Implementatie van Ambient Intelligent

Technology / slimme zorgtechnologie

in Nederland

Johan van der Leeuw

Senior adviseur Vilans

Kenniscentrum voor de Langdurende Zorg

Kenniscirkel Domotica voor Wonen en Zorg

Ambient Intelligent Technolgy

• Software (algoritmes) die signalen van

sensoren verspreid door een woning of

kamer interpreteert en analyseert

• Functioneert op een centraal ICT-platform in

de woning of locatie

• En/of: deze software functioneert in een

sensor zelf

• Overal plaatsbaar en verplaatsbare door

draadloze technologie (thuis, 3 systemen)

Ambient?

• Staat voor omringende, niet zichtbare

technologie

• Vanaf eind jaren ‘90 ontstaan in de VS;

o.a. Quiet Care systeem

• Vanaf 2002 in Europa/Nederland

• Vanaf 2008 de Europese regeling Ambient

Assisted Living, AAL

• Ontwikkeltijd: 10 jaar. Eerste ‘’rijpe’’

systemen zijn op de markt en in gebruik

Functies voor thuis

• Leefstijl – of leefpatroonmonitoring

• Bewaking op acute noodsituaties

- Zonder op enig moment op een knop te

hoeven drukken

- Zonder technologie te hoeven dragen

- Zonder de noodzaak van een bemenste

centrale als filter

Doelgroepen

• Kwetsbare ouderen

• Voornamelijk mensen met dementie en/of de

ziekte van Parkinson

• Bij leefstijlmonotoring: alleenwonenden met

een progressief ziektebeeld

• Bij geavanceerde bewaking: mensen die geen

actieve personenalarmering meer kunnen

gebruiken. Ook tweepersoonshuishoudens

Op de markt

• Drie systemen beschikbaar met de status van

bewezen technologie:

• Twee systemen voor leefpatroonmonitoring:

- Tunstall ADLife

- Livind -> Proteion, Zorggroep & Land van

Horne -> 120 systemen in uitrol

• Eén voor bewaking: UAS-systeem ontwikkeld

door TNO en op de markt gebracht door

Dutch Domotics

Leefpatroonmonitoring

• Bij alleenwonende mensen met dementie (bij

twee persoons huishoudens werkt het niet)

• Het door de casemanager dementie of de

Eerst Verantwoordelijke Verpleegkundige

en/of de mantelzorger kunnen volgen van het

dagelijks leefpatroon.

• En geattendeerd worden op belangrijke

afwijkingen in dit dagelijks leefpatroon.

• Functie: vroege waarschuwing op mogelijke

crisissituaties

Leefpatroonmonitoring 2

• Door middel van sensoren die op strategische

plaatsen in de woning worden opgehangen

• Plus computerprogramma die de signalen

interpreteert en analyseert

Leefpatroonmonitoring 3

Bijvoorbeeld Livind:

Informatie over het wel of niet in bed liggen

Informatie over het dwaalgedrag

Detectie of iemand gevallen is -> maar

betrouwbaarheid van circa 80%/niet de woning

dekkend

Keukenactiviteit

Badkameractiviteit

Toiletbezoek

Leefpatroonmonitoring 4

Waar hangen de sensoren?

Woonkamer

Keuken

Slaapkamer

Voordeur (en indien aanwezig de

achterdeur)

Toilet

Badkamer

Scherm 1

Verschillende sensoren op strategische locaties in de woning:

Paarse lijn = Registratie aanwezigheid in de woning

Rode lijn = Registratie activiteit in de woning

Inclusief trendlijn:

Trend ‘’in bed’’ over langere periode

Opzet per cliënt

Effecten leefstijlmonitoring

• Uit evaluatieonderzoeken Hogeschool

Zuyd en Technische Universiteit Twente:

• Verbetering van de kwaliteit van zorg

door het sneller kunnen inspelen op de

actuele situatie.

• Aangetoonde verminderde subjectieve

stress bij de mantelzorger

Businesscase

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5 5,5 6 6,5 7 7,5

halve jaren

ketenzorg huidige zorg

UAS-systeem: Historie

• UAS van Dutch Domotics: Unattended

Autonomous Surveillance

• Vanaf 2002 ontwikkeld door TNO

oorspronkelijk als alternatief

personenalarmering

• Vanaf 2004 betrokkenheid van Vilans en

Zorgpalet Baarn-Soest als pilotlocatie

• 2013: proven technology en op de markt

Functionaliteit 1

• Detectie van een mogelijke noodsituatie

• Zonder technologie te hoeven dragen

• Zonder op enig moment op een knop te hoeven

drukken

• Op basis van inactiviteit per vertrek: ‘’volgen’’

van de bewoner(s) binnen de woning

• Melding niet direct na een val, maar na een

bepaalde periode.

