Innestocongres finale congresteksten

CD&V Innestocongres 2013 Blz. 1 van 122

Center Parcs ‘De Vossemeren’, Lommel

Innestocongres 15-16-17 november 2013


Voorwoord Inleiding

Finale congresteksten na plenaire stemming Statuten

Actualiteitsmoties Slotspeeches



Inhoudstafel Voorwoord van Wouter Beke & Cindy Franssen ..................................................................... 9

Wouter Beke: “Elke grote droom begint met een dromer” ............................................................... 9

Cindy Franssen: “Het Innestocongres, een CD&V Grand Cru Classé” ............................................... 10

Hoofdstuk 1. Mensen versterken ......................................................................................... 11

1.1. Omgeving in verandering ................................................................................................... 11

1.1.1. Een wereld in verandering ...................................................................................................................... 11

1.1.2. Een wereld vol kansen ............................................................................................................................ 11

1.1.3. Met winnaars en verliezers .................................................................................................................... 11

1.1.4. Met zeer grote uitdagingen .................................................................................................................... 11

1.1.5. Met nood aan versterking ...................................................................................................................... 12

1.2. Overheid in verandering..................................................................................................... 12

1.2.1. Minder grip ............................................................................................................................................. 12

1.2.2. Meer stemmen, grote verwachtingen .................................................................................................... 12

1.3. De Vlaming versterken ....................................................................................................... 13

1.3.1. Empowerment als leidraad..................................................................................................................... 13

1.3.2. Een sterk verenigingsleven als troef voor empowerment ..................................................................... 14

1.3.3. Versterken op maat ................................................................................................................................ 14

1.3.4. Van talent, via engagement, naar rendement ....................................................................................... 14

Hoofdstuk 2. Leren, Werken & Ondernemen ........................................................................ 15

2.1. Onderwijs .......................................................................................................................... 15

2.1.1. De leerling............................................................................................................................................... 15

2.1.1.1. Uitdagingen ................................................................................................................................... 15

2.1.1.2. Visie & doelstellingen ..................................................................................................................... 16

2.1.1.3. Maatregelen .................................................................................................................................. 16

2.1.2. De leerkracht .......................................................................................................................................... 17

2.1.2.1. Uitdagingen ................................................................................................................................... 17


2.1.2.3. Maatregelen .................................................................................................................................. 18

2.1.3. De schoolbesturen .................................................................................................................................. 19

2.1.4. De leerinhouden ..................................................................................................................................... 20

2.1.4.1. Uitdagingen ................................................................................................................................... 20




2.1.4.3. Maatregelen .................................................................................................................................. 20

2.1.5. Leren ....................................................................................................................................................... 21

2.1.5.1. Uitdagingen ................................................................................................................................... 21


2.1.5.3. Maatregelen .................................................................................................................................. 21

2.1.6. De leeromgeving..................................................................................................................................... 22

2.1.6.1. Uitdagingen ................................................................................................................................... 22


2.1.6.3. Maatregelen .................................................................................................................................. 23

2.2. Arbeidsmarkt & Pensioenen ............................................................................................... 25

2.2.1. Arbeidsmarkt .......................................................................................................................................... 25

2.2.1.1. Uitdagingen ................................................................................................................................... 25


2.2.1.3. Maatregelen .................................................................................................................................. 26

A. Competenties verhogen ......................................................................................................................... 26

B. Transities vergemakkelijken via een loopbaanbenadering .................................................................... 27

C. Actief arbeidsmarktbeleid ...................................................................................................................... 28

D. Competitiviteit versterken...................................................................................................................... 29

E. Doelgroepenbeleid ................................................................................................................................. 29

2.2.2. Pensioenen ............................................................................................................................................. 30

2.2.2.1. Uitdagingen ................................................................................................................................... 30


2.2.2.3. Maatregelen .................................................................................................................................. 31

2.3. Economie & Ondernemen................................................................................................... 33

2.3.1. Uitdagingen ............................................................................................................................................ 33

2.3.2. Visie & doelstellingen ............................................................................................................................. 33

2.3.3. Maatregelen ........................................................................................................................................... 34

2.3.3.1. Verbeteren van de concurrentiekracht .......................................................................................... 34

A. De concurrentiekracht herstellen ........................................................................................................... 35

B. Innovatieve economie: inzetten op onderzoek, ontwikkeling, innovatie & kennis ............................... 36

C. Blik op de wereld .................................................................................................................................... 36

2.3.3.2. Ondernemerschap stimuleren ........................................................................................................ 37

2.3.3.3. De overheid als factor van concurrentiekracht .............................................................................. 38

2.3.3.4. Een financiële sector ten dienste van de samenleving ................................................................... 38



2.3.3.5. Europa sociaal-economisch meer slagkracht geven ...................................................................... 39

Hoofdstuk 3. Mobiliteit & Wonen ........................................................................................ 40

3.1. Mobiliteit .......................................................................................................................... 40

3.1.1. Uitdagingen ............................................................................................................................................ 40


3.1.3. Maatregelen ........................................................................................................................................... 41

3.1.3.1. Duurzame mobiliteit ...................................................................................................................... 41

3.1.3.2. Respectvolle mobiliteit ................................................................................................................... 43

A. Respect voor de Stapper ........................................................................................................................ 43

B. Respect voor de Trapper ........................................................................................................................ 43

C. Respect voor de gebruikers van het Openbaar en collectief vervoer .................................................... 43

D. Respect voor het Persoonlijk gemotoriseerd vervoer ............................................................................ 44

E. Respect voor elkaar ................................................................................................................................ 45

3.1.3.3. Intelligente mobiliteit ..................................................................................................................... 45

3.1.3.4. Veilige mobiliteit ............................................................................................................................ 47

3.1.3.5. Evenwichtige mobiliteit .................................................................................................................. 48

3.2. Wonen .............................................................................................................................. 49

3.2.1. Uitdagingen ............................................................................................................................................ 49


3.2.3. Maatregelen ........................................................................................................................................... 50

3.2.3.1. Steun voor eigendomsverwerving .................................................................................................. 50

3.2.3.2. Alternatieve woonvormen ............................................................................................................. 52

3.2.3.3. Een gezondere huurmarkt .............................................................................................................. 52

3.2.3.4. Woonkwaliteit en energiezuinig wonen ........................................................................................ 53

3.2.3.5. Leefbaarheid .................................................................................................................................. 55

3.3. Stedenbeleid ...................................................................................................................... 56

3.3.1. Uitdagingen ............................................................................................................................................ 56


3.3.3. Maatregelen ........................................................................................................................................... 57

3.3.3.1. Inspraak & dienstverlening ............................................................................................................ 57

3.3.3.2. Interactie met andere overheden .................................................................................................. 57

3.3.3.3. Wonen in de stad: meer en goedkopere woningen ....................................................................... 57

3.3.3.4. Mobiliteit in de stad ....................................................................................................................... 58



3.3.3.5. Diversiteit in de stad: verbinden .................................................................................................... 59

3.3.3.6. Veiligheid in de stad: de ketenaanpak ........................................................................................... 60

3.3.3.7. Onderwijs in de stad: specifieke problemen .................................................................................. 60

3.3.3.8. Economie & werk: de arbeidsparadox doorbreken ........................................................................ 61

3.3.3.9. Sport, ontspanning & cultuur als bindmiddel ................................................................................ 61

3.3.3.10. Interactie stedelijke ontwikkeling en plattelandsontwikkeling ...................................................... 63

3.3.3.11. Stedelijke samenwerking in Europa ............................................................................................... 64

3.4. Energie .............................................................................................................................. 65

3.4.1. Uitdagingen ............................................................................................................................................ 65


3.4.3. Maatregelen ........................................................................................................................................... 66

3.4.3.1. Iedereen een duidelijke verantwoordelijkheid ............................................................................... 66

3.4.3.2. Samenwerken helpt iedereen mee aan boord ............................................................................... 67

3.4.3.3. Een optimale vrije markt met juiste correcties verlaagt de totale kost ......................................... 68

Hoofdstuk 4. Gezin & Zorg ................................................................................................... 71

4.1. Waarde(n)volle zorg .......................................................................................................... 71

4.1.1. Uitdagingen ............................................................................................................................................ 71


4.1.3. Maatregelen ........................................................................................................................................... 71

4.1.3.1. Vermaatschappelijking van de zorg ............................................................................................... 71

4.1.3.2. Zorg op maat ................................................................................................................................. 73

4.1.3.3. Van ‘cure’ naar ‘care’ ..................................................................................................................... 74

4.1.3.4. Uitbouw & herwaardering van de eerstelijnszorg ......................................................................... 75

4.1.3.5. Residentiële zorg: ziekenhuizen ..................................................................................................... 75

4.1.3.6. Patiënten ........................................................................................................................................ 76

4.1.3.7. Digitalisering van de zorg .............................................................................................................. 77

4.2. Verantwoorde zorg ............................................................................................................ 78

4.2.1. Uitdagingen ............................................................................................................................................ 78


4.2.3. Maatregelen ........................................................................................................................................... 78

4.2.3.1. Verzekerde zorg ............................................................................................................................. 78

4.2.3.2. Integratie federale bevoegdheden in het Vlaamse zorgbeleid ...................................................... 79

4.2.3.3. Doelmatige en doeltreffende aanwending van beperkte middelen............................................... 79



4.2.3.4. Kwaliteit als sturingsinstrument van zorg ...................................................................................... 80

4.2.3.5. Een passend aanbod van voldoende gekwalificeerde zorgverstrekkers garanderen .................... 81

4.2.3.6. Voldoende opvangaanbod garanderen ......................................................................................... 82

4.2.3.7. Armoede ........................................................................................................................................ 83

4.3. Gezinsbeleid ...................................................................................................................... 84

4.3.1. Uitdagingen ............................................................................................................................................ 84

4.3.2. Doelstellingen ......................................................................................................................................... 84

4.3.3. Maatregelen ........................................................................................................................................... 84

4.3.3.1. Gezinnen instrumenten aanreiken om hun zorgtaken op te nemen .............................................. 84

4.3.3.2. Bestaanszekerheid garanderen ..................................................................................................... 85

4.3.3.3. Rechtszekerheid bieden aan gezinnen ........................................................................................... 87

4.3.3.4. Bescherming & ondersteuning van kwetsbare personen in het gezin ........................................... 87

4.3.3.5. Rechten van het kind...................................................................................................................... 88

4.4. Cultuur- en vrijetijdsbeleid ................................................................................................. 89

4.4.1. Uitdagingen ............................................................................................................................................ 89


4.4.3. Maatregelen ........................................................................................................................................... 90

Hoofdstuk 5. Samenleven & Overheid .................................................................................. 93

5.1. Justitie ............................................................................................................................... 93

5.1.1. Uitdagingen ............................................................................................................................................ 93


5.1.3. Maatregelen ter vrijwaring van de doelstellingen ................................................................................. 94

5.1.3.1. De actoren van Justitie ................................................................................................................... 94

5.1.3.2. Het instrumentarium ..................................................................................................................... 94

5.1.4. Maatregelen binnen specifieke domeinen ............................................................................................. 96

5.1.4.1. Solidariteit en verantwoordelijkheid in het erfrecht en het huwelijksvermogensrecht ................. 96

5.1.4.2. Zorg voor jongeren ......................................................................................................................... 97

5.1.4.3. Een coherent straf- en strafprocesrecht......................................................................................... 97

5.1.4.4. Zorg voor ontoerekeningsvatbaar verklaarden en geïnterneerden ............................................... 98

5.2. De hervorming van de burgerlijke stand ............................................................................. 99

5.3. Veiligheid ........................................................................................................................ 100

5.3.1. Uitdagingen, visie & doelstellingen ...................................................................................................... 100

5.3.2. Maatregelen ......................................................................................................................................... 100



5.3.2.1. Integrale veiligheidsketen ............................................................................................................ 100

5.3.2.2. Sterke & nabije veiligheidsdiensten ............................................................................................. 100

5.3.2.3. Een alert lokaal bestuur ............................................................................................................... 101

5.3.2.4. De internationale dimensie van veiligheid ................................................................................... 102

5.3.2.5. Civiele veiligheid: brandweer & hulpdiensten .............................................................................. 102

5.4. Asiel, migratie & integratie .............................................................................................. 104


5.4.2. Maatregelen ......................................................................................................................................... 104

5.4.2.1. Een correct, dus streng maar rechtvaardig, migratiebeleid ........................................................ 104

5.4.2.2. Integratie als opstap naar een volwaardige participatie ............................................................. 106

5.4.2.3. De diverse samenleving: eenheid in verscheidenheid .................................................................. 106

5.5. Werking overheid ............................................................................................................ 108


5.5.2. Maatregelen ......................................................................................................................................... 108

5.5.2.1. Dienstverlening vanuit een ‘life events’-benadering .................................................................... 108

5.5.2.2. Heldere communicatie & regelgeving .......................................................................................... 109

5.5.2.3. De overheid kan het niet alleen ................................................................................................... 109

5.5.2.4. Een sterk Vlaanderen in een werkbaar België ............................................................................. 110

5.5.2.5. De overheid & haar personeel ..................................................................................................... 110

5.5.2.6. Een hervormde fiscaliteit ............................................................................................................. 111

5.5.2.7. Lokale besturen dicht bij de mensen ............................................................................................ 112

5.5.2.8. Echte democratie ......................................................................................................................... 112

A. Een efficiënte overheid......................................................................................................................... 113

B. Een democratische overheid ................................................................................................................ 113

5.5.2.9. Een federaal en sociaal Europa .................................................................................................... 113

A. Een federaal Europa ............................................................................................................................. 113

B. Een sociaal Europa ................................................................................................................................ 114

Hoofdstuk 6. Statuten ........................................................................................................ 115

6.1. Inleiding .......................................................................................................................... 115

6.2. Enkele wijzigingen op een rij ............................................................................................ 115

Hoofdstuk 7. Actualiteitsmoties ......................................................................................... 116

7.1. Actualiteitsmotie: “CD&V zet in op internationale solidariteit” ......................................... 116

Hoofdstuk 8. Slotspeeches ................................................................................................. 118



8.1. Speech Wouter Beke, algemeen voorzitter CD&V .............................................................. 118

8.2. Speech Kris Peeters, minister-president van de Vlaamse Regering ..................................... 121



Voorwoord van Wouter Beke & Cindy Franssen 1

2

Wouter Beke: “Elke grote droom begint met een dromer” 3

4

Vlak na de gemeenteraadsverkiezingen 2012 ben ik gestart met Operatie Innesto, het enten van nieuwe scheuten 5

op rijke stronken. Die rijke stronken hebben gezorgd voor het Vlaanderen dat we vandaag kennen. Met Operatie 6

Innesto wou ik verder bouwen aan het Vlaanderen dat we in de toekomst zullen kennen. Met een dertigtal dromers 7

zijn we er toen aan begonnen, schoorvoetend, nog zoekend naar de juiste richting voor onze tocht. Begin 2013 waren 8

we al met 300 dromers, en uiteindelijk met vele duizenden. We gingen de dialoog aan. Zoals het hoort voor een echte 9

conversation party. 10

11

Lawrence of Arabia zei ooit dat mensen die overdag dromen, gevaarlijke mensen zijn, want zij beleven hun 12

dromen met open ogen, om hem daadwerkelijk waar te maken. Dat soort gevaarlijke dromers zijn wij geweest. 13

Gevaarlijk voor wie alles bij het oude wil laten. Maar niet voor wie vindt dat sterke wortels hand in hand kunnen gaan 14

met nieuwe scheuten. 15

16

Gedurende een jaar hebben we intensief gewerkt aan onze droom: een doortimmerde maatschappijvisie voor de 17

21ste eeuw, waarmee we de komende jaren het verschil kunnen maken. Wel, die visie heeft u nu in uw handen. Een 18

maatschappijvisie met een ijzersterke oranje draad: mensen sterker maken. Want we willen mensen noch aan hun lot 19

overlaten, noch betuttelen. Maar sterk genoeg maken om zelf hun dromen waar te maken, met de overheid als 20

betrouwbare partner. 21

22

Deze congrestekst is het orgelpunt van Operatie Innesto. Dit had nooit tot stand kunnen komen zonder de hulp 23

van anderen. In het bijzonder wil ik Griet, Cindy en de studiedienst, Ceder, danken voor het harde werk dat zij 24

leverden en hun onvoorwaardelijke inzet. 25

26

Laat ons dromers zijn, die door inzet en overtuiging het verschil maken. 27

28

Hartelijk, 29

Wouter Beke 30

Algemeen voorzitter CD&V 31



Cindy Franssen: “Het Innestocongres, een CD&V Grand Cru Classé” 32

33

Als ‘congressommelier’ mag ik u de CD&V Grand Cru Classé voorstellen. Gebotteld in Lommel. Het werk van velen. 34

Het werk van u allen. Het zijn intensieve maanden geweest van inhoudelijke voorbereiding, samen met onze 35

studiedienst Ceder, een gedreven team onder leiding van Niko Gobbin. Naarmate de weken verstreken, wist ik dat het 36

goed zat. Het is een team waarop je blindelings kan vertrouwen: de continue terugkoppeling, de open geest, met 37

respect voor elkaars visie en steeds met het algemeen partijbelang voor ogen. 38

39

Ook het congres zelf was een voltreffer. Vrijdagavond nam de adrenaline toe. Vanaf dat moment kon ik immers 40

‘loslaten’, de estafettestok die ik van Wouter Beke had gekregen, doorgeven aan Griet Smaers, die ons congres 41

voortreffelijk in goede banen heeft geleid. De levendige debatten in de werkgroepen door onze leden hebben de sfeer 42

gechambreerd, op de juiste temperatuur gebracht, richting plenum. De kritische, maar constructieve samenwerking 43

met de geledingen, Vrouw & Maatschappij, de senioren en JONGCD&V, wist ik bijzonder te smaken. Vernieuwend en 44

inspirerend was de inbreng van Innesto30. De werkgroepen werden bovendien bemand en bevrouwd door onze 45

parlementaire woordvoerders, onze parlementsleden, die garant staan voor deskundigheid in hun vakgebied. Wij 46

hebben hen vrij snel betrokken in de besprekingen van de congrescommissie. Het werk van de verschillende fracties 47

en hun medewerkers was een bijzondere meerwaarde. De dienst Beweging en de dienst Communicatie hebben een 48

dynamiek teweeggebracht die geen voorgaande kent. Het #Innestocongres was een #place-to-be-event, een #rilling-49

over-de-rug-beleving, een #hippeboîte. De statuten dienden eveneens aangepast te worden om van CD&V een nog 50

meer slagvaardige organisatie te maken, met bijzondere dank aan Jan Bresseleers en de klankbordgroep. 51

52

Maar er was meer. Het beeld van vier generaties die samen de toekomst voorbereiden, met de nodige 53

inspanningen, maar tevens met de solidaire zorg voor elkaar. Het gaf me kippenvel. Want dit, beste leden, is de 54

positieve grondstroom die we in Vlaanderen, in België, in Europa en, ja, zoals de actualiteitsmotie ons appelleert, ook 55

internationaal moeten uitdragen. Kortom: als christendemocraten doen wat moet. 56

57

Tot slot. Wouter Beke. Hij is een evidentie geworden. De gemandateerde bouwmeester die onze toekomst verder 58

voorbereidt. Met Operatie Innesto zijn de wortels van de christendemocratie opnieuw vintage. Geen beaujolais van 59

beperkte houdbaarheid, maar een Grand Cru Classé op stevige eik getrokken. Bedankt,Wouter, voor deze unieke kans, 60

voor het vertrouwen dat u mij schonk en vooral voor de ruimte die ik kreeg om te overleggen met al die mensen die 61

vol enthousiasme hun amendement verdedigden. 62

63

Bedankt, Kris Peeters en het sterke team van lijsttrekkers, om het Innestoproces mee (uit) te dragen. Bedankt, 64

Griet en de leden van de congrescommissie, voor de enthousiaste samenwerking tot in de vroege uren. Bedankt, 65

congreswerkgroepvoorzitters en tekstinleiders, voor de professionele leiding van de werkgroepen. Bedankt, alle 66

medewerkers, voor jullie onvoorwaardelijke betrokkenheid. En bedankt, alle leden en aanwezigen, voor jullie 67

kloppend hart voor onze partij. 68

69

Zeer genegen, 70

Cindy Franssen 71

Voorzitter van de congrescommissie 72



Hoofdstuk 1. Mensen versterken 73

74

De wereld is in volle en snelle verandering. De mogelijkheden voor de mens zijn nooit groter geweest dan vandaag. 75

Maar verandering leidt ook tot onzekerheid, onrust en zelfs ongeluk. De overheid moet het kader creëren waarbinnen 76

mensen zichzelf en anderen versterken. Ieder op zijn of haar plaats, met de eigen talenten en mogelijkheden. Op die 77

manier halen we als samenleving maximaal welvaart en welzijn uit de verandering. 78

79

1.1. Omgeving in verandering 80

81

1.1.1. Een wereld in verandering 82

83

De voorbij decennia is onze leefomgeving zeer sterk gewijzigd. Er waren grote historische omwentelingen. De 84

oprichting van de EGKS – later uitgegroeid tot de EU – en de val van de Muur (en van het communisme), hebben het 85

gezicht van Europa en de wereld ingrijpend veranderd. Er waren grote technologische sprongen voorwaarts zoals de 86

exponentiële groei van het internet. De wereld is ook vlakker geworden: almaar meer landen openen hun grenzen 87

voor internationale handel. Almaar meer mensen zetten de stap om hun loopbaan of zelfs hun leven in het buitenland 88

uit te bouwen. 89

90

1.1.2. Een wereld vol kansen 91

92

Deze veranderingen zijn de motor van heel wat creatief en innovatief denken. Technologische evoluties dragen bij 93

tot een stijging van de levensverwachting en de levenskwaliteit. Mensen leven langer en in betere gezondheid. 94

Afstompend en routinematig werk wordt overgenomen door machines. Met minder mensen produceren we meer 95

goederen. Gans het jaar door, ongeacht het seizoen, vinden we een uitgebreid pallet aan groenten en fruit in de 96

rekken van de supermarkt. Bedrijven kunnen groot worden door binnen een kleine niche de wereldmarkt te bezetten. 97

De wereld verkennen is vandaag veel eenvoudiger dan vijftig jaar geleden. 98

99

1.1.3. Met winnaars en verliezers 100

101

Verandering gaat per definitie samen met onzekerheid. Wat gisteren zeker was, is dat vandaag niet meer. Wie 102

vandaag computeranalfabeet is, heeft een zeer zware handicap. De concurrentie van lageloonlanden zet eenvoudige 103

serieproductie in ons land op de helling. Onze landbouwers kampen met zeer grote schommelingen in de prijzen. 104

Laaggeschoolden komen nog maar moeilijk aan de bak op onze arbeidsmarkt. Jobzekerheid voor het leven is almaar 105

minder de standaard. De kloof tussen arm en rijk wordt groter. In een grotendeels ontkerkelijkt en kerkkritisch 106

Vlaanderen is de nood aan zingeving groter dan ooit. Ongestuurde verandering is zo ook een motor van verdere 107

fragmentering en individualisering van het leven. Op de verschillende terreinen van zelfontplooiing vragen velen om 108

versterking van elkaar en van de overheid. 109

110

1.1.4. Met zeer grote uitdagingen 111

112

Demografische evoluties zetten almaar meer druk op ons sociaal model en op de samenleving. In een meer diverse 113

maatschappij zijn gedeelde normen en waarden moeilijker te realiseren. Toegenomen productie en mobiliteit laten 114



een (te) zware ecologische voetafdruk na op onze planeet. We botsen op de grenzen van de voorraad aan 115

grondstoffen. Ook deze uitdagingen dragen bij tot een gevoel van onzekerheid en ongerustheid. 116

117

1.1.5. Met nood aan versterking 118

119

Wetenschappelijk onderzoek heeft bovendien aangetoond dat verandering, en vooral dan de onzekerheid die 120

ermee gepaard gaat, het subjectief geluksgevoel van mensen terugdringt. Ondanks de sterk toegenomen welvaart 121

voelt minder dan de helft van de Vlamingen zich echt gelukkig. Het stressniveau in onze samenleving neemt jaar na 122

jaar toe. Mensen kunnen pas echt gelukkig zijn als ze het gevoel hebben de regie van hun eigen leven in handen te 123

hebben. 124

125

126

1.2. Overheid in verandering 127

128

Politieke overheden in de hele wereld kampen met de paradox van globalisatie (“de wereld is mijn dorp”) en 129

‘lokalisatie’ (“het dorp is mijn wereld”). 130

131

1.2.1. Minder grip 132

133

Overheden kunnen minder sturen via hun beleid en dienen rekening te houden met andere stemmen en belangen. 134

Daardoor is er nood aan meer coördinatie en overleg, wat de complexiteit van de besluitvorming verhoogt. De 135

overheid is meer partner geworden en minder regisseur. Dit is overduidelijk het geval voor de klimaatproblematiek. 136

Hier is wereldwijde actie noodzakelijk om tot resultaten te komen. Maar ook in andere domeinen is de slagkracht van 137

individuele overheden aangetast. Zo dragen multinationale ondernemingen en internationale investeerders bij tot een 138

wedren tussen landen inzake o.a. het belastingregime. Minder inkomsten betekenen automatisch ook druk op de 139

omvang van het overheidsapparaat. Overheidstewerkstelling is geen evident vangnet meer voor laaggeschoolde 140

arbeidskrachten. En dit op een moment dat de tewerkstellingskansen voor die groep afnemen door verdere 141

informatisering en delocalisatie van arbeidsintensieve activiteiten. 142

143

1.2.2. Meer stemmen, grote verwachtingen 144

145

De toegenomen diversiteit in en de ontzuiling van de samenleving bemoeilijken het werk van de overheid. Een 146

meer diverse bevolking koestert ook meer diverse verwachtingen. Maatregelen worden sneller in vraag gesteld. De 147

gemeenschappelijke basis wordt smaller. De klassieke zuilen zorgden via hun werking voor structuur in de 148

samenleving. In de plaats van de zuilen kwam de mondige, ontvoogde burger. “Waar de afgelopen decennia de 149

ontzuiling van het traditionele driekleurige politieke en sociale landschap gepaard ging met een groeiende benadering 150

van de burger als klant, stelden alle voormelde partners samen met de overheid verrast vast dat die klant zich ook 151

effectief als een consument ging gedragen…”1 152

1 Luc Huyse, De ontzuiling is nog niet verteerd, in Samenleving en politiek, februari 2013, pp. 30-39.



1.3. De Vlaming versterken 153

154

1.3.1. Empowerment als leidraad 155

156

CD&V wil een positief beleid voeren dat erkent dat problemen vaak complex zijn en dat er limieten zijn aan wat de 157

overheid kan doen. We willen een beleid voeren dat van verandering een kans op meer welvaart en welzijn maakt 158

voor zoveel mogelijk mensen. Een beleid dat de Vlaming versterkt. Daarmee blijven we trouw aan onze 159

fundamenten. In het Kerstprogramma van 1945 stond binnen de context van het christelijk geïnspireerde 160

personalisme al te lezen: “Telkens wanneer een probleem moet opgelost worden, heeft de partij slechts één maatstaf 161

om de oplossing te kiezen: begunstigt de voorgestelde formule de ontluiking van een groter aantal persoonlijkheden?”2 162

163

De manier waarop we mensen willen versterken, sluit best aan bij de inhoud van het Engelstalige begrip 164

‘empowerment’. 165

1. Empowerment vertrekt vanuit een sterk geloof en vertrouwen in de mens. Het is een positieve benadering. 166

De overheid toont respect voor de mens en kiest dus niet voor betutteling of controle. De overheid delegeert 167

ook beslissingsmacht. Investeren in mensen en talentontwikkeling zijn kernopdrachten van de overheid. Die 168

overheid verschaft transparantie inzake beleidskeuzes en geeft inspraak. Elke mens verdient ook waardering 169

voor het nemen van initiatief; 170

2. Empowerment zet in op inclusieve participatie vanaf het begin het leven. Iedereen moet in de samenleving 171

betrokken worden. “Het gaat om participatie op maat die berust op behoeften en wensen van de betrokkene 172

zelf. Participatie staat in functie van het versterkingsproces, beoogt een betere kwaliteit van leven waarbij 173

mensen meer greep, meer regie krijgen op het eigen leven en de bredere sociale, maatschappelijke en politieke 174

omgeving.”3 Daartoe dienen mensen hun vermogens te erkennen en aan te wenden: de krachten in henzelf 175

aanboren die niet alleen de weg openen naar positieve vrijheid en persoonlijk geluk, maar ook naar een 176

actieve bijdrage als zelfstandig handelend mens aan een wereld waar meer welzijn en welvaart mogelijk zijn 177

voor iedereen; 178

3. Empowerment legt verantwoordelijkheid bij de mens. Het heeft een sterk emancipatorisch karakter: aan 179

mensen wordt gevraagd om, elk naar eigen vermogen, verantwoordelijkheid op te nemen. Kansen krijgen en 180

kansen nemen. Mensen blijven ook verantwoordelijk voor hun daden of voor hun gebrek aan daden. Mensen 181

mogen terecht beroep doen op de overheid voor ondersteuning, maar ze kunnen niet wachten tot de 182

overheid in hun plaats handelt. Empowerment houdt zo ook een pleidooi in voor individuele 183

verantwoordelijkheid ten aanzien van de maatschappij. Dergelijke verantwoordelijkheid gaat samen met de 184

idee van positieve vrijheid;4 185

4. Empowerment vereist verbondenheid. Ik word maar een beter mens door de ander. De ander wordt maar 186

een beter mens door de ruimte, steun en zorg die ik hem bied. 187

2 De Christelijke Volkspartij, Brussel, p. 10.

3 Tine Van Regenmortel, Inleiding, in idem (red.), Empowerment en participatie van kwetsbare burgers. Ervaringskennis als kracht,

Amsterdam: SWP, 2010, p. 10. 4

Alicja Gescinska, De verovering van de vrijheid. Van luie mensen, de dingen die voorbijgaan, Amsterdam: Lemniscaat, 2011.



1.3.2. Een sterk verenigingsleven als troef voor empowerment 188

189

Vanuit haar aandacht voor verbondenheid, heeft CD&V een lange traditie van partnership met actoren uit het 190

verenigingsleven. Vanuit het perspectief van empowerment staat CD&V een beleid voor dat ieder van de klassieke en 191

nieuwe actoren van het verenigingsleven de ruimte, het vertrouwen en de kansen biedt om zich ten volle te 192

ontplooien. Enkel zo kunnen wij volwaardige partners zijn in het gezamenlijk project om Vlaanderen nog socialer, 193

meer ondernemend en meer welvarend te maken. Het bewegings- en verenigingsleven maakt mensen immers 194

mondiger, sterker en minder anoniem. 195

196

1.3.3. Versterken op maat 197

198

Vanuit de optiek van personen, vrijheid en verantwoordelijkheid, komt empowerment voor als een kameleon: in 199

iedere situatie, afhankelijk van de betrokken personen en betreffende context, krijgt empowerment een andere 200

kleur. De ene persoon dient op die manier versterkt te worden, de andere persoon op een andere manier. In de ene 201

situatie betekent empowerment dit, in een andere situatie – bij dezelfde persoon – dan weer dat. Ieders 202

persoonlijkheid, draagkracht, situatie, kansen en verlangens zijn verschillend. Zo ook de empowerment die eenieder 203

nodig heeft én die eenieder kan geven. 204

205

1.3.4. Van talent, via engagement, naar rendement 206

207

Empowerment wil het beste in mensen naar boven brengen en laten renderen. Talenten detecteren, erkennen, 208

ontwikkelen en ten dienste weten te stellen van anderen en zichzelf, zijn de bouwstenen. Vandaar dat binnen het 209

gezin en het onderwijs een cultuur van empowerment moet heersen. Een goede thuis en een goede school zijn de 210

plaatsen waar je jezelf kan zijn en het beste in jezelf aan bod mag komen. In essentie komt het er bij empowerment 211

op neer dat iedere persoon andere personen helpt te ontluiken en zich te ontplooien. Naast het appèl om de vrijheid 212

te benutten om elkaar te empoweren, benadrukt CD&V de verantwoordelijkheid van allen om dat effectief te doen. 213



Hoofdstuk 2. Leren, Werken & Ondernemen 214

215

2.1. Onderwijs 216

217

Wij hebben goed onderwijs in Vlaanderen. De vraag is of dat voldoende is om kinderen en jongeren voor te 218

bereiden op de wereld. Onze samenleving verandert voortdurend en snel; een uitdaging voor elkeen van ons. Zeker in 219

het onderwijs dat steeds in beweging is. Er is al veel veranderd en er dient nog veel te veranderen. De school van de 220

toekomst is de hefboom van onze samenleving. We hebben elk talent nodig. Daarom wil CD&V het onderwijs 221

versterken op zes vlakken: de leerling, de leerkracht, het schoolbestuur, de leerinhoud, het leren en de leeromgeving. 222

223

2.1.1. De leerling 224

2.1.1.1. Uitdagingen 225

226

Het watervalsysteem is nefast voor het onderwijssysteem en, vooral, voor de betrokken leerlingen. BSO, TSO en 227

het stelstel systemen van leren en werken worden nog altijd – onterecht – als ondergeschikt aan het ASO 228

beschouwd; 229

Het onderwijs moet blijvend aandacht hebben voor sociale ongelijkheid. Wanneer we alle talenten nodig hebben, 230

kijken we best bij die groepen waar de talenten vandaag onderbenut blijven; 231

Ons onderwijs is zeer goed in de cognitieve ontwikkeling van leerlingen. In de toekomst zal meer aandacht 232

moeten worden besteed aan de persoonlijke, emotionele en sociale ontwikkeling van de leerlingen; 233

Het stimuleren van creativiteit en ondernemingszin in het onderwijs verdient aandacht; 234

Diversiteit binnen een leerlingengroep biedt kansen. We moeten jongeren verschillen leren ervaren als rijkdom; 235

Een goede afstemming van onderwijs op de arbeidsmarkt is een blijvende uitdaging; 236

Ouders hebben met het huidige strakke en zeer complexe inschrijvingsrecht het aanvoelen dat ze niet meer vrij 237

zijn in de schoolkeuze; 238

Ouders moeten voldoende ondersteund worden om hun kinderen voor te bereiden op de wereld; 239

De studiekeuzes die jongens en meisjes maken blijken nog steeds erg stereotiep te zijn. Dit belemmert de studie- 240

en carrièremogelijkheden van jonge mensen tot die welke sociaal aanvaardbaar geacht worden voor hun 241

geslacht. Daarnaast belemmert deze segregatie de optimale allocatie van menselijk potentieel en talent op het 242

niveau van de arbeidsmarkt. 243

Onderwijs moet betaalbaar zijn voor iedereen, ongeacht de sociale achtergrond of de richting die men volgt. Dit 244

geldt zowel voor het kleuter-, lager, secundair en deeltijds kunstonderwijs als voor het hoger en 245

volwassenenonderwijs. 246

Ons onderwijs scoort relatief zwak inzake de kloof tussen sterkere en zwakkere leerlingen; 247

Het welbevinden van leerlingen op school is soms ondermaats; 248

Zittenblijven, schoolmoeheid en ongekwalificeerde uitstroom zijn problemen die dringend moeten aangepakt 249

worden; 250

Europese en internationale dimensies moeten veel meer dan vandaag integrerend deel uitmaken van de 251

verschillende opleidingen. 252



2.1.1.2. Visie & doelstellingen 253

254

We willen ouders maximaal betrekken bij de opleiding van de leerlingen. Ouders hebben niet enkel veel rechten 255

(bijgekregen) t.o.v. de schooldirectie, maar moeten zich ook sterker van hun plichten t.o.v. hun schoolgaande 256

kinderen kwijten. Het opvoeden van kinderen is in eerste instantie de verantwoordelijkheid van het thuisfront 257

Elk kind is uniek, zowel als persoon als naar de context waarin het opgroeit. We kiezen resoluut voor een 258

didactiek van ‘kansen’. Door het leerproces op te bouwen vanuit de talenten en de sterktes van leerlingen werken 259

we aan positieve leerervaringen; 260

Kwaliteitsvol onderwijs voor elk kind, gericht op een optimale persoonlijkheidsontwikkeling, blijft voor CD&V een 261

doel; 262

We moeten aandacht blijven besteden aan inclusief onderwijs, o.m. door extra ondersteuning van de leerkracht 263

bij inclusief onderwijs. Buitengewoon onderwijs moet een positieve keuze zijn; 264

Kinderen en jongeren moeten de kans krijgen om zich breed te vormen als mens op weg naar een zelfstandig 265

leven. Vertrekkende van de mogelijkheden van het kind en rekening houdend met zijn beperkingen, moet de 266

school dit groeiproces maximaal ondersteunen. De leerlingen moeten kunnen rekenen op een sterke begeleiding 267

en ondersteuning van hun groeiproces; 268

Leerlingen en ouders moeten werkelijk kunnen kiezen voor de school en het pedagogisch project dat het dichtst 269

bij hun opvoedingsvisie staat; 270

De instroom van het secundair onderwijs naar het hoger onderwijs moet goed begeleid worden. 271

272

2.1.1.3. Maatregelen 273

274

CD&V wil… 275

Inzetten op kleuters vanaf drie jaar die niet participeren aan het kleuteronderwijs. Kind en Gezin, CLB en school 276

moeten op dit vlak intensief samenwerken. Ouders moeten verplicht worden om hun kinderen regelmatig naar 277

school te brengen; 278

Dat taalonderricht voor anderstalige kinderen voorop staat in het onderwijs; 279

De studietoelagen automatisch toekennen, zodat iedereen die er recht op heeft de toelagen ook ontvangt; 280

Een bijzondere leertoelage in het leven roepen voor kinderen uit kansengroepen die willen studeren in het 281

buitenland; 282

De laagdrempeligheid van het hoger onderwijs behouden, ook met betrekking tot het inschrijvingsgeld. 283

Instellingen zullen nog meer aangesproken worden om alle talenten te laten instromen, dus ook studenten uit de 284

moeilijk bereikbare doelgroepen; 285

Overlappingen en versnippering in het aanbod aan leerlingenbegeleiding wegwerken. Dit moet zorgen voor een 286

snellere en beter functionerende leerlingenbegeleiding, ten dienste van de leerling; 287

Een buitengewoon onderwijs nastreven waarin het kind niet alleen benaderd wordt vanuit een medisch model, 288

maar waar vertrokken wordt vanuit een sociale en pedagogische diagnose; 289

De verdere uitbouw van geïntegreerd onderwijs (bv. GON-begeleiding) en inclusief onderwijs binnen basis- en 290

secundair onderwijs; 291

Leerzorg toegankelijk maken en aanbieden op school, aangepast aan de zorgbehoefte van het kind. Een 292

evenwichtig leerzorgkader draagt hiertoe bij; 293

Onderzoeken waar kinderopvang en school kunnen samengesmolten worden tot een 'Kidibool' 294

(kinderdagverblijf-ibo-school). De 'Kidibool' integreert consultatiebureaus, ontmoetingsruimtes voor jonge 295



ouders, voorschoolse kinderopvang, kleuteronderwijs en buitenschoolse opvang. Zo komen we tot een 296

geïntegreerd traject van 0 tot 6 jaar dat onderwijs en zorg combineert tot edu-care; 297

Een inschrijvingsrecht uitbouwen dat afgestemd is op het principe van de vrije keuze van ouders en leerlingen; 298

De taalbarrière op school verlagen door maximaal in te zetten op een goede kennis van het Nederlands van alle 299

kinderen en door meer uit te gaan van de sociale en culturele context van de leerling. Leerlingen waarvan het 300

Nederlands niet de courante taal is, krijgen een aanvullend taalaanbod. Voor OKAN-leerlingen en kansengroepen 301

moet een voldoende lange periode Nederlands taalonderricht voorzien worden. Ook ouders met een andere 302

thuistaal worden aangemoedigd om Nederlands te leren; 303

Anderstalige en sociaal zwakkere leerlingen zoveel mogelijk betrekken in het vrijetijdsnetwerk, na de schooluren, 304

zodat ze ook hier het Nederlands kunnen oefenen; 305

De mogelijkheid bieden om immersieonderwijs ook in het basisonderwijs te organiseren. Pilootprojecten worden 306

gestimuleerd in Vlaamse scholen; 307

Komaf maken met de genderstereotiepe studiekeuzes. Een blijvende sensibilisering om meisjes te laten 308

doorstromen naar technische en wetenschappelijke richtingen is nodig; 309

Secundaire scholen stimuleren te evolueren naar grotere gehelen die een breed gamma studierichtingen 310

aanbieden op het hele leercontinuüm (zowel op het vlak van interessegebieden als qua abstractieniveau). Dit 311

vergroot het keuzeperspectief van ouders en leerlingen; 312

Dat de eerste graad elke leerling degelijk algemeen vormt. Daartoe moeten leerlingen een gepast leertraject op 313

het continuüm van abstract, transferabel, algemeen naar ervaringsgericht, toepasbaar en concreet aangeboden 314

krijgen. Daarnaast moeten leerlingen uitgedaagd worden om hun interesses en talenten te ontdekken. Om zo 315

maximaal mogelijk tegemoet te komen aan de talenten en interesses van de leerlingen is het nodig om naast de 316

verschillende dimensies op het continuüm ook studiedomeinen te onderscheiden. Wij onderscheiden vijf grote 317

studiedomeinen : taal en cultuur, wetenschap en techniek, mens en maatschappij, kunst en creatie en economie. 318

Studenten aanmoedigen om een deel van hun studies in het buitenland te doen. Er wordt een bijzondere 319

inspanning geleverd om dit ook voor studenten uit kansarme gezinnen mogelijk te maken, bv. middels een 320

buitenlandbonus op hun studietoelage; 321

Inzetten op een uitgebreider omkaderend studiekeuzeproces doorheen het ganse onderwijstraject. Hierbij zal 322

een samenwerking tussen de secundaire scholen en alle hogere onderwijsinstellingen uitgewerkt worden; 323

Maatregelen om de leerwinst optimaal te garanderen en te behouden. Een optimale invulling van onderwijstijd 324

en vakantie is daartoe belangrijk. Samen met alle onderwijsactoren zoeken we zo’n optimale invulling. 325

326

2.1.2. De leerkracht 327


329

De druk op leerkrachten neemt toe, door de toenemende complexiteit van de samenleving en nieuwe 330

maatschappelijke uitdagingen en verwachtingen; 331

Het welbevinden op school én de creatieve aanpak van het lesgeven worden geschaad door de juridisering en 332

formalisering op school. Concreet wordt de motiveringsplicht van vele beslissingen steeds explicieter en 333

zwaarder. Bovendien wordt ze de facto afgewenteld op de leerkrachten. Zij besteden verhoudingsgewijs te veel 334

tijd aan het uitwerken van deelrapporten en het uitschrijven van motiveringen en te weinig aan het uitwerken 335

van lessen, zelfevaluatie, zelfstudie en bijscholingen; 336

Een ernstig lerarentekort dient zich aan. Dit zou gedeeltelijk opgevangen kunnen worden door mensen met 337

ervaring in de privésector in te schakelen in het onderwijs. Daarnaast zouden leerkrachten ook de mogelijkheid 338



moeten krijgen om voor een bepaalde periode een tewerkstelling in een andere sector op te nemen teneinde 339

bijkomende ervaringen op te doen om later aan de leerlingen door te geven. Bovendien dient de lerarenopleiding 340

zo te worden hervormd dat ze ook andere profielen aantrekt. Een hervorming moet overlegd worden met de 341

hogescholen, departementen lerarenopleiding van de universiteiten en het werkveld. In deze context is het 342

genderonevenwicht een aandachtspunt. Vooral in de kleuter- en lagere school zien we immers steeds minder 343

mannelijke leerkrachten. 344

Te veel leerkrachten vertrekken, vaak onbewust, vanuit het eigen referentiekader bij het uitoefenen van hun 345

taken, eerder dan vanuit de leefwereld van de leerlingen; 346

Er moet werk gemaakt worden van de waardering voor de job van leerkracht, dit zowel op inhoudelijk als sociaal 347

vlak. 348

349


351

Leerkrachten zijn mensen met een groot hart voor kinderen. Zij stimuleren kinderen en jongeren om hun talenten 352

te ontwikkelen en maken jonge mensen wegwijs. Dit doen ze door hoge verwachtingen te stellen ten aanzien van 353

elk kind, vanuit een sterk geloof in de onderwijsbaarheid van elke leerling; 354

Leerkrachten bepalen in sterke mate de kwaliteit van het onderwijs. Om kinderen en jongeren goed voor te 355

bereiden op zelfstandig leven in een geglobaliseerde wereld hebben we leerkrachten nodig die onderlegd zijn op 356

verschillende domeinen; 357

Leerkrachten moeten bekwaam zijn om het onderwijsproces flexibel aan te sturen en kunnen differentiëren op 358

het vlak van werkvormen, groeperingsvormen en ondersteuning. Ze moeten het beste naar boven halen in elke 359

leerling. Ze zijn rolmodel en mentor; 360

Leerkrachten moeten leerlingen kunnen observeren en hun gedrag analyseren om correct in te spelen op hun 361

noden. Een leerkracht moet kunnen omgaan met verschillende karakters, beperkingen, achtergronden en 362

culturen. Diversiteit is zijn expertise; 363

Leerkrachten behoren teamworkers te zijn die elkaar op en buiten de school versterken. Leerkrachten moeten 364

vlot kunnen samenwerken met ouders, begeleiders, instellingen en andere organisaties; 365

Leerkrachten zijn zelf ook ‘levenslange leerders’ die continu aandacht hebben voor professionalisering; 366

Leerkrachten moeten de ruimte krijgen om zelf initiatieven te nemen, creatief te zijn. Ze verdienen daarvoor 367

waardering. Niet de administratie rond, maar de ontwikkeling van de leerling, staat centraal; 368

Leerkrachten moeten zich bewust zijn van hun eigen vooroordelen over studierichtingen, beroepen en 369

genderstereotiepe gedragingen ten opzichte van jongens en meisjes; 370

De omkadering in het hoger onderwijs moet op een niveau worden gebracht waarin de kwaliteit van alle 371

opleidingen te allen tijde kan worden gewaarborgd en waarin docenten voldoende tijd kunnen besteden aan hun 372

taak om studenten te vormen. 373

374


376

CD&V wil… 377

Een einde maken aan de vlakke loopbaan en inzetten op differentiatie waarbij meer rekening gehouden wordt 378

met de concrete taakbelasting in plaats van het aantal lesuren. Dit mag echter niet leiden tot allerlei hiërarchische 379

functies. Een professionaliseringstraject wordt in de loopbaan ingebouwd. Het moet mogelijk zijn dat de 380

leerkracht andere taken toebedeeld krijgt (bv. ontwikkelen pedagogische visie, coaching, extra 381

verantwoordelijkheden). Bovendien moet het mogelijk zijn als leerkracht om deeltijds op school actief te zijn, 382



deeltijds in een bedrijf. Een nieuwe uitdaging is vaak een stimulans op zich. Het doorbreken van de vlakke 383

loopbaan hoeft niet noodzakelijk te leiden tot loondifferentiatie; 384

Een set basiscompetenties uitwerken voor de opleiders van nieuwe leerkrachten, naar analogie met de learning 385

outcomes uit de geïntegreerde lerarenopleiding; 386

De lerarenopleiding hervormen. Leerkrachten moeten getraind worden in algemene kennis, coaching, 387

leiderschap en management, vanuit een brede maatschappijvisie met oog voor de diversiteit in de samenleving. 388

De leerling en het leerproces staan centraal, naast het vak en de leerinhoud. Een grotere inbreng van ‘het 389

afnemend veld’ in de lerarenopleiding is nodig om antwoord te bieden op de reële noden van de scholen. 390

Daarnaast moeten ook andere profielen studenten hun weg vinden naar de opleiding, o.m. door het ontwikkelen 391

van alternatieve leerroutes op maat; 392

Aantrekkelijke maatregelen uitwerken om personen uit andere sectoren dan het onderwijs, maar met sterke 393

competenties, de kans te bieden om op latere leeftijd de instap in het onderwijs te maken. Ook elders verworven 394

competenties moeten in aanmerking kunnen komen; 395

De loopbaan flexibeler maken door Teach for Belgium te realiseren. Dit overheidsprogramma brengt goede 396

universiteitsstudenten met steun van de bedrijfswereld in een tweejarig traject waarbij management- en 397

pedagogische vaardigheden bijgebracht worden tijdens het eerste jaar. Tijdens het tweede jaar geven de 398

programmadeelnemers les in scholen in sociaal moeilijke omgevingen. Britse en Amerikaanse gelijkaardige 399

programma’s hebben aangetoond dat het een positief effect heeft op zowel de aantrekkelijkheid van jobs in het 400

onderwijs als voor de leerlingen die in aanraking komen met de programmadeelnemers. Ervaringsjaren moeten 401

kunnen meetellen; 402

Leraren in spe leren omgaan met ‘levenslang leren’ in de eigen professionele loopbaan en die attitude leren 403

doorgeven aan de leerlingen. Daarnaast wordt in de lerarenopleiding stage voorzien buiten de schoolmuren zodat 404

leraren kennis maken met andere arbeidsrealiteiten om de leerlingen correct te kunnen informeren; 405

Dat elke school een human resources-beleid uitwerkt, met aandacht voor teamvorming, intervisie, 406

loopbaanbegeleiding, co-teaching en professionalisering; 407

Dat iedereen toegang kan verwerven tot de lerarenopleiding , via een voorbereidend traject op maat. 408

409

2.1.3. De schoolbesturen 410

411

De schoolbesturen spelen een onvervangbare rol voor de organisatie van het onderwijs en voor de bescherming 412

van de vrijheid van onderwijs. Deze schoolbesturen steunen vaak op de inzet van vele vrijwilligers die hun 413

deskundigheid vrijwillig en onbaatzuchtig ter beschikking stellen, zowel tijdens als na hun beroepsloopbaan. De 414

toenemende complexiteit van de onderwijsrealiteit noopt evenwel tot ondersteuning van deze schoolbesturen. 415

416

CD&V wil… 417

Dat schoolbesturen kunnen blijven steunen op de deskundige inzet van vrijwilligers, die tevens 418

‘vertegenwoordigers’ zijn van de socio-culturele omgeving waarin de school zich situeert; 419

Dat schoolbesturen kunnen beschikken over de nodige personele en financiële middelen om hun belangrijke, 420

verantwoordelijke opdrachten uit te voeren, zonder dat hiervoor nieuwe regeltjes worden opgelegd; 421

Dat de onderwijskoepels over middelen beschikken om in de administratieve, juridische en inhoudelijke 422

ondersteuning van hun schoolbesturen te kunnen voorzien. 423



2.1.4. De leerinhouden 424


426

Het is vanzelfsprekend dat de leerinhouden van vandaag anders zijn dan die van gisteren. Ze zullen ook sneller 427

(moeten) evolueren. Elk tijdperk heeft aangepast, maar steeds hoogstaand en uitdagend, onderwijs nodig; 428

De eindtermen (en hun vertaling in leerplannen) verdienen een update in het licht van de noden van vandaag en 429

van de toekomst; 430

Gezien de nood aan permanente vorming op de arbeidsmarkt van vandaag, is het nodig dat alle leerlingen een 431

brede basisvorming kunnen genieten, die hen de tools in handen geeft om makkelijk nieuwe competenties te 432

ontwikkelen. Het ontwikkelen van levenscompetenties moet in het curriculum centraal staan. 433

434


436

Het onderwijs van de toekomst staat open voor de wereld en voor de snelle veranderingen die er zich in 437

voordoen; 438

Leerlingen en studenten hebben recht op een opleidingspakket dat met een open vizier naar de wereld leert 439

kijken en waarin horizontaal, doorheen alle vakgebieden, de brug wordt gelegd met de Europese context; 440

Cultuurverschillen zijn een verrijking en een bron van creativiteit. De uitdaging is te zoeken naar samenhang 441

tussen culturen; 442

Het onderwijs moet gelijkheid tussen alle mensen als basiswaarde uitdragen, stereotyperingen in schoolboeken 443

en lessen weren en bediscussiëren. 444

445


447

CD&V wil… 448

De eindtermen blijvend evalueren en toetsen aan de behoeften van de 21ste eeuw. Zij dienen, naast cognitieve 449

doelstellingen, ook steeds de totale persoonlijkheidsontwikkeling van leerlingen te bevorderen, zonder daarbij 450

echter het curriculum te overbelasten; 451

De eindtermen loskoppelen van de vakken, met meer vrijheid voor scholen; 452

Een brede basisvorming voorzien in alle richtingen van het secundair onderwijs, maar op verschillende 453

abstractieniveaus; 454

Het aantal studierichtingen in het secundair onderwijs sterk verminderen, in het ASO, TSO, BSO zowel als het 455

KSO; 456

Dat in elke opleiding werkplekleren aanwezig is (bv. via alternerend leren, stages, kennismaken met beroepen in 457

het kader van studiekeuze, etc.). Zo worden leerlingen zich ook meer bewust van de realiteit op de arbeidsmarkt; 458

