22
ISMO International Society for Mobile Youth Work Fachverband im Diakonischen Werk der EKD ISMO gefördert von: ISMO axalg International Society For Mobile Youth Work azrdobasTan mobiluri muSaobis saerTaSoriso sazogadoeba axalgazrdobasTan mobiluri muSaobis koncefcia axalgazrdobasTan mobiluri muSaobis koncefcia saqarTvelos fsiqosocialuri daxmarebis asociacia ndoba Georgian Association for Psychosocial Aid NDOBA perspeqtivebi saqarTvelosTvis ISBN 978-9941-9018-2-9

ISBN 978-9941-9018-2-9 perspeqtivebi saqarTvelosTvis · sxva saxis kontaqtebi quCaSi. am bavSvebis oficialuri misamarTi maTi mSoblebis, an romelime socialuri dawesebulebis misamar-Tia

  • Upload
    others

  • View
    35

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • ISMOInternational Society for Mobile Youth WorkFachverband im Diakonischen Werk der EKD

    ISM

    O

    gefördert von:

    ISMOaxalg

    International Society For Mobile Youth WorkazrdobasTan mobiluri muSaobis saerTaSoriso sazogadoeba

    axalgazrdobasTan mobiluri muSaobis koncefcia

    axal

    gaz

    rd

    oba

    sTan

    mo

    bil

    ur

    i mu

    Sao

    bis

    konc

    efc

    ia

    saqarTvelos fsiqosocialuri daxmarebis asociacia ndobaGeorgian Association for Psychosocial Aid NDOBA

    perspeqtivebi saqarTvelosTvisISBN 978-9941-9018-2-9

  • � ISMO

    axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba

    Impressum

    Das Konzept Mobile Jugendarbeit – Perspectiven für Georgien

    axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba _ perspeqtivebi saqarTvelosTvis

    Herausgeber:ISMOInternationale Gesellschaft für Mobile Jugendarbeit für Mobile JugendarbeitaxalgazrdobasTan mobiluri muSaobis saerTaSoriso sazogadoeba

    Fachverband im Diakonischen Werk der EKDStafflenbergstr.76, D – 70184 Stuttgart/Deutschland www.ismo-online.de

    Redaktion: I. Shatberaschwili

    Gestaltung: G. Bagrationi

    übersetzung: T. Motsonelidze

    Druck: Druckerei Nekeri, Tiflis

    ISBN 978-9941-9018-2-9

  • �ISMO

    perspeqtivebi saqarTvelosTvis

  • � ISMO

    axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba

    sarCevi

    Sesavali 09

    valter Spehtimokled ISMO-s Sesaxeb ��

    Tamar qaldani saqarTvelos kanonmdebloba bavSvis, mozardisa da ojaxis Sesaxeb ��

    nana aRapiSvilibavSvTa dacvis sistema da socialuri politikis sakiTxebi saqarTveloSi ��

    valter SpehtiaxalgazrdobasTan mobiluri muSaoba evropaSi �0

    maTias roitingiaxalgazrdebTan mobiluri muSaobamuSaobis formebisa da principebis ganxorcieleba germaniaSi ��

  • �ISMO

    perspeqtivebi saqarTvelosTvis

    valter Spehtifunqcionaluri eqvivalentebis socialur-pedagogiuri ganviTareba, rogorc axalgazrdebTan mobiluri muSaobis sakvanZo koncefcia �0

    verner kiubleri kontaqtis damyareba da kontaqtis SenarCuneba axalgazrdebTan mobilur muSaobaSi �0

    zigfrid kepeleri / valter Spehtisocialuri garemos analizi, rogorc mobiluri muSaobis safuZveliaxalgazrdebTan mobiluri muSaoba da socialuri garemos analizi 8�

    avtorebi 9�

  • �0 ISMO

    axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba

    valter Spehti

    axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba evropaSi

    1. sawyisi mdgomareoba: quCis bavSvebi - quCis mozardebiquCis bavSvebi dRes dedamiwis TiTqmis yvela kuTxeSi gvxvde-

    ba. sul ramdenime wlis win – yovel SemTxvevaSi, evropelTa da CrdiloeT amerikelTa TvalTaxedviT – isini mxolod laTinuri amerikis, afrikisa da aziis ganviTarebad qveynebSi gvxvdebod-nen. dResdReobiT maT arsebobaze amerikis SeerTebul StatebSi, kanadaSi, evropis qveynebSi da dsT-s saxelmwifoebSi aRaravin daobs. visac maTi naxva namdvilad surs, maT Sexvdeba rogorc niu-iorkis, madridis, buqarestis, neapolis, moskovis, kiolnis, marselisa da varSavis msgavs qalaqebis centrebSi, aseve maT mo-sawyen `saZinebel~ raionebsa da gapartaxebul ubnebSi.

    quCis bavSvebis cneba gulisxmobs homogenuri maxasiaTe-blebis erTobliobas, romlebic Seswavlis procesSi ver das-turdeba. es vrceldeba rogorc im indikatorebze, romlebic maT sacxovrebel situaciebs, kulturul garemosa da im `kari-eras~ exeba, rasac bavSvebi quCaSi TavianTi socializaciis far-glebSi gadian, aseve maT sacxovrebel situaciebs, pirobebs da Tavis gadarCenis formebs.

    gaerTianebuli erebis bavSvebze zrunvis organizaciis (Kin-derhilfswerk der Vereinten Nationen) monacemebiT msoflios masSta-biT 80-dan �00 milionamde quCis bavSvia (germaniis UNICEF, 1992). igulisxmeba �8 wlamde asakis daucveli axalgazrdebi, romelTaTvisac quCa maT mTavar sacxovrisad aris qceuli, am sityvis pirdapiri gagebiT. termini ̀ quCa~ am SemTxvevaSi moicavs mitovebul, gapartaxebul Senoba-nagebobebsa da sacxovrebleb-sac. msoflios 80 mln. quCis bavSvidan, UNICEF–isave monaceme-biT, �0 milioni laTinuri amerikis qalaqebis quCebSi cxovrobs, danarCeni ki ZiriTadad aziaze, afrikaze, mcire nawili ki aSS-sa da evropaze modis.

