476 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. CAP. I. - DE ESSENTIA HU]US SACRAMENTI. - DUB. DI. - ART. I. 477

1 Ordo administr. Poenit., n. 19, V. Quare curet. - • Sess. 14, de Poenit., cap. 5.

DUBIUMID.QualisConfessio requiratur.

ARTICULUS I.AN DEBEAT ESSE INTEGRA MATERIALITER.

465. Quae sit integritas materialis. - 466. Quantumextendatur numerus, dicendo plus. minus. Et quomodo e:xquirendus numerus in consuetudinario. - 467. An sint neces­

sario explicandae circumstantiae aggravantes. - 468. Qu. 1. Quot sententiae stnt inhac quaestione. An t'nfurto expiicanda sit quantitas (Vide hic t'n fi.neJ. - 469. Qu. 2.Dub. 1. An t'ncestus cum consangut'neis differat specie ab incestu cum affinibus. _470. Dub. 2, An t'n peccato incestus cum consanguineis explicandi sint gradus con­sangut'nitatis. - 471. Plura notanda circa examen conscientiae et integritatem con­fessionis. - 472. An peccata mortalia dubia necessario sint confitenda. - 473.Dub. 1.An teneamur confiteri mortaiia pO$itive dubia.- 474. Dub.2. An, mortalia nega.tive dubia. - 475. Quid, si quis velit Eucharistiam recipere. - 476.Quid, si quis sitscrupulosus vel timoratae conscientt'ae. - 477; Dub. 3. An teneatur quis confiteri ali.quod mortale in dubt'o an illud sit confessus, - 478. Dub. 4. An qui confeSSus estmortale uti dubium, teneatur repetere quando certum agnosct"t. Quid, si poenitenspost confessionem sciat materiam sui peccati fuisse gravem, sed ipse nullo modo idnoverit tempore quo peccatum commisit. .

465.- « Resp. Ad confessionem, per se c sinus et latebras (ita loquitur Tridenti­c et ordinarie, requiritur integritas mate- « num 9) exploraveris, confitearis omma« rialis, sita in eo ut" postquam diligen- c mortalia memoriae occurrentia nondumc tius te excusseris et conscientiae tuae c confessa, eorumque numerum et circum.

Objectio.

ObjectionisatiSfit.

Toletus 1, nempe non esse differendamabsolutionem poenitenti qui relapsus estex intrinseca fragilitate; quia in tali poe­nitente magis sperandum profuturam foregratiam sacramenti quam dilationem ab­solutionis.

464. - Sed dices: Cur differenda estabsolutio poenitenti qui est in occasioneextrinseca, et non illi qui relapsus est exprava consuetudine, cum eodem modoimpellat ad peccandum occasio extrinsecaac prava consuetudo?

Respondetur: Alio quidem longe di­verso modo ad peccatum impellit occasioextrinseca quam pravus habitus. - Occa­sia enim per objecti praesentiam, quaevividas excitat cogitationes, vehementermovet sensus pronos ad peccandum, af­fectumque ad peccatum reddit ìntensìo­remo Et ideo poenitens maximam sibivim inferre debet, non solum ad superan­dam tentationem; sed etiam ad conan­dum ut periculum, per fugam faIniliari­tatis cum persona complicis, ex proxìmofiat remotum. - Praoa autem consuetudo,cum non habeat objectum extrinsecumpraesens non ita utique sicut occasio ad, .peccandum impellìt; unde fit ut poemteru.sminorem vim sibi inferre debeat ad abstì­nendum a peccato. Praeterea, cum pra­vus habitus sit quid intrinsecum et insepa­rabile a persona, extirpatio habitus minusquam remotio occasionis pendet a propriavoluntate; et ideo magis sperandum quodDeus bonam voluntatem per majora au­xilia adjuvabit ad perseverandum.

His positis, imprudenter agit confessa­rius si absolvit eum qui est in occasione, .extrinseca, saltem antequam expenaturquod ille per fugam reddat periculumremotum. Nam alias eum relinquit in pro­babili periculo infringendi propositum; eoquod talis poenitens post obtentam abs~

lutionem facile negliget fugam necessanoadhibendam, et sic sine dubio relabetur.

1 Lib. 5, cap. 13, n. 6. - Croix, lib. 6, parto 2, n. 1768.- • Suppl., qu. 25, art. 1, ad 4. - a Tr. 6, cap. 5, n. 68,

cordat· sed n. 332, limitat: Nisi post pluresconfes;iones nulla foret emendatio; quo casurequirit signa specialia, qualianunquamantepoenitens.exhibuerit

E converso, prudenter absolvitur re­cidivus ex causa intrinseca, si vere estdispositus per signum extraordinariumdoloris. Quia periculum in eo infringendipropositum est magis remotum: cum exuna parte non adsit causa extrinseca ad, .peccatum impellens; et ex alia, majoraDeus praebebit auxilia poenitenti ad extir­pandum pravum habitum, qui ipsi nolentiac detestanti inest. Hinc magis speran­dum, quod ille emendabitur per auxiliumgratiae in sacramento susceptae, quamper dilationem absolutionis. - Saepejuvat,ait doctus Pater Lacroix, qui egregie tra­ctat de hoc sacramento Poenitentiae, (re- ,lapsis) abso/utio... tum ob auxi/z"a gratiaequaeconfertsacramentum,et quibust:0te~tmeHus muniri absolutus; tum quta ptaexercitia ab ejficacitate sacramenti habe­bunt majorem vtm, eruntque Deo gratioraet ejficact'ora, utpote [acta ab amt'co Dei, 'etex Chrt"stitnstt~utione ttterz'teis major vissatisfactoria; tum ett'am qUt'a spes estusurum ferventius mediis praescrtptis:nam dt1a#o mu/tos offendt't, qui non re­deunt, sed redduntur obduratt: Idqu~ ~x­

presse approbatur a D. Thoma 9, ubì m­quìt: Dù:endum quod majus remediumpraebetur contra peccata vitanda ex gra­tia, quam ex assuetudtne nostrorum ope­rum. Hinc recte dicunt Salmant.": Cur depeccatore.: non habente gratt'am... ante...abso/utionem, quam de... constt'tuto m amt:dtz"a Dei per abso/utùmem... melt"us spe­randum est? - Et praesertim quoad pec­catum pollutionis, Toletus 4 sic inquit: VtXputo esse a/iud ejficax remedium, nt"st' fre­quentisst'mam confessionem cum uno eo­demque confessarso...: est entm hoc sacra­mentum maximum fraenum; et n) qui hocnon utt'tur, non StOt' promt'ttat emendatio­nem, nisiper mtracu/um. Hocque remediofrequentis confessionis pro recidentibus intale vitium legimus D. Philippum Neriummaxime usum fuisse. - Et huic doctrinae

i. f. - • Lib. 5, cap. 13, num. 6. - S. Philipp. Nerius,cfr. Bacci, Vita di S. Filippo, lib. 2, cap. 6, n. 2.

n) Verba: Et qUt' hoc non utitur non sibipromittat emendationem, nisi per miracu·lum, tribuuntur Toleto a Sporer, sed nonsunt illius auctoris.

Vitandnsnimius ri­gor, v~ta!1.da nlmlabenignitas.

Requiri-

:;u:~~:lis.

alludit id quod habeturin RitualiRomano l,ubi: In peccata faet1e recidentt'bus uh'lisSt:mum fuerit consutere, ut saepe... confi.teantur, et St'expediat, communt'cent. ErgoRituale, dum dicit remedium frequentisconfessionis utilissimum esse facile recì­dentìbus in peccata, supponit pravum ha­bitum ab eis non adhuc esse avulsum; sed,hoc non obstante, docet gratiam sacra­menti multum conferre ad emendationem.

Quidam rigiditatibus addicti, qui perunicum rigoris tramitem animas condu­cunt, nimis generaliter loquentes, asse.runt omnes recidivos perversiores fieri,cum absolvuntur antequam emendentur.Sed hos magistros meos rogarem: num­quid recidivi, cum sine absolutione dimit­tuntur, gratia sacramenti carentes, omnesvalidiores fiunt et emendantur? Quot mì­seros ipse cognovi, qui ob denegatam ab­solutionemse dejecerunt in desperationem,et per plures annos a sacramentis aversiaberrarunt? - Caeterum unusquisque inhoc puncto impertiendae vel differendaeabsolutionis dirigere se debet juxta lumena Deo sibi donatum. Hoc certum est, quodin hac materia tam errant qui aequo suntfaciliores, quam qui aequo rigidiores sunt

fu absolvendo. Utrumque extremum per­niciosum: multi enim confessarli, ob ni­miam facilitatem absolvendi, in causa suntut plures animae in perditionem abeant;sed alli, ob nimiam rigiditatem, non mi.noris sunt detrimenti. Unde baud scioutrum confessarlo Ininori scrupulo debeatesse indispositos absolvere, quam dispo•.sitos diInittere.

Tandem, ut meae conscientiae dieta.men exponam, sic concludo: Aliquandopoterit alicui recidivo prodesse dilatio ab­solutionis. Semper quidem proderit deter­rere hujusmodi relapsos ex intrinseca fra­gilitate, negationem absolutionis minando.Ordinarie vero Ioquendo, magis proderìteis absolutionem impertiri, cum dispositiaccedunt per signum extraordinarium do­loris. Utinam dico, et omnes confessarììabsolverent recidivos tum solum, cum si­gna extraordinaria i11i afferuntl Sed, quoddolendum est, maxima pars confessarìo­rum undique, nullo prorsus signo extra­ordinario exhibito, indiscriminatim, sineulla admonitione nulloque praestito re­medio, hujusmodi relapsis semper absolu­tionem impertiuntur: et hoc est undemina tot animarum emanato

478 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. CAP. I. - DE ESSENTIA HUJUS SACRAMENTI. - DUB. m. - ART. I. 479

Per se etordinarie.