Alle bachelor-, master- en HBO5-studenten stimuleren om een stage of opleiding van minimum drie maanden te 459

doen in een ander taalgebied in binnen- of buitenland; 460

Dat talent op de juiste plaats terecht komt. In het bijzonder stroomt slechts een minderheid meisjes door naar 461

richtingen waar vakken als elektronica, mechanica en dergelijke gegeven worden. Dit heeft gevolgen voor hun 462

studie- en beroepskeuze. Door breder te werken in de jongste graden kan men proberen de interesse van meisjes 463

in deze vakken te wekken. 464



2.1.5. Leren 465


467

Nieuwe opvattingen over leren, ‘dynamisch leren’ in het bijzonder, moeten meer aan bod komen in ons 468

onderwijs; 469

Er is meer aandacht nodig voor persoonlijkheidsontwikkeling en sociale ontwikkeling, voor creativiteit en 470

ondernemingszin, voor actueel en reëel leren; 471

Levenslang leren moet sterker gestimuleerd en ondersteund worden. 472

473


475

We kiezen voluit voor ‘breed leren’. Leren mag zich niet beperken tot het opnemen van abstracte kennis. Mensen 476

leren graag als ze het leren als zinvol ervaren. Kennis, vaardigheden en attitudes zijn allen belangrijk. In de 477

woorden van Jacques Delors: “Learning to know, learning to do, learning to live together and learning to be”; 478

We kiezen voluit voor ‘contextueel leren’. Leerlingen moeten een verband kunnen leggen tussen de leerstof, de 479

eigen leefsituatie en nieuwe situaties. Als leerlingen ontdekken hoe ze de kennis die ze opdoen kunnen gebruiken 480

om hun eigen leven en dat van anderen beter vorm te geven, wordt leren boeiend; 481

We kiezen voor ‘innovatie- en ontwikkelingsgericht’ leren. De samenleving van vandaag vereist creatief out-of-482

the-box-denken. Die samenleving vereist ook dat kan omgegaan worden met plotse veranderingen en 483

onverwachte uitdagingen. Dit moet gestimuleerd worden op school. Loutere reproductie is niet meer van deze 484

tijd; 485

Samenwerken, samenleven en ‘samenleren’ komen centraal te staan in de school van de toekomst. Jonge 486

mensen moeten opgeleid worden om in het reële leven te kunnen samenwerken met anderen. Zij moeten leren 487

ontdekken hoe verschillend mensen zijn en hoe ze via overleg tot oplossingen kunnen komen; 488

De evolutie naar digitaal en multimediaal leren is een feit. Jonge mensen moeten ook leren de moderne 489

technologieën correct en met kritische blik te gebruiken. 490

Onderwijs is meer dan voorbereiden op de arbeidsmarkt. Ook binnen het onderwijs willen we werk maken van 491

burgerschap en willen we van leerlingen meer complete mensen maken. 492

493


495

CD&V wil… 496

Alle opleidingsinstrumenten zoals betaald educatief verlof, opleidingscheques, aanmoedigingspremies, 497

hervormen tot één flexibel systeem, in te kaderen binnen een bredere strategie van permanente vorming, dat 498

volwassenen toelaat zich permanent bij te scholen, in functie van hun competentienoden en met rechtvaardige 499

en gepaste financiële ondersteuning of recht op afwezigheid, afhankelijk van de intensiteit van de opleiding.; 500

De verschillende onderwijsniveaus op elkaar afstemmen, evenals op de arbeidsmarkt. We beschouwen leren als 501

een rode draad die van in de kindertijd tot ver in het beroepsleven doorloopt. Zo zullen ondernemingen 502

aangemoedigd worden om eigentijds materiaal ter beschikking te stellen van de leerlingen in de scholen 503

waardoor stages zinvoller worden voor leerlingen, scholen en bedrijven. 504

Een goed uitgewerkt beleid inzake eerder verworven competenties (EVC) zodat dat onderwijsloopbanen en 505

onderwijsopleidingen toegankelijk zijn voor zij-instromers en dat werkervaring meegenomen wordt bij het 506

uitwerken van een opleidingstraject op maat; 507



Werk maken van een brede vorming waarin talen en cultuur, wetenschap en techniek, creativiteit en 508

ondernemerschap, mens en samenleving, een plaats krijgen. Naast de cognitieve ontwikkeling hebben ook de 509

sociale, persoonlijke, lichamelijke en morele ontwikkeling een belangrijke plek in het onderwijs; 510

Dat het taalvoordeel dat we als Vlamingen traditioneel hadden, niet verloren gaat. Functionele drietaligheid aan 511

18 jaar moet een doel zijn. 512

Het curriculum in het secundair onderwijs ‘als een geheel van vastgelegde vakken’ omvormen tot een ‘geheel van 513

brede leergebieden’. We geven scholen meer vrijheid in het invullen van het curriculum; 514

Dat elk kind kan deelnemen aan alle activiteiten die door de school ingericht worden. De scholen moeten bewust 515

omgaan met de kostprijs van de activiteiten en moeten tegelijkertijd een solidariteitsmechanisme organiseren; 516

Uitwisselingsprogramma's inzake onderwijs, ‘native speakers’ en stageplaatsen maximaal stimuleren. Zij stellen 517

Belgische studenten in staat zich nog sterker dan vandaag te profileren als polyglotten. Leerkrachten- en 518

leerlingenmobiliteit over de taalgrens zijn structurele maatregelen die de dalende talenkennis van de leerlingen 519

kunnen tegengaan, zeker in een officieel drietalig land dat daarvoor alle troeven in huis heeft; 520

Het thuismilieu actief betrekken en begeleiden bij het studiekeuzeproces zodat gemaakte keuzes in de eerste 521

plaats gebaseerd zijn op talenten van leerlingen en niet op drempels vanuit de thuisbasis, zoals het niet 522

vertrouwd zijn met hogere studies, studiekosten, geen kennis van studierichtingen, etc.; 523

Een doorgedreven synergie tussen onderzoek en bedrijfsleven, bijvoorbeeld via doctoraatsprojecten. 524

525

2.1.6. De leeromgeving 526


528

Qua schoolinfrastructuur kampen we met een enorme achterstand: te weinig schoolgebouwen, verouderde 529

schoolgebouwen, torenhoge energiefacturen. Op dit ogenblik besteedt België voor het leerplichtonderwijs 3,2% 530

van het onderwijsbudget aan infrastructuur, tegenover een OESO-gemiddelde van 8,4%. België staat daarmee op 531

de derde plaats, onderaan te beginnen. De wachtlijst voor subsidies m.b.t. onderwijsinfrastructuur is, door 532

structurele onderfinanciering, ellenlang. De ‘inhaaloperatie scholenbouw’ biedt enig soelaas, maar verkort 533

nauwelijks de wachtlijst voor reguliere dossiers. De regelgeving inzake het bouwen van schoolinfrastructuur is 534

niet stabiel en weinig transparant. Voor nijverheidstechnische scholen komt hier de hoge kost van technische 535

infrastructuur nog eens bovenop. Daarnaast moeten we inzetten op de herbestemming van bestaande 536

(leegstaande) panden en infrastructuur om de scholennood deels te lenigen; 537

Niet elke regio heeft een goede spreiding en voldoende dekking qua onderwijsaanbod. Verder is de school 538

vandaag vooral gebouwd voor leerplichtigen en worden volwassenen in andere leercentra opgevangen. Die 539

gescheiden werelden hoeven niet. In landelijke gebieden is de nabijheid van scholen garanderen een permanente 540

uitdaging; 541

De overregulering in het onderwijs beknot innovatie en creativiteit, zowel bij de scholen, de leerkrachten als de 542

leerlingen; 543

De communicatie van scholen, met verschillende actoren, moet transparant en duidelijk zijn. Meer 544

ouderbetrokkenheid heeft een positieve invloed op het schoolklimaat. Dit vereist een open communicatie; 545

Er is nood aan meer samenwerking tussen scholen, ouders, bedrijfsleven, enz. omdat het leren van leerlingen een 546

continue activiteit is die best op verschillende leerplekken begeleid wordt. 547




549

CD&V staat voor ‘brede scholen’. In een brede school staat een brede ontwikkeling van elke leerling centraal. Dit 550

door het ondersteunen en creëren van een brede leer- en leefomgeving waarbinnen leerlingen een brede waaier 551

aan leer- en leefervaringen kunnen opdoen. Om dit doel te realiseren wordt een breed netwerk opgezet tussen 552

organisaties en overheden uit de verschillende sectoren die samen het leren en leven van kinderen en jongeren 553

kunnen vormgeven en ondersteunen. Een brede school kan alleen groeien en het verschil maken wanneer er 554

sprake is van diversiteit, verbindingen en participatie zowel op het vlak van de ontwikkeling van kinderen en 555

jongeren, als in de leer- en leefomgeving en binnen het netwerk. Een brede school vraagt tevens een sterke 556

ontwikkelingsbegeleiding van elke leerling; 557

We moeten evolueren naar scholen met een fysieke en intellectuele beweeglijkheid. Doorbreek klasmuren en 558

vaste groeperingsvormen, creëer open leerruimten en evolueer tot een ‘leergemeenschap’. 559

Scholen zetten hun deuren open voor alle leeftijden en evolueren tot ‘leerdorpen’, tijdens en buiten de 560

schooluren. Leren hoeft niet uitsluitend op school te gebeuren. Leerlingen moeten kansen krijgen om 561

competenties te verwerven via werkplekleren of via een engagement in het gemeenschapsleven; 562

Er moet plaats zijn voor de buitenschoolse activiteiten en engagementen binnen de schoolse context. Op die 563

manier kunnen leerlingen elkaar inspireren, ervaringen met elkaar delen en van elkaar leren. 564

565


567

CD&V wil… 568

Door een verbetering en versoepeling van de regelgeving duurzame en toegankelijke scholenbouw terug 569

betaalbaar maken; 570

Meer overheidsmiddelen vrij maken, zeker voor scholen die onder de leerplicht vallen. Dit is noodzakelijk om voor 571

eigentijdse schoolgebouwen te kunnen zorgen; 572

Schoolgebouwen, zowel binnen- als buitenruimte, afstemmen op de infrastructuur aanwezig in de buurt. Scholen 573

moeten evolueren tot ‘leergemeenschappen’ in hun buurt. Dit moet uitmonden in een wisselwerking waar de 574

school onder meer haar infrastructuur ter beschikking stelt van de buurt buiten de lesuren (bv. aan het 575

verenigingsleven) en de buurt haar infrastructuur deelt met de school. Leegstaande, ongebruikte en 576

onderbenutte lokalen zijn geen optie; 577

Dat ook de gemeenschap de mogelijkheid krijgt mee te investeren in scholenbouw. We onderzoeken alle 578

mogelijkheden van financiële participatie; 579

Dat DKO uitdrukkelijk aansluiting zoekt bij andere vrijetijdsactoren om te komen tot een sterkere lokale 580

verankering van de academies en om drempels weg te werken; 581

Dat elke secundaire school contacten met het (lokale) bedrijfsleven, sociale en welzijnsorganisaties opzet of 582

intensifieert binnen een breed pallet van samenwerkingsvormen (waaronder werkplekleren), zowel voor 583

leerlingen als leerkrachten (bv. via gastlessen, bedrijfsstages voor leerkrachten, resultaatgerichte projecten, etc.). 584

De gemeentes en provincies kunnen hier een flankerende rol spelen door vraag en aanbod met elkaar in contact 585

te brengen; 586

Scholen stimuleren om samenwerkingsverbanden te sluiten met andere scholen of organisaties in het buitenland. 587

Op die manier wordt bijgedragen tot een rijke, gevarieerde leeromgeving; 588

Een sociale gemeenschapsdienst, ander vrijwilligerswerk of bedrijfsstage gelinkt aan de opleiding stimuleren in 589

de schoolloopbaan; 590



De subsidiariteit ten volle laten spelen: de school teruggeven aan de leerlingen, leerkrachten en de directie; de 591

universiteit en hogeschool teruggeven aan de bestuursorganen. We willen evolueren naar sterke 592

instellingsbesturen die de ruimte krijgen om autonoom hun verantwoordelijkheid te nemen en kwalitatief 593

onderwijs (en onderzoek) aan te bieden waarin de leerkrachten/ professoren, onderzoekers en leerlingen / 594

studenten zich behaaglijk voelen. We zetten onder meer in op deregulering, een sterke, niet verstikkende 595

kwaliteitsbewaking en een daling van de administratieve werklast voor leerkrachten en directie. Dit vanuit een 596

vertrouwen in leerkrachten, directies, inrichtende machten en alle organiserende betrokkenen; 597

Dat de te verwachten rationalisatie van het aantal opleidingen hoger onderwijs in Vlaanderen, weloverwogen 598

gebeurd. Een evenwichtig opleidingsaanbod houdt rekening met een goede geografische spreiding, met oog voor 599

regionale troeven en kansen, zoals valorisatie van onderzoek, of kansen op grensoverschrijdende samenwerking. 600



2.2. Arbeidsmarkt & Pensioenen 601

602

2.2.1. Arbeidsmarkt 603


605

Tijdens de afgelopen decennia voltrok zich een verschuiving van een industriële samenleving naar een 606

kennisintensieve diensteneconomie, met een versnelde transformatie door de crisis. Uniformiteit en vaste 607

patronen maakten plaats voor diversiteit en keuzevrijheid. De gevolgen zijn zichtbaar op tal van terreinen, en 608

zeker op de arbeidsmarkt. Arbeidsorganisaties zijn niet meer gericht op gestandaardiseerde massaproductie, 609

maar op arbeidsspecialisatie met vooral kennis als grondstof. Dienstverlening staat centraal op de arbeidsmarkt: 610

zowat driekwart van de werkgelegenheid is vandaag geconcentreerd in de diensten. De meerderheid van de 611

werkenden bestaat inmiddels uit tweeverdieners of alleenstaanden. Bovendien is het opleidingsniveau van de 612

bevolking fors gestegen. Ook konden we een forse stijging waarnemen in de arbeidsparticipatie van vrouwen. 613

Toch bleef de traditionele rolverdeling in het gezin voortbestaan. Nog steeds nemen vrouwen het leeuwendeel 614

van de zorgtaken op zich. En ook op de arbeidsmarkt blijft het verschil tussen mannen en vrouwen duidelijk 615

zichtbaar. Dit manifesteert zich duidelijk in de loon- en loopbaankloof, vaak het gevolg van keuzes tijdens de 616

loopbaan. Vrouwen werken vaker deeltijds of verlaten (tijdelijk) de arbeidsmarkt omwille van zorgtaken, nemen 617

meer thematische verloven op, zijn oververtegenwoordigd in de zachte, minder betaalde sectoren en stromen 618

moeilijker door naar de top; 619

Ook in de levensloop van mensen deden zich duidelijke verschuivingen voor. De standaardlevensloop met nogal 620

scherpe grenzen tussen de drie levensfasen van leren, werken/zorgen en pensioen begon vanaf de jaren 70 te 621

vervagen. Mensen maken de overgang tussen fasen niet meer rond een bepaalde leeftijd, maar geleidelijk. 622

Activiteiten die voorheen aan een levensfase waren gebonden, worden nu gecombineerd. Mensen willen in elke 623

levensfase een individuele invulling geven aan de tijd die zij besteden aan zorg, werk, scholing en ontspanning. 624

Mensen maken veel meer overgangen van het ene naar het andere domein. Tijdelijk geheel of gedeeltelijk uit de 625

arbeidsmarkt stappen komt steeds vaker voor; 626

De houdbaarheid van ons sociaal model vereist dat meer mensen dan vandaag langer dan vandaag aan de slag 627

blijven. Korte, gebalde loopbanen moeten ingeruild worden voor een meer gespreide inspanning over een 628

langere periode. Mensen moeten ademruimte krijgen in de loop van hun loopbaan om te zorgen dat de 629

combinatie van gezin en arbeid haalbaar wordt voor mannen en vrouwen. Stress kost de economie en de 630

ziekteverzekering veel geld. De positie van oudere werknemers binnen bedrijven en op de arbeidsmarkt moet 631

verbeterd worden; 632

De positie van jongeren binnen de arbeidsmarkt vraagt onze speciale aandacht. Jongeren zijn de eersten die een 633

crisis voelen. We willen geen verloren generaties. 634

635


637

Om aan deze uitdagingen het hoofd te bieden moeten we meer dan ooit streven naar een situatie van volledige 638

tewerkstelling. Dit door een continue verhoging van de werkzaamheidsgraad: meer mensen aan de slag in 639

gemiddeld langere loopbanen en in meer werkbare jobs. We hebben nood aan een wendbare arbeidsmarkt en 640

een beleid dat wendbaarheid en transformatie mogelijk maakt; 641

Aan de aanbodzijde van de arbeidsmarkt betekent dit dat we als uitgangpunt stellen dat iedereen op 642

arbeidsleeftijd ook beschikbaar moet zijn voor de arbeidsmarkt, met de rechten en plichten die daarbij horen; 643



Aan de vraagzijde van de arbeidsmarkt moeten we ondernemingen en de non-profitsector ten volle erkennen en 644

ruimte bieden om jobs te creëren. Vanuit maatschappelijk oogpunt is het belangrijk dat deze jobs zowel 645

kwalitatief en werkbaar als economisch productief en duurzaam zijn; 646

We streven naar kwaliteitsvolle jobs. Meer mensen die langer werken mag niet leiden tot een aaneenschakeling 647

van kortetermijncontracten en mini-jobs; 648

We kiezen voor een inclusieve arbeidsmarkt waar ook kwetsbare groepen maximaal een plaats krijgen. Dit kan 649

zowel via een aanpassing van de arbeid als door een betere toeleiding. 650

651


653

A. Competenties verhogen 654

655

De economie verandert, onze jobs veranderen, het bedrijf of de organisaties waar we werken evolueren en onze 656

loopbanen wijzigen. Het is daarom van belang dat we niet alleen zicht krijgen op onze competenties, maar deze 657

gedurende onze loopbaan verder ontwikkelen. Competenties moeten overigens niet alleen ontwikkeld worden, ze 658

moeten vooral gebruikt worden: werknemers zowel als bedrijven moeten de aanwezige competenties aanspreken en 659

inzetten met het oog op het ontwikkelen van nieuwe markten, producten, processen, werkwijzen, 660

klantentevredenheid, enz. Het competentiedebat gaat over meer dan een verzameling geattesteerde competenties. 661

Het is pas door de verstandige inzet en verdere ontwikkeling ervan dat een voorsprong kan genomen worden. Daarom 662

willen we investeren in competentieontwikkeling en in een competentieondersteunend klimaat. Dergelijke 663

competitiviteit willen we maximaliseren door actief inspanningen te leveren om de talenten die aanwezig zijn in onze 664

samenleving optimaal te benutten. Deze moeten bovendien kunnen doorstromen naar de hoogste 665

besluitvormingsorganen, zoals raden van bestuur. Dit kan aan de hand van maatregelen gericht op het aantrekken en 666

benoemen van kansengroepen, en dan meer bepaald vrouwen, maar ook door het instellen van meer dwingende 667

maatregelen. 668

669

De ervaring en de opgebouwde competenties moeten erkend en gevaloriseerd worden. Werkgevers moeten 670

inzicht verwerven in de meerwaarden die oudere werknemers bieden door hun ervaring, hun inzet en de 671

competenties die zij ook naast hun diploma's verworven hebben. 672

673

CD&V wil… 674

Gebrek aan opleiding tot een nieuw, arbeidsgebonden risico maken. Zowel werkgever als werknemer dragen 675

hiervoor verantwoordelijkheid. De consequentie hiervan is dat ‘permanente vorming’ een volwaardig onderdeel 676

van de sociale bescherming wordt; 677

Investeren in competentieontwikkeling doen evolueren tot een plicht. We hebben nood aan een klimaat dat 678

uitnodigt competenties te ontwikkelen en aan te wenden. Dit gaat niet alleen over het aanbod aan opleidingen, 679

maar ook over opleidingen geïntegreerd in de werkplek en het werkproces. Het bevorderen van een dergelijk 680

opleidingsklimaat op de werkvloer is een belangrijke randvoorwaarde voor innovatie; 681

Met de nieuwe Vlaamse bevoegdheden op het vlak van opleiding en vorming, een Competentiepact voor de 21° 682

eeuw afsluiten tussen alle betrokkenen: werknemers, werkzoekenden, werkgevers en overheid. 683



B. Transities vergemakkelijken via een loopbaanbenadering 684

685

Heel je leven lang dezelfde job uitvoeren: het is de uitzondering geworden. Werkzekerheid moet de regel zijn: 686

mensen moeten gedurende gans hun leven maximaal kans blijven houden op kwaliteitsvol werk. Ze moeten dan ook 687

voldoende gewapend zijn om verschillende jobwissels met succes aan te gaan. Loopbanen moeten anders vorm 688

krijgen. De werknemer moet de eigen loopbaan meer in handen nemen, zich op de arbeidsmarkt mobieler gedragen 689

en zo de eigen inzetbaarheid verhogen. 690

691

Over de duur van de hele loopbaan is de scheidingslijn tussen de periodes van ‘anders actief zijn’ en werken niet 692

langer nuttig. Een hervorming van onze loopbaan en een aanpassing van ons arbeids- en sociaalzekerheidsrecht die 693

erop gericht is meer individuele keuzes te maken, zijn noodzakelijk. Dit bedreigt de solidariteit tussen werkenden en 694

niet-werkenden niet, maar maakt ze net financieel houdbaar. 695

696

CD&V wil… 697

Dat anciënniteit en diploma niet de enige parameter zijn als basis voor het loon. Ook andere parameters, zoals 698

competenties en performantie, spelen een rol. Het dichten van de loonkloof, via de volledige uitvoering en 699

toepassing van de wet ter bestrijding van de loonkloof, is een prioriteit; 700

Werk maken van een vernieuwd en modern arbeidsrecht. Soepele, eenvoudige wettelijke en sectorale kaders die 701

misbruiken tegengaan, maar waarbinnen regelingen op maat van de gemeenschappelijke behoeften van 702

werknemers en werkgevers mogelijk zijn, moeten daarbij het doel zijn; 703

Een loopbaanrugzak als persoonsvolgend financieringsmechanisme invoeren, als essentieel onderdeel van het 704

loopbaanbeleid. Zo kunnen de eraan verbonden ondersteunende arbeidsmarktmaatregelen (zoals het recht op 705

loopbaanbegeleiding, een POP, een PLOP, tijdskrediet enz.) in elke levensfase en bij eender welke werkgever 706

gedurende de ganse loopbaan op maat van de werknemer geïnitieerd en aangewend worden; 707

Meer individuele vrijheid en een grotere responsabilisering voor de kosten die men veroorzaakt door individuele 708

keuzes. Technologie biedt kansen om reeds opgebouwde rechten online te raadplegen en het gebruik ervan aan 709

te vragen. DIt kan bv. door de invoering van een loopbaanplatform. Dit platform omvat een loopbaanrekening, 710

een loopbaanrugzak en een pensioenrekening. Aan het loopbaanplatform wordt ook een simulatiemodule 711

gekoppeld die inzicht geeft in de effecten van bepaalde loopbaankeuzes op toekomstige rechten. Op termijn 712

kunnen alle sociale rechten, opleidingen en loopbaandocumentatie via dit portaal raadpleegbaar en aanvraagbaar 713

worden gemaakt. De wetgeving dient aangepast te worden aan het bestaan van nieuwe technologische 714

werkvormen die toelaten werktijd en werkorganisatie meer zelf te bepalen; 715

De mobiliteit op de arbeidsmarkt vergemakkelijken, de ongelijkheid op werkvloer wegwerken, de transparantie 716

van het pensioenstelsel vergroten en een meer performant personeelsbeleid in de private en publieke sector 717

mogelijk maken. Waar de verschillen tussen statuten niet langer de hedendaagse realiteit op de arbeidsvloer 718

weerspiegelen, laten we die uitdoven. De arbeids- en de sociale zekerheidsvoorwaarden van de verschillende 719

socio-professionele groepen groeien maximaal naar elkaar toe. We evolueren zo in de richting van één 720

volwaardig statuut voor iedereen. De band tussen bijdragen en rechten wordt daarbij zorgvuldig bewaakt. 721

Verworven rechten worden gerespecteerd. Binnen de overheidssector zullen principes zoals de onafhankelijkheid 722

van de ambtenaren ten opzichte van de politieke overheid steeds een eigen aanpak vragen; 723

Afspraken maken met onze buurlanden over het statuut en de wijze van belasting van landgenoten die voor de 724

overheid of voor een door de overheid gesubsidieerde instelling van dat buurland werken. Dit naar analogie met 725

de eerder gemaakte afspraken aangaande grensarbeiders in een arbeiders- of bediendestatuut; 726



Dat we naast de individuele arbeidsovereenkomst ook evolueren naar ‘loopbaanengagementen’, waarin 727

loopbaanlange engagementen van werknemer, werkgevers, opleidingsinstellingen en VDAB concreet gestalte 728

krijgen; 729

Maatregelen treffen om de combinatie tussen zorg, gezin en arbeid draaglijker te maken, teneinde werkende 730

ouders te stimuleren om zoveel mogelijk voltijds te blijven werken. We denken daarbij bijvoorbeeld aan flexibele 731

arbeidsomstandigheden, schoolbelcontracten, telewerk en een beter en uitgebreider aanbod van kinderopvang. 732

733

C. Actief arbeidsmarktbeleid 734

735

Iedereen op arbeidsleeftijd moet in principe beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt, met de rechten en plichten die 736

daarbij horen. Dit blijft een vrijwillige keuze. Als men kiest voor vrijwilligerswerk of huisvrouw/man zijn, moet dit nog 737

kunnen. Een maximale toeleiding van iedereen naar de arbeidsmarkt is het doel. Voor hen voor wie dit niet of slechts 738

op langere termijn mogelijk is, is het noodzakelijk dat er wordt voorzien in een aangepaste begeleiding, dit met het 739

oog op een optimale maatschappelijke participatie. 740

741

CD&V wil… 742

Een activerend ontslagrecht als instrument tot snelle hertewerkstelling, met een veralgemeend recht op 743

outplacement dat geen bijkomende drempels naar hertewerkstelling creëert. Gedurende de tewerkstelling 744

worden er rechten opgebouwd richting eventueel ontslag. Wanneer die rechten worden gebruikt voor bijscholing 745

en opleiding geldt een fiscaal gunstregime. Bij een dergelijke regeling investeren werkgevers in het opnieuw 746

tewerkstellen van hun werknemers, in plaats van voor hun ontslag; 747

Langdurig werklozen met een uitkering actief betrekken in gemeenschapsdienst. Actief ‘werken’ voor een 748

werkloosheidsuitkering in plaats van ‘ontvangen’ moet mogelijk zijn als het de gemeenschap ten goede komt; 749

Dat de objectief gemeten afstand tot de arbeidsmarkt (bv. a.d.h.v. een screeningstool die tot stand komt in breed 750

overleg tussen betrokken actoren) de basis vormt voor elke tewerkstellingsondersteunende maatregel. Als 751

algemeen principe geldt dat die maatregelen tijdelijk van aard zijn, maar voor langere termijn kunnen gelden als 752

dit nodig blijkt uit de indicering. De betrokken werkzoekende dient hierbij altijd centraal te staan. Bovendien 753

moet een vooraf onvoorziene of onvoorzienbare omstandigheid die een verlengde nood aan ondersteuning 754

rechtvaardigt gerealiseerd kunnen worden met een minimale (administratieve) last; 755

Voor de groep ‘niet-toeleidbaren’ een aangepast statuut, aangestuurd op lokaal niveau. Dit als duurzame 756

oplossing om ze uit de werkloosheid, het leefloon of de invaliditeit te halen. Dit statuut moet een bestaan boven 757

de Europese armoededrempel garanderen; 758

Na de inkanteling van de 6de

staatshervorming bekijken hoe de schotten tussen de verschillende beleidsdomeinen 759

weggewerkt kunnen worden, in het bijzonder tussen onderwijs, arbeidsmarkt en welzijn; 760

De mogelijkheden om vervroegd uit de arbeidsmarkt te stappen verder inperken. Om ons sociaal model sterk te 761

houden, willen we immers meer mensen laten werken en gemiddeld langer aan het werk laten blijven. De 762

werkzaamheidsgraad bij 55+’ers verhogen is daarbij cruciaal. Er moet evenwel rekening gehouden worden met de 763

aard en sector van de tewerkstelling. De positie van oudere werknemers moet verbeterd worden door meer in te 764

zetten op leeftijdsgebonden arbeidsprocessen; 765

Dat van de loon- en loopbaankloof een prioriteit wordt gemaakt in het gelijke kansen- en arbeidsmarktbeleid. 766

Door in te zetten op maatschappelijke oplossingen (zoals betere kinderopvang of voldoende thematische 767

verloven) en een gelijke zorgtaakverdeling tussen beide partners, willen we deze loopbaankloof overbruggen. Zo 768

worden niet enkel loonverschillen, maar ook carrièrekansen gelijkgetrokken. 769



D. Competitiviteit versterken 770

771

Om de competitiviteit van onze bedrijven te versterken, moeten we zowel competenties en prestaties meer 772

gewicht geven in de loonvorming (en dus minder gewicht toekennen aan anciënniteit), als een verlaging van de kost 773

op arbeid nastreven. Dit motiveert werknemers en stimuleert hen om hun competenties aan te scherpen met het oog 774

op nieuwe uitdagingen. Voor bedrijven versterkt dit productie en innovatie. De verlaging van de kost van arbeid is 775

daarom een essentieel onderdeel van ieder arbeidsmarktbeleid in ons land. Ook een versnelde erkenning van 776

buitenlandse diploma’s voor knelpuntberoepen dringt zich op. 777

778

CD&V wil… 779

De inzet van alle sociale partners doen uitmonden in een nieuw Sociaal Pact; 780

Inzetten op arbeidskostvermindering door een tax shift naar verbruik, duurzaamheid en inkomen uit vermogen; 781

Dat sociale uitkeringen niet duurzaam sterker stijgen dan de lonen. Uitkeringen worden immers door bijdragen 782

op die lonen gefinancierd; 783

In het kader van loopbaanzekerheid in plaats van jobzekerheid, meer werken, zowel per dag als voor de duur van 784

de volledige loopbaan, aanmoedigen als daartegenover meer flexibiliteit voor de werknemer kan geboden 785

worden, om de combinatie met het gezin te kunnen maken; 786

Inzetten op intraregionale en Europese arbeidsmobiliteit, georganiseerd en wettelijk gekaderd door de EU. 787

Inzetten op een betere spreiding van de arbeidsmarkt naar landelijke gebieden en verder gelegen provincies om 788

problemen inzake mobiliteit, ruimtelijke ordening en demografie te ondervangen is noodzakelijk. Dit houdt in dat 789

er eveneens voorzien wordt in de nodige infrastructurele omkadering. De spoorinfrastructuur in landelijke 790

gebieden en de meest afgelegen provincies moet bv. dringend onder de loep worden genomen; 791

Dat misbruiken van de interne markt, zoals postbusbedrijven, schijnzelfstandigen, oneigenlijke detacheringen en 792

frauduleuze onderaannemingsketens, beter worden aangepakt. In eerste instantie kan dit door een nauwere 793

samenwerking tussen nationale inspectiediensten. Idealiter komen we finaal tot een Europese Inspectiedienst 794

voor sociale en fiscale fraude; 795

Meewerken aan een echte Europese arbeidsmarkt, met meer Europese regels over arbeidsrecht en 796

minimumlonen en coördinatie van sociale zekerheidsstelsels, zonder uitholling van de bestaande bescherming. 797

Dat is het enige échte antwoord op de fraudemechanismen die vandaag welig tieren en waar de inspecties maar 798

moeilijk vat op krijgen, alsook op de rechtsonzekerheid die er vaak het gevolg van is. België moet in dit debat het 799

voortouw nemen. 800

801

E. Doelgroepenbeleid 802

803

De Vlaamse en Brusselse arbeidsmarkten zijn gepolariseerd, met aan de ene kant een relatief hoge, totale 804

werkzaamheidsgraad maar aan de andere kant een zeer lage werkzaamheidsgraad bij bepaalde groepen. We moeten 805

ons bewust zijn van het feit dat de afstand tot de arbeidsmarkt van deze groepen zeer divers is. 806

807

CD&V wil… 808

Een duidelijke sprong voorwaarts maken in de structurele verankering van welomschreven kansengroepen op de 809

arbeidsmarkt. We pleiten voor het gebruik van stimulerende en responsabiliserende maatregelen, zoals slimme 810

streefcijfers, aan de hand van concrete doelstellingen aangepast per sector en per regio, Dit veronderstelt 811

voorafgaande nulmetingen en constante monitoring, zodat tijdig kan worden bijgestuurd. De overheid van haar 812

kant moet zelf het goede voorbeeld geven; 813



De strijd tegen discriminatie op de arbeidsmarkt, zowel door werkgever als tussen werknemers, fors opvoeren. 814

De sociale inspectie krijgt hiervoor meer middelen en mensen. Deze mensen en middelen moeten ook worden 815

ingezet om misbruiken in de uitzendarbeid verder aan banden te leggen; 816

Erover waken dat op lokaal niveau een voldoende aanbod aan sociale arbeidsplaatsen behouden blijft. Hierbij is 817

een belangrijke rol weggelegd voor de lokale besturen. 818

819

2.2.2. Pensioenen 820


822

De kernuitdaging binnen het pensioenvraagstuk is de combinatie van de ontgroening, vergrijzing en verwitting 823

van de bevolking. Door de daling van het geboortecijfer en het feit dat we steeds langer leven, verandert de 824

samenstelling van de bevolking en komen er in verhouding meer oudere (vergrijzing) en minder beroepsactieve 825

mensen (ontgroening) bij. Door de stijgende levensverwachting zijn er bovendien steeds meer 80-plussers 826

(verwitting). Een steeds groter wordende groep mensen maakt aanspraak op het wettelijk pensioen; 827

Het is van groot belang dat het vertrouwen in ons pensioenstelsel behouden blijft. Uit peilingen blijkt dat meer 828

dan de helft van de jongere generaties zich zorgen maakt over het toekomstig pensioen. Tot 35% vreest dat de 829

overheid de wettelijke pensioenen niet meer zal kunnen betalen eens zij met pensioen gaan. Deze angst heeft 830

voor een groot deel te maken met het feit dat mensen geen zicht hebben op de opbouw van hun pensioen en op 831

de maatregelen die genomen moeten worden om de financiële en sociale houdbaarheid van de pensioenstelsels 832

te garanderen. De overheid moet de bevolking een langetermijnperspectief bieden; 833

Gepensioneerden moeten kunnen rekenen op een toereikend pensioen om een menswaardig leven te leiden. 834

835


837

Het doel van ons pensioenstelsel is tweeledig: mensen de mogelijkheid geven om tijdens hun pensioen een 838

redelijke levensstandaard aan te houden en - door middel van de nodige solidariteit - voorkomen dat ouderen in 839

armoede terecht komen. De eerste pijler, het wettelijk pensioen, moet deze twee doelen blijven realiseren. Het 840

verzekeringsprincipe verhoogt het maatschappelijk draagvlak van ons stelsel en kan mensen motiveren om hun 841

loopbaan te verlengen; 842

Deze doelstellingen kunnen in een context van ontgroening, vergrijzing en verwitting alleen gerealiseerd worden 843

als we met zijn allen langer aan de slag blijven. Hoe meer mensen aan het werk zijn en bijdragen betalen, hoe 844

beter de sociale zekerheid in staat zal zijn om pensioenen uit te betalen die mensen toelaten om een comfortabel 845

leven op rust te leiden. Binnen dit kader kiest CD&V uitdrukkelijk voor een pensioenloopbaan, eerder dan voor 846

een pensioenleeftijd. Daarmee onderlijnen we dat een pensioen in eerste instantie gebaseerd is op de bijdragen 847

tijdens de actieve loopbaan. Wat telt is het aantal jaren dat iemand werkt en bijdraagt. We willen streven naar 848

volledige carrières van 45 loopbaanjaren. Op welke leeftijd dit doel wordt bereikt, is van ondergeschikt belang; 849

Het maken van keuzes moet met heel heldere, toegankelijke en duidelijke informatie en zeer professionele 850

helpdesks gebeuren. Dit is tot op heden veel te weinig het geval. 851




853

CD&V wil… 854

Bij elke pensioenmaatregel en -hervorming streven naar meer transparantie: heldere regels en goede informatie 855

voor huidige en toekomstige gepensioneerden. Iedereen moet regisseur worden van de eigen loopbaan en 856

bewust keuzes kunnen maken. Via een carrièreplanningsysteem (CPS) moet het mogelijk worden om ten allen 857

tijde zicht te hebben op de impact van deeltijds werken, tijdskrediet, enzovoort, op de pensioenopbouw; 858

Dat de band tussen werken en pensioen duidelijk is. Wie voldoende gewerkt heeft, moet voor een volledige 859

loopbaan recht hebben op een minimumpensioen dat hoger ligt dan de inkomensgarantie voor ouderen (IGO). 860

Het bedrag van het minimumpensioen moet in alle stelsels gelijk zijn. 861

Gelijkstellingen in de pensioenopbouw meer dan vandaag als instrument aanwenden om tot langere effectieve 862

loopbanen te komen. Ten eerste moet werken steeds resulteren in een beter pensioen dan niet werken. Ten 863

tweede moeten periodes van werkonderbreking in het kader van de combinatie van zorg met werk (in hoofdzaak 864

de thematische verloven en het omwille van gezondheidsredenen gemotiveerde tijdkrediet) ook beloond worden 865

op het vlak van pensioen. Deze periodes laten immers toe om een langere loopbaan uit te bouwen op een 866

gezinsvriendelijke manier. Ten derde moeten we voluit solidair blijven met mensen die geen eigen 867

arbeidsinkomen kunnen verwerven omwille van ziekte, invaliditeit, handicap, beroepsziekte en arbeidsongeval. 868

Daarbuiten moeten keuzes gemaakt worden. Dit betekent dat periodes van werkloosheid en (gedeeltelijk) 869

vervroegde uittreding niet volledig gelijkgesteld kunnen worden met gewerkte periodes; 870

Een harmonisering van de gelijkschakeling tegen betaling van studieperiodes op zo’n manier dat het tot het 871

einde van de loopbaan kan gebeuren; 872

Een actieplan 2050 vastleggen, waarbij de overheid aangeeft welke maatregelen er wanneer zullen worden 873

genomen met het oog op het garanderen van de financiële en sociale houdbaarheid van de pensioenstelsels; 874

De tweede pijler, het aanvullend pensioen, democratiseren. Sectoren en ondernemingen die nog geen 875

aanvullend pensioen aanbieden, moeten aangemoedigd worden om dit te doen. Dit kan o.a. door de opbouw van 876

een aanvullend pensioen sociaal en fiscaal interessanter te maken dan andere alternatieve beloningsvormen. 877

Werknemers moeten ook de keuze hebben om, binnen bepaalde grenzen, andere voordelen (bv. bovenwettelijke 878

vakantiedagen of overuren) om te zetten in pensioenopbouw. CD&V wil de uitkering van de tweede pijler in de 879

vorm van rente aanmoedigen door de keuze voor uitkering in rente of kapitaal minstens fiscaal neutraal te maken 880

en te koppelen aan garanties inzake overdracht aan de langstlevende partner bij overlijden. Dit zorgt voor een 881

meer evenwichtige spreiding van de inkomsten uit de tweede pijler als aanvulling op het wettelijk pensioen; 882

De pensioenkloof tussen mannen en vrouwen dichten o.a. door de tweede pensioenpijler te veralgemenen naar 883

elke sector en beroepscategorie; 884

Een pensioenverdeling, waarbij de pensioenrechten van eerste én tweede pijler bij echtscheiding of ontbinding 885

van het wettelijk samenwonen gelijk verdeeld worden over de partners. Deze pensioenverdeling moet ervoor 886

zorgen dat de gevolgen van loopbaankeuzes die door echtparen gemaakt worden tijdens het huwelijk, ook door 887

beide partners gedragen worden op het moment van pensionering. De pensioenverdeling wordt geflankeerd door 888

maatregelen die stimuleren om op de arbeidsmarkt te blijven via een betere combinatie van zorg, gezin en 889

arbeid, en een sensibilisering omtrent pensioengevolgen; 890

Het overlevingspensioen hervormen zodat het weduwen en weduwnaars aanmoedigt om actief te blijven op de 891

arbeidsmarkt en geen inactiviteitsval creëert zoals vandaag. Het overlevingspensioen wordt een in de tijd 892

beperkte uitkering die onbeperkt met een inkomen uit arbeid gecumuleerd mag worden. Tegelijk zorgen we voor 893

voldoende en aangepaste begeleiding om (her)intrede op de arbeidsmarkt mogelijk te maken. Wie niet tijdig 894

werk vindt, krijgt automatisch toegang tot de werkloosheid; 895



De actieve deelname van vrouwen aan de arbeidsmarkt verder aanmoedigen en faciliteren. Het is een belangrijk 896

wapen in de strijd tegen de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen inzake pensioenopbouw. Dit kan via 897

voldoende flexibele vormen van kinderopvang en een mentaliteitswijziging op de werkvloer: schoolbelcontracten, 898

de mogelijkheid tot thuiswerk, enzovoort (waarbij het evident is dat zowel mannen als vrouwen van deze 899

maatregelen kunnen gebruik maken). 900



2.3. Economie & Ondernemen 901

902

2.3.1. Uitdagingen 903

904

Demografische ontwikkelingen, globalisering, een beperkte economische groei en een lage werkzaamheidsgraad 905

zetten de houdbaarheid van onze sociale welvaartsstaat, die we na de Tweede Wereldoorlog hebben opgebouwd, 906

onder druk. 907

908

In België worden we geconfronteerd met: 909

Problemen inzake concurrentiekracht, zoals hoge loonkosten, hoge energiekosten en specialisatie in 910

gestandaardiseerde producten met veel internationale concurrentie. Sinds het begin van de jaren 2000 gaat de 911

handelsbalans stelselmatig achteruit. We missen hoogtechnologische producten met hoge toegevoegde waarde. 912

Een andere oorzaak ligt in onze sterke exportfocus op vnl. de buurlanden en andere EU-landen, landen die 913

momenteel eveneens kampen met een lage groei. Hoewel er de laatste jaren positieve evoluties waar te nemen 914

zijn, voeren onze bedrijven nog te weinig uit naar de opkomende groeilanden. Ook is export sterk beperkt tot een 915

aantal zeer grote spelers. Te weinig KMO’s vinden de weg naar buitenlandse markten; 916

Een ongunstige ondernemerscultuur waardoor er relatief weinig nieuwe ondernemingen worden gestart; 917

Een te trage transitie naar een kenniseconomie, waardoor er onvoldoende gebruik gemaakt wordt van het 918

potentieel van een goed opgeleide beroepsbevolking; 919

Te weinig innovatie en vernieuwing. De inspanningen op het vlak van onderzoek en ontwikkeling worden 920

bovendien vooral geleverd door grote ondernemingen; 921

Een teveel aan regels en administratie in heel wat domeinen. De complexiteit ontmoedigt het privé-initiatief; 922

Problemen met de stabiliteit van de financiële sector; 923

De druk om koolstofarmer te produceren; 924

De noodzaak om bij gebrek aan grondstoffen, maximaal te recupereren en te recycleren. 925

926

2.3.2. Visie & doelstellingen 927

928

Er is nood aan structurele hervormingen om het economisch draagvlak voor ons sociaal model te verstevigen. Dat 929

draagvlak wordt gevormd door creatieve en innovatieve ondernemers en werknemers. Welvaart en welzijn moeten 930

evenwel altijd blijven samen sporen: sociale afbraak is geen goede bodem voor duurzame groei. De overheid moet 931

niet zelf ondernemen, maar een kader creëren waarbinnen ondernemerschap alle kansen krijgt. 932

933

CD&V kiest voor een duurzame kanseneconomie, een economie die mensen ertoe aanzet om kansen te grijpen en 934

geluk na te streven en een antwoord biedt op de beperkte beschikbare natuurlijke bronnen en op de toenemende 935

sociale ongelijkheid. We gaan voor een economisch beleid op mensenmaat dat rekening houdt met de planeet en met 936

levenskwaliteit. We zien economische productiviteit niet als een doel, maar als een middel om meer kansen te 937

creëren voor meer mensen en om te kunnen investeren in onderwijs, cultuur, gezondheidszorg, etc. 938

939

We zetten daarbij volop in op een duurzame en innovatieve economie. We schakelen om naar een 940

kringloopeconomie waarin grondstoffen en materialen bewaard en duurzaam hergebruikt worden. We zetten verder 941

in op technologische en medische innovatie en laten de samenleving hiervan profiteren. Om dit te bereiken moeten 942

meer mensen aan het werk. Want wie werkt, versterkt zichzelf, kan keuzes maken en is onafhankelijker. Wie werkt 943



versterkt ook anderen, versterkt onze welvaart en onze sociale zekerheid waardoor we met z’n allen samen meer 944

kansen krijgen. 945

946

We hebben nood aan meer (kwaliteitsvolle) economische groei. Concreet moet de gemiddelde economische 947

groei 2% bedragen (de trendmatige groei bedroeg in de jaren 90 en begin de jaren 2000 nog meer dan 2%); 948

Een duurzame en kwaliteitsvolle economische groei is evenwel even belangrijk, daarom moet er snel werk 949

worden gemaakt van de ontwikkeling van bijkomende indicatoren die, naast de groei van het BBP, ook de 950

duurzaamheid en kwaliteit van deze groei en de evolutie van de welvaart en het welzijn meten; 951

Meer mensen moeten werken en we moeten gemiddeld langer aan het werk blijven. De werkzaamheidsgraad bij 952

55+’ers verhogen is cruciaal; 953

We moeten inzetten op een evenwichtige, duurzame ontwikkeling door ruimte te creëren voor maatschappelijk 954

verantwoord ondernemen; 955

We moeten werk maken van een economisch gelijk speelveld door waar nodig de lusten en lasten van de 956

globalisering en de ecologische verduurzaming evenwichtiger te verdelen over de productieketen door onder 957

meer hefbomen voor de versterking van de zwakste schakel te voorzien; 958

Onze concurrentiekracht moet aangescherpt worden; 959

Er is nood aan een structurele sanering van de overheid op alle niveaus om het overheidsbeslag op een duurzame 960

wijze onder 50% van het BBP te brengen; 961

Vereenvoudiging, minder maar betere en slimmere regelgeving: het is een blijvende doelstelling. Een zeer 962

belangrijke uitdaging is de hervorming van ons fiscaal systeem tot een eenvoudig, transparant en rechtvaardig 963

systeem dat minder zwaar weegt op de werkgelegenheid en stimulansen geeft aan de economie; 964

Gezien het economisch belang van KMO’s moet het beleid in belangrijke mate rekening houden met het KMO-965

weefsel. Vaak zijn zij de motor van innovatie. Kleine bedrijven lijden meer onder administratieve overlast. De 966

overheid moet systematisch een KMO-toets hanteren in haar beleid; 967

De overheid moet een faciliterend beleid voeren inzake de overdraagbaarheid van familiale ondernemingen; 968

Initiatieven die het vergroenen van de economie helpen realiseren verdienen ondersteuning. 969

970

2.3.3. Maatregelen 971

2.3.3.1. Verbeteren van de concurrentiekracht 972

973

CD&V wilt een economie die mensen ertoe aanzet kansen te grijpen en te durven investeren op lange termijn. We 974

steunen nieuwe initiatieven en startende ondernemers, zowel in de profit- als de non-profit-sector, door een 975

eenvoudig regelgevend kader en een centraal ondersteunend aanspreekpunt aan te reiken. We maken werk van een 976

beleid dat ondernemers die hun activiteiten (moeten) stopzetten opvangt. 977

978

Hoewel het beheersen van de kosten van onze productieprocessen en het bewaken van onze concurrentiepositie 979

natuurlijk zeer belangrijk blijft, zal onze toekomstige economisch groei in grote mate moeten gedreven worden door 980

innovatie, creativiteit en slimme specialisatie. 981

982

Ondernemerschap moet worden aangemoedigd. De overheid moet een bondgenoot zijn voor zij die risico’s willen 983

nemen, geen obstakel. Onze grootste troeven blijven onze ligging in het hart van Europa, ons sterk ontwikkeld 984

kennisweefsel en de kwaliteit van onze werknemers. Hier moet de overheid in blijven investeren. 985



A. De concurrentiekracht herstellen 986

987

CD&V wil… 988

De loonkosthandicap versneld en uiterlijk tegen 2018 wegwerken. Dit via verdere loonmatiging en indien nodig 989

het doortrekken van de loonbevriezing. De overheid moet eveneens inzetten op een ambitieuze lastenverlaging 990

op arbeid. Indien de jaarlijkse verbetering niet gehaald wordt, moet het beleid nog verder aangescherpt worden; 991

Een verdere verlaging van de loonlasten doorvoeren: 992

o Door een vermindering van de werkgeversbijdragen. Prioriteit moet gegeven worden aan de 993

arbeidsintensieve sectoren en de maakindustrie, omdat het effect van een verlaging hier het grootst is 994

en het meest wenselijk; 995

o Onze competitieve kenniseconomie behouden en daarom een beleid dat de concurrentiekracht met 996

onze buurlanden volgt. Bedrijven moeten hun afzetmarkt vergroten. Wie alleen inzet op onze 997

buurlanden maakt zich ook erg afhankelijk van hen. We moeten onze exportfinanciering en 998

exportpromotie verder optimaliseren, in goede samenwerking tussen de federale overheid en de regio’s; 999

o Door het toekennen op Vlaams niveau van kortingen op de werkgeversbijdrage in het kader van een 1000

doelgroepenbeleid. Deze middelen worden best geconcentreerd op de groepen die het kwetsbaarst zijn 1001

zoals laaggeschoolden en oudere werknemers. Dit wordt mogelijk na de 6de

staatshervorming; 1002

o Evolueren naar een financiering van de sociale zekerheid via twee pijlers. Vandaag al komt ruim een 1003

derde van de financiering uit belastingmiddelen in plaats van sociale bijdrages. In de toekomst blijven 1004

enkel arbeidsgerelateerde risico’s gefinancierd via de sociale zekerheidsbijdragen. Voor niet-1005

arbeidsgerelateerde risico’s gebeurt de financiering vanuit de algemene middelen. De opsplitsing van de 1006

financiering van de sociale zekerheid zal bijdragen tot de transparantie en een efficiëntere 1007

dienstverlening; 1008

o Een verschuiving zal nodig zijn van lasten op arbeid naar inkomen uit kapitaal, milieubelastingen en 1009

eventueel lasten op consumptie (door een verbreding van de basis van de btw). Op Vlaams niveau kan 1010

een herziening van de grondslag en een verhoging van de fiscaliteit omtrent onroerend goed middelen 1011

genereren om bv. de doelgroepkortingen te versterken; 1012

o CD&V zet prioritair in op efficiëntiewinsten en besparingen bij de overheid zodat de toename van de 1013

kosten enerzijds beperkt wordt en anderzijds kan worden gefinancierd met vrijgekomen middelen. Het 1014

overheidsbeslag kan niet duurzaam boven de 50% van het BBP blijven; 1015

Streven naar maatregelen die de werking van de markt verbeteren. Het gebruiken van slimme regelgeving (bv. 1016

enkel van toepassing op een specifieke bedrijfstak of op een specifieke productiewijze) is hierbij cruciaal. Er is 1017

vooral nood aan duidelijkere en betere regelgeving, niet aan meer regelgeving; 1018

Gebruik maken van de troeven waarover België beschikt om onze bedrijven te richten op de kansen die de 1019

globalisering schept. In de eerste plaats gaat het dan over de ligging van België in het centrum van de EU en de 1020

goede scholing van de bevolking. Vooral de oprichting van nichespelers die een hoge toegevoegde waarde 1021

produceren en bedrijven die passen binnen een productieladder of in een netwerk van andere bedrijven 1022

verdienen extra stimulansen; 1023

Aandacht blijven besteden aan de verankering van beslissingscentra en bedrijven in België. Clustering van 1024

bedrijven en het vormen van netwerken komt de verankering van zowel multinationals als hun toeleveranciers 1025

ten goede. Hier moet de rol van Brussel als Europese hoofdstad en als belangrijk beslissingscentrum in de wereld 1026

ten volle uitgespeeld worden; 1027



De competitiviteit van onze bedrijfswereld verhogen door ook vrouwelijk talent maximaal te benutten. Er moet 1028

actief ingezet worden op het aantrekken en benoemen van vrouwen in hogere functies en beslissingsorganen, 1029

bijvoorbeeld via coachingprogramma’s voor talentvolle vrouwen. 1030

1031

B. Innovatieve economie: inzetten op onderzoek, ontwikkeling, innovatie & kennis 1032

1033

Om competitief te blijven moeten onze bedrijven volop investeren in onderzoek en ontwikkeling. Innovatie stelt 1034

hen in staat de concurrenten een stap voor te blijven. De overheid moet hier een stimulerend kader creëren. Het 1035

vermarkten van onderzoek en ontwikkeling (O&O) is eveneens belangrijk. 1036

1037

CD&V wil… 1038

Meer investeren in innovatie, zowel in bestaande als in nieuwe sectoren. Fundamenteel en toegepast onderzoek 1039

met het oog op technologische en medische vooruitgang wordt aangemoedigd; 1040

Dat ‘vaardigheden voor innovatie’, zoals creativiteit, kritisch denkvermogen, vakkennis en leiderschap meer plaats 1041

krijgen in het onderwijs; 1042

Het energieverbruik verminderen door innovatie in bouw-, transport- en productieprocessen; 1043