  • ��ISMO

    perspeqtivebi saqarTvelosTvis

    miuxedavad imisa, rom `quCis bavSvebze~ mTeli msoflio sau-brobs, am socialuri problemis yovelmxriv misaRebi definicia ar arsebobs. maS, rogor SeiZleba mivudgeT am fenomens? Cemi winadadebaa, visargebloT definiciiT, romelic praqtikuli profesiuli gamocdilebidan gvaqvs miRebuli. mobiluri muS-aobis mravalwliani gamocdileba daucvel bavSvebTan da mo-zardebTan, romlebisTvisac quCa maTi socializaciis mTavari adgili iyo an aris, evropis situaciisaTvis yvelaze Sesaferisi definiciis gamoyenebas gvTavazobs. evrosabWos strasburgis mkvlevarTa jgufi jer kidev �99� wels askvnida:

    `quCis bavSvebad is �8 wlamde asakis bavSvebi miiCnevian, romelTac xangrZlivad, an Tundac xanmokle droiT quCis gare-moSi uxdebaT cxovreba. es bavSvebi gadaadgildebian erTi ad-gilidan meoreze, dajgufebulebi arian TanatolebTan an aqvT sxva saxis kontaqtebi quCaSi. am bavSvebis oficialuri misamarTi maTi mSoblebis, an romelime socialuri dawesebulebis misamar-Tia (aRmzrdelobiTi, axalgazrdebis fsiqiatriuli daxmarebis dawesebulebebi da a.S.). Zalian niSandoblivia is, rom maT na-klebi an saerTod aranairi kontaqti ara aqvT iseT pirebTan, romlebsac pasuxismgebloba ekisrebaT maTze - zrdasrulebT-an, mSoblebTan, skolebis warmomadgenlebTan, axalgazrdebze zrunvis dawesebulebebTan da socialur samsaxurebTan~ (evros-abWo, �99�:��).

    Tu am ganmartebas mivyvebiT, masSi ar aris gamijvna prob-lemebis mixedviT bavSvebsa (germaniaSi: �� wlamde) da mozardebs (��-dan �8 wlamde) Soris. Tumca, samarTlebrivad dasabuTebadi gansxvaveba ar emTxveva im realur cxovrebiseul situaciebs, romlebSic mozardebi xvdebian.

    definicia naTlad migvaniSnebs, rom arseboben axalgaz-rdebis quCaSi arsebobaze pasuxismgebeli pirebic, romlebsac ar SeuZliaT an ar surT TavianTi amocanebisaTvis Tavis garT-meva. es situacia imaze migviniSnebs, rom quCis sivrceSi moxve-drili daucveli bavSvisaTvis raime axali unda viRonoT, ufro meti siTbo da daxmareba aRmovuCinoT.

  • �� ISMO

    axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba

    zogadad, quCis bavSvebi garemos mier maTi uaryofis, gulgri-lobis, dauzogavi eqspluataciis, Zaladobis, gzidan acdenisa da izolirebisagan Tavis gadasarCenad, sasowarkveTilebaSi Ca-vardnilni, gamosavals xSirad narkotikebis moxmarebaSi, qur-dobaSi, prostituciaSi, Zaladobasa da narkotikebis gasaRebaSi eZeben. bevri quCis bavSvi iZulebulia, minimaluri anazRaurebis fasad Seasrulos mZime fizikuri samuSao.

    araformaluri dajgufebebi da quCis bandebi maT xSirad ojaxs ucvlis; is maTTvis fsiqo-emociuri TavSesafaria da ga-darCenis sistemaa, rac usafrTxoebisa da daculobis garan-tias aZlevs. es is aris, rac maT aqamde cxovrebaSi xSirad Za-lian akldaT. isini an marto, anda araformalur dajgufebebad da bandebad cxovroben, aramed arasrulfasovnad ikvebebian, janmrTeloba savalalo mdgomareobaSi aqvT an gaCenidan Sim-Sili uwevT. akliaT siTbo, daculoba, aRzrda da ganaTleba, pirvel rigSi ki _ siyvaruli.

    bevri bavSvisa da mozardisaTvis quCa erTdroulad sacxovreblisa da samuSao adgilis sanacvloa. ufrosebisagan keTilganwyobasa da daxmarebas TiTqmis mTlianad moklebulebs, maT Tavisi SesaZleblobisamebr, yoveldRe axleburad uxdebaT Tavis gadasarCenad brZola. es exeba rogorc arasrulfasovani ojaxuri urTierTobebis mqone bavSvebsa da mozardebs, aseve sruliad miusafarebs. „dilaobiT, gaRviZebisas, jer warmodgena ara aqvT, sad unda moipovon saWmeli an saerTod, eqnebaT Tu ara igi. yoveldRiurad imas moipoveben, rac eZlevaT da rogorc eZlevaT, imisda miuxedavad raoden saSinelic ar unda iyos es monapovari. verc momavals gegmaven, verc TavianT moTxovnile-bebs ikmayofileben... zogjer arc is ician, saidan modian an sad midian“ (agneli, �98�:��).

    ojaxSi gancdil gaWirvebasa da ZaladobasTan SedarebiT

    quCaSi cxovreba mainc didi SeRavaTia da garkveuli drois Sem-deg „normaluric“ xdeba. Tumca, es ise ar unda gavigoT, rom TiTqos quCaSi arseboba sixaruliT arCeuli alternativa iyos,

  • ��ISMO

    perspeqtivebi saqarTvelosTvis

    rogorc amas quCis bavSvebze zogierT romantizebul warmod-genebSi vxvdebiT xolme. quCaSi Tavis gadarCenis procesi erT-gvar subkulturul CarCos qmnis. quCaSi cxovrebas, anu im adg-ils, `sadac raRac xdeba~, risganac interess, emocias, „simZaf-res `elodebi da SeigrZnob, didi momxiblaobac SeiZleba axl-des.

    quCaSi arseboba ojaxismieri an sxva saxis daculobis ga-reSe iwvevs adamianis ZiriTadi uflebebis darRvevas kvebaze, sacxovrebelze, janmrTelobaze, ganaTlebasa da Tavisufle-baze. am sirTulis fonze, ver xerxdeba calkeuli gamomwvevi faqtoris dadgena.