Explican­dus nume-

~~~~t:o:test.

e stantias quae speeiem mutant, - Patete ex Tridentino 1, et est certum. Ratio,e quia alias nec judicium sacramentalee recte administrari, nec aequitas in poe­e nis statuendis servari potest,

e Dicitur lO. Per se et ordinarie: quiae per accidens et extraordinarie suffieite integritas formalis. Vide Dub. seq.

466. - e Dicitur 2". Numerum, intelligee certum: qui si non constet, dic proba­e bilem, addendo plus mz"nus. Quod si deìn­« de deprehendas te errasse, non teneris« Iterum confiteri, nisi notabiliter fuerite major. - Fagundez, Sanchez a), Hurta­c dus; contra Reginaldum b), Filliucciumc et Sà, qui dicunt verba illa plus mz"nuse tantum extendi ad unum vel duo suprac numerum indicatum ».

Lugo", Cabassutius 3, Tamburinius etRoncaglia dicunt illud plus minus sic su­mi: circa ter, intelligi bis vel quater: cir­ca decem, intelligi8 vel12: circa triginta,27 vel 33: circa centum, 95 et 105: circamille, 950 et 1050c).

c Sed quamvis hoc sit verum in nu­e mero parvo, denario v. gr. j non tamen« in aliis, v. gr..centenario, millenario, etc.,e quia verba illa non habent sensum ab­e solutum, sed respectivum ad numerumc cui adduntur. Qui quanto fuerit major,e tanto etiam major verbis illis intellige­e tur, dummodo tamen sit parvus respectue alterius cui adjungitur: quod prudentisc arbitrio aestimandum est. Ita Diana 4,

« ex Navarro d)J etc.; item card. de Lugo 5.

, Sesso 14, de Poenit., cap. 6. - Fagundes, de 2. praec,Eccl., lib. 3, cap. 4, n. 9. - Gasp. Hurt., disp. 9, ditr. 5. ­Fill., tr, 7, cap. 4, n. 82. - Sà, V. Confessia, n.32 (in editogenuina, n. 33). -' Disp. 16, n. % et 97. - • Lib. 3, cap. lO,n. 8. - Tambur., Method. Confess., lib. 2, cap. l, n. 23. ­Roncaglia" tre 19, qu. 3, cap. 2, qu. 4. - " Parto 3, tre 4,resol.94. - • Disp. 16, n. 94, 96 et 97. - • Tr. 7, n.82. -

466. - a) Joannes Sanchez, Select. disp. 2,11.13, dicit istud plus minusve extendi «usquead duo vel tria », tantum, quia tunc error nonest notabilis.

b) Reginaldus, lib. 6, n. 126, quidquiddicat Busenbaum, non restringit ad duo veltria j immo dicit eum qui confessus fuerit sedecies peccasse, et postea inveniet fuisse vi­cies, teneri supplere; secus, si invenerit fuisseduodecies. - Et similiter Filliuccius et Sàminime restringunt ad duo, quamvis exem·plum afferant hujus numeri.

c - Quod si autem nec probabilis haberi« potest, dicenda est consuetudo peccandi,e< tempus et frequentia in die, septimana,« mense vel anno. Vide Filliuceium 6, Dia­cna 1, Gasp. Hurtadum 8, card. Lugo 9 »,

Bene hic advertit Sporer lO, confessa­rium non debere esse nimis anxium circaexquirendum numerum peccatorum inpoenitente consuetudinario, quia saepe estimpossibile talem numerum certum ha­bere: plures enìm ad importunitatem con­fessarii solum divinando respondent cenoties, millies; sed quis prudens eis fidempraestabit? - Unde melius faeiet confes­sarius, si diligenter statum conscìentiaeexquirat, et exinde interrogando poeni­tentem de lapsibus plus minusve in die,vel hebdomada, vel mense, saltem in con­fuso numerum peccatorum apprehendatdurante consuetudine commissorum; quincertum judieium faciat cum periculo erorandi,

467. - e: Dieitur 30• Quae speciem mu­

c tanto Quia, etsi probabile sit quod do­c cent Suarez, Coninck et alii, etiam easc quae notabiliter t'n eadem specieaggra­

.« vant (hoc est, quae juxta cujusque con-e scientiam excedunt ordinarium peccandi« modum) esse explicandas, ob rationem« allatam in responsione: contraria tamen« sententia, quam ex D. Thoma, Silvestro,e< Navarro, docent Vasquez, Reginaldus,e: Bonaeina, Lugo 11, etiam probabilis estc et tuta: - sa1tem si excipias lO. Graduse< consanguinitatis in incestu. 2°. Quantìta-

, Parto 3, tr. 4, resol. 89. - • Disp. 9, ditr. 6. - • Disp. 16,n. 674.- lO Parto 3, cap. 3, n. 451. - suar., disp. 22, sect, 3,n. 6. - Coninck, disp.7, dub, 3, n. 13. - D. Thom., in 4,disto 16, qu, 3, art. 2, solut. 6. - Si/vest., v. Confessio I,qu. 9... Navar' 1 Man., cap. 6, n. 6. ~ Vasq... qu. 91, art. 1,dub. 2, n. 6. ~ Regz'n.• lib. 6, n.I35. ~ Bonac., de Poenit.,QU, 5, sect. 2, punct. 2, § 3, diff. 3, n. 5•. 11 Disp. 16, sect. 3.

c) Non omnes auctores hic allegati singulahaec exempla proponunt. Praeterea Lugo aitcentum plus minusve, comprehendere centumetdecem;quod recte in secundaoperis editioneretulerat S. Doctor. - Cabassutius autem etRoncaglia ajunt trigintacomprehendere etiamtriginta quatuor.

d) Navarrus, in cap.Consideret,depoenz"t.,disto 5, n. 42, haec scribit: «Non oportet con­fitentem nimium esse anxium in exacte con­fitendo numero; sed sufficit bOlla fide expri­mere certum, si recolit j alioqui, verisimile,

Quomodoagendumcumconsuetudinariìs;

Ex~lican­dae circum­st a n t ì a especiemmutantes.

Quid decìrcumstan­tiis aggra­vantìbus,

Notabili­ter aggra­vantes val·de probabi­liter expli·candae.

c tem furti, injuriae, etc., quae egent satis­c factione. 30. Quando uno actu plures sunte occisi vel infamati, vel apud plures.«40. Odium dìuturnum; quia tunc solentc plures actus fieri. Vide Reginaldum l".(Odium diuturnum, sicut etiam concupi­scentia carnalis in mulierem necessa-. 'no sunt exprimenda in confessione, nontam ratione circumstantiae aggravantis,quam propter numerum peccatorum quaein illa diuturna mora replicantur; ut di­cunt Salmant.> et alii communissirne: videdieta Ltò. V; de Peccat., num. 37, ad 1].e< 50. Peccatum ìnter confessarium et poenì­e< tentem. Vide Filliuccium 8. 60. Si cìrcum­c stantia invehat censuram vel reserva­« tionem j vel ad necessariam poenitentisc directionem a confessario prudenter in­c terrogetur ».

468. - Quaeritur l°. An circumstantiaepeccatorum mortalt'um notabt'Hteraggra·vantes sz'ntnecessario confitendae? - Ad­sunt tres sententiae, omnes valde proba­biles.

Prima sententia affirmat. Et hanc te­nent Suarez 4, Sotus 5, Sanchez 6, Gonet 1,

Juenin 8, Genettus 9, Coneina lO, Croix a),

Antoine 11, Wigandt 12. Item Estius, Canus,Henriquez, Fagundez, apud Salmant. 13;

et Alensis, Silvius, Cajetanus, Major, Co­ninck et alii, apud Diana 14. - Probatur lO.ex Rituali Romano 15, ubi dicitur: St'poent~tens numerum, et species, et circumstan-

, Lib, 6, n. 137. - • Tr. 6, cap. 8, n. 14. - • Tr. lO,parto 2, cap. 6, num. 137, V. Si vero extra. - • Disp. 22,sece, 3, n. 6. - • In 4, disto 18, qu, 2, art. 4, concl, 6 et 7.-' Deca1.,lib. 4, cap. 11, n. 24; cfr. Hb, 2, cap. 32, n. 89.­• Man., tr. 5, cap. 6, § 4, v. Haec duo sunto - • Instit.,de Poenit., qu, 4, cap. 4, art. 2, § 2. :.... • De Poenit., cap. 6,qu, S. - ,. Lib. l, diss.4, cap. 6. - 11 Cap. l, art. 2, qu. 3,resp. 3. - " Tr. 3, n. 26, resp. 2. - Estius, in 4, disto 17,§ 9. - Canus, Relect. de Poenit., parto 6, v. At contra vir,'et seqq. - Henriq., lib. 6, cap. 7, num. 4. - Fagund., de

puta viginti plus minus duo, vel centum plusminus decem •. Ex quibus verbis Diana col­ligit suam generalem regulam.

468. - a) Croix, lz'b. 6, part. 2, n. 977 .,." aitu!ramque .seIitentiam fulciri rationibus gra­v~bus.j sed rationes I?ro affi,rmativa gravioresvlden. Et n. 975, Jam dl.Xerat: c Utrinqueferme aeque probabiliter. disputari. - Pari·ter Henriquez et Silvius (edit. Veneto 1726)quamvis sententiam affirmantem probabilio:rem appellentj at sane probabilem (quin etiamvalde probabilem et in quibusdam casibus inpraxim reduci posse, ut ait Henriq.) contra·

tias... explt'catu necessarias non expres­serit, eum sacerdos... t'nterroget. Ergo nonsolum sunt explicandae circumstantiaespeciem mutantes, sed etiam notabiliteraggravantesi hoc enim significant verbailla species et circumstanuas. Id confìr­matur ex Catechismo Romano 16 ubi di-. . 'cìtur CIrca mortalia explicandas esse cirocumstantias quae praoitatem ualde augentvel mt'nuunt. Probatur 2". ratione: quiaeadem ratio, quae suadet circumstantiassp.eciem mutantes esse confitendas, urgetetìam pro circumstantiis notabiliter agogravantìbus; cum utraeque judicium con­fessarii notabiliter mutent. - Nec officitquod Tridentinum 11 tantum primas do.cuerit confitendas. Nam respondet PaterSuarez quod concilium tantum voluìt de­finire id quod certum erat; hanc veroquaestionem in opinione theologorum in­decisam reliquit.. Secunda sententia,quam tenet Sporer-",

cìtans pro se Laymann et Suarez b), adhae­retque Busenbaum, dicit necessario esseconfitendam circumstantiam quùJ, quaescilicet attingit integritatem substantìa­lem peccati in individuo, prout est quan­titas furti. - Ratio, quia alias confessa­rius non poterit efformare debitum judi­cium de substantia peccati.

Tertia sententia, mihi probabilior,negatesse obligationem confitendi cìrcumstan­tias aggravantes. Et hanc tenent S.. An-

2" praec, Eccl., lib. 4, cap. 2, a num. lO. - .. Tr. 6, cap. 8,num, 16. - Alens., part.4, qu, 18, membro 4, art. 3, § 2.•Silvius, Suppl., qu.9, art. 2, qu, 1, v. Opinio quae diett.•Cajetan., Sum., v. Confessio sacramentai., condito 16. _Major, in 4, disto 17, qu, 4•• Coninck, disp. 7, dub.3,num. 13. - '! Parto l, tr. 7, resol. 1. - IO Orda administr.Sacr. Poenit., v. Si poenitens. - 18 De Sacro Poenit., n. 47.- l'l Sesso 14, de Poenit., cap. 5. - Suar. 11oc. cit., n. 7. _.. Parto 3, cap. 3, num. 410. - Laym., lib.l, tr.2, cap. lO,·num.3.

ria;D?- e~stimant. Silvius tamen in prioribusedlt10mbus, ut est apud me edit. Antverpien.1622, loc.cit., v. De circumstantit's scribebat:c Verius videtur etiam illas quae'notabiliterag-grav:an~e~enecessarioconfitendas •.Nequeullum JudlC1um profert de probabilitate con·trariae opinionis.- Praeterea Concina et An·toine dicunt confitendas circumstantias mor­taliter aggravantesj quod et Genettus vide­tur significare per circumstantias notabiliteraggravantes, c quaeque tribuunt illis [pecca­tis] malitiam quasi alterius speciei•.

ò) Suarez, disp.22, sect.3 et sect.4, non

Valdepro·babilitersola ci r­cumstantiaquid.

Probabi­lius non ne­cessarìo ex ..plicandae.

480 UB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. CAP. I. - DE ESSENTIA HUJUS SACRAMENTI. - DUB. III. - ART. I. 481

Probaturex D. Tho·ma.

tonìnus l, S. Bernardinus Senensis a,S. Bo.naventura 8, Scotus 'j Cabassutius 6 (asse.rens hanc esse graviorem et communio­rem) c~m Paludano, Navarro c), Vasquez,Valentia, etc. j Palaus 6, Bonacina 7, Tole­tus 8, Holzmann 9, Salmant.>, Roncaglia 11

(qui a prima sententia se revocavìt); Lu­go la cum Scoto, Navarro C), Gabriele d)

Adriano, Reginaldo. Et probabilem putantSuarez 18, Abelly l', et plurimi alìi cumDiana e).

Probatur l°. ex D. Thoma 15, qui suaauctoritate magnum quidem pondus huicsententiae praestitit j oportet autem hicejus textum integrum transcribere, ut pa­teat S. Doctorem pro hac sententia certefuisse. Ibi sic docet: Quùiam enim dicuntquod omnes circumstantiae quae aliquamnotabilem quantitatem peccato addunt con­fiterz' necessitatis est, si memoriae occur­rant. Alti' vero dicunt quod non sint denecessitate confttendae nzsi circumstantiaequae ad aliudgenus peccati trahunt, et hocprobabilius est; sed addendum est, quaead aliam speciem morta/is trahunt: cujusratio est, quod venia/,a non sunt de ne.cessùate confessionis, sed so/um mortaha,quae quantt'tatem infint'tam quodammodohabent: et quia circumstantiae aggravan­tes quae a/iam speciem peccato non trt:buunt, ve/ quae tribuunt quidem, sed nonmortalis peccatt~ non sunt de necessùateconfessionis: tamen eadem conftteri per­fecttonis est, sicut et de venza/ibus dictumest. - Communiter conveniunt auctores

l Part.3, tit. 14, cap. 19, § 7. - " Tom. 3, trace, Con.fessionis. - " In 4, disto 17, part.3, art. 2, qu. 3. - • In 4,dist: 17, qu. UDic., art. 2, (num. 20), v. Multae autem. _• Lib. S, cap. lO, nam. 14.• Palud., in 4, disto 16, qu. 3,art. 3, (num. 17). - Vasg., qu. 91, art. l, dub.2, num.6. _Valent., in 3,m part., disp. 7, qu. 11, pune!. l, v. Quintaasserlio. - " Tr. 23, punet. 9, n.4. - , De Poenit., qu.5,sect. 2, pune!. 2, § 3, cliff. 3, n. 5. - s Lib. S, cap. 7, i. f.

restringit ad hanc circumstantiam· sed dicitetiani confitendas esse circumstantias aggra­vantes. - Et Sporer dicit communius doceriquodconfitendae sunt tum circumstantiaquùJtum circumstantiae notabiliter aggravarites.

c) Navarrus, Man., cap. 6, n. 6, concordatper se loquendo; sed in cap. Consideret, depoenit.,disto5, n. 6, plures exceptiones ponit.- Reginaldus etiam exceptiones· affert, sicutet Valentia, Toletus,Holzmannj et idem insi­nuat Roncaglia.

d) Gabriel BieI, in 4, disto 17, qu. l,

D. Thomam in hoc loco nostram senten­tiam tenuìssej et signanter Canus 16, ubiait:B. Thomas... expresse tene: solas circum.stantias quae speciem mutant esse confi­tendas. Idem sentit S. Antoninus ut infrav~d~bimus. Idem Sotus apud ]uetrln 17, ubidìcit: S. Thomas... sententiam mutassetsi vt'tam usque ad jinem suae Summ~perduxisset f). Haec tamen prophetia estPatris Soto, non verosententia D. Thomae.

Attamen Pater Concina 18 aliter explì­cat praefatum textum: et dieit quod S.Doc­tor non loquitur ibi de eircumstantiis quaeadjìcìuat malitiam constituentem pecca.tum mortale, sed de iis quaeconfinia peccativenìalis non transìliunt ; idque deducit exratione quam S. Thomas ibi subdit: Cujusrauo est, quod venialia non sunt de ne­cessitate confessionis, sed solum mortalia,quae quantt'tatem infinz'tam quodammodohabent. - At venia tanti viri, non vide­tur haec interpretatio locum habere, Namrespondetur quod quaestio quae a D. Tho­ma ibi proponitur, est signanter de cìr­cumstantiis quae aliquam notabilem quan­titatem peccato addunt. Il1ud autem no.tabilem quantt'tatem non potest quidemintelligi circa peccatum veniale, sed circamortale. _l°. Quia nullus unquam de hocdubitavit; quis enim dixit aut censeri po­test dirisse circumstantias peccati venia­lis esse necessario confitendas: cum apudomnes compertum sit ipsa venialia nonesse de necessitate confitenda? - 2°. QuiaD. Thomas ìbì loquitur de circumstantiis

- " De Poenit., n. 471. - lO Tr.6, cap.8, n. 23. - " Tr.19,qu. 3, cap. 2, qu. 6. - " Disp. 16, n. 106 et seqq .• Scot.,1oc. cito • Adrian., in 4, de Confess., QU, 4, v. Vento nunc••Regtn., lib. 6, num. 135. - 18 Disp.22, sect. 3, n. 4, i. f. _" De Poenit., seet. 14, n. 4, v. Quaeres. - 18 In 4, disto 16,qu. 3, artie. 2, solut. 5. - 18 Releet. de ·Poenit., parto 6,v. Quwus argumentis. -" Instit. de Poenit., qu.4, cap. 4,art. 2, § 2, objic. 2. - 18 Lib. l, diss. 4, cap. 6, n. ~.

art. 2, conel. 4, negat esse necessario confi­tendas circumstantias quae c non aggravantmortaliter ».Et idem significatS. Antoninus.

e) Sci1icet plurimi alli apud Diana,part. 1tr. 7, res%~~ 1, sententiam hanc tenent, quan;{ipse Diana probabilem existimat.

f) Haec sunt Juenini verba; paulo aliterapud ipsum Sotum, in 4, dist.18, qu. 2, art. 4,concI. 7, argo8: c S. Thomas, licet sic fueritlocutus in 4 cum communiopinione fortassein Summa,quae suum erat postrem~m testa­mentum, sententiam mutasset».

quae notabilem quantitatem peccato ad­dunt: haec autem notabilis quantitas ne­cessario debet intelligi de eircumstantiapeccati mortalis, non autem venialis. Etquod ita sit, clare patet ex ratione illaquam subdit S. Doctor, quod venialia nonsunt de necessitate confessionis: quae qui­dem ratio non jamrespieit suam princi­palem sententiam (ut intelligit Pater Con­eina), nempe quod non oporteat confitericircumstantias notabiliter aggravantes,utpote quia sunt venialia j sed respieit il­lud: Addendum est (quod immediate prae­cedit), quae ad aliam speciem mortaiistrahunt. Quibus verbis aperte D. Thomassignifica t quod circumstantiae peccatimortalis mutantes speeiem certe sunt con­fitendae, quia hae quantitatem infinitamquodammodo habent; non vero circum­stantiae peccati venialis, etiamsi sint di­versae speciei: et de hoc rationem reddit,quod venialt"a non sunt de necessitate con­fessionis. Deinde id clarius confirmat ad­dens: Et quia circumstantiae aggravanotes, quae aliam speciem peccato non trt:buunt, vel quae trilmuntquidem, sed non(nota) mortahs peccati, non sunt de ne­cessitate confessionis, Ergo S. Doctordistinguit inter circumstantias quae tri­buunt aliam speciem, sed non peccatimortalis: et inter circumstantias quaenon tribuunt novam speciem (id est pec­cati mortalis, ut sine dubio intelligendum;alias comparasset peccatum veniale cumveniali): et utrasque eircumstantias dicitnon esse necessitate confessionis.

Hinc S. Antoninus l, D. Thomam se­quens, dicit: Et illas quidem circumstan·tias quae trahunt peccatum in aliam spe­ciem de necesst'tate oportet confitert~ se·cundum Thomam... Alias circu.mstantiasconjitert~ cum sznt ventalia, perfecttonz'sest, et non necessart"um. Deinde, postquamalias species eircumstantiarum exposuit,inquit: Terttae sunt quae importantdt'scon­venientiam ex supposittone, utfurari mulotum,puta, prout inferius addit,furari ceno

l Part.S, tit.14,eap.19,§ 7.-' Sess.14, cap.5.- "In 4,

g) Petrus de Palude ita sane refertur aS. Antonino, loc. cit.; sed ipse Paludanus,in 4, dist.16, qu. 3, art. 3, negat quidem ciro

S. ALP1IOIIlII. otwr" ",,,,,IIHII. - Tom. m.

tum ftorenos, multo gravzus est quam fu­rari unum: et istas, quta peccatum agogravant, confiterz' est perfectum...; sedquta non mutant speciem,nec aggravantin tnfinitum, non est necessarium easconfitert, secundum Thomam ; additque,Petrum de Palude g) asserere hanc essecommunem sententiam. - Unde conclu­dit S. Archiepiscopus, confitendas tantumcircumstantias quae mutant speciem etaggravant in infinitum, adducens exem­plum de furto in loco sacro.

Probatur 2°. rationibus. - Ratio la.Quia in Tridentino 2 sic dicitur: Eas cirocumstantias tn confessione explicandas...quae speciem peccati mutant: quod sineillt's peccata ipsa neque a poent'tentibusintegre exponantur, nec judicibus tnnote­scant, et fieri nequeat, ut de gravt'tatecrimtnum recte censere possint, etpoenamquam oportet pro illt's poenz'tentibus im­ponere.Ex quibus verbis vìdetur.non ob­scure concilium excludere obligationemconfitendi alias circumstantias quam mu­tantes speciem: quìa has sufficere satisinnuit ad hoc ut confessarius rectum ef­formet judicium de gravitate criminumet de poena imponenda.

Ratio 2". Quia alias poenitentes sem­per inter angustias fiuctuarent j cum sem­per dubitare possent de integritate sua­rum confessionum in determinando quaecircumstantiae sint vel ne notabiliter agogravantes, Et ideo dieit D. Thomas 8: De­terminata quantt'tas peccati non potest sa­cerdoti innotescere, quta nec ipse peccatorscit,' unde stl:1ficit quod cognoscat quan·titatem quae ex specie peccati consurgz't.- Unde hujus sententiae Lugo assignatrationem a priori, dicens quod Christusnihil aliud praecepit quam confessionempeccatorum: qui autem explicat circum­stantias mutantes speciem peccati, jamvere confitetur et explicat essentiam pec­cati, cum peccati quidditas sive essentiatantum sumatur ex ipsius ratione spe­cifica.

disto 16, qu. 3, art. 2, solut. 5, ad 2. - Lugo, disp. 16, n. 113.

cumstantias aggravantes esse necessariocon·fitendas, non tamen addit hanc esse commu­nem sententiam.

S1

Probaturrationibus.

482 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. CAP. I. - DE ESSENTIA HU]US SACRAMENTI. - DUB. IlI. - ART. I. 483

Probabi·lius nega­turo

Responde­tur o bj a­ctioni exRituali etCatechi·smo.

Ratio sa. Quia, si teneremur manìfe­stare circumstantias notabiliter aggravanotes, teneremur etiam confiteri notabiliterminuentes, nempe si quis peccavit ex ira,metu, intensiori passione, ex inductionealiorum, et similibus: quam obligationemetiam adversarii negant.

Ratio ultima et potior, quam traduntdoctìssìmusCabassutìus-v, Lugo, Salmant.et Roncaglia, est, quia nemo tenetur ser­vare legem dubiam; ut fuse probatum est

. in Moralt Systemate (DÒ. I, n. 58 et seqJcum communi doctorum, ex S. Isidoro incap. Ert"t autem, dt'st. 4,' et cap. Cum· infure 31, de off. et poto fudic. deleg.; et exD. Thoma l, ubi ait: Nullus ligatur perpraeceptum aliquod, m'si mediante scien­tia t1/ius praecepti.Scientia autem, ut cer­tum est apud omnes, et docet idem D. Tho­mas 2, est certa notitia alicujus rei. Unde,cum lex confitendi circumstantias aggra­vantes sit valde dubia, ad illam non te­nemur: et ideo (bene ait Lugo) Trìdenti­num non explicavit hanc obligationemillas confitendi, quia non satis conciliumid colligere potuit ex Chrìstì verbis et sa­cramenti institutione.

Nec obstat l°. Rituale Romanum, di­cens esse obligationem confitendi specieset circumstantias... explicatu necessarias.- Nam resp. quod aliquando etiam adestobligatio confitendi circumstantias nota­biliter aggravantes, ut recte dicunt Lugo 8

et Salmant.>: quando scilicet inducuntcensuram vel reservatìonem; aut quando(ut diximus) confessarius interrogat, pu­tatque necesse id scire ad medicinam velrestitutionem imponendam.

Quoad auctoritatem Catecht'smi oppo­sitam, videtur quod illa nimis probat: namvidetur imponere obligationem explicandicìrcumstantìas, non solum aggravantes,sed etiam minuentes: quod non est cre­dibile. Quis enim unquam dixit quod si

Lugo, disp. 16, n.109. - Salmant., tr. 6, cap. 8, n.25.- Roncaglia, tr. 19, qu. 3, cap. 2, qu. 6. - S. Isidor.,.cfr. Etymologiar. lib..5, cap. 21, ap. Migne, Patrol. lat.,tomo 32, col. 203. - 1 De Verit., qu. 17, art. 3, corpo _•Parto l, qu. l, art.5.- Lugo, disp. 16, n. 109. -' Disp. 16,n. 121 et seqq. - • Tr.6, cap. 8, n.12 etZI. - Lugo, loc.

h) Cabassutius, lib. 3, cap. lO, n. 14, ratio­nem istam perspicue insinuat, dicens: «Fru­stra et indebite requiruntur ad hoc sacra·

quis confiteretur homicidium, et taceretillu,d commisisse ex vehementi passionevel in rixa, sacrilegam faceret confessio­nem? Unde debemus fateri hic mentem.Catechismi non satis intelligi.

Non obstat 2". dicere quod circumstan­tiae notabiliteraggravantes debeant ex­plicari, ut confessarius debitam poenamìmponat. - Nam bene respondet Lugo,in poenitentia injungenda non requiri om­nimodam, sed tantum quamdam aequalita­tem: quae utique servari potest, si manì­festetur species peccati, licet non explì­centur circumstantiae aggravantes. HincD. Thomas li, ubi hanc quidem objectio­nem sibi efformat, sic respondet: Suf­ficit quod (sacerdos) cognosca: .quantita·tem quae ex specie peccati consurgit.

Non obstat 3".dicere quod prima opi­nio saltem est tutior, et ideo omnino ser­vanda in materia sacramenti, ex propos.1. damnata ab Innocentio XI. - Nam benerespondent Cardenas 6 et Croix 7 quod quisequitur secundam sententiam non expo­nit sacramentum periculo nullitatis; curoad valorem sacramenti sufficiat confessioformaliter integra, quae jam probabiliterhabetur in confessionepeccatorum, etsinon explicentur circumstantiae aggra­vantes.

Unde etiam infertur quod quaelibetopinio probabilis negans aliqua peccatadifferre specie, non subjacet damnationi;quia si forte ante Deum est falsa, nìhilo­mìnus jam adest confessio formaliter in­tegra. - Hinc probabiliter dicunt S. An­toninus 8, Lugo 9; et Salmant. lO cum Pa­lao et Dicastillo, quod, per se loquendo,poenitens non tenetur quantitatem furtiexplicare. Dicitur: per se loquendo " namaliunde, quia ut plurimum confessariusinquirere debet de quantitate furti, adhoc ut sciat quomodo se gerere debeatcirca absolutionem impertiendam et oblio

cit., n.120. - • In 4, disto 16, qu. 3,art.2, solut. 5, ad2. ­• In propos. 1, diss. 2, n. 107 et 113. - 1 Lib. 6, parto 2,n.978. - • Parto 3, tit. 14, cap. 19, § 7. - • Disp. 16, n.121et 123. - l. Tr.6, cap. 8, n.28.. Palaus, tr. 23, punct. 9,n. 7 (non citatur pro hoc a Salmant.).. Dicast., disp. 9,dub.3, n.l99 et 200 (pariter a Salmant. hic non citatur).

mentum, ut necessariae, conditiones, de qui·bus nullum exstat aut usquam exstitit siveChristi sive Ecclesiae praeceptum •.

Responde­tut: ob)e.c t ì o n ì exfOenitentiaImponenda.

Responde-

~~fo~~j:~propositio­ne damna­ta.

gationem restitutionis imponendam, ideout plurimum tenetur poenitens confiteriin furto circumstantiam quantitatis.

469. - Quaeritur 2". Utrum qui commi..st"t incestum explicare debeat qualt"tatematque gradum? - Duo igitur hic vertuntDubia:

Dubitatur IO. An incestus cum consan­guinez's differat specie ab incestu cum af­ftnibus?

lio!,ur~"c:: Affirmant Lessius l, Salmant. 2, Ron·stu s cum caglia 8, Croix a) et alli. - Ratio, quia~~r..a~p~~t; (ut dicunt), licet omnes incestus eamdemdiffert abincestucum: reverentiam sanguini debitam offendant,aftinibUS'diversa tamen difformitate eam laedit ìn-

cestus cum consanguineis, quam incestuscuro affinibus. Nam inter consanguineosconjunctio provenit ex vinculo intrinseco,id est ab identitate ejusdem sanguinis pergenerationem accepti; conjunctio auteminter affines provenit ex vinculo extrin­seco, nempe ex copula habìta cum ìpso-rum consanguineis.

Alli tamen probabilius negant differreincestum cum consanguineis ab incestuinter affines; ut Lugo 4, Sanchez li; Tambu­rinius 6 cum Megalio, Soto et Cajetano 7.

- Ratio, quia (ut ait Lugo) materia­liter se habet quod conjunctio oriatur exsanguine aut ex matrimonio: cum ex eo­dem motivo prohibeatur copula cum con..sanguineis quam cum affinibus. Et pro hacsententia sine dubio est D. Thomas 8, ubisic docet:Persona aflim's conjungitur alt:cuipropterpersonam consanguinitate con­functdm,' et ideo, quia unum est propteralterum,ejusdemratiom's inconvenientiamfacit consanguinitas et aflinitas.

n:;~ceptio. Bene tamen excipiendum puto ince-

1 Lib.4, cap. 3, n. 79.- !il Tr. 26, de 60 Praee., cap. 5,n.28 et30. - • Tr.12, de 6'Praee., cap. 5,qu. 2. - •Disp.16, .n.313 et 316. - • De Matr., lìb. 7, diap, 67, num.7 et 8. ­• Method. Confess., lib.2, cap. 7, n. 48•• Megai., Instit.confessar., parto 1, lib. 5, cap.12, n.IO (edit. Mutinen.16l9).·Sotusl in 4, disto 18, qu. 2, art. 4, conci. 7, argo 7. • 'l' In,2ll1ll 2111:, qu ..154, art. 9, v. Afl,2 pbject. - Lugo, loc.- cit.,n. 313. _.8 211 2-e , qu.I54, art. 9, ad 2. - 9 Tr. 26, cap. 5,n. 31. - l. Disp. 16, num. 3111 et 319. - n Man., cap. 7,n. 4, i. f. - Suar., disp. 22, sect. 4, num.7, v • .Ad hanc,-

469. - a) Croix, lib.6,part.2, n.l073, dicithanc opinionem esse valde probabilem; sedprobabilem etiam ait esse negativam.

b) Dicunt scilicet incestus istos specie di·stingui ab incestu in aliis affinitatis gradibus.

stum inter privignum et novercam, inter­que socerum et nurum ò); ut dicunt Sal­manto 9, et indicat Lugo lO. ~ Ratio, quiadebitum reverentiae, quod est motivumspeciale prohibendi congressum parentumcum filiis, est etiam prohibendi copulaminter novercam et privignum, ve1 soce­rum et nurum.

Incestus autem cum affìnìbus , extraprimum gradum, commune est inter do­ctores, esse ejusdem speciei.·

470. - Dubitatur 2".An in confessionesint expiicandi omnes gradus incestuscommt'ssi cum consanguineis usque adquartum gradum ?

Prima sententia affirmat cum Na­varro 11; et Angelico a), Vasquez a), Sua­rez, etc., apud Salmant. 12. Ratio, quia estspecialis reverentia inter unum gradumconsanguinitatis et alium. - Idem tenentBonacìnav cum Laymann, Coninck, Va­lentia, sed alia ratione ducti: quia aliasnon explicaretur substantia sive indivi­duum peccati.

Secunda sententia docet solum ìnce­stum cum consanguìneìs in primo gradu,tam lineae rectae quam transversalis,specie differre ab aliis gradibus. - Quoadprìmum gradum lineae rectae, haec senotentia videtur omnino tenenda (contraTamburinium), tamquam cornmunìs cumSalmant.P, Cajetano, Lugo, Roncaglia, etc.Ratio, quia cuique patet hujusmodi ìnce­stum longe esse diversum ab alìis ; immorecte Lugo 15 et [Contin.] Tournely 16 do­cent, explicandum an pater peccarit cumfilia, vel cum matre filius, cujus culpahabet diversam malitiam ratione specialisreverentiae matri debitae.

cfr. etiam sect, 3, n. 12. - 12 Loc. cìt., nume 33. _ 11 DeMatr., qu.4, punct.16, n.7.. Laym., Iìb. 1, tr, 2, cap. lO,n. 3, v... ConincR, disp.7, n.la et 21. ~ Valent.,inZ-m.2 11c

J

disp. 9,qu, 3,punct. 3.v.A.tque ut notat; etin3P.,disp. 7,·qu, 11, punct, 1) asserto 5, v. Ex hoc item, -:.. Tambur.."Method. Confess., Iìb, 2, cap. 7, n. 48. - .. Tr, 26, cap. 5,num.28 et 36. - Cajetan." in 20."'2-°, qu.l54, art. 9, v. Adevidentiam Jwrum• . Lugo, disp. 16, n. 314.. Roncagl.,tr. 12, cap. 5,qu.2, v. Tertio. - ,. Disp. 16, num. 314.­lO De 6' Praec., art. 4, conc!o 2, ~t resp..2 adobj., v.f.

470. - a) Angelicus Doctor,2a 2ae, qu.154,art. 9, c8rp. et ad 2,. Vasquez, qu. 91, art. 1,dub. 4, num. 15 et 16, non videntur tenerehanc sententiam; nec citantur pro ea a Sal·manto

]uxta Il,liosincestusspecie dif­fert - secun"dumgraduscensanO.gninitatis.

Probabì­liter, solusincestus inprimo gra­durectoveltraasversa­li.

Sententiaomnino te­r.enda prolinea recta,

484 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. CAP. I. - DE ESSENTIA HUJUS SACRAMENTI. - DUB. III. - ART. I. 485

Probabili­terin omnì­bus aliisgradibusnon differtspecie.

An autem differat incestus in primogradu lineae rectae ab aliis ejusdem lì­neae gradibus?- Affirmant b) Croix l cumBonaespei; sed negat probabilius Lugo 2.

Majus Dubium est: an ìncestus cumconsanguineis in primo gradu lineae trans­versalis, nempe cum fratre aut sorore,differat specie ab aliisgradibus? - Affìr­mant Lessius 3, Lugo 4, Salmant. 5, Ron­caglia 6, Croix 7 et Sanchez c). Ratio, quiareverentia 'quae debetur fratribus vel 50­

roribus est diversae rationis ab ea quaedebetur aliis consanguineis; coitus enimcum sorore videtur ab ipso jure naturaeinterdictus. - Quoad caeteros vero gradusconsanguinitatis, dicunt Lessius 8, Ron­caglia 9 et Salmant. l0, non differre spe­cie incestum; sed gradum propinquioreminducere circumstantiam tantum aggra­vantem.

Tertia sententia, quam tenent Cajeta­nus 11, Bonacina d), Palaus 12, Pontius 13;

Tamburinius d) cum Megalio d), Diana d),

etc.; item Paludanus, Gabriel, Victoria,Navarrus, Armilla, Vega, Henriquez, Le­desma, Scotus, Abulensis, Sotus ac alii

l Lib. 6, parto 2, num. 1074•• Francisc, Bonaespei,de Actib, hum., disp. 5, n. 19. ...: S Dìsp. 16, nunì. 315.­a Lib. 4, cap. 3, n. 79. - , Disp.16, n. 143.~ , Tract. 26,cap. 5, n.28 et 36. - 6 Tr. 12, de 6° Praec., cap. 5, qu.2,v. Tertio, - '7 Lib. 6, parto 2, nume 1074. - 8 Loc, cìt.,n. SO. - 9 Loc. cit., qu. 2, i. f. - 10 Loc. cìt., n. 36j ettre 6, cap. 8, nume 31. - n In 211m 2ae, qu, 154, art. 9. ­12 Tr. 28, disp, 4, punct, 7, n. Il. - 13 De Matrim., lib.7,cap. 32, DUro. 3. - Patud., in 4, disto 38, qu, 4, art. 4.•Gabriel Biel, SuppL,· disto 41, qu, unic., artico 3, dub, 2et 3.. Vietoria" Relect. 7, de Matr., parto 2, sect, 2, D. 8,

b) Croix, n.l074, postquamretulit opinìo­nem aliquorum qui negant incestum in unogradu differre ab incestu in alio quocumquegradu, addit: «Sed multi alii... longe proba­bilius contradicunt; tum quia incestus in pri­mo, aut forte etiam in secundo gradu, repu­gnat juri naturae, non item in aliis gradi­bus...; tum etiam quia alia debetur reverentiamatri quam nepti; hinc infert Bonaespei, n.19,debere explicari an fuerit cum avia, matre,sorore...Non est tamen opus dicere an fueritCUIn proavia,quia similis tantum videtur huicet aliis consanguineis deberi reverentia». ­Et reveraFranciscus Bonaespei, loc. dt., expli­candum esse ait an incestus fuerit cum ma­tre, etc., et addit: «Idem dic de peccato ne·ptis cum avo...Licet specie non distinguaturpeccatum neptis cum avo ab ejusdem peccatocum proavo, quia utrobique peccatur contrareverentiam causae parentis neptis debitam-.

multi, apud Sanchez 14 (qui cum Filliucciovocat valde probabilem), censet omnesincestus inter consanguineos, excepto tan­tum primo gradu in linea recta, esse ejus­dem speciei e). Ratio la. Quia, excepto di­cto primo gradu lineae rectae, alii gra­dus tantum constituunt circumstantiamaggravantem, quam explicandi valde pro­babile est (ut vidimus supra, num: 468,V. Tertz'a), non esse obligationem. - Ra­tio 2",quam affert Cajetanus, est, quia com­mixtio conjugalis inter consanguineos,praeterquam cum parentibus, est tantumvetita ab Ecclesia, non vero de jure na­turali; olim enim jam licitum fuit filiisAdam suis sororibus copulari.

Nec obstat dicere quod, sive malitiatalium incestuum oriatur ex lege natu­rali, sive ex prohibitione Ecelesiae, sem­per hujusmodi incestuosi peccant contrareverentiam quae conjunctis debetur. Ec­elesia enim, cum aliquid praecipit, ponitmateriam praeceptam in ea specie virtù­tis, ratione cujus illud praecipit: Ecclesiaautem, propter eamdem reverentiam san­guini debitam, jubet ab his congressibus

v. Secundo dico. - Navar., consìl., lìb, 4, de sponsalib.,consìl, 14, n. 8, v. Altel'um peccatum. - Armit-, v. Dispen­satio, nume 9 et 10.• Vega J Sum. nueva, part.2, cap. 34,caso 127; caso 129, noto 3; et caso 165. - Henriq., lib. 12,cap. 9, n. 4. - Bar/hol. Ledesma;de Matrim.. diff.38. - scot.,in 4, disto 40, qu. unìc., art. 2. - Abulen., in lib. I Reg.,cap. 8, qu, 149,151 et 176. - Sotws, in 4, disto 40, qu, unic.,art. 4, V. Verumtamen: cfr. de }ust., lib. 2, qtr. B, art. 8,ante resp, ad 5. - 14 De Matr., Hb. 7, disp. 52, nume 10. ­Fill., tr. 30, cap. 5, n. 97. - Cafetan., in 211m 2Ll.C, qu, 154,art. 9.

c) Sanchez, de Matrim., Zib. 7, disp. 52,n. 11,sententiam hanc manifeste innuit, dumaffirmat matrimonium in primo gradu lineaetransversalis irritum esse jure naturae; secusautem in ceteris remotioribus gradibus.

d) Bonacina, de Matrim., qu. 4,punct.16,n. 6,. Tamburinius, Method. Confess., lsb. 2,cap.7) n. 48,. Megalius,part.l, Zib. 5, cap.12,n. 9,. et Diana, parto 1, tr. 7, resol. 31, neprimum quidem gradum in linea recta exci·piunt. - Diana tamen,part. 7, tr.12, resol.16,commune esse ait et probabilius,incestum inprimo et secundo gradu specie differre abaliis, quamvis opposita sententia non careatprobabilitate.

e) Auctores citati a Sanchez dicunt solummatrimonium in primo gradu lineae rectaeabsolute et indispensabiliter jure naturae ir­ritum esse; non tamen ita absoluteprohiberimatrimonium inter fratres et sorores.

Objectionisatisfit.

Confìrma­tur ex D.Thoma etD.Augusti.no.

fideles abstinere. - Nam respondeturquod, licet Ecelesia, prohibendo commi­xtionem propinquorum usque ad quartumgradum, elevaverit hujusmodi abstinen­tiam ad virtutem pietatis naturaliter de­bitae sanguine junctis; non per hoc tameneffecit quod propinquitas horum graduuminduceret diversitatem specificam natu­ralem. Naturalis enim diversitas specificagraduum tantum est desumenda ex dif.formitate per se naturali, quae probabì­lìter non adest inter gradus consanguì­nitatis (praeter primum lineae rectae, utdiximus); magis enim et minus non va­riant speciem.

Et pro hac sententia videtur indubì­tanter esse (ut non dubitat Contino Tour­nely, licet hic auctor sit pro contrariasententia) etiam D. Thomas l, ubi sic ait:in commixtione personarum conjuncta­rum aliquùl est quod est secundum seitzdecens et repugnans naturalt' ratùmt:·stcu: quod commixttQ fiat inter parenteset filios, quorum est per se et immediatacognatio,. nam filii naturaliter honoremdebent parentibus.: Aliae vero personaequae non .conjunguntur secundum se­ipsas, sed per ordinem ad parentes, nonhabent ita ex seipsis indecentiam,' sedvariatur circa hoc decentia vel indecentiasecundum consuetudinem et legem huma­nam vel divinam, id est positivam dejure divino. - Et idem videtur docereD. Augustinus f) apud D. Thomam 2, di­cens: Commixtio sororum et fratrum,quanto fuit antiquior compellente neces­st'tate, tanto postea facta est damnabilt'or,religione (id est Ecclesia) proht'bente.

Prima sententia est minus probabilis;secunda et tertia aeque probabiles vi­dentur.

Contino Tourn., d. 6' Praec., art. 4,concl. 2, obj. etrospo 2. - l 2' 2", qu. 154,art. 9, ad 3. - 'Loc. eit. - I DePo.nit., qu. 5, oeet. 2, punct. 2, § 1, n.l et seqq. - 'Lib. 5,.

f) Ita sane refertur D.Augustinus aS. Tho­ma; sed genuinus textus in op. de Civit.Dei,Zib. 15, cap.16, sic sonat: «Viri sorores suas[in principio] conjugesacceperunt: quod pro­fecto, quanto est antiquius, compellente ne­cessitate, tanto posteafactumest damnabilius,religione prohibente -. Migne, Patrol.lat.,tomo 41, col. 457 et seq.

e Unde resolves:471. - « l°. Ad integritatem confessionis

e praerequiritur diligens examen pro ca­e pacitate poenitentis, temporis mora, ete caeteris circumstantiis. Ad id auteme sufficit diligentia mediocris, qualem vire prudens in arduis negotiis adhibet, vele qualem, moraliter loquendo, docti ete timorati adhibere solent j etiamsi quise putet a) rnajore diligentia plura se reper­e turum, Bonacina 8, Laymann 4. - Poste mediocrem autem istam diligentiam none tenetur de anteacta vita ulterius cogi­e tare; et si quid occurrat quod videature non esse in confessione explicatum, po­e test sibi persuadere cum caeteris id me­e moratum fuisse. Diana 5, ex Sanctio ".(Animadverte tamen propositionem 11 in­ter proscriptas b) ab Alexandro VII).

e 2°.Examen hoc a confessario potest«suppleri. Quod tamen Suarez reprobate in confessionibus longis diligentiorum,e eo quod impossibile fere sit ut quis re­e pente rogatus omnia recordetur; et tan­e tum admittit in rudibus » : [Adverte idquod habetur circa hoc in Catechismo Ro­mano 6, ubi: Si sacerdos hujusmodi ho­mines prorsus imparatos cognoverit, hu·manissimis uerbis a se dimittet, hortabi­turque ut ad cogùanda Peccata alt'quodspatium sumant, ac deinde reuertantur,Quod siforte affirmaverint se in eam remomne studium... contulisse, quoniam sa­cerdoti maxime verendum est ne semeldimissi amplius non redeant, audiendierunt ; praesertim si emendandae vt'taestudium alt'quodprae se ferant, adduciquepossint ut negligentiam suam accusent,quam se alt'o tempore... accurata medt'ta­tione compensaturos promittant] e quose etiam, monet Sà 7, bona fide confessos

tr, 6, cap. 8, n. 5. -' Parto 3. tr.4, resol. 107,i. f. - Sanclius,Seleet. disp. 41, D. 18.- Suar., disp. 22, sect. 11. i. f. -' DeSacro ~oenit., n. 60.- 'I V. Confessio, n. 40, in edito correcta.

471.- a) Ampliationem hanc silentioprae­termittit Laymann.

b) Propositio11 ab Alexandro VII damna­ta, et ad quam remittit antiquus editor Her·manni Busenbaum, sic sonat: «Peccata inconfessione omissa seu oblitaob instans peri·culum vitae aut ob aliam causam, non tene­mur in sequenti'confessione exprimere -.

Re9.ui ri •tur dillgensexamen, di­Hgentia.me­diocri.

Quandopossit sup­pIer; ~ con­fessano.

486 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. CAP. I. - DE ESSENnA HU]US SACRAMENTI. - DUB. IU. - ART. I. 487

c) Licet Vasquez, qu. 90, art. 1, dub. 4,n. 22, nihil dicat de scribendis peccatis,per­spicue tamen insinuat non exsistere hanc obli-

~_gationem, dicendo: «Divinum praeceptumnon est ut studeamus memoria retinere pec:-­catai sed cum imminet tempus confessionis,confiteamur ea quorum memoriam habemusaut tunc habere ·possumus,diligenti, humanotamen, examine adhibito.. Et n. 25 negatteneri poenitentem «diligentiam specia1emadhibere né obliviscatur •.

d) Laymann, Ub. 5, tr. 6, cap. 6, a n. 3,hoc non habet.

e) Sotus, in 4, dist.18, qu. 3, art. 3, V. Sedest hic tamen, distinguit, et dicit confessio-

Scribe­re peccata,non neces­sarlum,sedconsulen­dum.

Ignorantiavel negli­gentia gra­viter culpa­bilis faci tconfes s io­nem ìnva­lidam.

Quid deeonfitentemortaliaunii deindeventalia al­teri.

Quaenamcircumstan­tiae mi­nu e n t e sconfìtendae,

e non nimis rogandos de confessionibuse praeteritis, nìsì ìntellìgatur aliquid ne­e cessarium defuisse. Vide Fagundez, Dia­e na 1 ». [Vide dicenda n. 505J.

e 3°. Non estnecessarìum peccata seri­e bere ne memoria excidant; ut (contrae Bonacina) docent Suarez, Vasquez c) et« alli. Immo Sotus dicit id non consulen­e dum, ob periculum evulgationis. Meliuse tamen Laymann d), Coninck et alti as­«' serunt suadendum esse: dummodo vi­e tetur anxietas nimia, propter quam scru­" pulosis prohiberi potest.

e 4°.Invalida est confessio non integra,e ex ignorantia vel negligentia mortalitere culpabiIi; ut verius docent Suarez ete alli communiter, contra Sotum e) et Ca­e num e); quia Tridentinum requirit dili­« gens examen,

e 5°. Non officit integritati, per se 10­« quendo, si quis subinde gravius lapsus,e id alteri prius confìteatur, et deinde ordi­e nariosuo venialia tantum (qui impruden­« ter id aegre feret, prohibebit aut repre­« hendet). Nisi tamen ea occasione maneat«in mortali occasione peccandi, aut ideoe circumeat ut liberius peccet; tunc enìm«graviter peccabit, et. ob defectum attri­« tionis confessio erit nulla. - Ita Filliuc­e cius, Laymann s, card. de Lugo f).

e 6°. Ex circumstantiis minuentibus,e illae tantum explicandae sunt, quae vele omnino tollunt malitiam, vel ex mortali

Fagund.• de .2° pTaec. Ecci., lib. 3, cap. 2, num. 5; etcap. 4, n.IO. - l Part.3, tT. 4, Tesol.89, v. f. - Bonac,na,de Poenit., QU, 5, sect. 2, punct. ult., n.7, il f. - Suar' l

disp. 22, sect. 11, n. 4. - Sotus, in 4, disto 18, qu. 2, art. 4,i. f. - Coninck , disp. 7, dub. 9, nume 72. - Suar' l Iae. cit.,n. 2. - Trldent., sesso14, de Poenit., cap. 5, - Fill., tr.7,cap. 4, n. 75. - • Lib. 5, tr.6, cap. 8, n.14. - • Disp.22,

e faciunt venialem, ut parvitas materiae,e ìndelìberatìo, etc. (v. gr. si dìe Venerise ignorans comedisset carnes); vel alioquie notabiliter mutant judicìum confessarli,e saltem quoad specìem ».

472. - e 7°. Ad servandam integritateme confessionis, peccata mortalia dubia,ute dubia (loquendo de dubio proprie dicto)e sunt aperienda; ut docet Suarez 8, San­e chez, Diana, card. de Lugo " Bonacina 5

e et alli communìter, contra Coninck a).

e Ratio: tum quia peccata quae sunt in« conscientia debent manìfestarì; at dubia,« ut dubia sunt in conscientia. Tum quiae in negotio salutis et medio ad hanc ne­« cessario non tam habet locum illud axio­« ma: Melt"or est conditio possidentis,quame hoc: In dubz'o tutz'or pars e1z'genda est.e: (Excipiuntur tamen scrupulosi, et ii qui­e bus diu post patratum peccatum subo­e ritur aliquod dubium, si alias soliti sinte sollìcìte confessionem instituere; quiae non est dubìum prudens).

e Quod si postmodum accipiat noti­e tiam certam, idem rursus esse confìten­e dum tamquam certum, docet Turria­«nus et Sanchez", Dubitat tamen card. dee Lugo 7, suadetque id ut securius. Videe Diana 8.

«Si vero peccatum confessus sit ute certum, et postea de eo dubitet an fe­« cerìt, non tenetur iterum confiteri ut du­e bìum, - Lugo et Tamburinius 9;qui idem

sect. 9. - $anch., Deca1.. , lib. l, cap. lO, n. 66 et seqq. ­Dùlna, parto 3, tr. 4, resol. 60. - • Disp. 16, num. 63• .C­

• De Poenit., qu. 5, sect. 2, punct. 2, § S, difi'. 4. - Turr;an.,de Poenit., disp. 29, dub.6, v. D"nde docent. - • Decal.,lib.l, cap. lO, n. 69. - • Disp. 16, n. 92. - • Part.8, tr.4,resol. 60 et 107: cfr. etiam reso1. 91. - Lugo, 10c.cit., n. 77.- • Method. Confess., Iib. 2, cap. 1. n. 19 et 20.

nem inva1idam esse si nulla prorsus diligen­tia adhibeatur; sed validam, quamvis infor­mem, si adhibeatur diligentia quae poenitentivideatur sufliciens, licet revera non sito - Etidem admittit Canus, de Poenit., parto 6, prO:pos.3 et 4, pro hominibus piis dumtaxat; im­pios vero, quos nulla animae cura tangit, nullaratione a mortali excusat, etiamsi existimentidoneam se adhibuisse diligentiam.

f) Lugo, dz'sp.16, n. 57,negat esse contravalorem sacramenti, neque ullam affert limi­tationem.

472. - a) Coninck doctrinae expositae con­tradicit, dz'sp. 7, dub. 8, n. 69, eo dumtaxatcasu quo dubium in id moveatur utrum f~

Quid demortalibusdubìis,

e censent, etsì postmodum certo compe­« riat se non fecisse. .

e Monent autem Suarez et Tamburi­e nius l, si quìs sola peccata dubia confì­e teatur, monendum ut addat alìquod cer­e tum ex alias confessis . ....: Quod si id ha­e beri non possit, absolvendum sub con­e ditione »,

478. - Quaeritur igitur: an sit oblt"ga.tio confltendz' peccata mortaùa dubza, velin dubz'o an fuerznt con/essa? - TresQuaestiones hic occurrunt discutiendae,valde scitu necessariae ad praxim.

Dubitatur l°. An teneamur conflterimortalia posth've dubia, nempe si utrinqueadsint rationes probabiles, quod peccatummortale fuerit vel non fuerit commissum?

Prima sententia affirmat. Et hanc te­nent Merbesìusw, Habert a), Concina 9 et

Suar., disp. 22, seee,9, propos. S. - l MethocLConfess.,Iib. 2, cap. l, n. 18. - • Lib. l, disserto 4, cap. 8, n. lO. ­'Decal., ue.1, cap. io, n. 76._. Loc. cit., n. 6.-' V. Con­'essio II, qu, 2. - • Snpplem., qu. 6, art. 4, quaer. 1.­• Tr. 19, qu, S, cap. 2, qu, 7, resp. 1. - • Tr. 14, disto 7,n. 55. - • Lib. 15, n. 26. - l. De Each., qu. 6, punct. l,n. 12. - U De Poenit., n. 458. - " De Euch., qu.4, art. 7,

cerit quod credit esse mortale. Si vero poeni­tens dubitat utrum sit mortale id quod fecerit,ait illum teneri ad confìtendum,

473. - a) Merbesius,de Euch., qu.18, quae­stzunc.5, aìt confessionem necessariam esseilli qui dubitat de peccato mortali non con­fesso;at conscientiamesse vere dubiam, • cumneque in ajentem neque in negantem partem,ne opinative quidem, inc1inatur,id est, ita sus­pensa est, ut existimet quidem rem aliquamtali vel tali modo se habere, sed cum formi·dine de opposito•. - Habert autem de Poe·nit., cap. 9, § 5, qu. 6, satis innuit sermonemesse de dubio positivo; dicit enim peccata duobia esse in confessione aperienda, «si dubiumsit cum fundamento...Quienim dubitat absqueratione probabili dubium suum deponeredebeto.

/1) Ex auctoribus pro hac secunda senten·tia allegatis, aliqui omittunt probabilitatemquae sit ex utraque parte, et negant simpli­citer obligationem confitendi peccata de qui­bus probabilis est opinio ea non fuisse com­missa, vel jam esse confessa. Et ii suntSilvester, Silvius, Roncaglia, Anac1etus etSalmant.

c) Filliuccius, tr. 7, cap. 4, n. 109, nonadeo adhaeret huic secundae sententiae, sedita distinguit: Si pro una parte adsint rationesprobabiles; ex altera, formido tantum, sequen­da est pars pro qua stant probabiles rationes;si in utraque parte sint probabiles Tationes,

alli antiprobabilistae; qui dicunt in opi­nionibus aeque probabìlìbus tutìorem se­quendam, esse.

Secunda vero sententia communissimanegato Eamque tenent /1) Sanchez 8, Sua­rez - (ubi banc tuetur, etiaÌnsi probabiliussit peccatum esse commissum), Silvester 5,

Silvius 6, Roncaglia 7, Anacletus 8, Esco.bar 9, Bonacina lO, Ho1zmann 11 cum com­munì, Viva 19 (pariter asserens esse com­munem) , Tamburinius 18 (dicens hancesse certam apud omnes), Filliuccius C),

Diana 1', Sporerw; et Salmant.w cum Ger­sonio d), Henriquez, Dicastillo, et alli pro­babilistae communiter. - Ratio, quia quìs­que potest licite se conformare opinionivere probabili e).

Recte vero advertunt Holzmann 17; etViva 18 cum Sanchez, Henriquez et alììs,

D. 9; et de Poenit., qu, 2, art. 2, D. 2. - D Loc. cit., D. 9,- 14 Part.4, tr.3, resol. 5; eli".parto S, tr.4, resol, 107._16 Parto S, cap. S, n. 389. - 18 Tract. 4, de Euch., cap. 7,n. 29•• Henrlq., lib. 5, cap. 4, n. 5. - Dicast., tr. 4, deSacr. Euch., disp. 9, dub, 8, n. 184.- lf De Sacr. Poenit.,n. 463. - 18 De Poenit., qu, 2, art. 2, n. 5. - S.ncll., Deca1.,lib. l, cap. lO, n. 77•• Henrìq., lib, 5, cap. 4, n. 5, i. f.

sed probabiliores se teneant ex parte quajudicat peccatum adesse, secundum aliquospoenitens tenetur ad confessionem, sedsecun­dum alios potest etiam sequi judicium minusprobabile; si denique pro utraque parte sintrationes probabiles,et remaneat inter utram­que suspensus, tenetur dubium confiteri • excommuni•.

d) Gersonius, Serma de Poenit. in CoenaDominz', consz·d. 4, qu. de dubiis, scribit:• Aut credit magis quod peccaverit morta-liter , et sic tenetur confiteri vel deponereconscientiam. Aut dubitat ex aequo, et sic si·militer obligatur. Aut credit magis quod nonpeccavit, cum dubio tamen de opposito..., etpro hoc dubio non tenetur •.

e) Ranc utique rationem afi'erebat S. Doc­tor jam in prioribus sui operis editionibus;sed postea, in sexta nempe editione operisIstruzione e Pratica, cap. 16, n. 30, a1teramhane, et quidem suo systemati conformioremtradit: Communiter nempe negari obligatio­nem confitendi peccata positive dubia • exuniversali ratione quod licite possumussequiopiniones aeque probabiles... Aptius tamenhic respondetur, sicuti inferius ad quaesitumsecundum de peccatis negative dubiis respon·debimus; ratio enim quam ibi daturi sumus,eadem valet pro peccatispositivedubiis•. Etdieta ratio habetur n.31, et est: • Quia... ne­quit obligatio certa ex lege dubia imponi.mequidem qui de peccato suo certus est, lege te-

Mortaliapositive duobia, jutaanti'proba­bi118tas,confitenda.

Communis·sime nega ..turo

Quiddeversante iuarticu10mortis.

488 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POBNl:rENTIAE. CAP. 1. - DE ESSENTIA HUJUS SACRAMENTI. - DUB. in, - ÀRT: I. 489

quod in articulo mortis, si quis dubitetan peccatum grave patraverit vel an illudconfessus sit, sciens nunquam sacramen­tum Poenitentiae post tale peccatum su­scepisse; tunc, ad effugiendum damnatio­nis perìculum," teneretur, non jam pecca­tum illud positive dubium confiteri, sedvel absolutionem sacramentalem susci­pere, vel saltem actum contritionis elìcere,

At hic dices: contritio necessario in­c1udit votum confessionis; unde, cum pososit fieri confessio, non sufficit contritio.Respondet Holzmann l quod contritio re­vera ex se habet vim delendi peccatum,et in tantum non delet mortalia certa sinevoto confitendi, in quantum, cum adsitpraeceptum divinum illa confitendi, nonvere contereretur qui, cum posset, hancobligationem nollet implere. Sed hoc curorit ubi peccatum mortale est certum, etideo materia necessaria confessionis; nonvero si peccatum est dubium: tunc enim,cum illud non sit materia necessaria, sì­cut contritio sine voto confessionis deletvenialia, ita et mortalia dubia.

474. - Dubitatur 20. An teneamur con­jiteri mortalia negative dubia?

Mortalii

'a Prima sententia communior affirmat.nel·a t ve .dnbia; va!- Et hanc tenent Busenbaum (ut supra,de probabi- Stiter cenfì- n.472.), anchez s, Suarez ", Lugo'; Pa-tenda. laus 6 cum Navarro a), Silvestro et Lay-

, De Poettit., n.462. - • Decal., lib, 1,cap. lO,n.65 etseqq. _.1 Disp. 22,sect. 9, n.7. -' Disp. 16, sect, 2, § 3,n.59et seqq. - •Tr. 23, punct, 9, n.16 et17.. Si/vest., v. Con·fessio II, qu. 2. - • Tr.14, disto 7, n.54 et55. - , Parto lO,tr, 12, resol. 2, v. &4 his. - • Lib. 15, n.176. - • Method.Confesa., tib.2, cap. 1,nnm. 15. - lO Tr. 19, qn.3, cap. 2,qu, 7, resp. 1.- 11 Tr. 6, cap. 8, num.33 et 35. - " In 4,disto 21, qll. 2, art.3, ad3.- 11 Sess. 14, de Poettit., cap. 5.-

netur certa, quae illum ad confessionem obli­gat; contra vero nulla certa lex est de pec­catis dubiis confitendis •. ltalice vero: • 30...Per la ragione generale, che lecitamente pos­sono seguirsi le opinioni egualmente proba­bili... Ma in ciò meglio vale. la risposta chedaremo qui appresso al secondo quesito perli peccati negativamente dubbi, poichè tal ri-

. sposta ha la stessa forza per li peccati positiva­mente dubbt... 31... Perchè... non deve imporsiun obbligo certo per una legge dubbia. Perchi è certo del suo peccato, v'è la legge certache l'obbliga a confessarlo; all'incontro nonv' è legge certa di confessarsi i peccati dubbi •.

474 - a) Navarrus non recte hic citatura Palao; etenim, Man.,cap.9, n. 14,loquitur

mann bJ,' Anac1etus 6, Diana 1, Escobar 8,

Tamburinius il, Laymann b), Roncaglia l0,

Sporer C), Salmant 11; ex D. Thoma 12, ubisic ait: Et simt1#er se periculo committitqUt' de hoc quod dubt'tatesse mortale neglt:gt't conjitert: Non tamen debet asserere t1­lud esse mortale, sed cum dubt'tattone loqut~

etjudiet'um sacerdott'sexspectare,cujusestdiscernere tnter lepram et lepram. - Ra­tio la est, quia in Tridentino 18 sic habetur:Oporterepoenz'tentt'bus omnia peccata mor­taNa, quorum post dt1t'gentem SUt' dt's­eusstonem consctentiam habent, In con­fessione recenseri. Si ergo ex concilioconfitenda sunt omnia mortalìa, quorumconscientia habeturj retìam sunt confi­tenda mortalia dtibia quorum dubia ha­betur conscientia. Ratio ~, quia lex con­fessionis est in possessione; unde, in du­bio peccatum est confitendum. Ratio 3a,quia haec videtur universalis et invete­rata praxis fidelium; et ideo supponituremanasse ex Christi institutione, et pertraditionem usque nunc fuisse observatam.

Secunda vero sententia negat: quamtenent Merbesius l', Habert 16 (ubi sic ait:Qui dubt'tat absque ratlone probabt1i, duobium deponere debet); Coninck 16, Holz-mann 11, Marchant 18, Sà 19, Mazzotta 90. Etprobabilem vocant Laymann"; VivaI., ci­tans S. Antoninum, Paludanum 4), Les- .

"De EllCh., qu, 18, quaestinnc. 5.- .. De Poenit., cap. 9,§ 5, qu. 6, i. f. - 11 Disp. 7, num, 69. - " De Poenit.,n. 459. - .. Tribun., tom. 1, tr, 4, tit. 6, qu, 5, conci. 4et 5. - It V. EucharlsHa, n.23; cfr. V. 'CoHfessio,n.7.­.. Tr. 1, disp. l, qn. 3, cap. 5. - Il Lib. 1, tr. 1, cap. 5,num. 37, v. f. - .. De Poettit., qu, 2, art. 2,. num. 7. _S. Anton., parto 3, tit. 18, cap. 6, § 9; cfr. parto 3, tit. 14,cap. 19, § 8.

de poenitente qui in confessione omittit mor­tale, vel «quod probabiliter ipse dubitabatan esset tale •.

h) Laymann, lib. l, tr. l, cap. 5, ·n. 37,adhaeret quidem huic sententiae; non taIliensibi satis constatj nam postea dicit quod sialia peccata, quorum conscientiam habet, con­fessus fuerit, • tunc probabile apparet non in­cumbere ejus [dubii peccati] confitendi obli­gationem ...Verum in hac re nihil determino,sed aliorum judicio committo.:

c) Sporer, parto 3, cap.3, n. 392: «Veraomnino practice, inquit, atque ad praxim omni­modis consulenda sententia aftirmativa •.

d) Paludanus, in 4, disto 9, qu. 2, art. 1,conci. 7, ·v.f., loquitur de accedente ad com-

Probabi­titer neia­turo

sium, Tabienam, Praepositum o,Amicum,Haunoldum, etc.; item Bossius, Henriquez,Ferrantinus, De ]anuario, etc. (apud Gui­menium); ac Croix t, qui .vocat probabi­liorem ex rationibus intrinsecis.

Et revera, licet prima sententia sitvalde probabilis et magna auctoritate ro­borata, haec tamen secunda non videtursua probabìlìtate destituta f). Ratio la.Quia Tridentinum I non obligat poeni­tentes, nisi ad confitenda omnia peccata

.mortalia quorum... consctentiam habent.Non dicit: uti sunt in conscientia (nempevel ut certa vel ut dubia), sed quorum...consclentiam habent, quod importat ha­bere notitiam certam peccati; conscientiaenim (ut ait S. Bemardus) nihil aliud estnisi cordis sClentia et judicium practicumde peccato commisso. Conscientia autemdubia neque est scientia neque judicium,sed suspensio judicii; unde minime dicipotest habere conscientiam peccati quinullam rationem habet quod illud com­miserit. Et sic respondetur primae ratio­ni oppositae. Id confirmatur ex eodemTridentino 8, ubi additur: Constat enimniht1 aNud a poent'tentibus tn Ecclesiaext'gt~ quam ut, postquam quisque dili­gentt'us se excusserit..., ea peccata con­jiteatur quibus se... Deum suum morta­lt'terolfendt'sse memtnert't: reliqua autempeccata quae dt1t'genter cogl'tanti nonoceurrunt, tn universum eadem con­fessione inctusa ... tntellt'guntur. Ergo, si­cut poenitens non tenetur confiteri venia­lia, ita nec peccata dubia; cum dicat con­cilium poenitentem nihi1 aliud confìterì

Less., Auctar., v. COHlessia, caSo 7,n. IO•• Tablen.,v. Communical'e, n.35, v. f.; cfr. v. COHlessio II, n.12. ­Amic., tom. 8, disp. 13, n.55. - HauHoI4., Theo1. speculat.,lib. 4, tr. 4, cap. 8. - Boss., Mora!. var., tomo I, n. 1754et 1757. - HeM''q., lib. 8, cap. 45, n.3, tit.p• . Ji'wI'antin.,de Scandalo, qn. 77, a nttm. 17 et a nnm.31. - Josepll. deJanuarlo, Resolut. mor., tom. l, reg~I. 20. - Guim'H.,0plllC. Theol. mor., tr. de Poettit., propos. 2, nttm. 1et

munionem, et dubitante utrum sit in mortali;et d,cit deponendum esse dubium, si creditse esse in mortali ex conscientia scrupulosaet temerariaj si vero credat ex probabili coIl­jectura, conteratur et confiteatur. Praeterea,disto 21, qu. 2, art. 3, conci.3 (n.14), loquensde peccatis dubiis in universum, obligat adconfessionem.

,) Praepositus, de Poeni/., qu. 5, dub. 3,

debere nisi mortalia quorum meminit:dubitare autem non est quidem meminisse,immo potius est non meminisse. - Ra­tio ~. Quia non est pro delicto dubio onuscertum imponendum: nec in dubio anlex exsistat adest legis obligatio, ut sa­pienter ait Benedictus XIV '. Nam, licetsit lex confitendi certa mortalìa; et ideoqui certus est de mortali commisso et duobitat negative (nam si dubitet positivemox infra dicemus) tenetur confiteri; nontamen exsistit certa lex confitendi mor­talia dubia. Et sic respondetur secundaerationi oppositae.

Nec obstat auctoritas D. Thomae al­lata. - Ibi enim S. Doctor revera nonloquitur de eo qui post diligentiam effor­mat sibi judicium quod peccatum suumsit dubie mortale, et ideo dubium deponitex regula praefata, nempe quod non da­tur certa obligatio ubi delictum est duobium j sed loquitur de eo qui certus estde sua actione mala, et nescit discernerean fuerit vel ne mortalis j hic utique te­netur diligentiam adhibere ut dubium de­ponat j unde, cum nescit illud dèponere,tenetur stare judicio confessarii, cujus estdiscernere inter lepram et lepram. Nequeobstat praxis fidelium, ut opponitur.­Nam respondent Ho1zmann, et Elbel cumHerìncx; quod merito dubitatur g) an fi­deles confiteantur mortalia dubia ex per­suasione òbligationis, vel an ob majusconscientiae levamen; propter hoc enimfideles adsolent confiteri etiam peccatadubia positive, quorum confeSsionis obliogationem ipsi etiam adversarii fere omnes

seqq, - , Lib. 6, parto 2, n. 609. - • Sess. 14, dePoenit.,cap. 5._. S. JùI'_4., deInteriori domo, cap. 11, Inlt.(iuter suppoeititia S. Bernardi opera, et est incerti an·ctoris). Mipe, Patrol. lat., tomo 184, col. 517. - •Sess. 14,dePoettit., cap. 5. - • Notif. 80, n.19. - Ho......, deSacr.Poettit., n.461. - Elbel, Sacrament., part.2, Confer.7, dePeccato dnb., n. 166. - HeriJacJt, dePoettit., disp. S, qu. 4,nllm.48.

.n. 119, dicit hanc sententiam esse • specula·tive. probabilem; sed n. 120, addit: .Dixi...videri speculative probabilem, quia nonjudicoin praxi recedendum a priori opinione •.

f) Quin etiam postea, in Hom. apost. J

tr.16, n. 31, probabiliorem et ipse S. Alphon­sus appellavit hanc· secundam sententiam.Cfr. lstrusione e pratica, cap. 16, n. 31.

g) Holzmann absolute negat praxim fide-

Difticttl·tatibtte 1&­tislit.

490 LID. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. CAP. I. - DE ESSENTIA HUIUS SACRAMBNTl. - DUB. IU. - ART. I. 491

lium ortam ex persuasione obligationis. ­Herìnex autem dicit: c Pii...plerumque prac­ticant quod securìus est>.

475. - a) Leander, tr, 7, de Euch., disp. 7Jqu. Il, hanc sane sententiam ut probabilemhabet, sicuti ait Guimenius; sed oppositamlonge probabiliorem exìstìmat,

b) Sed vide pro Pontìo, Sanchez et Car­denas, notas a et b, ad dictum lio. I, n. 51J

v. -5ecunda. - Notandum praeterea venitquod responsum istud, cui hic adhaerere vi·detur S. Alphonsus, et in prioribus Operiseditionibus lib. lJ n. 32J adhaerebat, posteareprobavit, nimirum ab editione 6' anni 1767,in qua novum tractatum de conscientiainse·ruit; vide lib. lJ n.51 in fine. - Sed aliud,et quidem majoris momenti,notandum venitde opinionequae negat teneri ad confitendumante communionem illum qui dubitat utrumnecne peccatum commiserit. Hanç videlicetopinionem, quam S. Alphonsus adeo timide

. hic exponit, postea pIane et sine ulla haesi·tatione amplexus est, in Istruz. e PraticaJcap. 16, n. 31J i. f. (anno 1757) et in Hom.apost. tr. 16J n. 31, i. f.J (anno 1759), ubi ne­gat u1lamadesse obligationemconfitendi pec·cata dubia, c etiam si quis vellet communi·care, ut diximus tr.15Jn. 34, quidquiddictum

Neg/ltivedubitans demortali non'teneturcon..fiteri anteeommunio­nem.

non agnoscunt. Item ait Holzmann, quodpraefata praxis forte est continuata exerrore, qui non potest inducere consue­tudinem obligatoriam.

475. - Hinc inferunt Henriquez l,Sà 2;et Granado, Leander a) et alii, apud Gui­menium 8, non teneri ad confessionem quivult communicare, et negative dubìtat anpeccaverit mortaliter. Tum quia non ma­gis urget praeceptum praemittendi con­fessionem ad communionem, quam prae­ceptum servandi integritatem confessio­nis; utrumque enim est de jure divino.Tum quia praeceptum Tridentini 4 prae­mittendae confessionis non obligat nisieum qui est sibi consdus mortalispeccati;nequit autem dici conscìus de suo peccatoqui de illo dubitato

Sed huic obstat magna difficultas, nem­pe quod accedens ad communionem cummortali negative vel positive dubìo seexponit periculo frustrandi effectum sa­cramenti. Huic difficultati aliquis respon­dere posset cum Sanchez, Pontio, Vasquez,

Holtlm., de Sacro Poenit., n.461. - 1 Lib. 8, cap. 45,n. 5, Iit. p. - • V. EucharisHa, num. 23. - Granati.. inS P., eontrov.6, de Ench., tr. 10, disp. 7, num, 1S•. • DeEuch.. propos. S, n. 2. - • Sesso 1S, de Euch., cap. 7. ­Sand••, Decal., Iib. 1, cap. 9, num, sa et S4..- Pontius,

Perez, Hozes et aliis (citatis Lib. IJ n.51Jv. Secunda)J non esse illicitum suscìpìen­tibus sacramenta uti opinione probabili;ad differentiam sacramenta conferentium,qui nequeunt ea ministrare nisi cum senotentia tutiori vel saltem moraliter certa:sufficit autem ad sacramenta suscipiendaut quis accedat probabiliter dispositus b).

- Si quis autem nolit hac responsioneuti, debet dicere cum Ho1zmann oporterequod eo casu communicaturus contera­tur, vel absolutionem sacramentalem re­cipiat (quamvis peccatum illud reticeat),ut obicem auferat peccati illius si forteadfuit.

476. - Caeterum, in praxi (ordinarieloquendo) omnino suadenda est poeniten­tibus confessio mortalium tam negativequam positive dubiorum; cum id ordinarieprosit ad conscientiae tranquillitatem. ­Dìxi: ordinarie. Nam scrupulosi omninoexinii debent ab obligatione confitendipeccata dubia; ipsi enim tantum confiteritenentur certa mortalia, et de quibus certe

de Matr., lìb, 4, cap. 25, n. 8 et 9.. Vasg., in 1-= 2", disp. 63,cap. S•• Anton. Peres , Laurea Salmant., certam. lO,cap. 1S, n. 65.• Hoses, Explic. propos. 1 Innoc, Xl. n. 9et 23; cfr. etiam qu, 2, append., n.8 et seqq. - Holsm.,de praec. Eed, n. 71.

sit in Opere>, scilicet in Theologia morali.Et citato tr. 15J n. 34, (Istruz. e Pratica,cap. 15J n. 34), quaerit utrum possit commu­nicare ille qui dubitat utrum, necne, sit ingratia; et scribit: c Huic dubio respondimusin Opere quod (per se loquendo) qui dubitatan sit in peccato, non .potest communicare.Nihilominus, melius re perpensa, mihi vide­tur respondendum cum majori distinctione.Unde sic dicimus: si quis dubitat an graviterpeccaverit necne, tunc licite, non praemissaconfessione,potestad communionem accedere,sive dubium sit negativum, sive positivum,(cum satis ipsi sit ad fructum sacramenti tu­tius percipiendumut praemittat contritionem),quia praeceptum Apostoli Probet autem se·ipsum homoJvi cujus intelligitur praeceptamesse confessionem, ut dec1aravit Tridenti·num, ligat tantum eos qui sunt conscii, nempecerte sciunt se mortale commisisse quod non­dum confessi sunt, ut idem Tridentinum de­c1aravit, sesso 13, cap. 7J dicens: Ut nullussibt" consct"us peccati mortalis ad Euchar,:stiam accedere debeat. Itaque praeceptumprobationis non incipit possidere, nisi post­quam homo jam Cactus est conscius sui pec·cati >. Cfr. etiam Confessore diretto, cap.14,n.13.

In praxi,suadendaconfessiomortaliumdubiorum,

Excipiun­tur scrupu­losi.

Itemex·