Een beleid dat privékapitaal aantrekt in de non-profit sector (onderwijs, zorg, …) zonder de sector te privatiseren; 1044

Bestaande initiatieven die samenwerking tussen privésector en universiteiten en de oprichting van 1045

onderzoeksclusters aanmoedigen verder ondersteunen; 1046

Dynamieken die reeds aanwezig zijn in de privésector stimuleren. De overheid moet niet bepalen welke nieuwe 1047

producten, technologie of diensten bedrijven moeten ontwikkelen, maar de dynamiek die vanuit de 1048

bedrijfswereld en de markt komt, ondersteunen en in een duurzame richting sturen; 1049

Heel gericht ondernemingen ondersteunen die investeren in de ontwikkeling van producten of innovatieve 1050

processen. Dit kan bijvoorbeeld door de masterproef van studenten uit het hoger onderwijs te koppelen aan 1051

bedrijfsgerichte innovaties of door doctoraatstudenten toegepast onderzoek te laten uitvoeren in bedrijven. 1052

België scoort immers relatief goed inzake onderzoek, ontwikkeling en innovatie, maar slaagt er niet voldoende in 1053

dit te commercialiseren in nieuwe producten; 1054

Inzetten op het verspreiden van technologieën en vernieuwende processen bij KMO’s. Uitgaven voor onderzoek 1055

en ontwikkeling zijn immers sterk geconcentreerd bij multinationale ondernemingen. De bestaande maatregelen 1056

en de voorziene fondsen moeten daarom meer gepromoot worden. Er moet meer samenwerking komen tussen 1057

universiteiten, hogescholen, kenniscentra en KMO’s, met financiële ondersteuning en initiatieven van de overheid 1058

om de drempel te verlagen. Ook is er nood aan een grotere samenwerking met buitenlandse universiteiten en 1059

hogescholen, om de vruchten te kunnen plukken van gespecialiseerde kennis die wel in het buitenland aanwezig 1060

is maar niet in België. Ook ondernemingsorganisaties en sectorfederaties hebben een belangrijke rol te spelen: zij 1061

kunnen actief nieuwe technologieën, methoden en processen promoten bij hun leden; 1062

Blijvend investeren in menselijk kapitaal. Kennis is cruciaal voor de ontwikkeling van een kennisintensieve en 1063

creatieve economie. 1064

1065

C. Blik op de wereld 1066

1067

Onze economie is sterk gespecialiseerd in gestandaardiseerde producten waarvoor er een grotere internationale 1068

concurrentie bestaat. De exportfocus is vooral gericht op onze buurlanden en andere EU-landen, nog te weinig op 1069

groeilanden. De export blijft daarenboven beperkt tot een beperkt aantal zeer grote spelers. KMO's zijn onvoldoende 1070



internationaal actief en richten zich te veel op de eigen markt en de markten van de buurlanden. Verre export is een 1071

risicovolle onderneming en vraagt aanzienlijke investeringen in netwerking en prospectie. 1072

1073

CD&V wil... 1074

Internationale ervaring niet enkel in de onderwijsloopbaan maar ook in de professionele loopbaan ondersteunen 1075

door uitwisseling tussen bedrijven aan te moedigen; 1076

In het onderwijs en bij vorming het leren van nieuwe talen zoals Spaans, Russisch en Chinees aanmoedigen om zo 1077

onze Vlaamse troef van actieve meertaligheid verder uit te bouwen; 1078

Handelsmissies en het netwerk in het buitenland versterken, gericht op prospectie, promotie en contacten; 1079

Gepaste risico- en waarborginstrumenten uitwerken en inzetten om de risico's die verbonden zijn aan verre 1080

export te borgen en de export zo te stimuleren; 1081

Creatief ondernemerschap gericht op specifieke niches stimuleren en kansen bieden om te groeien. 1082

1083

2.3.3.2. Ondernemerschap stimuleren 1084

1085

Het nemen van initiatief en het opnemen van engagement vergt moed. We moeten dat bewonderen en erkennen. 1086

Indien ondernemers bovendien geholpen worden bij het inzetten op duurzame producten, innovaties en 1087

productiemethodes, zetten we een dubbele stap vooruit. 1088

1089

CD&V wil… 1090

Dat ondernemerschap als een mentaliteit wordt gezien. Creativiteit en durf moet worden aangemoedigd in het 1091

onderwijs, en dit reeds vanaf de basisschool, waarbij (gender)stereotypering wordt vermeden. Ondernemerschap 1092

is meer dan een document. 1093

Dat ondernemers samenwerken met scholen via themalessen, bedrijfsbezoeken, (werk)stages. Het moet de 1094

bedoeling zijn een rolmodel te zijn voor jongeren, hen te inspireren en te doen dromen over een eigen zaak; 1095

Inzetten op de kwaliteit van ondernemen in het algemeen en van ondernemers in het bijzonder. Ondernemers 1096

moeten goed voorbereid worden op het opstarten van een eigen zaak en nadien bijgestaan worden in het goede 1097

beheer van hun zaak. Hier is een belangrijke taak weggelegd voor ondernemersorganisaties en sectoroverleg. Zij 1098

moeten ervoor zorgen dat ondernemers zich gericht kunnen en willen bijscholen en zich steeds kunnen 1099

informeren over nieuwe technieken en technologieën en daarbij de meerwaarde van trajecten voor 1100

studentenondernemers in de verf zetten; 1101

Bestaande maatregelen optimaliseren en bekender maken bij het ondernemerspubliek. De laatste jaren werden 1102

heel wat initiatieven genomen om ondernemers (financieel) te ondersteunen. Door de brede waaier aan 1103

keuzemogelijkheden zijn niet alle maatregelen even gekend en daardoor ook niet altijd even succesvol; 1104

Werk maken van een eenheidsloket voor ondernemers. Deze dienst staat niet alleen in voor het vinden van de 1105

gepaste steunmaatregelen voor elk bedrijf dat een aanvraag doet, maar ook voor marktanalyses, hulp bij export 1106

en hulp bij het opstarten van een filiaal of van een zaak in het buitenland. Het systeem van een eenheidsloket 1107

dient ook te worden gebruikt voor ondernemers in moeilijkheden (bv. in het kader van de aanvraag en de 1108

afhandeling van een faillissementsuitkering); 1109

Privé-initiatieven, zoals het oprichten van (non-profit)coöperatieven of het verstrekken van privéleningen aan 1110

kleinschalige (lokale) projecten, stimuleren. Dit door bv. het bekender maken van de win-winlening, crowd 1111

funding en dergelijke meer; 1112

Via de versoepeling van de werkgeversgroepering werkgevers stimuleren om gezamenlijk personeel in dienst te 1113

nemen. Terwijl één werkgever niet in staat is om een werknemer aan te werven, omdat hij te weinig of te 1114



flexibele uren moet aanbieden, kunnen verschillende werkgevers dat mogelijk wel. Op die manier krijgt de 1115

werknemer werkzekerheid in een passend juridisch kader, terwijl de betrokken werkgevers op een flexibele 1116

manier een arbeidskracht kunnen inzetten 1117

Na de regionalisering van het Participatiefonds, de overheidsmaatregelen ter ondersteuning van de financiering 1118

van KMO’s gebundeld versterken; 1119

Dat voor falende ondernemers een volwaardige tweede kans mogelijk blijft. Er moet ook meer duidelijkheid 1120

geschapen worden omtrent de gevolgen van een faillissement voor de familiale omgeving en omtrent de 1121

faillissementsverzekering. Er moet meer duidelijkheid komen m.b.t. de verschillende bedrijfsvormen; 1122

Speciale en voortdurende aandacht voor het stimuleren van het lokaal ondernemerschap als essentiële en 1123

versterkende factor binnen het gemeenschapsweefsel. 1124

1125

2.3.3.3. De overheid als factor van concurrentiekracht 1126

1127

Budgettaire orthodoxie en een efficiënte overheid moeten de leidraden zijn. Een begroting op orde is de beste 1128

voorbereiding op de kost van de vergrijzing. Investeringen die op termijn renderen moeten evenwel mogelijk blijven. 1129

1130

CD&V wil… 1131

Dat alle overheidsniveaus werk maken van een grondige sanering van hun begrotingen, van structurele 1132

hervormingen en van economische relance. Dit is een pure noodzaak vanuit het perspectief van meer 1133

intergenerationele solidariteit en een rechtvaardige verdeling van de lasten tussen de generaties. Het aanpakken 1134

van het begrotingstekort is de verantwoordelijkheid van iedereen. Zowel de actieve als de niet-actieve bevolking 1135

moet bijdragen. De sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen. Evenwel mag solidariteit niet 1136

overslaan in een systeem waar excelleren of ondernemen ontmoedigd wordt; 1137

Bindende budgettaire afspraken over de inspanning die iedere overheid (federale staat, gemeenschappen, 1138

gewesten, provincies en gemeenten) moet leveren; 1139

Dat de overheid loslaat wat de samenleving zelf kan doen; 1140

Dat de overheid op alle niveaus het goede voorbeeld geeft en met name het geld van de belastingbetaler zuinig 1141

en duurzaam inzet. Daarom willen we dat al onze overheden (gemeente, provincie, Vlaanderen, België en Europa) 1142

beter scoren op de ‘waar voor je geld’-index: minder bureaucratie, meer efficiëntie en meer resultaat per 1143

uitgegeven euro. Een systematische benchmarking met andere landen kan hierbij richtinggevend zijn. 1144

1145

2.3.3.4. Een financiële sector ten dienste van de samenleving 1146

1147

CD&V wil… 1148

Op Europees niveau blijven ijveren voor een slimme regulering van de financiële sector. Een slimme regulering 1149

houdt onder meer in dat we streven naar een vervollediging van de bankenunie, met een gemeenschappelijk 1150

toezicht en een gemeenschappelijk resolutiemechanisme (Europese afwikkelingsautoriteit en Europees 1151

afwikkelingsfonds) voor banken die dreigen failliet te gaan. Daarnaast wil CD&V zorgen voor een Europees 1152

depositogarantiemechanisme. Ook wil CD&V dat de zogenaamde 'schaduwbanksector' onderworpen wordt aan 1153

adequate prudentiële regelgeving en toezicht; 1154

De participaties van de staat in de banken verkopen, op het moment dat de financiële instellingen opnieuw 1155

zelfredzaam zijn en de marktcondities verbeterd zijn. CD&V vindt dat de verschillende regeringen op een cruciaal 1156

moment in de financiële crisis op een correcte wijze hebben gehandeld om de Belgische banken te redden. 1157

Bankieren behoort echter niet tot de kerntaken van de overheid. Bij de beslissingen over het verkopen van 1158



participaties is het wel belangrijk om rekening te houden met de werkgelegenheid, de impact op de economie en 1159

de lokale verankering van de financiële instellingen; 1160

Banken stimuleren om opnieuw geld te lenen aan de reële economie, zodanig dat spaargeld wordt geïnvesteerd 1161

in de economie. Investeringen zouden in de eerste plaats moeten gaan naar lokale KMO’s. Bovendien moet 1162

voorzichtig omgesprongen worden met het spaargeld van de burger. Daarom mogen leningen die met de hulp 1163

van overheidssteun, in de vorm van waarborgen, worden verstrekt, niet gaan naar speculatieve investeringen; 1164

De markt van de bedrijfsobligaties stimuleren als alternatieve manier om spaargeld te investeren in lokale 1165

ondernemingen. Banken spelen hierin een intermediaire rol door te zoeken naar spaarders die bereid zijn meer 1166

risico te nemen door in ondernemingen te beleggen; 1167

Andere financiële instellingen, zoals verzekeraars en pensioenfondsen, aanmoedigen om bij te dragen tot de 1168

reële economie door bijvoorbeeld te investeren in instrumenten als KMO-fondsen. Zo dragen ze bij tot een 1169

verankering van onze lokale economische dynamiek. 1170

1171

2.3.3.5. Europa sociaal-economisch meer slagkracht geven 1172

1173

Als de crisis ons één ding heeft geleerd, is het dat we nood hebben aan een eendrachtig Europa met meer politieke 1174

slagkracht op sociaal-economisch vlak. Te grote onevenwichtigheden tussen de lidstaten wegwerken, duidelijke 1175

economische, financiële en budgettaire regels maken en effectief afdwingen en Europa instrumenten geven om op te 1176

treden wanneer het fout gaat, dat hebben we nodig. Daar wordt volop aan gewerkt, maar CD&V wil nog verder gaan. 1177

1178

CD&V wil… 1179

Een versterkt Europees sociaaleconomisch beleid, aangezien alle lidstaten belang hebben bij goed 1180

functionerende economieën over de hele zone. Om een daadkrachtiger Europees sociaaleconomisch beleid 1181

mogelijk te maken, moet verder gewerkt worden aan het versterken van de Economische en Monetaire Unie, 1182

gebaseerd op vier pijlers: bankenunie, begrotingsunie, economische unie, politieke unie; 1183

Sociale indicatoren opnemen in de Europese benadering van macro-economische onevenwichtigheden. 1184

Bovendien is er nood aan een symmetrische interpretatie van de macro-economische onevenwichtigheden: niet 1185

alleen lidstaten in problemen moeten zich aanpassen. Lidstaten met een betere economische positie moeten hun 1186

beleidsruimte gebruiken. Dit vergemakkelijkt en versnelt het herstelproces, wat in het belang is van alle lidstaten; 1187

Ten laatste tegen het tijdstip waarop het Europees bankentoezicht actief wordt, de voorwaarden bepalen 1188

waaronder het Europees noodfonds (ESM) rechtstreeks banken kan herkapitaliseren en zo de vicieuze cirkel 1189

tussen bankmoeilijkheden en overheidsfinanciën doorbreken; 1190

De Europese structuur- en cohesiefondsen flexibel aanwenden om landen die zwaar getroffen worden door een 1191

crisis extra te ondersteunen, bv. door het deel dat deze landen zelf moeten mede financieren te verlagen; 1192

Eigen middelen voor de Europese Unie, bv. via inkomsten uit een financiële transactietaks of een CO2-taks, zodat 1193

de bijdragen van de nationale lidstaten evenredig kunnen worden verlaagd; 1194

De mogelijkheid om EU-obligaties in te voeren in de Eurozone verder onderzoeken; 1195

Inzetten op de verdere uitbouw van een Europese Onderzoeksruimte met een interne markt voor onderzoek, het 1196

poolen van expertise en middelen en de uitbouw van sterke Centres of Excellence, een betere coördinatie van 1197

onderzoeksactiviteiten en beleid, etc. om zo de Europese Unie in haar geheel opnieuw bij de top onder de 1198

innovatieve regio's te brengen; 1199

Meer Europese coördinatie inzake belastingen en het aanpakken van vormen van belastingfraude en schadelijke 1200

belastingconcurrentie. 1201



Hoofdstuk 3. Mobiliteit & Wonen 1202

1203

Demografische voorspellingen wijzen op een forse toename van het aantal Vlamingen en Brusselaars. Samen met 1204

een verdere gezinsverdunning zal dit voor verdere druk op de woningmarkt zorgen. Voor een volk dat gekend is om de 1205

baksteen in haar maag, wordt dit een harde dobber als er niet voldoende op geanticipeerd wordt. De open ruimte in 1206

het land verder volbouwen ten koste van andere bestemmingen is niet de zaligmakende oplossing. En het zou het 1207

mobiliteitsprobleem in Vlaanderen nog doen vergroten. Het is niet toevallig dat gebouwen en transport de twee 1208

maatschappelijke sectoren zijn waar we nog de grootste weg af te leggen hebben om energiezuiniger te worden en 1209

minder CO2 uit te stoten. 1210

1211

Een belangrijk stuk van de uitweg zit in een gedragsverandering waar we allemaal beter van worden. Zoals in bv. 1212

het afvalbeleid is gelukt, zijn het normen en financiële instrumenten die voor een definitieve omslag in gedrag zorgen. 1213

De verzadiging van onze wegen tegengaan door slim rekeningrijden zal winsten opleveren inzake doorstroming en 1214

tijdsverlies. Overheidssteun in het woonbeleid moet meer gericht worden op het compacte, energiezuinige woontype 1215

van de toekomst. Collectieve oplossingen zullen nog meer als een evenwaardig alternatief voor de individuele 1216

oplossingen ingeburgerd moeten raken, qua perceptie, comfort en prijs. Bij mobiliteit spreken we dan in de eerste 1217

plaats van openbaar vervoer, bij wonen van een sterker stedelijk verhaal. 1218

1219

3.1. Mobiliteit 1220

1221


1223

Bij ongewijzigd beleid zal het personenvervoer in België tegen 2030 met 30% stijgen tegenover 2005, het 1224

vrachtvervoer met liefst 60%. De gemiddelde snelheid zou dalen met 31% tijdens de spits en met 17% tijdens de 1225

daluren. Zonder maatregelen dreigt het wegverkeer tot stilstand te komen; 1226

Vlaanderen en Brussel moeten op een efficiënte manier bereikbaar blijven. Vlaanderen verder uitbouwen als 1227

logistieke groeipool is één van de belangrijkste sleutels voor onze economische toekomst. Brussel is een 1228

meervoudige hoofdstad en ligt op een verkeersknooppunt; 1229

Twee op de drie verplaatsingen van de Vlaming gebeurt met de auto. Zelfs voor korte ritjes kiest de helft de 1230

wagen. Het aantal bedrijfswagens, ingezet als extralegaal loonvoordeel, neemt verder toe en trekt de individuele 1231

mobiliteitskeuzes scheef. Zeker in stedelijke omgeving is er nog veel verschuiving mogelijk van autogebruik naar 1232

de fiets. Ook bij de Brusselaars gebeurt nog 1 op 3 van de verplaatsingen per auto, en amper 4% per fiets; 1233

Vooral in de Vlaamse Ruit dreigt het wegverkeer compleet vast te lopen als er geen gedragswijziging gebeurt, 1234

maar ook als we er niet in slagen bepaalde infrastructuurwerken te realiseren. Procedures voor belangrijke 1235

maatschappelijke investeringsprojecten moeten sneller afgewikkeld raken. In het versnipperde Vlaanderen is een 1236

sterke afstemming tussen ruimtelijke ordening, vergunningen- en mobiliteitsbeleid essentieel om de uitdagingen 1237

het hoofd te bieden. Ook binnenvaart en goederenspoor moeten een grotere rol krijgen in het logistieke verhaal; 1238

Ons land blijft qua verkeersdoden ver boven het Europese gemiddelde uitsteken. Elke week sterven meer dan 15 1239

mensen op onze wegen, meer dan 100 slachtoffers raken zwaargewond. Naast de directe slachtoffers zijn er veel 1240

familieleden en vrienden die moeten leren leven met een groot verlies of een sterk zorgbehoevend persoon. Bij 1241

minstens een op vier fatale ongevallen heeft de bestuurder alcohol gedronken. Overdreven of onaangepaste 1242

snelheid is een doorslaggevende factor in 30% van alle dodelijke ongevallen; 1243



Er zijn extra inspanningen nodig om de emissies van broeikasgassen en schadelijke stoffen zoals fijn stof verder te 1244

verlagen. Vanuit Europese hoek worden we daartoe trouwens verplicht. Nieuwe brandstoftechnologie breekt 1245

moeilijk door. De verkeersleefbaarheid van woonwijken en centra is een maatschappelijke bezorgdheid met 1246

steeds een toenemend belang; 1247

Doordat er zoveel verschillende actoren actief zijn in en rond onze hoofdstad blijven de noodzakelijke 1248

mobiliteitsoplossingen voor Brussel en de Vlaamse Rand uit. Dit zorgt ervoor dat deze regio meer en meer verstikt 1249

raakt in files. De negatieve gevolgen voor de economische ontwikkeling en de levenskwaliteit van de burgers zijn 1250

voor de hand liggend; 1251

Mobiliteit stopt niet aan de landsgrenzen. Door zijn centrale ligging heeft ons land alle belang bij een goede 1252

doorstroming van mobiliteit en transport in Europa. De transportsector is goed voor ongeveer 7% van het 1253

Europese BBP. 1254

1255


1257

Het was CD&V die in 2001 op het congres in Kortrijk het STOP-principe introduceerde. Het STOP-principe is 1258

ondertussen een van de pijlers van het Vlaamse en Brusselse mobiliteitsbeleid geworden. Het stelt een rangorde 1259

in het verplaatsingsgedrag voor: eerst Stappen en Trappen, dan Openbaar vervoer en tenslotte Persoonlijk 1260

gemotoriseerd vervoer. Het STOP-principe moet ook de komende jaren aangehouden worden als beleidsprincipe, 1261

bij ingrepen in infrastructuur en bij gedragsturende maatregelen. Het is de basis voor de nieuwe antwoorden die 1262

we nu formuleren op de uitdagingen inzake mobiliteit. We bundelen onze nieuwe antwoorden als “DRIVE”: 1263

Duurzaam, Respectvol, Intelligent, Veilig, Evenwichtig. 1264

1265


3.1.3.1. Duurzame mobiliteit 1267

1268

Strengere normen, gedragsturing via financiële prikkels, duidelijke beleidskeuzes en gebruik van nieuwe 1269

technologie zijn noodzakelijke maatregelen zowel om ons te kunnen blijven verplaatsen als om de kwaliteit van onze 1270

leefomgeving te vrijwaren. Op het moment dat we kiezen voor een verplaatsing en een vervoerswijze moeten files en 1271

vervuiling sterker doorwegen op onze beslissing. Voor verschillende verplaatsingen is de auto het flexibele en 1272

comfortabele vervoersmiddel bij uitstek. We willen de auto dus niet stigmatiseren. Wel streven we naar een 1273

Rationeel AutoGebruik (RAG). 1274

1275

CD&V wil… 1276

Een doordachte ruimtelijke ordening en huisvesting. Daar begint immers duurzame mobiliteit. Nabijheid is de 1277

beste mobiliteit: 1278

o Een op mobiliteit gericht lokalisatiebeleid: nieuwe handelsvestigingen, gemeenschapsvoorzieningen en 1279

bedrijven die veel personenvervoer veroorzaken, komen bij belangrijke knooppunten van het openbaar 1280

vervoer te liggen. Vestigingen met veel goederenvervoer komen bij spoorwegen en kanalen of bij grote 1281

intermodale knooppunten (overslagpunten voor containers e.d.); 1282

o De verbinding tussen bestaande gemeenschapsvoorzieningen en centra verzekeren door trage wegen en 1283

goede verbindingen van het openbaar vervoer; 1284

o De meeneembaarheid van registratierechten uitbreiden zodat de drempel verlaagt om te verhuizen in 1285

functie van de werkplek; 1286



Na de invoering van de kilometerheffing voor vrachtwagens in 2016, komen tot een geleidelijke invoering van 1287

rekeningrijden voor personenwagens, in plaats van de belasting op de inverkeerstelling (BIV) en de jaarlijkse 1288

verkeersbelasting en ev. een deel van de brandstofaccijnzen (het surplus bovenop het Europese minimum). 1289

Tijdstip, plaats, milieuprestaties van het voertuig en beschikbare alternatieven bepalen het tarief. Vooral rijden in 1290

files wordt afgeraden. Slim rekeningrijden wordt dan een belangrijk instrument om verkeer te spreiden en het 1291

aantal verliesuren op onze wegen te verlagen en heeft een positief effect op onze luchtkwaliteit. Het invoeren 1292

van rekeningrijden moet echter wel hand in hand gaan met het uitbouwen van duurzame alternatieven. De 1293

sociale impact van het rekeningrijden voor personenwagens wordt nauwgezet onderzocht en geremedieerd. 1294

Eventuele ongewilde effecten van sluipverkeer moeten maximaal worden vermeden; 1295

Multimodaliteit, een betere verwevenheid van duurzame verplaatsingswijzen, als het alternatief voor het 1296

dominante gebruik van de wagen voor het woon-werkverkeer en voor dienstverplaatsingen naar voren schuiven. 1297

Het mobiliteitsbudget is een veelbelovend alternatief, dat concreet invulling geeft aan de meer duurzame keuze 1298

voor multimodaliteit. De bedrijfswagen is dan slechts één optie in een totaalpakket van verschillende 1299

verplaatsingswijzen dat een werkgever aanbiedt. Regels inzake arbeidsrecht, fiscaliteit en sociale zekerheid 1300

moeten geharmoniseerd worden om het mobiliteitsbudget te doen slagen; 1301

Conform studies van de OESO en aanbevelingen van de Europese Commissie bouwen we het fiscaal voordelige 1302

regime voor bedrijfswagens stilaan af. Een verdere verzadiging van wegennet en parkings is immers anders het 1303

onvermijdelijke gevolg. Er moet ingezet worden op de alternatieven zoals collectief vervoer, fietsen 1304

carpoolvergoedingen, deelwagens, carpoolwagens, elektrische fietsen in lease, vouchers voor taxi’s en 1305

huurwagens op vakantie; 1306

Streven naar een maximaal draagvlak binnen het sociaal overleg voor flexibele arbeidsvormen zoals telewerken, 1307

de vierdaagse werkweek zonder arbeidsduurvermindering en glijdende arbeidstijden. In satellietkantoren nabij 1308

stations en grote bushaltes kan tijdens de spitsuren gewerkt worden vooraleer op daluren naar de eigenlijke 1309

werkplek getrokken wordt. Woon-werkverplaatsingen worden daardoor meer gespreid in de tijd; 1310

Dat bedrijfsvervoerplannen veralgemeend worden. Gerichte ondersteuning door mobiliteitsadviseurs en het 1311

Pendelfonds overtuigen bedrijven van het nut van een mobiliteitsplan voor duurzaam woon-werkverkeer. Indien 1312

dat niet voldoende effect ressorteert, volgt een verplichte invoering van bedrijfsvervoerplannen voor grote 1313

bedrijven in drukke gebieden. Ook aan schoolvervoerplannen wordt ruimer deelgenomen. Het doel is 1314

bewustwording bij ouders, leerkrachten en kinderen, en het sturen van maatschappelijk gewenste en gezonde 1315

keuzes in het woon-schoolverkeer; 1316

Voor het (doorrijdend) vrachtvervoer vervoersplannen/routes voorzien met duidelijke knooppunten om zo ons 1317

secundaire netwerk niet te overbelasten met GPS-gestuurd sluipverkeer; 1318

Milieuvriendelijke nieuwe motortechnologieën promoten via de fiscaliteit. Aardgas-, elektrische en 1319

waterstofvoertuigen krijgen een duidelijke en voordelige fiscaliteit tegenover de conventionele brandstoffen. Ze 1320

worden ondersteund door de overheid o.a. door er zelf gebruik van te maken, en door de aanleg van elektrische 1321

laadpalen en aardgastankstations. De uitrol starten we waar het rendement het hoogst is; 1322

Het effect van luchtvaart op het leefmilieu niet uit het oog verliezen. Er moet een grotere fiscale solidariteit 1323

uitgebouwd worden tussen de vervoersmodi in een Europees kader. Het kan niet dat er, in tegenstelling tot bij 1324

andere brandstoffen, geen accijnzen worden geheven op kerosine; 1325

Een grote doorbraak realiseren voor een duurzame mobiliteit in Brussel, de Vlaamse Rand en de GEN-zone. 1326



3.1.3.2. Respectvolle mobiliteit 1327

1328

Mobiliteit is een basisrecht. Iedere Vlaming, van jong tot oud, van arm tot rijk, moet zich op een betaalbare en 1329

kwaliteitsvolle manier kunnen verplaatsen. Zo kan hij of zij volwaardig blijven deelnemen aan het maatschappelijk 1330

leven. We pleiten voor respect van de overheid ten opzichte van de weggebruikers, en voor respect van de 1331

weggebruikers ten opzichte van elkaar. Waar mensen samen iets doen, staan ze sterker; bv. fietspooling of 1332

voetgangersrijen voor scholen, carpooling voor woon-werkverkeer of voor verenigingen, of buurtbediening en samen 1333

afspreken om de boodschappen af te halen. 1334

1335

A. Respect voor de Stapper 1336

1337

Stappen is de basismodule van mobiliteit, voor alle leeftijden, van kinderwagen tot rollator. Toegankelijke 1338

infrastructuur voor iedereen is een continu aandachtspunt. Essentieel zijn obstakelvrije voetpaden met omzichtig 1339

gebruik van kasseien of klinkers, voldoende rustbanken en publieke toiletten, duidelijke wegaanduidingen met 1340

eventueel de wandelafstand, lage drempels en overrijdbare boordstenen, veilige oversteekplaatsen, aangepaste 1341

verkeerslichten, enz. Lokale netwerken van trage wegen moeten worden geherwaardeerd. 1342

1343

B. Respect voor de Trapper 1344

1345

Zeker in stedelijk gebied is de fiets ontegensprekelijk het snelste en meest flexibele vervoermiddel, een troef die 1346

verder uitgespeeld moet worden. 1347

1348

CD&V wil… 1349

Verder investeren in en onderhouden van een kwaliteitsvolle fietsinfrastructuur, die aansluit op een functioneel 1350

fietsroutenetwerk van fietssnelwegen en fietsroutes. Dit betreft o.m. stallingen, intermodaliteit, fietsdelen; 1351

Fietsstraten mogelijk maken waar voorrang wordt verleend aan fietsers; 1352

De opwaardering van bestaande en de invoering van nieuwe trage wegen; 1353

De fietsvergoeding veralgemenen en een vergoeding voor zakelijke fietskilometers in het leven roepen. De 1354

elektrische fiets is een opkomend en aantrekkelijk alternatief voor woon-werkverkeer; 1355

Fietsen als vervoermiddel voor woon-werkverkeer stimuleren door de werkgevers nog meer aan te moedigen om 1356

ook sanitaire voorzieningen te voorzien (bv. douches) waarvan men kan gebruik maken; 1357

Het aantal fietspunten en bewaakte fietsstallingen in NMBS-stations uitbreiden en fietsverhuur stimuleren; 1358

Werken aan de bekendheid en voordelen van fietskoeriers voor stedelijke distributie. 1359

1360

C. Respect voor de gebruikers van het Openbaar en collectief vervoer 1361

1362

Het openbaar en collectief vervoer moet twee grote maatschappelijke noden helpen lenigen: massaverplaatsingen 1363

en het recht op mobiliteit. De organisatie van het openbaar en collectief vervoer moet vertrekken vanuit de reiziger. 1364

Het openbaar vervoer moet kwaliteitsvol, kostenefficiënt, stipt en betrouwbaar zijn. Het vraagt bijzonder respect voor 1365

de noden van de verschillende leeftijdsgroepen en minder mobiele mensen. 1366

1367

CD&V wil… 1368

Dat haltes van het openbaar vervoer mobiliteitsknooppunten worden met vlotte overstapmogelijkheden. 1369

Ketenmobiliteit streeft naar een naadloze doorstroming van deur tot deur, ondanks gebruik van verschillende 1370



vervoersmodi. De verschillende vormen van openbaar vervoer zijn op elkaar afgestemd zodat overstappen vlot en 1371

logisch verloopt. De capaciteit ervan moet aangepast worden aan de reële behoefte. We willen een volledige 1372

tarief- en ticketintegratie. Bijzondere aandacht moet gaan naar het voor- en natraject, o.a. door voldoende 1373

fietsstallingen en parkeergelegenheid; 1374

Naast de afstemming van de verschillende vervoersmodi ook werk maken van een verzorgde uitstraling en een 1375

kwaliteitsvolle omgeving van de mobiliteitsknooppunten; 1376

Langs de grote verkeersassen snelle buslijnen realiseren die dorpskernen, treinstations en industrieterreinen van 1377

ochtend tot avond met de stedelijke centra verbinden; 1378

Dat De Lijn het ‘gratis beleid’ verlaat en door een eerlijk tarievenbeleid extra middelen verwerft die ingeschakeld 1379

worden om het aanbod in de streek, in de steden en tijdens de avonduren te versterken; 1380

De toegankelijkheid van voertuigen en veilige haltes van De Lijn, MIVB en NMBS en de bereikbaarheid ervan 1381

prioriteit geven. De voertuigen dienen uitgerust te worden voor de meest gebruikte hulpmiddelen voor personen 1382

met een beperking en ouderen. Er zijn voldoende plaatsen voorzien op de rijtuigen. Het openbaar vervoer is voor 1383

vele ouderen en minder mobielen dé link met de buitenwereld. Voor personen met een mobiele beperking die 1384

geen gebruik kunnen maken van het openbaar halte-tot-haltevervoer investeren we verder in aangepast en 1385

betaalbaar deur-tot-deurvervoer. Een centraal aanspreekpunt behandelt deze vervoersvragen en organiseert het 1386

vervoer; 1387

Heel wat mensen, zoals ouderen en jongeren, zijn voor hun mobiliteit uitsluitend aangewezen op het openbaar 1388

vervoer. NMBS, MIVB en De Lijn moeten concrete maatregelen nemen om voor deze mensen maximale mobiliteit 1389

te garanderen. 1390

De veiligheid van kwetsbare reizigers garanderen en het onveiligheidsgevoel verminderen. Dit kan met een 1391

systeem bij De Lijn en MIVB dat het mogelijk maakt om reizigers die alleen reizen tussen twee haltes te laten 1392

uitstappen tijdens de daluren; 1393

Bij de verdere organisatie van ons spoornetwerk de piste ‘Brussel als enige ankerpunt’ loslaten en werk maken 1394

van een betere intraprovinciale, interprovinciale en grensoverschrijdende ontsluiting; 1395

Meer inzetten op de creatie van gratis parkeerplaatsen aan stations; 1396

Woonzorgcentra, ziekenhuizen, serviceflats en andere collectieve voorzieningen (bv. bibliotheken) inplanten 1397

volgens het STOP-principe. We zetten in op goede verbindingen van het openbaar vervoer met bestaande 1398

gemeenschapsvoorzieningen. De levenskwaliteit van ouderen wordt in sterke mate bepaald door de 1399

mogelijkheden om een actief leven te (blijven) leiden; 1400

Inzetten op privécollectieve systemen zoals gesubsidieerde collectieve taxi’s en shuttlediensten met 1401

pendelbussen. Die kunnen in dunner bevolkte regio’s en op minder drukke momenten (bv. ’s nachts) de rol van 1402

het openbaar vervoer overnemen. 1403

1404

D. Respect voor het Persoonlijk gemotoriseerd vervoer 1405

1406

CD&V wil… 1407

De inkomsten van de kilometerheffing voor vrachtwagens gebruiken voor een beter openbaar vervoer en voor 1408

een verbetering van de kwaliteit van de wegen: onderhoud, infrastructuurverbeteringen, duurzame 1409

alternatieven en dynamisch verkeersmanagement. Ook buitenlandse bestuurders zullen voortaan dus mee 1410

betalen voor het onderhoud van onze wegen; 1411

De inkomsten van het rekeningrijden voor personenauto’s gebruiken voor een verschuiving van fiscaliteit van 1412

autobezit naar autogebruik. Het op gebruik gebaseerde rekeningrijden komt in de plaats van de op bezit 1413

gebaseerde jaarlijkse verkeersbelasting en Belasting op de Inverkeerstelling; 1414



De inkomsten verder inzetten voor de uitbouw van het openbaar vervoer. Het rekeningrijden kan immers alleen 1415

een sociaal gedragen maatregel zijn indien er voldoende alternatieven zijn. Het is absoluut noodzakelijk dat bij de 1416

invoering van het rekeningrijden is voorzien in kwaliteitsvol en verspreid openbaar vervoer; 1417

Autodelen en carpoolen aanmoedigen. Auto’s die het merendeel van de tijd stilstaan, kunnen veel efficiënter 1418

gezamenlijk benut worden. Bovendien spaart het parkeerplaatsen uit; 1419

Respect voor de motor. We denken aan maatregelen zoals aangepaste weginfrastructuur (bv. vangrails, 1420

wegmarkeringen, motorparkings); 1421

Aangepaste parkeervoorzieningen en een netwerk van laadpalen voorzien voor de (elektrische) scooter. 1422

1423

E. Respect voor elkaar 1424

1425

CD&V wil… 1426

Hoffelijkheid in het verkeer. Daarvoor moeten alle mensen in het verkeer hun verantwoordelijkheid opnemen; 1427

Blijvende bewustmaking in beide richtingen ten aanzien van de kwetsbare weggebruikers: voetgangers, fietsers 1428

maar ook de motorrijders; 1429

Verkeersagressie aandachtig opvolgen, streng veroordelen en bestraffen; 1430

Het respect voor het openbaar vervoer verbeteren door een betere veiligheid in stations, haltes en op de 1431

voertuigen. Dit vereist ook een strenge aanpak van agressie t.o.v. personeel. 1432

1433

3.1.3.3. Intelligente mobiliteit 1434

1435

Slimme technologie, intelligente inrichting van de weg, innovatieve logistiek en een betere ongevallenregistratie 1436

dragen bij tot een duurzame en veilige mobiliteit. Enkel op een intelligente manier kunnen we onze troeven als 1437

‘logistieke regio’ uitspelen. 1438

1439

CD&V wil… 1440

Inzet van slimme technologie 1441

Gericht investeren in slimme mobiliteitstechnieken voor betere doorstroming, zoals directe communicatie 1442

(digitale borden e.d.) die bij files alternatieven aanmoedigen, of mobiele filedetectie- en beveiligingssystemen bij 1443

werven van grote wegenwerken. Via Dynamisch VerkeersManagement (DVM) stuurt de wegbeheerder het 1444

verkeer in functie van het tijdstip en de omstandigheden. Ook voor het openbaar vervoer kan slimme techniek 1445

zijn nut hebben (bv. beïnvloeding van verkeerslichten); 1446

De installatie van moderne, veiligheidsbevorderende technologie in nieuwe wagens stimuleren: Intelligente 1447

Snelheidsassistentie (ISA), automatisch afstandhouden, etc.; 1448

Inzake handhaving de efficiëntie van politie-inzet (en dus de pakkans) opdrijven door meer technische 1449

hulpmiddelen: speekselanalyse, snuffeltoestellen, trajectcontroles, vrachtwagensluizen; 1450

Een ruimere toepassing van het alcoholslot. Het uiteindelijke doel is een Europese verplichting in alle voertuigen. 1451

Standaardisatie houdt de kostprijs laag; 1452

Gebruikmaken van de reeds geplande invoering van het elektronische rijbewijs. Op termijn moet een digitale 1453

integratie met de e-ID mogelijk zijn. Die smart card zou o.m. kunnen dienen voor het starten van de wagen of 1454

gebruikt kunnen worden om de wagen te blokkeren indien de verzekering niet in orde is of een rijverbod werd 1455

opgelegd. 1456



Intelligente inrichting van de weg 1457

Een goede leesbaarheid van de weg. Dat zorgt voor een betere doorstroming en veiligheid: minder 1458

verkeersborden, homogene en geloofwaardige snelheidslimieten, intelligente inrichting van kruispunten, o.a. 1459

door een slimme herziening van de wegcode, zodat deze geen exponentiële groei aan verkeersborden 1460

veroorzaakt. Om dit te bereiken is o.m. continu overleg nodig tussen de verschillende gemeenten en politiezones; 1461

Meer ‘vergevingsgezindheid van de weg’. Dat beperkt de gevolgen van een verkeersongeval (bv. kreukelpalen, 1462

vangplanken onder vangrails voor motorrijders); 1463

“Zien en gezien worden” voor voetgangers en fietsers stimuleren: een eigen plaats en voldoende afscheiding met 1464

de rijbaan, oversteekplaatsen extra verlicht, veilige fietssnelwegen met zo min mogelijk gelijkgrondse kruisingen, 1465

vermijden van stilstaan naast zware voertuigen aan een kruispunt; 1466

Missing links wegwerken en de wegen goed onderhouden. We werken verder aan de optimalisatie van de 1467

procedures voor belangrijke maatschappelijke investeringsprojecten. 1468

1469

Slimme & duurzame logistiek 1470

Meer gebruik maken van logistieke consulenten die goederenstromen optimaliseren tussen de weg, het spoor en 1471

het water, en zoeken naar hogere beladingsgraden en betere spreiding in de tijd; 1472

Het goederenvervoer via water promoten door de overslagmogelijkheden met spoor en weg op te waarderen. 1473

Bestaande initiatieven moeten samen met de sector voortgezet worden zodat binnenvaart een echt economisch 1474

alternatief is voor vervoerders. Bijzondere aandacht gaat naar de rendabiliteit van kleinere schepen; 1475

Het goederenvervoer via het spoor bevorderen door het wegwerken van missing links, waarbij de gewesten de 1476

mogelijkheid krijgen om strategische investeringsprojecten te (pre)financieren. Via ondersteunende ICT moeten 1477

de flexibiliteit, de betrouwbaarheid en de commerciële snelheid worden opgedreven. Verspreid vervoer, waarbij 1478

spoorwagens van verschillende bedrijven gebundeld worden, moet meer gestimuleerd worden; 1479

De verdere (her)opbouw van grensoverschrijdende (spoor)infrastructuur voor goederen en personen om 1480

economie en arbeidsmarkt in grensregio’s alle kansen te geven; 1481

Logistieke ketens met minimale milieu-impact en hoge eco-efficiëntie (bv. gezamenlijke 1482

buurtleveringsinitiatieven, gemeenschappelijke afhaalpunten voor online bestellingen) uitbouwen; 1483

De afwikkeling van de laatste kilometers in stedelijke omgeving verduurzamen: fietskoeriersdiensten, stille laad- 1484

en losactiviteiten, bundeling van stromen, gebruik van waterwegen en milieuvriendelijke voertuigen; 1485

Gezien het belang van Vlaanderen en Brussel als logistieke draaischijf, de internationale concurrentiepositie van 1486

de transportsector niet uit het oog verliezen; 1487

De uitbouw van een het trans-Europees vervoersnetwerk (TEN-V) ondersteunen. Dat TEN-V wil personen en 1488

goederen de nodige mobiliteit garanderen en de gebruikers een hoogwaardige infrastructuur bieden. Het wil een 1489

beroep doen op alle vervoerswijzen (wegen, spoorwegen en waterwegen) en daarbij een optimale benutting van 1490

de bestaande capaciteit mogelijk maken. Het finale doel is om de bestaande wirwar van Europese wegen, 1491

spoorwegen, luchthavens en kanalen om te vormen tot één geïntegreerd vervoersnetwerk. 1492



3.1.3.4. Veilige mobiliteit 1493

1494

Verkeersveiligheid is een prioriteit op alle beleidsniveaus. Iedereen die zich op de weg begeeft, moet daarvan 1495

doordrongen zijn. De ambitie is: ‘Go for zero’, nul verkeersslachtoffers. De tussentijdse doelstelling is een daling met 1496

50% van het aantal dodelijke slachtoffers en ernstig gewonden in 2020 tegenover 2010. 1497

1498

De nieuwe bevoegdheidsverdeling na de 6de

staatshervorming zorgt voor meer homogene en coherente 1499

bevoegdheidspakketten voor de gewesten: zowel normering, toezicht als handhaving zullen ze kunnen aansturen. De 1500

overdracht inzake rijopleiding, rijscholen en examencentra biedt Vlaanderen de mogelijkheid om de pijler ‘opleiding 1501

en educatie’ op een integrale manier gestalte te geven. 1502

1503

CD&V wil… 1504

Verkeersovertredingen snel en efficiënt bestraft zien. Voor CD&V is het rijbewijs met punten een sterke manier 1505

om elke bestuurder te responsabiliseren op zijn verkeersgedrag en om hardleerse veelplegers snel te 1506

identificeren en te ontmoedigen. In het digitale tijdperk moet dit eindelijk in praktijk worden gebracht. Het 1507

rijbewijs met punten moet een systeem worden waarbij strafpunten kunnen vervallen bij goed gedrag, en 1508

verdubbelen bij herhaling; 1509

Een Kick ASS-plan uitrollen dat drie categorieën probleembestuurders viseert: Alcoholrecidivisten, 1510

Snelheidsduivels en Strafontlopers. Als ultieme stok achter de deur moet bij deze drie types recidivisten de 1511

verbeurdverklaring – het afnemen van het voertuig – toegepast worden; 1512

Buitenlandse bestuurders hun straf niet laten ontlopen. Het bilateraal verdrag dat met Frankrijk over de 1513

gegevensuitwisseling werd gesloten, krijgt uitbreiding naar alle Europese landen. Registreer de 1514

nummerplaatgegevens van EU-burgers op het moment dat ze zich inschrijven bij de gemeente. Buitenlanders die 1515

hun boete niet hebben betaald, moeten in een databank worden opgenomen om bij terugkeer op Belgisch 1516

grondgebied de boetes te kunnen innen; 1517

Een rijopleiding in stappen. Beginnende automobilisten doen rijervaring op in verschillende fasen in functie van 1518

hun vaardigheden. Per fase zijn er randvoorwaarden om het risico op ongevallen te beperken. We pleiten voor 1519

een voorlopig rijbewijs van minimaal één jaar. Een stagerapport wordt gehanteerd om het aantal afgelegde 1520

kilometers en gereden uren (in diverse wisselende omstandigheden) bij te houden. Naast het verwerven van de 1521

basisvaardigheden (o.m. kennis van de verkeersregels en het besturen van het voertuig) moeten ook de juiste 1522

attitudes en sociaal verkeersgedrag van tel zijn. Voor de begeleiders voorzien we opfrissingscursussen. We willen 1523

terug naar een systeem met één of twee vaste begeleiders. Bij het op punt zetten van het nieuwe systeem, 1524

worden bijkomende kosten zoveel als mogelijk vermeden; 1525

Mensen stimuleren tot het testen van hun rijvaardigheid (bv. slipcursus); 1526

De objectieve en subjectieve pakkans omhoog jagen: 1527

o Controles moeten vooral gericht zijn op risicoplaatsen, risicogroepen en risicogedragingen; 1528

o Ook aselecte controles op minder voor de hand liggende plaatsen en tijdstippen blijven belangrijk; 1529

o De alcoholcontroles worden beter gespreid over het jaar. Niet enkel tijdens het eindejaar of in de zomer 1530

is het feest als BOB rijdt, maar 365 dagen lang; 1531

Een “STOP”-weekendongevallen-actieplan uitrollen dat meer mogelijkheden biedt tot veilig uitgaan: liefst in de 1532

eigen buurt, andere uitgaansplekken bereikbaar maken met het openbaar vervoer of met de taxi en 1533

verantwoordelijke chauffeurs met de wagen motiveren. Veilig uitgaan in eigen buurt hangt samen met het geven 1534

van kansen aan lokale ontmoetingsplaatsen en verenigingen, zonder al te veel ingewikkelde rompslomp. 1535



Initiatieven als fuifbussen, festivalbussen en collectieve taxi’s kunnen soelaas bieden als alternatief voor 1536

lijnbussen; 1537

Het veilig rijgedrag verder beïnvloeden door kennis van de ingrijpende gevolgen van verkeersongevallen. 1538

Getuigenissen in scholen en bedrijven, waarbij weggebruikers en verkeersslachtoffers elkaar ontmoeten, kunnen 1539

een preventief effect hebben; 1540

Bedrijven ertoe bewegen werkongevallen in het verkeer mee te betrekken in de preventie van arbeidsongevallen. 1541

1542

3.1.3.5. Evenwichtige mobiliteit 1543

1544

Mobiliteit is een recht van iedereen. De vrijheid om zich te kunnen verplaatsen biedt maximale kansen tot 1545

ontplooiing. Maar het verkeer is bij uitstek ook een collectief goed en een zware uitgavenpost voor de samenleving. 1546

Nieuwe financiële instrumenten zijn onvermijdelijk om het toenemend fileleed tegen te gaan en bepaalde 1547

verplaatsingen voorrang te geven op andere. We streven naar een zo transparant en eerlijk mogelijke besteding van 1548

de middelen die aan de samenleving en aan de individuele gebruikers van het verkeer gevraagd worden. 1549

1550

CD&V wil… 1551

Blijven investeren in infrastructuur voor openbaar- en privévervoer. Dit vormt immers de basisvoorwaarde voor 1552

een goede mobiliteit 1553

Boetes gebruiken om verkeersveilig gedrag af te dwingen. Het puntensysteem zorgt voor meer 1554

responsabilisering. De inkomsten van de boetes in het Verkeersveiligheidsfonds moeten worden gebruikt voor 1555

handhaving en voor een betere leesbaarheid van de weg, inbegrepen afstemming tussen buurgemeenten; 1556

Via het rekeningrijden tot een verschuiving in de autofiscaliteit komen: minder gericht op autobezit, meer op 1557

autogebruik. Wie weinig rijdt en files vermijdt, betaalt minder. Intensieve weggebruikers dragen het meest bij tot 1558

het onderhoud van de wegen, ook de buitenlandse chauffeurs; 1559

Dat ook het parkeerbeleid en de parkeertarieven hierop afgestemd worden zodat bv. overlast door zoekverkeer 1560

vermindert. Parkeren op de minst belastende plaatsen moet het goedkoopst blijven. 1561



3.2. Wonen 1562

1563


1565

Tegen het jaar 2030 zullen er ca. 6,6 miljoen Vlamingen zijn, ruim 375.000 meer dan in 2010. Er zullen dan meer 1566

dan 300.000 extra wooneenheden nodig zijn, of gemiddeld 15.000 per jaar. In Brussel is de toename van de 1567

bevolking en woonbehoefte de komende jaren nog sterker. Ook de Vlaamse Rand rond Brussel zal dit voelen. De 1568

bijkomende woongelegenheden dienen er te komen door inspanningen in de verschillende segmenten van de 1569

woningmarkt. Bouw en/of koop van een woning moet mogelijk – en dus betaalbaar – blijven. Het aanbod aan 1570

sociale woningen zal verder omhoog moeten, vooral voor kleine huishoudens. Daarnaast worden we 1571

geconfronteerd met een verschraling van de private huurmarkt. Steeds minder mensen vinden het blijkbaar de 1572

moeite om nog te investeren in woongelegenheden met als doel deze te verhuren op de private markt. Die 1573

evolutie moet absoluut gekeerd worden; 1574

De gemiddelde gezinsgrootte neemt af. Buiten de steden is de vergrijzing het meest uitgesproken en is de vraag 1575

naar kleinere wooneenheden groter dan het aanbod. In de steden zal de vraag naar gezinswoningen meer en 1576

meer het aanbod overschrijden. Het is een positieve evolutie dat jonge gezinnen opnieuw kiezen om hun leven in 1577

de stad op te bouwen, maar dat moet verankerd kunnen worden door sterk in te zetten op aantrekkelijk wonen 1578

in de stad: woningen compact en meer boven elkaar gestapeld, voldoende groen en toegankelijke ruimte er rond, 1579

een aantrekkelijk aanbod voorzieningen in de buurt; 1580

75% van de Vlamingen is eigenaar van hun woning, maar gezinnen met jonge kinderen ervaren de droom van een 1581

eigen huis met tuin als een zware financiële opgave, zeker als er geen steun in de rug is van de (groot)ouders. Ook 1582

voor jonge alleenstaanden is eigendom vaak een onbereikbaar ideaal. Sinds de vastgoed- en bankencrisis worden 1583

hypotheekleningen (terug) veel kritischer behandeld. Ook kredietmaatschappijen voor sociaal woonkrediet raken 1584

moeilijk aan externe funding; 1585

België heeft een relatief oud woningbestand en een slecht isolatiepeil in vergelijking met de buurlanden. Een 1586

hardnekkig deel van de slechte woningen wordt niet gerenoveerd, ondanks alle premies en campagnes. Meer dan 1587

10% van de huishoudens heeft het moeilijk om de woonkosten te betalen. Deze groep zit vooral bij de huurders. 1588

Er is een hoog aandeel huurwoningen van slechte kwaliteit of met een hoog energieverbruik, en de verhuurders 1589

nemen te weinig initiatief voor verbeteringen; 1590

Binnenkort wordt het woon- en huurbeleid integraal een Vlaamse bevoegdheid: het moment voor een grondige 1591

heroriëntatie. Uiterst belangrijke elementen zoals de belastingverminderingen voor de eigen woning (de zgn. 1592

woonbonus) en de private woninghuur worden overgeheveld. Dat moet een krachtig, samenhangend en 1593

toekomstgericht Vlaams woonbeleid mogelijk maken. Maar opgelet: het Nederlandse voorbeeld toont aan dat 1594

forse beleidsingrepen die te weinig rekening houden met de effecten op lange termijn, de woon- en huurmarkt 1595

volledig kunnen ontwrichten; 1596

Bepaalde regio’s in Vlaanderen, zoals de Vlaamse Rand, worden geconfronteerd met een echte vlucht van 1597

jongeren en jonge gezinnen. Doordat het wonen in de eigen gemeente, dikwijls aan de rand van de stad, 1598

onbetaalbaar wordt, zien jongeren zich genoodzaakt uit te wijken. Bepaalde gemeenten verliezen daardoor 1599

diversiteit en sociale cohesie. Bovendien neemt de mobiliteitsproblematiek toe omdat mensen gedwongen 1600

worden om verder van hun werkplaats te gaan wonen. Doordat quasi alle sociale woonmaatregelen gekoppeld 1601

zijn aan inkomensgrenzen, vallen jongeren of jonge gezinnen, die een extra steun nodig hebben om in eigen 1602

streek te kunnen blijven wonen, vaak uit de boot. 1603




1605

Elk gezin, ongeacht de samenstelling ervan, heeft recht op een aangepaste, kwaliteitsvolle woongelegenheid in 1606

een aangename leefomgeving. Dat blijft ons uitgangspunt. Wie niet degelijk kan wonen, kan niet ‘thuiskomen’, 1607

kan geen sociaal leven opbouwen. Woonzekerheid is een basis voor persoonlijke ontplooiing; 1608