    2. axalgazrdebTan mobiluri muSaobis sawyisebi axalgazrdebTan mobiluri muSaoba warmoadgens mobilur

    da socialur garemoze orientirebul axalgazrdebis samrCev-lo-sakonsultacio koncefcias. igi xorcieldeba socialuri pedagogikisa da socialuri muSaobis farglebSi jgufurad da calkeul SemTxvevebSi individualurad. axalgazrdebTan mo-biluri muSaobis adgilia qalaqis calkeuli raioni/ubani Tu konkretuli socialuri garemo da miznad isaxavs axalgazrdebis izolirebis procesebis Tavidan acilebas an Semcirebas. igi iyenebs sazogadoebaSi socialuri problemebis gadasaWrelad arsebul TviTdaxmarebisa da TviTgadarCenis resursebsa da Za-lebs da mdgradi gadawyvetilebebis miRebas eswrafvis. dRes-dReobiT ganasxvaveben axalgazrdebTan mobiluri muSaobis � formas: erTis mxriv, uSualo garemoze orientirebul koncef-cias, romelic mosawyen, `saZinebel~ dasaxlebebSi (“Schlafstadt”) Caisaxa da meores mxriv, metwilad sub-kulturaze an miznobriv jgufebze orientirebul meTods didi qalaqebis centrebSi. ax-algazrdebTan mobiluri muSaoba saTaves garemoze orientire-buli muSaobis formidan iRebs.

    �0-iani wlebis germaniaSi mobiluri muSaobis koncefciis ganviTareba dasabams iRebs danaSaulebrivi qmedebis niSnebis matarebel quCis axalgazrdul jgufebTan da `bandebTan” mo-

  • �� ISMO

    axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba

    muSave amerikeli avtorebisa da am proeqtebis garSemo mimdin-are diskusiebidan (street work, street corner work, street gang work, street club work), agreTve garemoze orientirebuli muSaobidan (Sou da meqqei, �9��; Spergeli, �9��; mileri, �98�, dawvrilebiT amis Sesaxeb: Spehti, �9�9).

    axalgazrdobasTan profesiuli mobiluri muSaobis praq-tika �0-iani wlebis germaniaSi diakoniis wiaRSi iSva da ukav-Sirdeba �0-iani wlebis aSS-s Cikagos skolas (Sou da meqqei, area approach). germaniaSi mobiluri muSaoba holandiis garemoze orientirebuli muSaobis tradiciasac iyenebs (Sdr.: garemoze `kategoriuli~ orientirebuli muSaoba, bolci/bule, �9��). mar-Talia, samocian wlebSi, dasavleT germaniis urbanizaciis wleb-Si, didi qalaqebis periferiebSi uamravi swrafad mzardi axali dasaxlebebi Cndeba, magram socialuri infrastruqtura, gansa-kuTrebiT ki axalgazrdobisaTvis, sruliad ugulebelyofilia. am periodSi igive xdeba bevr sxva evropul saxelmwifoSic.

    rokerebis, TvalSi sacemi axalgazrduli araformaluri dajgufebebi da bandebi, sazogadoebas problemebs uCenda da zedamxedevelobis saWiroebas iTxovda. es didi gamowveva gaxl-daT rogorc policiisaTvis da axalgazrdul saqmeTa sasamarT-loebisaTvis, aseve socialuri muSakebisa da socialuri peda-gogebisTvisac. Stutgartis evangeliuri sazogadoebidan daw-yebuli, �9�� wlidan, a.S.S_dan gadmoRebuli da germaniis piro-bebs morgebuli axalgazrdebTan mobiluri muSaoba gamoiyeneba, rogorc axalgazrdebTan socialuri muSaobis yvelaze warmate-buli koncefcia. mas sxva arakomerciuli organizaciebi, mogvi-anebiT ki saxelmwifo organizaciebic SeuerTdnen.

    �0-iani wlebis SuaxanebSi mobiluri muSaoba Stutgarts gascda. kerZod, baden-viurtembergSi mobiluri muSaobis sxva proeqtebi da dawesebulebebic gaCnda.

    dResdReobiT mobilur muSaobaze pasuxismgebeli dawese-bulebebi funqcionirebs baden-viurtembergis 9� qalaqsa da dasaxlebaSi, 90-iani wlebidan ki isini mTels qveyanaSi funq-

  • ��ISMO

    perspeqtivebi saqarTvelosTvis

    cionirebs axladSemoerTebuli, yofili germaniis demokrati-uli respublikis administraciuli miwebis CaTvliT, qveynis masStabiT maTi raodenoba daaxloebiT aTas orass aRwevs.

    2.1 mozardebis savalalo sacxovrebeli situacia da problemuri qceva: rogor unda reagirebdes sazogadoeba?

    axalgazrdebTan mobiluri muSaobis motivi qalaq Stutgar-tis raion fraibergSi pirveli socialur-pedagogiuri xasiaTis reidebis dawyebidan (�9��), am �9 wlis Semdegac ki TiTqmis ar Secvlila. TiTqmis yvela qalaqsa da dasaxlebaSi mudmivad vx-vdebiT axalgazrdebis TvalSi sacem, miuRebel an danaSaulebriv qmedebebs.

    maSindeli umTavresi problema axlac igivea da man dRes globalur ganzomilebas miaRwia: jer kidev kamaToben, Tu ro-gor unda movepyraT am usaxlkaro, Rarib, gaunaTlebel, mo-Zalade, diskriminirebul, kriminalur, avadmyof, mSier, pati-vayril, narkotikebis momxmarebel, eqstremistulad ganwyobil bavSvebsa da mozardebs _ siyvaruliT, Tu yuradRebis Rirsic ar unda gavxadoT, davsajoT da represiebiTa da saxelmwifo san-qciebiT gavemijnoT? ra unda davarqvaT am TvalSi sacem axal-gazrdebs (pankebi, skinhedebi, bandebi, araformaluri dajgufe-bebi, axalgazrduli bandebi, quCis bavSvebi, narkotikebis ax-algazrda momxmareblebi, `xulignebi~ da a.S.), `safrTxis winaSe mdgarni/daucvelni~ Tu `saSiSni”?