~~~:~~~~conscientia.

nunquam sint confessi (vide mox dicend8.n. 477J in fine)J ut communìterdocentSanchez 1, Laymann 2; et Croix8cuID ·BU:..·senbaum (num. 472), Coninck, AveJ::Sa"Stoz, Cajetano, Medina, Henrìquez, Na­varro, Rodriguez, etc.

Item .eximi debent ab obligatione con­fitendi peccata mortalia dubia ii qui sunttimoratae conscientiae, et non solent de­liberate lethaliter peccare: hi enim in du­bio rationabiliter, imo moraliter certo, cre­dere possunt non consensisse; quia prae­sumptio sumitur ex communìter continogentibus. Ita Croix 4, Bonacina 6 ; et Sayrus,Reginaldus, Bosco et Herincx,apud Croix 6;ac Habert 7, ubi sapienter ait: Sic vir pro­batae... pietatisJanxtUs tamen num con­senserù delectationi oenereae.., mora/itercertus esse debet se non consensisse:...quia moraliterfieri nequitut voluntas tamfirma... in .proposito vitandi omne pecca­tum praeserttm lethaleJmuteturJquin con­scientia dilucide advertat. Idem docentSalmanticenses scholastici 8, dicentes: Qu,habet animum satis firmum in bonoJpro·indeque nunquam autraro in aliquidgraveconsen#tJ ipsique sensualitatis motusfas­tidio mi sunt: non est cur ex qualtòetpermissione aut non resistentia.; statimconsensum pertimescat, quippè ea animidispositio videtur sufficìenter periculumauferre.