Naast klassieke woonformules, bieden ook alternatieve, flexibele woonvormen een oplossing voor het verwerven 1609

van een passende woning; 1610

Versterking is aangewezen bij een aantal stappen op de woonmarkt. De eerste woning van jonge mensen is 1611

meestal in huur. Afhankelijk van de beschikbare middelen volgt al dan niet snel de aankoop van een eigen 1612

woning. Voor de ouder wordende bevolking zijn aangepaste woningen nodig om ook op hogere leeftijd 1613

zelfstandig en kwaliteitsvol te kunnen blijven wonen; 1614

Eigenaarschap moet blijvend ondersteund worden. Het is de vorm van wonen waarin de bewoners zelf het meest 1615

initiatief nemen voor een goed onderhoud en energiezuinigheid. Inspelend op de noden en beschikbare ruimte in 1616

Vlaanderen, moet de woonondersteuning meer en meer gefocust worden op de aankoop van bestaande en 1617

kleinere woningen, en op renovatie en verduurzaming. 1618

Anderzijds is een voldoende kwalitatief huuraanbod nodig. De middelen van het woonbeleid moeten meer 1619

georiënteerd worden op een uitbreiding van het systeem van huursubsidies. Investeerders moeten ertoe 1620

aangezet worden om woningen te bouwen bestemd voor de verhuur. Er moet voor een evenwichtige 1621

huurreglementering gezorgd worden. Instrumenten als sociale verhuurkantoren moeten verder verstrekt worden; 1622

Algemeen beschouwd is het opdrijven van de woningcapaciteit, privé- zowel als bescheiden en sociaal, huur- 1623

zowel als koop-, een prioriteit. Dit is de beste garantie om de prijs en de betaalbaarheid van woningen onder 1624

controle te houden. Indien we niet inzetten op het verhogen van het aanbod in alle segmenten van de 1625

woningmarkt, dan zijn een aantal specifieke maatregelen (bv. de huursubsidies) een maat voor niets; 1626

Aanpassingen om woningen geschikt te maken voor bewoning op hoge leeftijd, ook in geval van fysieke beperking 1627

of chronische ziekte, verder stimuleren. 1628

1629


3.2.3.1. Steun voor eigendomsverwerving 1631

1632

CD&V wil… 1633

De formule van de woonbonus, de fiscale aftrek voor aflossingen van kapitaal en rente van hypothecaire 1634

leningen, na de zesde staatshervorming, herbekijken: 1635

o De woonbonus wordt bevestigd voor bestaande leningen. Het is belangrijk dat de engagementen uit het 1636

verleden voor de bestaande aflossingen voortgezet worden via een evenwaardige steunmaatregel; 1637

o De fiscale steunmaatregelen bij aankoop worden beperkt tot de enige en eigen woning; 1638

o Nieuwe eigendomsverwerving ondersteunen we blijvend. Nieuwbouw, aankoop en renovatie zullen bij 1639

nieuwe hypotheekleningen blijvend ondersteund worden, evenwel met een grotere steun voor aankoop 1640

en renovatie van bestaande woningen. Ook projecten van ‘vervangbouw’ genieten de steun van de 1641

woonbonus; 1642

o Energiezuinigheid wordt opgelegd door randvoorwaarden op het E-peil bij renovatie te koppelen aan de 1643

woonbonus en aan de controle op de effectieve uitvoering van de vereiste voorwaarden; 1644

Ouderen die achterblijven in een te grote woning – soms ook nog eens ver van het stads- of dorpscentrum 1645

verwijderd – aanmoedigen om een kleinere woning of appartement te betrekken. Dit lukt alleen als de nieuwe 1646



woning van alle comfort voorzien is en dichtbij de verschillende voorzieningen ligt en indien de oude woning aan 1647

gunstige fiscale voorwaarden kan ‘ingeruild’ worden voor een nieuwe woning. Dit verhuizen wordt gestimuleerd 1648

door de oudere huiseigenaars verhuurformules aan te bieden die de nood aan bijkomende sociale huurwoningen 1649

lenigen. Sociale woonactoren (bv. sociale verhuurkantoren) kunnen de eigenaars ontlasten van opvolging en 1650

administratie, zonder hun eigendomsrechten aan te tasten; 1651

Meer assistentiewoningen zowel voor verkoop als verhuur; 1652

In dorpskernen van landelijke gemeenten geven we voorrang aan renovatie en invulling van onbebouwde 1653

percelen (inbreiding), o.m. door verkleining van de bouwpercelen; 1654

Dat sociale huisvestingsmaatschappijen volop inzetten op het realiseren van starterswoningen, zowel voor koop 1655

als voor huur, voor gezinnen die niet in aanmerking komen voor een sociale koopwoning, maar ook niet over de 1656

nodige middelen beschikken om een woning op de private markt aan te kopen. Later, wanneer ze een spaarpotje 1657

bijeen hebben, kunnen ze uitkijken naar een grotere woning. Verkochte starterswoning komen dan terug vrij voor 1658

een ander jong gezin via het voorkooprecht van de sociale huisvestingsmaatschappij, tegen gereguleerde prijs; 1659

De middelen die ingezet worden voor de realisatie van sociale woningen en starterswoningen zoveel mogelijk in 1660

de sector houden. Daartoe moet een deel van de meerwaarde bij de verkoop van een sociale koopwoning 1661

terugvloeien naar de sociale huisvestingsmaatschappij; 1662

De procedures voor de financiering van sociale woningen – in koop en in huur – drastisch inkorten en 1663

vereenvoudigen, zowel voor de uitbreiding als voor de renovatie van het bestand. Dat moet ertoe leiden dat het 1664

aanbod aan sociale woningen versneld kan opgedreven worden zodat elke gemeente in Vlaanderen een relevant 1665

sociaal woonaanbod kan aanbieden. Daarenboven moet de overheid sterker inzetten op het bekend maken van 1666

de verschillende mogelijke procedures om op die manier de juiste steun bij de juiste burger te krijgen; 1667

Dat bij de aanbieding van openbare huisvesting de toewijzing niet enkel afhangt van taal of kapitaal, maar ook 1668

van sociale integratiecriteria; 1669

Onderzoeken of Vlaanderen een correctere waarderingsbasis kan gebruiken voor belastingen op onroerend goed 1670

om de transparantie en rechtvaardigheid te verhogen. Woningen met eenzelfde verkoopprijs kennen zeer sterk 1671

uiteenlopende waarden voor het kadastraal inkomen (KI). Dit wijst op een problematische toestand met 1672

betrekking tot de horizontale rechtvaardigheid; 1673

Afstappen van het systeem van ‘klein beschrijf’ (verlaagde registratierechten bij laag KI) en werken met grotere 1674

kortingen op de registratierechten en de onroerende voorheffing. De bestaande abattementen 1675

(voetvrijstellingen) op registratierechten moeten volgens CD&V worden opgetrokken om het effect bij aankoop 1676

van een enige en eigen woning nog te vergroten; 1677

Dezelfde kortingen als bij de abattementen op registratierechten bij de aankoop van de woning jaarlijks via de 1678

onroerende voorheffing als een ‘huiskorting’ toekennen. Alle kortingen kunnen gekoppeld worden aan 1679

duurzaamheidscriteria (bv. energieprestatienormen). Mattheüseffecten moeten we vermijden. Belastinggeld 1680

moet ten goede komen van wie de grootste woonnood heeft. Waar mogelijk werken we met een premiesysteem; 1681

Stads- of gemeentebesturen de instrumenten in handen geven om de opcentiemen op de onroerende 1682

voorheffing tijdelijk te differentiëren per buurt of wijk; 1683

Grondspeculatie aanpakken. Om dit op een grondige manier te kunnen doen, dienen de gerealiseerde 1684

meerwaardes door grondspeculatie in kaart te worden gebracht; 1685

Duurzame wijken realiseren waar zuinig wordt omgesprongen met ruimte, meer plaats is voor publieke ruimte en 1686

gemeenschappelijke ruimte (bv. gemeenschappelijke tuinen), en waar bepaalde voorzieningen worden 1687

gecollectiveerd (bv. parkeerplaatsen). Betrokkenheid van potentiële bewoners bij de realisatie van een wijk is een 1688

belangrijk aspect van sociale cohesie in deze wijk; 1689



In dorpskernen werk maken van een aanpak per bouwblok die de individuele percelen overstijgt. De vervanging 1690

van oude woningen door nieuwe, kleinere woningen en kleinschalige appartementen, is een noodzakelijke 1691

evolutie in het licht van de gezinsverdunning en de vergrijzing. In dorpskernen moet dit op een kwaliteitsvolle 1692

manier gebeuren met respect voor de lokale identiteit zoals dorpseigenheid en erfgoed, en met voldoende 1693

aandacht voor de lokale kleinhandel. Zo kan in oudere woonwijken met hoofdzakelijk alleenstaande woningen 1694

een belangrijke verdichting gerealiseerd worden. Om de ruimtelijke kwaliteit en de sociale dimensie te bewaken 1695

is het aangewezen dat de gemeente het ruimtelijk kader vastlegt en stimulerend en coördinerend optreedt. De 1696

actualisering van de basiswetgeving rond de herziening van oude verkavelingen is hiertoe een dringende 1697

noodzaak; 1698

Naast systemen die werken met inkomensplafonds ook inzetten op de twee andere Vlaamse beleidsinstrumenten 1699

die voorzien zijn in het decreet Grond- en Pandenbeleid, namelijk ‘bescheiden wonen’ en ‘wonen in eigen 1700

streek’. 1701

1702

3.2.3.2. Alternatieve woonvormen 1703

1704

CD&V wil… 1705

Co-housing in al zijn vormen in het burgerlijk, administratief (incl. ruimtelijke ordening), fiscaal en bancair recht 1706

vergemakkelijken. Het element ‘geïntegreerd samenwonen’ maakt dat ook de coöperatie een ideaal instrument is 1707

om woonprojecten te realiseren: collectief bouwen, democratisch aandeelhouderschap, de nadruk op 1708

maatschappelijke meerwaarde, enz. zijn aspecten die volledig kaderen binnen die filosofie; 1709

Intergenerationeel samenwonen, zoals kangoeroewonen, opnemen in nieuwe huisvestingsprojecten en 1710

stadsontwikkelingsplannen. Alternatieven zijn aanleunen inleunwoningen, of (klein)kinderen die de woning 1711

delen met de oude bewoners. De Vlaamse decreetgever nam het begrip 'zorgwoning' op in de Vlaamse Codex 1712

Ruimtelijke Ordening. Gevolg is dat in elke gemeente in elke woning een zorgwoning kan worden ondergebracht, 1713

binnen het bestaande volume. Dit zonder bouwvergunning, met een loutere meldingsplicht, voor zolang er sprake 1714

is van een zorgrelatie tussen de bewoners. Een activering van deze nieuwe woonvorm is noodzakelijk en biedt 1715

enorme kansen; 1716

Dat het eenvoudiger wordt om een bestaande (grote) woning te verbouwen tot twee (kleinere) woningen en 1717

nadien opnieuw naar een eengezinswoning te brengen. Een versoepeling van de regelgeving m.b.t. het opsplitsen 1718

van grote oude woningen en boerderijen als woonerf kan daartoe bijdragen; 1719

Erfpachtformules en community land trust waarbij alleen de woning wordt verkocht en de grond niet, als 1720

alternatief voor een betaalbare eigen woning onderzoeken, zeker in het kader van de sociale woningbouw. Bij 1721

latere verkoop van de woning kan een deel van de meerwaarde naar de grondeigenaar gaan als gedeeltelijke 1722

compensatie voor het gebruik van de grond en/of voor een lagere verkoopprijs voor nieuwe bewoners; 1723

Kerken, kloosters, leegstaande hoeves, scholen en bedrijfsruimtes die niet langer gebruikt worden, omvormen 1724

tot woongelegenheden. Het zijn uitgelezen plaatsen voor nieuwe woonvormen met meer collectieve 1725

voorzieningen (bv. gezamenlijke tuin, speelzaal, energieopwekking). Daarbij is een gedifferentieerd kader 1726

noodzakelijk afhankelijk van de bestemming en de ligging van het betrokken gebouw. 1727

1728

3.2.3.3. Een gezondere huurmarkt 1729

1730

CD&V wil… 1731

Streven naar betaalbare, maar realistische, sociale huurprijzen in functie van het inkomen en van het 1732

wooncomfort. Het is daarbij prioritair dat het beleid van de overheid gericht is op het verhogen van de capaciteit, 1733



zowel voor private als sociale woningen, eerder dan op het gebruik van middelen waarvan de risico’s op 1734

prijsverhoging reëel zijn. We zetten nog sterker in op het realiseren van sociale huurwoningen en breiden de 1735

werking van de sociale verhuurkantoren uit zodat meer private huurwoningen worden verhuurd. Daarbij is het 1736

streefdoel dat huurprijzen niet hoger zouden liggen dan 20% van het gezinsinkomen; 1737

Het systeem van huursubsidies als tussenkomst in de huur van de laagste inkomens koppelen aan strikte 1738

inkomensvoorwaarden en op zo’n manier uitwerken dat de tussenkomst in de huur uiteindelijk niet resulteert in 1739

een verhoging van de huurprijs. Op deze manier wordt het privéaanbod mee ingeschakeld om de sociale 1740

huurmarkt uit te breiden en de achterstand weg te werken. Tegelijkertijd moeten we blijven inzetten op het 1741

bekend maken van bestaande huursubsidies bij het doelpubliek. Het doelpubliek dat er het grootste voordeel bij 1742

heeft, is vaak het minst goed ingelicht; 1743

Aan de huursubsidie kwaliteitsvoorwaarden voor de huurwoning verbinden (energie, sanitair, vochtbeheersing, 1744

enz.), strenger dan de minimale wooneisen. Een puntensysteem kan het bedrag van huursubsidie nog verhogen. 1745

Dit is een belangrijke stimulans voor eigenaars om de huurwoning te renoveren, samen met de REG-premies die 1746

ze ervoor kunnen ontvangen. Huiseigenaars moeten ook beroep kunnen doen op een renovatiepremie voor de 1747

woningen die ze verhuren; 1748

Wijzigingen aan de huurreglementering enkel doorvoeren na overleg met de representatieve organisaties van 1749

huurders en verhuurders; 1750

Leasewoningen realiseren. Jonge gezinnen kunnen de desbetreffende woning eerst huren en ze later aankopen 1751

waarbij een gedeelte van de betaalde huur in mindering wordt gebracht van de koopsom. Buitenlandse projecten 1752

tonen aan dat dit een aantrekkelijke formule kan zijn voor private investeringsmaatschappijen; 1753

Verminderde successierechten voor huurwoningen invoeren op voorwaarde dat ze gedurende ten minste 9 jaar 1754

verder verhuurd worden; 1755

Werk maken van een gezonder evenwicht tussen de rechten en plichten van huurders en verhuurders. Dikwijls 1756

beschikken de – typisch iets oudere – private verhuurders niet over de veerkracht om conflicten als 1757

huurachterstal en huurschade te dragen en de woning blijvend te verbeteren en haken ze af. Innoverende 1758

samenwerkingsovereenkomsten met sociale verhuurkantoren nemen de drempels weg die eigenaars 1759

tegenhouden om te verhuren en bieden de eigenaars de nodige garanties tegen de risico’s van verhuren. 1760

Renovatieovereenkomsten kunnen door de vrederechter gehomologeerd worden. Er moet een procedure bij de 1761

vrederechter mogelijk zijn voor vaststelling van huurschade en voor noodzakelijke herstellingen door de 1762

verhuurder. Huurachterstallen en achterstallen op de hypothecaire lening moeten prioritair betaald worden in de 1763

collectieve schuldbemiddeling. De huurwaarborg moet in alle gevallen op twee maanden huur liggen. Bijzondere 1764

bepalingen in de huurwetgeving ter bescherming van de zorgbehoevende in de zorgwoning dringen zich op; 1765

In de sociale huurmarkt aandacht besteden aan eenoudergezinnen. 1766

1767

3.2.3.4. Woonkwaliteit en energiezuinig wonen 1768

1769

Woonkwaliteit draait rond energie-efficiëntie, basiscomfort qua sanitair en elektriciteit, brandveiligheid en 1770

gezondheidsaspecten als vocht, schimmels en ventilatie. In Vlaanderen worden woningen gebouwd van een hoge 1771

kwaliteit. Maar dat neemt niet weg dat heel wat bestaande woningen last hebben van verkrotting en dat er nog heel 1772

wat werk is om het oudere patrimonium op te waarderen. 1773

1774

Er moet gebouwd worden vanuit een langetermijnperspectief. Een woning bouwen mag niet alleen worden gezien 1775

als een inspanning voor zichzelf, maar moet ook als een inspanning voor toekomstige generaties worden gezien. 1776



Tegelijkertijd moeten mensen gestimuleerd worden, niet alleen om energiezuinig te bouwen, maar ook om hun eigen 1777

woning gedurende latere jaren van de meest energie-efficiënte en waterzuinige technieken te voorzien. 1778

1779

CD&V wil… 1780

Een korting op de registratierechten voor woningen die minstens 15 jaar oud zijn en die als eerste woning 1781

worden aangekocht. Dit op voorwaarde dat er binnen de vijf jaar na aankoop voor minstens 10.000 euro aan 1782

structurele renovatiewerken worden uitgevoerd. Die renovatiewerken moeten de kwaliteit van de woning 1783

merkelijk verbeteren (criteria via puntensysteem en E-peil); 1784

De bestaande verminderingen van het BTW-tarief voor het renoveren en verbeteren van bestaande woningen 1785

afstemmen op duurzaamheidscriteria (bv. passiefwoningen, volledige afkoppeling en eigen gebruik van 1786

regenwater...); 1787

Een verstrengde aanpak van leegstand en verkrotting zodat de desbetreffende woningen zo vlug als mogelijk 1788

weer als volwaardige woongelegenheden kunnen aangeboden worden. Het moet mogelijk zijn om leegstaande en 1789

verkrotte woningen te onteigenen. Zo ook dient er aandacht te worden besteed aan het bestrijden van leegstand 1790

boven winkels. Dit met het oog op het behoud van een goede mix van commerciële en woonfuncties. De overheid 1791

moet meer instrumenten gebruiken om eigenaars van dergelijke panden te dwingen tot renovatie over te gaan. 1792

Zo wordt ook speculatie tegengegaan; 1793

Aanpassingen voor rationeel energiegebruik ook toelaten in beschermde monumenten. Hierbij wordt gestreefd 1794

naar een goede balans tussen de historische waarde van het gebouw en de impact van de energiebesparende 1795

ingreep; 1796

Tegen 2020 zouden alle woningen moeten voorzien zijn van een minimale energiezuinigheid. Meer bepaald 1797

enkel glas, een niet-hoogrendementsbrander en een totale afwezigheid van dakisolatie zouden tegen dan niet 1798

meer mogen. In het kader van deze verplichting zal specifiek rekening gehouden worden met de verplichtingen 1799

en beperkingen voortvloeiend uit de wet op de mede-eigendom. De verplichting houdt ook in dat deze minimale 1800

ingrepen na 2020 geen premie meer kunnen krijgen. De premies en het aflopen ervan zijn de wortel en de stok 1801

voor de eigenaars. Het tijdstip van aflopen van de premie moet duidelijk vooraf worden gecommuniceerd. De 1802

premiehoogte kan enkele jaren voordien al beginnen zakken; 1803

Bijzondere aandacht besteden aan de woningen van slechte kwaliteit van energiekwetsbare gezinnen: een 1804

verhoogde focus van stad, gemeente of OCMW, en extra hoge premies van het gewest liggen voor de hand. We 1805

moeten zo bereiken dat in 2020 de energiearmoede aan de bron drastisch geminderd zal zijn; 1806

Inzetten op uitgebreide energiescans, die naast een verkennende rondgang met informatie en het eventueel 1807

doorvoeren van kleine besparende maatregelen, bestaan uit begeleiding en opvolging om samen met de 1808

betrokkenen te komen tot een REG; 1809

Voor nieuwbouw en vernieuwbouw de energienorm op het economisch optimum leggen. We verkiezen een 1810

norm via het integrale E-peil boven minimale deelverplichtingen inzake hernieuwbare energieproductie, omdat 1811

elke situatie verschillend is; 1812

Investeringen in extra-energiezuinige woningen, warmtepompen, mini-WKK e.d. nog enkel ondersteunen via één 1813

directe premie op het moment van de investering, en niet via latere vrijstellingen op de onroerende voorheffing 1814

of verlaging van het kadastraal inkomen. Het bedrag van de premie wordt beperkt tot een maximum per woning 1815

zodat niet de grootste woningen de meeste steun ontvangen; 1816

De verschillende formules van goedkope en groene leningen moeten afgestemd worden en toegespitst op 1817

doelgroepen; 1818



De energieprestatiecertificaten en REG-premies in een energetisch kadaster stoppen. Dit moet het voor elke 1819

potentiële koper en/of huurder mogelijk maken snel en duidelijk te achterhalen welke ingrepen er gedurende 1820

voorgaande jaren in en aan de woning werden gedaan; 1821

Voor energiedeskundigen in permanente vorming en kwaliteitsbewaking voorzien: een voorwaarde voor 1822

betrouwbare energie-inschattingen. 1823

1824

3.2.3.5. Leefbaarheid 1825

1826

Leefbaarheid is een begrip dat meerdere invalshoeken dekt. Het heeft te maken met de kwaliteit van het 1827

samenleven in een bepaalde buurt. Maar het heeft evenzeer te maken met de mogelijkheid om in de eigen woning 1828

een kwaliteitsvol leven te blijven leiden, ook al wordt men ouder en minder mobiel. Het garanderen van de 1829

leefbaarheid betekent dus ook het garanderen van de woon- en levenskwaliteit overheen de jaren. 1830

1831

CD&V wil… 1832

Bij nieuwbouw en renovatie wordt het aanpasbaar bouwen en levenslang wonen aangemoedigd. Dat zal in het 1833

bijzonder gebeuren voor wat betreft de bouwen van appartementen en bij de aanleg van de woonomgeving; 1834

Sociale huisvesting verder doen evolueren naar echte volkshuisvesting waar gezinnen met een verschillende 1835

achtergrond evenveel kans hebben om een plaats te vinden. Een gemengde samenstelling van sociale 1836

woonwijken moet zowel het samenleven als de financiële leefbaarheid van de sociale huisvestingsmaatschappijen 1837

verbeteren. 1838



3.3. Stedenbeleid 1839

1840


1842

Onze steden zijn de plaatsen waar evoluties en nieuwe uitdagingen als eerste en vaak het meest uitgesproken 1843

worden gevoeld. Het zijn ook de laboratoria waarin oplossingen worden uitgeprobeerd en groeien. Zeker de 1844

uitdagingen op het vlak van wonen en mobiliteit vinden veel antwoorden in de steden van de toekomst. Compacter 1845

wonen is bij uitstek een stedelijk kenmerk. Nabijheid van alle diensten en gebruik van collectieve voorzieningen zodat 1846

verplaatsingen kunnen vermeden worden, zijn even zeer troeven van een stad. Steden verdienen dus een beleid dat 1847

ze aantrekkelijk maakt. 1848

1849

Naast mobiliteit en wonen zijn er nog vele thema’s waarop ze in de spits staan van de samenleving: 1850

Steden zijn de jobkernen van Vlaanderen. Enkel Brussel, Antwerpen en Gent zijn goed voor een miljoen 1851

arbeidsplaatsen; 1852

Steden zijn opleidingscentra, economische centra en cultuurcentra. Als we Vlaanderen in een bepaalde richting 1853

willen sturen, moet het beleid bij uitstek in die centra in de praktijk worden gebracht; 1854

Steden kennen doorgaans een groter aandeel maatschappelijk kwetsbare mensen; 1855

Steden zijn aantrekkelijk voor jongeren; 1856

Vereenzaming in de stad is een uitdaging. 1857

1858

Het is een illusie te denken dat we één beleid zouden kunnen ontwikkelen dat in alle steden toepasbaar is. We 1859

willen wél een aantal lijnen uitzetten. Belangrijk uitgangspunt daarbij is dat we de stedelijke overheid beschouwen als 1860

een ‘regisseur’ die het initiatief in eerste instantie aan de burger en het middenveld laat, maar wel ondersteunt en 1861

optreedt waar nodig. 1862

1863


1865

De stad wordt gekenmerkt door een spanning tussen enerzijds het beleidsniveau van de stad in haar geheel, en 1866

anderzijds de dynamieken van de verschillende buurten en wijken: 1867

CD&V wil komen tot een synthese van beide elementen. Dankzij de schaalvoordelen beschikken steden over een 1868

groter en meer divers aanbod aan cultuur, winkelen, kennis en onderwijs, jobs enzovoort. Maar vele stedelingen 1869

beschouwen hun eigen buurt ook als een kleine ‘leefgemeenschap’ in de stad en willen scholen, parken, winkels, 1870

gezondheidsinstellingen en andere diensten in hun onmiddellijke omgeving; 1871

CD&V gaat uit van de basisopvatting van de stad als een geheel van ‘stadskernen’. Deze keuze heeft 1872

consequenties op zowat alle beleidsdomeinen; 1873

Daarnaast wordt het leven en werken in de stad ook voor een belangrijk deel bepaald door de gebruikers ervan, 1874

niet alleen de bewoners. Het gaat om o.m. toeristen, klanten, werknemers en ondernemers die gebruik maken 1875

van de stad en zo ook bijdragen aan het belang, de kleur en de uitstraling van de stad. Steden kunnen dus best de 1876

belangen van deze groepen mee voor ogen houden, ondanks het feit dat ze niet rechtstreeks bijdragen aan de 1877

financiering en de politieke besluitvorming van de stad. 1878




3.3.3.1. Inspraak & dienstverlening 1880

1881

CD&V is traditioneel vertrouwd met inspraak via het middenveld. Relatief nieuw is de grotere mondigheid van 1882

onze burgers die rechtstreeks en zonder schroom de politieke verantwoordelijken aanspreken. Nog recenter zijn de 1883

sociale media die één-op-één contact mogelijk maken, zelfs tussen mensen die elkaar niet persoonlijk kennen. CD&V 1884

gelooft, vanuit het subsidiariteitsbeginsel, in een bottom up-aanpak op mensenmaat. Hierbij moet het initiatief en de 1885

dialoog gelegd worden bij de lokale gemeenschap waarbij rekening gehouden wordt met de diverse achtergrond van 1886

de stadsbewoners. 1887

1888

CD&V wil… 1889

Dat stadsbesturen inspanningen doen om van deze nieuwe vormen van communicatie en inspraak gebruik te 1890

maken. Vaak blijft inspraak steken in een steriel vraag-en-antwoordmoment. Reële inspraak en participatie, 1891

zowel van buurtcomités, belangengroepen als van afzonderlijke burgers, is minder evident. CD&V wil hierop 1892

inzetten. Ook hier vertrekken we van de ‘stadskernen’. Zij vormen voor ons een goed platform voor inspraak en 1893

echte participatie in het beleid; 1894

Elektronische en mobiele dienstverlening stimuleren en de openingstijden van stadsdiensten flexibeler maken. 1895

Naast het bevorderen van het gebruiksgemak zal dit ook een positief effect hebben op het aantal verplaatsingen 1896

en het tijdstip ervan. Kortom: we moeten de data laten lopen, niet de mensen. 1897

1898

3.3.3.2. Interactie met andere overheden 1899

1900

De stad oefent een invloed uit die de stadgrenzen overstijgt. Dat heeft als gevolg dat beslissingen van het 1901

stadsbestuur ook invloed hebben op de omliggende gemeenten en dat ook andere gemeentebesturen en 1902

beleidsniveaus beslissingen nemen die de stad aanbelangen. 1903

1904

CD&V wil… 1905

De omliggende gemeenten bij het beleid betrekken wanneer er wederzijdse belangen in het spel zijn. 1906

1907

3.3.3.3. Wonen in de stad: meer en goedkopere woningen 1908

1909

Het wordt steeds moeilijker om in onze steden een degelijke en betaalbare woning te vinden, in het bijzonder voor 1910

jonge mensen. De prijzen zijn de voorbije jaren pijlsnel gestegen. Veel steden kampen met een verouderd 1911

woonbestand dat kwalitatief niet voldoet. 1912

1913

CD&V wil… 1914

Oude stadswijken tot dynamische woonomgevingen omvormen, met verkeersluwe straten zonder doorgaand 1915

autoverkeer, voldoende aanbod aan lokale handel en diensten, groene binnenzones en compacte, gevarieerde 1916

wooneenheden met creatieve onderlinge opeenstapeling. Gemeenschappelijke binnentuinen verhogen de 1917

woonkwaliteit en zorgen voor een goede toegankelijkheid; 1918

Dat bepaalde buurten binnen de stadsgrenzen tijdelijk een lagere onroerende voorheffing kunnen genieten dan 1919

andere, om achtergestelde buurten aantrekkelijker te maken. Deze ‘buurtkorting’ wordt enkel toegekend aan 1920

woningen die als hoofdverblijfplaats worden gebruikt; 1921



De wetten van vraag en aanbod gebruiken om haar doel te bereiken. We doen dit door het aanbod te vergroten: 1922

o We promoten nieuwe woonformules en woonvormen door waar nodig een wettelijke basis te voorzien 1923

of een kwaliteitslabel in te voeren; 1924

o We kiezen, waar passend in de stedenbouwkundige en ruimtelijke visie, voor architecturaal hoogstaande 1925

hoogbouwprojecten, weliswaar steeds na een grondige voorafgaande studie; 1926

o We bestrijden leegstand en verkrotting; 1927

o We bouwen nieuwe sociale woningen en introduceren een roulatiesysteem voor sociale woningen om 1928

het bestand optimaal te benutten; 1929

o We zorgen ervoor dat het hebben van een (volle) eigendom binnen of buiten België als uitsluitingsgrond 1930

wordt ingevoerd voor de toekenning van een sociale woning. 1931

Bij nieuwe stadsontwikkelingsprojecten veel ambitieuzer inzetten op collectieve oplossingen zoals 1932

warmtenetten, collectieve afvalverwerking en collectief waterbeheer; 1933

Bij stadsrenovatieprojecten moeten de oorspronkelijke bewoners (dit zijn de bewoners die hun woning moesten 1934

verlaten voor de renovatie) bij voorrang, indien zij dat willen, naar hun woningen kunnen terugkeren en mag geen 1935

sociale verdringing plaatsvinden; 1936

Via een masterplan studentenhuisvesting creëren zodat gezinswoningen en appartementen terug vrijkomen voor 1937

gezinnen. 1938

1939

3.3.3.4. Mobiliteit in de stad 1940

1941

Ook op het vlak van mobiliteit stoelen we ons beleid op het principe van de ‘stadskernen’. Deze kernen worden 1942

onderling verbonden door snel en frequent openbaar vervoer en veilige fietsverbindingen. 1943

1944

CD&V wil… 1945

Bij de ontwikkeling van de mobiliteit in onze steden voluit de kaart van de voetganger en de fietser trekken. We 1946

gaan uit van het STOP-principe. In het verleden is te veel stedelijke ruimte geofferd aan het individueel 1947

gemotoriseerd autoverkeer. We pleiten ervoor om grotere delen van de stad terug te geven aan diverse vormen 1948

van duurzaam vervoer. Dit impliceert dat men het doorgaand verkeer uit de woonwijken weert; 1949

Via ‘fietssnelwegen’ mensen ertoe aanzetten de fiets te nemen. Dit zijn brede fietspaden, afgeschermd van de 1950

rijweg en met zo min mogelijk gelijkgrondse kruisingen met drukke verbindingswegen, die de fietsers naar de 1951

belangrijkste punten van de stad leiden. Ook moeten bestaande openbare fietsvoorzieningen zoals Velo en Villo 1952

worden uitgebreid; 1953

Wat openbaar vervoer betreft, de stedelijke netwerken optimaliseren. Om de buitenwijken van de stad met 1954

elkaar te verbinden, kan worden geopteerd voor ‘cirkellijnen’ op de stadsring; 1955

Een chipsysteem invoeren voor het openbaar vervoer, zoals dat in vele steden in het buitenland bestaat. Dit om 1956

zwartrijden nog beter dan vandaag aan te pakken; 1957

Rationeel autogebruik stimuleren. De auto zal ook in de toekomst een plaats hebben in het geheel van manieren 1958

waarop mensen zich verplaatsen, ook in de stad. We willen verder inzetten op autodelen en op Park & Ride-1959

zones aan de stadsrand die door snel en frequent openbaar vervoer met het centrum zijn verbonden. Om deze 1960

Park & Rides een echt alternatief te maken wordt een parkeerkost aangerekend die overeenstemt met de kost 1961

van een ticket voor het openbaar vervoer. Het parkeerticket kan dan meteen gebruikt worden als ticket voor het 1962

openbaar vervoer en dit de hele dag lang; 1963

Park & Rides zoveel als mogelijk ondergronds aanleggen om de overlast voor de buurt te beperken. Verder 1964

moeten ze gezinsvriendelijk zijn met voldoende ruimte voor het in- en uitladen van kinderwagens en 1965



boodschappen, maar ook voldoende maatregelen rond sociale veiligheid. Dezelfde voorwaarden gelden voor 1966

parkeergarages in de stad; 1967

Dat een doordacht, efficiënt en coherent parkeerbeleid een volwaardige plaats inneemt binnen het 1968

mobiliteitsbeleid. In grote steden is het parkeeraanbod onvoldoende om aan de vraag te voldoen. Daarom krijgen 1969

bewoners en kortparkeren voorrang in de stad en wenst CD&V het aanbod op de openbare weg terug te dringen 1970

ten voordele van vervangingsparkings (hiermee bedoelen we publieke en private parkings die buiten de 1971

traditionele werkuren opengesteld worden voor de buurt) die niet op de openbare weg liggen. Zo kan de ruimte 1972

in de stad heraangelegd worden, wat de levenskwaliteit ten goede komt; 1973

Overlast door vrachtverkeer aanpakken via het PIEK-project. We laten laden en lossen toe buiten de 1974

spitsmomenten op voorwaarde dat de belevering gebeurt met stillere voertuigen en met geluidsarm laad- en 1975

losmaterieel. Gezonde winkelcentra in de binnenstad zijn cruciaal voor de aantrekkelijkheid van de stad, en dus 1976

moet ook de goederenlevering efficiënt kunnen blijven verlopen; 1977

Een slimme kilometerheffing om de verkeersstromen te beïnvloeden, bepaalde vervoersmodi te stimuleren en 1978

de mobiliteit en lokale luchtkwaliteit in de steden te verbeteren, op voorwaarde dat het op een verstandige, 1979

stapsgewijze manier gebeurt die tijd geeft om de alternatieven te doen groeien. 1980

1981

3.3.3.5. Diversiteit in de stad: verbinden 1982

1983

Onze steden kennen een steeds toenemende diversiteit. Wij kiezen uitdrukkelijk niet de kaart van de polarisatie. 1984

Dat dit niet de eenvoudigste keuze is, weten we. Maar het is de enige manier om een warme, respectvolle 1985

samenleving op te bouwen. Om dit te bereiken moeten we het respect tussen verschillende bevolkingsgroepen 1986

verhogen, zowel in het onderwijs en op de arbeidsmarkt, als in het verenigingsleven en andere vrije tijdsbestedingen. 1987

Onze samenleving moet een open samenleving zijn waarin elke gemeenschap respect heeft voor de eigenheid en 1988

geloofsovertuiging van andere gemeenschappen. 1989

1990

CD&V wil… 1991

Streven naar een grotere participatie van allochtonen aan het beleid. Dat geldt niet enkel voor het specifieke 1992

minderhedenbeleid, maar ook voor andere domeinen als sport, cultuur en jeugd. Een belangrijke plaats is hier 1993

weggelegd voor het middenveld; 1994

Nog meer een beroep doen op aanspreekpunten in de verschillende gemeenschappen. Het is immers bewezen 1995

dat mensen die binnen de gemeenschap aanzien genieten vaak een grotere invloed hebben dan mensen van 1996

buitenaf. Deze personen kunnen een brug vormen tussen de overheid, de allochtone gemeenschappen en de 1997

autochtone gemeenschap; 1998

Nieuwkomers én oudkomers volop steunen bij hun integratie. Zij die echter naar hier komen door de regels te 1999

omzeilen of om misbruik te maken van ons sociaal systeem, zullen kordaat worden aangepakt. De steden 2000

beschikken hier over verschillende mogelijkheden. Deze zijn evenwel niet altijd gekend. Daarom moeten de 2001

betrokken stadsambtenaren hierover gesensibiliseerd en geïnformeerd worden; 2002

De werking van jeugdbewegingen en jeugdinitiatieven aanmoedigen, in het bijzonder in hun activiteiten voor het 2003

aantrekken en ten volle betrekken van kinderen uit zowel allochtone als kansarme stadsmiddens. Toelages en 2004

andere voordelen (hulp qua lokalen en terreinen, voordelen aan leden, etc.) die helpen de doelstelling van sociale 2005

cohesie onder de kinderen en jongeren in de stad te realiseren, moeten verleend worden. 2006



3.3.3.6. Veiligheid in de stad: de ketenaanpak 2007

2008

Voor CD&V is veiligheid een recht, maar ook een plicht voor iedereen. Dit vereist een ketengerichte aanpak waarin 2009

iedereen betrokken wordt en waarin plaats is voor zowel preventieve als repressieve maatregelen. 2010

2011

CD&V wil… 2012

Eerst en vooral het contact tussen de overheid en de politie enerzijds en de stadsbewoner anderzijds bevorderen. 2013

Dat kan door de burgers regelmatig te bevragen over hun bekommernissen. Ook kunnen knelpuntzones in kaart 2014

gebracht worden bv. door middel van een verkennende wandeling doorheen de stad, in samenwerking tussen 2015

bewoners en diensten (ruimtelijke ordening, openbare werken, politie, gemeenschapswachten). Daarnaast moet 2016

de toegankelijkheid van de politie verhoogd worden. De wijkagent neemt hier een centrale plaats in; 2017

De BIN’s (buurtinformatienetwerken) en de WIN’s (winkelinformatienetwerken), waarbij stadsbewoners en 2018

politie samenwerken, verder stimuleren en ondersteunen. Ook de inzet van gemeenschapswachten verdient 2019

ondersteuning, mits zij voldoende voor deze taken opgeleid en gecontroleerd worden; 2020

Een nette, aangename omgeving bevorderen, de beste stimulans voor een veiligheidsgevoel. Een sluikstortlijn en 2021

de inzet van ‘Witte Tornado’s’ spelen hier een belangrijke rol, en zijn tegelijk een erkentelijke manier om mensen 2022

op de arbeidsmarkt te krijgen. We moedigen daarbij de ontwikkeling van bv. apps voor het aangeven van 2023

sluikstorten of onveilige infrastructuur aan; 2024

Naast de preventieve maatregelen, overlast ook effectief aanpakken. CD&V kiest voor een doordacht GAS-2025

systeem, een streng vergunningsbeleid en het opleggen van een sluitingsuur of van een verplichte sluiting bij 2026

herhaaldelijke overlast of misdrijven; 2027

Gebieden waar zich veel problemen voordoen meer politie, gemeenschapswachten en buurtopzichters toewijzen. 2028

Waar nodig kunnen bewakingscamera’s ingezet worden; 2029

Er moet een lichtplan opgemaakt worden waarbij het wegwerken van het onveiligheidsgevoel en het bevorderen 2030

van de veiligheid primeert boven het toeristische en economische aspect. 2031

2032

3.3.3.7. Onderwijs in de stad: specifieke problemen 2033

2034

Ons uitgangspunt van ‘stadskernen’ vindt ook zijn weerslag in onze visie op onderwijs: kinderen moeten een 2035

kwalitatieve school vinden in de eigen stadskern. In de steden kampt het onderwijs met specifieke problemen: er is 2036

een grotere ongekwalificeerde schooluitval, een grotere schoolachterstand en een lerarentekort. 2037

2038

CD&V wil… 2039

Buurtscholen promoten. Dit willen we doen door projecten als ‘Samen naar school’ te stimuleren en uit te 2040

breiden. Dit project laat ouders kennis maken met de buurtschool en brengt hen samen wanneer ze een 2041

inschrijving overwegen; 2042

De schooluitval bestrijden door o.a. de ‘time-outprojecten’ (leerlingen die grote moeilijkheden veroorzaken 2043

tijdelijk uit de school halen en apart begeleiden) uit te breiden en het potentieel van samenwerking met sporten 2044

jeugdclubs te optimaliseren; 2045

De schoolachterstand tegengaan door kleuterparticipatie te versterken en ouders te verplichten hun kinderen 2046

vanaf de leeftijd van drie jaar naar de kleuterschool te brengen. Op die manier voorkomen we ook taal- en ICT-2047

achterstand in een vroeg stadium; 2048

Het lerarentekort aanpakken door meer leerstages, ‘peterschapsprojecten’ voor beginnende leerkrachten en 2049

extra omkadering voor leerkrachten en directeurs te voorzien; 2050



De bestaande kloof tussen onderwijs, arbeidsmarkt en bedrijfsleven verkleinen door sterke partnerschappen. Dit 2051

niet enkel in de vorm van stages, maar ook via het ter beschikking stellen van stedelijke bedrijfsinfrastructuur. 2052

2053

3.3.3.8. Economie & werk: de arbeidsparadox doorbreken 2054

2055

Grote steden zijn in heel Europa dé aantrekkingspolen van economische ontwikkeling en creativiteit, kennis en 2056

innovatie. Zo ook in Vlaanderen. En toch worden we nog altijd geconfronteerd met de stedelijke arbeidsparadox: er 2057

zijn meer jobmogelijkheden, maar desondanks zijn de werkloosheidscijfers er ook hoger dan elders. Zeker bij bepaalde 2058

groepen werkzoekenden blijft de werkloosheid onaanvaardbaar hoog, ook in periodes dat de economie en de 2059

arbeidsmarkt aantrekken. Deze realiteit schept voor de meeste stadsbesturen een grote uitdaging. Nochtans hebben 2060

de steden verschillende mogelijkheden in handen om de werkgelegenheid binnen de stadsgrenzen te bevorderen. 2061

2062

CD&V wil… 2063

De bestaande Fora Lokale Werkgelegenheid, waarin OCMW, VDAB, werknemers- en werkgeversorganisaties 2064

vertegenwoordigd zijn, herwaarderen en versterken met onderwijsinstellingen. Binnen deze Fora treden lokale 2065

overheden en de verschillende betrokken partners regelmatig in overleg zodat ze snel en flexibel kunnen inspelen 2066

op bepaalde fenomenen. Zij stemmen het centrale beleid samen af op de concrete lokale arbeidsmarktsituatie; 2067

Stadsbesturen doen bijdragen aan het ondernemingsklimaat in hun stad. Door bv. in te zetten op 2068

administratieve vereenvoudiging, een aangepast belastingreglement, de inplanting en ontsluiting van 2069

bedrijventerreinen maken ze hun stad aantrekkelijk voor ondernemers en bedrijven, die werkgelegenheid 2070

creëren en voor fiscale inkomsten zorgen; 2071

De pleitbezorger van de sociale economie blijven. In eerste instantie promoten en ondersteunen we eigen 2072

initiatieven van burgers en het middenveld. Stadsbesturen geven de sociale economie een volwaardige plaats in 2073

het lokale beleid en bieden nieuwe kansen door sociale clausules te integreren in het eigen aankoopbeleid en 2074

lokale behoeften van inwoners te verbinden met het aanbod van de sociale economie. Indien dit niet volstaat 2075

pleiten we er voor om vanuit de stedelijke overheid en het OCMW een bedrijf op te richten dat omzet realiseert 2076

en extra jobs creëert, in samenwerking met de partners die al in de sociale economie actief zijn. Jongeren en 2077

werklozen kunnen hier ervaring opdoen met het oog op een latere integratie in de reguliere arbeidsmarkt; 2078

Creatieve burgers ondersteunen die de leefbaarheid van de wijk willen bevorderen en door velerlei projecten 2079

(vrijwilligerswerk, ruilhandel, alternatieve betaalmiddelen) bijdragen aan de lokale maatschappelijke 2080

ontwikkeling; 2081

Dat initiatieven genomen worden om groene economische activiteiten te ontwikkelen, zoals 2082

materialenrecuperatie. 2083

2084

3.3.3.9. Sport, ontspanning & cultuur als bindmiddel 2085

2086

De anonimiteit van de stad is nog steeds groot en zorgt bij veel van haar inwoners voor eenzaamheid. Nochtans 2087

heeft de stad verschillende troeven in handen om dit tegen te gaan. Sport, ontspanning en cultuur spelen daarbij een 2088

belangrijke rol. Sport en spel zijn niet enkel gezond, ze brengen ook mensen bij elkaar. Daarbij komt nog dat 2089

stadsbewoners over het algemeen over minder privéruimte beschikken, zodat de nood aan dergelijke plekken groot 2090

is. Goed ingerichte publieke ruimten, waar het aangenaam en veilig vertoeven is, verhogen de leefbaarheid en de 2091

sociale samenhang. 2092



CD&V wil… 2093

Het tekort aan sporten ontspanningsruimtes in de steden aanpakken. Niet enkel voor de competitiesport, maar 2094

ook en vooral voor de recreatieve sporter: sporthallen en openbare zwembaden, (speel)pleinen en groene 2095

ruimtes. Daarom schenkt het stadsbestuur bij het vrijkomen van grote ruimtes (bv. oude opslagruimtes, 2096

rangeerstations) in de eerste plaats hieraan aandacht. De schaarse bestaande open ruimtes blijven bewaard. 2097

Deze worden (her)ingericht zodat ze maximaal als ontmoetings- en ontspanningsplaats kunnen fungeren. Dit 2098

impliceert ook het behouden en waar mogelijk uitbreiden van groene ruimtes. Een deel van de nood kan ook 2099

geledigd worden door creatieve samenwerkingsverbanden met bv. scholen. Niets belet dat sporthallen van 2100

scholen na de lesuren beschikbaar zouden zijn voor sportclubs of andere organisaties, in ruil voor bv. 2101

onderhoudswerk. Vice versa moeten sportclubs, profclubs incluis, hun infrastructuur maximaal openstellen voor 2102

scholen en verenigingen uit de buurt; 2103

Inzetten op een hedendaags, modern, cultuuraanbod in elke stad. Maar in steden moet je ook meer doen. 2104

Steden moeten ruimtelijke ordening, cultuur, erfgoed en architectuur hoog op de agenda houden. De heropleving 2105

van bepaalde buurten gaat immers vaak hand in hand met investeringen in cultuur. Het kunstencentrum Wiels in 2106

Brussel en het MAS in Antwerpen zijn daarvan gekende en geslaagde voorbeelden. CD&V wil nagaan in welke 2107

mate structurele samenwerkingen met het bedrijfsleven opgezet kunnen worden, zonder dat hierbij de 2108

expressieve vrijheid van de organisaties die de culturele infrastructuur gebruiken in het gedrang komt, noch het 2109

lokale (culturele) verenigingsleven onder druk komt te staan omdat bedrijven sponsoring slechts één maal 2110

kunnen spenderen; 2111

Cultuur als belangrijk bindmiddel om mensen samen te brengen meer in de verf zetten. Daarom moet er 2112

absoluut gestreefd worden naar een hogere cultuurparticipatie. Inzetten op cultuurparticipatie is belangrijk: 2113

cultuur versterkt, cultuur verenigt. Empowerment en emancipatie door cultuur zijn de basis geweest voor de 2114

Vlaamse ontvoogding, ze kunnen dit ook zijn om diversiteit in onze samenleving te verankeren. Daarom moeten 2115

we inzetten op een participatiebeleid dat eenieders recht op cultuur erkent en financiële en andere drempels 2116

verlaagt. De UITpas is daartoe een geschikt instrument en moet dus veralgemeend worden. Ook moeten steden 2117

meer betaalbare ruimtes zoals ateliers en repetitieruimtes voorzien voor creatieve stedelingen; 2118

De Schools of Arts als partner betrekken bij de verhoging van de participatie aan cultuur; 2119

Overlegde en evenwichtige afspraken maken tussen de Vlaamse Regering en de steden, zodat steden een 2120

volwaardig en complementair cultuurbeleid kunnen voeren. Bij het begin van elke legislatuur moet het duidelijk 2121

zijn over welke middelen men beschikt voor lokaal cultuurbeleid, professionele kunsten, cultureel erfgoedbeleid 2122

en voor grote culturele infrastructuurwerken; 2123

Integratie van publieke open ruimte in de stad en verbindingen tussen groene stadszones en de omliggende 2124

groene buitenranden via een zogenaamde ‘lobben’-structuur. Deze groene zones hebben ook een rechtstreekse 2125

(micro)klimatologische effecten, en garanderen een gezondere en natuurlijke stadsomgeving. Ze zijn bovendien 2126

de ideale omgeving voor gezinnen, jeugdbewegingen en verenigingen om elkaar in de vrije tijd te ontmoeten; 2127

Een jaarlijkse ‘Dag van de publieke ruimte’ waarop het transversale beleid, gericht op leefbaarheid en sociale 2128

samenhang, in de kijker wordt gezet. 2129



3.3.3.10. Interactie stedelijke ontwikkeling en plattelandsontwikkeling 2130

2131

Een sterke stedelijke ontwikkeling blijft niet zonder gevolgen voor de ontwikkeling van het platteland en de 2132

dorpen. De stad waaiert enerzijds ruimtelijk uit maar mobiliseert anderzijds zeer veel activiteit richting zijn kern. Dit 2133

resulteert in randstedelijke druk op de open ruimte, lintbebouwing waardoor de voeling met de open ruimte en het 2134

landbouwgebruik ervan verloren gaat en verschraling van het sociaal-maatschappelijke aanbod in de stadsrand en de 2135

plattelandsdorpen. Stedelijke ontwikkeling kan niet los gezien worden van plattelandsontwikkeling door de 2136

wederzijdse interactie. 2137

2138

De open ruimte en het contact met de open ruimte moet maximaal gevrijwaard worden. Dit contact met het open 2139

landschap komt de leefbaarheid ten goede. Daarnaast bevordert het de verbondenheid tussen stad en platteland. In 2140

een stedelijke context kan stadslandbouw in zijn vele verschijningsvormen eenzelfde verbindende rol spelen tussen 2141

stedeling en landbouw. 2142

2143

De sterke dynamiek en aantrekkingskracht van de stad moet breed gespreid worden om concentratie te vermijden 2144

en zo de leefbaarheid van de hele stad en zijn brede omgeving te garanderen. Naast aandacht voor de stadskernen 2145

vraagt dit gelijkwaardige aandacht voor de dorpen en hun ontwikkeling in de brede randstedelijke omgeving. 2146

2147

CD&V wil… 2148

Een volwaardig beleid rond de ontwikkeling van steden en het platteland met specifieke aandacht voor de 2149

interactie tussen beide; 2150

De beschikbare open ruimte behouden door in te zetten op verdichting van de woongebieden en verder, in 2151

volgorde van prioriteit, op renovatie, inbreiding en kwalitatieve uitbreiding zodanig dat gronden bestemd als 2152

open ruimte maximaal hun functie als open ruimte kunnen behouden; 2153

Binnen de open ruimte voldoende vestigingsmogelijkheden behouden en voorzien voor de landbouwactiviteit; 2154

Het contact met de open ruimte vrijwaren. Zicht op groen in al zijn verschijningsvormen is gezond en verbetert 2155

de verstandhouding tussen stad en platteland en laat toe voeling te houden met de plattelandsactiviteiten; 2156

Vanuit dezelfde achtergrond de brede verschijningsvormen van stadslandbouw die van onderuit groeien 2157

voldoende ruimte bieden binnen de stedelijke context; 2158

De sociale en economische voorzieningen breed blijven spreiden binnen de stad en over stad én platteland. Dit 2159

kan ingevuld worden via creatieve oplossingen, met oog op duurzaamheid en leefbaarheid, die mee zijn 2160

opgebouwd van onderuit in plaats van via een van bovenaf opgelegde spreiding; 2161

Binnen de brede stedelijke en gemeentelijke dynamiek oog houden voor de individuele ontwikkeling van dorpen 2162

en stadsgemeenschappen. 2163



3.3.3.11. Stedelijke samenwerking in Europa 2164

2165

In heel Europa kampen steden met vergelijkbare problemen en uitdagingen, maar beschikken ze ook over 2166

vergelijkbare troeven of mogelijkheden. Het is daarom nuttig dat onze steden over de landsgrenzen heen 2167

samenwerken met andere Europese steden, om zo ideeën en successen uit te wisselen. De moderne stad integreert 2168

zich resoluut in Europese netwerken en maakt daar een win-win van. 2169

2170

CD&V wil... 2171

De Vlaamse steden aanmoedigen om interregionale samenwerking en netwerking op te zetten over de 2172

landsgrenzen heen. De ontwikkeling en de dynamiek van een regio stoppen namelijk niet aan de landsgrenzen; 2173

