-vlakke dalk tekort skiet maar ons bereik dieselfde prestasievlakke as enige ander land

Wat ons aantekening-standaarde be-tref voldoen ons ook aan internasionale standaarde want ons word gereeld deur die International Committee for Animal Recording (ICAR) geoudit

Een aspek waarop SA Stamboek wel kan verbeter is ten opsigte van rsquon voor-ligtingsdiens om aan boere tuis te bring wat hulle alles met die inligting kan maak wat deur SA Stamboek gegenereer word

SA Stamboek het wel rsquon span tegniese adviseurs in die veld wat gereeld op pla-se kom en hulle maak reeds geweldige vordering op hierdie gebied

Ons beplan ook om toenemend deur middel van studiegroepe boeredae en kursusse inligting oor te dra en so die leemte rondom die oordra van inligting te probeer vul

Dagboek nou al die Elite 2015-toeken-nings wat in April aanstaande jaar sal

plaasvind SB

8

4

WAT GONS

Nuwe diens vir buleienaars en kopersSA Stamboek het onlangs rsquon nuwe diens bekendgestel waar-volgens veeartse bulle vir onder meer dekbehendigheid en semengehalte ondersoek voordat hulle op rsquon veiling aangebied word Die diens is deur die Herkouer Veterinecircre Vereniging van Suid-Afrika (RuVASA) in samewerking met SA Stamboek bekend gestel

Dr Bobby van der Westhuizen van SA Stamboek en dr Dietmar Holm voorsitter van die SA Veterinecircre Verenging (SAVV) het die diens op die jaarkongres van RuVASA by Skukuza in die Krugerwildtuin bekendgestel

Kopers word deur hierdie diens verseker van rsquon doeltreffende bul wat amptelik deur rsquon geregistreerde LHPG-veearts die betrokke telersgenootskap en SA Stamboek goedgekeur is Die verkoper geniet dieselfde gerusstelling

Vir meer inligting rakende die diens besoek wwwstudbookcoza of skakel 051 410 0900

New standards for animal recordingAs part of its ongoing mandate the Food and Agriculture Organisation (FAO) of the United Nations is in the process of drafting new guidelines for animal identification trace-ability and performance recording for livestock in develop-ing economies This responsibility resides with its animal genetics resources division under the leadership of Badi Besbes

The third expert meeting took place from 2 to 6 June at the FAO headquarters in Rome The in-house FAO experts were joined by an invited global panel with expertise in the recording of animal health traceability and performance recording Dr Japie van der Westhuizen manager of production recording at SA Stud Book is part of the expert panel and has been put in charge of the chapter on performance recording

Stamboek deel kennis met vleisbeesboereDrs Japie van der Westhuizen en Bobbie van der Westhuizen van SA Stamboek het as sprekers en gespreksleiers by rsquon Nguni- inligtingsdag opgetree wat deur die Sentrale en Kalahari Nguni-klubs in samewerking met die Nguni Beestelersgenootskap aan-gebied is Die geleentheid is op 13 Mei op die plaas Koedoesrand naby Perdeberg gehou

Bobbie het rsquon aanbieding gedoen waarin hy verduidelik het hoe alle moontlike bydraende faktore gebruik word om die BLUP genetiese meriete van vleisbeeste vir wins per hektaar te voorspel Michiel van Niekerk van Ganna Ngunirsquos het geiumlllustreer dat die SA Stamboek genetiese teelwaardes van koeie baie duidelik korreleer met die winsgewendheid van die betrokke koeie

Japie se aanbieding het op die verband tussen molekulecircre genetika en die genetiese meriete van vleisbeeste gefokus Gys Jooste van Douglas Beef het op sy beurt verduidelik hoe

variasie in vleisbeeste se genetiese vermoeuml tot verskille in winsgewendheid in die voerkraal sal lei

The core of the FAO expert panel during their meeting at the FAO head-quarters in Rome The photograph was taken in the Canada Room

Michiel van Niekerk van die Ganna Nguni-stoet saam met drs Bobbie van der Westhuizen en Japie van der Westhuizen van SA Stamboek

rsquon Groepie jong swartwitpensbulle van Sable Ranch

Oor op die grond

Verskeie wildtelers kies SA Stamboek Verskeie kuddes wat spesialiseer in wildteling het onlangs by SA Stamboek aangesluit Dr Helena Theron en Schalk Greyling van SA Stamboek het saam met Uffe Lauritsen president van die Internasionale Komitee vir Diere-aantekening (ICAR) by Sable Ranch naby Brits besoek afgelecirc Sable Ranch is een van die kud-des wat by SA Stamboek aantekening doen

SA Stamboek lewer aantekeningdienste wat die volledige spektrum van aantekening van geboortes ouerskap en verskeie

fenotipiese metings behels vir verwerking en genetiese analise vir die beraming van teelwaardes

Telers wat meer inligting oor die aantekening van wild verlang kan wwwstudbookcoza raadpleeg of SA Stamboek skakel by 051 410 0900

5

wHATS UP

Issue 39 August 2014

Dr Japie van der Westhuizen (regs) by prof Piet Croucamp bekende spreker en politieke ontleder

Lood van Rensburg van Renzo Trust Brahmane mede-organiseerder en dr Japie van der Westhuizen tydens die Vryheid Bultelers-ekspo op 6 Mei

Dr Andreacute Eggen van Illumina die maatskappy wat SNP-skyfies vervaardig het rsquon waardevolle lesing oor genomika aan studente van die Universiteit van Pretoria

gelewer SA Stamboek het rsquon samewerkingsooreenkoms met dieacute universiteit

Ear to the ground

SB

SA Stamboek by Vryheid-ekspoDr Japie van der Westhuizen van SA Stamboek het as gasspreker opgetree by die Vryheid Bultelers-ekspo wat op 6 Mei in Vryheid plaasgevind het Dr Van der Westhuizen het oor die ekono-miese waarde van die prestasiesyfers van rsquon bul gepraat Hy het veral klem gelecirc op bull Die daarstel van doelwitte vir

vleisbees-produsentebull Kennis oor die sterk en swak punte

in eie kuddes wat die besluitne-ming vir bulkeuse sal beiumlnvloed

bull Die impak van regte (en verkeer-de) bulkeuses op die winsgewend-heid in vleisbeeskuddes