Ratio hujus a priori est, quia ìs quihabitualiter Deo adhaeret et valde timetne divina gratia prlvetur, si contingataliquando ab eo averti, magnam sibi viminferre debet ut remorsum conscientiaecontemnat et in peccatum deliberate seprojiciat. Id autem non potest agere nisicerto advertat malum quod amplectitur;nam, ut ait doctissimus Pater Alvarez(apud Croix 9): Plenus cons.ensus in morotali est tanta iniquitasJut celari aut igno-

, Decal., Iib. 1, cap. 10, n. 85. -' Lib. 1, tr. l, cap. 5,n. 37. - • Lib.6, parto 2, n. 611.• Ominck, disp. 7, n. 68..Aversa, qu. 10, seet. 3, V. De..ique . • Stos, lib. l, part.5,n. 2f17. - Cajetan., Sum., V. ScrupulosOl'um medicina,.et v. Confessio, eondit. 5. - Barthbl. Med'na, in 1'" 2",qu. 19, art. 6; i. f•. Henrlq., lib.5, cap. S,n.4.· Navar.,in can. Si guis autem, n. 77,de poenit., disto 7. - Rodrig.,Quaest.' regnI., tomo S, qu.66, art. S. - • Lib. 6, part.2,n. 612.-' Di.p. 2, de·Peccat., qu. 2, punct. S, n. 19. ­Sayr., Clav., Iib. 8, cap. 7, n. 6. - Regin., Iib. 15, n. 76.•Bosco, de Poenit., disp. 7, sect. 8, n. 104•• HeyincxJ dePeccat., disp. 7, n. 41, V. Quinto. - • Lib. 1, num. 546.-

ra"i . non possit, sed in recenti facileagn~'$citur. Hinc Dominus dixit SiTere­sìae: Nemo me amittitJ nzs,' certo id co­gnosctit.

Ad praesumendum autem quod nonadfuerit plenus consensus iIi homine pio,maxime prosunt hae sequentes conjectu­rae quas tradit Croix lO, nimirum: si talisserium et saepe repetitum propositum ha­buerìt nunquam peccandi mortaliter, etnesciat i11ud certo revocasse jsi cum ad­vertit malum, terreaturet i1licotentatio­nem repellat, statimque dubitet an consen­serit; si meminerit se timide processisse;si nesciat an in vigilia vel somno aliquidegerit vel cogitaverit: si enim fuisset vi,.gilans jam id advertisset et scìret, E con­verso, oppositum est censendum de eoqui est assuetus de facili in peccata mor­talia prolabi ; quia in dubio praesumituriste consensìsse: si enim obstitisset, utiquerecordaretur conatus i1lius quem sibi in­tulisset ad tentationem repellendam. ­Unde recte concludit Croix 11' quod vixunquam in hujusmodi hominibus, tamprimi quam secundi generis, datur duobium mère negativum. Praesumptio enim(ut ait cum Soto, Sanchez, Moya, etc.)probabilitatem fundat· consensus praestitivel dìssensus,

477. - Dubitatur 3". An teneatur quisconfitert' aliquod peccatum mortale certecommissum, in duina anot1lud fuerit velne confessus? - Respondetur:

Si dubium est negativumJ equidem te·netur illud confiteri; ut communiter do­centSanchez 12; et Navarrus, Suarez, Di­castillus ac alii passim cum Salmant. 18.

Contra vero, si dubium est positivum(ita ut ille probabiliter credat·peccatumillud jam· confessum fuisse), adest senotentia non teneri ad illud confitendum; ethanc tuentur Suarez, Navarrus, Silve-

, De Conse., cap. 2, qu. 13, v. f. - • Tr. 13, .disp. lO,n. 193. - • Lib. l, num. 547. Cfr. JIM:ob. Alvares, Opera,

. tomo 2, lib. l, parto 3,. cap. 12, § 5, v. Multorum 1M: diver·sorum. - ,. Lib. l, n. 547.- " Lib. 6, parto 2, num. 612,i. f. - Sotus, de ]ust., Iib. 7, qu. 3, art. 2, v. Hic vero. ­Sanch., Decal., lib. l, cap. 10, num. 13. - Moya, tr. S,disp. 1, qu. 5, n. 23. - ,. Decal., Iib. 1. cap. 10, n. 71. ­Navar., in can. Si quts autem, n;77. de poenit., dist.7••Suar., dÌsp. 22, sect. 9, n. 2 et 7. - Dkast., disp. 9, dub.7,num. 291 . lO Tr. 6, cap. 8, num. 34. - Suar., disp. 22,sect. 9, u. 6. - Navar., in can. Si quis autem, D. 77, depoenit" disto 7.

Conjectu·rae de nonl'raestitopleno con­sensu.

Negativedubius deconfessione1ethalis te­netur confi·teri.

Positivednbius, jn.xta alios.non tene­turo

492 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. CAP. I. - DE ESSENTIA HUJUS SACRAMENTI. - DUB. III. - ART. II. 493

Limitatio­nes.

QUANDO SUFFICIAT CONFESS10 INTEGRA FORMALITER.

ARTICULUS II.

479. Quae sit r'ntegritasformaiis ..et qur's censeatur physice impotens ad integr#atem mate­rialem: - 1. Mutus. An hic teneatur confiteri scripto aut per signa. 2. Surdus.3. Ignarus idiomatis. An hlc teneatur confiteri per interpretem. 4. Moribundus. ­480. :4n absolvendus moribundus qui dat signa doloris sacerdoti praesenti, quinpossrt ullum peccatum explicare. - 481.An absolvendus infirmus sensibus destitutus,qui per testimonium adstantium ostendit desiderium. absolutionis. An tune absolu#odanda sit absolute vel conditionate. - 482. Quid, si nullum dederit signum poeni­tentiae. - 483. Quid, si fuerit destitutus z'n actu peccati. - 484. Quando su.fficiat z'nte­gritas formaiis ob perioulunt mortis. - 485, An in pericuto contagii poss# confes­sarius absoiuere audito uno peccato. - 486. An, tempore conjlictus vel naufrag#. ­487. Quis censeatur moraliter impotens, Et quz'd, si peccatum non possit explicarisine violatione sigz·llt'. - 488. Quinam z"gitur excusentur ab integritate materiali.­489. An sit obUgatio confitendi peccatum, sz· non possit dicz' sz'ne infamatione com­pUcz·s. - 490. Ex quz'bus causis Uceat manifestare complicem confessario qui eumnoscit. - 491. Bulla Benedic# XIV proht'bens exquirere a poenitente nomen compii·cis peccati. - 492. Sententia auctoris, quod hoc nullo casu erit Ucitum.

Si postconfessio­nem ncsca­tur ut mor..tale, noniterumcon­fitendum.

quando quis confessus est peccatum utdubium, et deinde certum agnoscit, errorest circa substantiam; quia in accusatìonedubia nullo modo includitur certa, nechumano modo unquam dubia accusatìodelicti tamquam' certa accipitur.

Probabilissime autem dicunt Sanchez l,Bonacina 2; et Salmant. 8 cum Suarez, Co­ninck, Nui'iez, Dicastillo, Valero, Corduba,Victoria, etc. communissime, quod siquis confitetur peccatum quod nec ipsenec confessarius sciebat esse mortale, etpostea novit esse mortale ex genere suo,non tenetur iterum illud confiteri c).

Ratio, quia hoc casu jam poenitensexposuit confessarlo suum peccatum utiin sua conscientia erat tunc, et nuncest; et in praesenti nihil novi occurrit,nisi quod cognoscat nunc materiam il­lius peccati esse gravem, quod prius ne­sciebat.

e integra materialiter: modo sit talis foroe maliter seu moraliter, id est quantume moraliter loquendo hic et nunc potest

ad supplendam integritatem confessionis,opus est illud ut certum manifestare.

Nec obstat id quod opponit Sporer,nempe quod si quis confiteretur fornica­tum fuisse decies plus minus, si posteacerto adverteret undecies peccasse, tene­retur iterum confìteri, Nam respondeturcum Roncaglia, Diana b) et aliis, quod dis­par currit ratio inter prìmum et secundumcasum. - In hoc enim secundo casu nonita notabiliter judicium confessarli varia­tur sicut in primo. Nam hic error numerimoraliter non est circa substantiam; quia,juxta humanum modum loquendì, in nu­mero decimo, addita illa dictione plusmz'nus, moraliter includitur undecimus:et ideo sic habet communis praxis fide.lium, qui non putant se esse obligatos adexplicandum modicum numerum, quandoillum cum incertitudine, dicendo plusmz'nus, exposuerint, - In primo vero casu,

479. - "Resp. Etsi ad hoc sacramen­« tum requiratur semper aliqua confes.sio,e non tamen semper opus est ut ea sit

Quando­que su1lìcitintegritasformalis.

Confessusmortale utdubium,)u-_x t a ahosnon tene­tur iterumconfiterl siCuerlt cer­tum.

juxta com­munem etS. Do-ero­rem, rene­turo

ibid. Sà Il), Stoz et alii, scrupulosum nonteneri confiteri nisi quae potest jurarefuisse mortalia et nunquam dixìsse. (Videdieta de hoc, Lt·b. I, n. 16).

478. - Dubitatur 4°. An qui confessusest aliquod peccatum mortale uti dubium,teneatur postea illud repetere quando utt'certum agnoscit.

Prima sententia negato Et han c tenentTamburinius 8, Holzmann '; Sporer 5 cumArriaga, Pellizzario, etc.; Escobar 6; El­bel 7 cum Bosco, Stoz, Herincx, etc.; ethuic patrocinatur Lugo 8. - Ratio, quia,peccatum illud jam explicatum fuit, utierat in conscientia tempore confessionis,jamque directe absolutum fuit.

Secun-da vero sententia communis(quam sequimur) affirmat. Et hanc te­nent Busenbaum a), ut supra, n. 472, Bo­nacina 9, Sanchez l0, Roncaglia 11, Conci.na II, Viva 18, Diana l' cum aliis commu­niter; Cardenas 15, qui vocat oppositamimprobabilem; et Lugo 16, quamvis prì­mam sententiam tutatus fuerit, tamen sicconc1udit: Caeterum, quz"a z'n re moralt'non est fadle recedendum a communisensu..., nolo ego z'n hoc puncto alt'quùldefinire, sed securiorempartem consulere.- Ratio hujus sententiae est, quia, licetpeccatum fuerit directe absolutum, nontamen fuit expositum uti erat in conscien­tia, (prout praecipit Tridentinum), necexplicata fuit substantia peccati, quae con­sistit in ejus cognìta gravitate; ideoque

• Parto S, cap. S, num. 'i!R7•• Arriaga, de Poenit., disp.31,seet.6. - Pellis., tr. 5, cap. 3, n. 56. - • Lib. 15, n. 179.­, ConCer. 7, de Peccato dub., n. 167. - Bosco, de Poenìt.,disp.7, sect.8, num.lSS. - St01l, lib. l, parto 5, num. 170.•HeriHCX, de Poenit., disp. 3, n. 50. - • Disp. 16, n. 78 etseqq. ,... I De Poenit., qu. 7, punct. 4, § 2, n. 15.- " Decal.,lib. l, cap. lO, num. 69.- 11 Tr. 19, qu.3, cap. 2, qu. 8. ­UI Loc. cit., cap. 8, n. '89. - 18 De Poenit., qu. 2, art. 3,n. S. - .. Parto lO, tr. 16, reso1. 79. - '" Crls., disp. 51,n. 6 et seqq. - 18 Disp. 16, n. 92.

Bonac., qu. 5, sect.2, punct. 2, § S, difl. 4, uum. 4. ­LNgo, disp. 16, D. 58. - Sa/mant., tr.17, de Voto, cap. l,n. 145.- Crofx, lib. 6, part. 2, n. 602. - 1 Lib. 1, diss. 4,cap. 8, num. 48. - ~etan., Sum., v. &rNj1UloSDrUm-medic;na,. et v. Confessio, condito5. - Navar., in can. SiqN;S aulem, de poenit., disto 7, n.77•• Bart1lo/. Me""na,in l,m 2", qu. 19,art. 6, i. C. - Beca..., part.2, tr.l, cap. 4,qu. lO, num.3. - Regin., lib.2, n. ISI. - I Lib. 6, parto 2,n. 611.- Stos, lib. l, part.5, n. 207.- I Method. ConCess.,lib. 2, cap. l, num. 24. - • De Sacram. Poenit., n. 489. -

stera), Bonacina,Lugo, Salmant., Croix, etc.JUll:ta s.' - Verum b), sicut mihi probabilis minime

Doctorem, • ti; ... (alìbì l )tenetur. visa uìt opimo a l l re ata eorum aucto-

rum qui dicebant non esse obligationemimplendi vota quae probabiliter impletasunt: ita nec valeo hanc approbare seIì:tentiam quoad peccatum probabiliter con­fessum; cum obligatio confessionis sitcerta, et satisfactio dubia.

Non autem reprobo id quod iidem ci,tati auctores tradunt, nempe quod ille quidiligens fuit in suis peccatis confitendis,si postea dubitat an aliquod peccatumomiserit, postquam multum elapsum sit­tempus a quo illud patravit, non tene­tur ad confitendum; cum possit credereeo casu moraliter certe jam de ilIo con­fessum fuisse. - Et subjungit Pater Con­eina 1 quod si quis prius ex prava consue­tudine in plura peccata lapsus fuerit, etpostea sit vere conversus per constantemvitae integritatem: si tunc dubitet an omi­serit in confessione generali vel partìcu­lari, facta cum debita diligentia, aliquodpeccatum vel circumstantiam, confessa­rius prohibeat illi ne recogitet quidem depraeterita vita; sed potius imponat ut piismeditationibus tempus impendat:

Scrupulosi autem minime tenentur pec­cata praeterìta confiteri, nisi certi sintquod illa nunquam confessi fuerint b); utcommunissime dicunt Cajetanus, Navar­rus, Medina, Henriquez C), Becanus, Regi­naldus, etc., cum Croix I. - Adduntque

477. - a) Silvester, V. Contessio II, qu. 2,negat in universum ad g>nfessionem tenerieum qui probabiliteropinaturaliquidnonessemortale.

b) Correctio ista primum reperitur inquinta operis editione, anno 1763.

c) Id fere asserunt Cajetanus, Navarrus,Medina, Reginaldus, dicendo habendam essepro certitudine probabilitatem, qua scrupulo·sus ductusopinatur se peccatum jam essecon­fessum. - Henriquez autem (Croix enim

citat Henriquez non Hurtadum), lib.5, cap. 3,n. 4, scribit: c Scrupulosus... non est admit­teildus, ut saepe repetat ea de quibus irrepitscrupulus•.

Il) Quin etiam Sa, V. Dubium, n. 5, vide­tur prohibere hanc confessionem: «Ne con·fiteatur.inquit,nisiquaepotestjurare et fuissepeccata mortalia, et se nunquam illa fuisseconfessum '.

478. - a) Textum Hermanni Busenbaumvide supra n. 472.

Sporer~ part.3, cap. 3, num.448. - Roncag/.~ tr. 19,qu. 3, cap. 2, qu. 8. - 1 Decal., lib. 1, cap. lO, D. 69. ~2 De Poenit., qu. 7, punet. 4, § 2, n. 15. - 3 Tr. 6, ·cap.9,n. 'Zl. ~ Suar., disp. 28, sect. 2, n. 17•. Coninck, disp. 6,

b) Diana parto lO, tr. 16, resol. 79, mino·rem diligentiam ait requiri in aperiendonu­mero quam in explicanda substantia peccati,ad quam refertur peccatum mortale, certumvel dubium.

c) Sanchez, Salmant., Coninck, Nuiiez, Va­lerus et Corduba hanc sententiam ita limi-

dub. 5. num. 18. - Nunes, Suppl., qu. 8, art. 5, dub. 4. ­Dicast., disp, lO, dub. 12, n. 353 et 354. - Valer., v. N'f/­Utas, differ. 6, num. 1 et 2. - Corllub., Sum. cas., qu. 9••Victor., Sum., de ConCess., n. 168.

tant, videlicet: Nisi aliunde irrita esset con·fessio, ut si ex industria quaesierit ignarumac insufficientem confessarium. - Idemqueindicat Suarez, dz'sp. 22, sect. 6, n. 5. - Vic­toria autem eamdem sententiam hoc modolimitat: Nisi ignorantia esset de iis quae apaucis ignorantur.

494 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. CAP. I. - DE ESSENTIA HUJUS SACRAMENTI. - DUB. III. - ART. II. 495

1. In Impo­tentia phy­sica.

Mutus.

Mutus,ju­xta, alios,non tenetarsc:riptocon­fiteri.

c fìerì; etsi postea debeas, si possis, SUp­c plere defectum, non statim, sed quandoc rursum confiteri obligaberis aut voles.

c Porro, quando talis confessio sufficiato: sequentes regulae docent:

o: PRIMA. Quandocumque quis ad ma­o: terialiter integre confitendum physicec est impotens, sufficit integritas forma­c lis; quia praeceptum divinum non obli­o: gat ad impossibile. - Unde possunt inc sequentibus casìbus absolvi:

o: P. Mutus,. etsì unum tantum vel al­c terum peccatum per nutus significave­c rit: nisi tamen scripto possit confessarioc exhibere, ad quod tunc eum teneri pro­« babìlìus est; ut communiter docetur,c contra Cajetanum a}J Navarrum et alìos».

Quaeritur: an mutus teneatur conftteriper scripturam, si alt'ter non pOSSI't?

Prima sententia negar; et hanc tenentPalaus l; et Sotus, Navarrus, Ledesma,Victoria, Valentia, Barbosa, etc., apudSalmant.P, Quia, ut dicunt, modus sìc con­fitendi semper est obnoxìus periculo ma­nifestationis.

Secunda vero sententia, probabilior etcommunior, affitmat. Et hanc tenent Lu-

Navaro l Man., cap. 21, num.36. - 1 Tr', 23, punct, 8,n. 11. - Sotus, in 4, disto 18, qu, 2, art. 6, v. &cundummembrum" et v. BiS autem. - Navaro" Ioc, cito - Martin.de udesm., 2" 41, qu, 8, art. S, dub, 3. - V.ctor., Sum.,de Confess., n. 173. - Valent., in 3·m Part., disp. 7, qu, 11,punct, 1, v. ~,.aeterea asser,'mus 30. - Barboso, in cap.~m poenltet 88, num. 3, de Poenit., disto 1•• • Tr. 6,cap. 7, n .. 17. - a Disp. 15, num. 87. - • Lib. 6, parto 2,n. 1194.-' De Poenit., qu.5, sect. 2, punct, ult., n. 6. ­• Confero 5, de Confesso sacram., num, 134•. Henno, dePoenit., disp. 5, qu. 5, conel, 1. - Clericat., de Poenit.,decis.22, n. 18. - • Tr. 19, qu. S, cap. l, qu. 7, resp. 2. -

goa, Croìx s, Anacletus e', Bonacìna s: El­bel 6 cum Henno, Clericato; et Roncaglia 7

cum Fagundez c}; et Salmant. a cum Va­squez, Becano, Turriano, Hurtado, Hen­riquez a}, Granado, etc., ex D. Thoma 9.

Ratio, quìaquì tenetur ad finem teneturetiam ad media non difficilia. - Id tamenìntellìgendum (ut bene advertunt Bona­dna, et Salmant. cum Dicastillo), si in taliconfessione per scripturam moraliter absitmanifestationis periculum aut grave in­commodum extraordinarium.

Mutus autem non solum in periculomortis tenetur sic confiteri, sed etiamtempore praecepti paschalis j ut meritodocent Palaus d}, Laymann d}J Roncaglia l0;

et Salmant. 11 cum Cajetano a}J Navarro d}J

Toleto d}, Soto o, Sà d)J etc.c 20. Su.rdus qui non potest omnìaex­

o: plicare e}. - Laymann 19.

o: SO. Ignarus ùJiomatisJ tempore prae­c cepti vel alterius necessitatis, etsi nonc integre ìntelligatur: si neque confessa­o: rius linguae gnarus neque interpresc haberi possit; imo etsi adsit interpres:o: non enim tenetur per eum confìterì (uto: docent Suarez, Vasquez, Diana), nisi

• Loc. cìt., num, 16 et 17. - Vasq., qu.91, art. 4, dub, 5,nume 2. - Becan., de Sacram., cap. 'ifl, qn, 7, nume 2. ~

Turrian., de Poenit., disp, 32, dub. 2, V. f. - Gasp. Hurtad.,disp. 8, dift 4. - Gran'l in 3 P., controv. 7, de Poenìt.,tracr, 1, disp. 9, num. 4... 9 In 4, disto 17, qu, 3, art. 4,saluto 3, ad 2. - Bonac., de Poenìt., qu, 5, sect. 2, punct,ult., num. 6. - Salmant., tt".6, cap. 7, num. 17•• Dicast.,disp. 7, dub, 14, num. 240. - 1. Tract. 19, qu, 3, cap. l,qu. 7, resp. 2. - U Loc. cit., num. 17. - 1lI Lìb, 5, tr, 6,cap. 8, num.9. - Suar., disp. 36, sect, 6, num, 3 et seqq.- Vasq., qu, 91, art. 4, dub, 3. - Diana. parto 3, tr. 4,resol. 129.

Probabi­lius t e ne ,turt sec1usopericulo velextraordi..nario in­commodo.

Tenetar

~o~~;U;~in paschate.

Surdus,

Ignarusidiomatis.

Moribun­dus usu Iìn­guae subitodestitutus.

c forte in periculo mortis, in quo aliqua mi­o: nora confiteri sufficiet. Vide card. de«Lugo l ».

Sed etiam tempore mortis, probabileest eum non teneri f}J ut Salmant.P cumCajetano, Soto, Palao, etc. Nisi infirmusdubius sit de contritione; ut Viva a: Suf.ficit tamen tunc dicere unum veniale. Sal­manto 4 et Viva cum communi. - Quid,tempore pestis vel contagii? vide n. 485.

o: 4°. Moribundus usu linguae subitoc destitutus, si petat absolvi ac det signas dolorìs, vel ante dederit coram aliis:c modo id fecerit in ordine ad sacramen­c tum, quod de quovis in eo statu prae­c sumendum videtur. - Quo casu, si (sal­o: tem coram ipso infìrmo) sive ab unoo: sive a pluribus medìatisvel immediatis- testìbus detur testimonium, sacerdotemc non tantum posse, sed probabiliter etiamc teneri absolvere (saltem sub conditione)c docent Diana, et Lugo 5, etc. ex multis« aliisjitemBonacina, citans dec1arationem« cardinalium pro se, et Praepositus 6, etc;c eo quod sic et aegrì necessitati, et re­«verentiae sacramenti consulatur. - Di­c xi: saitem ; quia Tamburinius 7, citansc Coninck g}, Praepositum et Lugonem,c docet posse et debere absolvi absolute,c etsi sit absens qui de signo coram sec dato testatus fuit.

c Denique, si nullum signum dederit,« nullo modo absolvendus est; cum actusc judicialis non exerceatur nisi praeces­c serit accusatio. Licet enim recentioresc quìdam, ut Tamburinius 8, citans Ho­c mobonum et Molfesium; item Philip-

c: pus Servius 9, Antonius de Litteratis l0,

c Bartholom. de S. Fausto, etc. censeantc posse, imo debere absolvi sub conditio­c ne, dummodo alias probe et christianeo: vixerit, eo quod praesumi possit interiusc elicuisse contritionem, idque Diana 11

o: ex aliis duodecim judicet probabile: _c ab aliis tamen merito rejicitur, ut Sua­o: rio, Vasquez, Coninck, Mercero, card. dec Lugo 19, Maldero, etc., ipsoque Diana 18

o: et aliis duodecim apud Aversa; quìac: deest omnis extema confessio, quamo: esse partem essentialem hujus sacra­c menti constat ex Tridentino 14, et exo: nullo signo rationabiliter praesumi po­o: test, ut suppono. Vide card. de Lugo 15,

« Aversa 16, - ubi notat, absolutionem,o: quae iis qui inscripti sunt in societatemc: Rosarii solet in infirmitate impendi sineo: omni confessione, non dari tamquamo: sacramentalem, nec in ordine ad confì­« ciendum sacramentum, sed ad ìndulgen­o: tiam et remissionem poenae consequen­edam».

480. - Circa absolutionem moribundoimpertiendam plura sunt notanda.

Et primo certum est quod morìbun­dus qui signa dat poenitentiae sacerdotipraesenti absolute est absolvendus. Etexpedit illum toties absolvi, quoties novaipse praestat signa doloris a). - Tambu­rinius 17, et auctor de Officiis Confessarti'(insertus in opere Lacroix) cum Laymannet Lugo.

Objiciunt Sotus b), Canus b) ac Lede­sma b}, et dicunt: Si deficit materia, ubicadet absolutio? Non cadet quidem (ut

Daussignapoeniten­tiae sacer­doti prae­senti, abso­Iute absol­vendus.

Objectioexdefectu ma­teriae.

479. - a) CajetanuSj V. Confessio, condit.11J

negat utique mutum teneri ad confitendumscripto; addit tamen illum qui est mutus 110na nativitate et scit legere, nee potest allo modoconfiteri, teneri unumfolium habere in quosunt peccatorum species descriptae, aliud inquo sit numerus peccatorum,etc. - Et ideJlltenet Henriquez, lib. 5, cap. 3, n. 8.

b) Anac1etus, tr. 14J disto 7, n. 38 J dicit:«Teneri existimant Suarez, Vasquez..., etc.,quamvis non desint qui... non improbabiliter .oppositum defendant, absolute putantes mu­tum non obligari confiteri scripto•.

c) Fagundez, citatus utique hic a Ronca­glia,scribit, de 2 0 praec. EccI., lib.1J cap.6,n. 9: «Certe hac de re opinio est pro utra­que parte probabilis •. Sed videtur propen­dere insententiam quae affirmat teneri tem-.

pore praeeepti annui et in articulo mortis, eoquod hanc ultimo locoponit n. lO, et respon­det·n. 11 argumentis contrariae opinionis.

d) Palaus, loc. cit., n. 10;Laymann, Nb. 5 J

"tr. 6J cap. 6, n. 4; Navarrus, in can. Fratres,n. 89, depoenit., dtst.5; Toletus, Nb. 3, cap. 6J

V. Primo; Sà, V. Confessio, num.13J obligantmutum ad confitendumnutibus tempore prae­cepti annui. - Petrus de Soto, de Confess.,lect. 11J de Ratione secreti in Confess., di­cit mutum videri obligatum ad confitendumscripto, si id potest absque periculo revela­tionis; sed addit non esse gravandum, «ma­xime in extremo periculo •.

e) Intelligitur hoc de omnino surdis, quia«surda'stti debent adduci in aliquem remotumlocum, ut eorum confessiones audiantur •. ltaS. Doctor in Hom. apost., tr. 16, n. 35.

1 Disp. 15, n. 61 et seqq. - • Tr. 6, cap. 7, n. 21. _Cajetan., v. Confessic, condit.l1. - Sotus, disto lS, qu. 2,art. 6, v. His autem • . Palaus, er. 23, punct.8, n. 13. _• De Poenit., qu. 4, art. 3. n. 10. - • Tr. 6, cap. 7, n. 23. _Viva, de Poenit., qu. 4, art. 3, n. 10. - D,'ana, parto 3,tr.3, resoI. 7. - 6 Disp. 17, num.84. - Bonaco) qu. 5,seet. 2, punct. 2, § 4, n. IO.- • De Poenit., qu. 4, dub. 5,n. 88. - • Method. Confess., lib. 2. cap. 10, num. 13.•Praepos.} loc. cit., n. 91. - Lugo, disp. 17, sect. 5, a n.84.- S Loc. cit., num. 11. '- Homob.} Exam. ecc1es~~ tre -7,cap. 18, qu. 84, v. Propterea . . MOlfes., parto 1, tract. 7,cap. 5, n. 48 et 49. - • Amic. fidel., parto 3, cap. l, resol. 5.- 10 Sum., parto 1, cap. 3&, n. 7. _ Barthol. a S. Fausto,

f} Ratione nempe praeeepti divini, ut no­tant Salmant. et Palaus.

g}Coninck, dtsp.7, dub.l0, n. 99, quidquiddicat Tamburinius, loquitur dumtaxat de casuquo testis praesens est.

de Poenit., lib. 4, qu. 204. - U Parto 4, tr. 4, resol. 92; etpart.9, tr.6, resol. 20; cfr. parto 8, tr. S, resol. S. - Suar.,disp. 23, sect. l, num. 13, v. Est tamen. - Vasq., qu.91,art. 2, dub. 1, n. 1. - Coninck, disp.7, n. 96, v. secuntlasenlentia. - Mercer.) Suppl., qu. 9, art. 2, dub., v. Dices 5.- 1lI Disp. 17, num. 39, V. Merito. - Malder., de SigilloConfesso, cap. 15, v. Coronidis laeo. - 18 Parto 4, tr.4,regGI. 92. - Aversa, qu. lO, sect. 18, v .. Ex adverso. _"Sess. 14, de Poenit., can. 9. - lO Disp. 17, sect. 3. _16 Qu. lO, sect. 18. - ,. Method. Confess., lib. 2, cap. lO,num. 7. - Auctor anon;ym. de Offic. Confess., sect. 1,qu. 31. - La;ym., lib.5, tr.6, cap. 8, n.4. -"Lugo, disp.17,n. 24 et seqq.

