1

Informatie binnen de onderneming.

de WHAT?-kolom

2

Enterprise Architectuur: Zachman

1

2

3

4

5

6

Contextual/Scope

Conceptual/Enterprise

Logical/IS Functionality

Physical/Design

As Built/Subcontractor

Functioning/Code

Why

ObjectivePrecedentObjective

Who

OrganizationReporting

Organization

When

Event CycleEvent

Where

NodeLineNode

What

Entity Relationship

Entity

How

InputProcessOutput

3

WHAT ? -kolom Information-view

Wat is informatie ? Data versus informatie Soorten informatie

Hoe zorg ik ervoor dat investeringen in IT renderen ? geïntegreerde gegevens kwaliteit van informatie Waarde van informatie

4

Eigenschappen van Management Informatie Data scope: bereik/afbakening van de verzameling geg.

die gebruikt worden om informatie te extraheren Time span: periode gedekt door gegevens. Niveau van detail: graad van detail vs niveau van

aggregatie Bron: intern vs. extern

Interne gegevens: verzameld binnen de onderneming Externe gegevens: verzameld mbv externe bronnen

(media, newsletters, overheid, Internet, …) Structuur

gestructureerde gegevens: cijfers en feiten, op gestructureerde wijze opgeslagen en gemakkelijk te doorzoeken

ongestructureerde gegevens: zoals in vergaderingen, documenten, gesprekken, presentaties, etc.

5

Information at Managerial Levels

langelangetermijntermijn

onmiddelijkonmiddelijk

geaggregeerdgeaggregeerdsamengevatsamengevat

OPERATIONAL

STRATEGIC

TACTICAL

wijdwijd

smalsmalgedetailleerdgedetailleerd

internintern

grotendeels grotendeels externextern

DATASCOPE

gestructureerdgestructureerd

ongestructureerdongestructureerd

TIMESPAN

LEVEL OF DETAIL SOURCE

DEGREE OFSTRUCTURE

6

Gegevens versus Informatie Gegevens: ruwe geöbserveerde feiten van

gebeurtenissen zoals bedrijfstransacties Informatie: verwerkte gegevens die bruikbaar

zijn voor besluitvorming

331 Zeep 1.29863 Koffie 4.69173 Melk 79331 Zeep 1.29663 Ham 3.29524 Mosterd 1.49113 Bier .85…

Verkoop Regio: Noord westenWinkel: Winkel #122

Item No. Beschrijving Items verkocht Omzet331 Zeep 7156 8976

Gegevens Informatie

7

Gegevens versus Informatie Gegevens

Datum van vandaag, bezoek van een website, observaties van een productielijn

Informatie Bank uitreksel, verkoopsvoorspelling,

grafieken met trends van website gebruik

8

Soorten informatie Harde versus zachte informatie

Harde informatie: kwantitatief, objectief, verifieerbaar, vb. deze student(e) behaalde 75%.

Zachte informatie: kwalitatief, subjectief, moeilijker te verifiëren, vb. deze student(e) heeft een vlotte pen, "Cultuur“, …

Interne versus Externe informatie Interne informatie: bestaat binnen het bedrijf Externe informatie: wordt extern aangekocht

Meta-informatie Gegevens omtrent gegevens kunnen betrekking hebben op het

formaat van de gegevens, op het waardenbereik, op de eigenaar van de gegevens, enzovoort

Operationele/tactische/strategische informatie (cf. infra)

9

Voorbeeld meta-informatie Het gegeven ‘prodnr’, gegevens

omtrent dit gegeven zijn: het feit dat prodnr numeriek is; het feit dat de waarden voor prodnr moeten

liggen tussen 1 en 9999; het feit dat de instantie die prodnrs toekent

de productie-afdeling is; enzovoort.