Ongeveer 60 telers kommersieumlle vleis-beesprodusente en ander belangstel-lendes het die ekspo bygewoon Sie-bert Vermeulen Andries Riekert en Sarah-Dane Robberts van SA Stamboek was ook teenwoordig

SA Stamboek brei genomika-kennis uitLede van SA Stamboek se Pretoria-kantoor het onlangs rsquon Genome Wide Association (GWAS) kursus wat deur die Universiteit van die Witwatersrand aangebied is bygewoon Kursusgangers het die fynere tegnieke van die opspoor van spesifieke gene op die genoom geleer Hierdie waardevolle kennis sal gebruik word in die vrystelling van genomiese teelwaardes (GEBVrsquos) aan die Suid-Afrikaanse veebedryf

SA Stamboek borg by SASAS-kongresDie 47ste jaarlikse kongres van die Vereniging van Veekundiges van Suid-Afrika (SASAS) is van 6 tot 8 Julie by die Universiteit van Pretoria gehou rsquon Kompetisie is gehou waar studente plakkate kon inskryf met die tema ldquoDierteling- en genetikardquo rsquon Paneel van vier beoordelaars het mej R Mohlatole as die wenner aangewys Haar plakkaat het gehandel oor ldquoDie voorkoms van die geen polimorfisme wat bekend is daarvoor om Escherichia coli-weerstand in Suid-Afrikaanse varkbevolkings te beheerrdquo

SA Stamboek het haar prysgeld van R1 000 kontant en rsquon gratis uitnodiging vir deelname aan die SA Stamboek Elite 2015 Teeltsimposium geborg Vir meer inligting rakende die SA Stamboek Elite 2015 Teeltsimposium skakel 051 410 0900 of stuur rsquon epos na sherristudbookcoza

Genomic first for SAAs a result of collaboration between SA Stud Book Jersey SA Unistel Geneseek and Canadian Dairy Network (CDN) genomic information could for the first time ever in South Africa be incorporated in the AprilMay 2014 Logix Milk dairy genetic evaluation of the Jersey breed

A total of 13 Jersey breeders pioneered the way and made use

of SA Stud Bookrsquos newly developed genomic selection service to obtain genomic information of promising bulls and heifers in order to acquire more reliable breeding value estimates for these animals at a young age SA Stud Bookrsquos genomic selection service is now running on a routine basis

Contact SA Stud Book at 051 4100 900 for more information or visit wwwstudbookcoza

SA Stamboek dra by tot KZN RPO-kongresDr Japie van der Westhuizen bestuurder vir produksie-aantekening van SA Stamboek was een van die gassprekers op KwaZulu-Natal se Rooivleisprodusente-organisasie (RPO)-kongres wat op 12 Junie by Cedara gehou is Japie se praatjie het gehandel oor ldquoTeeldoelwitte wat werkrdquo

Hy het vleisboere meer vertel oor die waarde van korrekte teeldoelwitte en hoe om genetiese beginsels in kuddes te gebruik om langtermyn wins te verseker Aandag is ook gegee aan kommersieumlle bulkopers en waarna hulle behoort te kyk wanneer bulle gekoop word Praktiese riglyne is oor die seleksie van vroulike diere gegee

Prof Piet Croucamp lektor by die Universiteit van Johannesburg en bekende politieke kommentator was die ander spreker tydens die geleentheid

6

ldquoOns produksievlakke steek nie af by die res van die wecircreld nie Weens ons omgewing kan ons

doeltreffendheidsvlakke dalk tekort skiet maar ons bereik dieselfde prestasievlakke as

enige ander landrdquo

Agter die kap van die byl

SA Stamboek vier uitnemendheid met Elite-kompetisie

Tydens die SA Stamboek Elite-toe-kennings in Bloemfontein is ver- skeie stoettelers en stoetdiere ver-eer vir uitnemendheid Die vraag is egter of daar nie dalk te veel van hierdie kompetisies is nie Hoe ver-skil SA Stamboek se kompetisies van ander in die bedryf

Pierre van Rooyen antwoordDie kernverskil tussen SA Stamboek se kompetisies en ander kompetisies in die bedryf is dat daar nie sprake van nomi-nasies of inskrywings is by SA Stamboek se kompetisies nie Elke teler en elke dier op SA Stamboek se databasis wat aan registrasie- en produksie-aanteke-ning deelneem kom in aanmerking vir die kompetisies

Daar is rsquon komitee wat die minimum vereistes vir elke kompetisie opstel en hierdie vereistes word in die Logix-stelsel ingevoer Die stelsel identifiseer die wenner in elke kategorie volgens rsquon punteskaal vir elke vereiste eienskap Hierdie stelsel sluit dus enige subjekti-witeit uit en geen persone of diere kan op grond van rsquon reputasie bevoordeel of benadeel word nie

Die mikpunt is om voortreflike diere op grond van diere-aantekening te iden-tifiseer op grond van reproduksie pro-duksie en funksionele doeltreffendheid Die boer word nie besoek nie en diere word nie visueel beoordeel nie

SA Stamboek se besigheid is diere-aantekening en genetiese verbetering Ons aanvaar as rsquon dier geregistreer is en by ons op die stelsel is hy of sy reeds deur die een of ander vorm van keuring deur die betrokke telersgenootskap is en dus aan die betrokke ras se minimum

vereistes voldoen SA Stamboek se inset is dus om as hierdie aspekte in plek is die produksie reproduksie en funksio-nele doeltreffendheid as maatstawwe te gebruik om voortreflike diere op grond van objektiewe kriteria te identifiseer