480. - a) Ultimum hoc notatum apud Tam­burinium dumtaxat reperitur.

b) Sotus, dtst.18, qu. 2, art. 5, V. In aliudextremum ,.Canus, Relect. de Poenit., parto 6,V. At inhaerendo;'Martin. de Ledesma, 2a 4i,

LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. 497

Absol·vendus, etsiadest uni­cus testis etmediatus,

Nonobstatdecretu mClementisVIII.

Commu­nius docentabsolven­dum abso­Iute.

mit hoc Rituale auctoritate Sedis Apo­stolicae prodiisse, his verbis: PostquarnPt'us Papa v. .. Brevz'arz'um... et Missale...edenda censuit...r restabat, ut. sacri etsinceri catholicae Ecciesiae ritus... Aposto­lz'cae Sedis (nota) auctoritate prodirent.Deinde subdit: Quapropter hortamur inDomino... episcopos ..., parochos, etc., ut z'nposterum , tamquam Ecclesz'ae Romanaefilzi~ ejusdem Ecclesiae, omnt'um matriset magz'strae auctoritate constituto Rt'tualit'n sacris functz'onz'bus utantur,. et z'n retanti momenti, quae cathoùca Ecclesia etab ea probatus usus antiquz'tatis statutit'nvz'olate obseruent. '

Hancque nostram sententiam probabì­liter ait Croìx 6 cum Lugo, Dicastillo, etc.,locum habere, etiamsi adsit unicus testiset mediatus, testans signa data ab infìrmo:per tale enim testimonium satis .fìt sen­sibiliter nota confessario confessio in­firmi.

Neque obstat decretum Clementis VIIIubi damnavit confessionem factam ab~senti per epistolam vel nuntium. - Nam,ut refert Coninckius 7 ex testimonio Pe­tri Lombardjg) et cardinalis Bellarminiidem Clemens, interrogatus postea d~praedicto easu moribundi, respondit mi.nime voluisse eum comprehendere; sedtalem moribundum omnino absolvendumesse. Idemque testatur Suarez h) apudTanner 8, ex ore ipsius Clementis VIII etPauli V. Idem dicit Elbel 9•

Utrum vero tunc absolutio danda st'tabsolute vel condt'tt'onate?

Communius censent doctores abso-. 'Iute; qUla tunc (ut ait Tamburinius l0) sa.cerdos ex assensu probabili recte opera.

32

et seqq. - DiCf'St., disp. 9, dub. 9, num. 848 et 845. _elern. VIII, consto 87 SS;;'us Dfius noster de die 20lunii 1602" in Bullar. Cherubini; in BuUar: vero Mai­nardi, consto 282. - 7 Disp. 7, num. 105; et Respons. addisserto impugno absolutionem moribundi sensib. desti t.,num. 67 et post num. 71. - • Tom. 4, disp. 6, qu. 9, dub. 1.nUm. 16. - 9 Confero 8, de Integrit. Confesso in moribund.,n. 207. - 10 Method. Confess., lib. 2, cap. lO, n. 8.

g) Petrus Lombardus, archiepiseopus Ar­macanus.

h) Suarez, «per literas 9 oetobr.1610 Co­nimbricae datas., ut ait Tanner. Cfr. Òpu.seuIa in~dita Suarii, curante MaIou, Tract. deConfesswne peccatorum ab zpso poenz'tentefacienda, cap. 1, n. 24.

CAP. I. - DE ESSENTIA HUJUS SACRAMENTI. - DUB. IJJ. - ART II.

tantes, sz' per se respondere non possunt,cum voluntatis eorum tes#mom'um, hi quisui sunt, periculo propn'o dz'xerint, baptt:eentur, SimiHter et de poem'tentibus agen­dum est f). Rursus, concilium Carthagì­nense IV l sic statuit: Is quz'poen#entt'amin infirmtlate petù, si casu, dum ad eumsacerdos ùzv#atus venz"t, oppressus ùtfir­mitate obmutuerz't uet in phrenesz'm uersusfuerit, dent testz'monz'um qui eum audie­runt, et accipiatpoenitentiam. Et si conti­nuo credt'tur moriturus, reconciùetur permanus t'mpos#t'onem et infundatur oriejus Eucharistia,

Probatur etiam ex S. Leone Papa 2

b· ,U l sancivit : Si aliqua vi aegrt'tudinis #afuerint aggravati, ut, quod paulo anteposcebant, sub praesentia sacerdotis si­gnifìcare non valeant, testimonia eis fide­lz'um drcumstantt'um prodesse debebunt. 'ut stmul et poeniteniiae et reconciùationisbenejict'um consequantur.

.Probatur etiam ex Rituali Romano 8,

ubì: Quod si inter confitendum vel etiam'antequam t'ndpiat confitert~ vox et loquelaaegro de.fictant, nutt'bus et sigm's conetur,quoad ejus fieri poter#, peccata poent'ten­tis cognoscere " quz'bus utcumque vel t'ngenere vel z'n specie cogn#z's, vel etiam siconfitendi desùJen'um szve per se stve peralz'os ostender#, absolvendus est. - Per­peram autem opponunt adversarii hocRituale Romanum fuisse ab aliquo privatodoctore confeetum, etsi approbante Pon·tifice; unde dicunt non excedere priva­tam auctoritatem, cum non habeat aueto­ritatem, sed tantum approbationem pon- 'tificiam. Verum recte eos confutant Lugo 4.

et Diana 5. Nam Paulus V in bulla expri.

1 Concil.'Carthag. IV, anno 398, cap. 76; ap. Labbe,Ioc. cit.) col. 1443 j cfr. can. Is qui 8) causo 26, qu. 6. _• Epist. 103 (al. 83), ad Theodor., cap. 5, i. f.; ap. Migne,Patrol. lat., tom.54, col. 1018 et seq. - • Tit. 3, de Sacr.Poenit., cap. l, § Ordo ministrandi, n. 24. - .. Disp. 17,num. 48. - 5 Parto 3, tract. 3, resol. 4, v. Ad tertium. _Paulus V, brev. Apostolicae Sedi, de die 17 .Iunli 1614.- • Lib. 6, parto 2, n. 1157 et 1159.. Lugo, disp. 17, n. 81

f! Ultima verba: Similiter et de poenz'­tentzbus agendum est, quamvis habeantur incan. Aegrotantes 77, de consecr.) dist. 4; nontamen reperiuntur in cap.34eonciliiCartha­ginensis, edito Mansi;sed adduntur in editioneHarduini, ex Gratiano tamen ut ex nota mar­ginali eolligere lieet.' '

S. ALPBONSI, Opera mora/ia. - Tom. m.

Auctori·tas Ritua·Iis.

c) Paludanus, in 4, dist.21, qu. 2, art. 2,conel. 2, n. 9, pariter a Salmant. ex Dica­stillo hic allegatus, de peccatisoblitis dumta·xat loquitur: «Confessio generalis, inquit,valet ad dimissionem culpae mortalis obli­tae..., sed tunc oportet quod sit sacramen­talis •. Cfr. etiam disto 17, qu.2, art. 1, n. 81.ubi eadem tenet. ..

d) Sà, V. Absolutio, n.ll, (in edito genuina),idem habet ae Bellarminus.

e) Seotus, z'n 4, dist.17, § Ad argumenta,v. Ad aUud, id non habet; nee reperire potuiapud Caspensem,de Poenit., dzSp. 4, sect.22,ejus allegationem.

punct. 1, asserto 6, v. Primus casus.,~ Suar.) dispa 23,sect. l, n. 12 et 13.• Vasq., qu. 91, art. 2, dub. l, a n. 3;et in lo.m 2ae, disp. 62; cap. 7, n. 40. - Laym.) lìb. 5, tr. 6,cap. 8, n. 4•• Gonet, Clyp., de Poenit., disp. 12, a n. 74. ­18 Opusc. 65, § de Sacro Unctionis, i. f. - 11 Disp.17, n. 36,cfr. Sacerdotale Roman.1579, tract.de Poenit., cap. 26; cfr.etiam S. Anton. Confessionale seu Sum. Defecerunt, parto 3Interrogator., cap. 17, de Infirmis. - " Conci!. Arausic. I,anno 441,cap. 12, ap. Labbe, tomo4, col. 703et seq. ; cfr. Deer.Gratiani, can. Qui recedunt 7, causo 26, qu.6. - 10 Concil.Carthag. nomine m, (ordinis tempore secundum), anno S97celebratum, cap. 34, ap. Labbe, tomo 2,col. 1404.

bel 7, Concina 8, Holzmann 9, Moya l0, Auc­tor apud Croix 11 ; Salmant. 19 cum Bellar­mino b), Silvestro, Paludano C), Toleto,Lugo, Valentia, Suarez, Vasquez, Lay­mann, Sà d), Gonet et aliis pluribus com­muniter. - Id tenent etiam Scotus e) apudLudovicum Caspensem e), et S. Thomas 18,

ubi sic ait: Sz'... injirmus quipetit Unctio­nem amz'sz't noiz'tiam vel loquelam ante­quam sacerdos ventre: ad eum...r ungateum sacerdos ; quia z'n tali casu debetetiam baptisari et a peccatis absoh»: Idemsentit S. Antoninus, cujus verba referun­tur in Sacerdotali Romano (apud Lugo 14),

uoì dicitur: lnjirmus...; ett"amsi malus et:Jbstinatus diu perseoerans in peccatis...et diu non confessus, si petti't sacerdotemut conjiteretur, ostendz't se velle facereomnia quae debet, et interea factus estmutus vel phreneticus, et periculum estin mora, debet praesupponi contritus, etfaciente aliquo confessionem generalempro eo..., sacerdos faciat absolutt"onem abomni sententia et peccato.

Probatur ex concilio Arausicano 15, ubisic habetur: Subt'to obmutescens... poent:tentiam accipere potest, si voluntatis autpraeteritae testimonium aliorum verbishabeat, autpraesentis in suo nutu. - Item,ex concilio CarthaginensiIIP6, ubi: Aegro-

496

1 Id est Auctor de Offic. Confess., sect. l, qu. 31. ­Didac. A.lvares, Disp. theol. in 1-= 211e, disp. SO, num.. 41,ad t. . Turrian., de Poenit.. disp. 32, 'dub. 4. - • Parto 3,tr. a, reso]. 41 - a Disp.23, sect. 1, n. 12, v. Atque ex 1uIc.- • Lib.3, cap. 8, n. 2. - • Lib. 5, tr. 6, cap. 8, n. 4. ­• Disp. 17, sect.4 et 5, a n. 44. - , Confero 8, de Integrit.Confesso in moribund., n. 201. - • Lib. 1, diss.4, cap. lO,n. 1. - • De Poenit., n. 595, v. Rest>.2. - " Tr. 3, disp.6,qu. 1, a n. 4. - Il Auctor de OtJiciis confessar., ap. Croi:;,seet. l, qu. 82. - 1.Tr. 6, cap. 8, n. 148.. Si/vest., v. Con·fessor III, num. 16, qu. 13.: To/et., lib.3, cap. 8, n.2.•LHgo, disp.17, a n.44. - Valent., in 3,mPart.,disp. 7,qu.l1,

qu. 9, art. 5, dub. 2, V. His tamen non obstan·tibus, allo modo objiciunt.

481. - a) Canus, loc. cit.; Martin. de Le­desma, loc. cit., censentur a fortiori hoc ne·gare, cum absolute negent posseabsolvi eumqui signa doloris tantum ostendit, sed confi­teri non potest.

b) Bellarminus, de Poenitentia, lib. 2,cap.7, obi 6, z·. f., quidquid dicat Dicastillus(a quo Salmant. citationem mutuati sunt), detestibus non loquitur, sed haec dumtaxathabet: «Qui signa doloris ostendunt,etiamsiforte Ioqui nequeant, recte in Eeclesia absoI­vuntur •.

ajunt) directe super peccata infirmi, aliasìpse non teneretur postmodum ea confi­terì: non indirecte, cum nullum peccatumexplicetur et directe absolvatur. - Resp.quod absolutio cadet dz'recte super omniapeccata illius sub ratione generica pec­cati (ut accidit in naufragio, bello, etc.);talis autem confessio in casu nostro satishabetur in illo signo praestito doloris sivein petitione absolutionis; his enim acti­bus infirmus jam se peccatorem fatetur:z'ndirecte autem super peccatis partìcula­ribus, et ideo poenitens tenetur poste ailla in particulari explicare. - Falsumautem est dicere quod absolutio tunc fer­retur causa incognita; quìa potius dicen­dum quod eo casu fertur causa cognitameliori modo quo potest, lieet non ple­ne cognita, ut ait Croix 1. Et hoc est cer­tum ex mox dìcendis,

481. - Dubitatur lO. An possaz'mpertt"riabsolutio morz'bundo sensi'bus destt"tuto,qut' per testz'monz'um adstantium desùle­rz'um ostendz't absolutt"onis,dando signumdoloris vel absolutionem postulando?

Negant pariter Canus a), Ledesma a),

et Alvarez, Tamburinius, etc. apud Diana 9.

Sed oppositum omnino affirmandumcum sententia communi: quam tenentSuarez a, Toletus 4, Laymann 5, Lugo 6, El·

Responde­turo

Si astan·tes testen­tur sign~poeniten­tiae, absol·vendus.

498 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. CAP. I. - DE ESSENTIA HUJUS SACRAMENTI. - DUB. III. - ART. II. 499

Tutiusab·solvenduseonditiona ­te.

Sinu11umdetur si cgnum, aIiinegant posose absolvi.

turo Ita etiam Lugo 1; Sporer 2 cumVasquez, Filliuccio, etc. Et idem sentitViva 3, dicens quod in casu necessitatis(alias semper quaerenda est certitudo mo­ralis) sacramenta absolute sunt admini­stranda, semper ac habetur probabilitasde materia: conditionate vero, ubi habe­tur tantum dubium prudens. - Sed Croix,quamvis idem asserat 4, scilicet quod ab­solutio danda est absolute cum habeturprobabilitas de materia; in praesenti fa­men casu 5, dicit absolutionem dandamesse conditionatam. Et idem censent Wi­gandt 6, Bonacina 7; et Suarez " cum An­gelo i}} Silvestro o,S. Antonino i} et com­muni (ut ipse asserit). Et hoc tutius vide­tur, praecipue ubi prudenter de signis da­tis dubitatur, ut de facili dubitari potest,praesertim si ìnfìrmus sit rustieus.

482. - Dubitatur 2". Quid, si nuiiusadsit testis de signo poenitentiae praestitoab aegroto, et aeger sensibus destz'tutusnuilum pariter det signum __ an hù; ab­soivi possit?

Prima sententia negat; et hanc te­nent a} Busenbaum (ut supra, num. 479)ad 4, v. Denique), Lugo 9, Suarez l0, Pe­trocorensis 11, Abelly 12, Laymann 18, Ron­caglia 14; et Diana 15 cum Henrìquez,

l Disp. 17,n. 90. ~ • Parto 3, cap. 5, n. 640.. Vasq.,qn, 91, art. 2, dub, 1, n. 1, 3 et 39. - Fill., tr, 7, cap. 5,num. 121. - • Append. ad propos. damn., § li, v. Dicen­dum 3°. -' Lib. 6, parto 2, n. 1769.- e Loc, cit., n. 1156._ a Tr.13, n.93, v. Resp. 5. - 'l Qu. 5, sect . 2, punct. 2,§ 4, n. 8. - s Disp.23, sect. 1, n. 12. - • Disp. 17, n.39. ­10 Loc, cìt., n. 13. _ 12 De Poenit., cap. 7, qu. lO. _ 12 DePoenit., seet. 15, n. 2. - la Lib. 5, tr. 6, cap. 8, n. 4. ­U Qu. 3, cap. a,qu. 7. - ,. Parto a. tr. 3, resol. 8, v. Verumhis. - Henr.'q., lib. 6, cap. lO, n.9. - Nald., Sum., V. Con­fessarius, n. 32. - ,. De Poenit., qu. 85, conci. 1 et 2. ­"De Discip1. in admin Saer. Poenit., lib. lO, cap. lOet 11._18 De Sacr. Poenit., cap. 12,qu. 5. - " De Saer. Poenit.,n. 594. - IO Loc:. cit., n. 645. - "De Poenit., num. 208. -

i} Angelus, Silvester et S. Antoninus aSuarez allegantur pro illa tantum parte quadocetur absolvi posse.

482 - a} Multi ex auctoribus hic citatis,tam pro prima quam pro secunda sententia,non loquuntur de testis carentia, sed abso­Iute quaerunt de eo qui nulla signa dedit poe­nitentiae.

b} Conditionem istam non requirunt Mer­besius, Morinus, Holzmann, Elbel, Cardenas,Pontius.

c} Raynaudus, quidquid dicat Concina, te·net oppositum in Heteroclit.spirz·tual.,sect.l}

Naldo, etc. - Ratio brevis, sed valdeurgens, est: quia tunc deest materia sa­cramenti, quae debet esse sensìbilis.

Secunda vero sententia communior af- niu~~~~~firmat posse et debere absolvi, dummodo posse et de-

•. bere absol-infirmus christiane vixerìt b). Et hanc te- vi, si chri-

• • 17 G 18 stiane vi-nent Merbesius 16, Monnus , enettus , . xìt,

Holzmann 19, Sporer 20, Elbel 2\ Viva 22,

Salmant.P, Tamburinius 24; Croix 25 cumCardenas. Et probabilem putat Concina 26

cum Salmeron C}} juenìn, Pontio, Vanroy,Raynaud C},Henrico a S. Ignatio, Machado,Pe11izzario, etc., quos citato - Idem docetD. Antoninus, cujus verba adducuntur incitato Sacerdotali romano (apud Lugo 27),ubi dicitur: Infirmus quz'amz'sz"t ioqueiamvel usum rationis, si bene vz'vebat...r quam-vz's non petierit sacramenta, quia ex in-sperato talia acoiderunt....r debet praesup-pom' contritus : et... sacerdos faciat abso-luHonem ab Qmni sententia et peccato d).

- Id dare confirmatur aD. Augustino 28,

ubi habetur: Catechumenz's... z'n hujus vz··tae ultz'mo constitutz's, si morbo seu casualz'quo sic oppressi sz'nt,ut... petere...Ba­ptz'smum... non possint, prosit eis quodeorum z'n fide christiana jam nota voiun·tas est, ut eo modo baptz'zentur quo... ba­ptizantur z'nfantes, quorum voluntas nuila

.. Append. ad propos. damn., § Il, v. Dicendum 5°. ­sa Tr. 6, cap. 8, num. 154 et 157. - .. Method. Confess.,lib. 2, cap. lO, num. 11. - es Lib. 6, parto 2, num, 1162.­Carden., Cris, 1, dìsp. 48, num. 5. - se De Poenit., Iib. l,disse 4, cap. lO, num. 4 et 15. • Juen.~ Commento deSacram., diss, 6, qu, 7, cap. 4, art. 4, § 3, i.. f.• Joan.Pont., disp. 46, conci. 5. - Vanroy, de Poenìt., cap. 9,qu, 3.. Henric. a S . Ign«, lib. 5, de Poenir., cap. 197, an. 2404•. MfU:hado, lib. 2, parto 4, tr. 5, docum. 5, n. 4et 5. - Pellis., tract. 5, cap. 3, num. 60; et traet. 8, cap. 3,n. 114. - S. Anton., Sum. Defecerunt, 3 P. Interrogator.,cap. 17, de Infirmis.... Disp. 17, n. 36. - .. De Conjug.adult., lib. l, cap. 26, n. sa; ap. Migne, Patrol. lat., tom.40,col. 469.

punct. 9, n.17; et in Diss. de Confesso epistol.}cap. lO. - Salmeron autem his verbis citatura Molfesio, Sum., parto 1, tr. 7} cap. 5, n. 48,a quo allegatio desumpta videtur: «Et ha~copinionem, ut mihi retulit noster D. GabnelLottherius, vir magnae eruditionis, Romaesecuti fuerunt ipse, ac Franciscus Suarez etPater Salmeronus Societatis Jesu, et PaterLupus Capucinus.. .

d) Textus iste hic desumitur ex Lugo; mSacerdotali vero Romano, dePoenit.}cap.26,et apud S. Antoninum fere concordat,et paulodumtaxat diversus legitur.

Respcnde­tur obje­ctioni ex de­fectu mate­riae sensi­bilts.

adhuc patuit.: Etz'amsz' voiuntas ejus z'n­certa est, multo satius est nolentz" darequam voientz" negare, ubz' veNt an nolz'tsic non apparet. Deinde pergit S. Do­ctor \ et docet eamdem rationem esse ha­bendam Baptismatis et Poenitentiae, di­cens: Quae autem Baptismatis, eademreconcihationis est causa, si forte poeni­tentem finiendae vz'tae periculum praeoc­cupaoerit : nec z'psos enz'm ex hac vz'tasine arrha suae pacz's exire vetle debetMater Ecclesia.

Sed diees: Ubi hic habetur materia sa­cramenti (nempe confessio et contritio)quae debet esse sensibilis?

Respondent Genettus et juenin quodsi in peccatore moribundo, ut diximus,signum simplex doloris datum effìciat utipse praesumatur dispositus, quanto magisid efficiet bona vita anteacta? - Sed haecresponsio non satisfacit. Nam ad imper­tiendam absolutionem non sufficit prae­sumptio doloris interni, sed requiriturexterna manifestatio peccatorum: qua de­ficiente, deficit materia sacramenti. - Necsatisfacit alia responsio Juenin, nempequod actus poenitentis, juxta scotistas etalios, non sunt materia ex qua constatsacramentum Poenitentiae, sed tantummateria circa quam, hoc est dispositio adrecipiendum sacramentum; dispositio au­tem non debet necessario esse sensibilis.Nam huie obstat quod hoc sacramentumfuit a Christo Domino (ut docet Triden­tinum) institutum in modum judicii; undeomnino requiritur peccatorum accusatiosaltem generica, ut sententia absolutionisproferri possit.

Melius igitur respondent Viva 2 j et Sal­mant. 3 cum Aversa, Molfesio et aliis, quod

l Loc. cit., cap. 28, n. 35,; ap. Migne, loe. cit., col. 470.- Genett.) de Sacro Poenit., cap. 12, qu.5, v. Et ratio est.- Jtf,en.) Instit., de Poenit., cap. 5, art. 6, qu. 1, v. Pro-ferunt terUo. - Ju,en.~ loe. cit., v. Proferunt quarto,. etCommento de Sacr., diss. 6, qu. 7, eap. 4, art. 4, § 3, v. f. ­Tn:dent.;, sesso 14, de Poenit., cap. 2. - 2: Append. adpropos. damnat., § 11, v. Dicendum quinto. - S Tr. 6,cap. 8, n. 154 et 155. - Aversa, qu. lO, seet. 18, v. At iIIcasu. . Molfes., parto l, tI'. 7, cap. 5, num. 49 et 50••Genet., loc. cit., cap. 12, qu. 6. - Petrocor., de Poenit.,cap. i, qu. lO, i. f. - Sa/mant., loe. cit., nUD]o 154, 155

e) Navarrus, z'n cap.Iuter verba, coroll.53,n. 599 (al., num. 135); et Sotus, de Secreto,

eo casu bene adest prudens dubium quodmoribundus vel ante destitutionem nove­rit suae damnationis periculum, vel postdestitutionem ad illud advertat in aliquolucido intervallo: in quo praesumitur ve11eet petere absolutionem signis vere sensi­bilibus, nempe per suspiria, motus corpo­ris, saltem per anxìam respirationem;quamvis tunc ista signa confessarius nonpercipiat. Sufficiunt enim tali a signa intanta necessitate, saltem ex prudenti duobio praesumpta, ad dandam absolutionemsub conditione. (Quidquid dicat Genettusdandam esse absolute; cum enim nu11umsignum certum adsit, bene advertunt Pe­trocorensis et Salmant., Sporer, Holz­mann, Croix, Elbel, Viva, etc., absolutio­nem omnino praestandam esse sub con­ditione, quae sacramenti injuriam reparat,si forte desit materia sacramenti). - Haecsententia est satis probabilis, non solumextrinsece ex auctoritate tot gravìumauctorum, sed etiam intrinsece, saltern obrationem quia in casu extremae vel ur­gentis necessitatis licitum est uti materiadubia, ex principio maxime apud theolo­gos probato, ut ait Juenin 4. Hoc casuenim possumus uti opinione adhuc tenuisprobabilitatis; ut recte ajunt Sanchez 5,

Viva 6; et Croix 7 cum Gobat; et fuseprobat Cardenas 8 cum Navarro e)} Soto e)

et Filguera. Ratio, quia necessitas efficitut licite possit ministrari sacramentumsub conditione in quocumque dubio; perconditionem enim satis reparatur injuriasacramenti, et eodem tempore satis con­sulitur saluti proximi.

Et maxime hie advertendum quodsacerdos, quando potest, tenetur sub graviabsolvere infirmum; ut dieunt Mazzotta 9;

et 157.- Sporer, part.3, cap. 5, n. 640 et 641. - Holam.,de Poenit., Dum. 594. - Croix,tl t 6, part.2, n. 1162. ­E/bel, de Poenit., n. 208. - 17iva, loe. cito -" Instit., dePoenit., qu. 6, cap. 5, art. 6, qu. 1, v. Proferunt quarto.- li De Matr., lib. 2, disp. 36, num. 8; et Decal., tib. ],cap. 9, n. 25. - & Loc. cit.,. § Il, v. Ratio. - or Loc. cit.,num. 1162. - Gobat, id est Rassler, Vindiciae Gobat.,parto 2, propos. 1, num. 27. - s eris., parto 4, diss. 4,n. 48. - Filguera, Lucerna de,rotai., in p,·op. aInnoc. XI,v. Nec coincidit. - • Traet. 6, disp. l, qu. 4, cap. 7, § 2,v. Dico tamen.

membro 3, qu. 2, c·((nel. 3} hoc asserunt inmateria de judiciis.

Sed absol­vendus subcondttioue.

Sententiasatis proba­biIis etiamin trìnsece.

500 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. CAP. J. - DE ESSENTIA HUJUS SACRAMENTI. - DUB. III. - ART. II. 501

Quotiessit absol­vendus de­stitutussensibus.

Qui sensi­bus desti·tuitur inactu pec­cati:

Juxta alios,a bs o lv e n­dus snbcen­ditione, mo­docatholi·eus.

et Suarez, Vasquez, Coninck, Silvius, Caje­tanus f) cum communi, apud Viva l; utquecolligitur ex can, Sz'presbyter, ubi dici­tur: Sl presbyter poenitentiam. morienti­bus abnegaoerit, reus erù anùnarum. ­Bene tamen advertit hic Roncaglia 2 nonesse saepius absolvendum moribundum[sensibus] destitutum intra breve spatiumtemporis sine novo signo certo, nisi bisvel ter, servata proportionata distantia;quia revera tunc cessat necessitas quaeaclfuit in antecedentibus absolutionibuspraestitis. Secus vero dicendum, si desti­tutio perseverat per longum tempus g).

483. - Dubitatur So. An possù absolvlquz'fuerz't sensibus dest#utus z'n actu pec­cati} puta adulterz'z: duelli?

Negant Genettus a)} Habert 3, Juenin 4

et Coneina 5.

Sed affirmant Ho1zmann 6, auctor deOjfidis Confessoris 7 (apud Croix); et pro­babilem putat Elbel " cum Pontio b)} Car­denas, Gormaz et Stoz. - Hi dicunt ta­lem ìnfìrmum etiam absolvendum essesub conditione: modo constet fuisse catho­tìcum v, Hacque opinione dieunt Merbe­sius d) et Dupasquier 9, quemlibet sacer­dotem posse uti, saltem apposita condi­tione; probatque Merbesius auctoritateD. Augustini l0, qui dieit: Ego non solumaltos catechumenos, verum eHam zpsos

Suar.~ de Poenit., disp.23, sect, 1, nume 15, v. Quodaufltm. - Vasq., de Poenit., qu. 91, art. 2, .dub. l, n. 38. ­Coninck, disp. 7, n. 106.. Silvius, Suppl., qu. 9, art. 2,qu, 4 (edit. Antverp. 1622)•• 1 Append. ad propos. damn.,§ 11, V. Dicendum ultimo. - Can. Sì presbytel' 12, causo 26,qu. 6. - • Qu. S, cap. S, reg. in praxi, num, 5. - • DePoenit., cap. 11, § S, qu. 4. - • Instit., de Poenit., qu, 6,cap. 5, art. 6. conci. 2. - • De Poenit., Iib, l, diss. 4,cap. lO, num.16 et 17. - • De Poenlt., num. 594, v. f,-

f) Cajetanus non citatur hic a Viva.g) Scilicetposse absolutionem repeti, v. g.

ter aut quater in die, stante actuali mortispericulo, ut dicit S. Doctor in Istruz. e Pra,h"ca} cap. 16} n.37. Cfr. Hom. apost.} tr. 16}n.37.