    is, Tu romeli definicia damkvidrdeba axalgazrdul politikaSi, damokidebulia imaze, romel midgomas avirCevT, socialur-pedagogiurs Tu represiul-makontrolebels. dax-mareba Tu kontroli, yuradReba Tu gariyva – es is sapir-ispiro cnebebia, romlebic yvelaze xSirad saWiroebs ganmarte-bas. xSir SemTxvevebSi orive midgomis kombinireba xdeba, miT umetes, rodesac kanoni irRveva, TvalSi sacemi axalgazrdebi provocirebas ukeTeben konfliqtebs, agreTve msxverpls. ax-algazrdebis mxridan Zaladobisa da sisastikis gamovlinebaze, romelmac udavod moimata, skolebidanac gvatyobineben. dRes-dReobiT msjeloba midis skolaSi socialuri muSaobis gafar-

  • �� ISMO

    axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba

    Toebis xelSewyobaze, agreTve skolebTan mobilur muSaobaSi TanamSromlobis gaZlierebaze im saerTo interesiT, rom Ta-vidan iqnes acilebuli axalgazrdebis socialuri izolireba. ramdenadac izolirebas xSirad stigmatizeba axlavs, mobiluri muSaobis mizania stigmatizebis procesebis Tavidan acileba an destigmatizebis procesebis SeZlebisamebr xelSewyoba. amasTan, mobiluri muSaoba eyrdnoba axalgazrdebis ndobasa da nebayo-flobiTobas, sTavazobs maT ganviTarebis SesaZleblobebs, ̀ fun-qcionalur eqvivalentebs~ (Spehti, �00�), Sansebs, Tavi gaarTvan cxovrebas kanonis darRvevis gareSe. asakobrivi TvalsazrisiT, muSaoba prioritetulad mimarTulia ��-dan �9 wlamde. zogjer mobiluri muSaobis samizne jgufs ufro patarebic an ufrosi asakis axalgazrdebic warmoadgenen.

    2.2 axalgazrdebTan mobiluri muSaobis meToduri koncefciaaxalgazrdebTan mobiluri muSaobis meToduri koncefcia

    oTxi erTmaneTTan mWidrod dakavSirebuli komponentisagan Sedgeba: individualuri muSaoba, quCaSi muSaoba, jgufuri muS-aoba da garemosTan muSaoba. misTvis niSandoblivia, rom oTxive sfero koncefciuri TvalsazrisiT erTmaneTTan mWidrod aris gadajaWvuli.

    2.2.1 individualuri muSaobaindividTan dakavSirebul muSaobaSi mobiluri muSakebi

    TavianT Tavs pirvel rigSi, yvela im problemaze pasuxismge-blebad ganixilaven, romlebsac maT axalgazrdebi uyeneben da am problemebs yoveldRiurobaze orientirebuli samrCevlo saqmianobis gagebiT udgebian (TiriSi, �99�). es im gamocdilebis Sedegia, rodesac axalgazrdebi mxolod im SemTxvevaSi ixs-nebian, rodesac garkveuli nacnoboba da ndoba ukve arsebobs. problemebis dros axalgazrdebi ufrosebs samrCevlo saqmi-anobaze oficialuri pasuxismgeblobis mixedviT ki ar irCeven, aramed im Sansebis mixedviT, romlebic maT eZlevaT da rom-lebsac yoveldRiurobaSi pouloben. amitom mobiluri muSakebi pirveli kontaqtis farglebSi uamrav Temas awydebian, magram

  • ��ISMO

    perspeqtivebi saqarTvelosTvis

    mxolod Semdgom etapze irkveva, axalgazrdebi miakiTxaven Tu ara sakonsultacio centrebs, magaliTad, mevaleebis an nar-komanebis dasaxmareblad. es individTan muSaobisas Semdgo-mi samrCevlo saqmianobis procesSi da axalgazrdis survilis mixedviT irkveva. personaluri samrCevlo saqmianoba gulisx-mobs rogorc krizisul intervencias, aseve xangrZlivvadian mrCevlobas (imdenad, ramdenadac amaze moTxovna arsebobs). es niSnavs axalgazrdebis mravalmxrivi problemebis ganxilvas er-TianobaSi, maT individualur sacxovrebel situaciaSi da dax-marebis Sesabamisi meqanizmebis SemuSavebas. iq, sadac calkeul axalgazrdaze sxva gavlenian axalgazrdas, megobars, Zmakacs, dajgufebas, bandas didi gavlena aqvs, xdeba maTi sistemuri CarTva daxmarebis procesSi. amisaTvis saWiro garemos jgufuri an saklubo muSaoba gvTavazobs. es imas niSnavs, rom mobiluri muSakis aRiareba jgufis pedagogad SesaZlebels xdis, yovel SemTxvevaSi, aiolebs mainc calkeul axalgazrdasTan midgomas.

    individze an jgufze orientirebuli samrCevlo saqmianoba upiratesad Semdeg sferoebzea orientirebuli: ojaxi, skola, saganmanaTleblo dawesebuleba, araformaluri dajgufeba, sa-muSao da umuSevroba, narkotikebis legaluri da aralegaluri moxmareba, valebis regulireba, seqsi da Sidsis saSiSroeba. da-naSaulebrivi qmedebis axalgazrdebisaTvis amas emateba aranak-leb mniSvnelovani urTierTobis sfero uwyebebTan, eqimebTan, klinikebTan, finansurad pasuxismgeblebTan, policiasTan da iusticiis organoebTan, cixeebTan da msxverplTan (adminis-traciuli miwis samuSao jgufi, �99�).