10

Meta-informatie in XML

<?xml version="1.0"?> </Book> <Title>My Life and Times</Title> <Author>Paul McCartney</Author> <Date>1998</Date> <ISBN>1-56592-235-2</ISBN> <Publisher>McMillin Publishing</Publisher> </Book>

Metadata: tags

Data: content

11

WHAT ? -kolom Information-view

Wat is informatie ? Data versus informatie Soorten informatie

Hoe zorg ik ervoor dat investeringen in IT renderen ? geïntegreerde gegevens kwaliteit van informatie Waarde van informatie

12

Integratie van Gegevens

13

Integratie van gegevens vermijden van reduntantie

Efficientie geen dubbele opslag éénmalige update

Consistentie single source – geen discrepanties igv fouten: welke bron is juist ?

14

Kwaliteit van Informatie Kwaliteitsvolle informatie is sleutelvereiste

voor kwaliteitsvolle procesuitvoering Gigo: garbage in, garbage out

Kwaliteitscriteria Juistheid Nauwkeurigheid Selectiviteit Tijdigheid Relevant Aangepast aan kennisniveau Veiligheid

15

Juistheid van informatie Hoe kan juistheid worden gemeten?

percentage van juiste berichten berekend op het geheel van de verstrekte berichten

gemiddelde afwijking tussen bericht en werkelijkheid Percentage van outliers (bv. Leeftijd=324 jaar)

Kost

Juistheid

Effect

Juistheid

16

Oorzaken van onjuiste informatie Onjuiste invoer

Tikfouten (Baessens) Niet-invoer van gegevens

Captatie-probleem Inconsistente duplicate invoer van informatie

Telefonisch en via Internet Registreer gegevens aan de bron (bv. KULoket)

Data transformaties Samenvoegen verkoopscijfers in dollar en Euro

Onjuist gebruik van gegevens Toegang door niet geauthoriseerde gebruikers

Interferenties in juist gebruik die foutieve gegevens doen ontstaan

Concurrency control problemen

17

Interferentie tussen lezen en schrijven

transactie A t transactie B

t0

t1 sum:=0

read item (S1.saldo)

sum:= sum + S1.saldo

t2

read item (S2.saldo) t3

S2.saldo:= S2.saldo- bedrag

write item (S2.saldo)

t4 read item (S2.saldo)

sum:= sum + S2.saldo

A = Schrijven:Overschrijven van Bedrag van Spaarrekening 2 naar Zichtrekening

B = Lezen: Som van de saldo’s van de drie rekeningen.

Veronderstel:S1.saldo = 1000S2.Saldo = 2000Z.Saldo = 500TOTAAL = 3500 bedrag = 500

S2.saldo = 1500

sum = 1000

sum = 2500

18

transactie A t transactie B

t5 read item (Z.saldo)

sum := sum + Z.saldo

read item (Z.saldo) t6

Z.saldo:= Z.saldo + bedrag

write item (Z.saldo)

:Z.saldo = 1000

sum = 3000

Toestand op t5:S1.saldo = 1000S2.Saldo = 1500Z.Saldo = 500bedrag = 500

EINDToestand:S1.saldo = 1000S2.Saldo = 1500Z.Saldo = 1000TOTAAL = 3500

Transactie B leest S2 nadat “bedrag”is afgetrokken en leest Z vooraleer “bedrag” is bijgeteld.Incorrect summary probleem

19

Vermijden van onjuiste informatie

Het gebruik van validatie-regels voor het vastleggen van de syntax van de gegevens

HoevInVoorraad: Geheel getal Positief Bovengrens ?

Gewicht (Persoon) Syntax: getal > 0, < 500 Semantiek: in combinatie met leeftijd range van mogelijke

waarden verfijnen Het vastleggen van de relaties tussen de verschillende

data items in een gegevens model (bv. ER model) Business rules

Specificiëren gebruikerstoegang Zie hoofdstuk ER modellering en het relationele

model!