483. - a) Genettus a fortiori hoc negaredebet, cum cap. 12} qu. 5 et 6, neget possedari absolutionem moribundo sensibus desti­tuta, qui luxuriose nimiaque licentia sempermerito

b) ]oannes Pontius, Curs. theol.} disp. 46}1t. 95} loquitur de eo «qui ante scelerate vi­veret.} de quo eodemloro traetat Elbel.

c) Hanc conditionem S. Alphonsus appo-

qul vzvenHum conjugzis copula# retinentadulterùza consortia..., si despera# et z·n·tra se poenitentes e) facuerint, nec pro serespondere potuertnt, oapueandos puto...Quzs enùn nouit, utrum fortassis adulte­rinae carnis itteceora usque ad Bapti­smum statuerant detineri? .. Quae autemBaptismatis, eadem reconciliazionis estcausa} SZ·forte poenitentem finzendae vi­tae perù:ulum praeoccupaoerit .

Objieit Petrocorensis S. Doctorem 10­qui hic de eo tantum qui signum dederitpoenitentiae: quod infert ex illis verbis: siintra se poenitentes jacuerint; unde (dicit)supponitur quod tales poenitentes jam ali­quod suae poenitentiae signum dederint,alias quomodo possent nosci intra se poe­nitentes? - Recte respondet Merbesiusquod illud intra se poenitentes non debetintelligi absolute, sed dubitanter, nempesi forte poenitentes jacuerint: et hoc fitmanifestum ex verbis sequentibus S. Do­ctoris: QUtS enim nov# utrum fortassisadultert'nae carnis t"llecebra usque ad Ba­ptzsmum statuerant deHnerz'? Cum ergoD. Augustinus dixerit: Quzs enim nouù,supponit hujusmodi peccatores nullumconversionis signum praebuisse; alias jamnotum esset ipsos statuisse adulterina con­sortia non detinere. - Et haec sententiasatis probabilis mihi est ob eamdem ra-

, Sect. l, qu, 34, v. Ex dict's cottige. - 8 Confero 8,de Integrit. Confesso in moribund., num. 211. - Carden.,disp. 43, num. 6S et seqq. - Gorm., tr•.de Poenitentia,parto 2, num. 266.. Stos, Iib, 2, num. 97. - • De Poe­nitentia, diap_ 4, qu, 9, quaeres 2. - lO De Conjugiisadulter., Iìb, l, cap. 28, num.35; ap. Migne, Patrol. lat.,tomo 40, col. 470. - Petrocor., de Poenitentia, cap. 7,qu, lO, v. Praeterea. - Merbesius, de Poenit., qu, 85,concI. 2, V. Primo 'Vult.

nit ex Holzmann, ut inferius patebit ex ipsotextu S. Doctoris.

d) Merbesius, de Poenit., qu. 85, conci.2}v. Summa} id dicit de christianis < non ad­modum bonis, id est devinctis vel uno lethaliflagitio, vel pluribus, nondum tamen in pro­patulo positis•. Ceterum conel. 6} in nostropraesenti casu negato possedari absolutionem.

e) De his verbis, quae in editione Mau­rina operum S. Augustini df;siderantur, edi­tores scripserunt: < Hic..., post tamen si de­sperati in iis [editis] legebatur et intra sepoenitentes,o quae verba veterum librorumauctoritate expunximus•. VideMigne,Patrol.lat.} tomo 40} col. 470.

Dillicultatisaeisfìt.

Opinio sa~

tis probabi­liso

Secus, prohaeretico.

Imminentepericulo vi­tae, sufficitintegritasformalis.

tionem quae adducta est in praecedentiDubio. - Si enim lieite absolvi potest etdebet aegrotus sensibus destitutus quinullum dederit poenitentiae signum, sichristiane vixerit, eo quod de ipso pru­denter praesumi potest quod in extremovitae, si aliquod lucidum intervallum ha­bet, velit absolutionem sacramentalemreeipere; sie etiam potest et debet ab­solvi (intellige semper sub conditione)homo catholicus, etiamsi in actuali pec­cato sensibus destituatur: pro hoc enimetiam merito praesumi potest quod ipse,in proximo periculo suae damnationisconstìtutus, cupiat omni modo suae aeter­nae saluti consulere.

Dìxi: homo cathoticus, nam secus di­cendum de haeretico, ut recte advertitHolzmann l. Haeretiei enim, etiamsi ineo casu dent signa poenìtentiae, non de­bent absolvi, nisi expresse absolutionempetant ; quia tales nunquam prudenterpraesumi valent ea signa praebere in or­dine ad confessionem, a qua summopereabhorrent.

484. - «SECUNDA. Quando' vel poeni­« tenti, vel confessario imminet periculum« vitae, quod nec illum integre confiteri,«nec hunc audire patiatur, suffieit inte­c gritas formalis. Ratio, quia tunc mate­« rialìs non est possibilis moraliter. ­« Quod valet sequentibus casibus :

c l°. Si poenitens, v. gr. infirmus, unoe: alterove peccato dicto, deficiat, vel sit« grave perieulum ne deficiat.

«2°. Si infirmus volens confiteri, dum« ei fertur viatieum deprehendatur mul­e tas confessiones fecisse invalidas, et gra­« vitas morbi non patiatur dilationem ab­« solutionis. Granado a), Zambranus, Dia­« na b)., [Vide dieta n. 260].

c SO Si ipse sacerdos in periculo con-

1 De Poenit., nume 594,.i. f. - Zambran" Deciso casotempore mortis, cap. 4, de Poenit., dub. 6, n. 6. - • DePoenit., lib. l, disse4, cap. 9, nume2. - 8 Tr. 13, num. 102,v. Resp. 3, sub n. 6. - • De Poenit., sect. 15, num. S. -

484. - a) ]acobus de Granado, in 3 P.}controv. 7, de Poenit.} tr. 9, disp.5} n. 20.­«In articulo mortis, inquit, si prudenter ti­meatur defuturum tempus ad omnia peccataconfitenda, satis esse dicere aliqua, ut statimpoenitens absolvatur; tunc autem declaran-

c stitutus, videatur ante moriturus quamc poenitens absolvatur ».

485. - «4°. Si tempore pestis pruden­c tum judieio moraliter certum periculumc sit ne confessarius inficiatur: qui sic tamen totam audire velit, tenebitur ad« eam poenitens ".

Similiter docet Concìna 2, Wigandt 3,

Abelly 4; Bonacina 5 cum Vasquez, Co­ninck, etc., quod, quando infirmus la­borat morbo contagioso, et confessariusnequit absque periculo, etiam a longe,ipsum audire diutius ìmmorando; tuncconfessarius, audito aliquo peccato, potesteum statim absolvere. - Sic etiam pro­babiliter excusat Roncaglia 6 a confessionematerialiter integra, si haec sit valde pro­lixa cum gravi nota poenitentis, dum ur­geat necessitas communieandi vel cele­brandi, et non suppetat tempus, - Cae­terum, minime quidem est excusandus isde quo ob prolixitatem confessionis facilealli suspiearentur ipsum multis esse cul­pis gravatum.

486. - c 5°.Si immineat conflictus, velc sit multitudo moribundorum (v. gr. inc naufragio), nec possìnt omnes audiri. Inequo casu possent etiam omnes sìmul,c dieto uno peccato quod minus infamatc (vel etiam secundum quosdam, si aliter« fieri non possit, dieendo in genere se«esse peccatores) absolvi, dicendo; Ego« vos aosohso, etc. Vide Sà 7 et Conìnck 8 ••

- (Non erit autem impotentìa sufficiens,si multus fuerit ad eumdem confessariumconcursus; ut volebat propositio 59, interdamnatas ab Innocentio XI).

487. - c TERTIA. Quando ex confessio­« ne certi peccati vel eircumstantiae time­e tur merito grave damnum proprium velc alienum, sive confessariisive alterius,« corporale vel spirituale, potest id reti-

• Qu. 5, sect.2, punct. 2, § 4, n. 13. - Vasq., qu.91, art. 2,dub. 2, num. 2. - Con'nck, disp. 7, num. 75, V. Quinto. ­• Tr. 19, qu. S, cap. S, qu.l, resp. 2, v. Ptura aJfenmt.­, V. Absolutfo, n. 9 (at. n. lO). - • Disp. 7, dub. 9, n. 74.

dum est aliquod saltem mortale, quia est ma­teria necessariaconfessionis; sed non est obli­gatio declarandi culpas graviores •.

b) Diana, parto 5, tr. 3, resol.75, aliorumopinionem solumrecitando exponit; nec veroeam amplectitur.

In timoregravisdam'ni,

502 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENlTENTIAE. CAP. I. - DE ESSENTIA HUJUS SACRAMENTI. - DUB. III. - ART. II. 503

487. - a) Lugo, disp.16, num. 416, grave neralem, nullo peccato in specie dec1arato,utique ait esse «per triduum esse in statu negant esse sacramentaIem confessionem.peccati .; minime tamen dicit satis id esse b) Laymann scribit: «Extra mortis peri-ad dimidiandam confessionem, quidquid hic--culum absolvere eum non debet •.asserant Salmant. - Herincx autem, disp. 3, C) Bafiez, in 2am 2ae, qu. 33, art. 8, dub. 8,n. 54, affert opinionem negantem bidui dila- parto 1 et 3, ita sane docet; sed limitat nisitionem esse causaIIl sufficientem dimidiandi famae jactura minima esset secundum per­confessionem; sed dicentem nimiam esse si sonae qualitatem. - Et idipsum tenet Canus,ultra biduum differatur. de Poenit., parto 6, v. Sed enim et seqq.,qui

b) De religioso hic non loquitur Lugo. et aliam limitationem affert, scilicet: in arti-488. - a) Sotus, dz·st. 18, qu. 2, art. 5, culo mortis, nonobstante famae jactura, nisi

v. In aliud extremum; Joan. Medina, tr. 2, foret gravis et magna, ut mors vel infamiade Confessione, qu. 39, eo sensu doctrinae pubIica, expIicandam esse compIicis circum·expositae contradicunt, quod confessionemgeo stantiam.

Si ex con­fessionevioletur si­gillum.

« ceri. Ratio, quia praeceptum divinum«de integritate non obligat cum tantoe incommodo : quod tantum esse posset,« ut peccares confitendo, v. gr. - l°. Sie: sacerdos certum peccatum sit revela­« turus (intellige cum Coninck, card. de« Lugo \ quod poenitens ipse non tenea­« tur revelare). - 2°. Si sciat v. gr. mu­« lier, ex certo peccato sibi vel confessa­e rio fore periculum ruinae. - 3°. Si poe­« nitenti inde immineat grave damnum« vel periculum vitae vel famae.

«In his tamen casibus videtur requiri« necessitas confitendi, v. gr. ob commu­« nionem annuam, vel si longo tempore«alioqui esset differenda », [Dicunt Lu­go a), Herincx a), etc., apud Salmant. 2,

sufficientem etiam habere necessitatemdimidiandi confessionem qui esset in pec­cato mortali et deberet per duo vel tresdies alium confessarium exspectare]. ­« Vide Filliuccium 3, card. de Lugo 4: ubi« monet talia damna aut pericula non fa­e cile fingenda esse; et quidem in reli-- gtoso vix posse locum habere b).

« QUARTA. Si quis aliquod peccatum« vel circumstantiam non possit confìterì« sine violatione sigilli; v. gr. si invalide« absolvisses simoniacum, nec posses con­« fiteri nisi illi qui facile inde posset con­« jicere quisnam ille esse t »,

sus :i:~i~~:" 488. - «Ex omnibus supra dictis se­Iares, o: quitur excusari etiam sequentes ab inte­

« gritate materiali:e l°. Qui habent casum reservatum: de

Coninck,dìsp, 7, n. 75; et disp. 9, dub, 2, n. 33, i. f.­1 Disp. 16, n. 526. - • Tr. 6, cap. 8, num. 12a. - 3 Tr. 7,cap. 5, n. 124. - , Disp. 16, n. 528. - , Lib.5, tr"6, cap. 8,n. lO, v. Quartus casus; et cap. 12, num. 8 et lO. - • DePoenit., n. 550, ad 9. - , Confero 6, de Integrit. confess.,

« quo infra, et Laymann 5 », - [Sed circahoc, vide n. 265, v. Qu. 2J.

«2°. Scrupulosum qui perpetuo angi­e tur de oblitis a, - [Ita etiam Holzmarin 6

cum communi, et Elbel ? cum Laymann,lllsung et Stoz].

«3°. Quemsacerdos absolvit antefinem,« nolens omnia audire; ut habet Bonacina 8.

« 4°. Quem falIit memoria, ita ut dicat«se scire in genere quod peccaverit moro«taliter, non occurrere autem speciem« peccati: etsi tunc veniale aliquod addere« sit consultum. - Ita Coninck 9 et Lay­« mann 10, contra Sotum a) et Medina a).

« 5°. Eum qui extreme rudis vel sim­« plex dicit se dolere de peccatis, nullum« tamen in specie, ne veniale quidem, sciate: dicere: qui, etsi speculative loquendo« posset absolvi, practice tamen non expe­« dit b),' sed data benedictione permittatur« communicare. - Ita Laymann li.

e 6°. Qui aliquod peccatum non potest«confiteri sine complicis infamatione, v.« gr. si peccasses cum matre vel sorore,« quam confessarius nosset: tunc enim,« si alium confessarium non potes haberee (quem alias adire tenereris), sufficeret,« ìmmo deberet dici quod animo cum ea,« vel in genere cum aliqua fornicationem« vel incestum commisisses, reticendo gra­« dum primum vel secundum, quoad lice­« bit sine manifestatione complicis, cume proposito confitendi integre sacerdoti« alteri proxima occasione. Ita probabili­«ter Navarrus 12, Baìiez C), Canus C), Va-

n. 150,i. f.. Laym., lib. l, tr. l, cap. 6, n. 2, VI •• Ills., tr. 6,disp. 6, n. 12a. - Stoe, Iib, l, parto 1, n. 5 (qui tamen ab Elbelnon citantur pro hoc asserto). - 8 Qu. 5, sect. 2, punct, 2,§ 4, n. 4. _. Disp. 7, n. 97; cfr. n.e, _1. Lib. 5, tr. 6, cap. 8.n.7. - 11 Lib.5, tr. 6, cap. 8, n. S. - 12 Man., cap. 7, n. a.

Quid siinfameturcomplex.

e lentia, Praepositus l, Gamaz d), etc. Ra­« tic est, quia quando duo praecepta di­« vina concurrunt, naturale et positivum,« quae simul servari non possunt, praefe­« rendum est naturale; quia strictius obli­o: gato Etsi probabilius contrarium doceant« Filliuccìus, Suarez, Vasquez, Lessius,« card. de Lugo 2, Hurtadus, Coninck ete alii communiter. - Unde talis salteme non tenebitur tacere id peccatum, ne« complicem infamet, nisi commode pos­« sit (quod card. de Lugo extendit etiame ad non complicem, sine cujus manifesta­«tione peccatum explicari non potest).e Ideoque confessario curandum ne nomi­« nentur personae, nisi ad poenitentis di­e rectionem opus esset; tunc enim infamia« ista non tanti aestimatur, eamque sibie imputet qui peccavit. Conferendum ta-

Valent..1 in 311m Part., disp, 7, qu. 11, punct. l, asserto 6,v. Quartus casus, - 1 Qu. 5; dub, 6, n. ISOet lal. - Fili.,tr, 7, n. 343. - Suar, disp." 34, sect, 2, num. a. - Vasq.,qu. 91, art. 2, dub, a, n.la. - Less., lib. 2, cap. Il, dub, 11.- , Disp, 16, num. a94 et a95. - Gasp. Hurtad., disp. 9,diff. Il. - Coninck, disp, 7, num. 89. - Lugo, 1oc. cit.,

d) Quisnam sit ille Gamaz quem allegatBusenbaum plane nescio. - Quodsi vero locoGamaz legendum sit Gormaz, citatio falsaerit. Gormaz enìm, de Poenit.ipart. 2, disp, 2,n. 124, diserte contrarium docet, scribens:- Lìcet, quando quis facile potest adire con­fessarium non cognoscentem personam com­pIicis, teneatur id facere, si aliquae causaenon excusent, de quibus statim dicemus; at­tamen si non adsit confessarius cui manìfe­stari possit peccatum nisi revelato complice,teneris, non obstante illo detrimento complì­cis, confìteri peccatum, nec potes confessio­nem facere dimidiatam...Ratio est, quia prae­ceptum caritatis et jus naturale compIicisadsuam famam solum se extendit ad casum inquobonummanifestationis nonpraevalet bonosuae famae; secus autem, ad casum in quopraevaleat bonum manifestationis in quo poe­nitens habet jus a , Et causas recenset n.126:«Si utilius sit poenitenti confessarionotocom­pIicis personam declarare ob consolationemquam sentit aut expectat a confessario pio,amico et docto,vel si dubitans de sua contri·tione, veIit se cum Deo reconciliare et aIiumconfessarium non habeat, nisi cui personacomplicis nota est •. Et n. 127, addit: «Situnc poenitens non faceret confessioneminte·gram, peccaret mortaIiter; quia dum poeni·tens confìtetur, tenetur facere èonfessionemintegram, si Iicite potest».

e) Fagundez utique rationem hanc insi­nuat, de 20 praec. Eccl., lib. 3, cap. 3, n. 5,

« men est commodum directionis cum ìn­« farnia.

« Ratìo supradictorum omnium, quia« in his casibus moraliter non potest fieri« confessio materialiter integra. Lay­e: mann 3, Fagundez e). - Vide Diana 4,

e Lessium 5, Tamburinium 6: ubi docet«probabile esse quod talis poenitens,« propter solam consolationem quam seno« tit ab amico vel docto confessario, pos­e sit ei confiteri, etsi alium haberi possit ".

489. - An sz't obHgatùJ confitendz' pec­catum mortale quod non possù explicarz'sine manifestatz'one cornplicis?

Prima sententia negato Et hanc (prae­ter Navarrum et alios, apud Busenbaum,ut supra n. 488 ad .6) tenent Hostiensiset Innocentius a),' ac Diana 7 cum Soto b)

et Pitigiano. - Ratio, quia (ut dicunt)

n. 420 et seqq. - a Lib, 5, tr, 6, cap. 8, n. 2. - 'Part. l, tr.7,resol, 49; parto 3, tr, 4, resol. 64 et la1. - • Loc. cito ­• Method. Confess., lib.2, cap. 9, n. 8, 12 et la. - Hostion.,in cap. Omnis 12J n. 5, de poenit. et remiss. - 'l' Part.1,tr.7, reool.49; et parto a, tr.4, resol, 64. - Pitigian., in 4,disto 21, qu, 2, art. 8, conci. l, v. Ex hac conct, seguitur.

ubi loquitur de damno gravi quod poenitenssibi vel alii timet; minime tamen admittitomnes casus hic a Busenbaum relatos; et si­gnanter, lib. 5, cap. 1, n. 8, ut probabiliustenet adesse obligationem fatendi circumstan­tiam complicis, quamvis confessarius compli­cem cognoscat,

489. - a) Innocentius, in cap. Omnis 12,n. 5, de poenit. et remiss., ait confitendumesse generaIiter crimen, sed non circumstan­tiam ex qua aIiquodmalum provenire potest,et addit: e Propter solam autem indiscretio­nem sacerdotis, non dimittet quin sibi confì­teatur •.

b) Sotus et Bonacina, quidquid dicantDiana et Mazzotta, potius adhaerent secun­dae sententiae, quae S. Alphonso probatur. ­Sotus enim, in 4, disto 18, qu. 2, art. 5, ad4 argum., negando posse talem circumstan­tiam revelari, id negat pro eo tantum casuquo timetur periculum - mortìs vel notabilisinfamiae ». Si vero nullum hujusmodi peri­culum timeatur, «sed hoc tantum quod con­fessarius sciet personam, quam novit, deli­quisse,servabit tamen secretum, tametsÌ dein·ceps non tanti aestimabit personam iIIam;tunc hoc non obstante, explicanda est circum­stantia.. - Bonacina pariter, de Restit.,dz'sp. 2, qu. 4, punct. 4, num. 2, dicit per seloquendo et regulariter explicandam esseejusmodi circumstantiam; per accidens veropoenitentem excusari, quando ex manifesta­tione probabiliter timet sibi, vel complici, vel

Alii ne­gant confi­tendumpec­ca t u m , siinfameturcomplex.

504 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. CAP. I. - DE ESSENTIA HUJUS SACRAMENTI. - Dt7B. III; - ART; II. 505

S. Doctoraffirmateonfiten ...dum, etsicomplex ìn­fametur.

praeceptum naturale servandi famam pro­xìmi praeferendum est positivo servandiintegritatem confessìonìs, Et hanc proba­bilemputat Busenbaum; et Mazzotta ' cumBonacina b), Medina, etc.

Secunda vero sententia communis,quam sequimur, affirmat. Et hanc tenentGonet 2, Palaus a, Concina 4, Juenin 5; etSalmant." cum S. Bonaventura, S. Anto­nino, Cajetano, Suarez, Lugo, Laymann,Silvestro, Toleto, Vasquez, Angelo, Co­ninck, Pontio c) et aliis plurimis: ex D. Tho­ma 7, qui sie ait: Sz:.. speciem peccati (poe­nitens) exprimere non possa, nz'sz' expri­mendo personam cum qua peccaoit, putasz' cum sorore concubuit : necesse est ut,exprimendo peccati speciem, exprimatpersonam. Sed si fieri potest, debetquae­rere talem confessorem quz'personam so­roris.: non cognoscat. Et idem docetS. Bernardus 8, dieens: De nullo sinistreloquaris..., nz'sz' z'n confessione..., ubz' nonpotes. aiùer manifestare peccatum tuum.- Ratio est, quia praeceptum integreconfitendi servari debet semper ac liciteservari potest; satis autem licite in casunostro servari potest, cum manifestatio

l Tr.6, disp. 1, qu, 4, cap. 7, § 1, n. 1•. BaÌ'tlwl. Me.dina, Sum., Iib, 2, cap. 4, § 1. - • Clyp., tr. 5, disp, lO,.n, 70 et seqq, - 3 Tr. 23, punct. 11, n. 7. - • De Poenit.,lib.l, diss.4, cap. 9, num. 6. - 6 Inst., de Poenit., qu, 4,cap. 4, art. 2, § 3. - • Tr. 6, cap. 8, n. 128. - S. Bonau.,in 4, disto 21, parto 2, art. 1, qu, 3. - S. Anton., parto 3,tit. 14, cap. 19, § 11. - Cajetan., Sum., v. Confessio,condito 3j Opusc. tomo 1, tr. 31, resp, 5, ad 1. - Sua,..,disp. 34, sect, 2, assere, 2.• Lugo} disp. 16, sect, 7, anum. 394. - Laym., lib. 5. tr, 6, cap. 8, n. 12•. Silvest.,v. Confessio l, qu. 24.. Tolet.; lib. 3, cap. 8, num. 4••Vasq., qu. 91, art. 2, dub. 3, num. 13 et seqq. - Angel.,v. Conf.ssio l, num. 3•• Coninck, disp. 7, dub. 9, n. 89.- 'Opusc. 12, qu.6, v. f. - S Varia et brevia docum.

tertiae personae «grave damnum in vita velfama extra confessionem '. Et ita revera ple­rique auctores pro secunda sententia allegati,eamdem intelligunt.

cFPontius, quem Salmant. ex Dicastillocitant, haec habet, de Matr., lib. 5, cap. 18,n. 9, posito scilicet in alia materia quodamprincipio quod admittit ipse, addit: «Hacra­tione .putant nonnulli licitum esse in confes­sione explicare complicem quando aliter fierinon potest integre confessio, non obstante in­famia complicisapud confessarium: quia infa­mare proximum absolute sumptum non estcontra jus naturale, sed infamare absque ra­tionabili causa: videtur autem rationabiliscausa infamandi complicem apud unum con-

alieni criminis non sit illicita quando fitex rationabili causa, (ut docet idem D.Tho­mas 9): ergo servari debet. Et sic respon­detur rationi oppositae primae sententiae.- Ultraquam quod complex, consentiendoin peccato, jam amisit jus ad suam famamin ordine ad confessionem illius peccati.

Diximus: peccatum mortale. - Narn,ob peccatum veniale explicandum, autmortale alias confessum, non licet gravecrimen a1terius manifestare d) " ut recte di­cunt Lugo lO, Viva 11, Tamburinius 19; etRoncaglia 18, contra Renzi et Verrieelli.

Tenetur vero poenitens, quando com­mode potest, alium petere confessarium,cui incognita sit persona complicis, utejus fama servetur. - Nec satis proba­bilis videtur opinio, quam tenent Tour­nely 14; Renzì P cum Fagundez (qui citatSuarez, sed non bene, ut mox videbimus);item Medina e), et Gersonius, apud Lugo 16,

nempe quod hoc sit tantum de consilio.Nam communiter hoc esse de praeceptodieunt Suarez 17, ubi: Sipoenitens possit...ez' confiteri quz' non cognoscat personamcomplz'cz's...} tenetur ùi facere: et z'n hocomnes conoeniunt ; Laymann 18 cum com-

pie seu religiose vivendi, nume 1 (inter opera supposititiaS. Bernardi, ap. Migne, Patrol. ìat., tom. 184,col. 1173).­9 2'" 24e , qu, 73, art. 2. - 10 Disp. 16, num, 411 et seqq, ­11 De Poenìt., qu. 5, art. 7, n. 5, v. St' tamen, - 19 Method.Confess., lib.2, cap. 9, num. 15. - 18 Tr. 19, qu.3, cap. 3,qu.B, resp, 1. - Renei, de Poenit., cap. 2, sect. 2, qu, 11. ­Verricel., Quaest, moro et legal., tr.B, qu.19. _14 Praelect,de Poenìt., qu, 6, art. 4, qu. An necesse sit aperire inconfesso personam compt«, concI. 1, v. Dixi. - 1& Loc. cit.,qu. lO. - Fagund., de 2' praec. EccI., lib. 5, cap. 1, n.B,- Gerson., serro. de Poenit. in Coena Domini, cansid. 4,v. Quaeritur d. circumstantia personae. . " Disp. 16,num. 392. - " Disp. 34, sect.2, num.1. - 18 Lib.5, tr; 6,cap. 8, n. 12.

fessarium observatio praecepti de integritateconfessionis, etiamsi praeceptum positivumsito Sed de hoc late dixi in tractatu de Con·fessione•.

d) Nisi tamen ex confessione talis peccatialiud magnum bonum poenitenti obveniret,vel ob petendum consilium aut quid simile,utnotantauctores citati; vel etiam,ut ait Tambu­rinius, si adsit ratio consolationis spiritualis.

.) Joan. Medina, tr. 2, de Confess., qu. 9,dicit quidem «satius. esse alium confesso­rem quaerere; sed quidquid dicat Lugo exVasquez, hoc non de consilio, sed de prae­cepto intelligendum est, cum addat: • Alioquiconfessio hujusmodi facta confessori tertiampersonam cognoscenti, culpabilis er#•.

Teneturpoenitenspetere a­lium confes­sarium, sicommodepotest,

Causae ex..cusantes aquaerendoalio confes..sore.

muni, Antoine 1, Roncaglia 2, Viva 8 (quihabet ut certum); ac Lugo 4 cum Va­squez et Coninck.

490. - Dixi: quando commode potest, ­Nam, juxta plurimorum sententiam, excu­sant poenitentem ab exquirendo aliumconfessarium sequentes causae, nempe:

l", Si urgeat periculum mortis autpraeceptum annualis confessionis vel com­munionis. - Ita Sporer 5 et Viva 6.

ZOo Si poenitens, non celebrando velcommunieando, incurreret infamiae no­tam, - Ita Suarez a), Lugo 7, Roncaglia 8

et Renzi a) .

30• Si quis exìsteret in peccato moro

tali, et deberet expectare ultra biduum;ut Suarez 9, Viva lO; et Renzi 11 cumFagundez. - Sed mihi videtur durumesse ei qui est in mortali, manere sineabsolutione etiam per diem. Et huie nonvidetur dissentire Antoine ò)} ubi dicit ab­solute non teneri ad expectandum qui estin statu culpae mortalis. Et Lugo 12 putattalem minus obligari ad differendam con­fessionem; licet postea sie subdat: Nonparum faciet, si.: per biduum dijferatconfessionem. Et Herincx c) ac alii apudSalmant.P, nimiam putant dilationem bi­dui vel tridui.

40• Si credatur complex cessisse juri

suae famae,puta, si frater peccavit cum

"l De Poenit., cap. 1, art. 2, qu, 6, in princ. - 2 Tr.19J

qu.3, cap. 3, qu.3, resp, 2. - 8 De Poenìt., qu. 5, art. 7,n. 5. -, Disp. 16, n. 392. - Vasq.; qu, 91, art. 2, dub, 3,n. 1. - Coninck, disp.7, n. 33. - • Parto 3, cap. 3, n. 472.­• Loc. cit., num. 5. - l Disp. 16, num. 416. - s Loc. cit.,resp. 1. - S Disp. 34, sect. 2, n. 13. - l. Loc. cit., n. 5.­

·11 De Poenit., cap. 2, sect. 2, qu. lO.• Fagund., de 2' praec.Ecci., lib. 5, cap. 1, num. 8. - " Disp. 16, num. 416. -'

490. - a) Suarez, loc. Cz't., n. 13; Renzi,loc. cit., qu. 10, non loquuntur de nota infa­miae, sed de praecepto communicandivel deobligatione celebrandi.