SA Stoetteler Hoe het SA Stam-boek se toekennings oor die jare verander

Pierre van Rooyen antwoordDit is waar dat SA Stamboek lankal reeds spesifieke toekennings gemaak het maar in die verlede is die kriteria vir seleksie suiwer op registrasie-aantekening geba-

seer Sedert SA Stamboek egter twee jaar gelede begin het om produksiemeting-aantekening te doen het ons die kom-petisies se kriteria uitgebrei om ook die produksie-aspekte in te sluit

Die uitwerking van hierdie uitbreiding van beoordelingskriteria is dat rsquon dier wat nie aan produksiemeting deelneem nie nie vir die kompetisies kwalifiseer nie Verder gee ons nou ook aan rsquon kommer-sieumlle produsent wat aantekening doen rsquon toekenning Hier speel registrasie-aan-tekening dus nie rsquon rol nie maar slegs produksie-aantekening

Die belangrikheid van objektief ge-mete geregistreerde aangetekende diere

is vir SA Stamboek ononderhandelbaar Ons is daarvan oortuig dat die veebedryf se doeltreffende ekonomiese produk-sievermoeuml daarsonder agteruit sal gaan Ons het nou ook BLUP-teelwaardes by ons kwalifiserende kriteria begin byvoeg en die bedryf het ons ook versoek om die vereistes stelselmatig te verhoog

rsquon Wenner is rsquon kandidaat wat werklik uitstaan ten opsigte van sy rekordhou-ding meting en aantekening Dis be-langrik om te meld dat hierdie kandidaat nie noodwendig uitstaan as sakeman of vir sy winsgewendheid nie Dit is nie kriteria wat SA Stamboek beoordeel nie Wat egter wel waar is is dat die wenner

sy stoetboerdery op rsquon presisievlak bedryf en sodoende sy risikorsquos beperk

SA Stoetteler Hoe vergelyk ons aantekeningstelsel met die van ander lande in die wecircreld

Pierre van Rooyen antwoordWaar ons in Suid-Afrika feitlik uitsluitlik in die stoetbedryf aantekening doen is dit totaal anders elders in die res van die ontwikkelde wecircreld Dit is asof die waar-de van aantekening oor die algemeen nog nie werklik tot ons kommersieumlle bedryf deurgedring het nie Elders in die wecircreld word aantekening van kommer-

Deur Izak Hofmeyr

7Issue 39 August 2014

FOKUS OP elite-tOeKenningS

Die mikpunt is om voortreflike diere op grond van diere-aantekening te identifiseer op grond

van reproduksie produksie en funksionele doeltreffendheid Die boer word nie besoek nie en

diere word nie visueel beoordeel nie

ldquo rsquon Wenner is rsquon kandidaat wat werklik uitstaan ten opsigte van sy

rekordhouding meting en aantekeningrdquo

sieumlle diere ook baie intensief gedoenTer wille van die welvaart in ons eie

kommersieumlle bedrywe dink ek dis nood-saaklik dat baie meer klem op produk-sie-aantekening geplaas moet word

Dis duidelik dat die wecircreld toenemend na Suid-Afrika kyk as toegangspunt na Afrika vir voedselsekerheid Hierdie ver-wagtinge plaas groot druk op ons bedryf en as ons nie toenemend na presisie-boerdery in die totale bedryf streef nie sal ons nie aan die verwagtinge kan voldoen nie

Dis ongelukkig so dat die aanteke-ning-vlak in Suid-Afrika kommerwek-kend laag is Aan die vleisbeeskant is dit feitlik uitsluitlik stoetboere wat aanteken ndash daar is baie min kommer- sieumlle boere wat enigsins aanteken be-halwe by suiwelboere Ongeveer 50 van die melkboere wat melkaanteke-ning doen is kommersieumlle boere

Aan die melkaantekeningkant is dit te betwyfel of 17 van die melkboere in die land melkaantekening doen As jy dit met die situasie in Europa vergelyk waar deelname aan melkaantekening meer as 80 is is dit eintlik baie kom-merwekkend

SA Stoetteler Is dit haalbaar vir rsquon kommersieumlle rooivleisprodusent met rsquon koeikudde van 5 000 diere om aantekening te doen

Pierre van Rooyen antwoordAbsoluut Selfs al teken so rsquon produsent slegs kalwings en die speengewigte van die kalwers aan is hy reeds in rsquon posisie om sy beter koeie te kan identifiseer As hy ook sy potensieumlle vervangingsverse

op die ouderdom van 18 maande weer weeg om hul groei van speen tot 18 maande te bepaal het hy rsquon baie goeie kriterium op grond waarvan hy sy ver-vangingsverse kan selekteer

Die vordering wat so rsquon boer in sy kudde kan maak ten opsigte van vrug-baarheid moedereienskappe en groei is van onskatbare waarde

SA Stoetteler Is die beoordelingskri-teria vir die verskillende kompetisies by nabetragting in die kol

Pierre van Rooyen antwoordJa ons dink dat dit in die kol is Soos reeds gemeld is daar rsquon versoek uit die bedryf om die kriteria gaandeweg stren-ger te maak

Vir elke spesie ndash vleisbeeste melk-beeste kleinvee perde en varke ndash het ons advieskomitees wat uit telers bestaan en die norme vir beoordeling bepaal

rsquon Ander baie belangrike en opwin-dende verwikkeling is rsquon versoek dat die-selfde kompetisies wat in die beesbedryf gehou word nou ook na die kleinveebe-dryf uitgebrei sal word Ons wys wel rsquon kleinveekudde aan maar in die toekoms sal ons nou ook Elite-ramme en Elite-ooie begin aanwys

SA Stoetteler Jy wys daarop dat die deelname aan aantekening in Suid-Afrika kommerwekkend laag is Wat is jou mening egter oor die stan-daard van ons stoetbedryf

Pierre van Rooyen antwoordDaar word algemeen gesecirc dat Suid-Afri-kaanse boere uiters bekwaam is Dit is rsquon

baie subjektiewe stelling want hoe meet jy dit

Tog is dit so dat wecircreldwyd van die Suid-Afrikaanse bedryf kennis geneem word Jy sien dit ook in die reaksie van buitelandse besoekers as hulle sien ons produksievlakke is relatief tot die omgewing waarin ons boer en die hulp-bronne wat tot ons beskikking is