Vervolg detectie noodsituatie

• Bewaking volledig automatisch

gedeactiveerd bij het verlaten van de

woning en bij het naar bed gaan.

• Automatische activatie bij binnenkomen

van de woning en bij het uit bed komen.

• Meerdere personen kunnen binnen één

woning worden bewaakt

Dwaaldetectie

• Melding bij het verlaten van de woning

zonder polsband of chip in de schoen

• Zonder dat in- en uitlopend

zorgpersoneel of mantelzorgers valse

meldingen veroorzaken

Niveau valse meldingen

• In de pilots is een laag niveau van valse

meldingen aangetoond door de

analyserende software van het systeem

• Meldingen kunnen rechtstreeks door naar

ambulant zorgpersoneel of intramuraal

werkend personeel zonder een bemenste

centrale als filter.

Smartphone

• Meldingen worden ontvangen op een

smartphone: bijvoorbeeld ambulant

zorgpersoneel

• Op straat meldingen verifiëren door een

spreek-luisterverbinding te openen en/of

beelden van een (optionele) camera in de

woning

• Beelden pas oproepbaar na een melding

van het systeem.

Nieuwe generatie sensor

Businesscase UAS 1

• Principe van aanbod:

- Door een zorgorganisatie in combinatie

met een zorgarrangement -> 24 uurs

professionele alarmopvolging

- Afschrijving 7 jaar

- Overal plaatsbaar en verplaatsbaar

- Gedurende 7 jaar geplaatst bij 3 cliënten

Businesscase UAS 2

Te kwantificeren opbrengsten in de BC:

- Uitstel verpleeghuisopname: gemiddeld 3

maanden -> alleen bewezen bij dementie

- Geen bemenste zorgcentrale als filter

nodig

- Vermindering nodeloze inzet

zorgpersoneel op niet-zorggerelateerde

meldingen

Intramuraal

• Uitrol verder op gang in met name

dementiezorg en gehandicaptenzorg

• Twee systemen:

• UAS intramurale versie, Dutch Domotics &

ASCOM

• Systeem rond de Slimme Optische Sensor

(SOS) van het consortium Avics, OpenXS

en Smarter Vision

Status

• UAS: implementatie locatie Molenschot van

Zorgpalet Baarn-Soest.

Pilots: Saxenburggroep (afgerond), Coloriet

locatie Laarhof (lopend,tegenover SOS),

Zorgbalans en Laurens (startend)

• SOS: Implementaties Lentis en Promens Care

(gehandicaptenzorg), pilot Coloriet locatie

Laarhof (tegenover UAS)

Geplande implementatie: Aafje en Vierstroom

Functies

• Sterk verbeterde opsta-

alarmering/uitbedmelding -> vals alarm

reductie + automatisering

• Nieuw: Kamer inloop melding

• Nieuw: automatische detectie van

noodsituaties (vallen) als de bewoner zich op

de kamer bevindt

• Aan de andere kant: app op smartphone

(allebeid en statusoverzicht op tablet (alleen

UAS).

Functie opsta-

alarmering/uitbed melding • Onderzoek Vumc onder 9 PG

verpleeghuizen + uit Vilans-programma

Ban de Band:

‘’niet meer te belopen aantal

meldingen’’

RIVM in opdracht Inspectie

Gezondheidszorg, juni 2013:

‘’Overbelasting van zorgpersoneel en

technologie’’

Huidige meest gebruikte sensor

Te stellen eisen

• Mogelijkheid tot melding vanaf opzitten/op

de rand van het bed zitten ->nu pas melding

vanaf daadwerkelijk opgestaan

• Mogelijkheid tot instellen van een vertraging

-> pas een melding als 5 – 10 enz minuten

niet terug in bed -> nu niet mogelijk

• Bed nog enigszins verplaatsbaar

• Molestbestendig

• Automatische activering

UAS, nieuwe generatie sensor

Slimme Optische Sensor

Effect

• Locatie Molenschot, Zorgpalet Baarn-Soest

• Alleen op de PG-afdeling het UAS-systeem. In

de rest van het verzorgingshuis ‘’oude’’

verpleegoproep

• Na 3 weken: alleen op de meldingen van het

UAS-systeem wordt gereageerd. De

meldingen van het oude systeem worden

genegeerd.

• Tevens het verzoek vanuit de zorg om in de

rest van het verzorgingshuis het UAS-systeem

aan te brengen.

Nadere informatie

• www.domoticawonenzorg.nl

Kenniscirkel Domotica voor Wonen en Zorg,

Zorg op Afstand

Website alleen toegankelijk voor leden:

o.a. systeemvergelijkingen en benoemen

aandachtspunten, (complete)

businesscases