De Vlaamse steden aanmoedigen om deel te nemen aan Europese samenwerkingsverbanden voor steden. 2174



3.4. Energie 2175

2176


2178

Energiezuinige gebouwen en verplaatsingen zijn slechts een gedeeltelijk antwoord op de uitdagingen die ons op 2179

vlak van energie te wachten staan. De kosten van de netten, de investeringen in hernieuwbare energie en de 2180

gevolgen daarvan voor de bevoorradingszekerheid, zullen de komende jaren belangrijker en complexer worden. 2181

Dit zal van iedereen – gezinnen en bedrijven – aanpassingen vragen; 2182

De gas- en elektriciteitsmarkt is binnen de EU vrijgemaakt, met één groothandelsmarkt voor de Benelux, 2183

Duitsland en Frankrijk die binnenkort nog verder uitbreidt. Tegelijk zijn er binnen die interne markt nog vele 2184

nationale verschillen die het speelveld ongelijk maken. Zo kunnen Belgische gascentrales de concurrentie niet aan 2185

met buitenlandse fossiele brandstofcentrales. De sterke groei van de Duitse groene stroom zorgt steeds vaker 2186

voor lagere, maar ook meer onregelmatige, elektriciteitsprijzen die ook in ons land doorwerken; 2187

Na tien jaar liberalisering is elektriciteit en gas kopen voor de consument een stuk complexer geworden. Dat zal 2188

niet snel veranderen, ondanks sterke informatiecampagnes en stroomlijningen tussen verkoopformules van de 2189

verschillende leveranciers in 2012; 2190

Voor de competitiviteit van vele bedrijven is de energiekost van cruciaal belang. Ook voor de gezinnen is de 2191

betaalbaarheid van hun energieverbruik een belangrijke zorg; 2192

De Europese klimaatdoelstellingen hebben de ambitie om onze bijdrage aan de klimaatwijziging op termijn te 2193

neutraliseren. De Kyotodoelstelling voor 2008-2012 werd bereikt en de doelstellingen voor 2020 zullen 2194

waarschijnlijk al vroeger gehaald worden. België en Europa zullen indien nodig dus ambitieuzere doelstellingen 2195

voor de vermindering van broeikasgasemissies tegen 2020 moeten vooropstellen. Bovendien is een strak tempo 2196

nodig om tegen 2020 de beoogde energiebesparing en het aandeel hernieuwbare energie te realiseren. 2197

Ondertussen wordt door de Europese Commissie gewerkt aan nog ambitieuzere doelstellingen voor 2030 en 2198

schoof ze met haar Road Map 2050 een vermindering van de Europese broeikasgasuitstoot van 80-95% (t.o.v. 2199

1990) tegen 2050 naar voren. De verdere uitbouw van grensoverschrijdende energie-infrastructuur is vitaal om 2200

een geïntegreerde Europese energiemarkt tot stand te brengen, waarbij zo doelmatig mogelijk wordt 2201

geïnvesteerd in duurzame energie die flexibel kan worden uitgewisseld over de grenzen heen; 2202

Binnen de gefactureerde distributienetkosten zitten naast de kosten voor uitbating van het net ook een groot 2203

aandeel openbare dienstverplichtingen zoals de sociale maatregelen en minimumsteun voor groene stroom en 2204

warmtekrachtkoppeling. Die worden opgelegd door de Vlaamse en federale regering. Die kosten worden 2205

verrekend naar de consumenten via het verbruik. Er zijn nog grote investeringen nodig om de netten te 2206

vernieuwen en het wisselend aanbod van hernieuwbare stroom op te vangen. De netkosten raken echter 2207

geleidelijk geconcentreerd bij de groep mensen en bedrijven die niet verder kunnen besparen op stroom. Voor 2208

internationaal concurrerende bedrijven is een te hoge netkost een directe handicap; 2209

Na de 6de

staatshervorming zullen de gewesten integraal bevoegd worden voor de distributienetten en voor het 2210

beleid inzake rationeel energiegebruik; 2211

De investeringen in nieuwe infrastructuur voor hernieuwbare energie (windmolens, biogas, 2212

hoogspanningslijnen…) botsen vaker op bezwaren uit de omgeving, en projecten op plaatsen die minder 2213

weerstand ondervinden zijn vaak minder optimaal. Er is voor dit probleem onvoldoende eenduidig beleidskader; 2214

We hebben nood aan een verstandig watermanagement om te garanderen dat er voldoende water, van de 2215

gewenste kwaliteit, beschikbaar is voor gezinnen, landbouw en industrie. 2216




2218

Ons energiebeleid moet een realistisch traject volgen met een goede balans tussen energiezekerheid, 2219

duurzaamheid en betaalbaarheid. We willen een transitie naar een koolstofarme productie volgens de ambitieuze 2220

Europese doelstellingen. Dit zou de concurrentiekracht van onze bedrijven moeten versterken en niet mogen 2221

aantasten. Een maatschappelijk draagvlak kan enkel bereikt worden indien alle actoren zich engageren; 2222

De belangrijkste voorwaarde voor dat laatste is dat de voorzieningen van gas en elektriciteit betrouwbaar blijven. 2223

Als iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt door minder te verbruiken en te verbruiken op het juiste ogenblik, 2224

halen we al een belangrijk deel van de doelstelling; 2225

Het gebruik van meer duurzame energie leidt ons naar minder verbruik en minder import van fossiele 2226

brandstoffen. Die omslag is op termijn economisch rendabel, maar vraagt initieel zware investeringen in 2227

productie en transport. De financiële draagkracht is hier mede bepalend. Overheidssteun moet selectief, efficiënt 2228

en beperkt in de tijd zijn met een vooraf duidelijke tijdslijn en financieringslijn. Institutionele beleggers moeten 2229

worden aangetrokken om deze energieomslag mee te realiseren; 2230

Beleidsverantwoordelijken moeten duidelijk durven communiceren dat de energietransitie ons uiteindelijk 2231

allemaal ten goede komt, maar op korte termijn investeringen vraagt. Zonder deze eerlijke boodschap smelt het 2232

maatschappelijk draagvlak snel weg en is de omslag onmogelijk; 2233

Tegen 2014 zullen ook de Europese doelstellingen voor 2030 voorliggen. Het is belangrijk dat de 2234

investeringsdynamiek duurzaam op gang blijft tot ver na 2020. Als klein land in het hart van Europa en quasi 2235

zonder energiegrondstoffen hebben we alle belang bij een goed geoliede internationale energiemarkt met een 2236

echt gelijk speelveld. Onze beperkte eigen duurzame energieopties moeten we optimaal trachten in te schakelen; 2237

De waterproblematiek dient integraal bekeken te worden. Zowel m.b.t. functie van water en de stoffen en 2238

energie die uit water gerecupereerd kunnen worden, als m.b.t. de verschillende gebruikers van water (landbouw, 2239

industrie, gezinnen). Systematisch inzetten op innovaties (inzake technologie en beleid) is cruciaal voor een goed 2240

watermanagement. 2241

2242


3.4.3.1. Iedereen een duidelijke verantwoordelijkheid 2244

2245

De energieomslag is niet de taak van de overheid alleen. Iedereen moet zijn verantwoordelijkheid nemen: 2246

overheden, bedrijven, verenigingen én gezinnen. We maken allemaal een inschatting van kosten en baten vooraleer 2247

energie-investeringen te doen. De taak van de overheid is de gebruiker over de streep te halen met gerichte financiële 2248

prikkels, gerichte normering en duidelijke informatie. 2249

2250

CD&V wil… 2251

Een scherpere stroomlijning tussen alle overheidsniveaus inzake subsidies, prioriteiten, technische richtlijnen en 2252

informatieverstrekking. De gemeenten zijn de eerste lijn voor informatie en het helpen overwinnen van 2253

administratieve drempels. Het Vlaams Gewest geeft de investeringen een steun in de rug, rechtstreeks via 2254

premies, en onrechtstreeks via een duidelijk beleid en duidelijke normering. De Vlaamse en federale overheid 2255

moeten voor hun domeinen samen met de betrokken sectoren investeringen in onderzoek en ontwikkeling inzake 2256

energieproductie en -distributie blijven ondersteunen om zo de kennis ter zake maximaal economisch te 2257

valoriseren. De sector stimuleren zonder te oververhitten zorgt voor een stabiele, gezonde markt met degelijke 2258

prijzen in woningbouw en hernieuwbare energie; 2259



Op Europees niveau blijven inzetten op ambitieuze normen wat betreft energieverbruik, milieubescherming en 2260

productveiligheid voor huishoudtoestellen, wagens, lampen, enz. Europa neemt ook het initiatief voor 2261

ondersteuning van strategische klimaatinvesteringen zoals innovatie in nieuwe milieuvriendelijke technologie en 2262

grensoverschrijdende corridors voor transport van elektriciteit en gas; 2263

De financiële steun voor energiebesparing en kleinschalige hernieuwbare energieproductie volledig concentreren 2264

op gewestniveau. Daar worden ook de normen en prioriteiten bepaald; 2265

Dat steden en gemeenten het aanspreekpunt bij uitstek zijn voor inwoners en kleine zelfstandigen voor 2266

technisch advies en hulp bij de administratieve afwikkeling. Dit kan via een energie- en woonloket. Gemeente en 2267

OCMW werken hier nauw samen. Ze hebben een bijzondere taak om sociaal zwakkere inwoners op te zoeken en 2268

te begeleiden. Daarbij kunnen ze de nodige werken via sociale economieprojecten in hun plaats doen; 2269

Dat de verschillende overheden werk maken van een duidelijk ruimtelijk beleidskader voor de inplanting van 2270

grootschalige installaties voor hernieuwbare energie. Zo kunnen we zorgen voor de beste locatiekeuzes in functie 2271

van lage netkosten en een zo groot mogelijk draagvlak bij de omwonenden; 2272

Dat de provincies sensibiliseringscampagnes, samen met de gemeenten, coördineren. Het is niet de taak van 2273

gemeenten en provincies om supplementen op Vlaamse premies te geven; 2274

Eén krachtige, duidelijke subsidie voor ingrepen voor Rationeel Energiegebruik (REG). De hoogte van de premie 2275

moet inspelen op de actuele terugverdientijd: noch onder-, noch oversubsidiëring zijn fair. Een te lange periode 2276

tussen investering en het terugkrijgen van de subsidie is nefast. Die drempel dient weggewerkt te worden door 2277

een zo kort mogelijke prefinanciering. Het systeem van premies via de distributienetbeheerders is voor CD&V een 2278

systeem dat efficiënt functioneert en het best aan de criteria voldoet; 2279

Dat ondernemingen met het gewest hun ambities afspreken via energiebeleidsovereenkomsten. Het gewest 2280

engageert zich tegenover de sectoren met een gepast ondersteuningsbeleid. De sectorfederaties nemen hun rol 2281

op als tussenschakel voor kennis en info. De ondernemingen betrekken hierbij proactief hun werknemers; 2282

Dat een specifieke aanpak voor KMO’s wordt voortgezet met aandacht voor informatie, advisering, begeleiding 2283

voor het opsporen én realiseren van de energiebesparende maatregelen; 2284

Dat steden en gemeenten de aandeelhouders van de distributienetten zijn en blijven. Het gaat immers over 2285

operaties op hun openbaar domein en dankzij hun ingebracht kapitaal. De netbeheerders moeten geprikkeld 2286

worden om efficiënt en performant te werken. De inbreng van private partners is voor CD&V een optie. Dat kan 2287

via pensioenfondsen of beursintroductie, maar alleszins geen energieleveranciers of -producenten. Essentieel is 2288

dat de efficiëntie de kosten voor de afnemers drukt; 2289

Dat waterbesparende maatregelen gestimuleerd worden (bv. via een waterscan); 2290

Dat voldoende ingezet wordt op onderzoek en innovatie (ook in Europese en internationale programma’s) met 2291

betrekking tot waterbeheer, met grote betrokkenheid van de waterbedrijven. 2292

2293

3.4.3.2. Samenwerken helpt iedereen mee aan boord 2294

2295

Investeren in energiebesparing en hernieuwbare energie, gebruikmaken van de verschillen tussen leveranciers: 2296

het zou door zo veel mogelijk mensen als een opportuniteit moeten worden gezien, niet als een last. Samenwerken 2297

via collectieve initiatieven hijst meer mensen aan boord. Bovendien verlaagt het de kost door schaaleffecten. 2298

Verenigingen en spontane initiatieven zijn daar vaak veel effectiever in dan campagnes van de overheid. 2299



CD&V wil… 2300

Meer isolatie door minder isolement. De grote moeilijkheid bij het halen van de doelstelling om tegen 2020 alle 2301

oude woningen aan de basisenergievereisten te laten voldoen, is het opzoeken en overtuigen van de eigenaars. 2302

Dat kunnen gemeente en OCMW niet alleen. Sociale contacten, verenigingen en buurtinitiatieven zijn een 2303

cruciale schakel om het doel te bereiken; 2304

Groepsaankopen stimuleren in de gas- en elektriciteitssector en voor stookolie. Zij helpen mensen die zelf niet 2305

overweg kunnen met de administratie, of ervan af zien zelf de markt te verkennen. De initiatieven van de 2306

provincies zijn een goede stimulans geweest om mensen te overhalen het dure contract met de 2307

standaardleverancier te verlaten. Hun schaal is soms echter te groot voor de kleine leveranciers die wel qua prijs 2308

maar niet qua volume kunnen concurreren met grote spelers. De opvolging van de prijzen bij automatische 2309

verlenging van de contracten is ook niet gegarandeerd. Daarom moeten groepsaankopen ook via initiatieven van 2310

verenigingen, organisaties en buurtinitiatieven verder kunnen groeien; 2311

Nieuwe bedrijventerreinen en woonwijken via een gegroepeerde projectmatige aanpak tot CO2-neutraliteit 2312

brengen. Ten opzichte van maatregelen in individuele woningen of gebouwen is dit kosten- en milieuefficiënter. 2313

Productie en verbruik worden er zo dicht mogelijk bij elkaar gebracht; 2314

Warmtenetten tot een nieuwe taak voor de distributienetbeheerders maken. Internationaal bewijzen moderne 2315

warmtenetten hun nut. Vooral in stedelijke en industriële omgeving zijn de baten groot. Vlaanderen loopt hier 2316

achter. Zowel restwarmte als groene warmte worden er efficiënter door gebruikt. Bij aanleg van nieuwe 2317

woonwijken moet een doordachte keuze gemaakt worden of er een gasnet dan wel een warmtenet onder het 2318

voetpad komt; 2319

Via publieksparticipatie en coöperatieve vennootschappen mensen hernieuwbare energie laten mee financieren 2320

en laten delen in de opbrengst. Deze aanpak kan het maatschappelijk draagvlak voor de realisatie van 2321

windmolens en biogasinstallaties verhogen; 2322

Intercommunales die investeringen doen die pas op langere termijn renderen, recht geven op een billijke 2323

vergoeding. Private investeerders passen immers vaak voor dit type investeringen. Participatie van individuele 2324

burgers en pensioenfondsen zijn een mogelijke extra hefboom; 2325

De bijzonder interessante ‘derdebetalersystemen’ met energiedienstbedrijven (ESCO’s) stimuleren: ze investeren 2326

in energiebesparingen en de winst op het energieverbruik betaalt de eerste jaren de kosten van de dienstverlener 2327

af. Ook dit is niets anders dan een (commerciële) bundeling van opportuniteiten en kennis; 2328

Dat de Vlaamse, Brusselse en de federale overheid het energieverbruik van hun gebouwen verminderen met 2329

zulke derdepartijfinanciering. Het is een van de hoofdtaken van het Vlaams Energiebedrijf. 2330

2331

3.4.3.3. Een optimale vrije markt met juiste correcties verlaagt de totale kost 2332

2333

Het vrije marktmodel is het meest kostenefficiënte voor de productie en de verkoop van elektriciteit en gas. Zowel 2334

voor producenten als voor verbruikers zijn financiële afwegingen de beste duw in de rug richting verstandige 2335

investeringen en efficiëntie. De doelstellingen inzake groene stroom moeten om deze reden geïntegreerd worden in 2336

het marktmodel. Investeringen in nieuwe productie-installaties en in energiebesparing moeten zoveel mogelijk door 2337

privékapitaal gefinancierd worden. Dat levert de grootste hefboom op en geeft prioriteit aan de meest rendabele 2338

projecten. 2339

2340

Belemmeringen in de marktwerking binnen de EU moeten worden weggewerkt door een verdere harmonisatie 2341

tussen de lidstaten. Langs de andere kant mag ook ons eigen vergunningenbeleid geen blok aan het been zijn voor 2342

toekomstgerichte investeringen. 2343



Het wisselend aanbod aan zon en wind moet opgevangen worden door opslagvoorzieningen en flexibele 2344

stroomcentrales, maar ook door prijssignalen voor de verbruikers. Om de verdere uitbouw van de lokale netten voor 2345

de integratie van hernieuwbare bronnen zo efficiënt mogelijk te laten verlopen, is het afstemmen van verbruik op 2346

productie en opslagvoorzieningen aangewezen. Rationeel elektriciteitsverbruik betekent dus niet alleen minder 2347

verbruik, maar ook het verbruik verschuiven van piek- naar dalperiodes. 2348

2349

CD&V wil… 2350

Dat meer mensen bewust overschakelen naar een goedkopere leverancier. Dit is de snelste manier om de 2351

energiekost naar beneden te halen. Veel Vlamingen hebben nog altijd niet de stap gezet in de vrije markt, 2352

ondanks alle campagnes om vergelijken en overstappen (bv. de V-test) te vergemakkelijken. Groepsaankopen zijn 2353

een goede aanzet. Sociale contacten en verenigingen zijn veel sterkere motivatiebronnen dan de overheid; 2354

Dat de federale en gewestelijke regulatoren voor een goede marktwerking zorgen. Op federaal niveau 2355

ontwikkelt de CREG het marktmodel en de gedragscode die bijdragen tot een billijke, zekere en milieuvriendelijke 2356

energiebevoorrading. Om als een echte scheidsrechter te kunnen optreden, krijgen de CREG en de VREG de 2357

nodige autonomie; 2358

‘Gedropte’ klanten zo snel mogelijk terug naar de markt leiden. De prijs die gedropte, niet-beschermde klanten 2359

betalen bij de sociale leverancier (de netbeheerder), ligt hoger dan de gemiddelde marktprijs. Om hen opnieuw 2360

naar de markt te leiden, is actieve begeleiding, o.a. via groepsaankopen en de V-test, nodig door het OCMW. 2361

Wordt te lang gewacht met begeleiding, dan maken deze mensen schulden en moeten ze bij de (duurdere) 2362

netbeheerder blijven tot hun schulden zijn afgelost; 2363

Zolang de baten niet overtuigend zijn, slimme meters alleen voor grotere verbruikers, kleine stroomproducenten 2364

en nieuwe aansluitingen, en niet in elke woning. Door de enorme toename aan zonnepanelen zijn er steeds meer 2365

productiepieken overdag terwijl het piekverbruik op andere momenten valt. Dat tegengaan via het verbruik 2366

vraagt een systeem van slimme meters en slimme netten. De huidige netvergoeding voor zonnepanelen kan dan 2367

vervangen worden door een tarief voor afgifte en opname op het net. Voor de eigenaars van zonnepanelen loont 2368

het dan om zoveel mogelijk hun piekproductie zelf op te vangen met slim verbruik (bv. slimme 2369

huishoudtoestellen) of batterijen; 2370

De zware last op de distributienetten, o.a. door de omslag naar meer hernieuwbare energie, billijk verdelen. De 2371

zwaarte van de aansluitingen heeft een grotere impact op de netkosten dan het verbruik, terwijl ze momenteel 2372

bijna volledig via de verbruikte kWh worden verrekend. Het nettarief moet daarom verschuiven van zuiver 2373

verbruikstarief (per kWh) naar een gemengd tarief: minder op basis van verbruik en meer op basis van de zwaarte 2374

van de aansluiting. De gratis kWh kan worden vervangen door een eerste vrijstelling op het aansluitingstarief: zo 2375

worden de eerste 10 Ampère quasi gratis aangesloten. Tenslotte gaat het om een logisch basisrecht. De 2376

tariefmethodologie moet zo verfijnd worden dat zelfstandigen aangesloten op het laagspanningsnet die slechts 2377

sporadisch piekverbruik nodig hebben en geen alternatief hebben, niet de zwaarste kost moeten dragen; 2378

Het onbenutte potentieel qua vraagsturing benutten: in de distributie en logistiek (diepvries), chemie, olie, gas 2379

enz. De energie-intensieve bedrijven hebben de grootste hefboom in handen om dure piekcentrales overbodig te 2380

maken door op een aantal piekmomenten per jaar tegen vergoeding minder af te nemen. Kleine bedrijven 2381

kunnen hun krachten bundelen en kosten besparen via zgn. aggregatoren die prijsverminderingen bedingen in 2382

ruil voor het verminderen op piekmomenten en aanschakelen op dalmomenten; 2383

Een energienorm, naar analogie met de loonnorm, die garandeert dat de nevenkosten op energie voor 2384

internationaal concurrerende ondernemingen niet hoger liggen dan het gemiddelde in de buurlanden. Onze 2385

internationaal opererende bedrijven hebben immers een concurrentienadeel door het verschil in netkosten en 2386

heffingen met de buurlanden. De financiering van het groene stroombeleid is een van de oorzaken. Deze 2387



energienorm kan ingeschreven worden in de richtsnoeren voor de energieregulator. Daar mogen een aantal 2388

voorwaarden tegenover staan, zoals een engagement om mee de doelstellingen voor betere energie-efficiëntie te 2389

halen en de bereidheid om mee te werken aan systemen van vraagsturing waar technisch haalbaar. Ook voor de 2390

gezinnen en de overige Vlaamse KMO's en industrie aangesloten op laag- en middenspanning kan de 2391

energienorm toegepast worden; 2392

Op EU-schaal een importheffing invoeren op ingevoerde producten van regio’s die geen CO2-heffing of -2393

emissiehandel hebben. Zo lijden onze eigen bedrijven niet onder het Europese engagement voor het klimaat; 2394

De vergoeding die voor de nucleaire rente wordt gevraagd maximaal gebruiken om de overheidsteun voor 2395

investeringen in hernieuwbare stroom te financieren (bv. extra windcapaciteit op zee). De Belgische nucleaire 2396

centrales leveren immers stroom aan de laagste kostprijs, o.a. omdat de Belgische verbruikers destijds de hoge 2397

investeringskost hebben gedragen en ze een deel van het risico dragen. Het is de enige financieringsbron die de 2398

stroomfactuur van de gebruikers op geen enkele wijze opdrijft. 2399



Hoofdstuk 4. Gezin & Zorg 2400

2401

4.1. Waarde(n)volle zorg 2402

2403


2405

De wereld van zorggebruikers en zorgverleners verandert continu; 2406

De vraag naar zorg zal door de vergrijzing, verwitting en ontgroening van de bevolking sterk toenemen; 2407

Chronische aandoeningen, psychische klachten en problemen van geestelijke ongezondheid kennen een snelle 2408

opmars; 2409

Patiënten worden steeds mondiger en meer assertief, gedragen zich meer als consumenten en willen grip hebben 2410

op hun medisch dossier; 2411

De veelheid aan zorgaanbod zorgt voor fragmentatie van zorg en kennis; 2412

Digitalisering van de zorg is de opkomende trend. Het belang van informatietechnologie stijgt; 2413

De grenzen tussen gezondheidszorg en welzijnszorg vervagen. 2414

2415


2417

Voorkomen is beter dan genezen. Er dient prioritair te worden geïnvesteerd in preventie; 2418

Zorg dient meer te worden ingebed in het vertrouwde sociale netwerk van mensen, waarbij de zorggebruiker, 2419

met de nodige zorg en begeleiding aan huis, zo lang mogelijk zelfstandig woont; 2420

Het aanbod aan (psychosociale) zorg voor langdurig en/of chronisch zorgen hulpbehoevenden (care), palliatieve 2421

zorg en dementie dient te worden uitgebreid; 2422

We maken werk van integrale zorg om tot een betere afstemming tussen gezondheidszorg en welzijnszorg (in de 2423

eerste lijn) te komen; 2424

In het kader van de organisatie van de zorg, stellen we niet de ziekte of de beperking maar de patiënt centraal. 2425

2426


4.1.3.1. Vermaatschappelijking van de zorg 2428

2429

CD&V wil… 2430

Dat zorg zoveel mogelijk in de samenleving en inclusief gebeurt en zo weinig mogelijk uitzonderlijk, afzonderlijk 2431

of exclusief. Dit vanuit de idee van subsidiariteit of getrapte zorg: van zelfzorg, over mantelzorg en wijken 2432

buurtzorg, naar professionele eerstelijnszorg en ondersteuning, tot gespecialiseerde zorg en ondersteuning. We 2433

waken over vlotte overgangen tussen alle vormen van ondersteuning en opvang en geven prioriteit aan de 2434

ondersteuning van de meest laagdrempelige zorgvormen, die het dichtst aanleunen bij de thuissituatie van de 2435

patiënt. Professionele zorg moet het sociaal netwerk en de eigen kracht van mensen aanvullen en ondersteunen. 2436

We houden rekening met een maatschappelijke omslag: de (meer)kost voor thuiszorg moet maatschappelijk 2437

verantwoord zijn en blijven; 2438

Gespecialiseerde vormen van zorg en ondersteuning niet langer aanbieden dan nodig voor het herstel van de 2439

persoon met een zorgbehoefte; 2440



Dialoog en wederkerigheid centraal stellen, waarbij de zorggebruiker zo lang mogelijk de regie over zijn eigen 2441

leven en zijn zorg in handen houdt. Zorg dus in overleg en in samenwerking met de zorgvrager, diens familie en 2442

mantelzorgers; 2443

Voorzien in de nodige ondersteuning en begeleiding van zelfzorg en informele zorg; 2444

o De impact van mantelzorg op het welzijn van de mantelzorger, en in het bijzonder de zgn. 'sandwich-2445

generatie' die zowel zorg draagt voor de ouders als voor de kleinkinderen, moet juist ingeschat worden; 2446

o Op basis van een uniforme definitie (Vlaams en federaal) maken we werk van een uniform statuut voor 2447

de mantelzorger. We gaan na of aan dit statuut rechten kunnen worden verbonden en onderzoeken of 2448

er naar, analogie met de vrijwilligersverzekering ook voor mantelzorgers een verzekering kan komen; 2449

o We versterken de mantelzorger door het aanbieden van vorming en psychosociale ondersteuning. Het 2450

netwerk van onthaal- en opvangcentra en de hulpnetwerken (bv. diensten voor gezinshulp en 2451

aanvullende thuiszorg, diensten voor oppas, maatschappelijk werk, mantelzorgverenigingen en andere 2452

hulpverlening in het dagelijks leven) moet versterkt worden; 2453

o Aan mantelzorgers moet een zorggarantie worden gegeven: wanneer er voor de zorgbehoevende 2454

waarvoor zij zorg dragen een nood aan formele zorg ontstaat, moet deze ook voorhanden zijn. De 2455

mantelzorgers moeten een duidelijk informatieaanbod krijgen zodat zij niet alles zelf moeten uitzoeken. 2456

Een website met informatie, advies en onlinecursussen kan hierbij een hulp zijn. Bij de 2457

vermaatschappelijking van de zorg moet de professionele omkadering uitgebreid worden; 2458

o Alle vormen van informele en semiformele zorg (zoals mantelzorg, pleegzorg, zorgboerderij, vrijwilligers 2459

in de hulpverlening, buddywerking…) moeten ten volle worden ondersteund; 2460

o Om vermaatschappelijking van de zorg mogelijk te maken dienen er, in overleg met de 2461

werkgeversorganisaties, initiatieven genomen te worden die de voor de werknemer noodzakelijk 2462

flexibiliteit om deze zorgtaken op te nemen, mogelijk maken; 2463

o Barrières voor deelname aan de samenleving moeten worden weggewerkt. Hierin hebben 2464

dienstencentra, buurtwerk, het opbouwwerk, het jongerenwelzijnswerk en het verenigingsleven een 2465

belangrijke taak; 2466

o We promoten het vrijwilligerswerk bij doelgroepen waar nu nog te weinig gerekruteerd wordt en 2467

verhogen de aantrekkelijkheid door de jaargrens van de onkostenvergoeding op te trekken voor wie 2468

zorgend vrijwilligerswerk op zich neemt. De combinatie tussen de forfaitaire vrijwilligersvergoeding en 2469

de onkostenvergoeding moet mogelijk zijn (bv. voor vrijwilligers van de Minder Mobiele Centrales). 2470

Vrijwilligers moeten de kans krijgen om op regelmatige basis vorming en opleiding te volgen; 2471

o Een gemeenschappelijke databank voor vrijwilligers zodat potentiële vrijwilligers hun gading kunnen 2472

zoeken en vinden. 2473

Dat het lokaal bestuur zorgt voor een voldoende en betaalbaar aanbod aan professionele hulp. Ze hoeft dit niet 2474

zelf te organiseren. Transparantie met betrekking tot de rol (ofwel als regisseur, ofwel als actor) en het mandaat 2475

van het lokaal bestuur, is een belangrijke voorwaarde voor een vertrouwenwekkende dialoog met de actoren; 2476

Het lokaal bestuur neemt de nodige maatregelen om professionelen in de thuiszorg te ondersteunen in hun 2477

opdracht: concreet vragen wij om de nodige gratis parkeerfaciliteiten te voorzien: voorbehouden plaatsen, 2478

parkeerkaarten, etc.; 2479

Dat er nog meer geïnvesteerd wordt via beeldvorming en opleidingsaanbod, om tegen 2020 de 60.000 extra 2480

mensen die nodig zijn in de zorgsector, te vinden. 2481



4.1.3.2. Zorg op maat 2482

2483

CD&V wil… 2484

Zorg op maat ontwikkelen vanuit de visie dat een patiënt de juiste zorg, op het juiste moment, door de juiste 2485

medewerkers, op de juiste plaats en met de juiste financiering verdient. We vertrekken daarbij vanuit de 2486

individuele zorgbehoefte. Deze zorgbehoefte moet objectief worden bepaald door een geïntegreerde en 2487

adequate indicatiestelling. Daarbij wordt vertrokken vanuit de effectieve zorgbehoefte. Op termijn moeten we 2488

komen tot één modulair, transparant, objectief en sectoroverschrijdend inschalinginstrument; 2489

De publieke financiering van de zorg aan deze inschaling koppelen en er voldoende budget voor voorzien. De 2490

inschaling geeft recht op een verantwoord persoonsvolgend budget; 2491

o Op termijn moeten alle bestaande tegemoetkomingen (bv. zorgverzekering, tegemoetkoming hulp aan 2492

bejaarden, maximumfactuur, ondersteuningsbudget personen met een handicap…) in één 2493

persoonsvolgend budget worden geïntegreerd. Deze tegemoetkoming wordt best geïntegreerd in de 2494

Vlaamse Sociale Bescherming; 2495

o Er kan hierbij worden gekozen voor een getrapt systeem: een basistegemoetkoming aangevuld met een 2496

tegemoetkoming voor niet rechtstreeks toegankelijke zorg en ondersteuning. Elke Vlaming met een 2497

erkende handicap moet recht hebben op een basisuitkering. De hoogte van de basisuitkering wordt 2498

afhankelijk gemaakt van de graad van zelfstandigheid van de patiënt; 2499

o Binnen dit objectief bepaald zorgbudget (voucher en/of cash) kan een zorgbehoevende kiezen welke 2500

zorgvormen hij wenst te gebruiken om tegemoet te komen aan zijn noden (op voorwaarde dat hij 2501

hiervoor geïndiceerd is); 2502

o Voor de overheid is een belangrijke informatie- en begeleidingstaak weggelegd ter omkadering van deze 2503

bestedingsautonomie; 2504

Een ondersteuningsplan opstellen, op basis van de vastgestelde zorgbehoefte, dat kan bijgestuurd worden in 2505

geval van wijzigingen; 2506

Op basis van het geheel van de geïndiceerde noden een ‘programmatie’ uitwerken, zowel inzake personeelsleden 2507

als inzake voorzieningen, die voldoende flexibel is zodat tijdelijke fluctuaties in de vraag(gestuurde zorg) 2508

opgevangen kunnen worden zonder al te grote reorganisaties binnen de betreffende voorzieningen. Dit kan als 2509

hefboom fungeren voor de (verdere) omschakeling van een aanbodgestuurd naar een behoeftegericht 2510

zorgsysteem; 2511

Zorgen voor een voldoende aanbod aan zorg en diensten opdat gerechtigden daadwerkelijk de juiste zorg op 2512

maat bekomen. Voor bepaalde doelgroepen en bepaalde zorgvormen zal dit op termijn gepaard gaan met het 2513

invoeren van afdwingbare rechten op zorg. Hierbij dient prioriteit te worden gegeven aan de zwaarst 2514

zorgbehoevenden; 2515

Via de zorgregie tot een rechtvaardig en transparant toewijzingsbeleid en een correcte afstemming van vraag en 2516

aanbod komen. We zorgen ervoor dat de meest urgente en meest ernstige zorgvragen efficiënt gedetecteerd en 2517

prioritair verholpen worden; 2518

De erkenningsnormen (personeel, infrastructuur, kwaliteit) mee vorm laten geven aan de ‘zorg op maat’, waarbij 2519

er bijzondere aandacht dient te zijn voor kwaliteit, betaalbaarheid, continuïteit,. De overheid bewaakt de 2520

kwaliteit, toegankelijkheid en performantie van het systeem en voorziet in ondersteunende instrumenten die 2521

ervoor zorgen dat de sociaal meest kwetsbaren niet uit de boot vallen; 2522

Iedereen die zorgbehoeftig is, ondersteunen in zijn zorgvraag. Dit in dialoog met deskundigen in de 2523

zorgtoewijzing; 2524



Aandacht besteden aan interculturele zorg. De maatschappij verkleurt en de zorgsector moet dus voorbereid zijn 2525

op o.a. de opvang van allochtone senioren en de toestroom van werknemers van mensen met 2526

migratieachtergrond. 2527

2528

4.1.3.3. Van ‘cure’ naar ‘care’ 2529

2530

CD&V wil… 2531

De groeiende groep zorgafhankelijke patiënten zo lang mogelijk zelfstandig laten wonen. Hierdoor ontstaat een 2532

nood aan een aangepast zorgaanbod en aangepaste zorginfrastructuur, gepaard gaande met een (verdere) 2533

verschuiving van residentiële of intramurale zorg, over de semiresidentiële zorg, naar de ambulante of 2534

extramurale zorg. Een belangrijke rol is weggelegd voor thuiszorg en reguliere zorg. Zij dienen over voldoende 2535

middelen te beschikken; 2536

Een betere, zo naadloos mogelijke, samenwerking voor langdurige zorg stimuleren tussen de relevante 2537

eerstelijnsactoren: thuiszorg, woonzorgcentra, centra voor kort verblijf, assistentiewoningen, herstelverblijven, 2538

(psychiatrische) ziekenhuizen, psychiatrische verzorgingstehuizen, huisartsen en apothekers. Goede opvolging en 2539

correcte doorverwijzing van de patiënt zijn cruciaal voor goede zorg. Op termijn evolueren we naar één 2540

overlegstructuur waarbinnen een belangrijke coördinerende rol is weggelegd voor de ‘samenwerkingsinitiatieven 2541

eerstelijnsgezondheidszorg’ (SEL’s); 2542

Het intramurale aanbod, vandaag in grote mate toegespitst op acute zorg, aanpassen aan de nieuwe zorgnoden. 2543

Waar mogelijk moet acute zorg worden afgebouwd, echter met aandacht voor het behoud van voldoende crisis- 2544

en noodopvang als laatste vangnet voor thuiszorg. Hierdoor vrijkomende middelen moeten ingezet worden voor 2545

(psychosociale) zorg voor langdurig en chronisch zorg- of hulpbehoevenden. Waar mogelijk dient voor beter 2546

omkaderde daghospitalisatie en kortverblijf na daghospitalisatie te worden gekozen; 2547

Zorgen voor een zo gedifferentieerd mogelijk aanbod aan tijdelijke gezinsondersteunende opvangvormen (zoals 2548

dagverzorgingscentra, centra voor kortverblijf, nacht- en weekendoppas, ambulante nachtdiensten, 2549

personenalarmsystemen), rekening houdend met de keuzevrijheid van de zorgbehoevende; 2550

Bestaande formules, zoals de Collectieve Autonome Dagopvang (CADO) verder uitbouwen en inzetten op 2551

transmurale zorgverstrekking vanuit de zorgcentra. Zorg naar ouderen brengen op basis van een combinatie van 2552

mantelzorg en professionele zorg staat centraal. We streven naar minstens één dagopvang per gemeente. Hierbij 2553

moet specifieke aandacht gaan naar de mobiliteit. Er moet rekening gehouden worden met het eigene van 2554

kleinschalige zorgvormen, zoals een CADO, waar nu de intramurale regelgeving op wordt toegepast. Dit brengt 2555

immers een onnodige kostenverhoging met zich mee; 2556

Ook binnen de geestelijke gezondheidszorg komen tot een switch van residentiële naar ambulante zorg. De 2557

geestelijke gezondheidszorg kent een brede werking, waarbij zoveel mogelijk settings (school, werk, gezin, vrije 2558

tijdssector,…) betrokken worden. We investeren in de vermaatschappelijking van het zorgaanbod (bv. 2559

buddywerking) en bevorderen het transmuraal werken. Dit onder meer door de voorzetting en uitbreiding naar 2560

jongeren en kinderen toe van zorgvernieuwende initiatieven (bv. de ‘artikel 107’-projecten). We bouwen de 2561

jeugdpsychiatrie verder uit; forensisch, ambulant zowel als residentieel. We breiden het behandelaanbod voor 2562

geïnterneerden uit met bijzondere aandacht voor multiproblematieken. We erkennen de klinisch psychologen, 2563

psychotherapeuten en orthopedagogen en ijveren voor een gerichte terugbetaling voor de drie. 2564

Laagdrempeligheid voor de toegang tot ambulante geestelijke gezondheidszorg, zodat de patiënt in alle 2565

anonimiteit hulp kan vragen, is het doel; 2566



Garanties bieden op de leefkwaliteit en de continuïteit van zorgsituaties waar professionelen en vrijwilligers zich 2567

verantwoordelijk voor voelen, residentieel zowel als in de eigen woonsituatie, door in toenemende mate een 2568

beroep te doen op de aanvullende diensten uit de sociale economie. 2569

2570

4.1.3.4. Uitbouw & herwaardering van de eerstelijnszorg 2571

2572

CD&V wil… 2573

Investeren in de thuisondersteunende (gesubsidieerde) diensten zoals gezinszorg; 2574

De rol van de eerstelijngeneeskunde versterken omdat zij garant staat voor een correctere doorverwijzing; 2575

Inzetten op zorgnetwerken tussen alle eerstelijnswerkers (zowel binnen gezondheid als welzijn) met participatie 2576

van de huisarts; 2577

Toegang tot gespecialiseerde zorg enkel mogelijk maken na een verplichte stop bij een generalist/expert (bv. 2578

huisarts, geriater) die de patiënt de nodige informatie verschaft, doorverwijst en de contactpersoon voor alle 2579

betrokkenen wordt (zorgverleners, familie en zorgbehoevenden); 2580

Alle bestaande ondersteunende initiatieven en structuren voor de (gezondheid)zorgberoepen in de eerste lijn, in 2581

samenspraak met de betrokken actoren, evalueren en waar mogelijk vereenvoudigen. Dit om de werking te 2582

optimaliseren en maximale kostenefficiëntie in functie van effectieve doelstellingen te realiseren. De groepering 2583

binnen een lokale of regionale structuur, waarin meerdere disciplines uit Welzijn en Gezondheid verzameld zijn, 2584

kan daarbij overwogen worden; 2585

De verdere ontwikkeling van ICT-toepassingen en -netwerken om op een efficiënte manier gegevens te delen en 2586

de kwaliteit en beschikbaarheid van deze gegevens te verhogen (bv. VitaLink); 2587

Waken over de invoering van de verplichte en automatische toekenning van het recht op sociale derdebetaler 2588

vanaf 2015. Dit in eerste instantie bij huisartsen en tandartsen en voor alle verstrekkingen inzake raadplegingen 2589

en huisbezoeken; 2590

Zorgen voor meer samenhang in de wetgeving op de gezondheidsvoorzieningen door een geïntegreerde wet op 2591

de gezondheidsvoorzieningen; 2592

De huisarts een hoofdrol geven met betrekking tot het medische luik, in de eerstelijnsgezondheidszorg. Samen 2593

met alle andere actoren binnen de eerstelijnsgezondheidszorg, samen met of als zorgcoördinator of case 2594

manager, zal hij in multidisciplinaire samenwerking zijn patiënt op maat begeleiden doorheen een individueel 2595

geregistreerd ondersteuningsplan. Dit in overleg met de patiënt en zijn familie. Dit moet vertaald worden in een 2596

centraal geregistreerd ondersteuningsplan. Een nieuw te vormen beheersvorm (waarbinnen de huidige SEL’s en 2597

geïntegreerde diensten voor thuiszorgverzorging, de GDT’s, zullen samenvallen) zal hierin een coördinerende rol 2598

krijgen; 2599

Dat binnen de tweedelijnsgezondheidszorg een specialist de coördinatie op zich neemt van de te ondergane 2600

onderzoeken en te volgen behandelingen, ondersteund door een performant elektronisch patiëntendossier; 2601

Dubbele en hogere financiering voor eenzelfde dienstverlening vermijden (bv. aanvullende thuishulp en 2602

dienstencheques). 2603

2604

4.1.3.5. Residentiële zorg: ziekenhuizen 2605

2606

CD&V wil… 2607

Dat in elk ziekenhuis basiszorg wordt aangeboden. Evenwel moet niet elk ziekenhuis dezelfde gespecialiseerde 2608

zorg aanbieden. Hierbij wordt rekening gehouden met de geografische bereikbaarheid en een kritisch volume aan 2609

medische ingrepen dat nodig is om de kwaliteit te garanderen; 2610



Samenwerking tussen ziekenhuizen, de eerste lijn en de thuiszorg, door transmurale netwerking stimuleren (bv. 2611

verdere ontwikkeling van zorgprogramma’s en klinische zorgpaden op maat van de individuele patiënt); 2612

De ziekenhuisfinanciering en de financiering van de artsen herzien, zodat die op voorhand vastligt en rekening 2613

houdt met zowel medische als sociale factoren die de prijs van de behandeling bepalen. We evolueren van 2614

prestatie- naar ‘diagnose-behandelingfinanciering’. Verder moet de financiering worden afgestemd op de 2615

wijzigende zorgbehoeften (bv. daghospitalisatie, kortdurig verblijf). Nieuwe opdrachten dienen correct te worden 2616

vergoed. Specifieke taken als research, opleiding van artsen en de opvang van sociaal zwakkere patiënten moeten 2617

correct worden vergoed; 2618

Dat ziekenhuisfacturen transparant en overzichtelijk zijn en tijdig aan de patiënt worden bezorgd. De patiënt 2619

moet steeds een exemplaar van zijn ziekenhuisfactuur ontvangen; 2620

De arbeidsvoorwaarden in openbare ziekenhuizen niet langer afstemmen op deze in lokale besturen; 2621

Onderzoeken op welke wijze de verplaatsing van medische verstrekkingen vanuit de ziekenhuissetting naar 2622

privépraktijken kan worden ontmoedigd. 2623

2624

4.1.3.6. Patiënten 2625

2626

CD&V wil… 2627

De patiënt moet meer inspraak krijgen in zijn zorgtraject, in samenspraak met een arts of erkend specialist. Hij is 2628

immers de persoon die als eerste en het beste aanvoelt hoe zwaar zijn aandoening zijn functionering beperkt en 2629

in welke mate hij behoefte heeft aan (professionele) hulp. Hij moet hierin geholpen worden door de ontwikkeling 2630

van 'self management'-programma's, waarin de patiënt verder moet worden begeleid. Dit moet een 2631

systematische reflex worden. Het ontwikkelen en begeleiden van ‘self management’-programma’s voor de 2632

patiënt verdient bijzondere aandacht. Mensen die deel uitmaken van kwetsbare groepen moeten laagdrempelig 2633

hieraan kunnen deelnemen; 2634

Dat communicatie niet beperkt blijft tot zorgverstrekkers onderling of tussen zorgverleners en verzekeraars. Ook 2635

de patiënt en zijn mantelzorgers moeten betrokken zijn; 2636

Voldoende laagdrempelige en begrijpbare informatie geven; 2637

Betalingsmechanismen van zorgaanbieders enerzijds en financiële ondersteuning van patiënten anderzijds 2638

toetsen aan hun bijdrage tot zelfredzaamheid van de patiënt; 2639

Blijven inzetten op werk als belangrijk instrument van maatschappelijke integratie: 2640

o Het statuut van arbeidsongeschiktheid dient te worden losgekoppeld van de inschrijving als 2641

werkzoekende; 2642

o Er dient bijzondere aandacht te gaan naar mensen die op termijn slechts deeltijds zullen kunnen werken. 2643

Ook zij moeten recht hebben op herscholing en tegelijk kunnen blijven genieten van hun (gedeeltelijke) 2644

uitkering wegens arbeidsongeschiktheid; 2645

o Vele chronische ziekten kennen een fluctuerend verloop. Een vlottere overgang tussen volledige, 2646

gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid en werkhervatting moet mogelijk worden gemaakt; 2647

Dat landsgrenzen geen reden zijn om ons recht op zorg te ondermijnen of uit te hollen. Ons land en onze 2648

gemeenschappen moeten daarom het gesprek aangaan met de ons omringende landen om het recht op zorg 2649

grensoverschrijdend te garanderen. 2650



4.1.3.7. Digitalisering van de zorg 2651

2652

CD&V wil… 2653

Dat (communicatie)technologie steeds ten dienste staat van de patiënt en een integraal onderdeel is van diens 2654

zorgtraject. Er moet steeds worden vertrokken vanuit het akkoord van de patiënt om aan gegevensdeling te doen. 2655

De privacy moet worden beschermd. De patiënt moet steeds toegang hebben tot zijn gegevens en zoveel 2656

mogelijk aan zelfbeheer kunnen doen, ook als hij niet over elektronische vaardigheden beschikt. 2657

Telegeneeskunde mag ook niet ten koste gaan van de persoonlijke interactie tussen patiënt en zorgverstrekker; 2658

Werk maken van de veralgemeende uitbouw van het elektronisch patiëntendossier. Zo kunnen naadloze 2659

overgangen tussen verschillende zorgvormen en -voorzieningen ontstaan. Het voorschrijfgedrag inzake 2660

geneesmiddelen, klinische onderzoeken en technische prestaties kan worden gerationaliseerd. De 2661

administratieve last voor zowel patiënten als zorgverstrekkers wordt beperkt; 2662

ICT- en internetgebaseerde diensten die de zorgen welzijnsverlening ondersteunen verder uitbouwen. 2663

Fragmentatie moet worden vermeden en transparantie voor de patiënt gegarandeerd. Ook de vandaag reeds 2664

bestaande informatiesystemen moeten beter op elkaar worden afgestemd om een meerwaarde voor de 2665

zorggebruiker en zorgverstrekkers te betekenen. Op termijn moeten ook datagegevens voor 2666

beleidsondersteuning uit de elektronische gegevensstromen en -deling kunnen worden afgeleid. Onze 2667

voortrekkersrol in de ontwikkeling van nieuwe technologieën in de gezondheidssector (bv. Flanders Care) moet 2668

verder worden uitgebouwd. 2669



4.2. Verantwoorde zorg 2670

2671


2673

Het rapport van de Vergrijzingscommissie 2012 verwacht dat de kost van de gezondheidszorg, uitgedrukt in % van 2674

het BBP, zal stijgen van 8% in 2011 naar 9,4% in 2030 en 11% in 2060. Het aandeel van de acute zorg hierin zou 2675

weliswaar dalen, maar de stijging van het aandeel van de langdurige zorgkost zou groter uitvallen dan de daling 2676

van de kost van de acute zorg; 2677

Het is onwaarschijnlijk dat de economische groei deze groei van de uitgaven voor gezondheidszorg zal kunnen 2678

volgen; 2679

Dit betekent dat we keuzes zullen moeten maken, maatschappelijke keuzes over hoeveel we bereid zijn uit te 2680

geven aan gezondheidszorg. Maar ook keuzes over hoe en waaraan de beschikbare middelen te besteden; 2681

Dit alles voltrekt zich binnen een veranderend institutioneel kader dat instrumenten genereert om aan deze 2682

keuzes invulling te geven. 2683

2684


2686

Elke euro moet altijd verantwoord besteed worden; 2687

Betaalbare, kwaliteitsvolle en toegankelijke zorg garanderen voor iedereen is de doelstelling én de uitdaging; 2688

Er moeten maatregelen worden genomen om beroepen in de zorg aantrekkelijk te maken, niet alleen de 2689

medische disciplines maar ook de verpleegkundigen, verzorgenden, zorgkundigen, etc. 2690

2691


4.2.3.1. Verzekerde zorg 2693

2694

CD&V wil… 2695

Dat de verplichte en solidair uit collectieve middelen gefinancierde ziektekostenverzekering blijvend een 2696

antwoord biedt op de objectieve medische zorgnoden. Daarbij waken we er over dat het aandeel van de patiënt 2697

niet stijgt; 2698

De Vlaamse Sociale Bescherming uitbouwen tot een universele volksverzekering, met in het hart ervan de 2699

Vlaamse zorgverzekering, solidair gefinancierd op basis van draagkracht. De toekenning van rechten moet 2700

afhankelijk zijn van een individueel onderzoek van de noden. Hierbij kan een inkomenstoets een factor zijn; 2701

In de Vlaamse Sociale Bescherming alle financiële tegemoetkomingen (incl. deze voor personen met een 2702

beperking en de inkomensgerelateerde kinderopvang) groeperen, teneinde tot een transparanter, efficiënter en 2703

eenvoudiger systeem van sociale bescherming in Vlaanderen te komen. Dit laat ook toe om efficiënte 2704

gegevensstromen te organiseren (bv. in het kader van de automatische toekenning van rechten). De Vlaamse 2705

Sociale Bescherming moet ook in gelijke mate toegankelijk zijn voor Brusselaars die zich aansluiten bij de Vlaamse 2706

zorgverzekering en hun bijdrage jaarlijks betalen; 2707

De rol van de aanvullende private verzekeringen beperken tot een aanvullend verzekeringssysteem: enkel voor 2708

‘aanvullende’ zorg, niet voor ‘basiszorg’. We waken over de solidariteit in de privéverzekeringen: niemand kan 2709

worden uitgesloten op basis van leeftijd of gezondheidstoestand. We bakenen zoveel mogelijk wettelijk af welke 2710

verschillen in behandeling niet objectief en redelijkerwijze verantwoord kunnen worden. 2711



4.2.3.2. Integratie federale bevoegdheden in het Vlaamse zorgbeleid 2712

2713

CD&V wil… 2714

Na een overgangsperiode, de gemeenschappen vrij laten in de invulling van hun bevoegdheden en de besteding 2715

van de overgedragen middelen. In de overgangsperiode wordt een status quo gehandhaafd, zowel naar de aard 2716

van de maatregel als naar de uitvoering ervan. Wanneer nieuwe regelingen van kracht worden, wordt in de 2717

nodige overgangsmaatregelen voorzien. Hierbij zullen bestaande (federale) rechten geëvalueerd en eventueel 2718

bijgestuurd worden; 2719

Een inspraak- en adviesrecht garanderen aan alle betrokken actoren, waaronder de sociale partners, op basis 2720

van een grondige analyse van de reeds bestaande Vlaamse overlegstructuren. Hierbij dient federaal reeds 2721

opgebouwde expertise te worden gehonoreerd. Binnen deze analyse moeten we aandacht hebben voor 2722

belangrijke actoren die vandaag nog niet of onvoldoende betrokken zijn; 2723

De huidige uitvoerders- en uitvoeringsinstanties evalueren, afhankelijk van de wijze waarop de overgedragen 2724

bevoegdheden worden geïntegreerd in het Vlaams welzijns-, gezondheids- en gezinsbeleid. Deze evaluatie heeft 2725

onder meer betrekking op kostenefficiëntie, laagdrempeligheid, kwaliteit en transparantie. CD&V gaat er van uit 2726

dat dit het best bereikt kunnen worden door de concrete uitvoering over te laten aan het middenveld, met 2727

controle door de overheid. 2728

2729

4.2.3.3. Doelmatige en doeltreffende aanwending van beperkte middelen 2730

2731

CD&V wil… 2732

Tot overlegde antwoorden komen op de grote uitdagingen in de gezondheidszorg. Een permanent Interfederaal 2733

Instituut zal dit overleg waarborgen; 2734

Collectieve financiering van een efficiënte gezondheidszorg, waarbij groei geen vooropgestelde en automatisch 2735

toegepaste verworvenheid is. Er moet voortdurend gewaakt worden over de betaalbaarheid van het systeem en 2736

een stijging hoger dan de economische groei is niet aangewezen. Met behulp van beheersovereenkomsten 2737

houden we het zorgstelsel binnen maatschappelijk en politiek wenselijke bandbreedtes; 2738