Ons produksievlakke steek nie af by die res van die wecircreld nie Weens ons omgewing kan ons doeltreffendheids-vlakke dalk tekort skiet maar ons bereik dieselfde prestasievlakke as enige ander land

Wat ons aantekening-standaarde be-tref voldoen ons ook aan internasionale standaarde want ons word gereeld deur die International Committee for Animal Recording (ICAR) geoudit

Een aspek waarop SA Stamboek wel kan verbeter is ten opsigte van rsquon voor-ligtingsdiens om aan boere tuis te bring wat hulle alles met die inligting kan maak wat deur SA Stamboek gegenereer word

SA Stamboek het wel rsquon span tegniese adviseurs in die veld wat gereeld op pla-se kom en hulle maak reeds geweldige vordering op hierdie gebied

Ons beplan ook om toenemend deur middel van studiegroepe boeredae en kursusse inligting oor te dra en so die leemte rondom die oordra van inligting te probeer vul

Dagboek nou al die Elite 2015-toeken-nings wat in April aanstaande jaar sal

plaasvind SB

8

5

wHATS UP

Issue 39 August 2014

Dr Japie van der Westhuizen (regs) by prof Piet Croucamp bekende spreker en politieke ontleder

Lood van Rensburg van Renzo Trust Brahmane mede-organiseerder en dr Japie van der Westhuizen tydens die Vryheid Bultelers-ekspo op 6 Mei

Dr Andreacute Eggen van Illumina die maatskappy wat SNP-skyfies vervaardig het rsquon waardevolle lesing oor genomika aan studente van die Universiteit van Pretoria

gelewer SA Stamboek het rsquon samewerkingsooreenkoms met dieacute universiteit

Ear to the ground

SB

SA Stamboek by Vryheid-ekspoDr Japie van der Westhuizen van SA Stamboek het as gasspreker opgetree by die Vryheid Bultelers-ekspo wat op 6 Mei in Vryheid plaasgevind het Dr Van der Westhuizen het oor die ekono-miese waarde van die prestasiesyfers van rsquon bul gepraat Hy het veral klem gelecirc op bull Die daarstel van doelwitte vir

vleisbees-produsentebull Kennis oor die sterk en swak punte

in eie kuddes wat die besluitne-ming vir bulkeuse sal beiumlnvloed

bull Die impak van regte (en verkeer-de) bulkeuses op die winsgewend-heid in vleisbeeskuddes

Ongeveer 60 telers kommersieumlle vleis-beesprodusente en ander belangstel-lendes het die ekspo bygewoon Sie-bert Vermeulen Andries Riekert en Sarah-Dane Robberts van SA Stamboek was ook teenwoordig

SA Stamboek brei genomika-kennis uitLede van SA Stamboek se Pretoria-kantoor het onlangs rsquon Genome Wide Association (GWAS) kursus wat deur die Universiteit van die Witwatersrand aangebied is bygewoon Kursusgangers het die fynere tegnieke van die opspoor van spesifieke gene op die genoom geleer Hierdie waardevolle kennis sal gebruik word in die vrystelling van genomiese teelwaardes (GEBVrsquos) aan die Suid-Afrikaanse veebedryf

SA Stamboek borg by SASAS-kongresDie 47ste jaarlikse kongres van die Vereniging van Veekundiges van Suid-Afrika (SASAS) is van 6 tot 8 Julie by die Universiteit van Pretoria gehou rsquon Kompetisie is gehou waar studente plakkate kon inskryf met die tema ldquoDierteling- en genetikardquo rsquon Paneel van vier beoordelaars het mej R Mohlatole as die wenner aangewys Haar plakkaat het gehandel oor ldquoDie voorkoms van die geen polimorfisme wat bekend is daarvoor om Escherichia coli-weerstand in Suid-Afrikaanse varkbevolkings te beheerrdquo

SA Stamboek het haar prysgeld van R1 000 kontant en rsquon gratis uitnodiging vir deelname aan die SA Stamboek Elite 2015 Teeltsimposium geborg Vir meer inligting rakende die SA Stamboek Elite 2015 Teeltsimposium skakel 051 410 0900 of stuur rsquon epos na sherristudbookcoza

Genomic first for SAAs a result of collaboration between SA Stud Book Jersey SA Unistel Geneseek and Canadian Dairy Network (CDN) genomic information could for the first time ever in South Africa be incorporated in the AprilMay 2014 Logix Milk dairy genetic evaluation of the Jersey breed

A total of 13 Jersey breeders pioneered the way and made use

of SA Stud Bookrsquos newly developed genomic selection service to obtain genomic information of promising bulls and heifers in order to acquire more reliable breeding value estimates for these animals at a young age SA Stud Bookrsquos genomic selection service is now running on a routine basis

Contact SA Stud Book at 051 4100 900 for more information or visit wwwstudbookcoza

SA Stamboek dra by tot KZN RPO-kongresDr Japie van der Westhuizen bestuurder vir produksie-aantekening van SA Stamboek was een van die gassprekers op KwaZulu-Natal se Rooivleisprodusente-organisasie (RPO)-kongres wat op 12 Junie by Cedara gehou is Japie se praatjie het gehandel oor ldquoTeeldoelwitte wat werkrdquo

Hy het vleisboere meer vertel oor die waarde van korrekte teeldoelwitte en hoe om genetiese beginsels in kuddes te gebruik om langtermyn wins te verseker Aandag is ook gegee aan kommersieumlle bulkopers en waarna hulle behoort te kyk wanneer bulle gekoop word Praktiese riglyne is oor die seleksie van vroulike diere gegee

Prof Piet Croucamp lektor by die Universiteit van Johannesburg en bekende politieke kommentator was die ander spreker tydens die geleentheid