    2.2.2 quCaSi muSaoba - axalgazrdebTan adgilze muSaobaquCaSi muSaoba, rogorc socialuri muSaobisa da socialuri

    pedagogikis profesiuli saqmianobis tipi, amerikis SeerTebul StatebSi warmoiSva. aq, gansakuTrebiT did qalaqebSi, �0-iani wlebis bolos axalgazrdebis mzard kriminalur qmedebebTan ka-vSirSi garkveuli socioalur-pedagogiuri programebi SemuSav-da. socialuri organizaciebi (axalgazrdebze pasuxismgebeli uwyebebi, samrCevlo samsaxurebi) daxmarebis am meTodis tip-

  • �8 ISMO

    axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba

    iur miznobriv jgufebad Ria struqturis mqone axalgazrdebis quCur dajgufebebs, araformalur dajgufebebs da axalgaz-rdul bandebs Tvlidnen. im dros socialuri muSaobisaTvis axalgazrdebis Sexvedrebisa da Sekrebis adgilebs iyenebdnen. wlebis manZilze am mobiluri samrCevlo saqmianobisTvis Sem-degi terminebi gamoiyeneboda: street corner worker, street gang worker, area youth worker, outreach youth worker, street club worker, field worker.

    quCaSi muSaobis meTodebma me-� msoflio omis Semdeg ukve gavrceleba hpova dasavleT evropis TiTqmis yvela qveyanaSi, afrikaSi, aziaSi, samxreT amerikasa da avstraliaSi. evropaSi Semdegi terminebi gamoiyeneboda: did britaneTSi _ “Detached Youthwork” an “Outreach Youthwork”, niderlandebSi _ “Stret cor-ner work”, SveicariaSi – “Gassenarbeit” an “Mobile Jugendarbeit”, safrangeTSi - “Travailleurs de la Rue”, avstriasa da germaniaSi rogorc “Streetwork”, aseve “Mobile Jugendarbeit”. �989/90 wlebis globaluri politikuri cvlilebebis Semdeg, quCaSi muSaobis meTodebi aRmosavleT evropis qveynebSic gamoiyeneba.

    quCaSi muSaoba warmoadgens meTodebis koncefcias, ro-melic mobiluri muSaobis konteqstSi saWiroebs, erTis mxriv, socialur garemoze da sazogadoebaze orientirebul muSaobas, meores mxriv ki, sTavazobs axalgazrdebs raime konkretuls; magaliTad, iseT adamianebs, romlebsac maTTvis dro moeZebne-baT, telefons saWiro saagentoebTan kontaqtis dasamyareblad an samuSaos mosaZebnad, yavas, Sxaps, adgils, sadac SeiZleba ipovon simSvide, gadalaxon krizisi, sadac SeiZleba gaCndes ideebi Tavisufali drois gatarebasTan, qalaqSi sakuTari sivr-cis mopovebasTan Tu sxva axalgazrdebTan erTad sxvadasxva so-cialuri gamocdilebis gaziarebasTan dakavSirebiT.

    2.2.3 jgufuri muSaoba – muSaoba araformalur dajgufebebTan axalgazrdebTan mobiluri muSaobis koncefcia individu-

    aluri meTodebis gamoyenebis kritikis Sedegad Caisaxa. ojaxur garemosTan da skolasTan erTad, Tanatolebis, rogorc social-

  • �9ISMO

    perspeqtivebi saqarTvelosTvis

    izaciis agentis rolis integrireba maTi saqmianobis formeb-Si, axalgazrdebze zrunvis samsaxurebis mier �0-ian wlebSi da nawilobriv dResac, araefeqturad mimdinareobda. mobiluri muSaoba fokusirebas axdens Tavis saqmianobaSi arsebul Tana-tolTa jgufebsa da araformalur dajgufebebze, vinaidan isini bavSvebisa da mozardebisaTvis umTavres rols asruleben Rire-bulebebis, ganwyobebis da damokidebulebebis CamoyalibebaSi.

    termini araformaluri dajgufeba (Clique) xSirad Tanato-lis (peer) an TanatolTa jgufis (peer-group) sinonimad gamoiy-eneba da araformaluri jgufebis iseT tips aRniSnavs, romelic SesaZlebelia aRvweroT, rogorc `gansazRvruli warmonaqmni, sadac upiratesoba eniWeba moTxovnilebebsa da gancdebs. jgu-fisadmi identifikacia/mikuTvneba aramyar xasiaTs atarebs da mas oficialuri wesebi ar gaaCnia. araformalur struqturebs zogjer SesaZloa ierarqiuli niSnebi hqondeT, magram eqvemde-barebodnen dajgufebis wevrebis uSualo gavlenas~ (libeli, �99�:�0�-���). araformaluri dajgufebebi umTavresad konkre-tul adgilze da socialur garemoze orientirebis magaliTe-bia da swored amiT gansxvavdeba sub-kulturebisagan, romelTa struqturac Riaa da ara konkretul adgilze orientirebu-li da umTavresad sxvadasxva musikaluri mimdinareobebis Tu cxovrebis stilis mixedviT iqmneba.

    araformaluri dajgufebebi TavianTi socialuri struqtu-riT `erTmaneTis mimarT TanasworobiT gamoirCevian~ (krapmani, �99�:���). isini amiT gansxvavdebian axalgazrduli bandebisagan, romlebsac winamZRolebsa da danarCenebs Soris ierarqiuli so-cialuri struqtura gaaCniaT.

    vidre germaniaSi axalgazrdobis sakiTxebze mimdinare kv-levebi araformalur dajgufebebs Seexeboda, amerikis SeerTe-bul StatebSi karga xania bandebis, ganskuTrebiT ki axalgaz-rduli bandebis kvleva mimdinareobda. am tradicias saTave daudo Cikagos kriminogenobis socialur-ekologiuri skolis bevrad ufro adrindelma Sromebma; kerZod bandebis kvlevis klasikurma naSromma “The gang” (TreSeri, �9��).