De dienstverlening versoberen en richten op waar ze het hardste nodig is. Op basis van de 2739

bevoegdheidsoverdracht in de 6de

staatshervorming, moet worden bekeken welke instrumenten best worden 2740

ingezet voor welk welzijns- en zorgaanbod. Zo wordt de Vlaamse overheid bevoegd voor de dienstencheques. 2741

Met het oog op de toekomstige organisatie en financiering van de (aanvullende) thuishulp moeten de 2742

dienstencheques opnieuw worden bekeken; 2743

De zorgen welzijnssectoren meer doen inzetten op intersectorale en interdisciplinaire actie en samenwerking. 2744

De bevoegdheidsoverdracht maakt een verdere ontschotting tussen welzijns- en gezondheidsectoren mogelijk. 2745

Hier moeten ook meer dwarsverbindingen komen met de sociale economie; 2746

Inzake hulpmiddelenbeleid dwarsverbindingen leggen tussen de sector van personen met een handicap en de 2747

ouderenzorg; 2748

Duidelijk kiezen voor een verschuiving van prestatiegebonden financiering naar pathologiegebonden 2749

financiering, gebaseerd op de patiëntennoden. Hierbij wordt vertrokken vanuit de kostprijs voor de behandeling 2750

van een ziekteproces en multidisciplinaire samenwerking gestimuleerd. Een link kan worden gelegd tussen de 2751

vergoeding van zorgverstrekkers en het bereiken van doelstellingen inzake volksgezondheid; 2752

De kosten voor gezondheidszorg verder verlagen door maatregelen te nemen die zowel een impact hebben op 2753

de prijs (bv. sommige categorieën geneesmiddelen, implantaten en prothesen, medische honoraria, 2754



daghospitalisatie) als op het volume (bv. overbehandeling, overcapaciteit, verspilling, oneigenlijk gebruik en 2755

misbruiken tegengaan, de hoeveelheid geleverde zorg beter beheersen); 2756

Streven naar een correcte prijszetting. Prijszetting is in de sector zelden of nooit het gevolg van een transparante 2757

kostencalculatie. Dit geldt niet alleen voor geneesmiddelen en andere medische verbruiksgoederen (bv. 2758

implantaten, rolwagens, prothesen en orthesen), maar ook voor dienstverlening (bv. dagprijs in de voorzieningen, 2759

honoraria). Er moet meer gebruik gemaakt worden van een goed uitgebouwd systeem van kostencalculatie; 2760

De prijs en het volume van geneesmiddelen en implantaten drukken door uitbreiding van de forfaits en de 2761

referentieterugbetaling en striktere, evidence based, terugbetalingscriteria. Daarnaast kan ook ingezet worden in 2762

het ter beschikking stellen van unit doses in apotheken; 2763

Dat in de toekomst prioritair wordt tussengekomen voor bewezen effectieve zorg (evidence based), medisch 2764

noodzakelijke zorg en kosteneffectieve zorg. Op basis van deze oefening kan tevens minder zorg beter worden 2765

terugbetaald; 2766

Hulpmiddelenbeleid leeftijdsonafhankelijk maken; 2767

Eén inschalingsinstrument voor de bepaling van de nood aan zorg en de zorgzwaarte uitwerken; 2768

In overleg met de sector werk maken van richtlijnen inzake good governance, de aanpak van grensoverschrijdend 2769

gedrag, taalbeleid en ICT-ondersteuning; 2770

Inzetten op technologie om de kwaliteit en efficiëntie van zorg en gezondheidszorg te verbeteren. Hierbij maken 2771

we gebruik van Health Technology Assessments om te evalueren welke toepassingen de meeste zorgen 2772

gezondheidszorgwinsten genereren; 2773

Inkomensafhankelijke tegemoetkomingen verder introduceren; 2774

Komen tot één inkomensdefinitie met verschillende grenzen; 2775

Werken met het principe van toegangspoorten: rechtstreeks versus niet rechtstreeks toegankelijke zorg, met 2776

inschaling/indicatiestelling als paspoort bij de toegangspoort en de huisarts als sleutelfiguur voor de medische 2777

zorg; 2778

De patiënt responsabiliseren en echelonnering motiveren door een betere terugbetaling van de best geplaatste 2779

dienstverlener; 2780

Een meer performant controlesysteem uitbouwen; 2781

Ziekenfondsen de juiste prikkels en instrumenten geven om de uitgavenverschillen te beheersen die niet door 2782

verschillen in zorgbehoeften en gezondheidsrisico’s van hun leden te verantwoorden zijn. 2783

2784

4.2.3.4. Kwaliteit als sturingsinstrument van zorg 2785

2786

CD&V wil… 2787

Het gebruik van meetinstrumenten om de kwaliteit van zorg te meten tot een inherent onderdeel van de 2788

volledige welzijns- en zorgsector maken; 2789

Het mogelijk maken om de kwaliteit te beoordelen op basis van de outcome-resultaten en niet op basis van een 2790

evaluatie van de gevolgde procedures; 2791

De nodige initiatieven nemen om voor alle welzijns- en zorgsectoren passende kwaliteitsindicatoren uit te 2792

werken. Deze kwaliteitsindicatoren dienen zo snel en zo breed mogelijk te worden geïmplementeerd, teneinde op 2793

basis van de resultaten – die zo transparant mogelijk moeten zijn – beleidsprioriteiten te kunnen bepalen (bv. ter 2794

vermindering van praktijkvariatie, zinloos medisch handelen tegengaan). 2795



4.2.3.5. Een passend aanbod van voldoende gekwalificeerde zorgverstrekkers 2796

garanderen 2797

2798

CD&V wil… 2799

Een operationeel kadaster van de gezondheidsberoepen uitwerken om inzicht te krijgen in het aantal, het 2800

huidige activiteitsniveau en het aantal natuurlijke afvloeiingen of migraties. Hiertoe moeten onder meer gegevens 2801

worden verzameld inzake praktijkregelingen, werklastindicatoren en bepaalde determinanten van medische 2802

productiviteit. De planning dient te vertrekken vanuit een duidelijke visie op hoe we onze gezondheidszorg willen 2803

organiseren. De contingentering laten we los. We houden vast aan het ingangsexamen om de kwaliteit van de 2804

geboden opleiding te vrijwaren en de opleidingskosten beheersbaar te houden; 2805

Maatregelen nemen om bepaalde disciplines, in het bijzonder daar waar er knelpunten zijn (bv. huisartsen, 2806

kinderpsychiaters, geriaters), aantrekkelijker te maken. Zo willen we aan het Riziv-nummer van 2807

knelpuntspecialismen een specifieke extensie voor ziekenhuisartsen toekennen. We herwaarderen bepaalde 2808

knelpuntspecialiteiten, niet enkel financieel en niet enkel door de overheid. We zetten in op inspirerende, 2809

kwaliteitsvolle stageplaatsen, in het bijzonder in het kader van de klinische knelpuntspecialismen en voor 2810

huisartsen. We maken werk van een degelijk wettelijk kader dat rechtszekerheid biedt voor artsen die als 2811

zelfstandigen werken in ziekenhuizen, ambulante centra en andere residentiële centra. Last but not least moet 2812

(verder) werk worden gemaakt van de herijking van de intellectuele prestaties. Hiertoe dient het Comité voor de 2813

Nomenclatuur te worden geactiveerd. We maken een herlocatie van middelen binnen de nomenclatuur mogelijk 2814

door te blijven inzetten op de vermindering van het aantal technische prestaties en onderzoeken in het kader van 2815

klinische biologie. Ook de keuze voor meer financiering op basis van pathologie, forfaits, referentiebedragen en 2816

de evolutie naar all-in financiering, zal een impact hebben op de nomenclatuur; 2817

Het beroep van huisarts aantrekkelijker maken door een herwaardering van de taken van de huisarts als 2818

spilfiguur in de eerstelijnsgezondheidszorg en toegangspoort naar meer gespecialiseerde medische zorg. Zo kan 2819

administratieve ondersteuning gefinancierd worden, kunnen huisartsennetwerken ondersteund worden en het 2820

elektronisch patiëntendossier globaal uitgebouwd worden; 2821

Tot functiedifferentiatie vanuit een ‘kerntakendebat’ rond het werken in de zorg komen, zonder afbreuk te doen 2822

aan de bestaande opleidingen binnen de zorg. Schaarste op de arbeidsmarkt leidt tot meer werken in de ‘grijze 2823

zone’. Een actualisering van ‘K.B. nr. 78’ dringt zich op, waarbij zorgkundigen meer handelingen zouden moeten 2824

kunnen stellen. Binnen dit fundamenteel debat moeten de zorgkundigen zelf en de sociale partners rechtstreeks 2825

betrokken worden door hun vertegenwoordigers; 2826

Werk maken van een performant HR-beleid met aandacht voor instroom, doorstroom en uitstroom, evenals 2827

functiedifferentiatie en taakherschikking voor de verschillende beroepsgroepen. Dit gebeurt in overleg met de 2828

verschillende vertegenwoordigers van deze beroepsgroepen en de sociale partners op het terrein; 2829

Dat bij het opstellen van de personeelsnormen, de overheid zich richt op het opgeven van de noodzakelijk in de 2830

instelling aanwezige competenties, eerder dan op het afbakenen van contingenten VTE op scholingsniveau, tenzij 2831

een specifieke (beschermde) beroepsclassificatie noodzakelijk is. Hiermee gaat de overheid voor in het honoreren 2832

van elders verworven en erkende competenties; 2833

Bekijken waar de arbeidswetgeving kan worden aangepast met het oog op een hogere inzetbaarheid van 2834

zorgverstrekkers; 2835

Tot gelijk loon voor gelijk werk komen, op basis van het personeelsstatuut in de privésector; 2836

Waar mogelijk een cursus Nederlands op de werkvloer georganiseerd zien. Het aanleren van het Nederlands door 2837

beoefenaars van een zorgberoep wordt aangemoedigd en ondersteund. Alle niet-Nederlandstalige 2838



zorgverstrekkers volgen een op maat samengesteld taaltraject die hun in staat moet stellen om op korte termijn 2839

hun taak naar behoren in te vullen. 2840

2841

4.2.3.6. Voldoende opvangaanbod garanderen 2842

2843

CD&V wil… 2844

Aanbieders van zorg stimuleren om toe te treden tot een systeem van een continuüm van zorg; 2845

De piste van omschakeling van object- (instituten) naar subjectfinanciering (maar met rechtstreekse financiering 2846

van residentiële opvang) verder volgen; 2847

Nadenken of efficiëntere subsidiemodaliteiten. Te grote verschillen in de tussenkomsten voor gelijkaardige 2848

zorgverlening tussen de diverse instellingen moeten kunnen weggewerkt worden; 2849

De capaciteitsnoden aanpakken door meer zorgverleners een financiële hefboom te geven (bv. renteloze 2850

leningen); 2851

Meer mogelijkheden creëren voor gezinnen om samen naar een aangepaste woon-zorgsetting te verhuizen, o.a. 2852

naar aangepaste woningen, groepen van assistentiewoningen of woonzorgcentra; 2853

Hierbij vertrekken vanuit een door de lokale besturen op te stellen zorgstrategisch plan, waarbij de gemeente 2854

mits consultatie van de zorgaanbieders actief op het grondgebied van de gemeente, aangeeft wat nodig is op het 2855

grondgebied. Hierbij wordt rekening gehouden met reeds bestaande bovenlokale voorzieningen. Behoeften en 2856

gewenste zorg (van thuiszorg tot de zwaarste residentiële zorg) worden in kaart gebracht en de individuele 2857

zorgaanbieders kunnen inspelen op de door de lokale besturen geformuleerde zorgnoden; 2858

Zorgondernemerschap stimuleren door de juridische en praktische belemmeringen voor de uitbouw van een 2859

duurzaam zorgondernemerschap op te heffen. Dit vooral door het uitzuiveren van overtollige regelgeving en 2860

ontkokering; 2861

Regelluwe kaders creëren waarbinnen kan worden geëxperimenteerd met nieuwe en/of ver doorgedreven 2862

vormen van samenwerking tussen zorgactoren; 2863

Het zorgaanbod laten invullen door pluralisme in initiatief toe te laten en daarbij het niet-commerciële private 2864

initiatief te stimuleren en faciliteren. Voor zowel de openbare, de niet-commerciële private als de commerciële 2865

private aanbieders, gelden daarbij dezelfde normen en regels. Zij bieden de zorg aan op een toegankelijke, 2866

kwaliteitsvolle en betaalbare wijze. Dit wil zeggen met respect voor de erkenningsnormen, kwaliteitsnormen, 2867

planning en programmatie, met een verbod op het uitsluiten van zorg, met een engagement voor continuïteit van 2868

zorg, onder het toezicht van de overheid en tegen een verantwoorde prijs; 2869

Het lokale bestuur heeft een duidelijke opdracht met betrekking tot een toegankelijk, kwaliteitsvol en 2870

betaalbaar aanbod voor zorgbehoevende ouderen. Dit kan via eigen initiatief of via overeenkomsten met 2871

derden; 2872

Met het oog op integratie en vermaatschappelijking van zorg, in woonprojecten aangepaste woningen voorzien 2873

voor de diverse groepen mensen die zorg nodig hebben (o.a. ouderen, personen met een beperking, mensen met 2874

psychiatrische problemen), en de zorg voor deze mensen over de verschillende sectoren gemeenschappelijk 2875

uitbouwen (o.a. vanuit lokale dienstencentra). 2876



4.2.3.7. Armoede 2877

2878

De toename van de armoedeproblematiek is verontrustend, temeer daar de kloof tussen rijk en arm steeds verder 2879

lijkt te groeien. Een omvattende en doortastende aanpak van armoede is dan ook noodzakelijk. 2880

2881

CD&V wil… 2882

Zorg toekennen op basis van de individuele behoefte aan zorg. Deze zorgnood of zorgvraag staat los van het 2883

inkomen van mensen. Zorg dient voor iedereen toegankelijk te zijn; 2884

De noodzakelijke solidariteit handhaven en blijven zorgen voor een rechtvaardige verdeling en een gelijke 2885

toegang tot kwaliteitsvolle zorg. Visieontwikkeling moet steeds stilstaan bij de vraag hoe structurele oorzaken van 2886

‘on-welzijn’ en ongezondheid kunnen worden weggenomen; 2887

Sociale rechten automatisch toekennen; 2888

Komen tot één maximumfactuur voor niet-medische zorgkosten; 2889

Voorzieningen scherper richten op beschikbaarheid voor mensen die zich uit eigen middelen geen alternatief 2890

kunnen veroorloven; 2891

Onderbescherming aanpakken door mensen bewust te maken van de maatschappelijke dienstverlening, van 2892

subsidies en van specifieke voordelen waar zij recht op hebben doch geen gebruik van maken. We zetten in op 2893

(lokale) proactieve dienstverlening; 2894

De rol van het OCMW en andere collectieve diensten versterken, als lokaal belangrijk vangnet voor mensen in 2895

armoede; 2896

Armoede actief opsporen, armoedesignalen sneller (h)erkennen en voor een lokale en proactieve dienstverlening 2897

zorgen; 2898

Personen in armoede beter ondersteunen door een optimale samenwerking tussen betrokken ondersteunende 2899

diensten. We streven naar één dossier dat voor rechtstreeks betrokken hulpverleners toegankelijk is met een 2900

heldere, begrijpelijke kennisgeving aan de betrokken cliënten; 2901

De mogelijke gevolgen van kiezen voor vermaatschappelijking van zorg voor mensen die niet zo goed omringd 2902

zijn, m.n. de sociaal zwakkere mensen in de samenleving die weinig kracht en hulp kunnen putten uit hun eigen 2903

omgeving, opvangen door solidarisering te stimuleren en zo kansarmoede te bestrijden; 2904

Ervaringsdeskundigen in armoede inschakelen bij bepaalde welzijns- en gezondheidsvoorzieningen (bv. CAW, 2905

‘Huizen van het Kind’, diensten gezinszorg, thuiszorgdiensten); 2906

Inzetten op vrijwilligers om mensen in een sociale probleemsituatie te coachen om weer uit de sociaal 2907

neerwaartse spiraal - vaak gepaard met armoede - te geraken; 2908

Instrumenten uitwerken om huurdiscriminatie op te sporen en te verbaliseren; 2909

Mensen aanzetten om tijdig gebruik te maken van preventieaanbod teneinde chronische zorg, latere 2910

complicaties en grotere kosten te vermijden; 2911

Inzetten op preventieve gezinsondersteuning met voldoende waarborgen voor betrokken cliënten, een 2912

belangrijke prioriteit in de strijd tegen armoede. 2913



4.3. Gezinsbeleid 2914

2915


2917

Huishoudens en gezinnen vormen de bouwstenen van onze maatschappij. De manier waarop ons familiaal leven 2918

is georganiseerd, is echter fundamenteel veranderd; 2919

Samenwonen met een partner en geboortes vinden steeds vaker buiten het kader van een huwelijk plaats. Een 2920

relatie duurt niet langer meer ‘tot de dood ons scheidt’. Partnerrelaties worden steeds vaker ontbonden ten 2921

gevolge van (echt)scheiding. Het verlaten van het ouderlijke huis is niet langer gekoppeld aan het gaan 2922

samenwonen met een partner; 2923

Hierdoor stijgt het aantal huishoudens, terwijl het gemiddeld aantal personen per huishouden daalt. Het 2924

traditionele kerngezin – een gehuwd paar met kinderen – wordt steeds vaker vervangen door andere types van 2925

huishoudens zoals alleenwonenden, niet-gehuwd samenwonenden (al dan niet met kinderen), 2926

eenoudergezinnen, stiefgezinnen en hersamengestelde gezinnen; 2927

Gelijktijdig veranderen waarden en normen. Ook de rollen die partners opnemen in een relatie veranderen, net 2928

als de relaties tussen ouders en kinderen; 2929

De druk op de schouders van jonge, werkende mensen en gezinnen neemt toe wanneer ze verschillende functies 2930

in hun leven moeten combineren (werk, ouderschap, mantelzorg, ontspanning, etc.). 2931

2932

4.3.2. Doelstellingen 2933

2934

CD&V wil elk duurzaam leefverband van een of meer volwassenen (incl. alleenstaanden dus), die al dan niet 2935

verantwoordelijkheid dragen voor de verzorging en opvoeding van een of meer kinderen, volwaardig 2936

ondersteunen. En dit ongeacht de (juridische) vorm die dit leefverband aanneemt. Het zijn voor CD&V allemaal 2937

‘gezinnen’; 2938

We reiken gezinnen instrumenten aan waarmee ze zelf invulling kunnen geven aan het opnemen van zorgtaken 2939

en de wijze waarop gezin en werk worden gecombineerd; 2940

Wanneer de familiale solidariteit niet volstaat, ondersteunen we gezinnen. Dit zowel financieel, materieel als 2941

door te voorzien in ondersteunende diensten hulpverlening. De geboden ondersteuning is bij voorkeur van 2942

tijdelijke aard en biedt positieve stimulansen tot activering en deelname aan de samenleving; 2943

We voorzien in een juridisch kader dat rechtszekerheid biedt. Dit zowel voor (ex-)partners binnen een 2944

huishouden, tussen verschillende generaties, als voor kinderen. 2945

2946


4.3.3.1. Gezinnen instrumenten aanreiken om hun zorgtaken op te nemen 2948

2949

CD&V wil… 2950

Gezinsvriendelijke tewerkstelling en arbeidstijden ondersteunen door thuiswerk, telewerk, schoolbelcontracten, 2951

enz. te stimuleren en een gezinsvriendelijke bedrijfscultuur (waarbij o.a. onafhankelijke opvangmogelijkheden 2952

voor kinderen worden aangeboden) aan te moedigen. Dit met respect voor de organisatorische capaciteit van 2953

ondernemingen. Zeker voor eenoudergezinnen zijn jobs op maat noodzakelijk; 2954

Ook grootouders de kans geven bij te dragen aan de zorg voor hun kleinkinderen. Flexibele arbeidstijden moeten 2955

ook voor hen aangemoedigd worden; 2956



Bestaande verlofstelsels zo veel mogelijk flexibiliseren en aantrekkelijk maken opdat iedereen er gebruik van kan 2957

maken, ook alleenstaande ouders. Zo moeten ouders de bestaande thematische verloven en het tijdskrediet 2958

kunnen opnemen voor zorg van hun kinderen tot deze de leeftijd van 18 jaar bereiken; 2959

Blijven investeren in de uitbouw van kwaliteitsvolle gezinsondersteunende diensten: opvang van personen met 2960

een zorgbehoefte, gezinszorg en poetshulp. Dat aanbod moet toegankelijk zijn voor iedereen en dus 2961

behoeftedekkend zijn; 2962

Dat ook in de toekomst dienstencheques een onontbeerlijk instrument blijven om jonge gezinnen en senioren te 2963

ondersteunen; 2964

Voorzien in voldoende middelen en mogelijkheden voor kinderopvang, teneinde de kwaliteit, beschikbaarheid, 2965

betaalbaarheid en bereikbaarheid te garanderen. Dit zowel voor baby’s, peuters en schoolgaande kinderen als 2966

voor de opvang van acuut en chronisch zieke kinderen aan huis: 2967

o Zolang er schaarste is, geven we voorrang aan kinderen van mensen die werken of in een opleidings- of 2968

activeringstraject zitten; 2969

o Waar mogelijk moet worden samengewerkt met onderwijs, jeugd, cultuur en sport om de inzet van 2970

middelen en het activiteitenaanbod op elkaar af te stemmen; 2971

o Ouders moeten waar dan ook kunnen beschikken over kinderopvangmogelijkheden in de nabijheid van 2972

hun woning; 2973

o We hebben oog voor de ondervertegenwoordiging van kansengroepen; 2974

o Onthaalouders hebben recht op een volwaardig sociaal statuut; 2975

o Occasionele opvang moet niet alleen worden voorzien in functie van opleiding of sollicitatie, doch moet 2976

ook mogelijk blijven om sociale redenen (bv. als men naar de dokter, de rechtbank, enz. moet gaan). 2977

2978

4.3.3.2. Bestaanszekerheid garanderen 2979

2980

CD&V wil… 2981

Ervoor zorgen dat partners, verwanten en zij die een gezamenlijke huishouding voeren, samen en in solidariteit 2982

de lasten van het huishouden dragen: 2983

o Voor de toekenning van individuele inkomensvervangende tegemoetkomingen moet rekening worden 2984

gehouden met de hoogte van alle bestaansmiddelen en inkomsten van alle personen in het huishouden, 2985

het kapitaal waarover de leden van het huishouden samen beschikken, de lasten die op de leden van het 2986

huishouden rusten (bv. door een beperking), enz.; 2987

o Wanneer deze inkomsten niet volstaan om boven de Europese armoededrempel te leven, ondersteunt 2988

de samenleving. 2989

Alle uitkeringen boven het niveau van de Europese armoededrempel trekken en welvaartsvast maken; 2990

Streven naar een gezinsvriendelijke fiscaliteit. We onderzoeken de haalbaarheid van een ‘kindkrediet’: een korf 2991

aan uitgaven voor het hele gezin – tot aan een bepaald plafond – die fiscaal in mindering kunnen gebracht 2992

worden in de personenbelasting. Verder is de bestaande aftrek voor gezinnen met twee of meer kinderen in de 2993

onroerende voorheffing niet op maat van huurders. Dit voordeel kan in de toekomst beter verrekend worden via 2994

de personenbelasting. Ook de fiscale stimuli voor grote gezinnen via de verlaagde registratierechten kunnen zo 2995

verrekend worden. Op die manier is de uitkomst niet afhankelijk van een momentopname; 2996

De financiële tussenkomst in de opvoedingskost van kinderen, ‘de kinderbijslagen’, hervormen: 2997

o We kiezen voor een vereenvoudigd systeem van kinderbijslag. We houden daarbij niet langer rekening 2998

met het socio-professioneel statuut van de ouder (bv. zelfstandige, werkloos, ziek, eenouder). Aangezien 2999

elk kind gelijk is, wordt aan elk kind eenzelfde basiskinderbijslag toegekend. We differentiëren wel nog 3000



o.a. op basis van leeftijd, aangezien de opvoedingskosten niet gelijk zijn doorheen de baby-, kind- en 3001

jeugdjaren; 3002

o Deze basiskinderbijslag zal, rekening houdend met de reële inkomenssituatie van het gezin waarbinnen 3003

het kind opgroeit, worden aangevuld met een sociale toeslag; 3004

o We gaan na of de school- en studietoelagen kunnen worden geïntegreerd in de sociale toeslagen; 3005

o We waken erover dat deze hervorming geen negatief effect heeft op de strijd tegen kinderarmoede; 3006

o We pleiten voor het behoud van private diensten als uitvoeringsorganisaties, diensten die dicht bij de 3007

burgers staan en op die manier de link vormen tussen gezinnen en overheid; 3008

Voorzien in een passende tegemoetkoming voor de meerkost die personen met een beperking, 3009

ontwikkelingsachterstand of een gebrek aan zelfredzaamheid hebben om volwaardig te kunnen deelnemen aan 3010

de samenleving; 3011

Waar mogelijk steunmaatregelen automatisch toekennen; 3012

Budgetbeheer tot een onderdeel van het onderwijscurriculum maken. Jong geleerd is oud gedaan. Hulp- en 3013

adviesverlening in het kader van schulden dient zo vroeg mogelijk en zo laagdrempelig mogelijk beschikbaar te 3014

zijn. De regelgeving op de consumentenkredieten moet worden verstrengd; 3015

Iedereen activeren binnen de eigen mogelijkheden. Werk blijft het belangrijkste element in de strijd tegen 3016

armoede: 3017

o Het participeren aan initiatieven tot herscholing door mensen die een vervangingsinkomen genieten, 3018

moet worden gestimuleerd en niet bestraft worden met schorsing van de uitkering; 3019

o Maatregelen van sociale en arbeidsactivering, zoals bv. PWA, Activa en WEP+, moeten openstaan voor 3020

zowel werkloze personen en herintreders als voor andere werkzoekenden zoals arbeidsongeschikte 3021

personen of personen met een beperking, op basis van de individuele afstand tot de arbeidsmarkt; 3022

De financiële kater die het uit elkaar gaan van partners met zich mee brengt, temperen: 3023

o Er moet een instrument worden ontwikkeld om de onderhoudsuitkering voor de ex-echtgenoot of 3024

partner te berekenen op basis van objectieve en transparante criteria; 3025

o We willen een hervorming van de aftrekbaarheid van betaalde onderhoudsuitkeringen in de 3026

personenbelasting zodat een einde gemaakt wordt aan de benadeling van gehuwden en wettelijk 3027

samenwonenden ten opzichte van ouders die uit de echt gescheiden zijn; 3028

o De dienstverlening en werking van de Dienst voor Alimentatievorderingen (DAVO) moet worden 3029

verbeterd. Dit door het verhogen van de inkomensgrenzen voor de toekenning van voorschotten en het 3030

versterken van de invorderingsmechanismen door het toekennen van een voorrecht bij loonbeslag; 3031

o We voorzien in een harmonisatie van het echtscheidingspensioen; 3032

Op gemeenteniveau een verblijfsregister creëren, zodat een kind dat verblijft bij de ouder bij wie het niet is 3033

gedomicilieerd, toch een aantal lokale sociale rechten (bv. speelpleinwerking, sociaal tarief zwembad) kan 3034

genieten; 3035

Nagaan op welke wijze (gedeeltelijke) sociale rechten (bv. sociale lening) kunnen worden toegekend op basis van 3036

de effectieve zorglast (bv. vastgelegd in een rechterlijk vonnis of een notariële akte) die door beide ouders wordt 3037

gedragen; 3038

Dat wanneer een partner verlof dat niet geldt als een gelijkgestelde periode opneemt, of ingeval van volledige 3039

inactiviteit van een van de partners, de pensioenrechten die de andere partner opbouwt, worden verdeeld; 3040

De strijd tegen kinderarmoede voorzetten. 3041



4.3.3.3. Rechtszekerheid bieden aan gezinnen 3042

3043

CD&V wil… 3044

Rechtszekerheid voor elke duurzame affectieve relatie, zeker wanneer deze onder druk komt bij een onverwacht 3045

crisismoment zoals het verbreken van de relatie of een overlijden, of bij armoede; 3046

Rechtszekerheid voor de affectieve zorgrelaties die in nieuw samengestelde gezinnen ontstaan tussen de 3047

kinderen en hun stiefouders; 3048

Rechtszekerheid voor pleegouders en kinderen. We zetten in op de kwalitatieve en kwantitatieve uitbouw van de 3049

pleegzorg. We versterken de rechtspositie van de pleegzorgers (bv. hoorrecht). We voorzien in de nodige 3050

begeleiding en ondersteuning van pleegzorgers en kinderen; 3051

Een statuut voor de meemoeder; 3052

Werken aan een vereenvoudigde adoptieprocedure voor holebi’s waarbij meemoeders voor de erkenning van 3053

hun eigen kind geen klassieke adoptieprocedure moeten ondergaan; 3054

Een regeling voor draagmoederschap, waarbij commercieel draagmoederschap verboden wordt; 3055

De oprichting van de familierechtbank; 3056

Werk maken van een moderner, transparanter en rechtvaardiger erf- en schenkingsrecht, inclusief de 3057

successierechten. 3058

3059

4.3.3.4. Bescherming & ondersteuning van kwetsbare personen in het gezin 3060

3061

CD&V wil… 3062

Dat de Vlaamse Sociale Bescherming zorgt voor financiële ondersteuning van kwetsbare personen in het gezin 3063

en daarmee de financiële toegankelijkheid tot kwalitatieve zorg en de zorg binnen het gezin en het sociaal 3064

netwerk faciliteert; 3065

Krachtig optreden tegen intrafamiliaal geweld. Dit vanuit een brede interpretatie van het begrip: partnergeweld, 3066

kinderen oudermishandeling, eergerelateerd geweld, stalking: 3067

o Via informatiecampagnes vergroten we de maatschappelijke bewustwording en zorgen we voor een 3068

betere bekendmaking van het hulpverleningsaanbod; 3069

o We investeren in de ontwikkeling van signaaldetectoren om tijdig te kunnen ingrijpen; 3070

o We voorzien in voldoende crisisopvangplaatsen en voldoende hulpverlening voor slachtoffers en daders; 3071

o De uitvoering van het Nationaal Plan tegen Partnergeweld wordt voortgezet. Er worden duidelijke 3072

richtlijnen gegeven over de wijze van samenwerking tussen justitie, politie en hulpdiensten; 3073

Dat elk levenloos geboren kind, ongeacht de zwangerschapsduur, kan worden geregistreerd en een naam 3074

krijgen, zonder dat hier andere rechtsgevolgen aan gekoppeld worden; 3075

Bij (familiale) conflicten bemiddeling meer naar voren schuiven. Hoe vroeger in hun conflict partijen gebruik 3076

maken van bemiddeling, des te groter de kans op slagen. Ouders die uit elkaar gaan, moedigen we aan om een 3077

ouderschapsplan op te stellen. Ook de rechter moet een meer bemiddelende rol spelen; 3078

Investeren in zorg en ondersteuning bij de opvoeding van kinderen: 3079

o Het pakket opvoedingsondersteuning en -hulp kent een continuüm van onderlinge informele en sociale 3080

steun, over informatie en voorlichting voor alle ouders, via eenmalige advisering of opvoedhulp bij lichte, 3081

dagelijkse opvoedproblemen, tot meer doelgroepgerichte en intensieve hulp bij specifieke 3082

opvoedingsproblemen. De organisatie van de lokale Huizen van het Kind zorgt voor een toegankelijk en 3083

laagdrempelig aanbod; 3084



o Een beleidsoverschrijdend actieplan tegen pesten (fysiek, verbaal, digitaal) van en door jongeren dient te 3085

worden opgemaakt; 3086

Ervoor zorgen dat mensen met een beperking zoveel mogelijk in de samenleving kunnen leven. Inclusieve 3087

participatie moet vanaf het begin van een mensenleven de norm zijn: inclusief onderwijs, inclusieve 3088

kinderopvang, algemeen welzijnswerk, gezinszorg. De toegankelijkheid van openbare gebouwen, de openbare 3089

weg en het openbaar vervoer moet maximaal nagestreefd worden; 3090

Ouderen benaderen vanuit hun capaciteiten, troeven en potentieel; 3091

Voor iedereen het recht op inspraak, kansen, betrokkenheid, volwaardig burgerschap en emancipatie vrijwaren. 3092

3093

4.3.3.5. Rechten van het kind 3094

3095

CD&V wil… 3096

Dat een kind het recht heeft om kind te zijn. Via sensibiliseringsacties vergroten we de tolerantie ten aanzien van 3097

kinderen en jongeren. Spelende kinderen kunnen geen overlast zijn. We voorzien voldoende mogelijkheden tot 3098

ontplooiing in de vrije tijd, onder meer door optimaal gebruik te maken van de lokale, publieke infrastructuur. 3099

Lokale besturen dienen bij het opstellen van ruimtelijke structuurplannen, ruimtelijke uitvoeringsplannen en de 3100

toekenning van bouwvergunningen specifiek rekening te houden met (publieke) ruimte voor kinderen en 3101

jongeren; 3102

Participatie van kinderen, jongeren en hun organisaties aan het beleid op elk niveau garanderen; 3103

Kinderen, op een kind- en jongerenvriendelijke wijze, meer inspraak geven in juridische procedures die hen 3104

raken. Het hoor- en spreekrecht voor minderjarigen moet uniform worden gemaakt (bv. in het kader van 3105

jeugdhulpverlening en de familierechtbank). 3106



4.4. Cultuur- en vrijetijdsbeleid 3107

3108


3110

Uit onderzoek blijkt dat het huidige vrijetijdsbeleid een groot deel van de Vlaamse bevolking niet bereikt; 3111

De toegenomen diversiteit in onze samenleving is de belangrijkste maatschappelijke uitdaging voor het 3112

toekomstige cultuur- en vrijetijdsbeleid. Het cultuur- en vrijetijdsaanbod bereikt voornamelijk een vrij homogene 3113

laag van de bevolking: vooral de blanke, opgeleide middenklasse vindt zijn weg in het aanbod, herkent zich in dat 3114

aanbod en participeert eraan. We hebben nood aan een omslag van het beleid zodat ook andere 3115

bevolkingsgroepen gemakkelijker hun weg vinden in het aanbod, er meer door worden aangesproken. Cultuur 3116

werkt sterk emanciperend, maar voor sommige groepen moeten we nog vele drempels wegwerken. Het zijn niet 3117

altijd financiële drempels die de weg versperren, vaker gaat het om een verschil in interesse, mentaliteit, angst 3118

voor het onbekende (bv. een uniform), enz.; 3119

Onze gemeenschappelijke identiteit moeten we versterken. Ons erfgoed - zowel onroerend als cultureel - vormt 3120

als belangrijke getuige van ons verleden de basis van onze gemeenschappelijke identiteit. Als wij vanuit onze 3121

geschiedenis het heden willen begrijpen en de toekomst vorm willen geven, dan is het essentieel om ons erfgoed 3122

te bewaren en te ontsluiten; 3123

De culturele sector kent in Vlaanderen een enorme bloei, de kwaliteit is hoog en de sector draagt daarmee 3124

ontegensprekelijk bij tot de internationale uitstraling van Vlaanderen en Brussel. Wereldwijd worden onze 3125

culturele organisaties en kunstenaars geroemd. We moeten hen omarmen, zonder hen te verstikken, door hen 3126

een beleid op maat aan te bieden. Zij zijn immers uitstekende ambassadeurs van een regio die innovatie en 3127

creativiteit als een van haar troeven wilt uitspelen; 3128

Ondanks alle inspanningen van de voorbije tien jaar blijft het publiek voornamelijk bestaan uit hoogopgeleide 3129

Vlamingen. Ook al programmeren de cultuurcentra bijvoorbeeld volop wereldmuziek, het diverse publiek volgt 3130

niet. Blijven inzetten op een verhoogde participatie is dus de boodschap. Hierbij verdienen vernieuwende 3131

cultuureducatieve projecten onze steun; 3132

Het belang van het sociaal-cultureel werk in Vlaanderen en Brussel kan niet overschat worden. Verenigingen, 3133

bewegingen en vormingsinstellingen brengen mensen bij elkaar, en werken op een actieve en creatieve manier 3134

aan gemeenschapsvorming en aan zelfontplooiing. De vrijwilligers bekleden hierbij een cruciale plaats. Zij vormen 3135

het cement van onze samenleving; 3136

Slechts 1,5 miljoen van de 6 miljoen Vlamingen is lid van een sportvereniging. Nochtans is dit de beste garantie 3137

om mensen levenslang aan het sporten en bewegen te krijgen. Ook hier blijven de moeilijk bereikbare 3138

doelgroepen al decennia dezelfde: allochtonen, senioren, mensen met een beperking, mensen in armoede en, in 3139

mindere mate, vrouwen. Het aanbod aan klassieke sportclubs bereikt onvoldoende de mensen die maar af en toe 3140

willen sporten, die niet geïnteresseerd zijn in competitiesport, enz. Tegelijkertijd zit de bestaande 3141

sportinfrastructuur overvol. In het volgebouwde Vlaanderen is het niet evident om bijkomende 3142

sportinfrastructuur te voorzien; 3143

270.000 Vlaamse kinderen leven in een gezin dat zich geen week vakantie kan veroorloven. Nochtans is 3144

wetenschappelijk bewezen dat vakantie, onder welke vorm dan ook, bijdraagt aan de ontwikkeling van kinderen 3145

en jonge mensen; 3146

Een andere grote uitdaging is duurzaamheid: hoe kunnen we het nieuwe vrijetijdsbeleid op een duurzame manier 3147

organiseren? Op vele vlakken zijn de grenzen van wat mogelijk is bereikt: ruimtelijke ordening, economisch en 3148

financieel, grondstoffen bijna uitgeput, mobiliteit, enz.; 3149



Slotuitdaging is de digitalisering: hoe kunnen we rentmeesterschap toepassen in het digitale tijdperk? Zullen we 3150

ons digitale erfgoed kunnen overdragen aan de toekomstige generaties? 3151

3152


3154

CD&V draagt cultuur hoog in het vaandel. Onze visie op cultuur vertrekt van de overtuiging van het 3155

maatschappelijk belang ervan. Cultuur is het cement van een samenleving; 3156

Het cultuurbeleid in Vlaanderen moet kunstenaars versterken en een kwalitatief en divers kunstenlandschap 3157

garanderen; 3158

Cultuur in Vlaanderen wordt niet alleen gemaakt en verspreid door professionele kunstenaars, maar ook door het 3159

middenveld, met de inzet van duizenden vrijwilligers: ons rijk verenigingsleven, ons cultureel erfgoed, de 3160

amateurkunsten. We zetten ons in voor cultuurparticipatie: spreiding van het aanbod, toegankelijkheid, lage 3161

drempels, kansen voor actieve of passieve cultuurbeleving voor iedereen. Lokaal zet men de eerste en vaak ook 3162

de laatste cultuurstappen. De aandacht voor cultuur beperkt zich dus niet tot de centrumsteden, maar gaat naar 3163

een lokaal cultuurbeleid over gans Vlaanderen; 3164

Sociaal-culturele verenigingen zijn plekken bij uitstek waar mensen elkaar ontmoeten en op een zinvolle manier 3165

tijd met elkaar doorbrengen. Sociaal-cultureel volwassenenwerk lokt mensen naar buiten, zet ze in beweging, 3166

vormt ze en spoort ze aan tot actie. Zo leert men keuzes te maken en zelfstandig, kritisch en creatief omgaan met 3167

het ruimere sociaal-cultureel en maatschappelijk gebeuren en verruimt men zijn blik op de wereld; 3168

Cultuureducatie draagt bij tot zowel cultuurbeleving als tot cultuurparticipatie en cultuurcreatie. Daarom moeten 3169

we investeren in laagdrempelig kunstonderwijs en dit maximaal integreren in gewoon onderwijs; 3170

Het vrijetijdsbeleid moet meer Vlamingen bereiken. We moeten de omslag maken naar een subsidiebeleid dat 3171

meer vraaggestuurd is dan vandaag. Er is ook nood aan meer maatwerk en meer ruimte voor bottom up-3172

initiatieven. We willen een divers aanbod voor een divers publiek. Het middenveld is hiervoor belangrijk: sociaal-3173

culturele en amateurkunstverenigingen bieden een brede waaier aan activiteiten en initiatieven die erin slagen 3174

veel Vlamingen bijeen te brengen en te laten participeren. Om diversiteit echt een plaats te geven moeten we 3175

niet alleen denken in termen van ‘toeleiding’ en ‘publieksbemiddeling’, maar moeten we ook het bestaande 3176

aanbod in vraag stellen en openbreken. Etnisch-culturele en maatschappelijke diversiteit moet ook sterker 3177

verankerd worden in de hele vrijetijdssector door samenwerking en netwerking; 3178

Er moet, letterlijk, ruimte zijn voor verenigingen in onze samenleving; 3179

De overheid moet niet in de plaats van het middenveld en het vrij initiatief treden. De overheid faciliteert het 3180

bestaande aanbod en vult enkel lacunes in. 3181

3182


3184

CD&V wil… 3185

Duidelijke afspraken tussen Vlaanderen, de provincies, de steden en de gemeenten over wie wat ondersteunt. 3186

De autonomie voor de steden moet uitgebreid worden zodat zij een volwaardig kunst-, cultuur- en erfgoedbeleid 3187

kunnen voeren; 3188

Een nieuwe rol voor de provincies in het stimuleren van steden en gemeenten tot samenwerking inzake 3189

vrijetijdsbeleid; 3190

Een gedifferentieerd subsidiebeleid waar de Vlaamse overheid eerder de algemene standaarden bepaalt en de 3191

concrete invulling ervan overlaat aan het lokale niveau. Zo bepaalde Vlaanderen, in het decreet op het lokaal 3192



cultuurbeleid, dat elke gemeente een bibliotheek moet hebben, maar liet ze het aan de steden en gemeenten 3193

over om te bepalen hoe die er precies uit moet zien; 3194

Door het nieuwe kunstendecreet het kunstenlandschap in Vlaanderen een beter kader bieden om kunst te 3195

creëren, te ontsluiten en te beheren. De belangrijkste toetssteen voor ondersteuning blijft de kwaliteit van de 3196

creatie, reflectie, presentatie of participatie. De kunst uit Vlaanderen is van een hoog niveau, we moeten echter 3197

nog meer inzetten op de internationalisering van onze kunsten. Daarom willen we onze vuurtorens steunen in 3198

hun internationale positionering en individuele kunstenaars ondersteunen. Het kunstenaarsstatuut is idealiter 3199

een opstap naar een regulier statuut (zelfstandige of bediende). De misbruiken van dit statuut moeten weg, zodat 3200

professionele kunstenaars hier van kunnen blijven genieten 3201

Een grondige Europese benchmarking om onze beleidsinstrumenten te optimaliseren; 3202

Een fonds als instrument dat aanvullend op het kunstendecreet kan werken. De sector wordt zo medeactor in 3203

het ondersteuningsbeleid en vormen van privaat-publieke samenwerking worden makkelijker. Het laat toe om 3204

kunstenaars en organisaties die een project willen realiseren op maat te helpen. Het blijft belangrijk om in de 3205

kunstensector drempels te slopen. Dit moet een hefboomwerking creëren voor meer diversiteit in de 3206

kunstensector. Succesvolle allochtone kunstenaars gelden als rolmodel en voortrekker met mogelijks een 3207

versterkend sneeuwbaleffect tot gevolg; 3208

Creatieve verhuurkantoren oprichten in de steden, naar analogie met de sociale verhuurkantoren. Leegstaande 3209

fabrieksruimten, kerken, enz. kunnen worden verhuurd als atelierruimte aan wie creatief bezig wil zijn, zowel 3210

voor professionele als voor amateurkunstenaars. Op die manier geven we leegstaande gebouwen tijdelijk een 3211

zinvolle bestemming. Dergelijke flexibele werkplekken kunnen uitgroeien tot broeihaarden van jonge 3212

creatievelingen; 3213

Voldoende ruimte voor activiteiten en repetities van georganiseerde verenigingen, van informele clubs, van 3214

studentenverenigingen en voor bijeenkomsten. Dit is een belangrijke opdracht voor lokale besturen nu de 3215

parochiale accommodatie onder druk staat. Naast ruimte voor verenigingen in onze samenleving moeten 3216

gemeenten ook straat- en buurtwerkingen stimuleren; 3217

Verenigingen aanmoedigen om hun aanbod af te stemmen op de combinatie zorg, gezin en arbeid, en rekening te 3218

houden met dagindeling en zorgtaken; 3219

De UiTpas veralgemenen; 3220

Sporters meer individueel ondersteunen en een sportaanbod dat beantwoordt aan de sportbehoeften van alle 3221

Vlamingen op poten zetten, in het bijzonder qua infrastructuur. Zeker in het topsportbeleid moet men vertrekken 3222

vanuit de behoeften van de atleten inzake ondersteuning en omkadering en niet langer vanuit de plannen van de 3223

sportfederaties; 3224

Een impulsbeleid voor duurzame toekomstplannen met kerkelijke gebouwen, in functie van een maatschappelijk 3225

of cultureel project. Steeds meer kerken -onroerend erfgoed- komen leeg te staan, tegelijkertijd is er in de 3226

vrijetijdssector een grote nood aan ruimtes; 3227

Een verdere verduurzaming van de toeristische sector, zowel op het vlak van leefmilieu (o.a. CO2-uitstoot 3228

hotelindustrie en vliegtuigmaatschappijen) als op het vlak van het cultureel en ecologisch erfgoed; 3229

Inzetten op de mogelijkheid tot sporten en spelen, onder meer op school. Elk kind heeft nood aan meer 3230

beweging. Daarnaast willen we kinderen reeds op jonge leeftijd kennis laten maken met sport(clubs). De ervaring 3231

leert immers dat het vaak moeilijker is om op latere leeftijd nog in te stappen. Daarom dienen sportverenigingen 3232

die zich bijzonder toeleggen op de jeugd extra aangemoedigd te worden; 3233

In overleg met de sportbonden een nieuw statuut uitwerken voor profclubs, waarbij de bestaande 3234

overheidssteun wordt gecontinueerd in functie van de criteria: kwaliteitsvolle opleiding en investeren in eigen 3235



jeugd, goed en transparant bestuur, betrokkenheid van de supporters, community projecten. De opleiding van 3236

jonge spelers moet door een opleidingsvergoeding aangemoedigd worden. 3237



Hoofdstuk 5. Samenleven & Overheid 3238

3239

5.1. Justitie 3240

3241


3243

Het vertrouwen in Justitie is te laag. Justitie moet de dreigende kracht zijn voor een veilige samenleving en nauw 3244

aansluiten bij wat leeft bij de mensen; 3245

Binnen een democratische staat neemt de rechtstaat een belangrijke rol in. ‘Rechtstaat’ en ‘democratie’ gaan 3246

hand in hand. Het spreekt dan ook voor zich dat de rol van het recht van groot belang is. Net daarom moeten we 3247

er voorzichtig mee omspringen. Wie te pas (maar vooral te onpas) morrelt aan het recht, vermindert de kwaliteit 3248

ervan; 3249

Justitie moet toegankelijk zijn voor de burger die er beroep op wenst te doen. Dit moet zowel vanuit procedurele 3250

als financiële hoek worden benaderd; 3251

Justitie moet getuigen van openheid en een menselijke aanpak. Dit begint in de eerste plaats met transparante 3252

communicatie en informatie over haar eigen werking. De burger moet snel over juiste en relevante informatie 3253

kunnen beschikken; 3254

De afhandeling van geschillen door Justitie moet sneller gebeuren. De organisatie van Justitie moet in functie van 3255

deze doelstelling staan. Het respecteren van de redelijke termijn moet de hoeksteen vormen van een nieuwe 3256

procescultuur. Een uitbreiding van het snelrecht kan op korte termijn een oplossing bieden; 3257

De aanpak van capaciteitstekorten in het kader van internering, jeugdbescherming en de psychosociale 3258

forensische zorg; 3259

Justitie is geen synoniem voor ‘procescultuur’. Preventie en bemiddeling komen eerst in de veiligheidsketen. 3260

3261


3263

Het recht ordent de samenleving en maakt het mogelijk dat mensen leven, leren, werken en ondernemen. Het is 3264

een instrument voor solidariteit tussen mensen en gemeenschappen. Om zekerheid te bieden aan burgers en 3265

ondernemingen en om hun vertrouwen te wekken en te behouden, moet het recht gekenmerkt worden door 3266

stabiliteit en duurzaamheid; 3267

Het recht moet duurzaam zijn. Wijzigingen aan het recht mogen slechts het gevolg zijn van gewijzigde noden in 3268

de samenleving. Het recht heeft niet tot doel in te spelen op elke tendens of wrevel in de maatschappij. CD&V 3269

pleit ervoor af te stappen van loutere symboolwetgeving die door een soort buikgevoel wordt ingegeven en zich 3270

voornamelijk in het strafrecht laat voelen en van fragmentarische ingrepen in allerlei domeinen die de coherentie 3271

van het rechtssysteem als geheel aantasten; 3272

Criminaliteit, hoe klein ook, mogen we niet als normaal beschouwen. Algemene normen moeten gerespecteerd 3273

worden en daders vervolgd; 3274

Een strikte toepassing van procedureregels blijft noodzakelijk. Zij dienen immers om de burger gemoedsrust en 3275

rechtszekerheid te schenken. Ook al heeft dit soms ongewenste gevolgen, toch dragen een correcte toepassing 3276

en handhaving van procedureregels ertoe bij dat elkeen er kan van uitgaan dat zijn rechten gewaarborgd worden 3277

en hij niet willekeurig behandeld wordt. De correcte toepassing van procedureregels, inbegrepen de 3278

taalwetgeving, is een taak van alle actoren binnen justitie en vereist duidelijke regels; 3279



Wanneer personen in aanraking komen met of hun toevlucht zoeken tot justitie signaleert dit de aanwezigheid 3280

van een probleem in hun onderlinge relaties of in de samenleving. Juridische oplossingen kunnen een conflict 3281

beheersbaar maken maar lossen zelden het probleem ten gronde op. CD&V pleit daarom voor het doorbreken 3282

van de heersende ‘procescultuur’, ten voordele van andere methoden van geschillenbeslechting die gebaseerd 3283

zijn op vrijwilligheid en vertrouwelijkheid en gericht zijn op het herstellen van verstoorde relaties binnen de 3284

samenleving. Dwingende geschillenbeslechting door hoven en rechtbanken mag slechts het ultieme redmiddel 3285

zijn om tot sociale rust te komen. Personen blijven op die manier zo veel mogelijk eigenaar van hun eigen conflict 3286

en worden gestimuleerd om verantwoordelijkheid te nemen in de oplossing ervan. Verwijten worden daardoor 3287

vertaald naar belangen en wensen, waardoor het mogelijk is om tot een oplossing te komen die voor iedereen 3288

een meerwaarde biedt; 3289

CD&V streeft ernaar de visie en principes van de alternatieve geschillenbeslechting maximaal te integreren in 3290

het bestaande systeem en in de maatschappij, zonder een parallel of alternatief systeem te ontwikkelen. Het 3291

onderwijs speelt in dat opzicht al een belangrijke rol in het versterken van jonge mensen in het leren omgaan met 3292

conflicten. Ook middenveldorganisaties kunnen verantwoordelijkheid opnemen door bemiddelend op te treden 3293

op de werkvloer of tussen bepaalde buurten en gemeenschappen. Potentiële gebruikers van het 3294

bemiddelingssysteem moeten geïnformeerd en gesensibiliseerd worden. Ook binnen de rechtbanken moet deze 3295

visie geïntegreerd worden. Zo is ook de hoofdtaak van de rechter het nastreven van een minnelijke regeling en 3296

ligt de nadruk op een communicatieve en participatieve rechtspleging waarbij alle betrokkenen actief 3297

deelnemen; 3298

3299

5.1.3. Maatregelen ter vrijwaring van de doelstellingen 3300

5.1.3.1. De actoren van Justitie 3301

3302

CD&V wil… 3303

De principes van alternatieve conflictbeslechting integreren in de opleiding van juristen, advocaten en 3304

magistraten; 3305

Dat er aandacht wordt besteed aan de toenemende vergrijzing binnen de magistratuur. De continuïteit van de 3306

dienstverlening aan de burger moet verzekerd worden; 3307

Dat wordt ingespeeld op de toenemende specialisatiegraad van het recht, door magistraten professioneel te 3308

ondersteunen via bijkomende opleidingen en bijstand van gedetacheerde ambtenaren of deskundigen uit de 3309

privésector; 3310

Dat personeelskaders worden vastgesteld en benoemingen worden gedaan in functie van een objectieve 3311

werklastmeting die versneld doorgevoerd moet worden; 3312

Dat het ziekteverzuim bij Justitie in kaart wordt gebracht en dat de oorzaken worden aangepakt; 3313