6

ldquoOns produksievlakke steek nie af by die res van die wecircreld nie Weens ons omgewing kan ons

doeltreffendheidsvlakke dalk tekort skiet maar ons bereik dieselfde prestasievlakke as

enige ander landrdquo

Agter die kap van die byl

SA Stamboek vier uitnemendheid met Elite-kompetisie

Tydens die SA Stamboek Elite-toe-kennings in Bloemfontein is ver- skeie stoettelers en stoetdiere ver-eer vir uitnemendheid Die vraag is egter of daar nie dalk te veel van hierdie kompetisies is nie Hoe ver-skil SA Stamboek se kompetisies van ander in die bedryf

Pierre van Rooyen antwoordDie kernverskil tussen SA Stamboek se kompetisies en ander kompetisies in die bedryf is dat daar nie sprake van nomi-nasies of inskrywings is by SA Stamboek se kompetisies nie Elke teler en elke dier op SA Stamboek se databasis wat aan registrasie- en produksie-aanteke-ning deelneem kom in aanmerking vir die kompetisies

Daar is rsquon komitee wat die minimum vereistes vir elke kompetisie opstel en hierdie vereistes word in die Logix-stelsel ingevoer Die stelsel identifiseer die wenner in elke kategorie volgens rsquon punteskaal vir elke vereiste eienskap Hierdie stelsel sluit dus enige subjekti-witeit uit en geen persone of diere kan op grond van rsquon reputasie bevoordeel of benadeel word nie

Die mikpunt is om voortreflike diere op grond van diere-aantekening te iden-tifiseer op grond van reproduksie pro-duksie en funksionele doeltreffendheid Die boer word nie besoek nie en diere word nie visueel beoordeel nie

SA Stamboek se besigheid is diere-aantekening en genetiese verbetering Ons aanvaar as rsquon dier geregistreer is en by ons op die stelsel is hy of sy reeds deur die een of ander vorm van keuring deur die betrokke telersgenootskap is en dus aan die betrokke ras se minimum

vereistes voldoen SA Stamboek se inset is dus om as hierdie aspekte in plek is die produksie reproduksie en funksio-nele doeltreffendheid as maatstawwe te gebruik om voortreflike diere op grond van objektiewe kriteria te identifiseer

SA Stoetteler Hoe het SA Stam-boek se toekennings oor die jare verander

Pierre van Rooyen antwoordDit is waar dat SA Stamboek lankal reeds spesifieke toekennings gemaak het maar in die verlede is die kriteria vir seleksie suiwer op registrasie-aantekening geba-

seer Sedert SA Stamboek egter twee jaar gelede begin het om produksiemeting-aantekening te doen het ons die kom-petisies se kriteria uitgebrei om ook die produksie-aspekte in te sluit

Die uitwerking van hierdie uitbreiding van beoordelingskriteria is dat rsquon dier wat nie aan produksiemeting deelneem nie nie vir die kompetisies kwalifiseer nie Verder gee ons nou ook aan rsquon kommer-sieumlle produsent wat aantekening doen rsquon toekenning Hier speel registrasie-aan-tekening dus nie rsquon rol nie maar slegs produksie-aantekening

Die belangrikheid van objektief ge-mete geregistreerde aangetekende diere

is vir SA Stamboek ononderhandelbaar Ons is daarvan oortuig dat die veebedryf se doeltreffende ekonomiese produk-sievermoeuml daarsonder agteruit sal gaan Ons het nou ook BLUP-teelwaardes by ons kwalifiserende kriteria begin byvoeg en die bedryf het ons ook versoek om die vereistes stelselmatig te verhoog

rsquon Wenner is rsquon kandidaat wat werklik uitstaan ten opsigte van sy rekordhou-ding meting en aantekening Dis be-langrik om te meld dat hierdie kandidaat nie noodwendig uitstaan as sakeman of vir sy winsgewendheid nie Dit is nie kriteria wat SA Stamboek beoordeel nie Wat egter wel waar is is dat die wenner

sy stoetboerdery op rsquon presisievlak bedryf en sodoende sy risikorsquos beperk

SA Stoetteler Hoe vergelyk ons aantekeningstelsel met die van ander lande in die wecircreld

Pierre van Rooyen antwoordWaar ons in Suid-Afrika feitlik uitsluitlik in die stoetbedryf aantekening doen is dit totaal anders elders in die res van die ontwikkelde wecircreld Dit is asof die waar-de van aantekening oor die algemeen nog nie werklik tot ons kommersieumlle bedryf deurgedring het nie Elders in die wecircreld word aantekening van kommer-

Deur Izak Hofmeyr

7Issue 39 August 2014

FOKUS OP elite-tOeKenningS

Die mikpunt is om voortreflike diere op grond van diere-aantekening te identifiseer op grond

van reproduksie produksie en funksionele doeltreffendheid Die boer word nie besoek nie en

diere word nie visueel beoordeel nie

ldquo rsquon Wenner is rsquon kandidaat wat werklik uitstaan ten opsigte van sy

rekordhouding meting en aantekeningrdquo

sieumlle diere ook baie intensief gedoenTer wille van die welvaart in ons eie

kommersieumlle bedrywe dink ek dis nood-saaklik dat baie meer klem op produk-sie-aantekening geplaas moet word

Dis duidelik dat die wecircreld toenemend na Suid-Afrika kyk as toegangspunt na Afrika vir voedselsekerheid Hierdie ver-wagtinge plaas groot druk op ons bedryf en as ons nie toenemend na presisie-boerdery in die totale bedryf streef nie sal ons nie aan die verwagtinge kan voldoen nie

Dis ongelukkig so dat die aanteke-ning-vlak in Suid-Afrika kommerwek-kend laag is Aan die vleisbeeskant is dit feitlik uitsluitlik stoetboere wat aanteken ndash daar is baie min kommer- sieumlle boere wat enigsins aanteken be-halwe by suiwelboere Ongeveer 50 van die melkboere wat melkaanteke-ning doen is kommersieumlle boere

Aan die melkaantekeningkant is dit te betwyfel of 17 van die melkboere in die land melkaantekening doen As jy dit met die situasie in Europa vergelyk waar deelname aan melkaantekening meer as 80 is is dit eintlik baie kom-merwekkend