  • �0 ISMO

    axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba

    dResdReobiT arsebobs TviTgadarCenis formebi, romleb-Sic TanatolTa jgufebi, araformaluri dajgufebebi Zalian did rols TamaSoben. sul ufro mzardi individualizaciis da orientirebis dakargvis fonze araformalur dajgufebebs xSirad aRweren, rogorc `sasicocxlod mniSvnelovan, social-izaciis centralur instancias~ (ferhhofi, �990:��). es gansa-kuTrebiT im SemTxvevebze vrceldeba, rodesac ojaxi ZiriTad moTxovnilebebs ver ukmayofilebs axalgazrdas. araformaluri dajgufebis SemTxvevaSi amas emateba teritoriis miTvisebisa da damkvidrebis, sakuTari sivrcis dakavebis, dajgufebisa Tu bandis samflobelos momenti sacxovrebel ubansa Tu qalaqis garkveul raionSi. es gansakuTrebiT vrceldeba erTmaneTis metoqe dajgufebebis arsebobis SemTxvevebze.

    axalgazrdebTan mobiluri muSaoba aseT SemTxvevebs jgu-furi Tu kluburi muSaobis farglebSi koncefciuri Tval-sazrisiT udgeba da aqtiurad uWers mxars axalgazrdebis sacxovrebel arealebSi damkvidrebis procesebs.

    aq igulisxmeba Tavisufali drois gatarebis adgilebis (klubebi, axalgazrduli centrebi, municipalitetebis cen-trebiT sargebloba, TavSesafrebi da sxva) Seqmna. jgufebSi adamianebi erTad swavloben da naswavlsac erTad iviwyeben, ka-maToben socialuri xasiaTis Temebze da a. S.

    mozardebisaTvis jgufi TviTaRiarebisa da usafrTxoebis sawindaricaa da mastabilizebeli koreqtivic, im SemTxvevaSi, Tu maTi saqcieli araformaluri dajgufebisaTvis miuRebelia. amgvarad, araformaluri dajgufeba iseTi socialuri instan-cia xdeba, romelic identifikacias, ndobas, statuss, orien-taciasa da avtoritets aniWebs da amiT adamianis fundamentur moTxovnilebebs akmayofilebs. cxadia, araformalur dajgufe-bas, jgufs, bandas iseT macdunebel instanciadac miiCneven (rogorc es xSirad mSoblebisa da socialuri kontrolis in-stanciebis mxridan xdeba), romelic deviaciur qvevas iwvevs. es nawilobriv, marTalic aris; swored amitom amaxvilebs mobi-

  • ��ISMO

    perspeqtivebi saqarTvelosTvis

    luri muSaoba mTel yuradRebas aseT araformalur dajgufe-bebSi misi yvela wevris dadebiT mxareebsa da resursebze. am SesaZleblobebma da resursebma SesaZloa maRalefeqturi kore-qtivis roli iTamaSos jgufis calkeuli wevrebis deviaciuri qcevisaTvis da is gardaqmnas socialurad misaReb qcevad. amiT gansxvavdeba mobiluri muSaoba quCis TvalSi sacem jgufebTan muSaobis represiul-makontrolebeli formebisagan. adamianis zemoxsenebuli ZiriTadi moTxovnilebebi axalgazrdebis sxva yoveldRiur socialur konteqstSi (ojaxi, skola, profesia, samuSao) sakmarisi saxiT ver kmayofildeba da amitom Sevsebas an alternativas saWiroebs, rasac axalgazrdebi araformalur dajgufebebsa da jgufebSi pouloben.

    mozardTa jgufebSi arsebuli es dadebiTi resursebi da SesaZleblobebi mobilur muSaobas ubiZgebs, rom isini peda-gogiuri procesebis amosaval wertilad miiCnios da yoveli calkeuli mozardisaTvis mis problemur sacxovrebel situaci-aSi gamoiyenos. amisaTvis ki saWiroa mravalwliani urTierToba, romelsac Tavisufali drois gatarebis momxiblav SeTavaze-bebSi, `funqcionalur eqvivalentebSi~ (ix. zeviT) da sistema-tur jgufur muSaobaSi eZleva gasaqani (v. heberlaini/b. klenki, �99�:���-���).

    2.2.4 garemosTan muSaobaramdenadac integraciac da izolaciac, aRiarebac da uaryo-

    fac, problemis warmoCenac da misi gadaWrac xSirad axalgaz-rdebis uSualo garemocvaSi xdeba, mobiluri muSaoba prior-itets garemoze dafuZnebul muSaobas aniWebs. am ukanasknels dasabami misca amerikaSi Seqmnilma iseTma naSromebma, rogor-ic aris saul alinskis Sroma (�9��) da barisa da gronemaieris (�9��) mastimulirebeli da konfliqtze orientirebuli konce-fciebi, agreTve garemos mimarT analitikuri midgoma, rogorc mas `Settlement-moZraobis~ praqtikaSi iyenebdnen me-�9 saukunis dasasruls (miuleri, �988). konkretul adgilze Catarebuli Tu socialuri garemos analizis meSveobiT da adgilobrivi

  • �� ISMO

    axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba

    moTxovnilebis gaTvaliswinebiT adgenen mobiluri muSaobis sakvanZo sakiTxebs, gegmaven axalgazrdebze zrunvis RonisZie-bebs da Semdeg axorcieleben. (Sdr.: Spehti, �9�9, �980 da �99�).

    mobiluri muSaobis garemoze orientirebas ganekuTvneba isic, rom adgilobriv doneze arsebuli SeTavazebebi institu-cionalur sazogadoebriv qselSi erTiandeba. amisaTvis saWiro iseTi korporaciuli struqturebi iqmneba, rogoricaa, mag-aliTad, samuSao wreebi qalaqis gansazRvrul raionSi/ubanSi. sazogadoebaSi/garemoSi socialuri muSakebis aqtiurobiT, qa-laqis raionSi/ubanSi ofisis _ ramdenime oTaxisgan Semdgari TavSesafris daarsebiT moqalaqeebTan kontaqtis damyarebis wi-napiroba iqmneba. axalgazrdebTan da maT ojaxebTan muSaobis garda raionis/ubnis Tu Temis yvela macxovrebeli mizanmimar-Tuli saqmianobis adresats warmoadgens, rac sazogadoebaSi so-cialuri klimatis gaumjobesebasa da socialuri Tu politi-kuri konfliqtebis efeqturi gadawyvetis formebis moZiebaSi unda dagvexmaros. am kuTxiT sainteresoa �98� wels samodelo proeqt `halSlagSi~ (Hallschlag) SemuSavebuli `Tanaswor-gan-manaTleblis~ (“Laienberater”) koncefcia. raionSi/ubanSi arsebu-li, odesRac daucveli axalgazrdebi Tu aqtiuri enTuziastebi socialur-pedagogiuri procesebis TanxlebiT araformaluri dajgufebebisa Tu klubis wevrebisaTvis dadebiT magaliTad iqcevian da imavdroulad axalgazrdebis interesebis dam-cvelebada da socialuri muSaobis demokratiuli kontrolis instanciadac gvevlinebian.