ò) Antoine, de Poenz't., cap. 1, art. 2,qu. 6, in princ., ita scribit: • Non tamen te­netur differre per longum tempus,praesertimsi sit in peccatomortali...; quae dilatio ex pru·denti judicio definienda est>.

c) Herincx male citatur a Salmant.; namdz'sp. 3, n. 54, adducit sententiam negantem«dilationem per diem aut biduum... esse ni·miam. ; et postea sententiam, quae «censetdilationemultra biduumsaltem essenimiam •.

d) Lessius, lib. 2, cap. 11, duo. 11,n. 70,negat videri id affirmandum universaliter. ­Azor paritèr, parto 3, Ub. 13, cap. 6, dttb.5,

sorore, quam scit sejungi non posse a co­mitatu matris ut alium adeat confessarìum._ Roncaglìa 14.

5°. Sialicui solito quotidiecelebrarevel communicare, grave esset omittere ce,lebrationem vel communìonem,~ Lugo Iii.

60• Si quis difficulter alteri quam con­

sueto confessario consciéntìam aperiret._ Roncaglia 16.

7°. Si alias privaretur jubilaei vel in­dulgentiae beneficio. - Renzi 17 .cum Co­tonio; et Fagundez apud Lugo 18•.

So. Saepe excusantur matres et uxo­l'es, manifestantes peccata filiorum et vi­rorum confessario qui hos novit; id enimcommuniter faciunt ad consilium peten­dum vel ad leniendum dolorem: alioquinipsis nimis dururn foret novos confessa­rios adire. - Croix 19.

gO;Siquis,propter consolationem quamsentit ab amieo vel docto confessario,nollet alium quaerere ;cum plures DD.,ut Navarrus, Lessius d), Azor d), Cajeta­nus et Tanner e) (vide dieta Lib. III,n. 973, v. Sed.) dicant non esse plus quamveniale manifestare crimen proximi univel alteri viro probo. - Unde ait Tam­burinius, satis excusari ab hujusmodiculpa veniali, qui ob praefatam causamcrimen complicis cogniti confessario pru­denti patefaceret.

18 Tr. 6, cap. 8, nume 123, i. f. - 14 Tr, 19, qu, 3, cap. 8,qu. 3, resp. 2. - " Disp, 16, n. 416. - " Loc, cito - " DePoenit., cap. 2, sect. 2, qu, 10. - Coton., lib. 2, contrav.6,n. 33. - Fagund., de 2' praec, EccI., lib. 5, cap. l. n. 2. ­18 Loc, cito - 19 Lib, 6, parto 2, n. 1145. - NavQ1"j Man.,cap. 18, num. 33. - CajetaH. j in 2a ll:l 2ae, qu. 78, art. 2,post princ. • Tambur., Method. Confess., lib. 2, cap. 9,num.13.

probabilem ait esse hanc sententiam, «mSlquando contigerit duos vel unum, cui pecca­tum refertur esse viros graves,apud quos·famamamittere essetgrave damnum, et prae­terquam in casu, quo is cujus peccatumdete­gitur, magni aestimat, si ipsius fama apudilioi; servetur illaesa •.

e) Tanner, tomo 3} dù;p.4, qu.8, n.138,existimat haec • non omnino improbabili­ter. dici, licet ipse oppositum teneat, dicens:«A mortali non excusatur nec l°, qui occul­tum et infame crimen personae notae, univel duobus etiam fidissimis, qui nullo modoobfuturi putentur, etiam sub secreto temerenarrat; quia sijudicium temerarium unius dealtero graviter laedit existimationem, cur nonetiam unius apud unum detractio famam? •

506 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. CAP. I. - DE ESSENTIA HUJUS SACRAMENTI. - DUB. III. - ART. III. 507

QUAE SIN'r RELIQUAE CONDITlONES CONFESSlONIS.

ARTICULUS III.

493. Confessio debet esse uocalis. - Quando ticeat, aut sit obNgatio conjitendz' scripto. ­494. Debet esse secreta. - 495 Debet esse vera. - 496. Quando mendacium in con­fessione 5Z't veniale. - 497. Quando mortale.

Prohibitio 491. - Hic autem sedulo advertendaexquirendinomen com-. est bulla nostri summi Pontificis Benedi-plicis, ..

cti XIV, incipiens: Ubiprimum, ubi Pon-:tifex rigorose prohibet confessariis neexquiranta poenitenibus nomen compIi­cis peccati. - Ibi enim maxime detesta­tur praxim illorum qin". a... poenitentibus(verba bullae) complz'ds nomen... exqtei­rerent, atque ad t"lIud Stot' reuelandum,non inducere modo suadendo conaren­tur, sed qùod detestabt1t"us est, denuntt"ataquoque, nt"st' reuelarent, absolutt"om"s sa­cramentaiis negazione, prorsus adigerentatque compellerent. Deinde Pontifex con­travenientibus sequentes poenas imponit,dicens: Statuentes insuper..., ut qutCum­que... ausus.: fuerit docere lùJtam essehujusmodt' praxim, prout .ea in relatonostro breuù.. reprobatur ; vel scribereaut loqui praesumpserit in ejusdem da­mnatae praxz"s dejensionem; vel ea quaein dicto brevi contra eamdem pra:Jdmdecreta sunt impugnare, aut tn alienossensus temere detorquere seu t'nterpretari:incidat ipso facto in excommunicattonem,a qua non possi:..., nt"si a Nòbt"s vel protempore existente Romano Pontijice, ab­sohn. Loquens autem de confessariis ex­quirentibus nomen complìcis, eidem poe­m'tenti,· si manifestare renuerù, sacra­mentalem ab.solutionem denegando, dicit:Nouermt sese, ultra peccati lethalis in­cursum, suspensioni ab offido audienda­rum confessionum alit"sque etiam gramo­ribus poems fore subjidendos. - Et infe­rius addit Pontifex quod quicumque nonex confessione sua, sed aliunde aliquemnoverit confessarium exquirentem nomencomplicis cum denegatione absolutionis,tenetur ilIum intra solitum terminum de­nuntiare sub poenis consuetis. Excipittamen casum quo confessarius ex simpli­citate hoc faceret, dicens: Quamvt"s im.­prudens et malus, shnplex tamen quùJam

Bened. XIV, bulla Ubi prlmum, diei 2Junii 1746.­l Lib.2, diss. 3, cap, 9, § 1, num. 21. - , Is est Philip. deCarboneano, ad tract. de Poenit., cap. 1, art. 2, qu. 6,Nota, v. Quod attinet adj»'imam. - • Tr. 6, disp. 1, qu.4,

491. - a) Quidquid asserat Mazzotta, haecapud Dianam reperire nequivi. - Aversaautem, loc. cito a Mazzotta, scilicet, qu. 18,sect.7, v. Verum haec,vult poenitentem mo-

et nudus actus fuerit, id est ti"s circum­stanttis destz"tutus, quae de prava cr:eduli·tate vel de mala adhaeszone ad praximzn... nostro brevi reprobatam, tamquamad licz"tam, eumdem confessarium suspe­ctum reddant.

Recte autem dicunt Pater Concina l

et auctor Commentarii apud Antoine 2,

quod hic Pontifex tantum damnavit illo­rum abusum confessariorum qui tum pro­curandae complicts (ut loquitur bulla) cororectionis alzorumque bonorum... speciosopraetextu colorare, tum emendicatts qUt:busdam doctorum optntomous defenderenon dubz"tarent. - Caeterum confessariibene. possunt et tenentur ad integritatemconfessionis servandam exquirere circum­stantias necessarias, nempe vel quae spe­ciem mutant, vel quae exquirendae suntut poenitentis conscientiae consulatur;puta si confessarius exquirat an personacomplicis sit in primo vel secundo gradu,si ligata voto, si sit ancilIa, si habitet ineadem domo: licet veniat in cognitionemcomplicis.

Praeterea, ultra necessitatem expli­candi circumstantias peccati, Mazzotta 3,

ex Lugo, Soto, Armilla, Dianaw.Aversa s,',

etc., loquens de praefata bulla, sic ait:Si... gravia damna timerentura complice,quae solus confessarius posset impedire,esset ei manifestandus (complex). Auctorautem citatus Commentarli in Antoine 4

sic dicit: Accidere interdum potest ut adi­gendus sù poem"tens ad revelandum com­pticem, cum nempe agitur de gravibusmalt"s vitandt"s, quae tn perntCiem reipu­bltCae vergere possunt.: Ut impediaturmalum, sifiert'potest, oblz"gatur poenitensad exquirendum consilt"umconfessarti'qut~

pro sua prudentia, aut per se aut peripsum poenitentem remedia conquirat, m"sirevelare velit poenitens, minime est absol­vendus; nam ex lege non minus justttt"ae

cap. 7, § 1, num. 1, i. f.. Lugo, disp. 16, num. 432, 433et 43..!i. ~ Sotus, disto 18, qu. 2, artico 5, ad 4, v. Imoaddito - A.rmi/'I v. Cìrcu11'tstantia l num. 11. - .4 Loc. cit.,Nota, n. lO.

nendum esse a confessario, ut corripiat com­plicem non emendatum si speret correctio­nem, et addit: «Si confessarius timeat nepoenitens postea suam obligationem [non]

Exquiren­dae cìrcum­stantiae ne­ce s s a r i a ead integri­tatem,

Ad aver­tendumgra­vedamnumcomplexmanifestan­dus.

Confessiodebet essevocalis subgravi.

Causae ex­cusantes.

quam caritatz"s tenetur ille pro virt1t' cu­rare ut tn tuta st"t publica salus. De damnovt"tando quod priuatae alicui personaeimminere potest non loquor ; nam feresemper.suppressis complicum nomtntous,consilt"um praebere potest sacerdos. - Itapraefati auctores.

492. - Hic tamen, quid de hoc sentiammihi lubet exponere.

Nulli dubium quod aliquando teneturpoenitens complicem manifestare ad ali­quod grave damnum impediendum. ­Sed, spectata tam rigorosa (ut vidimus)Pontificis prohibitione, ad finem vitandiproximi infamiam, sacramenti injuriam,sigilli violationem, scandalum, etc. (proutexprimitur in bulla), non est licitum con­fessario nomen complicis exquirere ad

493. - «Resp. Praeter integritatem,« sunt hae tres:

« PRIMA, ut sit oocaùs, scilicet ordina­« rie; idque propter usum et praxim Ec­« clesiae graviter obligantem a). - Nisi« subsit justa causa, ut impotentia, sive« physica sive moralis: quae si adsit, po­« test fieri nutu, scripto aliove signo; v.« gr. si quis obanxietatem loqui non possit,« aut puella supra modum verecunda ali­« ter se non possit explicare quam scripto,« quo a confessario lecto, addat voce: De«hts me accuso b). Suarez, Vasquez, card.« de Lugo, Laymann l '. - Ita etiam Sal­mant. 2 cum Vasquez, Cano, Palao, Co·ninck, etc. Idque· expressum habetur in

Suar., disp. 21, sect. 3, n.6. - Vasq., qu. 91, art. 4,dub. 4, n. 7. - Lugo, disp. 15, num, 79 et SO. - 1 Lib; 5,tr.-6,cap. 6, n. 3. - SI Tr. 6,cap. 7, n.11. - Vasq., loe.cito - Canus, Relect. de Poenit., parto 6, v. At existithinc. . Palaus, tr. 23, punct. 8, n. 8... Coninck, disp.6,dub. 1, num,.3. - Tambur., de Sacr., lib. 5, de Sacro

adimpleat, et non appareat alius idoneus mi·nister ad tale officium, poterit confessariusobligare poenitentem ut tunc sibi licentiamconcedat, seu extra confessionem rem com­municet •.

finem faciendae correctionis. Unde, casuquo poenitens vere teneatur complicempatefacere, tantum poterit confessariuspoenitenti imponere in genere ut compli­cem revelet alicui qui scandalum possitimpedire; sed nunquam Iicebìt confessa­rio dicere: revela mihi. - Si vero poeni­tens ex se et sponte sua rogaret confes­sarium ut complicem corrigeret, tuncconfessario multa prudentia opus est;nam, ordinarie loquendo, non expedit utse immittat in hujusmodi rem: ipsi enimtantum incumbit curare damnum sui poe­nitentis, non alienum, et solummodo intraconfessionem, non extra; et ex alia parteconfessarius difficulter assumet hoc mu­nus corrigendi sine periculo scandali etoffensionis sacri ministerii.

extrav. Inter cunctas, de priv., ubi dici­tur: Ntsi articuius necessitatis occurrat,sacerdoti facienda (est) oris confessio.

Idem dicunt praefati auctores de eoqui ob impedimentum linguae valde gra­vero difficultatem confitendi voce experi­turo- Idem sentit Tamburinius de scrupu­loso qui putat scripto melius se explicare.

«Imo, qui aliter non potest, tenetur,«juxta communem sententiam, confiteri" per nutus aut scriptum tempore praece­,,'pti: etsi id quoad scripturam non admit­« tant Navarrus, Toletus, Sotus, Valentia,« Diana, e~tra articulum mortis». [Vide di·cta n. 429, in fine; et n. 479, ad 1.] « Vide« card. de Lugo 3. - Similiter suadendum

Poenit., cap. 2, § 1, D. 1. - Nav' l Man., cap. 21, n. 36.­Totet' l lib. 3, cap. 6, v. Quarto. - Sotus, disto 18, QU, 2,art. 6, v. Secundum membrum/ et v. His autem. - Valent' l

in 34m Part., disp. 7, qu. 11, punct. 1, v. Quarto asse";·",us. - DiaNa, parto 8, tract, 4, resol. 128. - , Disp. ]5,num.87.

493. - a) Lugo, Salmant., Palaus mortaleesse ajunt confiteri absque ullis verbis. Va·squezvero et Laymann nondicuntesse grave.

b) Haec additio apud Palaum non repe·ritur.

Quomo­do confessa..riusse gere­re debeat.

LIB. VI. - TRACT. IV.. DE SACRAMENTO POENITENTIAE.

Negansconfessariomortalejamconfess umaut veniale:

QUANDO CONFESSIO SIT INVALIDA ET QUOMODO ITERANDA.

ARTICULUS IV.

Confessa­rius nutìurnl'eecalumtntelligenssine cul!,apoenitentls.

Haec menodacia suntduplex mor­tale.

509

• Method. Confess., lib. 2, cap. lO, § 2, num. 33. - • Tal!"bur., loe. cit., n. 44. - 7 De Poenit., n. 554. - B Parto 3,cap. 3, nume 482. - 9 Tr. 6, cap. 9, nume 18. - lO QU. 3,cap. 5, qu. 1.

« vit, vel non intendit absolvere, vel pec­e: catum 'nullum intel1exit ».

499.- «Dico:nullum; quia si ob sur­« ditatem, somnum vel dìstractìonem ,e aliqua, licet mortalia, non intel1exerite sine culpa poenitentis, probabilius este: valuisse absolutionem, ac postea tantume repetenda esse non audita'; ut contra

« docetur, contra Silvestrum a) si mortale« tìbì falso imponas, nisi tamen fìat ex« simplicitate, scrupulo, etc. - SO. Si ne­e ges vel mentiaris circa peccat~ alias- rìte absoluta, quando confessarìus, ute judex vel medicus, de iis aliquid, ut ne·« cessarium ad praesentem confessionem,«interrogat. Card. de Lugo 4, Tamburi­e nius 0. Secus, si ad praesentem confes­« sionem non faciat. Ibid. 6 ».

Si quis affirmat peccatum mortale quodnon fecit vel negat fecisse quod fecìt, duoplex mo;tale committit; unum, sacrilegiicontra virtutem religionis, ob reveren­tiam sacramento debitam; alterum, men­dacii sibi graviter perniciosi contra vìr­tutem veracitatis.

Ita recte Holzmann 7 et Sporer 8 cumaliis passìm.

CAP. 1. - DE ESSENTIA HUJUS SACRAMENTI. - DUB. m. - ART. IV.

Tt'id.~ sesso 14, de Poenit., cap. 5. - Suar., disp. 22,sect. 10, nume 6. - 1 Tract. 7, cap. 4, nume 112. - SI Lib. 5.tr. 6, cap. 8, D. 15, i. f. - 3 Parto 3, tract.4, resol. 96. ­• Disp. 14, num. 173 et seq.; et disp. 16, num. 98. -

498. - «Resp. IO. Id contingìt ex du­« plìci capite:

« Primo) ex parte confessarù, si juris­« dictionem non habuit, vel certe impedì­- tam per censuram»; [Semper ac peripsam sit vitandus; secus, si sit tolera­tus. Salmant. 9, Roncaglia lO et aHi pas­sim] e: vel si formam substantialiter vitia-

498. An valeat confessio apud confessarium excommunicatum. - 499. An a:t;ud. ~urdum)indoctum, etc. An, apud non audientem aliquod peccatu.m. :- .500.f?e judzczo pecca­torum efformando a confessario. - 501. Quando confessio sit znva~zda ex :t;art~ poe­nitentis. - 502. Quomodo iteranda confessio facta eza,em .confessa,rzo. - ~u~d, sz.con­fessarius recordetur factum z'n confuso. - Dub. 1. Quzd, si confessio fuerit m?alzda. ­Dub. 2. Quz'd, si recordetur tantum poen~ten.tiae injunctl;le: - Dub. ~..Quz'd, ~z tantumquod poenitens sit confessus. - 503. Q,!zd ~z p'ecr;:a't1!m sit zncu~pabzlzter~111;zssur;z.Anob magnum concursum possit confessio dzmzdzarz. - 504.Quzd .de r,ustzczs qu: .nun­quam explicarunt species neque numer,um. ,- 505. Non est oblzgatio repetendi con-fessiones, nisi constet de ipsarum nullitate. .

sponsio; ibi enim S. Doctor tantum loquì­tur de nolente in judicio civili fateri ve­rìtatem quam dicere tenetur. Sed in forosacramentali, certum est ex Tridentinonullam esse obligationem confitendi ve­nialia; unde negatio venialis co~missivel mortalis jam confessi non excedit ma­litiam simplicis mendacii.

«2". Si falso te accuses de veniali;« quod tamen mortale grave erit, si id« facias non dando aliam materiam, cum«sic formam reddas irritam et sacramen­« tum: nisi tamen facias ex scrupulo, per­« turbatione c). - Ha Suarez, Filliuccius l,« Laymann 2, Diana 8 ».

491. - «Ila. Sacrilegium est, et abso­« lutio nulla: I". Si mortale quod confi-'« teri teneris et putas esse, neges aut te­« gas ne intelligatur. - 2".Ut communiter

Confessionulla exparte ..con­fessaru.

Mendaciagravia etsacrilega inconfessione.

10 De Poenit., lib. 1, diss. 4, cap. 3, n.6. - 11 20. 211e , qu. 69,art.1. - Cone,'na, loe. cito -" Disp. 16, n.98. - 13 Lib.5,tr. 6, cap. 8, n. 15. - " Cap. 1, art. 2, qu. 13, resp. 2. ­15 Tr.14, dist.7, n. 17. - 16 De Poenit., D. 555. _ 11 Qu. 3,cap. 5, qu.5, resp.. 1. - 18 Loc. cit., qu.3. - 19 De Poenit.,qu. 5, sect. 2, punet. 2, § 2, n.8 et 12. - Suar., disp. 22,sect. lO, num. 4. - Sanch., ConsiI., lib. 6, cap. 3, dub. 33,n.4 (non eitat. a Bonae.) - Regin., lib. 6, n. 68 et 70.

c sitas signi in accusatione circa mate­e riam accessoriam non facit sententiame irritam: tum quia talis tantum peccat« venialiter, cum non sit graviter injurius«sacerdoti nec sacramento. - Ita Na­e: varrus, Suarez, etc. ».

e: Unde resolves: .496. - e: IO. Non est mortale nec irri- le::f:~~

« tat sacramentum: fessione.e: l°. Si in confessione mentiaris leviter

« circa res non pertìnentes aut non ne­e cessarias ad sacramentum: V. gr. si hì­«storiam falsam narres ; vel si. neges ve­« nìale, vel mortale quod non tenerise confiteri ».

An peccet graviter qui negat confes­sarto peccatum aliquod veniale commis­sum, aut mortale alias confessum?

Affirmant Cajetanus 8, et Armilla a)apud Renzi 9; quia (ut dicunt) hic videturgravem irreverentiam sacramento irro-gare. Et de hoc valde dubitat Pater Con-cina lO, ex D. Thoma 11, qui ait: Si corifìterinoluit oeritatem quam dicere tenetur, velsi eam mendaciter negaverit) mortaliterpeccato Unde Pater Concina non excusata mortali qui hoc advertenter faceret, eoquod se exponeret periculo gravis culpae,

Sed omnino tenendum oppositum cum Non pec­sententia communi: quam tenent Busen- t::. gravi­baum (ut supra), et Lugo 12, Laymann 18,Antoine 14, Anacletus", Holzmann 16, Ron-caglia 17, Renzi 18; et Bonacina 19 cum Sua.rez, Sanchez, Reginaldo, et alli passim.Ratio, quia, cum illa non sit materia ne-cessaria sacramenti, tunc minime decì-pitur confessarius in re gravi ò). - Adtextum autem D. Thomae clara est re·

508

e esse surdis ut confìteantur scrìpto (licete ad id non teneantur), ne abalììs audìan­e tur: eamdemque ob causam eosnon ìn­e terrogandos, nisi de pIane necessarììs,« ex Possevino docet Diana l.

e Unde resolves hunc casum:e Is qui extra necessitatem totam con­

e fessionem facit nutu vel scripto, morta­e liter peccat, ac consequenter non absol­e vitur. - Diana 2 ex Silvio. Vide Filliuc­- cìum s, Coninck ', Suarez P».

494.- e SECUNDA conditio, ut sit secreta,e id est ut fìat soli sacerdoti: non quidem«ex necessitate, 'sed usu Ecclesiae. ­e Publicaautem, qualis in naufragio, prae­elio, hospitali, ubi alii adjacent, vel pere interpretem fit, non obligat (saltem re­e spectu peccatorum occultorum) nisi exe cantate sui eum qui in articulo mortise dubitat de contritione; ac tum adhuce: sufficit ea confiteri quae minorem pa­e riunt infamiamo - Ita Suarez, Fagun­« dez, Diana 6, etc. ».

e Unde resolves:" Si quispeccata in prioribus confes­

e sionibus oblitus esset, non tenetur etiame in articulo mortis ea confiteri publice« vel per interpretem: quia peccatorum« oblitorum confessio tantum obligat ex«praecepto positivo divino, quodhoc«in casu cessato - Vide Laymann a),e Diana 7».

495. - e: TERTIA conditio, ut sit vera.e: Quod requiritur essentialiter in materia« substantiali et necessaria, quia alias ine re gravi decipietur judex, neque essete confessio integra, ideoque irrita. None tamen in materia Ilòera: tum quia faI·

Possev., de Poenit., cap. 7, num.15. - 1 Parto 5, tr. 6,resol. 5. - • Parto 3, tr. 4, rosaI. 127.. Silvius, SuppI.,qu. 9, art.3, eonel. Z. - • Tr. 7, n.14. - • Disp. 6, n. 3. ­• Disp. 21, seet. 3, n.6. - Suar., disp. 36. sect. 6, n.4et 5.- Fagund., de 2° praec. Ecc!.) lib. 1, cap. 6, a nume6. ­• Parto 3. tr. 4, resoi. 129. - , Loe. cito - Navar., Man.,cap. 21, n. 'i!fl. - Suar., disp. 22, seet. lO, a n. 4. - • In2- 2a', qu. 69,. art. 1, i. f. - • Cap. 2, seet. 2, qu. 3. -

Secus, inmateria li·bera.

Debet essesecreta,

Debet essevera, sub,gravi inmateria ne­cessarla.

494. - a) Laymann, lib. 5, 11'. 6, cap. 6)principium supra expositum utique habet;casum vero praesentem de peccatis oblitispraetermittit.

498. - a) Armilla, V. Contessio sacramenta­lis, n. 5, ita docet, modo poenitens intendatconfessionem de hoc veniali instituere.

ò) Dòctrina·haec de peccato mortali jam

confesso sub limitatione quàdam. accipiendaest; nam «aliquando poenitens tenetur ape·rire peccataconfessaad manifestandum habi­tum contractum..., ut confessarius possit sedirigere ad impertiendam aut differendamabso!utionem'. Ita S. Doctor, in Hom. Apost.,tr. 16) n. 28. - Et idipsum indicant Lugo etAntoine, locis c#.

c) Filliuccius et Diana omittunt hanc limi·tationem.

497. - a) Quidquid dicat Busenbaum!SiI­vester non est contra communemsententlam;scribit enim, V. Confessio I, n.9, v.f., mor­tale esse, «si quis se accuset in speciali demortali in casu certo...Nonautem esset mor-

tale se accusare peccatorem magnum in ge­nere, nec se accusare de veniali non com,misso in specie, imo nec de mortali il;l casudubioad consulend,um conscientiaé, dummodonon asseratur certe, sed dubie ve! probabi­liter etiamsi quis 'plusjusto aliqualiter se ag­gra;et ad tutamen conscientiae•.

510 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. CAP. I. - DE ESSENTIA HU]US SACRAMENTI. - DUB. III. - ART. IV. 511

Ex culpapoenitentis.

" Silvestrum a), S. Antoninum a), Navar­« rum a) et alios, docent Henriquez, Lay­« mann 1, Diana 2. - Addo: sme culpa;« quia si semidormienti mala fide confi­« tearis, peccas, et confessio est invalida,« ideoque repetenda » [Tamburinius 3].

« Denique addunt aliqui cum Toleto, si« confessarius indoctus non potuit discer­« nere mortale et veniale, invalidam esse.« Verum id Suarez, Laymann b) et alii« passim rejiciunt, et quidem etiamsi con­« fessarius putasset esse veniale quod fuit" mortale, ideoque confessionem bona fide« tali factam non esse opus repetere. Ita" et Henriquez, Sanchez é, Diana 5; contra«Vasquez. - Dixi: bona fide; quia, si« mala fide, v. gr. quìa quaesivisti talem« confessarium qui tibi mederi non possit,« debes repetere: cum enim actu pecca­« veris dum confitereris, non fuisti rite« dispositus, ideoque nec absolutus. Tam­« burinius 6 a., [Tunc igitur debet repeti con­fessio ob ignorantiam confessarii, quandopoenitens jam novit eum insufficientem;

Henr.'q., lib. 5, cap. 14, n. 5. - l Lìb, 5, tr.6, cap. 9,num, 5. - • Parto 4, tr, 4, resol. 198. Cfr. parto 3, tr, 4,resol. 109. - • Method. Confess., Iìb, 2, cap. lO, § 2, n. 52. ­Totet., Iib, 3, cap. lO, num. 4. - suor., disp. 22, sect, 6,n. 5. - Henriq., Iìb. 5, cap. 14, n. 5. - 4. Decal., lib. 1,cap. lO, n. 69. - • Parto 3, tr. 4, resol. 121.- Vasq., qu, 93,art. 3, dub, Z, n.2. - 6 Method. Confess., Iib, 2, cap. lO, § 2,n. 51.-' Tr. 6, cap. 9, n.28 et 29._. Disp. 28, sect, 2, i. f.-

499. - a) Busenbaum non videtur satisdilìgenter citasse Silvestrum et Navarrum;loquuntur enim de casu quo id ex culpa poe­nitentis accidit: e Eadem tenetur confiteri,quiscienter confessus est mortale sacerdoti nonintelligenti, vel quia confessio non fuit nudapropter obscuritatem verborum, vel quia dor­miebat et hujusmodi>. Ita Silvester, v. Con­fessio I, qu. 3, v. Tertio. - Navarrus pariter,Man., cap. 9, n.14, scribit: «Nihil valet con­fessio quae non est integra..., eo quod dataopera et studiose confessus est lethalem cul­pam alicui sacerdoti a quo non bene intellige­batur ..., vel quia confessarius dormitabat •. ­lndiligentius adhuc citatur S. Antoninus, qui,part.3, tit.17,cap.15, loquens de mortali quodconfessarius non intelligit «aut ex dormitioneaut ex distractione mentis ad alia applicatae,vel simili causa., negat ex Joanne Neapol.«de ilio peccato. esse confessionem, et perconsequens negat de ilio impendi absolutio­nem; sed subdit: «Et secundum hoc, teneturdicere ilii quod iteret confessionem. Si tamennon facit,confessusqui de hoc non perpendit,absolutus est coram Deo, nec tenetur ite-

vel quando c1are videt confessarium nonpercipere gravitatem sui peccati c). - Sal­manto 7, Suarez s; et Lugo 9 cum Gabriele,Henriquez, Medina d), Silvio, Hurtado, etc.].