SA Stoetteler Is dit haalbaar vir rsquon kommersieumlle rooivleisprodusent met rsquon koeikudde van 5 000 diere om aantekening te doen

Pierre van Rooyen antwoordAbsoluut Selfs al teken so rsquon produsent slegs kalwings en die speengewigte van die kalwers aan is hy reeds in rsquon posisie om sy beter koeie te kan identifiseer As hy ook sy potensieumlle vervangingsverse

op die ouderdom van 18 maande weer weeg om hul groei van speen tot 18 maande te bepaal het hy rsquon baie goeie kriterium op grond waarvan hy sy ver-vangingsverse kan selekteer

Die vordering wat so rsquon boer in sy kudde kan maak ten opsigte van vrug-baarheid moedereienskappe en groei is van onskatbare waarde

SA Stoetteler Is die beoordelingskri-teria vir die verskillende kompetisies by nabetragting in die kol

Pierre van Rooyen antwoordJa ons dink dat dit in die kol is Soos reeds gemeld is daar rsquon versoek uit die bedryf om die kriteria gaandeweg stren-ger te maak

Vir elke spesie ndash vleisbeeste melk-beeste kleinvee perde en varke ndash het ons advieskomitees wat uit telers bestaan en die norme vir beoordeling bepaal

rsquon Ander baie belangrike en opwin-dende verwikkeling is rsquon versoek dat die-selfde kompetisies wat in die beesbedryf gehou word nou ook na die kleinveebe-dryf uitgebrei sal word Ons wys wel rsquon kleinveekudde aan maar in die toekoms sal ons nou ook Elite-ramme en Elite-ooie begin aanwys

SA Stoetteler Jy wys daarop dat die deelname aan aantekening in Suid-Afrika kommerwekkend laag is Wat is jou mening egter oor die stan-daard van ons stoetbedryf

Pierre van Rooyen antwoordDaar word algemeen gesecirc dat Suid-Afri-kaanse boere uiters bekwaam is Dit is rsquon

baie subjektiewe stelling want hoe meet jy dit

Tog is dit so dat wecircreldwyd van die Suid-Afrikaanse bedryf kennis geneem word Jy sien dit ook in die reaksie van buitelandse besoekers as hulle sien ons produksievlakke is relatief tot die omgewing waarin ons boer en die hulp-bronne wat tot ons beskikking is

Ons produksievlakke steek nie af by die res van die wecircreld nie Weens ons omgewing kan ons doeltreffendheids-vlakke dalk tekort skiet maar ons bereik dieselfde prestasievlakke as enige ander land

Wat ons aantekening-standaarde be-tref voldoen ons ook aan internasionale standaarde want ons word gereeld deur die International Committee for Animal Recording (ICAR) geoudit

Een aspek waarop SA Stamboek wel kan verbeter is ten opsigte van rsquon voor-ligtingsdiens om aan boere tuis te bring wat hulle alles met die inligting kan maak wat deur SA Stamboek gegenereer word

SA Stamboek het wel rsquon span tegniese adviseurs in die veld wat gereeld op pla-se kom en hulle maak reeds geweldige vordering op hierdie gebied

Ons beplan ook om toenemend deur middel van studiegroepe boeredae en kursusse inligting oor te dra en so die leemte rondom die oordra van inligting te probeer vul

Dagboek nou al die Elite 2015-toeken-nings wat in April aanstaande jaar sal

plaasvind SB

8

6

ldquoOns produksievlakke steek nie af by die res van die wecircreld nie Weens ons omgewing kan ons

doeltreffendheidsvlakke dalk tekort skiet maar ons bereik dieselfde prestasievlakke as

enige ander landrdquo

Agter die kap van die byl

SA Stamboek vier uitnemendheid met Elite-kompetisie

Tydens die SA Stamboek Elite-toe-kennings in Bloemfontein is ver- skeie stoettelers en stoetdiere ver-eer vir uitnemendheid Die vraag is egter of daar nie dalk te veel van hierdie kompetisies is nie Hoe ver-skil SA Stamboek se kompetisies van ander in die bedryf

Pierre van Rooyen antwoordDie kernverskil tussen SA Stamboek se kompetisies en ander kompetisies in die bedryf is dat daar nie sprake van nomi-nasies of inskrywings is by SA Stamboek se kompetisies nie Elke teler en elke dier op SA Stamboek se databasis wat aan registrasie- en produksie-aanteke-ning deelneem kom in aanmerking vir die kompetisies

Daar is rsquon komitee wat die minimum vereistes vir elke kompetisie opstel en hierdie vereistes word in die Logix-stelsel ingevoer Die stelsel identifiseer die wenner in elke kategorie volgens rsquon punteskaal vir elke vereiste eienskap Hierdie stelsel sluit dus enige subjekti-witeit uit en geen persone of diere kan op grond van rsquon reputasie bevoordeel of benadeel word nie

Die mikpunt is om voortreflike diere op grond van diere-aantekening te iden-tifiseer op grond van reproduksie pro-duksie en funksionele doeltreffendheid Die boer word nie besoek nie en diere word nie visueel beoordeel nie

SA Stamboek se besigheid is diere-aantekening en genetiese verbetering Ons aanvaar as rsquon dier geregistreer is en by ons op die stelsel is hy of sy reeds deur die een of ander vorm van keuring deur die betrokke telersgenootskap is en dus aan die betrokke ras se minimum

vereistes voldoen SA Stamboek se inset is dus om as hierdie aspekte in plek is die produksie reproduksie en funksio-nele doeltreffendheid as maatstawwe te gebruik om voortreflike diere op grond van objektiewe kriteria te identifiseer

SA Stoetteler Hoe het SA Stam-boek se toekennings oor die jare verander

Pierre van Rooyen antwoordDit is waar dat SA Stamboek lankal reeds spesifieke toekennings gemaak het maar in die verlede is die kriteria vir seleksie suiwer op registrasie-aantekening geba-

seer Sedert SA Stamboek egter twee jaar gelede begin het om produksiemeting-aantekening te doen het ons die kom-petisies se kriteria uitgebrei om ook die produksie-aspekte in te sluit