20

Voorbeeld data model

21

Nauwkeurigheid Nauwkeurigheid is iets anders dan juistheid.

een boodschap kan juist zijn, maar onnauwkeurig een boodschap kan onjuist zijn, maar nauwkeurig

Nauwkeurigheid = graad van precisie van de gegevens

De toegelaten onnauwkeurigheid moet klein zijn in vergelijking tot de grootte van de eventuele storing die hieruit kan volgen.

22

Afdwingen van nauwkeurigheid Gebruik van datatypes

numerieke datatypes SMALLINT = geheel getal tussen -32767 en

+32676 DECIMAL (p,s) = een kommagetal van p cijfers

waarvan s na de komma alfanumerieke datatypes

CHAR (n) = een woord van max n willekeurige tekens

tijds datatypes DATE = een uit 3 delen opgebouwde waarde met

jaar, maand en dag

23

Besturingseffect van nauwkeurigheid

Effect

Nauwkeurigheid

24

Selectiviteit van informatie detailgraad uitzonderingsgraad graad van relevantie

25

Detailgraad Heeft betrekking op de mate van detail van

het object waarover wordt geïnformeerd. Bv: individuele klant <-> klantengroep Detailgraad van de informatie moet zijn

aangepast aan het niveau van leidinggeven.

niveaus van leidinggeven

minder detail

meer detail

26

Detailgraad van informatie Voorbeeld van multidimensionele data:

Verkoopsgegevens per regio (Noord, West, Oost, Zuid), per seizoen, per product (A, B, C, D)

Aggregeren (rollup) Verkoopscijfers van alle producten over alle

seizoenen in regio Noord <==>Drill-down

Slicing Verkoopscijfers van product A over alle regio’s en

gedurende alle seizoenen Dicing

Verkoopcijfers van product A en B, in regio Noord en West, gedurende zomer en winter

27

Uitzonderingsgraad mate waarin de informatie enkel de toestand

rapporteert van informatie-objecten waarvan de waarde vooropgestelde boven- of ondergrenzen heeft overschreden.

Meten: het percentage van de informatie-objecten

waaromtrent informatie wordt verschaft. Hoe:

opzetten van een informatiesysteem gebaseerd op het principe van exceptierapportering

Management by Exception

28

Graad van relevantie

D= DocumentenR = Relevante docsA = Antwoord (= gekregen docs)

│D│

│R│ │A│

Sommige antwoorden zijn relevant. Een deel van de relevante informatie werd verkregen

Alle antwoorden zijn relevant, maar niet alle relevante informatie werd verkregen

Niet alle antwoorden zijn relevant, maar alle relevante informatie werd verkregen

Niets van wat je kreeg is relevant

29

Graad van relevantie│D│

│R│ │A│

‘recall’ = │Ra│

│R│

│Ra│

│A│‘precision’ =

│Ra│

30

Graad van relevantie: voorbeeld Gegeven een query q, waarbij de

relevante documenten zijn: d3, d12, d15, d21, d22. Zoekrobot Hoehel geeft de volgende documenten als antwoord: d5, d3, d21, d36, d30, d45, d80, d28, d23, d12

Precision= 3/10 Recall= 3/5

31

Tijdigheid van informatieInformatie moet tijdig worden verschaft.De waarde van informatie is aan tijd

gebonden.Dit wil niet zeggen dat informatie altijd zo

snel mogelijk beschikbaar moet zijn.Overigens: hoe sneller de

beschikbaarstelling, hoe duurder de (aanmaak van) informatie.

32

Tijdigheid van informatie informatie-vertraging

tijd die verloopt tussen het ogenblik waarop de informatie betrekking heeft en het ogenblik waarop de informatie de bestuurder bereikt.

Op 1 maart winst van afgelopen kalenderjaar meedelen informatie-interval

tijd die verloopt tussen twee mededelingen van informatie omtrent een bepaald ‘object’.

Jaarlijkse rapportering van het bedrijfsresultaat informatie-periode

tijdsperiode waarover informatie wordt verstrekt. Bedrijfsresultaten berekenen over een periode van 3 of

6 maand informatie-interval kan korter zijn

informatieperiode om de maand semesterresultaten rapporteren

33

Tijdigheid van informatie

best. eff. best. eff.