Dat de samenwerking tussen Justitie en de gemeenschappen en de gemeenschappen onderling geoptimaliseerd 3314

wordt en er, met respect voor ieders (beslissings)bevoegdheid, overleg wordt gepleegd in het licht van de 3315

overgedragen bevoegdheden en gedeelde verantwoordelijkheden. 3316

3317

5.1.3.2. Het instrumentarium 3318

3319

CD&V wil… 3320

Een wetenschappelijk onderbouwd langetermijnbeleid, dat door toetsing aan de hand van meetbare parameters 3321

en indicatoren voortdurend geëvalueerd en bijgestuurd kan worden. Het verzamelen van betrouwbare 3322



statistieken moet de overheid in staat stellen cijfermatige doelstellingen na te streven en aan effectmeting te 3323

doen; 3324

Dat er coherentie komt in werkmethoden door het streven naar gemeenschappelijke werkprocessen en het 3325

opstellen van methodologische vademecums gebaseerd op best practices; 3326

De rechtsbijstandsverzekering stimuleren en veralgemenen. Dit moet leiden tot een daling van de kostprijs van 3327

de tweedelijns juridische bijstand, een betere toegang tot de rechter garanderen maar ook onderhandelingen 3328

stimuleren; 3329

De juridische tweedelijnsbijstand (pro deo) grondig hervormen om zowel de toegankelijkheid, maar zeker ook de 3330

betaalbaarheid van dit systeem te garanderen, evenals advocaten een duidelijke, eerlijke en billijke vergoeding 3331

voor de door hen geleverde prestaties toe te kennen binnen een redelijke termijn. De bevoegde overheid moet 3332

een percentage kunnen bepalen dat de betrokkene zelf dient te betalen als een soort remgeld. Tot slot moet ook 3333

de vrije keuze van advocaat niet eindeloos zijn. Een persoon die geniet van tweedelijns juridische bijstand kan 3334

maximaal één maal een tweede mening van een andere advocaat vragen. Het pro deo-systeem moet 3335

gesynchroniseerd worden met de procedure van kosteloze rechtsbijstand (d.i. het niet moeten betalen van 3336

rolrechten, gratis bijstand van een gerechtsdeurwaarder, etc.); 3337

Dat overheid en advocatuur voldoende middelen inzetten om het recht op een advocaat van elke verdachte van 3338

een misdrijf waarvoor men onder voorlopige hechtenis kan geplaatst worden in alle omstandigheden te 3339

waarborgen. België is hier ook toe verplicht na een veroordeling door het Europees Hof voor de Rechten van de 3340

Mens. De huidige toegekende middelen zijn echter ontoereikend. De betaalbaarheid van het systeem moet voor 3341

ogen worden gehouden. Bestaande regelingen in onze buurlanden kunnen daarbij een bron van inspiratie zijn; 3342

Justitie betaalbaar houden voor zowel de overheid als de burger. Daarbij moet er een ruimere tenlastelegging 3343

komen van nodeloze kosten aan diegene die ze veroorzaakt; 3344

Justitie meer autofinancierend maken door enerzijds het hervormen van de forfaitaire rolrechten, door ze bv. af 3345

te stemmen op de waarde van de vordering, en anderzijds een verbeterde terugvordering van onverschuldigde 3346

pro deo-bijdragen door de staat. De hervorming van de rolrechten mag evenwel de toegankelijkheid van justitie 3347

voor particulieren niet bemoeilijken; 3348

Het opgestarte proces van de informatisering en digitalisering van Justitie versneld uitvoeren. Informatisering 3349

biedt kansen op een snellere, efficiëntere en goedkopere procesgang en maakt het voor burgers en 3350

ondernemingen gebruiksvriendelijker. Zo kan iemand bijvoorbeeld op elektronische wijze verzoekschriften 3351

indienen of van op afstand inzage nemen in het elektronisch strafdossier. Ook de organisatie van Justitie zelf 3352

wordt hierdoor efficiënter; 3353

De doorgevoerde hervorming van het gerechtelijk landschap op zodanige wijze implementeren dat justitie ook 3354

écht efficiënter en eenvoudiger wordt voor de burger. Hierbij staan de garanties van toegankelijkheid, nabijheid 3355

en een behandeling binnen redelijke termijn voor de rechtszoekende centraal; 3356

Het beheer van de administratie en gerechten en de dienstverlening beter organiseren. Justitie moet daarvoor de 3357

nodige middelen krijgen die op verantwoorde wijze moeten worden aangewend. CD&V wil op die manier Justitie 3358

doen evolueren naar een verantwoordelijke, moderne organisatie waarbij het beheer in handen is van speciaal 3359

daartoe opgeleide managers die verantwoording afleggen over de besteding van de middelen, overeenkomstig 3360

een financieel meerjarenplan; 3361

Laagdrempeligheid en toegankelijkheid bereiken door het installeren van een eenheidsloket in de rechtbanken 3362

waaraan een verwijsfunctie wordt toebedeeld. De doorverwijsfunctie van de justitiehuizen, ook naar alternatieve 3363

vormen van conflictafhandeling, moet verder worden versterkt; 3364

Een gespecialiseerde behandeling op het vlak van administratief recht, arbeids- en sociaal recht, sport en milieu. 3365

Tevens moet binnen de rechterlijke macht een marktregulator gecreëerd worden voor problematieken rond 3366



energie, financiën, ICT en mededinging. Deze gespecialiseerde behandeling mag echter niet leiden tot 3367

versnippering, en de algemene rechtswaarborgen ten aanzien van elke burger en ondernemer moeten uiteraard 3368

gewaarborgd blijven; 3369

Een hervorming van de Raad van State zodat in administratieve procedures een correctere afweging kan worden 3370

gemaakt tussen particulier en algemeen belang; 3371

Dat de arbeidsrechtbanken blijven bestaan; 3372

Dat wetgeving duidelijker, overzichtelijker en begrijpelijker wordt. Bij elke regelgevende wijziging, op elk 3373

bestuursniveau, moeten de wijzigingen aan de oorspronkelijke tekst duidelijk worden weergegeven. Daarnaast 3374

moet het bestuur meteen ook een officiële gecoördineerde versie opstellen en publiceren. Sommige wetteksten 3375

worden immers frequent gewijzigd. Het opstellen van een officiële gecoördineerde tekst zorgt dan ook voor meer 3376

duidelijkheid voor de rechtsonderhorige en voor al wie met juridisch werk bezig is. 3377

3378

5.1.4. Maatregelen binnen specifieke domeinen 3379

5.1.4.1. Solidariteit en verantwoordelijkheid in het erfrecht en het 3380

huwelijksvermogensrecht 3381

3382

CD&V wil… 3383

De idee van de dwingende erfrechtelijke reserve (het gedeelte van de erfenis waarover men niet vrij kan 3384

beschikken) behouden voor kinderen en voor de langstlevende echtgenoot, omdat ze erfenisruzies en de druk die 3385

bepaalde personen op de erflater uitoefenen beperkt en een uiting is van de familiale solidariteit. Deze reserve 3386

moet echter uitgebreid worden naar wettelijke en eventueel zelfs feitelijke samenwoners; 3387

Het beschikbaar gedeelte (het gedeelte van de erfenis waarover men vrij kan beschikken) verruimen, zodat er 3388

rekening kan gehouden worden met de individuele, concrete omstandigheden van de erflater, de behoeften van 3389

nieuwe gezinsvormen (bv. zorgen stiefkinderen) en de eventuele wens van een grootouder om de kleinkinderen 3390

te bevoordelen. De reserve voor de kinderen kan dan ook eenvoudig en duidelijk worden beperkt tot de helft van 3391

de nalatenschap in alle gevallen. De hierdoor toegenomen beschikkingsvrijheid mag echter niet ten koste gaan 3392

van de verantwoordelijkheden tegenover ouders of kinderen. De lasten mogen niet doorgeschoven worden naar 3393

de samenleving en de familiale solidariteit primeert; 3394

Een hervorming van de successie- en schenkingsrechten teneinde deze aan te passen aan nieuwe 3395

samenlevingsvormen, waarbij de familiale solidariteit als centraal principe geldt, en een daling van de 3396

successierechten. Het vermogen moet sneller economisch aanwendbaar zijn voor de volgende generatie; 3397

Dat een huwelijkscontract meer is dan een louter bepalen van de vermogensrechtelijke gevolgen van 3398

echtscheiding of overlijden. In het huwelijkscontract moet ook vorm gegeven worden aan de solidariteit bij 3399

eventuele beëindiging van de relatie. Zo willen we de mogelijkheid creëren om een zorgtijdovereenkomst op te 3400

nemen. Dat is een clausule met een compensatieregeling bij echtscheiding voor de partner die zijn of haar 3401

loopbaan terugschroefde omwille van zorg. Bij afwezigheid van een huwelijkscontract moet de wet bepalen hoe 3402

aan de solidariteit bij de beëindiging van het huwelijk vorm wordt gegeven. Dit gebeurt onder de vorm van een 3403

forfaitaire vergoeding die door de rechter kan worden toegekend, onverminderd eventueel onderhoudsgeld. 3404



5.1.4.2. Zorg voor jongeren 3405

3406

CD&V wil… 3407

Een gedifferentieerd aanbod uitwerken dat een geïndividualiseerd antwoord op elke overtreding of misdrijf 3408

mogelijk maakt. Het aanbod moet kaderen binnen een brede, integrale aanpak van jeugddelinquentie en zijn 3409

oorzaken. Het aanbod dient wetenschappelijk geëvalueerd en bijgestuurd te worden; 3410

Minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd in de tijd beperkte maatregelen opleggen die 3411

rekening houden met de ernst van de feiten en de maturiteit van de minderjarigen. De proportionaliteit tussen 3412

het als misdrijf omschreven feit en de maatregel moet behouden blijven, en elke opgelegde maatregel moet tot 3413

doel hebben de minderjarige en zijn opvoedingsverantwoordelijken verantwoordelijkheid te doen opnemen voor 3414

het gedrag. Daarnaast moeten de maatregelen de re-integratie van de minderjarige bevorderen; 3415

Dat de eerste maatregel die overwogen wordt die maatregel is die op een constructieve manier en met inspraak 3416

van de betrokkenen het herstel beoogt van de maatschappelijke schade en de schade van het slachtoffer; 3417

Dat alle overheden de nodige middelen inzetten om het strafrechtelijk onderzoek tijdig af te ronden, de 3418

procedure te versnellen en de opgelegde maatregel zo snel mogelijk uit te voeren, teneinde de effectiviteit van 3419

de maatregel te verhogen; 3420

De maatregel tot opsluiting in een gesloten residentiële voorziening, zoals de open of gesloten afdelingen van de 3421

gemeenschapsinstellingen, enkel opleggen indien dit voor de veiligheid van de maatschappij of de minderjarige 3422

noodzakelijk is. De jeugdrechter is gehouden tot een bijzondere motiveringsplicht; 3423

Dat de opgelegde maatregel duidelijk te onderscheiden is van elke maatregel die een reactie is op de 3424

problematische leefsituatie waarin de jongere verkeert. De vorderingsgrond op basis van een als misdrijf 3425

omschreven feit en een problematische leefsituatie blijft verschillend. Onder strikte voorwaarden en op een wijze 3426

die voor de minderjarige duidelijk is, worden bruggen gecreëerd tussen beide procedures; 3427

De strafrechtelijke bekwaamheid op 18 jaar en de uithandengeving vanaf 16 jaar behouden. Aan 3428

jongvolwassenen tussen 18 jaar en 23 jaar die een misdrijf plegen, kan de rechtbank, in bijzondere 3429

omstandigheden, een maatregel uit het jeugdsanctierecht opleggen. Hiertoe wordt een bijzonder strafrecht voor 3430

uit handen gegeven jongeren en jongvolwassenen uitgewerkt. De benedengrens van 12 jaar voor het 3431

jeugdsanctierecht stemt overeen met de internationale richtlijnen en blijft behouden; 3432

De minderjarige met een psychiatrische problematiek recht geven op een behandeling en op opname in een 3433

psychiatrische voorziening indien dit noodzakelijk is; 3434

Jongeren dezelfde rechtswaarborgen als volwassenen geven tijdens het strafonderzoek. De kwetsbaarheid van 3435

jongeren vraagt bijzondere aandacht voor hun rechtsbescherming. Het niveau van rechtsbescherming wordt 3436

aangepast aan de mate waarin de minderjarige van zijn vrijheid wordt beroofd. 3437

3438

5.1.4.3. Een coherent straf- en strafprocesrecht 3439

3440

CD&V wil… 3441

De oprichting van een multidisciplinair samengestelde commissie ‘strafrecht’ om te werken aan een nieuw 3442

strafwetboek. Het vernieuwde strafwetboek moet o.m. nieuwe criminaliteitsfenomenen incorporeren en 3443

verouderde bepalingen en concepten laten vallen; 3444

Een herijking van de actuele sancties, zodat enerzijds de verhouding in strafmaat tussen verschillende misdrijven 3445

correcter wordt en anderzijds niet alle misdrijven gecorrectionaliseerd of gecontraventionaliseerd moeten 3446

worden met toepassing van verzachtende omstandigheden; 3447



Een evaluatie van de vele, vaak door steekvlampolitiek en symboolwetgeving ingegeven, strafverzwarende 3448

omstandigheden die ertoe leiden dat het basismisdrijf bijna niet meer moet worden toegepast en men tot 3449

bijzonder hoge theoretische straffen komt; 3450

Door deze hervorming en herijking van het strafrecht de rechtszekerheid voor de partijen in een strafproces 3451

verbeteren. Zonder dat dit mag leiden tot een automatische straftoemeting, moeten de partijen in de toekomst 3452

een beter zicht krijgen op een beperkte vork van sancties die het gevolg zijn van een misdrijf; 3453

Een grondige herziening van het strafprocesrecht, onder andere in het licht van Europese ontwikkelingen. Er 3454

moet hierbij een eenduidige visie aangehouden worden op de rol van de diverse partijen in het strafproces. Enkel 3455

het Openbaar Ministerie is de behoeder van het algemeen belang en treedt op om de objectieve overtreding van 3456

een strafrechtelijk feit te laten vaststellen. Het slachtoffer kan, door middel van de burgerlijke vordering binnen of 3457

naast het strafproces, de geleden schade laten vergoeden. Het slachtoffer dient zich niet te kunnen uitspreken 3458

over de strafmaat, noch moet het slachtoffer een beslissende rol toebedeeld worden in de strafuitvoering; 3459

In het kader van de strafuitvoering het slachtoffer informeren, een beperkte inzage geven in het dossier en de 3460

mogelijkheid geven zijn visie uiteen te zetten; 3461

Re-integratie en recidivebeperking tot einddoel van alle straffen maken. Een gevangenisstraf is hier niet altijd 3462

voor geschikt en behoort de laatste oplossing te zijn. Daarom moeten we kiezen voor een grotere diversificatie 3463

van straffen zodat de rechter voldoende alternatieven heeft. Daarnaast moet het huidige gamma aan alternatieve 3464

straffen (bv. elektronisch toezicht, werkstraf) worden versterkt; 3465

Een einde stellen aan de straffeloosheid in verkrachtingszaken. Daarvoor is er een totaalaanpak nodig waarbij 3466

politie, parket en rechters zorgen voor een correcte afhandeling van elk feit van seksueel geweld. De resultaten 3467

uit het forensisch onderzoek (dat gebeurt aan de hand van de ‘Seksuele Agressie Set’ of S.A.S.) moeten 3468

onmiddellijk en stipt opgevolgd worden. Het is de taak van justitie om de samenleving beter te beschermen tegen 3469

zedendelicten; 3470

Een langetermijnbeleid op het vlak van strafuitvoering, gebaseerd op wetenschappelijke inzichten en gekoppeld 3471

aan een effectmeting; 3472

Voldoende investeringen, niet alleen in het kwantitatieve (bv. bouwen van gevangenissen, aankopen van 3473

enkelbanden) maar ook in het kwalitatieve aspect van de strafuitvoering, met name investeren in personeel en 3474

middelen ter begeleiding en opvolging van veroordeelden; 3475

De overheid niet enkel doen investeren in capaciteit, maar ook in justitiehuizen, psychosociale diensten, 3476

begeleiding en dergelijke meer. Justitiehuizen moeten voldoende middelen krijgen om hun taken naar behoren 3477

uit te oefenen. Zij moeten de doelstellingen van hulpverlening en strafuitvoering beter op elkaar afstemmen, in 3478

het voordeel van het slachtoffer en met het oog op het bevorderen van de re-integratie van de dader. Een 3479

duidelijk onderscheid moet worden gemaakt tussen de taken van hulpverlening enerzijds en de opvolging, 3480

controle en rapportering in het kader van de strafuitvoering anderzijds. De hulpverlening mag niet uit het oog 3481

worden verloren, in het bijzonder niet ten aanzien van het slachtoffer. De expertise inzake diagnostiek en 3482

risicotaxatie bij de justitiehuizen moet worden uitgebouwd. 3483

3484

5.1.4.4. Zorg voor ontoerekeningsvatbaar verklaarden en geïnterneerden 3485

3486

CD&V wil… 3487

Meer aandacht voor forensische expertise in het strafrecht door een opwaardering van de gerechtsdeskundigen 3488

via een wettelijke regeling van hun statuut en een meer correcte verloning. Ook de expertise inzake diagnostiek 3489

en risicotaxatie binnen de gevangenisdiensten en bij de justitiehuizen moet verder worden uitgebouwd. Ook 3490

willen we de oprichting van een gespecialiseerd centrum voor observatie en diagnosestelling bij daders; 3491



De invoering van een graduele beoordeling van (on)toerekeningsvatbaarheid. De vraag naar 3492

toerekeningsvatbaarheid is een juridische zwart-wit-vraag die vanuit medisch oogpunt geen eenduidig antwoord 3493

kan krijgen en haaks staat op de praktijk van de geestelijke gezondheidszorg waar men met bepaalde gradaties 3494

werkt. We volgen daarbij het voorbeeld van het Nederlands systeem waarbij voorafgaand aan het proces, de 3495

beklaagde door een team van deskundigen gedurende een periode van twee of drie weken wordt onderzocht. 3496

Hieraan gekoppeld wenst CD&V de mogelijkheid tot het opleggen van een combinatie van een straf en een 3497

maatregel invoeren; 3498

De klemtoon bij internering leggen op de zorg voor de persoon. Dit vereist dat, eens de internering is 3499

uitgesproken, een zorgtraject op maat van de geïnterneerde wordt uitgewerkt; 3500

Dat internering in theorie en in praktijk een maatregel van onbepaalde duur wordt – geen eeuwigdurende 3501

maatregel – tot de betrokkene ‘genezen’ is of ‘terug in staat om te functioneren in de maatschappij’. Aan 3502

personen van wie de geestestoestand onomkeerbaar is, moeten we de zorg bieden die ze als mens verdienen; 3503

Dat geïnterneerden in gespecialiseerde instellingen opgesloten worden en daar de nodige zorg krijgen. Het kan 3504

niet dat zij, zonder behandeling en zonder toekomstperspectief, in gewone gevangenissen worden opgesloten. 3505

Plaatsgebrek in de reguliere zorg en instellingen voor sociaal verweer mag geen excuus zijn. België moet zich hier 3506

in regel stellen met de uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. De nieuwe wet op de 3507

internering zou de plaatsing van geïnterneerden in gevangenissen voortaan onmogelijk moeten maken; 3508

Naast de voorziene bouw van twee forensische psychiatrische centra, verder investeren in dergelijke centra, 3509

zodat het aantal bedden voor de zorg van geïnterneerden fors wordt opgetrokken. Hetzelfde geldt voor de 3510

verdere uitbouw van een gespecialiseerd personeelsbestand en het voorzien van adequate werkingsmiddelen. 3511

Het wettelijk kader en de opvangcapaciteit voor geïnterneerden dringend aanpakken. Ook de nodige 3512

budgettaire middelen moeten worden voorzien. De zorg voor deze specifieke groep van geesteszieken mag niet 3513

stiefmoederlijk behandeld worden. 3514

3515

3516

5.2. De hervorming van de burgerlijke stand 3517

3518

CD&V wil… 3519

Akten digitaal opstellen en bewaren; 3520

Een digitaal, centraal register burgerlijke stand tot stand brengen waarin alle opgemaakte digitale akten worden 3521

opgeslagen, bewaard en bijgewerkt en dat toegankelijk is voor alle bevoegde diensten en personen; 3522

Alle zinloze regelgeving in het burgerlijk wetboek aanpassen aan de ICT-mogelijkheden. Digitalisering en 3523

automatisering moeten worden ingevoerd; 3524

De data doen lopen, niet de burgers. Dit wil zeggen dat als een overheid bepaalde gegevens van de burgers wil 3525

en die gegevens zijn reeds in het bezit van een andere overheid, deze gegevens rechtsreeks en elektronisch 3526

tussen die overheden moeten worden uitgewisseld; 3527

Nieuwe of gewijzigde persoonsgegevens, zonder tussenkomst van de betrokkenen door de dienst die bevoegd is 3528

voor die wijzigingen in het centraal register doen inbrengen en via kruispuntbanken in andere bestanden 3529

invoeren of wijzigen; 3530

Plaatsonafhankelijke dienstverlening waar het kan: de burger is niet verplicht in zijn woonplaats de formaliteiten 3531

i.v.m. burgerlijke stand en bevolking te volbrengen. Werknemers, studenten, herstellenden e.a. kunnen 3532

respectievelijk in hun werk- , studeer- , herstel- of verblijfgemeenten deze formaliteiten volbrengen; 3533



E-Birth en E-Death invoeren, zodat ziekenhuizen, vroedvrouwen en dokters de burgerlijke stand digitaal op de 3534

hoogte kunnen brengen van een geboorte of van een overlijden. Op basis hiervan kan de burgerlijke stand de 3535

akte opstellen, zonder tussenkomst van de betrokkenen. 3536

3537

3538

5.3. Veiligheid 3539

3540

5.3.1. Uitdagingen, visie & doelstellingen 3541

3542

Mensen kunnen zich pas echt ontplooien en kansen grijpen in een veilige omgeving. Het garanderen van de 3543

veiligheid van de burgers is een kerntaak van de overheid. Een veilige leefomgeving scheppen is echter niet alleen 3544

een taak van de overheid. Veiligheid is een gedeelde verantwoordelijkheid waar ook de burger zijn steentje aan 3545

kan bijdragen; 3546

Een goed veiligheidsbeleid is niet alleen reactief en repressief, maar ook preventief. Om tot een gedegen 3547

veiligheidsbeleid te komen, moet gekozen worden voor een ketengerichte aanpak, waarbij het voorkomen van 3548

onveiligheid, maar ook het adequaat reageren wanneer zich een probleem daadwerkelijk stelt, centraal staan. 3549

Nabijheid van politie- en hulpdiensten en een veiligheidsbeleid dicht bij de mensen zijn noodzakelijk. 3550

3551


5.3.2.1. Integrale veiligheidsketen 3553

3554

CD&V wil… 3555

Tot een integrale veiligheidsketen komen door samenwerking van alle actoren, over alle bestuursniveaus heen. 3556

Preventie moet daarbij het uitgangspunt zijn. Projecten van sociale ontwikkeling, welzijnswerk, drugpreventie en 3557

ruimtelijke ordening kunnen bijdragen aan een integraal veiligheidsbeleid; 3558

Openheid en medewerking van alle betrokkenen. Dit is een vereiste om tot een integrale veiligheidsketen te 3559

komen. De politieman of -vrouw moet ook denken aan sociale ontwikkelingsprojecten, terwijl de welzijnswerker 3560

ook aandacht moet hebben voor signalen die kunnen wijzen op criminogene factoren; 3561

Naast preventie voldoende mensen en middelen inzetten voor het vaststellen, opsporen en onderzoeken van 3562

misdrijven en daders; 3563

Een gedegen strafuitvoering, zodat wie de wet overtreedt ook daadwerkelijk gestraft wordt en men tot een lik-3564

op-stuk-beleid kan komen; 3565

Meer alternatieve 'sanctioneringsystemen' uitbouwen. 3566

3567

5.3.2.2. Sterke & nabije veiligheidsdiensten 3568

3569

CD&V wil… 3570

Een veiligheidsbeleid dicht bij de mensen. De rol van de wijkpolitie moet worden versterkt met het oog op 3571

conflictpreventie. Het uitgangspunt is de ‘nabijheidspolitie’ (community oriented policing). We schakelen meer 3572

wijkagenten in en verminderen verder hun administratieve taken. Zo herwaarderen we de wijkwerking binnen 3573

het politionele takenpakket, bij de opmaak van de lokale veiligheidsplannen en in de vorming; 3574

Initiatieven zoals buurtinformatienetwerken, winkelinformatienetwerken en andere ‘antennes’ van lokale 3575

coördinatie, aanmoedigen en sterker laten begeleiden door de lokale politie; 3576



Volop inzetten op de lokale politie en de lokale leefgemeenschap om tot echte community oriented policing te 3577

komen. Linken kunnen worden ontwikkeld tussen politie en zelfstandigen, ondernemingen, scholen (bv. m.b.t. 3578

geweld op school en in de buurt ervan), wijkverenigingen, enz. Vrijwillige protocolakkoorden tussen politie en 3579

buurt zijn slechts één mogelijkheid in een heel gamma. Ook niet-politionele wijkwerking is belangrijk. We zetten 3580

in op wijkwerking, straathoekwerkers, etc.; 3581

Politiediensten een flexibel kader geven dat technische evoluties toelaat in het vaststellen en opsporen van 3582

criminaliteit. Nieuwe ontwikkelingen op het vlak van bv. camerabewaking moeten sneller en binnen een 3583

rechtszeker kader kunnen worden ingezet; 3584

Dat politiediensten voldoende aandacht hebben voor slachtofferbejegening en klantvriendelijkheid, zodat wie 3585

het slachtoffer wordt van een misdrijf op een adequate manier wordt onthaald en bijgestaan. Het kan het respect 3586

t.a.v. de politie enkel ten goede komen; 3587

Het pakket administratieve en andere taken die weinig of niets te maken hebben met de kerntaken van de politie 3588

verminderen zodat de politiediensten kunnen ingezet worden daar waar ze nodig zijn en hun kerntaken liggen. 3589

Het kerntakendebat van de politiediensten mag geen afbreuk doen aan de principes van de 3590

gemeenschapsgerichte politiezorg; 3591

Oneigenlijke politietaken laten uitvoeren door andere, publieke of private, veiligheidsdiensten. We maken een 3592

betere samenwerking mogelijk tussen politie en andere overheidsdiensten, in het bijzonder diegene welke belast 3593

zijn met taken van zekerheid, veiligheid en bescherming (bv. op het openbaar vervoer). Mits een correcte 3594

democratische controle op de uitvoering van hun taken (bv. door het Comité P), kunnen ook private 3595

veiligheidsdiensten bepaalde taken van de politie overnemen. Hiervoor moet steeds een overeenkomst worden 3596

gesloten met de politiediensten die het toezicht uitoefenen op de uitvoering van die taken; 3597

Dat de kostprijs van de inzet van politie- en hulpdiensten bij grote commerciële evenementen niet enkel aan de 3598

gemeenten wordt doorgerekend. De organisatoren kunnen gevraagd worden gedeeltelijk bij te dragen in deze 3599

kosten. Dit mag er echter niet toe leiden dat organisatoren ontmoedigd worden om nog evenementen die 3600

mensen verbinden op touw te zetten. Het slechts gedeeltelijk doorrekenen van de publieke veiligheidskosten of 3601

het verminderen van allerlei taksen door het bestuur kunnen daartoe bijdragen. 3602

3603

5.3.2.3. Een alert lokaal bestuur 3604

3605

CD&V wil… 3606

Lokale besturen voldoende instrumenten in handen geven om een verstandig veiligheidsbeleid te kunnen voeren. 3607

De Wet op de Gemeentelijke Administratieve Sancties (GAS-wet) biedt de mogelijkheid om een veiligheidsbeleid 3608

op maat van de gemeente uit te werken en een adequaat lik-op-stuk-beleid tegen overlast te voeren: 3609

o GAS worden best gebruikt tegen overlast die niet door een wet of decreet wordt bestraft. De GAS mogen 3610

geen alternatief strafrecht vormen en daarom kunnen gemengde administratieve sancties (die ook door 3611

de strafwet gesanctioneerd kunnen worden) enkel worden ingevoerd wanneer de lokale 3612

omstandigheden hiertoe noodzaken, omdat die bepaalde overlast door de gewone rechtsgang in de 3613

praktijk vaak onbestraft blijft; 3614

o GAS mogen niet ten koste gaan van inspanningen tot preventie en responsabilisering. Ook hier komt 3615

preventie op de eerste plaats. Een beperkte en doordachte toepassing van GAS is noodzakelijk. CD&V 3616

wenst hier duidelijkheid en transparantie; 3617

o Vooral ten aanzien van minderjarigen, pleiten we voor alternatieve sancties met een duidelijk 3618

begeleidingstraject. Wij willen GAS daarbij niet gebruiken voor ‘overlast’ die verbonden is aan hun 3619

jeugdige leeftijd, gekenmerkt door lerend groeien; 3620



o De gemeentelijke reglementen die GAS invoeren, moeten uitgaan van reële overlastsituaties en 3621

opgesteld worden in overleg met verschillende doelgroepen in de gemeente. Bovendien moeten ze met 3622

terughoudendheid ingevoerd te worden. De toezichthoudende overheid kan hier een controlerende rol 3623

in spelen, met respect voor de gemeentelijke autonomie; 3624

o De GAS-wet is een uitnodiging tot dialoog met overtreders. Daarom geven we de voorkeur aan 3625

bemiddeling en alternatieve sancties zoals gemeenschapsdienst, eerder dan aan financiële sancties; 3626

o Personen die de bevoegdheid krijgen toebedeeld voor het registreren van overtredingen in het kader 3627

van de GAS-wetgeving, alsook zij die optreden als sanctionerend ambtenaar, moeten hiervoor een 3628

verplichte bijzondere scholing of opleiding volgen die ondermeer de klemtoon legt op dialoog en 3629

onderhandelingstechnieken; 3630

o Tot slot moet gewaakt worden over de rechtszekerheid en rechtsbescherming voor de burgers. Zij 3631

moeten kunnen voorzien waarvoor zij kunnen worden gestraft en de mogelijkheid hebben om de 3632

rechtswaarborgen die ten aanzien van andere sancties bestaan ook ten aanzien van GAS te laten gelden. 3633

Dit vereist o.a. dat de gemeente haar GAS-regelgeving duidelijk kenbaar en toegankelijk maakt. 3634

3635

5.3.2.4. De internationale dimensie van veiligheid 3636

3637

CD&V wil… 3638

Volop inzetten op Europese en internationale samenwerking in het opsporen en in kaart brengen van 3639

georganiseerde misdaad. In een geglobaliseerde wereld kent dreiging immers geen grenzen. Dit impliceert een 3640

sterke investering in de diensten die hiermee belast zijn; 3641

Een aangepast drugsbeleid om de problemen in de grensregio aan te pakken; 3642

Een globaal beleid rond informatieveiligheid, o.a. door de oprichting van een Agentschap voor 3643

Informatieveiligheid. In de toekomst zal de veiligheid van de virtuele wereld steeds belangrijker worden. Op dit 3644

vlak hinkt ons land achterop; 3645

Werk maken van een beleid inzake registratie, beeldvorming en digitalisering teneinde een slagkrachtiger 3646

veiligheidsoptreden, niet gehinderd door aanwezige landsgrenzen, mogelijk te maken; 3647

De oprichting van een Europees Openbaar Ministerie voor het onderzoek, de bestrijding en de vervolging van 3648

ernstige, grensoverschrijdende misdrijven. Dit Europese Openbaar Ministerie moet daarnaast de nationale 3649

autoriteiten ondersteunen en coördineren, en rekenschap afleggen aan het Europees Parlement; 3650

De justitiële en politionele samenwerking op Europees niveau intensifiëren door de oprichting van een Europese 3651

strafrechtelijke onderzoeksinstantie die bevoegd is om grensoverschrijdende en georganiseerde misdaad in de 3652

EU te onderzoeken; 3653

In EU-Raadsverband initiatieven nemen om de strijd tegen de grensoverschrijdende drugshandel en -overlast 3654

verder op te voeren. 3655

3656

5.3.2.5. Civiele veiligheid: brandweer & hulpdiensten 3657

3658

CD&V wil… 3659

Dat elke burger kan rekenen op gepaste en snelle bijstand in geval van nood. Prioriteit wordt gegeven aan het 3660

bereiken van een volledige dekking van het grondgebied, gebaseerd op de resultaten van een risicoanalyse; 3661

Meertaligheid in noodoproepcentrales verplichten. Nog te vaak stellen we vast dat er geen meertalige 3662

operatoren werkzaam zijn in de hulpcentrales, hier moet werk van gemaakt worden om de burger in nood op een 3663

snelle manier te kunnen helpen; 3664



De inspectiediensten voor de brandweerkorpsen uitbouwen, omdat preventie uitermate belangrijk is. De 3665

gemeenten moeten beter begeleid worden bij het opstellen van nood- en interventieplannen. Hierbij kunnen zij 3666

een beroep doen op het federaal Kenniscentrum. Een coördinatie van brandveiligheidsnormen is nodig; 3667

De vrijwilligers binnen de korpsen van civiele veiligheid ook na de hervorming een volwaardige plaats in het 3668

korps geven, met voldoende carrièremogelijkheden. Vrijwilligerswerk blijft belangrijk voor een goede werking van 3669

de korpsen. Om het vrijwilligerswerk bij de brandweer te stimuleren, wordt een systeem vergelijkbaar met het 3670

educatief verlof uitgewerkt, zodat de kandidaat-brandweerman (deels) tijdens de werkuren opleidingen kan 3671

volgen. Daarnaast wordt het personeel van de gemeenten gestimuleerd om toe te treden tot het 3672

vrijwilligerskorps van de brandweerdiensten; 3673

De civiele bescherming beter laten samenwerken met de brandweerdiensten, o.a. op het vlak van materieel, om 3674

zo een efficiënte inzet van de middelen mogelijk te maken. 3675



5.4. Asiel, migratie & integratie 3676

3677


3679

Wij allemaal vormen de samenleving: jong en oud, man en vrouw, hoogopgeleid en minder hoogopgeleid, 3680

autochtoon en allochtoon, nieuwkomer en oudkomer. Dat impliceert dat iedereen die deel uitmaakt van de 3681

samenleving recht heeft op steun van anderen wanneer dat nodig is, maar ook de plicht heeft bij te dragen 3682

wanneer hij daartoe in staat is. In het migratiebeleid betekent dat concreet dat iedereen die op een rechtmatige 3683

manier in ons land verblijft op gelijke basis wordt behandeld, met dezelfde rechten én plichten; 3684

Migratie is een fenomeen van alle tijden. De moderne technologische en transportmogelijkheden maken echter 3685

dat migratie vandaag een grotere impact heeft dan voorheen. De vraagstukken die zich hier stellen zijn 3686

verbonden met de fundamentele uitdagingen waarvoor België en de Europese Unie staan: demografische 3687

verandering, sociale cohesie, interculturaliteit, het identiteitsvraagstuk, het behoud van de welvaartsstaat. In een 3688

regio zonder interne grenscontroles is het verder uittekenen van een gemeenschappelijk Europees migratiebeleid 3689

een van de uitdagingen voor de toekomst. België moet hier een voortrekkersrol spelen; 3690

Door migratie is de samenstelling van onze bevolking door de jaren heen grondig veranderd. Deze evolutie zal 3691

zich ook in de toekomst doorzetten. Zo verbleven in 2011 1.119.256 inwoners met niet-Belgische nationaliteit in 3692

ons land, waarvan 427.987 in Vlaanderen en 352.344 in Brussel. Hoewel het hier voornamelijk om inwoners van 3693

andere landen van de Europese Unie gaat, komt ongeveer een derde van hen uit landen van buiten de Unie. 3694

Daarnaast verwierven, via de snel-Belgwet, tussen 2000 en 2011 568.574 personen de Belgische nationaliteit. 3695

Tenslotte zijn er de verschillende oudkomers van de tweede, derde en vierde generatie die deel uitmaken van 3696

onze gemeenschap; 3697

Door de impact van migratie kan en mag het asiel- en migratiebeleid zich niet beperken tot de loutere beslissing 3698

wie we in België toelaten om te verblijven en wie niet. Integendeel. Vanuit een duidelijke visie moet een coherent 3699

beleid gevoerd te worden over verschillende bevoegdheden en beleidsniveaus heen. Naast een antwoord op het 3700

eigenlijke migratiefenomeen, impliceert dit dat we bouwstenen aanreiken voor een succesvolle integratie en 3701

participatie van nieuwkomers én oudkomers op alle maatschappelijke vlakken. Een succesvolle voltooiing van het 3702

onderwijs en activering op de arbeidsmarkt spelen hier een cruciale rol. Tenslotte moeten we ten alle tijde de 3703

meerwaarde van diversiteit voor onze samenleving promoten. 3704

3705


5.4.2.1. Een correct, dus streng maar rechtvaardig, migratiebeleid 3707

3708

CD&V wil… 3709

Via het eigenlijke migratiebeleid bepalen wie we in ons land verblijfsrechten geven en wie niet. Een asiel- en 3710

migratiebeleid is echter nooit ‘af’. Het uitgangspunt blijft hetzelfde: een streng, maar rechtvaardig migratiebeleid 3711

met snelle, duidelijke en kwaliteitsvolle procedures die de betrokkenen de rechtszekerheid bieden waar ze recht 3712

op hebben; 3713

Een gedegen monitoring van het migratiebeleid zodat snel aanpassingen kunnen worden gedaan indien nodig; 3714

In het opvangbeleid steeds streven naar een goed evenwicht tussen het aantal operationele collectieve 3715

opvangplaatsen en individuele opvangplaatsen. Het belang van individuele opvang moet benadrukt worden. Het 3716

is precies in deze kleinschalige opvang dat de zelfredzaamheid wordt bevorderd en waarin middenveldinitiatieven 3717

genomen worden; 3718



Dat werk wordt gemaakt van een Europese harmonisatie van het asielsysteem, zodat elke asielzoeker overal in 3719

Europa een gelijke behandeling krijgt; 3720

Blijvend oog hebben voor de zwakkere groepen onder migranten en vluchtelingen (in de eerste plaats niet-3721

begeleide minderjarige vreemdelingen), zowel in binnen- als buitenland; 3722

Meer opvangplaatsen en begeleiding in de Bijzondere Jeugdzorg voorzien. Ook de opvang voor kinderen zonder 3723

papieren moet gegarandeerd worden; 3724

Dat de mogelijkheid tot opsluiting van asielzoekers beperkt wordt tot uitzonderlijke gevallen. De opsluiting van 3725

kwetsbare groepen (kinderen en zwangere vrouwen) moet vermeden worden. Er moet voorzien worden in 3726

gepaste alternatieven, bijvoorbeeld in de vorm van terugkeerwoningen 3727

Dat België zich verder engageert in Europese projecten inzake hervestiging of ‘resettlement’ waarbij 3728

vluchtelingen die hun thuisland zijn ontvlucht en tijdelijk onderdak hebben gevonden in een ander, onveilig land, 3729

opnieuw worden gevestigd in een derde land waar zij blijvende bescherming vinden. België voert hiertoe een 3730

structureel resettlementprogramma in, met concrete streefcijfers; 3731

Een humaan, maar effectief terugkeerbeleid als sluitstuk van een goed functionerend migratiebeleid. CD&V blijft 3732

de kaart van de vrijwillige terugkeer trekken als het kan, maar speelt die van de gedwongen terugkeer als het 3733

moet. Hoe dan ook streven we steeds naar een duurzame terugkeer, waarbij de vluchtelingen in hun land van 3734

herkomst een toekomst kunnen uitbouwen en niet onmiddellijk een nieuwe migratiepoging ondernemen; 3735

Vrijwillige terugkeer bij voorkeur laten organiseren door NGO’s met ervaring op het terrein. De overheid verleent 3736

de nodige financiële steun en koppelt daar een resultaatsverbintenis aan. De organisatie en uitvoering van 3737

gedwongen terugkeer blijft volledig in handen van de overheid; 3738

Een goede begeleiding van vreemdelingen om duurzame terugkeer mogelijk te maken. Zij moeten in de open 3739

opvangstructuren worden opgevangen en daar begeleiding krijgen. Voor de andere asielzoekers stellen zich 3740

vandaag de dag nog veel problemen en is een extra inspanning nodig. De vreemdeling wordt een definitieve 3741

opvangplaats toegewezen; 3742

Via een effectief terugkeerbeleid voorkomen dat regularisatie als een extra migratiekanaal wordt gezien. 3743

Regularisatie moet terug worden waarvoor het initieel bedoeld was: een uitzonderingsprocedure waarbij op 3744

individuele basis een beslissing wordt genomen; 3745

Dat het migratiebeleid tevens afgestemd wordt op het ontwikkelingsbeleid, zonder een brain drain naar het 3746

Noorden te veroorzaken. De brain drain moet omgezet worden in een brain gain door de betrokkenheid van de 3747

diaspora bij de herkomstlanden te stimuleren. Zo kunnen ook migrantenorganisaties mee vorm geven aan een 3748

‘ontwikkelingssamenwerkingsbeleid'; 3749

Inzetten op Europese en intraregionale arbeidsmobiliteit en economische migratie uit derde landen. 3750

Economische migratie zal een van de sporen vormen om de beschikbaarheid van talent in Vlaanderen te 3751

vergroten en proactief bij te dragen aan een goed functionerende arbeidsmarkt. Het verhogen van de 3752

werkzaamheid en werkbaarheid vraagt evenwel een meersporenaanpak waarbij gelijktijdig op drie aspecten 3753

wordt ingezet: 3754

o Een verhoging van de arbeidsparticipatie van het al aanwezige arbeidspotentieel, onder meer door de 3755

activering van nieuwkomers én oudkomers; 3756

o De arbeidsmigratie vanuit andere EU-landen in goede banen leiden; 3757

o Een economisch migratiebeleid voeren dat voldoende afgestemd is op de specifieke noden van de 3758

Vlaamse arbeidsmarkt; 3759

Het beleid inzake economische migratie van derdelanders baseren op een evenwichtige benadering van 3760

economische en humanitaire aspecten. In het belang van de ondernemingen en de betrokken werknemers moet 3761

het beleid voldoen aan de principes van duidelijkheid, snelheid en rechtszekerheid. Het is van belang dat 3762



grensoverschrijdende tewerkstelling vanuit het Vlaamse beleid op een doordachte en evenwichtige manier wordt 3763

ondersteund. Dit in functie van een gunstig ondernemersklimaat en gunstige tewerkstellingsperspectieven; 3764

Meewerken aan een echte Europese arbeidsmarkt met meer gemeenschappelijke regels over arbeidsrecht, 3765

minimumlonen en coördinatie (of zelfs harmonisering) van sociale zekerheidsstelsels. Om misbruiken van de 3766

interne markt beter aan te pakken, moeten in eerste instantie nationale inspectiediensten nauwer samenwerken, 3767

om finaal uit te monden in een Europese Inspectiedienst voor sociale en fiscale fraude. 3768

3769

5.4.2.2. Integratie als opstap naar een volwaardige participatie 3770

3771

CD&V wil… 3772

De focus leggen op een inburgerings- en integratiebeleid. Een goede inburgering en integratie leiden tot 3773

volwaardige participatie. Enkel zo kan het migratieverhaal als positief ervaren worden en een breed draagvlak 3774

vinden in onze samenleving. We streven naar een integratie die vertrekt vanuit een wederzijds respect voor 3775

elkaar, die de basis vormt om te luisteren naar en mee te gaan in het verhaal van de ander, zodat we van elkaar 3776

kunnen leren; 3777

Dat de overheid waakt over het aanbod van taal- en inburgeringscursussen. Dat moet groot genoeg zijn om aan 3778

de vraag te voldoen. Anderzijds moeten ook informele vormen van verwerving van taalkennis (bv. op het werk of 3779

in de vrije tijd) gestimuleerd worden. Om zich te kunnen integreren is een goede kennis van het Nederlands 3780

immers noodzakelijk, net zoals deelname aan het socio-culturele leven. In dit kader moeten bruggen gebouwd 3781

worden tussen de langs beide zijden van het spectrum bestaande organisaties; 3782

De toegenomen klemtoon op taalkennis niet ten koste laten gaan van de aandacht voor socio-economische 3783

integratie als geheel. Een goede socio-economische integratie is dé grote uitdaging voor de toekomst. Dit vereist 3784

een inspanning van alle betrokkenen (o.m. onderwijs, arbeidsmarkt), strijd tegen discriminatie en het bevorderen 3785

van tolerantie en wederzijds respect; 3786

Ouders verplichten om hun kinderen vanaf de leeftijd van drie jaar naar het kleuteronderwijs te brengen en 3787

inzetten op projecten die ouderparticipatie en taalontwikkeling vóór de leeftijd van drie jaar bevorderen. Dit om 3788

taal- en ICT-achterstand reeds in een vroeg stadium te voorkomen; 3789

De strijd tegen discriminatie en negatieve beeldvorming fors opvoeren. Daarnaast worden bedrijven die 3790

meestappen in een systeem van ‘blinde sollicitaties’ aangemoedigd; 3791

De begeleiding die voor hoogopgeleide nieuwkomers is voorzien bij de procedure tot diplomagelijkschakeling 3792

veralgemenen. Dit moet ertoe leiden dat meer transparantie en zekerheid kan worden geboden over de 3793

verworven competenties en het matchingproces versnellen. De procedure tot erkenning van buitenlandse 3794

diploma’s mag vanaf de indiening van het volledige dossier maximaal vier maanden in beslag nemen; 3795

Opleidingsverstrekkers en werkgevers actief ondersteunen bij het ontwikkelen van een taalgericht vakonderwijs 3796

en het creëren van een taalrijke werkvloer waar anderstaligen kansen worden geboden de taal te leren. 3797

3798

5.4.2.3. De diverse samenleving: eenheid in verscheidenheid 3799

3800

CD&V wil… 3801

Mensen bij elkaar brengen en met elkaar verbinden. Wij kiezen uitdrukkelijk niet voor polarisatie. Dat is de enige 3802

manier om een warme, respectvolle samenleving op te bouwen waar iedereen zijn plaats in vindt. We moeten 3803

het wederzijdse begrip en respect tussen mensen en bevolkingsgroepen verhogen, zowel in het onderwijs, op de 3804

arbeidsmarkt, als in het verenigingsleven en andere vrije tijdsbestedingen, door actieve openheid naar elkaar te 3805



promoten en te ondersteunen. Alleen in ware ontmoeting ligt de kans om naar elkaar te luisteren en elkaar te 3806

leren kennen; 3807

Het wederzijdse respect tussen verschillende culturen en levensbeschouwingen promoten. Wij staan positief 3808

tegenover de verschillende religies en niet-confessionele levensbeschouwingen, voor zover zij een scheiding 3809

tussen staat en levensbeschouwing aanvaarden, en voor zover zij elke vorm van religieus of ideologisch 3810

geïnspireerd geweld verwerpen. Wij erkennen de waarde die zij geven aan onze samenleving. Zij moeten zich 3811

bijgevolg kunnen manifesteren in organisaties en instellingen met een eigen identiteit en verdienen de 3812

bescherming van onze democratische instellingen. Elke vorm van radicalisering moet hierbij op een 3813

gelijkwaardige manier aangepakt worden; 3814

Een samenleving waarin ‘religie-stress’ tussen gemeenschappen onderling vermindert en uiteindelijk gebannen 3815

wordt. Integratie van meerdere culturen in een samenleving kan maar indien alle mensen die er deel van willen 3816

uitmaken, bereid zijn om de eigenheid van anderen te accepteren. Wederzijdse openheid en respect verhogen 3817

het algemeen welzijn in de samenleving; 3818

Dat het doel van het onderwijs is om jongeren tot zelfbewuste, kritische en weerbare mensen op te voeden. De 3819

school moet daarom radicaal kiezen voor gelijkheid tussen meisjes en jongens, voor individuele keuzevrijheid, 3820

voor godsdienstvrijheid (incl. het recht om van geloofsovertuiging te veranderen), voor respect voor elkaars 3821

seksuele geaardheid en voor de waarde van diversiteit. De emancipatie van alle jongeren is het einddoel van een 3822

pedagogisch proces; 3823

Geen algemeen verbod op religieuze en levensbeschouwelijke symbolen in het onderwijs en in de openbare 3824

dienstverlening, met uitzondering van zij die gezagsfuncties uitoefenen (bv. rechters). Wel eisen we de 3825

neutraliteit van de geleverde diensten, zodat iedereen die zich tot de overheid richt een gelijke behandeling krijgt. 3826

Politiek verkozenen zijn per definitie niet neutraal en kunnen dus nooit onderworpen worpen aan een verbod; 3827

Uitdrukkelijk aan iedere persoon van wie de eredienst of de filosofische opvatting erkend is, toelaten om op een 3828

openbare begraafplaats te worden begraven. Daarom wil CD&V aan elke gemeente vragen om binnen een 3829

officiële begraafplaats percelen te voorzien voor overledenen met specifieke verlangens op grond van hun 3830

eredienst of filosofische opvatting; 3831

Een verscherpte strijd tegen discriminatie op de werkvloer door alle betrokkenen: overheid, werkgevers, 3832

vakbonden; 3833

Zoeken naar een goede representatieve vertegenwoordiging van het islamitische geloof. 3834



5.5. Werking overheid 3835

3836


3838

Mensen vinden efficiëntie, dienstbaarheid en integriteit belangrijk en verwachten dit, terecht, ook van de 3839

overheid. Mensen willen een correcte en betrouwbare dienstverlening. De overheid moet iedereen op een 3840

eerlijke en gelijke manier behandelen en ingaan op de problemen van mensen. De overheid moet echter niet in 3841

hun plaats treden. CD&V kiest voor een overheid die terugtreedt daar waar de samenleving zelf initiatief neemt. 3842

CD&V kiest voor een overheid die uitlegt waarom een bepaald beleid gevoerd wordt. Een beleid met minder, 3843

maar betere wetten. CD&V staat voor een overheid die mensen versterkt zodat ze verantwoordelijkheid kunnen 3844

nemen; 3845

De overheid moet ook in de toekomst een aantrekkelijke werkgever blijven die efficiënter wordt in beheer, 3846

structuur e.d.; 3847

Na de uitvoering van de zesde staatshervorming, gaan we voor een sterk Vlaanderen én investeren we in België. 3848

De staatsstructuur moet vooral op rechtvaardigheid en efficiëntie gebouwd zijn en ten dienste van mensen staan. 3849

Wat telt is goed bestuur en een goede samenwerking tussen de verschillende beleidsniveaus. 3850

3851


5.5.2.1. Dienstverlening vanuit een ‘life events’-benadering 3853

3854

CD&V wil… 3855

Dat de overheid een klantgerichte, kwalitatief hoogstaande en transparante dienstverlening aanbiedt, vanuit 3856

een ‘life events’-benadering. De verschillende beleidsniveaus in ons land moeten hun samenwerking versterken 3857

zodat burgers, bedrijven en verenigingen in hun contact met de overheid (bv. bij de geboorte van een kind, bij 3858

een verhuis, bij betaling van belastingen of de start van een onderneming) kunnen rekenen op geïntegreerde 3859

diensten en informatie, over de onderscheiden overheidsinstellingen en -niveaus heen. Zo moeten o.m. definities 3860

en begrippen beter op elkaar afgestemd worden; 3861

Alle relevante informatie en dienstverlening via één contactpunt (‘één-loketsysteem’) beschikbaar stellen. Dit 3862

moet de nabijheid van de overheid versterken; 3863

Dat informatie waarover de overheid reeds beschikt niet steeds opnieuw wordt gevraagd. De samenwerking van 3864

overheidsdiensten moet mogelijk maken dat info uitgewisseld wordt, uiteraard met aandacht voor de privacy; 3865

Dat de overheid zorgt voor de automatische toekenning van uitkeringen of tegemoetkomingen aan wie daar 3866

recht op heeft; 3867

Binnen een Europese context werk maken van het opstellen van uniforme, gecodeerde akten en documenten in 3868

documentaire vorm. 3869



5.5.2.2. Heldere communicatie & regelgeving 3870

3871

CD&V wil… 3872

De overheidscommunicatie met burger, bedrijven en verenigingen duidelijke, correcte en eenvoudige taal doen 3873

gebruiken; 3874

De overheid doen aangeven waarvoor de geïnde middelen worden ingezet en waarom bepaalde beleidskeuzes 3875

werden gemaakt. Zo wordt de burger beter geïnformeerd en kan begrip versterkt worden. Betrokkenheid en 3876

participatie van burgers bij het beleid moet een constant aandachtspunt zijn; 3877

Bestaande en nieuwe regelgeving toetsen op haar impact op de burgers, verenigingen en bedrijven. Regelgeving 3878

moet ook meer vertrekken vanuit ‘vertrouwen’ en minder vanuit ‘wantrouwen’. Daarnaast willen we 3879

‘steekvlamwetgeving’ vermijden. Niet elke gebeurtenis vereist nieuwe regels. Kwaliteitsvolle regelgeving vereist 3880

vooral een visie op lange termijn, los van de actualiteit of waan van de dag; 3881