Die uitwerking van hierdie uitbreiding van beoordelingskriteria is dat rsquon dier wat nie aan produksiemeting deelneem nie nie vir die kompetisies kwalifiseer nie Verder gee ons nou ook aan rsquon kommer-sieumlle produsent wat aantekening doen rsquon toekenning Hier speel registrasie-aan-tekening dus nie rsquon rol nie maar slegs produksie-aantekening

Die belangrikheid van objektief ge-mete geregistreerde aangetekende diere

is vir SA Stamboek ononderhandelbaar Ons is daarvan oortuig dat die veebedryf se doeltreffende ekonomiese produk-sievermoeuml daarsonder agteruit sal gaan Ons het nou ook BLUP-teelwaardes by ons kwalifiserende kriteria begin byvoeg en die bedryf het ons ook versoek om die vereistes stelselmatig te verhoog

rsquon Wenner is rsquon kandidaat wat werklik uitstaan ten opsigte van sy rekordhou-ding meting en aantekening Dis be-langrik om te meld dat hierdie kandidaat nie noodwendig uitstaan as sakeman of vir sy winsgewendheid nie Dit is nie kriteria wat SA Stamboek beoordeel nie Wat egter wel waar is is dat die wenner

sy stoetboerdery op rsquon presisievlak bedryf en sodoende sy risikorsquos beperk

SA Stoetteler Hoe vergelyk ons aantekeningstelsel met die van ander lande in die wecircreld

Pierre van Rooyen antwoordWaar ons in Suid-Afrika feitlik uitsluitlik in die stoetbedryf aantekening doen is dit totaal anders elders in die res van die ontwikkelde wecircreld Dit is asof die waar-de van aantekening oor die algemeen nog nie werklik tot ons kommersieumlle bedryf deurgedring het nie Elders in die wecircreld word aantekening van kommer-

Deur Izak Hofmeyr

7Issue 39 August 2014

FOKUS OP elite-tOeKenningS

Die mikpunt is om voortreflike diere op grond van diere-aantekening te identifiseer op grond

van reproduksie produksie en funksionele doeltreffendheid Die boer word nie besoek nie en

diere word nie visueel beoordeel nie

ldquo rsquon Wenner is rsquon kandidaat wat werklik uitstaan ten opsigte van sy

rekordhouding meting en aantekeningrdquo

sieumlle diere ook baie intensief gedoenTer wille van die welvaart in ons eie

kommersieumlle bedrywe dink ek dis nood-saaklik dat baie meer klem op produk-sie-aantekening geplaas moet word

Dis duidelik dat die wecircreld toenemend na Suid-Afrika kyk as toegangspunt na Afrika vir voedselsekerheid Hierdie ver-wagtinge plaas groot druk op ons bedryf en as ons nie toenemend na presisie-boerdery in die totale bedryf streef nie sal ons nie aan die verwagtinge kan voldoen nie

Dis ongelukkig so dat die aanteke-ning-vlak in Suid-Afrika kommerwek-kend laag is Aan die vleisbeeskant is dit feitlik uitsluitlik stoetboere wat aanteken ndash daar is baie min kommer- sieumlle boere wat enigsins aanteken be-halwe by suiwelboere Ongeveer 50 van die melkboere wat melkaanteke-ning doen is kommersieumlle boere

Aan die melkaantekeningkant is dit te betwyfel of 17 van die melkboere in die land melkaantekening doen As jy dit met die situasie in Europa vergelyk waar deelname aan melkaantekening meer as 80 is is dit eintlik baie kom-merwekkend

SA Stoetteler Is dit haalbaar vir rsquon kommersieumlle rooivleisprodusent met rsquon koeikudde van 5 000 diere om aantekening te doen

Pierre van Rooyen antwoordAbsoluut Selfs al teken so rsquon produsent slegs kalwings en die speengewigte van die kalwers aan is hy reeds in rsquon posisie om sy beter koeie te kan identifiseer As hy ook sy potensieumlle vervangingsverse

op die ouderdom van 18 maande weer weeg om hul groei van speen tot 18 maande te bepaal het hy rsquon baie goeie kriterium op grond waarvan hy sy ver-vangingsverse kan selekteer

Die vordering wat so rsquon boer in sy kudde kan maak ten opsigte van vrug-baarheid moedereienskappe en groei is van onskatbare waarde

SA Stoetteler Is die beoordelingskri-teria vir die verskillende kompetisies by nabetragting in die kol

Pierre van Rooyen antwoordJa ons dink dat dit in die kol is Soos reeds gemeld is daar rsquon versoek uit die bedryf om die kriteria gaandeweg stren-ger te maak

Vir elke spesie ndash vleisbeeste melk-beeste kleinvee perde en varke ndash het ons advieskomitees wat uit telers bestaan en die norme vir beoordeling bepaal

rsquon Ander baie belangrike en opwin-dende verwikkeling is rsquon versoek dat die-selfde kompetisies wat in die beesbedryf gehou word nou ook na die kleinveebe-dryf uitgebrei sal word Ons wys wel rsquon kleinveekudde aan maar in die toekoms sal ons nou ook Elite-ramme en Elite-ooie begin aanwys

SA Stoetteler Jy wys daarop dat die deelname aan aantekening in Suid-Afrika kommerwekkend laag is Wat is jou mening egter oor die stan-daard van ons stoetbedryf

Pierre van Rooyen antwoordDaar word algemeen gesecirc dat Suid-Afri-kaanse boere uiters bekwaam is Dit is rsquon

baie subjektiewe stelling want hoe meet jy dit

Tog is dit so dat wecircreldwyd van die Suid-Afrikaanse bedryf kennis geneem word Jy sien dit ook in die reaksie van buitelandse besoekers as hulle sien ons produksievlakke is relatief tot die omgewing waarin ons boer en die hulp-bronne wat tot ons beskikking is