    3. ISMOaxalgazrdebTan mobiluri muSaobis saerTaSoriso sazoga-

    doeba ISMO-m (Stutgarti) axalgazrdebze zrunvis sxva profe-siul organizaciebTan erTad es saswavlo koncefcia univer-sitetebTan TanamSromlobiT mravali wlis ganmavlobaSi praq-tikulad da Teoriulad ganavrco da ganaviTara. �99� wlidan ISMO aRmosavleT evropaSic saqmianobs. �998 wels peterburgSi axalgazrdebTan mobiluri muSaobis meSvide saerTaSoriso sim-poziumi Catarda, romelzec sxva sakiTxebTan erTad post-ko-

  • ��ISMO

    perspeqtivebi saqarTvelosTvis

    munistur saxelmwifoebSi axalgazrdebze zrunvis am sferoSi kvalifikaciis didi saWiroeba gamoikveTa. ruseTis � qalaqSi, agreTve sofiaSi, bratislavaSi, budapeStSi, mikolaikSi, Ceski tesinsa da talinSi wakiTxulia moxsenebebi, Catarebulia semin-arebi, kursebi. dagegmilia maTi gagrZeleba.

    �00� wels limuruSi(kenia) axalgazrdebTan mobiluri muS-aobis merve saerTaSoriso simpoziumi Catarda (ISMO �00�).

    zogadi koncefciuri mizani mimarTulia daucveli bavS-vebisa da mozardebis sacxovrebel garemoze orientirebu-li proeqtebisa da qselebis Seqmnaze. Sesabamisi konkretuli sazogadoebis/garemos mobilizebiT da gaerTianebuli erebis bavSTa uflebebis konvenciaze dayrdnobiT saqmianobebi mimar-Tulia samoqalaqo sazogadoebrivi Zalebis gamoRviZebisa da gaZlierebisaken, romlebic daucveli bavSvebisa da mozard-ebisaTvis efeqtur da solidarul ganviTarebas ganapirobeben. yoveldRiuri sacxovrebeli Tu socialur-ekologiuri garemo, romelSic daucveli bavSvebi izrdebian, iq arsebuli social-uri kapitali axalgazrdebis interesebis dacvis meSveobiT dadebiTi zegavlenis qveS unda moeqces da integraciis proce-sebi gamoiwvios. iq mcxovrebma adamianebma gariyul bavSvsa Tu mozards usafrTxoeba, aRiareba, siTbo, identifikacia da pati-viscema unda agrZnobinon, amave dros orientiri SesTavazon da kritikul-solidaruli ganwyobiT sazRvrebic dauweson.

    mobiluri muSaobis koncefciis SeTavazeba da miwodeba (Tum-ca xandaxan sxva terminologiiT) Sesabamis qveynebSi social-uri, ekologiuri, kulturuli da samarTlebrivi CarCo-piro-bebis gaTvaliswinebiT, saerTaSoriso socialuri saqmianobisa da socialuri pedagogikis Teoriisa da praqtikis safuZvelze xdeba.

  • �� ISMO

    axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba

    literatura

    Alinsky, S. 1973: Leidenschaft für den Nächsten. Strategien und Methoden der Gemeinwesenarbeit ( (z. alinski, sazrunavi axloblis gamo. garemosTan muSaobis strategiebi da meTodebi.. garemosTan muSaobis strategiebi da meTodebi. garemosTan muSaobis strategiebi da meTodebi. Gelnhau-sen/Berlin.

    Bahr/Gronemeyer (Hrsg.) 1974: Konfliktorientierte Gemeinwe-senarbeit (bari/gronemaieri, konfliqtze orientirebuli muSao-ba garemosTan). Darmstadt/Neuwied.

    Bolz,R./Boulet,J. 1973: Jugendarbeit als kategoriale Gemeinwe-senarbeit (r. bolci/J. bule, axalgazrdebTan muSaoba, rogorc. bolci/J. bule, axalgazrdebTan muSaoba, rogorcbolci/J. bule, axalgazrdebTan muSaoba, rogorc muSaoba, rogorcmuSaoba, rogorc, rogorcrogorc garemosTan kategoriuli muSaoba) kategoriuli muSaoba)kategoriuli muSaoba) muSaoba)muSaoba)) , in: Böhnisch, L. (Hrsg.) Jug-endarbeit in der Diskussion (l. bioniSi, axalgazrdebTan muSaoba muSaobamuSaoba diskusiaSi)), München.

    Council of Europe 1994 (evrosabWo, �99�), �99�): Street Children (quCis bavSvebi)). Strasbourg.

    Häberlein, V./Klenk, B. 1997: Führen oder wachsen lassen (f. he-berlaini/b. klenki, gauZexi an mieci saSualeba, gaizardos) an mieci saSualeba, gaizardos)an mieci saSualeba, gaizardos) mieci saSualeba, gaizardos)mieci saSualeba, gaizardos) saSualeba, gaizardos)saSualeba, gaizardos), gaizardos)gaizardos)), in: LAG Ba-Wü, Mobile Jugendarbeit ( (axalgazrdebTan mobiluri mu-Saoba). Stuttgart.Stuttgart.