Een betere harmonisering van regels over de beleidsniveaus heen en een verdere informatisering van de 3882

werkingsprocessen zodat we meer met minder kunnen doen. 3883

3884

5.5.2.3. De overheid kan het niet alleen 3885

3886

CD&V wil… 3887

Dat overheden ten dienste staan van de mens. Dit impliceert dat ze mee evolueren op het ritme van de 3888

samenleving. De overheid doet niet wat mensen of het middenveld zelf beter doen. En als de overheid optreedt, 3889

dan doet zij dit op het meest geschikte niveau, zo dicht mogelijk bij de mensen. CD&V zet hierbij de horizontale 3890

en verticale subsidiariteit voorop. Met de 6de

staatshervorming komt het zwaartepunt bij de deelstaten te liggen. 3891

Zij zijn ook het best geplaatst om heel wat problemen aan te pakken (bv. onderwijs, zorg, 3892

arbeidsmarkt gezinsbeleid, woonbeleid). Voor grensoverschrijdende uitdagingen, zoals de financiële en 3893

economische crisis, energie, migratie, milieu, georganiseerde misdaad of fiscale fraude, is Europa een cruciaal 3894

beleidsniveau. Sterke Europese structuren zorgen voor een grotere doeltreffendheid en zorgen ervoor dat we ook 3895

op wereldvlak een rol van betekenis blijven spelen; 3896

Dat de overheid in haar dienstverlening niet alleen staat. Evenmin moet zij voor alles instaan. Wat beter kan 3897

gedaan worden door de samenleving, hoeft de overheid niet zelf te doen. Zo is het belang van de 3898

middenveldorganisaties afdoende bewezen en blijven we hen daarin ondersteunen. Deze organisaties kunnen, 3899

met hun netwerk een brug vormen tussen burgers en overheid. De diensten die opgericht zijn door het 3900

middenveld hebben het vertrouwen van de achterban, kunnen bouwen op een grote deskundigheid en ervaring. 3901

Maar ook het middenveld moet haar werking voortdurend evalueren en desgevallend bijsturen zodanig dat deze 3902

zo efficiënt mogelijk verloopt; 3903

Ook bedrijven in deze logica inschakelen. Een overheid die in partnerschap met bedrijven duurzaam 3904

ondernemen of het opnemen van engagement binnen de samenleving stimuleert en ondersteunt, stimuleert een 3905

weerbare samenleving die samenwerkt om doelstellingen te bereiken. Op die manier kan de overheid in 3906

samenwerking met bedrijven en middenveldorganisaties sneller ruimere streefdoelen behalen op het vlak van 3907

duurzaamheid, sociale gelijkheid, samenlevingsopbouw, enz.; 3908

De verantwoordelijkheidszin van middenveldorganisaties, ondernemingen en het publieke management 3909

stimuleren, eerder dan normen en regels opleggen; 3910

Dat de Vlaamse en federale overheid consequent nagaan wat de positieve en negatieve effecten van hun beleid 3911

op de lokale besturen zijn. 3912



5.5.2.4. Een sterk Vlaanderen in een werkbaar België 3913

3914

CD&V wil… 3915

Dat de Vlaamse regering inzet op de nieuwe bevoegdheden en dat ze, zonder wat goed werkt af te schaffen, 3916

alternatieven onderzoekt. De verschillende beleidsniveaus hoeven elkaar daarin niet te beconcurreren, maar gaan 3917

door samen te werken na hoe voor elk beleidsdomein op de meest efficiënte manier beleid gevoerd kan worden; 3918

Een beleid dat de verschillende overheden responsabiliseert voor de toekomstige uitdagingen en financiële 3919

verplichtingen (met inbegrip van internationale en Europese verplichtingen); 3920

Dat Brussel de hoofdstad van Vlaanderen, België en Europa is en blijft. Onze hoofdstad moet zich meer Europees 3921

en internationaal profileren. In Brussel communiceert de overheid in het Nederlands, Frans en Engels. Brussel is 3922

één stad en de 19 gemeenten moeten zich verder integreren, zowel bestuurlijk, administratief als politioneel; 3923

Dat Brussel, Vlaanderen en Wallonië niet handelen als aparte eilanden. Brussel en omgeving hebben elkaar nodig 3924

aangezien zij een economische belangengemeenschap vormen. In dit kader dienen Brussel, Vlaanderen en 3925

Wallonië in voldoende overleg en samenwerking te voorzien, in het bijzonder inzake gewestoverschrijdende 3926

materies zoals werkgelegenheid, ruimtelijke ordening en mobiliteit. Hierbij moeten de bevoegdheden van elk 3927

gewest gerespecteerd worden. 3928

3929

5.5.2.5. De overheid & haar personeel 3930

3931

CD&V wil… 3932

Dat de overheid investeert in de professionele loopbaan van het overheidspersoneel en streeft naar diversiteit 3933

op de werkvloer; 3934

Het evaluatiesysteem voor het overheidspersoneel soepeler maken zodat evaluaties motiverend werken en 3935

leiden tot betere prestaties en tevreden ambtenaren. Zwak presteren en negatieve evaluaties leiden tot 3936

effectieve sancties en in voorkomend herhaald geval tot ontslag. De overheid heeft in dit kader ook de plicht om 3937

bijsturing aan het personeelslid te geven zodat negatieve evaluaties vermeden worden; 3938

Dat elke overheidsinstelling door middel van een bestuurs- of beheersovereenkomst tussen de bevoegde 3939

politieke overheid en de verantwoordelijken van de uitvoerende diensten wordt aangestuurd. Dit met het oog op 3940

responsabilisering. Een overheid die werkt vanuit ‘vertrouwen’, geeft immers ook ‘verantwoordelijkheid’ aan het 3941

eigen personeel. De overeenkomst geldt voor de periode van een legislatuur en wordt jaarlijks bijgestuurd. Voor 3942

horizontale overheidsinstellingen met een ondersteunende functie die meerdere bevoegdheidsdomeinen 3943

beslaan, worden de doelstellingen vastgelegd na overleg met de vertegenwoordigers van hun belangrijkste 3944

gebruikers; 3945

Mandaatfuncties enkel toewijzen aan kandidaten op basis van hun bekwaamheden. Daartoe wordt een lijst van 3946

juryleden met een erkende expertise gebruikt; 3947

De evaluatie van mandaathouders van een overheidsinstelling houden op basis van de mate waarin de 3948

doelstellingen van de bestuursovereenkomst zijn bereikt en van hun persoonlijke bijdrage daaraan; 3949

Dat overheidsinstellingen meet- en stuurinstrumenten gericht op een goed beheer toepassen. Zij implementeren 3950

risicobeheer, interne controle en interne audit, volgens internationale standaarden en zorgen voor een 3951

betrouwbaar extern rapporteringsysteem. Elke overheidsinstelling die beschikt over een bestuursovereenkomst, 3952

een performant risicobeheer, interne controle en interne audit waarvan de onafhankelijkheid gegarandeerd is, zal 3953

voor beslissingen die behoren tot de eindverantwoordelijkheid van het management (o.a. inzake 3954

personeelsbeheer en overheidsopdrachten tot een bepaald bedrag) worden onderworpen aan een soepeler 3955

systeem van administratieve en begrotingscontrole. Wanneer gelijktijdig is voldaan aan minimale voorwaarden 3956



inzake evaluatie en beheersing van risico’s en interne controle, en de kwaliteit van de interne procedures dit 3957

rechtvaardigt, zal worden geëvolueerd van een ex ante controle m.b.t. de ingezette middelen naar een ex post 3958

controle; 3959

De bevoegde politieke overheden de overheidsinstellingen zoveel als mogelijk laten betrekken bij 3960

beleidsvoorbereidende initiatieven. Zij zijn meer dan loutere uitvoerders van het beleid; 3961

Objectieve mondelinge en schriftelijke examens om vooruitgang te stimuleren en uiteindelijk te belonen. Om een 3962

vertrouwensband tussen verkozen mandatarissen en administratie tot stand te kunnen brengen, dient de 3963

administratie absoluut neutraal te zijn in haar werkzaamheden. 3964

3965

5.5.2.6. Een hervormde fiscaliteit 3966

3967

Ons fiscaal systeem heeft nood aan een grondige bijsturing. Na de 6de

staatshervorming verkrijgt de Vlaamse 3968

overheid een veel ruimer pakket aan fiscale bevoegdheden. Die vereisen een duidelijke beleidsvisie. Ook op federaal 3969

niveau is een hervorming noodzakelijk om verschillende redenen. 3970

3971

CD&V wil een hervorming volgens de volgende principes… 3972

Rechtvaardigheid: een rechtvaardig belastingsysteem houdt in dat iedereen zijn aandeel moet bijdragen en dat 3973

de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen (progressief belastingstelsel). Daarnaast moet er aandacht gaan 3974

naar het voorkomen en wegwerken van Mattheüseffecten. Bijzondere aandacht gaat naar het aanpakken van 3975

fraude, gezien dit de rechtvaardigheid van het ganse systeem ondermijnt; 3976

Eenvoud en transparantie: een eenvoudiger belastingstelsel zorgt er niet alleen voor dat de belastingbetaler het 3977

stelsel begrijpt, maar zorgt er ook voor dat de administratie efficiënter kan werken en meer middelen en 3978

personeel vrijkomen voor de bestrijding van fraude. Een eenvoudiger belastingstelsel zorgt voor grotere fiscale 3979

rechtszekerheid. Het gaat ook het Mattheüseffect tegen, waarbij zij die over de nodige middelen beschikken ook 3980

het best hun fiscale bijdrage kunnen optimaliseren. Een eenvoudiger en transparanter belastingsysteem herstelt 3981

ook de progressiviteit ervan. Voor lagere inkomens wordt zo de stap naar werken of meer werken aantrekkelijker 3982

gemaakt. Tezelfdertijd moet ingezet worden op de afbouw van fiscale aftrekken, belastingverminderingen en -3983

vrijstellingen. We kiezen voor minder voordelen maar ook voor een verhoging van het vrijgesteld minimum, opdat 3984

de laagste nettolonen sterker stijgen. 3985

Gedragsturend, naar meer duurzaamheid: belastingen vormen een van de meest efficiënte 3986

overheidsinstrumenten om wenselijke gedragsveranderingen te promoten. Zo zorgt een ‘groenere’ fiscaliteit voor 3987

duurzamere keuzes en een betere gezondheid en leefmilieu. Dit gaat van duurzamer wonen over meer duurzame 3988

mobiliteit tot duurzamer ondernemen; 3989

Aanmoedigen van werk, initiatief en het creëren van toegevoegde waarde: een belastingsysteem moet mensen 3990

aanmoedigen om initiatief te nemen. Lasten moeten weg van arbeid worden verschoven, een 3991

ondernemingsvriendelijk klimaat moet beoogd worden en werkloosheidsvallen moeten worden weggewerkt. 3992

Aandacht moet gaan naar minder procedures en regels. Dit betekent ook dat starten met werken of een hoger 3993

salaris krijgen moet leiden tot een hoger netto-inkomen. Wie meer werkt moet netto meer overhouden. De 3994

fiscale wetgeving moet rechtvaardig herverdelen en in functie staan van een duurzame en innovatieve economie; 3995

Bieden van stabiliteit en rechtszekerheid: een belastingstelsel moet rechtszekerheid en stabiliteit bieden aan 3996

burgers (bv. inkomensfiscaliteit, woonfiscaliteit, successie) en ondernemingen (bv. vennootschapsbelasting), 3997

zodat zij in staat zijn hun activiteiten op lange termijn financieel te plannen. Een stabiele langetermijnvisie vormt 3998

de hoeksteen van een duurzaam fiscaal beleid. Nieuwe investeringen mogen niet in het gedrang worden gebracht 3999

door onvoorziene hervormingen. Een hervorming mag geen bruuske wijzigingen meebrengen in het 4000



investeringspotentieel. Lopende engagementen moeten gerespecteerd worden. Als sluitstuk van het duurzaam 4001

fiscaal beleid zal de overheid er over waken dat fiscale controles steeds gebeuren met respect voor de rechten 4002

van de belastingplichtige. Hiertoe zal ze onder meer een uniforme interpretatie en toepassing van de fiscale 4003

regels over het ganse grondgebied bewerkstelligen; 4004

Integrale visie: we pleiten voor een ondersteunende en sturende functie van de fiscaliteit binnen een integrale 4005

beleidsbenadering naar de onderscheiden beleidsdomeinen. Fiscaliteit moet samen met het premie- en 4006

subsidiebeleid worden bekeken en dient hand in hand te gaan om de onderscheiden beleidsdoelstellingen te 4007

ondersteunen en te sturen. Fiscaliteit vormt de hefboom voor een nader beleid. Volledige coherentie tussen 4008

belastingen, uitkeringen en subsidies is het na te streven ideaal. 4009

4010

5.5.2.7. Lokale besturen dicht bij de mensen 4011

4012

CD&V wil... 4013

Het basisniveau versterken volgens het principe van de subsidiariteit: het beleid wordt gevoerd waar dit het 4014

beste kan, maar zo dicht mogelijk bij de burgers; 4015

Dat de lokale overheid niet alle dienstverlening en taken in een gemeente op zich neemt. Wanneer er een 4016

voldoende, toegankelijk en betaalbaar aanbod in de gemeente bestaat, kan de lokale overheid zich vaak beperken 4017

tot de rol van regisseur of ‘facilitator’. Ook hier speelt immers het subsidiariteitsbeginsel: wanneer vanuit het 4018

middenveld of vrij initiatief een voldoende, betaalbaar en kwalitatief aanbod bestaat, moet de overheid dit 4019

initiatief niet overnemen maar ondersteunen en met andere initiatieven in overleg brengen. Wanneer het aanbod 4020

echter niet voldoende is, kan de lokale overheid ook zelf initiatieven nemen. Zodoende kan de lokale overheid 4021

zich sterker concentreren op en investeren in haar kerntaken als overheid; 4022

Het lokale bestuur aanspreekbaar en dicht bij de mensen houden; 4023

Bij de lokale besturen financiële én maatschappelijke efficiëntiewinsten boeken en hun bestuurskracht verhogen 4024

door mogelijkheden voor samenwerking tussen gemeente en OCMW enerzijds en samenwerking tussen 4025

gemeenten anderzijds te benutten; 4026

Samenwerking tussen gemeenten stimuleren en versterken; 4027

Dat gemeenten die vrijwillig beslissen te fusioneren, dat kunnen doen. Wij wensen echter geen nieuwe algemene 4028

fusieoperatie, noch een expliciete of impliciete fusieverplichting; 4029

Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden versterken en intergemeentelijke samenwerkingsverbanden met 4030

meerdere doelstellingen opnieuw toelaten. Hierbij dient men voldoende aandacht te besteden aan de 4031

democratische controle op deze samenwerkingsverbanden; 4032

Vanuit dezelfde bekommernis kan er in Brussel gewerkt worden aan een versterking van het gewestelijk niveau. 4033

4034

5.5.2.8. Echte democratie 4035

4036

CD&V kiest voor elke mens. Iedereen moet zichzelf kunnen zijn, mee het beleid maken en geluk kunnen nastreven. 4037

Om dit te ondersteunen, zetten we volop in op een efficiënte, democratische en transparante overheid. 4038

4039

Mensen moeten kunnen rekenen op een kwalitatieve overheid. Het parlement moet het kloppend hart van de 4040

democratie zijn. Het politiek debat moet dan ook dáár plaatsvinden en beslissingen moeten dáár genomen worden. Er 4041

moet duidelijk gesteld worden wat haalbaar is en wat niet. Mensen willen horen waar partijen voor staan, en hierop 4042

kunnen vertrouwen. De overheid moet efficiënt en effectief zijn, met beperkte middelen een hoogstaande 4043

dienstverlening aanbieden. 4044



A. Een efficiënte overheid 4045

4046

CD&V wil... 4047

Tegen 2020 de meest performante en efficiënte ambtenarij ter wereld hebben. Daartoe wordt volop ingezet op 4048

de uitbouw van e-government, kwaliteitsvolle regelgeving en administratieve vereenvoudiging, waarbij steeds 4049

vanuit het standpunt van de burger gekeken wordt hoe de dienstverlening het best kan gebeuren; 4050

Een kerntakendebat over de rol van de overheden: wat moet welke overheid doen in een moderne, 4051

democratische en solidaire samenleving en hoe moeten zij dit doen? 4052

De werking van de instellingen rationaliseren ten einde de werkingskosten te drukken. 4053

4054

B. Een democratische overheid 4055

4056

CD&V wil... 4057

Beleidsmakers die realistische verwachtingen scheppen, politieke compromissen sluiten, die duidelijke keuzes 4058

uitstralen en daarbij steeds het algemeen belang vooropstellen; 4059

Participatie ondersteunen. Mensen dienen van dichtbij betrokken te worden bij de besluitvorming en de werking 4060

van de overheid. Regelmatig debat en ruimte voor discussie zullen leiden tot een breder gedragen beleid. 4061

4062

5.5.2.9. Een federaal en sociaal Europa 4063

4064

CD&V staat voor meer Europese samenwerking. Meer dan ooit is de wereld een dorp geworden, ons dorp. We 4065

moeten daarin voluit meedoen, om zelf vooruit te gaan, maar ook om anderen mee te trekken. Maar er is werk aan 4066

het Europese huis. We willen een sterk Europa dat Europeanen aanspreekt en dat opkomt voor onze belangen en 4067

waarden in de wereld. Een democratisch Europa dat onze eigenheid respecteert. Een Europa met persoonlijkheid, met 4068

een identiteit en met grenzen. 4069

4070

Voor christendemocraten is Europa meer dan een interne markt, het is een project van waarden en samenwerking 4071

tussen burgers en landen. CD&V wil werk maken van een federaal en sociaal Europa met meer inspraak in het beleid 4072

en sterke Europese instellingen die het subsidiariteitsprincipe toepassen. 4073

4074

A. Een federaal Europa 4075

4076

CD&V wil… 4077

Werk maken van een echte Europese democratie: een grote Unie en daarbinnen een sterke Europese federatie 4078

van voortrekkers. Het parlement moet ten volle kunnen toezien op de Commissie, medebeslissingsrecht krijgen 4079

voor alle Europese bevoegdheden en beleidsvoorstellen kunnen initiëren. CD&V vindt dat het Europees 4080

Parlement alleen moet vergaderen in Brussel; 4081

De vorming van sterke federale Europese partijen met een volwaardig Europees statuut. De Europese Volkspartij 4082

moet hierin het voortouw nemen en de leidende kracht binnen de Unie blijven. Deze Europese partijen moeten 4083

bij Europese verkiezingen hun sterkste mensen naar voor schuiven en hen zichtbaar maken voor de Europese 4084

burger. CD&V is voorstander van transnationale kandidaten en/of lijsten voor Europese verkiezingen, minstens 4085

voor een deel van het Europees Parlement; 4086



Dat de Europese Unie nog vaker het voortouw neemt, programma’s op poten zet en initiatief neemt om het 4087

beleid van de lidstaten te coördineren. Dit vooral op het vlak van transport, ontwikkelingssamenwerking, sociaal 4088

beleid en concurrentiekracht; 4089

Dat de Europese Unie meer gefinancierd wordt door eigen middelen zoals groene fiscaliteit of een Europese 4090

vennootschapsbelasting. Eigen middelen maken de financiële basis van het Europese beleid sterker en duurzamer 4091

en bieden meer mogelijkheden om bv. ongewenst grensoverschrijdend economisch gedrag (bv. milieuvervuiling) 4092

te ontmoedigen. Deze eigen middelen mogen de belastingdruk voor de Europese burgers echter niet verhogen. 4093

Europese belastingen moeten worden gecompenseerd door evenredige verlaging van de nationale (of regionale) 4094

belastingen. Het Europese budget moet in zijn waarde als investeringsbudget en belangrijke groeimotor erkend 4095

worden; 4096

Een Europees gemeenschappelijk energiebeleid. Dit betekent een eengemaakte Europese energiemarkt waarbij 4097

energie zonder belemmeringen en met faire spelregels over de grenzen kan stromen. Op het wereldforum wordt 4098

met één stem gesproken; 4099

Een modern Europees landbouwbeleid dat inzet op voedselzekerheid en ecologische verduurzaming van de agro-4100

voedselketen, aan een eerlijke prijs voor consument en producent; 4101

Dat het Europees buitenlands beleid meer is dan het verdedigen van economische belangen. CD&V wil een 4102

politiek die mensenrechten verdedigt. We moeten op bedreigende situaties anticiperen en niet achter de feiten 4103

aan lopen. We willen een meer zichtbare Europese minister van Buitenlandse zaken en een volwaardig 4104

gemeenschappelijk buitenlandbeleid; 4105

Dat de Europese Unie oor heeft voor de prioriteiten van haar burgers. Zij moet, onder meer, positieve 4106

antwoorden bieden op het verlangen naar meer veiligheid (strijd tegen grensoverschrijdende criminaliteit en 4107

terrorisme) en meer economische zekerheid (versterking van de arbeidsmarkt en de concurrentiekracht). 4108

4109

B. Een sociaal Europa 4110

4111

CD&V wil… 4112

Structuurfondsen die herverdelen, zwakke punten compenseren, sterktes benutten en mensen kansen geven om 4113

zichzelf en hun regio te ontwikkelen. We hebben nood aan langetermijnprojecten die Europeanen dichter bij 4114

elkaar brengen en de Europese cultuur ondersteunen; 4115

Dat de Europese Unie de mobiliteit van burgers tussen lidstaten verder bevordert. Dat kan door de verdere 4116

uitbouw van de Europese vacaturedatabank (Eures), door het Erasmusprogramma uit te breiden, maar ook door 4117

het compatibel maken van sociale voorzieningen en dienstverlening en door grensoverschrijdende sociale en 4118

fiscale fraude effectief te bestrijden; 4119

Een Europa dat de vrijheid koestert die Europeanen genieten om zich vrij te bewegen binnen de Unie. We pleiten 4120

voor een Europese (grens)politie en, in aanloop daar naartoe, voor een betere politionele samenwerking. Een 4121

terugkeer naar nationale grenscontroles die bepalen wie al dan niet het land binnen mag is voor 4122

christendemocraten geen optie; 4123

EU-burgers ervan bewust maken dat ze via het Europees Burgerinitiatief zelf kwesties die zij belangrijk achten op 4124

de EU agenda kunnen zetten. 4125

Een socialer Europa dat blijft ijveren voor een sociale markteconomie volgens het Rijnlandmodel. Naast 4126

economisch herstel en economische groei zijn ook sociale rechtvaardigheid en duurzaamheid fundamenteel in 4127

het beleid dat wij willen op Europees niveau. De monetaire unie zoals we die vandaag kennen, moet door middel 4128

van een versterkt economisch én sociaal beleid de basis vormen van een echte politieke unie. Daarbij hoort een 4129

eigen volwaardig buitenlands en defensiebeleid. 4130



Hoofdstuk 6. Statuten 4131

4132

Het Innestocongres keurde ook met unanimiteit een aantal wijzigingen aan de CD&V-partijstatuten goed. In het 4133

bestek van deze bundel zou het ons te ver leiden het hele overzicht van de nieuwe statuten op te nemen. Daarvoor 4134

raadpleegt u best de CD&V-website op http://www.cdenv.be. Hierna volgt, in kort bestek, een overzicht van de 4135

voornaamste wijzigingen. 4136

4137

6.1. Inleiding 4138

4139

De Werkgroep Statuten kreeg aan het begin van het Innestoproces een duidelijke opdracht mee: 4140

o De statuten uitzuiveren; 4141

o Tegenstrijdigheden wegwerken; 4142

o Procedures stroomlijnen, helder en hanteerbaar maken. 4143

De voorzitster van deze werkgroep, congrescommissievoorzitster Cindy Franssen, bedankt uitdrukkelijk Jan 4144

Bresseleers voor het vele werk en de ondersteuning. 4145

4146

6.2. Enkele wijzigingen op een rij 4147

4148

Structurele wijzigingen: de stroomlijning van de beroepsprocedure en termijnen. 4149

o De Commissie van Beroep is geëvolueerd van een adviesorgaan, naar een beslissingsorgaan, met een 4150

driejarig mandaat van de AV en een gewaarborgde samenstelling van maximum 2/3de

leden van 4151

hetzelfde geslacht. Er is een besluittermijn van maximum acht weken en beide partijen worden gehoord. 4152

Versterken van onze afdelingen. 4153

o Het provinciaal solidariteitsfonds (waarbij afdelingen in de meerderheid afdragen aan afdelingen in 4154

oppositie) werd uitdrukkelijk opgenomen in de statuten als voorwaarde om erkend te worden als 4155

afdeling. 4156

Het voortschrijdend inzicht: provincieraadsleden zullen opnieuw allen deel uitmaken van het provinciaal bestuur. 4157

Zuiverheid van functies. 4158

o De kerntaak van een voorzitter is de afvaardiging in een hoger niveau; 4159

o Wie kandidaat is kan geen voorzitter zijn van het lijstvormingscomité. 4160

Inspelen op actuele trends: de minimumleeftijd om partijlid te worden werd verlaagd van 17 naar 16 jaar. 4161

Bloopers: rechtzetting van dubbele opname van artt. 33 en 34. 4162

http://www.cdenv.be/



Hoofdstuk 7. Actualiteitsmoties 4163

4164

Op de plenaire vergadering van het Innestocongres werd de volgende actualiteitsmotie ingediend door de 4165

provincie Oost-Vlaanderen. Els Schelfhout presenteerde de motie in naam van haar provincie. De plenaire 4166

vergadering keurde de actualiteitsmotie goed. 4167

4168

7.1. Actualiteitsmotie: “CD&V zet in op internationale solidariteit” 4169

4170

De voorbije dertien jaar gaven de millenniumdoelstellingen een belangrijke impuls aan de ontwikkeling van 4171

landen. Heel wat landen en mensen werden uit extreme armoede gehaald. Die vooruitgang werd echter vooral in 4172

middeninkomenslanden geboekt. In de armste landen verloopt de strijd tegen achterstelling veel moeizamer. 4173

4174

Tussen 1980 en 2010 kwamen er in de armste landen meer dan één miljoen mensen in extreme armoede bij. 4175

Ondanks de vooruitgang in de strijd tegen honger zijn nog altijd 870 miljoen mensen chronisch ondervoed. Een derde 4176

van de 1,2 miljard mensen die moeten rondkomen met minder dan 92 eurocent per dag zijn kinderen. 70% zijn 4177

vrouwen. Dat is geen toeval, maar heeft alles te maken met de hardnekkige ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. 4178

Ongelijke machtsrelaties zijn op nagenoeg alle vlakken van het leven aanwijsbaar en bepalend. Zo werken vrouwen 4179

twee derde van het totale aantal arbeidsuren, produceren ze de helft van het voedsel, maar verdienen ze slechts 10 % 4180

van het totale inkomen en hebben ze maar 1 % van alle eigendommen in handen. 4181

4182

Naast voedsel en waterschaarste door klimatologische omstandigheden, de aanwezigheid van natuurlijke 4183

rijkdommen en slecht bestuur, zijn interne en externe conflicten belangrijke factoren in de stijging van armoede en 4184

honger. Het aantal mensen dat hun thuis ontvluchtte door conflict is nog nooit zo hoog geweest als nu. Vorig jaar 4185

voelden 45,1 miljoen mensen zich gedwongen om hun huis te verlaten, 15,4 miljoen mensen kunnen officieel 4186

gedefinieerd worden als vluchteling. Dat is één achtste van de wereldbevolking. 4187

4188

In 2011 daalde de kindersterfte bij kinderen jonger dan vijf jaar naar 6,9 miljoen kinderen. Dat is beduidend 4189

minder dan de 12,4 miljoen kinderen die in 1990 stierven, maar nog steeds onaanvaardbaar veel. Van de 350.000 4190

kinderen die dagelijks worden geboren, sterven er 8.000 in de eerste week en 12.000 in de eerste maand na hun 4191

geboorte. Van deze sterfgevallen komt 98 % voor in ontwikkelingslanden. In België werden in 2011 123.000 kinderen 4192

geboren. 0,4% daarvan zal jammer genoeg geen vijf jaar worden. In Somalië haalt 18% de kaap van 5 niet. In de 4193

Democratische Republiek Kongo worden één op zes kinderen, samen 465.000 kinderen, geen vijf jaar. 4194

4195

Kindersterfte is in de eerste plaats gelinkt aan armoede en ondervoeding maar vaak spelen ook 4196

gendergerelateerde normen een rol. Zo is er het probleem, zeer specifiek voor meisjes, van selectieve abortus of 4197

kindermoord. In vele gemeenschappen is het nog steeds traditie om jongens meer te waarderen dan meisjes. Een 4198

andere belangrijke factor is het feit dat er in zorg en voeding vaak voorrang wordt gegeven aan jongetjes. 4199

4200

De gezondheid en levensverwachting van baby’s en jonge kinderen is sterk verbonden met de gezondheid van de 4201

moeder. Een van die doelstellingen van de Verenigde Naties is de daling van de moedersterfte met driekwart, tussen 4202

1990 en 2015. Vorig jaar bedroeg de afname nog maar een derde. Elke minuut sterft er een vrouw aan de 4203

complicaties bij zwangerschap en bevalling. Dit zijn 600.000 dode moeders per jaar, wereldwijd. Van de veertig landen 4204

met de hoogste moedersterfte, liggen er 36 in Sub-Sahara Afrika. Vrouwen lopen er een risico van 1 kans op 16 om te 4205



overlijden doordat ze moeder worden, vrouwen in het westen een kans van 1 op 2.800. In België is het risico op 4206

overlijden van de moeder in het kraambed, 1 op 7.500 (0,01%). Bij meisjes tussen 15 en 19 jaar zijn zwangerschap en 4207

bevalling (en complicaties bij beide) de belangrijkste doodsoorzaken. 4208

4209

Het onderwijs dat moeders hebben genoten, is een belangrijke determinant in het verklaren van de ongelijke 4210

cijfers over hun overlijden bij zwangerschap of bevalling, en voor het overlijden van hun pasgeborene. Kinderen van 4211

moeders die onderwijs hebben gehad – al is dit alleen basisonderwijs – hebben een grotere kans om te overleven dan 4212

kinderen van moeders die niet naar school zijn geweest. Het aantal kinderen dat niet de kans krijgt om naar school te 4213

gaan mag tussen 2000 en 2011 dan wel quasi gehalveerd zijn – van 102 miljoen tot 57 miljoen – aan nog al te veel 4214

kinderen wordt het recht om school te lopen ontzegd. 66 % van de niet-schoolgaande kinderen zijn meisjes. 2/3 van 4215

de volwassen analfabeten zijn vrouwen. 4216

4217

Wereldwijd leefden in 2011 ongeveer 34 miljoen mensen met HIV. Dat is 4,7 miljoen meer dan in 2001. De helft 4218

van alle nieuwe HIV-besmettingen treft jonge mensen tussen 15 en 24 jaar. In sommige Afrikaanse landen zijn zes 4219

keer zoveel meisjes als jongens besmet met HIV of aids. Daar zijn verschillende redenen voor: vrouwen worden 4220

verkracht, ze staan in een zeer zwakke positie om te onderhandelen over seks, ze zijn vaak financieel afhankelijk en 4221

ook op juridisch vlak kunnen ze zich veel moeilijker laten gelden. 80 % van de HIV-besmettingen verloopt via seksuele 4222

contacten, 10 % door overdracht van moeder op kind. Slechts 1 op 10 zwangere vrouwen krijgt diensten aangeboden 4223

ter preventie van overdracht van HIV op haar kind. 4224

4225

Ooit waren de Filippijnen een idyllisch eiland en een schitterende vakantiebestemming. Deze week trokken 4226

rukwinden en vloedgolven een spoor van vernieling door het land en lieten een puinhoop achter. Het aantal 4227

superkrachtige stormen neemt toe. Na Tyfoon Bopha vorig jaar was er nu tyfoon Haiyan. Haiyan is trouwens al de 4228

vijfde tyfoon van categorie 5 (de hoogste) die dit jaar de Filippijnen aandeed. Natuurfenomenen als deze moeten ons 4229

wakker schudden voor de risico's die het Zuiden loopt als wij, de rijke landen, onze koers niet drastisch wijzigen. De 4230

gevolgen van de klimaatsveranderingen zijn schokkend. Armere landen zijn veel kwetsbaarder en hebben veel minder 4231

mogelijkheden om zich daar tegen te wapenen. 4232

4233

Onze congrestekst vangt aan met de zin (r.3) ‘De wereld is in volle en snelle verandering. De mogelijkheden voor 4234

de mens zijn nooit groter geweest dan nu’ (1.1.). ‘We zien een wereld vol kansen’ (1.1.2.), ‘met winnaars en verliezers’ 4235

(1.1.3.). Als christendemocraten erkennen wij onze verantwoordelijkheid voor deze ‘verliezers’, voor de mensen die 4236

achter blijven. Globale rechtvaardigheid behoort tot onze christendemocratische fundamenten. Ook al moet 4237

verandering in vele landen hoofdzakelijk van binnenuit komen, wij willen geen passieve toeschouwers zijn. Wij willen 4238

de politieke overheden motiveren en ondersteunen om hun bilaterale en internationale engagementen na te komen 4239

en bij te dragen tot een zo snel mogelijke verwezenlijking van de Millenniumdoelstellingen. 4240

4241

In onze bi- en multilaterale contacten zijn het stimuleren van eerlijke handel en economische groei, een 4242

weloverwogen budget- en projectsteun via ontwikkelingssamenwerking, daadkrachtige klimaatonderhandelingen, het 4243

garanderen van veiligheid van burgers middels (EU en NAVO-gedragen) militaire initiatieven, respect afdwingen voor 4244

mensenrechten waaronder het recht op waardig werk, het recht op onderwijs en gezondheidszorg, het recht op vrije 4245

meningsuiting, recht op een toegankelijke en eerlijke rechtsgang, enz. en het erkennen van menselijke waardigheid, 4246

vrijheid, (gender)gelijkheid, burgerrechten en solidariteit essentieel. Mensenrechten kunnen voor christendemocraten 4247

nooit ondergeschikt zijn aan financiële belangen. ‘Een wereld vol kansen’ betekent voor ons: een wereld vol kansen 4248

voor elke mens. 4249



Hoofdstuk 8. Slotspeeches 4250

4251

8.1. Speech Wouter Beke, algemeen voorzitter CD&V 4252

4253

“Beste vrienden en vriendinnen van CD&V, 4254

4255

Eerst en vooral wil ik enkele mensen danken: Griet, Cindy, Niko, Maxime, de hele partijstaf en alle medewerkers 4256

van de partij voor de organisatie van dit fantastisch congres. Puik gedaan. Proficiat! 4257

4258

Welkom hier in Lommel. U zal zich misschien afvragen waarom we Lommel uitgekozen hebben voor ons congres. 4259

Heel eenvoudig. Het is hier dat ik geboren ben. Het is hier dat ik twaalf jaar bij de jeugdbeweging, de KSA, ben 4260

geweest. Het is hier dat ik mijn eerste grote en kleine dromen heb gehad. Elke grote droom begint met een dromer. 4261

4262

Een jaar geleden, vlak na de gemeenteraadsverkiezingen, zijn we gestart. Gestart met Operatie Innesto, het enten 4263

van nieuwe scheuten op oude stokken. Met een dertigtal dromers zijn we er toen aan begonnen, schoorvoetend, nog 4264

zoekend naar de juiste richting voor onze tocht. Tegen de nieuwjaarsreceptie waren we al met driehonderd dromers. 4265

En ondertussen met vele duizenden, waaronder jullie. 4266

4267

"Wat kunnen we aan met dromers?", zullen sommigen vragen. Dromen moeten geen luchtkastelen zijn. Laat mij 4268

Lawrence of Arabia citeren: "Alle mensen dromen, maar niet op dezelfde manier. Zij die 's nachts dromen, in de 4269

stoffige uithoeken van hun geest, ontdekken 's morgens dat hun dromen ijdel waren. Maar zij die overdag dromen zijn 4270

gevaarlijke mensen, want zij beleven hun droom met open ogen, om hem daadwerkelijk waar te maken." Dat soort 4271

gevaarlijke dromers zijn wij. Gevaarlijk voor wie alles bij het oude wil laten. Maar niet voor wie vindt dat sterke 4272

wortels hand in hand kunnen gaan met nieuwe scheuten. 4273

4274

En die sterke wortels vinden we terug in het kerstprogramma van 1945, waarmee onze partij werd gesticht. Daarin 4275

stond al te lezen: “Telkens een probleem moet opgelost worden, heeft de partij slechts één maatstaf om de oplossing 4276

te kiezen: begunstigt de voorgestelde formule de ontluiking van een groter aantal persoonlijkheden?” Of in een meer 4277

hedendaagse taal geformuleerd: versterken onze voorstellen de mens? Op basis van die maatstaf hebben we de 4278

voorbije maanden aan onze droom gewerkt: een doortimmerde maatschappijvisie voor de 21ste

eeuw, waarmee we 4279

de komende jaren het verschil kunnen maken. 4280

4281

Een maatschappijvisie met een ijzersterke oranje draad: mensen sterker maken. Dat is voor mij de essentie van 4282

onze politieke roeping. Wij willen mensen niet aan hun lot overlaten, een verkeerd begrepen vrijheid die in de praktijk 4283

leidt tot de wet van de sterkste. Noch willen wij hen betuttelen met een alles regelende staat. Wij willen hen sterk 4284

genoeg maken om zelf hun dromen waar te maken, met de overheid als betrouwbare partner en binnen het kader 4285

van een sociaal gecorrigeerde markteconomie. Met een overheid die terugtreedt waar het kan en optreedt waar het 4286

moet. 4287

4288

Want ja: de overheid treedt soms te betuttelend op. Denk aan de manier waarop ze omgaat met regels voor 4289

schoolbesturen of lokale besturen. Maar evenzeer schiet ze tekort wanneer mensen recht hebben op uitkeringen, 4290

maar die niet automatisch krijgen. En meer nog moet ze van deze uitkeringen in de toekomst investeringen maken: of 4291

het nu gaat over de gezinsbijslagen, de werkloosheidsvergoedingen of de tegemoetkomingen voor ouderen: deze 4292



uitkeringen moeten worden gezien en gebruikt als investeringen. Sociale investeringen om mensen telkens sterker te 4293

maken in een wereld in verandering. 4294

4295

Dat onze wereld snel en onstuitbaar verandert, dat kan niemand beletten. Onze taak als politici is niet om de 4296

verandering tegen te houden, noch om er een holle verkiezingskreet van te maken. Charles Darwin zei ooit: "Het zijn 4297

niet de sterkste soorten die overleven, noch de slimste, maar wel zij die zich het best kunnen aanpassen aan 4298

verandering." Wat wij als politici moeten doen, is veranderingen kanaliseren en mensen sterk genoeg maken om ze 4299

aan te kunnen en er zelfs hun voordeel uit te halen. 4300

4301

En het is precies daarom, beste vrienden, dat wij hier vandaag grondig durven nadenken. Nadenken over het 4302

onderwijs. Want zoals Nelson Mandela zei: "Onderwijs is het krachtigste wapen om de wereld te veranderen." Als wij 4303

kinderen vanaf drie jaar op school willen zien, is dat niet om hen te betuttelen, maar om hen van bij de start de beste 4304

kansen mee te geven. Als wij met het vakantieritme van het schooljaar willen schuiven, is dat niet om leerkrachten in 4305

de war te brengen, maar om het schooljaar optimaal af te stemmen op wat het beste is voor onze gezinnen, kinderen 4306

en jongeren. Het zijn ingrepen waar onze jeugd sterker van wordt. 4307

4308

Daarom ook willen we bij de woonbonus de focus leggen op renovatie, zodat we meer en sneller inzetten op 4309

energiezuinige woningen, waardoor de energiekost daalt. Daarom willen we de loonlasten verlagen, via een 4310

vermindering van de werkgeversbijdragen, zodat wij jobs kunnen creëren en houden. Onze mensen zijn de meest 4311

productieve en flexibele van heel Europa. Dit is een enorme troef voor de toekomst. Daarom ook ijveren we voor 4312

gezonde overheidsfinanciën, omdat dit de molensteen rond de nek van toekomstige generaties wegneemt. Dit zijn 4313

stuk voor stuk ingrepen waar mensen sterker van worden. Om veranderingen aan te kunnen en er hun voordeel uit te 4314

halen. 4315

4316

Vrienden christendemocraten, de schoonheid van dit congres schuilt voor mij hierin: we hebben veelzijdigheid 4317

verzoend met duidelijkheid. Veelzijdigheid, dat betekent een probleem grondig en langs alle kanten bekijken, om zo 4318

tot een genuanceerd standpunt te komen. Mensen met extreme standpunten hebben doorgaans niet veel nagedacht. 4319

Wij hebben dat wel gedaan, met grote betrokkenheid van onze leden, overal in Vlaanderen. Zoals het hoort voor een 4320

conversation party. En wat mij verheugt: de grondigheid heeft ons niet belet om telkens duidelijke standpunten in te 4321

nemen. In het verleden – we moeten dat durven toegeven – was dat wel eens anders. We verwarden nuance al eens 4322

met wolligheid. Dat hebben we nu niet gedaan, en alleen al daarom is Operatie Innesto een succes. Het moedige 4323

midden krijgt vandaag concreet gestalte. 4324

4325

Beste vrienden, aankomen bij je bestemming, is het startpunt van je volgende tocht bereiken. Dit congres is de 4326

eindbestemming van ons Innestotraject, maar niet van onze inzet als christendemocraten. Het werk is nooit af. We 4327

zitten nog op meer dan een half jaar van de verkiezingen. Maandag gaan de kranten schrijven dat we met dit congres 4328

het startschot van de campagne gaven. We zullen hen die onvermijdelijke bewering vergeven. Maar zelf zie ik het 4329

anders. Natuurlijk bereiden we ons voor op de verkiezingen, het zou dwaas zijn dat niet te doen. Maar toch zeg ik u: 4330

de campagne, die is voor later. 4331

4332

Vandaag wil ik immers inzetten op twee andere doelen. Ten eerste – het is niet origineel, maar wel authentiek – gaan 4333

we nog een half jaar besturen. Zeker, hoe dichter we bij 25 mei komen, hoe nerveuzer links of rechts een 4334

coalitiepartner zal reageren. Ook hen zullen we vergeven. Het zal óns niet beletten om de komende maanden de focus 4335

op het beleid te houden. Wij maken deel uit van drie regeringsploegen: de Vlaamse, de Brusselse en de federale. Toen 4336



we daaraan begonnen, verklaarden sommigen ons gek. Maar kijk: we zien dag na dag een toenemende waardering 4337

van de mensen voor deze regeringen. En vandaag mag ik een trotse voorzitter zijn, want die ploegen hebben de 4338

voorbije jaren – in moeilijke omstandigheden – verdomd knap werk geleverd. 4339

4340

Weet u nog hoe ik in 2010 voorspelde: het vertrouwen vertrekt in containers en komt terug in kruiwagens? Wel, 4341

drie jaar later hebben we indrukwekkend veel kruiwagens aangevoerd en groeit het vertrouwen dag na dag. Het is 4342

precies om dat vertrouwen waard te zijn, dat ieder van ons ook in de aanloop naar de campagne zijn job zal blijven 4343

uitoefenen. Twee jaar geleden heb ik op onze gezinsdag in Kortrijk gezegd: “Denk niet aan de eelt op de handen, maar 4344

aan de oogst die komt.” We stonden toen letterlijk aan de avond voor de finale onderhandelingen die moesten leiden 4345

tot de splitsing van BHV, de zesde staatshervorming en een nieuwe regering. Wel vrienden, we hebben gezaaid. En 4346

met succes. Vlaanderen zal binnenkort 11 miljard nieuwe bevoegdheden en 7 miljard extra fiscale autonomie kunnen 4347

oogsten. 4348

4349

Een jaar geleden claimde ik dat we met een open hand meer konden bereiken dan met een gebalde vuist. Wat 4350

begon met een beeld, is ondertussen realiteit. Met deze zesde staatshervorming gaan we bouwen aan een sterker 4351

Vlaanderen in een bestuurbaar land. Een sterk Vlaanderen waar iedereen inbegrepen is, iedereen kansen krijgt, en 4352

iedereen verantwoordelijkheid draagt. Vrienden, verder blijven besturen, dat is dus mijn eerste doelstelling. 4353

4354

En dan is er mijn tweede: dag na dag blijven werken aan het enthousiasme in onze partij. Sommige mensen vragen 4355

mij wel eens: "Voorzitter zijn van CD&V, dat is nogal een rotjob zeker?" Kijk, ik zal niet ontkennen dat er lastige dagen 4356

zijn geweest, zeker tijdens de eerste jaren. Maar weet u wat mij op die dagen altijd gemotiveerd hield? De 4357

aanstekelijke veerkracht van onze militanten. Die is echt ongelooflijk. In 2010 dacht iedereen dat we in de touwen 4358

hingen, maar zo zitten onze mensen niet in elkaar. Wij vochten terug. En met succes: we boekten vorig jaar een 4359

prachtig resultaat bij de lokale verkiezingen. Op dat elan wil ik doorgaan. Met deze schitterende militanten en al die 4360

nieuwe Innestoscheuten. Met onze ijzersterke ploeg in regeringen en parlementen. En met een boegbeeld dat alle 4361

andere partijen ons benijden.Dat zijn onze doelen voor de komende maanden: onze ploeg helemaal fit aan de aftrap 4362

krijgen en elke dag blijven werken voor de mensen. 4363

4364

Vrienden. Gedachten werden woorden. Woorden werden programma. Programma wordt actie. Zo zitten wij in 4365

elkaar. Gevaarlijke dromers, bereid om voor die droom te vechten. Dromers die bewezen hebben dat ze ideeën in 4366

daden kunnen omzetten. De veiligste plek voor een schip is de haven. Maar schepen zijn niet gebouwd om in de 4367

haven te liggen, ze zijn gebouwd om oceanen over te steken. Blijf niet veilig in de haven liggen, vrienden, durf uit te 4368

varen. Wij hebben de visie, de daadkracht en de mensen. 4369

4370

Laat ons de dromers zijn, die door inzet en overtuiging het verschil maken.” 4371



8.2. Speech Kris Peeters, minister-president van de Vlaamse Regering 4372

4373

“Beste Wouter, 4374

Beste Griet en Cindy, 4375

Beste vriendinnen en vrienden, 4376

4377

Onze partij staat er. Als een paal boven water. Dit congres leert ons dat onze partij dé garantie is op een mooie 4378

toekomst voor Vlaanderen en de Vlaming. Onze partij heeft in beslissende tijden eens te meer de juiste antwoorden. 4379

4380

Eens te meer. Want in het verleden was dat niet anders. We stonden er toen de oliecrisis in de jaren 70 toesloeg. 4381

We stonden er tijdens de diepe crisis van de jaren 80. En we stonden er toen ons land in de jaren 90 de eurozone 4382

moest worden binnengeleid. Altijd waren het christendemocratische staatsmannen en -vrouwen die ons op het juiste 4383

pad brachten en hielden. Staatsmannen en -vrouwen die gerespecteerd werden door Vlamingen én Franstaligen. Al 4384

decennialang maken wij in beslissende tijden de juiste keuzes. En dat zullen wij blijven doen. 4385

4386

Wij staan op de schouders van die christendemocratische voorgangers en wij bouwen samen verder aan nieuwe 4387

welvaart. Zodat ook onze jeugd op onze schouders kan staan, en de kans op een mooie toekomst kan grijpen. Onze 4388

partij heeft de ervaring en de vernieuwende ideeën om dat te realiseren. Van de gemeenteraden in de kleinste 4389

dorpen tot de provinciebesturen; van Vlaanderen over het federale niveau tot de bijeenkomsten van de Europese 4390

leiders. Overal nemen CD&V’ers het voortouw. Overal zorgen CD&V’ers ervoor dat we blijven vooruit gaan. Onze 4391

kopstukken zijn samen goed voor tientallen jaren ministeriële ervaring. Maar wij zijn ook de partij die de jeugd alle 4392

kansen geeft om mee te bouwen aan een sterke partij en een sterk Vlaanderen. Dat hebben we met Innesto opnieuw 4393

bewezen. 4394

4395

Dit congres is het eindpunt van een indrukwekkend proces. Innesto heeft een schat aan ideeën en voorstellen 4396

opgeleverd. Een gulden boek waar we de toekomst van Vlaanderen vorm mee kunnen geven. Met Innesto tonen wij 4397

eens te meer de waarde van de dialoog, de kracht van samenwerking. Want het is die kracht die voor de échte 4398

verandering zal zorgen. Dit waardevolle werk zullen wij nu omvormen tot een coherent verkiezingsprogramma. Een 4399

programma dat niet voor de kilheid van een ideologisch walhalla kiest, maar wel voor krachtige en menselijke 4400

antwoorden op reële uitdagingen. 4401

4402

Zo komen we tot ‘nieuwe welvaart’. Tot een welvaart die, zoals Wouter zei, mensen sterker maakt. Een 4403

veranderende wereld schept unieke kansen om die dynamiek van nieuwe welvaart op gang te brengen. En die kansen 4404

grijpen wij. Door de zesde staatshervorming te realiseren. Door te blijven werken aan een krachtig concurrentie- en 4405

werkgelegenheidspact. Door er telkens weer te staan in beslissende tijden. Samen zullen wij bouwen aan nieuwe 4406

welvaart voor onze gezinnen en ondernemingen, voor onze landbouwers en verenigingen, voor onze kinderen en 4407

onze ouders en grootouders. Wij bouwen aan nieuwe welvaart die onze gezinnen versterkt, die werk genereert en die 4408

zorg mogelijk maakt voor wie het nodig heeft. 4409

4410

Wij kiezen voor een Vlaanderen waar jongeren hun droom van een eigen woning kunnen waarmaken. Ook in de 4411

toekomst moet die eigen woning een haalbaar doel zijn voor àlle Vlaamse gezinnen. Wij kiezen voor bruisende steden 4412

waar het aangenaam leven is. En wij kiezen bewust, en als enige partij, voor de versterking van de vitaliteit en de 4413

kwaliteit van het platteland. Voor ons is het platteland geen restgebied. Wij kiezen voor een onderwijs waar niemand 4414

achterblijft. Wij zeggen neen tegen de overdreven betutteling van ons onderwijs. Wij geven de scholen terug aan de 4415



leerlingen, de leerkrachten, de ouders en de directies. CD&V wil een sterk onderwijs op alle niveaus, voor alle 4416

leeftijden en doelgroepen. Dit is te belangrijk om het aan anderen over te laten. Wij kiezen voor een efficiënte en 4417

flexibele overheid, die openstaat voor alle talenten in onze maatschappij. Een overheid die je écht waar voor je geld 4418

biedt. Wij kiezen voor tienduizenden nieuwe jobs, hier in Limburg en in heel Vlaanderen. Voor een nieuw elan voor 4419

onze industrie, voor meer Vlaamse export en sterkere KMO’s. Iedereen moet de kans krijgen om te kunnen 4420

ondernemen. Vlaanderen is een KMO-land en moet dat ook blijven. 4421

4422

Beste vriendinnen en vrienden; om al die redenen negeren wij het cynisme en het negativisme. Wij stoppen niet 4423

bij het benoemen van de problemen, maar formuleren er ook krachtige antwoorden voor. Wij kiezen voor 4424

verantwoordelijkheid én verbondenheid. Voor economische groei én sociale rechtvaardigheid. Voor de uitgestoken 4425

hand in plaats van de gebalde vuist. Voor de zekerheid van de vooruitgang in plaats van de chaos van de blokkering. 4426

Voor een positief confederalisme in plaats van een verdoken ‘conseparatisme’. 4427

4428

Wij kiezen inderdaad voor de kracht van de samenwerking. Want ja, het is die kracht en die kracht alléén, die voor 4429

echte verandering zal zorgen. Ons team van lijsttrekkers aanvaardt dan ook met veel vastberadenheid het mandaat 4430

dat u ons geeft. Een mandaat om volgend jaar voorop te gaan in de strijd voor een beter, warmer en sterker 4431

Vlaanderen. Een mandaat dat we opnemen met honderden andere CD&V-kandidaten en met duizenden enthousiaste 4432

militanten. Want als enige echte volkspartij in Vlaanderen, vergeten wij nooit waar onze kracht vandaan komt. Van de 4433

duizenden leden die elke dag belangeloos voor onze partij en voor de mensen in de weer zijn. De mannen en vrouwen 4434

die eetfestijnen en praatcafés organiseren, die het lokale partijblad schrijven en bussen, die in zoveel buurten voor 4435

een warme samenleving zorgen. Met uw steun blijven wij resoluut onze visie volgen. 4436

4437

Beste vriendinnen en vrienden, het vertrouwen in onze partij groeit. Door het aanstekelijk enthousiasme van onze 4438

militanten. Door samen te werken en zo voor echte verandering te zorgen. Door in dialoog te treden met familie en 4439

vrienden, maar ook met mensen die we nog moeten overtuigen. En, beste vriendinnen en vrienden, het vertrouwen 4440

groeit door aanwézig te zijn. Want dat is een unieke sterkte van onze partij. Wij staan tussen de mensen. Wij leggen 4441

ons oor te luisteren en kennen de uitdagingen en de noden van de Vlaming. Dat is wat onze partij zo sterk maakt. Dat 4442

is waarom wij altijd het verschil zullen maken. Dat is waarom CD&V de enige, echte volkspartij in Vlaanderen is. 4443

4444

Ik dank u.” 4445

Documents

Innestocongres finale congresteksten