Ons produksievlakke steek nie af by die res van die wecircreld nie Weens ons omgewing kan ons doeltreffendheids-vlakke dalk tekort skiet maar ons bereik dieselfde prestasievlakke as enige ander land

Wat ons aantekening-standaarde be-tref voldoen ons ook aan internasionale standaarde want ons word gereeld deur die International Committee for Animal Recording (ICAR) geoudit

Een aspek waarop SA Stamboek wel kan verbeter is ten opsigte van rsquon voor-ligtingsdiens om aan boere tuis te bring wat hulle alles met die inligting kan maak wat deur SA Stamboek gegenereer word

SA Stamboek het wel rsquon span tegniese adviseurs in die veld wat gereeld op pla-se kom en hulle maak reeds geweldige vordering op hierdie gebied

Ons beplan ook om toenemend deur middel van studiegroepe boeredae en kursusse inligting oor te dra en so die leemte rondom die oordra van inligting te probeer vul

Dagboek nou al die Elite 2015-toeken-nings wat in April aanstaande jaar sal

plaasvind SB

8

7Issue 39 August 2014

FOKUS OP elite-tOeKenningS

Die mikpunt is om voortreflike diere op grond van diere-aantekening te identifiseer op grond

van reproduksie produksie en funksionele doeltreffendheid Die boer word nie besoek nie en

diere word nie visueel beoordeel nie

ldquo rsquon Wenner is rsquon kandidaat wat werklik uitstaan ten opsigte van sy

rekordhouding meting en aantekeningrdquo

sieumlle diere ook baie intensief gedoenTer wille van die welvaart in ons eie

kommersieumlle bedrywe dink ek dis nood-saaklik dat baie meer klem op produk-sie-aantekening geplaas moet word

Dis duidelik dat die wecircreld toenemend na Suid-Afrika kyk as toegangspunt na Afrika vir voedselsekerheid Hierdie ver-wagtinge plaas groot druk op ons bedryf en as ons nie toenemend na presisie-boerdery in die totale bedryf streef nie sal ons nie aan die verwagtinge kan voldoen nie

Dis ongelukkig so dat die aanteke-ning-vlak in Suid-Afrika kommerwek-kend laag is Aan die vleisbeeskant is dit feitlik uitsluitlik stoetboere wat aanteken ndash daar is baie min kommer- sieumlle boere wat enigsins aanteken be-halwe by suiwelboere Ongeveer 50 van die melkboere wat melkaanteke-ning doen is kommersieumlle boere

Aan die melkaantekeningkant is dit te betwyfel of 17 van die melkboere in die land melkaantekening doen As jy dit met die situasie in Europa vergelyk waar deelname aan melkaantekening meer as 80 is is dit eintlik baie kom-merwekkend

SA Stoetteler Is dit haalbaar vir rsquon kommersieumlle rooivleisprodusent met rsquon koeikudde van 5 000 diere om aantekening te doen

Pierre van Rooyen antwoordAbsoluut Selfs al teken so rsquon produsent slegs kalwings en die speengewigte van die kalwers aan is hy reeds in rsquon posisie om sy beter koeie te kan identifiseer As hy ook sy potensieumlle vervangingsverse

op die ouderdom van 18 maande weer weeg om hul groei van speen tot 18 maande te bepaal het hy rsquon baie goeie kriterium op grond waarvan hy sy ver-vangingsverse kan selekteer

Die vordering wat so rsquon boer in sy kudde kan maak ten opsigte van vrug-baarheid moedereienskappe en groei is van onskatbare waarde

SA Stoetteler Is die beoordelingskri-teria vir die verskillende kompetisies by nabetragting in die kol

Pierre van Rooyen antwoordJa ons dink dat dit in die kol is Soos reeds gemeld is daar rsquon versoek uit die bedryf om die kriteria gaandeweg stren-ger te maak

Vir elke spesie ndash vleisbeeste melk-beeste kleinvee perde en varke ndash het ons advieskomitees wat uit telers bestaan en die norme vir beoordeling bepaal

rsquon Ander baie belangrike en opwin-dende verwikkeling is rsquon versoek dat die-selfde kompetisies wat in die beesbedryf gehou word nou ook na die kleinveebe-dryf uitgebrei sal word Ons wys wel rsquon kleinveekudde aan maar in die toekoms sal ons nou ook Elite-ramme en Elite-ooie begin aanwys

SA Stoetteler Jy wys daarop dat die deelname aan aantekening in Suid-Afrika kommerwekkend laag is Wat is jou mening egter oor die stan-daard van ons stoetbedryf

Pierre van Rooyen antwoordDaar word algemeen gesecirc dat Suid-Afri-kaanse boere uiters bekwaam is Dit is rsquon

baie subjektiewe stelling want hoe meet jy dit

Tog is dit so dat wecircreldwyd van die Suid-Afrikaanse bedryf kennis geneem word Jy sien dit ook in die reaksie van buitelandse besoekers as hulle sien ons produksievlakke is relatief tot die omgewing waarin ons boer en die hulp-bronne wat tot ons beskikking is

Ons produksievlakke steek nie af by die res van die wecircreld nie Weens ons omgewing kan ons doeltreffendheids-vlakke dalk tekort skiet maar ons bereik dieselfde prestasievlakke as enige ander land

Wat ons aantekening-standaarde be-tref voldoen ons ook aan internasionale standaarde want ons word gereeld deur die International Committee for Animal Recording (ICAR) geoudit

Een aspek waarop SA Stamboek wel kan verbeter is ten opsigte van rsquon voor-ligtingsdiens om aan boere tuis te bring wat hulle alles met die inligting kan maak wat deur SA Stamboek gegenereer word

SA Stamboek het wel rsquon span tegniese adviseurs in die veld wat gereeld op pla-se kom en hulle maak reeds geweldige vordering op hierdie gebied

Ons beplan ook om toenemend deur middel van studiegroepe boeredae en kursusse inligting oor te dra en so die leemte rondom die oordra van inligting te probeer vul

Dagboek nou al die Elite 2015-toeken-nings wat in April aanstaande jaar sal

plaasvind SB

8

8