    International Society for Mobile Youth Work (ISMO) 2004: Mobile Youth Work in Africa. Transformation of a worldwide concept (ISMO,Transformation of a worldwide concept (ISMO, ax-algazrdebTan mobiluri muSaoba afrikaSi. saerTaSoriso kon-cefciis transformacia). Stuttgart/Nairobi.

    Krappmann, L. 1991: Sozialisation in der Gruppe der Gleichaltrigen (l. krapmani, socializacia TanatolTa jgufSi), in: Hurrelmann, K./Ulich, D. (Hrsg.) Neues Handbuch der Sozialisationsforschung ( (k. hurelmani/d. ulihi, socializaciis kvlevis axali saxelmZRva-nelo), Weinheim.

    Landesarbeitsgemeinschaft (LAG) Mobile Jugendarbeit/Streetwork Baden-Württemberg 1997 (baden viurtembergis administraciuli viurtembergis administraciuliviurtembergis administraciuli administraciuliadministraciuli

  • ��ISMO

    perspeqtivebi saqarTvelosTvis

    miwis samuSao jgufi axalgazrdebTan mobiluri muSaobis sakiT- samuSao jgufi axalgazrdebTan mobiluri muSaobis sakiT-samuSao jgufi axalgazrdebTan mobiluri muSaobis sakiT- jgufi axalgazrdebTan mobiluri muSaobis sakiT-jgufi axalgazrdebTan mobiluri muSaobis sakiT- axalgazrdebTan mobiluri muSaobis sakiT-axalgazrdebTan mobiluri muSaobis sakiT- mobiluri muSaobis sakiT-mobiluri muSaobis sakiT- muSaobis sakiT-muSaobis sakiT- sakiT-sakiT-xebSi/quCaSi muSaoba baden-viurtembergSi)/quCaSi muSaoba baden-viurtembergSi)quCaSi muSaoba baden-viurtembergSi) muSaoba baden-viurtembergSi)muSaoba baden-viurtembergSi) baden-viurtembergSi)baden-viurtembergSi)-viurtembergSi)viurtembergSi)): Mobile Jugendarbeit, Stuttgart.

    Liebel, M. 1991: Cliquen und informelle Gruppen (m. libeli, Ta-. libeli, Ta-libeli, Ta-, Ta-Ta-natolTa jgufebi da araformaluri jgufebi) jgufebi da araformaluri jgufebi)jgufebi da araformaluri jgufebi) da araformaluri jgufebi)da araformaluri jgufebi) araformaluri jgufebi)araformaluri jgufebi) jgufebi)jgufebi)), in: Böhnisch, L. u.a. Handbuch Jugendverbände (l. bioniSi da sxvebi, saxelmZRva-. bioniSi da sxvebi, saxelmZRva-bioniSi da sxvebi, saxelmZRva- da sxvebi, saxelmZRva-da sxvebi, saxelmZRva- sxvebi, saxelmZRva-sxvebi, saxelmZRva-, saxelmZRva-saxelmZRva-nelo axalgazrduli gaerTianebebisaTvis axalgazrduli gaerTianebebisaTvisaxalgazrduli gaerTianebebisaTvis gaerTianebebisaTvisgaerTianebebisaTvis). Weinheim.

    Müller, C.W. 1988: Wie Helfen zum Beruf wurde ( (c. v. miuleri, rogor iqca daxmareba profesiad). Weinheim.

    Specht, W. 1979: Jugendkriminalität und mobile Jugendarbeit ( (v. Spehti, kriminaluri qceva mozardebSi da axalgazdebTan mobi-luri muSaoba). Neuwied.

    Specht, W. 2006: Die sozialpädagogische Entwicklung funktio-neller Äquivalente als das Schlüsselkonzept der Mobilen Jugendarbeit (v. Spehti, funqcionaluri eqvivalentebis socialur-pedagogi-v. Spehti, funqcionaluri eqvivalentebis socialur-pedagogi-. Spehti, funqcionaluri eqvivalentebis socialur-pedagogi-Spehti, funqcionaluri eqvivalentebis socialur-pedagogi-, funqcionaluri eqvivalentebis socialur-pedagogi-funqcionaluri eqvivalentebis socialur-pedagogi- eqvivalentebis socialur-pedagogi-eqvivalentebis socialur-pedagogi- socialur-pedagogi-socialur-pedagogi--pedagogi-pedagogi-uri ganviTareba, rogorc axalgazrdebTan mobiluri muSaobis ganviTareba, rogorc axalgazrdebTan mobiluri muSaobisganviTareba, rogorc axalgazrdebTan mobiluri muSaobis, rogorc axalgazrdebTan mobiluri muSaobisrogorc axalgazrdebTan mobiluri muSaobis axalgazrdebTan mobiluri muSaobisaxalgazrdebTan mobiluri muSaobis mobiluri muSaobismobiluri muSaobis muSaobismuSaobis ZiriTadi koncefcia) koncefcia)koncefcia)) . ISMO Stuttgart.

    Thiersch, H. 1992: Lebensweltorientierte Soziale Arbeit ( (h. Tir-Si, sacxovrebel garemoze orientirebuli socialuri muSaoba). Weinheim, München.

    Thrasher, Fr. 1926: The Gang (fr. TreSeri, banda), Chicago.

  • 9�ISMO

    perspeqtivebi saqarTvelosTvis

    avtorebi:

    Tamar Qaldani Juristin, Die Stiftung Offene Gesselschaft – Georgien, Meneger des Programs fuer Gesetzeshoheit und oeffentliche Verwaltung (Public administration)

    Nana Agapischwili Psychologin, Georgische Asotiation fuer Psychosoziale Hilfe –NDOBA, Asotiations Leiterin

    Siegfried KeppelerDiplom - Pädagoge, Diakonisches Werk Wuttemberg

    Werner K��ler��lerDiplom - Pädagoge, Stadt stuttgart

    Matthias ReutingDiplom-Sozialarbeiter(FH), Landesarbeisgemenschaft Mobile Jugendarbeit/Streetwork Baden-W ürttemberg e.V.

    Prof. Dr. Walther SpechtSozialarbeiter und Diplom - Pädagoge, Universit ät Tübingen und International Society Society for Mobile Youth Work (ISMO)