Info. vertraging. Info. interval periode

best. eff.

Voorraad Verkoop

Info. interval periode

Kans op het rapporteren van incidentele verstoringen wat kanleiden tot oversturing

Verlaging informatie-interval leidttot lagere veiligheidsvoorraad

34

Beveiliging vertrouwelijkheid

houdt in dat enkel die personen toegang mogen hebben tot informatie die daartoe bevoegd zijn.

authenticiteit houdt in dat zekerheid wordt verkregen over

de afzender van de informatie. identificatie van de afzender;

(probleem: het aannemen van een valse identiteit) verificatie van de identiteit door de ontvanger.

(probleem: het ontkennen van het versturen van berichten)

35

Ter afsluiting: kwaliteit van informatie

“According to a global management study by PWC, 75% of companies surveyed admitted that defective data impacted them financially. And 33% were forced to delay or scrap new systems. Once company reported that data problems had caused it an £4.4m loss in one year alone”.

“Gartner group says data quality is a serious problem that is imperiling business initiatives, future growth and long-term survival. It has found that more than a quarter of critical data in Fortune 1000 businesses will continue to be inaccurate or incomplete until 2007.”

36

Waarde van Informatie Een bank moet beslissen om een lening toe te

kennen aan een klant. Het ontleende bedrag is 50.000 Euro aan een interest van 12%.

Als de lening toegekend wordt, weet de bank op basis van historische analyses dat er een 4% kans bestaat dat de klant niet terugbetaalt en dus een wanbetaler wordt.

Als de lening geweigerd wordt, kan het bedrag geïnvesteerd worden in een overheidsobligatie met een return van 6%, met andere woorden 3000 Euro per jaar.

Moet de bank de lening toekennen of niet?

37

Beslissingsbomen

Veel gebruikte techniek in beslissingsanalyse Twee types knooppunten:

Decision nodes: beslissingsnemer neemt een beslissing, wordt voorgesteld door een rechthoek

Chance event node: state of nature, wordt voorgesteld door een cirkel

38

Waarde van informatie

A

Aanvaard

Weiger

Goede betaler 0.96

Slechte betaler 0.04

£3000

-£50000

£6000

B

Verwachte winst bij aanvaarden is: 0.96*6000+0.04*(-50000)=3670 Aanvaard de klant en ken de lening toe!

39

Waarde van informatie Veronderstel dat de bank kan gebruiken maken van data van

een kredietbureau (vb. CKP, Experian, Equifax, Bureau van Dijck, …)

Kredietbureaus verzamelen informatie betreffende het terugbetalingsgedrag van klanten over banken heen

Stel dat de bank 500 Euro moet betalen voor de informatie van het kredietbureau. De bank kan daarna nog beslissen de aanbeveling van het bureau te volgen of niet.

Op basis van historische data weet de bank: 80% van de aanbevelingen van het bureau waren positief en 20%

negatief Van de positieve aanbevelingen bleken 98.75% goede klanten en

1.25% slechte klanten Van de negatieve aanbevelingen bleken 85% goede klanten en 15%

slechte klanten Is het voordelig voor de bank om het kredietbureau in te

schakelen en wat is de waarde van de informatie?

40

Waarde van informatie

3760Zonder bureau

Met bureau

negatief0.2

A

B

C

D

positief0.8

Aanvaard

Aanvaard

Weiger

Weiger 2500

2500

Goede klant0.9875

Slechte klant0.0125

Goede klant0.85

Slechte klant0.15

5500

5500

-50500

-50500

4799

4799

-29002500

4340

•Doordat 4340 > 3760 is het economisch verantwoord om het kredietbureau te raadplegen•De waarde van de informatie is 4840-c (c is de kostprijs van de informatie)•Informatie is waardevol als 4840-c >3760 waarde van informatie is c < 1080 Euro