« Denique, si finita confessione intel­« lìgas confessarium aliqua non percepisse,« sive propter somnum sive distractio­« nem, nescias autem quae sint illa, te­«nerìs repetere confessionem, si brevis« fuerit; quia de singulis prudenter potes«dubitare. - Si autem longa fuerit, ait« Tamburinius 10 non teneri, ob rationem« contrariam; et satis esse confiteri quod« dubites an aliquod ex tuis peccatis con­« fessor perceperit a , - [Sic etiam tenentSalmant.P cum Dicastillo et Leandro, quidicunt Christum Dominum non praesumiimposuisse praeceptum integritatis cumtanto onere, scilicet omnia peccata repe­tendi in tali casu. Et idem docet Lugo 12

cum Sanchez e), etc. communiter].500. - Recte notant Salmant. 13 curo

Lugo et Palao, quod confessarius nontenetur de singulis peccatìs certum for-

s Disp, 16, num. 602. a Gabr, Btel, in 4, disto 17, qu, 1,art. 3, dub, 2, caso 2•• Henr1:q., tec. cit., n. 5.. Silvius,Suppl., qu. 8, art. 5, qu. 7•. Gasp. Hurtad., disp, lO,dit!o 15, v. f. - lO Loc, cìt., n. 53. - 11 Tr. 6, cap. 9, n. 24. ­Dicast., disp, 8, dub, 4, num. 99 et 100. ~ Leand., disp. 5,qu, 86. - Hl Disp, 16, n.607 et seqq. - 18 Loc. cìt., cap. 12,n. 4. - Lugo, disp. 21, n. 70 et 71. - Palaus, (a Salmant,non cit.) tr, 2~, punct, 16, n. 3 et 6.

rare, quousque nescit illum non percepisseseu intellexisse peccata sua » ,

b) Laymann, loc. cit., n. 5, dicit tantum:«Si confessarius ob surditatem, animi distra­ctionem,etc.,peccata mortalia non intellexit...,si poenitens bona fide sua peccata aperuit, etculpain soloconfessarioresedit,arbitror datamabsolutionem validam et fructuosam esse •.

c) Clarius loquuntur Salmant. et Suarez:dicunt enim poenitentem teneri ad repeten­dum in solis duobus casibus: «Primo, quandonovit illum [confessarium]esse ita imperitum(sunt verba Salmanticensium), ut suam con­scientiam dijudicare non sufficeret, et nihilo­minus illi confessus est. Secundo,quando inipsa confessz'one intellexit sufficienter con­fessarium non percipere gravitatem delicti,et nihilominus simpliciter et sine amplioriinstructione confessus est •.

d) ]oan. de Medina, tr. 2, de Confess.,qu. 21, aliam scientiam in confessotenon re­quirit ad validitatem, nisi eam «qua scilicetsciat qua forma uti debeat, ut vere absolvat '.

e) Sanchez, loc. cit., n. 72, casum simi­lem habet, quem Lugo ad suae doctrimiecon-

]udiciumnecessarioformandumde obviistantum etelaris,

Confessiobona fidefacta con­fessario i ..gnoranti,non ìteran­da.

Nisi nu ..merus etspecies nonsint expli­cata,

Confessioinvalida e-xparte poeni­tentis.

mare judicium, sed tantum de obviis etclarìs, Et idem ajunt Tamburinius cumSilvestro; et Holzmann l cum Sporer etcommuni. - Deinde dicunt Salmant. 2

cum Suarez, Lugo, etc., quod si poenitensconfiteatur peccatum quod nec ipse necconfessarius noverit esse mortale, si posteanoveritcerto fuisse mortale, non teneturiterum confiteri. Vide dieta n. 478, in fine.

Eodem loco docent Salmant. curo Soto,Suarez, Coninck, Lugo, Palao, Bonacina,etc., non esse similiter iterandam confes­sionem factam bona fide confessario ne­scienti discernere species et numerum,neque inter mortale et veniale, etiam incasibus obviis f). Ratio, quia, etsi debitapoenitentia non imponatur, absolutio uti­que valida est, dum ex utraque parteconcurrunt jam requisita ad valoremsacramenti. Sic enim censendum est Chri­stum Dominum hoc sacramentum insti­tuissè, cum tales defectus passim contin­gant. - Hoc tamen dico intelligendum:nisi constet numerum vel species expli­catas non fuìsse. Alias, integritas confes­sionis certo supplenda est; ut recte ad­vertunt cum communi Lugo 8, Elbel v; etiidem Salmant. 5 cum Gabriele et Dica­stillo. Quia, licet prior confessio fueritvalida, confessio tamen praesens faciendaest cum debita integritate.

501. - « Secundo. Invalida est ex parte«poent'tentz's.' si fuit excommunicatus (de« quo infra); si mortale tacuit vel de eo

Tambur., de Sacram., lìb, 5, cap. 6, n.4 et seqq., etn. 12•. saoes«; (non citato a Tamb.) v. Confessor III,n. 2, v. Quantum vero, et qu, 9. - 1 De Poenìt., n. 726et 727.. Spor., parto 3, cap. 6, n. 733. - e Tr. 6, cap. 9,num. 27... Suar., disp. 28, sect. 2, num. 12 et 17. - Lugo)(a Salmant. non citat.) disp.16, n. 93. - Salmanl., tr. 6,cap. 9, num. 26•. Pelr. Sol., de Confess., lect. 6, V. Descientia. ~ Suar.) disp.22, sect.6, n. 5; et disp.28, sect.2,nuni. 12. - Coninck) disp. 6, num. 18... Lugo) disp. 16, an. 603. ~ Palaus, tr.23, punct. 12, nume 3, v. Quinto. -

firmationem adhibet; illum nempe poeniten­tem teneri ad repetendum, qui certo c6nfessusest, sed dubitat an confessio fuerit valida.

f) Ampliatio ista de casibus obviis expli­cite habetur dumtaxat apud Salmant., Sotumet Lugo.

502. - a) Laymann et Diana, lods cit., di­cunt: Dummodo confuse recordetur statumpoenitentis, ut convenientem illi poeniten­tiam imponere possit.

b) ]acobus de Granado, de Poenit., tr.9,

c se falso accusavit; si mortaliter negli­c gens fuit in examinanda conscientia.< Item, si non fuit attritus (quod paterec solet inde si sponte quaesierit confes­e: sarium surdum, indoctum, caecum, etc.:« vide Sanchez 6; si nolit tollere occasio­<nes, etc.: vide Diana 7. - Quibus addi«potest ut plurimum, si peccatum car­«naIe confessus sit suo complici », [Hochodie certum est ex bulla Benedicti XIV,sub poena excommunicationis in absol­ventem Papae reservatae. Vide decretumBenedicti XIV; et vide dicenda ex n. 553J.

502. - «Resp. IlO. Si confessio apud« eumdem confessarium iteretur, sufficit«uno verbo in communi se accusare de« peccatis ante illi cognitis: dummodo is« eorum recordetur saltem in confuso, aut« status ac vitae hominis in communi,« aut poenitentiae a se impositae a), ut- docent Vasquez, Toletus, Laymann, Sà,« Diana s. - Imo si nihi1 horum, sed tan­< tum quod sibi confessus fuerit recorde­« tur, valide, etsi illicite, absoluturum pu­« tant Laymann et Diana 9. Idem absolute« docet Granado b) et Mercerus b).' cum« quibus, Diana b), se retractans, probabilee censet quod etiam licite possit absol­«vere ».

Quaeritur: an sit repetenda confessio,si sacerdos obHtus fuerit peccata audùa,antequam aosoiutionem ùnperHerft?

Commune est apud DD., non esse re­petendam confessionem factam eidem con-

Bonac., qu. 7, punct, 4, § 2, n. 13. - , Disp, 22, n. 77.­• Confero lO, de Confesso invalida repetend., n. 254. _G Tr. 6, cap. 12, num, 49•. Gabr. a S. Vine., de Poenit.,disp.9, qu.8, i. f.• Dicast., disp. lO, dub. 27, num. 529. _G Decal., Iib. I, cap. lO, n. 69. - , Part.4, tr. 4, resol. 201•.Bened. XlV, bulla Saeramentum Poenitenliae, de diel ]unii 1741, § 4 et 5. - Vasq., qu. 92, art. 3, dub. 3. _Totet.) lib. 3, cap. lO, num. 6, Lf. - Laym., lib. 5, tr.6,cap. 9, n. 6. - Sà, v. Confesszo) n. 8. - li Parto 3, tre 4,resoi. 123. - Laym.) loc. "cit., n. 6. - 9 Loc. cito

dz'sp. 12, n. 5, satis ~sse ait, si poenitens ingenerali se accuset de peccatis quae in con­fessione invalida jam confessus est, quamvisconfessarius neque illorum neque poeniten­tiae recordetur. Ex cujus rationibus Diana,parto 5, tr. 14, resol. 51, probabilem esse pu­tat opinionem quae docet licite etiam eo casuabsolvi. - Mercerus a Diana non .alleuatur·sed in Suppl.,qu.9, art. l, v;Ex parte c""onfes:sorz's, scribit: «Licet faceret mutilum sacra­mentum, esset validum •.

Confessioq uomo doiteranda a­pud eum­dem confes­sarium,

CAP. I. - DE ESSENTIA HUJUS SACRAMENTI. - DUB. III. - ART. IV. 513

LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE.

1 De Poenit., qu, 5, sect. 2, punct.3, n. 16. - i I:-ib.6, S. Anton., parto 3, tit.14, cap. 19, § 4... Sil'Vest.~v. Con-part.2, n. 1216, i. f. - 8 Disp.22, sect.6, n. 8. - 4 Disp.7, fessio I, qu, 3, v. Primo. w Joan. Medina, tr, 2, de Confess.,num, 109. - Palud., in 4, disto 17, qu.5, art. 3, (n. 21). - qu, 24, dub, 2. - Vasq:.; qu. 92. art. 3, dub. 3. - Bonac.,Adrian», in 4, d'e Confess., qu, 4, § Si petas, v. Notai qu. 5, sect. 2, punct. 3, num. 15. w Valent., in 3Q In Part.,autem• • Moya, tr. 3, disp. 4, qu. 1, n. lO•• Ills., tr. 6, ,_ disp.7, qu, 11; punct. 3, v. Alterum est. • Aversa, qu. lO,disp.6, n.l53. - 5 Lib. 6, parto 2, D. 1216.- 8, Loc. cito - sect. 20, v. Alii ergo comtnuniter. w 12 Lib. 6, parto 2,'Man., ca,p. 9, num. 19. - B Disp. 16, num. 638. -' Method. n. 1216.- 18 Loc. cito - U Disp. 16, num. 638. - Aversa,.confess., lib. 3, cap. 2, n. 9. -'. Parto 3, tr.4, resol. 123.- loc. cit., v. Atque ila quidem. . .. Loc. cit., num. 1217.-18 Lib. 5, tr. 6, cap. 9, num. 6.• 54, v. C<mfessto,num. 8. • .. Loc. cito - Trident., sesso 14, de Poenit., cap. 5.

Quomodoiteranda, sico nfe s s a­rius oblitussìrpeccara.

Quatidode·fui t pars es­sentialis,probabi li·ter tota con­fessio i te­randa.

Secus, siinvalida exparte con­fessarit ra­tione mu ..nerts,

Aeque pro­ba bilHernon iteran­da unde­cumque sitdefectus.

512

fessario, quando i11a fuit prolixa aut abso­lutio fuit dilata, et confessarius recorda­tur sa1tem in confuso status poenitentis.~ Ita Navarrus c), Silvester c), etc., quoscitat et sequitur Suarez c), Laymann c),

Coninck C), Bonacina t, Croix 2 cum com­muni.

Dubium 1um est: An repetenda sz"t con­fessio apudeumdem confessariunz.quandoconfessio fuit z'nvalùJa?

Prima sententia probabilis, quam te­nent Suarez 3 et Conìnck s, distinguit, etdicit quod si confessio fuit nulla defectualicujus partis essentialis in sacramento,nempe quia defuit dolor aut integritas inpoenitente, aut jurisdictio in confessarìo,tune tota repetenda est. Ratio, quia eocasu confessio non fuit sacramentalis. Ethuic sententiae consentiunt in parte Pa­ludanus, Adrianus, Moya et Illsung, apudCroix 6, scilicet casu quo confessio fuit .irrita defectu jurisdictionis in confes­sario; quia tunc fuit facta non judici.- Secus vero, si confessio fuit invalidaex parte confessarli ratione tantum suimuneris; nempe quia ipse non bene pro­nuntiaverit formam vel nonhabuerit inten­tionem absolvendi. Et hoc est communeapud omnes (ut ait Croix 6), modo confes­sarius reminiscatur status poenitentis.

Secunda vero sententia, communioret non minus probabilis, quam tenentNavarrus 7, Lugo 8, Tamburinius 9, Dia­na 10 cum communì; Laymann > cum Sà,S. Antonino, Silvestro, Medina, Vasquez;item Bonacina, Valentia, Aversa et alti,apud Croix 12, - dicit quod undecumquedefectus evenerìtr sive ex parte confes­sarli, quia defuit jurisdictio; sive ex parte

c) Navarrus, Man., cap. 9, n. 19; Silve­ster, V. Confessio I, qu. 3, v.prz'mo; Laymann,lib. 5, tr. 6, cap. 9, n. 6, loquuntur de casuquo confessio fuit nulla et sacrilega; quamvisSilvester et Laymann loquantur etiam de

poenitentis,quia defuit dispositio aut in­tegritas, non est opus repetere confessìo­nem; sed sufficit si confessarius recordeturstatus poenitentis vel resumat notitiamejus in confuso, et poenitens in communise accuset de omnibus prius confessis. ­Ratio, quia, licet prima confessio nonfuerit sacramentalis, utpote sacrilega vel[acta non judìci; tamen ratificatio illius,dum poenitens deinde in generali se ac­cusat de culpis confessis, conjuncta cumnotitia antecedenter habita a confessa­rio, bene sufficiens reputatur. Item, quia(ut probabiliter eenset Croix 13) talis con­fessio, cum facta fuerit in ordine ad abso­lutìonem recipiendam, sufficienter dicituretiam sacramentalis, quatenus ipsa etiamad sigillum sacramentale obstringit.

Non autem placet sententia Lugonis 14,

quem sequitur Aversa apud Croix 16, nem­pe quod si poenitens ex mera narrationedixerit confessario peccata sua, et posteade illis in communi se accuset, tunc pa­riter sufficiet quod confessarius de ipsisin confuso recordetur. - Sed verìus di­cendum cum Croix 16 tunc omnino repe­tendam esse confessionem. Ratio, quianulla confessio tunc adfuit sacramentalis,nec prima nec secunda. Non prima, quiapeccata non fuerunt manifestata in ordinead absolutionem, ita ut de illis confessa­rius non teneretur ad sigillum sacramen­tale: non secunda, quia peccata non suntsigillatim confessa, ut requiritur in Triden~

tino, ubi dicitur quod in confessione sacra­mentali debent explicari omnia et singulapeccata d).

Dubitatur 20• Quùi, sz' confessarius ne

confuse quùJem recordetur status poeni-

casu quo absolutio dilata fuit. - De Suarezet Coninck, vide apud ipsum S. Alphonsumdub. 1, quaenam sit eorum sententia.

d) S. Alphonsus, in Hom. apost., tr. 16,n.44, addit: «Tantum hoc [sententia card. de

Sufficit,si confessa­rius recor­d et u r i nconfuso.

Nisi poe­nitens exmera na r­ratione J'ec w

cata dìxe­rito

!tem suf­fìcìt, si con­fessarius re­cordeturrantum pce­nitentiae.

Si recor­detur tan­tum impo ..

~it~S:ti~::non suffìcit,

Si nonimposuit etnon recor­datur s t a­tum poeni ..renris, il1ici.te sed vali_de absclvìt,

Defcctusex parteconfessariiraro obest,

tentis, sed tantum poemtentiae z'njun­ctae?

Hocsufficere ad absolvendum dicuntNavarrus l, et Busenbaum (ut supra) cumVasquez, Toleto, Laymann e), Sà e), etc. ­Et ratio videtur esse: quia ex ipsa notitiapoenitentiae poterit confessarius effor­mare judicium de statu poenitentis.

Dubitatur 30. QuùJ, sz·confessarius necmeminerit status poenz'ten#s nec poeniten­tiae t'njunctae, sed ta1zfum quod poem'ten­tiam imposuerù?

Adhuc hoc casu dicunt Suarez et S.An­toninus, Silvester, Paludanus, apud Croix 2,

sufficere si memoretur imposuisse poeni­tentiamo - Sed huic non acquiesco; quiasacerdos, dum sententiam profert, de­bet efformare judicium saltem de statuconscientiae poenitentis.

Casu vero quo confessarius non ìm­posuisset poenitentiam, nec haberet nuncnotitiam saltem confusam status poeni­tentis, non poterit quidem licite absolu­tionem ìmpertire; ut recte dicunt Lugo 3,

Croìx - et Laymann 5 cum aliis supra ci­tatis: quia tunc non posset convenientemimponere poenitentiam.

Si tamen tunc absolveret, facta con­fessione in communi, valide absolveret;ut Laymann 6; et Croix 7 cum Aversa,Illsung et Diana.

503. - c Resp. IlIO. Raro obest defectusc ex parte confessarii, si poenitens eumc inculpabiliter ignorar; quia in confes­« sione sequenti absolvetur etiam ab iis a« quibus se bona fide absolutum putabat,

• Man., cap. 9, n. 19.,- Vasq., qu.92, art. 3, dub, 3••Tolet., lib. 8, cap. lO,n. 6. - Suar., disp. 22, sect, 6, n. 8.•S. Anton., parto 3, tit. 14, cap. 19, § 4. - Stlvest., v. Con·{essto l, qu, 3, v.Primo. - Palud., disto 17, qu, 5, art. 3.•, Lib. 6, parto 2, n. 1216.- B Disp, 16, n. 641et 642. - • Loc,cit., n. 1218. - • Lib. 5, tr, 6, cap. 9, n. 6, i. f. - • Loc.

Lugo] posset admitti si confessarius, dumpoenitens se accusat de peccatis narrati s, dis·tinctam eorum haberet notitiam •.

e) Laymann et Sà non satis diligenter ci­tantur a Busenbaum; non enim loquunturde praesenti casu.

503. - a) Sanchez, Decal., lib. 1, cap. 16,n. 33, V. f.: «Reperiri multos, inquit, invin·cibiliter ignorantes...pollutionem esse pecca·tum. Quod maxime in pueris contingit •. ­Vasquez, qu. 92, art. 3, dub. l,' n. 7 et 8,scribit: «Poenitens ex ignorantia excusari

S. ALPRONSI, Opera ",oraUa. - Tom. TII.

c Unde resolves:« Is qui a puero peccatum aliquod

c grave, V. gr. mollitiem, inculpabiliterc omisit, vel quia putavit leve esse vel« nullum, non ideo tenetur repetere alia« peccata (vel confessiones intermedias),« sed hoc tantum; ut docent Bonacina,« Sanchez a), Vasquez a), Sancius a), Lay­« mann 8: - addens, si simplex rusticus« qui tota vita tantum fecit confessìones« generales, nihil confitens in specie, nec« alìter instructus sit, etsi valide is sit« absolutus, cum onere, ut cum melius co­c gnoverit, omnia subjiciat c1avibus; si« tamen veniat, quando ingens est copiac poenitentium, ut tunc disponi non pos­e: sit ad omnia repetenda, posse eum ab­c solvi, auditis tamen peccatis ab ultimac confessione factis, cum obligatione utc melius faciat. Ita Laymann 9. Vide Dia­c na l0: - ubi addit ex Navarro b); Silve­c stro b), Beja b), Vasquez, Reginaldo b) etc joanne Sancio, quod, etsi ex errore cul­c pabili. mortaliter peccatum tale, V. gr.« mollitiei (vel numerum aliamve circum­c stantiam necessariam) omiseris, non ideo« tenerìs repetere confessiones interme­« dias bona fide et legitime factas (in qui­« bus ex naturali oblivione defectum illumc non fueris confessus); cum validae fue­« rint et maneant validae ».

Opinio supra enuntiata apud Busen­baum, nempe quod possit dimidiari con­fessio ob copiam poenitentium (quamvisLaymann c) hanc non absolute teneat)est proscripta ab Innoeentio XI in prop. 59,

cito -' Lìb, 6, parto 2, num. 1218.• Aversa, qu. lO,sect, 20,V. St ergo• • Ills., tr, 6, disp. 6, n. 152, v. St autem con­fessarius, - Diana, parto 3, tr. 4, resol, 123.- Bonac., qu. 5,sect. 2, punct. 3, n. 6. - 8 Loc. cit., cap. 9, n. 4. _ 9 Lib, 5,tr, 6, cap. 9, D. 4. _10 Part, 3, tr, 4, reso1.108.· Vasq., qu, 92,art. 3, dub. 1, n. 9. - Joan. Sancius, Select, disp.4l, n.19.

poterit a confessione alicujus peccati, quodtamen ipsecommisitex ignorantia culpabili. ;idque aCcidere si «homo eo tempore judicetnon fuisse peccatum prudenti ratione '. ­Ubinam vero Joannes Sancius hocargumen­tum tractet reperire nequivi.

b) Quidquid dicat Busenbaum, Navarrus,Silvester, Beja et Reginaldus non citantur aDiana pro hoc asserto.

c) Laymann, n. 4, sic ait: «Interdum..., simagna appareat hominis ruditas..., praeser­tim si aliorum poenitentium copia adsit>.

33

Qulè1 deconfessioni­bus imper­fectis p u e­ro:rum etrusticorum.

514 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. CAP. I. - DE ESSENTIA HUJUS SACRAMENTI. - DUB. III. - ART. IV. 515

Si bonafide emise­runt nume­rum et spe­ciel, omni­no repeten­dum.

quae dicebat: Licet sacramentaliter ab- runt deficientes quoad integritatem mate­so/vere dimidiate tantum confessos, ra- rialem, quae semper suppienda est. Et!ione magni coneursus poeniten#um, qua·. Lugo 7 dicit huie diffìcultati difficulter re­lis v. gr. potest contingere 'in dze magnae sponderi posse. Tantum ibi ait quod obalù:ujus festivz'taHs aut indulgenHae. solam probabilitatem extrinsecam posset

504-. - Quod .autem ad confessionem quis opinionem contrariam sequi, utendorusticorum pertinet: sententia illorum auctorurn qui dicunt

Dicit lO. Tamburinius 1 cum Hurtado a), non esse obligationem iterum explicandiquod rustici et pueri qui bona fide con- peccatum prius confessum ut dubium, sifessi sunt, omittendo explicare species et postea noscatur ut certum. - Sed hancnumerum suorum peccatorum, non sunt opinionem jam reprobavimus cum com-cogendi ad confessiones repetendas. muni, n. 478.

Sed hoc omnino est improbabile. Quia, Dicunt 3°. Salmant." cum Henriquez,- licet hujusmodi rustici non teneantur Fagundez, Diana et DicastilIo, quod ru­repetere integre confessiones praeteritas, stici qui sine culpa omiserint explicarecum illae satis fuerint validae, ut dicunt numerum peccatorum, non tenentur re­communiter et merito Palaus 2; et Sal- petere confessiones, casu quo uniformemmanto b) cum Suarez, Silvio, Soto, Lugo, rationern vivendi tenuerint in praeteritisConinck, Adriano, Bonacina, Gabriele, annis, ita ut ex confessione unius anniDicastillo, Praeposito, Hurtado, Filliuccio, confessarius possit alias conjicere. - HocVillalobos etc. (quidquid dicant Vasquez, ita generice assertum neque satisfacit,Turrianus, etc. ibid.), quia ad tales con- Nam id tantum censeo posse admitti,fessiones jam adfuerunt omnia essentia- quando z'n prz'nez'pio confessionis poenitensIiter requisita; formalis enim confessio patefecerit confessario praesenti, quod i~

est de essentia, non materialis; - tenen- annis praeteritis semper confessus sietur tamen explicare species et numerum male, numerum omittendo, et confessa­omissum, ut saltem confessionem prae- rius ab initio, confessionem excipiendosentem integram faciant. Ita Lugo 3, Bo- illius anni, efformet simul judicium denacina 4; et Salmant. 5 cum Silvestro c), annis praeteritis.Navarro c), Vasquez C), Reginaldo, et alii Secus vero dicendum, si confessariuspassim. post confessz~nem excep~a.m ìllius, anni

Dicit 2". Pater Segneri 6, citans Perez advertat poemtentem omisrsse uumerumet Luzonem (sed hunc non bene, ut infra explicare in superioribus annis. - Tuncvidebimus) quod si rusticus in confessio- enim, si ex confessione praesenti habeatnibus praeteritis dixerit peccata sua modo distinctam notitiam peccatorum, poteritrudium in confuso, non debet confessa- quidem (quin repetantur priores confes­rius eum obligare ut confessiones repe- siones) formare simul distinctum judiciumtat: quia peccata illa jam fuerunt directe de annis praeteritis. - Sed si exconfes­absoluta, - Sed neque hoc placet. Nam, sione praesenti habeat tantum confusamquamvis confessiones illae fuerint validae notitiam de culpis confessis, ut saepiusob iutegritatem formalem, et peccata di- accidit in confessionibus longioribus etrecte absoluta fuerint; tamen ipsae fue- implicatis; eo casu (ut bene ait Lugo 9)

Quid. sianifcrrnemvitae ratio­nem tenue­rint.

Confessionon repe­tenda, nisimorali tercerto sit in­valida.

tenetur sumere distinctam notitiam spe­cierum et numeri omissi in confessionibuspraeteritis, nec sufficit tunc ad absolven­dum notitia illa confusa status poeniten­tis de annis praeteritis, cum ex una parte,teneatur poenitens aliquando peccata suaconfiteri sigillatim, quod nunquam fecit;et ex altera, tenetur confessarius aliquandodistinctum efformare judicium de pec­catis.

505. - Caeterum, hic sedulo adverten­dum non esse cogendos poenitentes adrepetendas confessiones, nisi moralitercerto constet eas fuisse iuvalidas; ut rectedìcunt Croix l, Gobat 2, Holzmann 3, Maz­zotta 4; et Elbel " cum Filliuccio et com­muni (contra Antoine 6, qui inter rigidosauctores nostri temporis non infimum ha­bet locum). Ratio, quia possessio stat provalore confessionum praeteritarum, quam­diu de earum nullitate non constato

Dices: Quando extat praeceptum etdubitatur de ipsius impletione, possidetobligatio praecepti; ergo in dubio de va­lore confessionum praeteritarum, possidetobligatio eas repetendi. - Sed respon­detur quod regula praefata tum currit,cum ad est praeceptum, et dubitatur anactus impletionis fuerit positus vei ne;cum vero taIis actus jam bona fide fue­rit positus, et postea dubitatur an fueritvalidus vel invalidus, tunc ille ut validus

1 Lib. 6, parto 2, n. 1221. - • Tr. 7, n. 275. - • DePoenit., nume 683, i. f. - 4 Tr, ~, disp. 1, qu, 4, cap. 5,V. AI Si poenitens, - • De Poenìt., n. 273•. Fili., tr, 7,cap. 6, n. 151 et 154. - • Cap. 1, art. 2, qu. 12. - , Lib. l,

casu disputant.Navarrus tamen, Consil., lib.5,de poenit. et remission., consil. 12, casumpraesentem habet.

reputandus: tunc enim currit alìud prin­cipium, nempe quod in dubio standumest pro valore actus; ut communiter tra­dunt doctores cum Laymann 7 ex Glos­sa 8, Croix 9, Sporer lO, Mazzotta 11 (quiasserit commune), et Navarro 12, ubi dicit:Praesumptio pro actus valore praepon­derat alti's a).

Et quoad obligationem repetendi con­fessiones recidiuorum, de quarum valoresaepe dubìtari potest, hanc regulam opti­me tradit Habert 13, sic dicens: (Si) poe­nitens aliquamdiu. post confessionem di­gnos poenitentiae fructus fecerù, hoc eststrenue aduersus tentationes et peccandioccasiones pugnaverit, (confessarius judi­cabit validam fuisse confessionem. Secus,si) paulo post confessionem, seu dataprima occasione, lapsus fuerii. - Tuncenim (ego addo) revera moraliter certumest confessiones fuisse nullas; nam illequi in confessione vere dolet et proponitemendationem, saItem per aliquod tempusa peccato se abstinet, saltem aliquem co­natum adhibet ante relapsum; unde, quipost suas confessiones ut plurimum citoet sine aliqua resìstentìa iterum cecidit,certe· censendus est nullum vel nimis te­nuem habuisse dolorem ve! propositum.- Aliter vero dicendum, si per aliquodtempus perseveraverit, vel ante casumaliquam saItem resistentiam praestiterit,

tr. 1, cap. 5, n. 32.. • In 1. In contrahenda, ff. de reg,jur. - 'Lib. 1, n. 91. - 10 Tr. 1, cap. l, n. 78. - U Tr. l,disp. 1, qu, 3, cap. O, v. Dico primo. - 12 Man., cap. Z7,n. 287.- " De Poenit., cap. 11, § 3, qu.2, v. Ac guidem,

505. - a) Circa doctrinam quam reveratenet S. Alphonsus in praesenti, cfr. notam k,ad lib. 2, n. 2.

Corolla­rium prorecidìvìs.

1 Method. Confess., Iib. 2, cap. 1, n. 29. - 51 Tr. 23,punct, 12, n. S, v. Quartò. - li Disp. 22, n. TI."- .. Qu. 5,sect, 2, puncr. 3, n.6. - & Tr. 6, cap. 9, n. 13j et cap. 12,D. 49•• llegin... lib. 6, n; 153. - tJ n Confessore ìstruìto,cap. 2. - Anto». Pere", de Poenit., disp. 5, nnm. 104. -

504. - a) Gaspar Hurtadus non citatur hica Tamburinio, sed alio loco et pro alio casu.

b) Salrnant., tr. 6, cap. 9, n. 13., hunc ca­sum utique habent: sed n. 25 et 26, ubi aucto­res relatos citant,disputant, sicut pariter aucto­res ab ipsis allegati, de casu quo confessarius

, Disp. 16, n. 585.- • Tr. 6, cap. 9, n. 13. - Henrig., lib.5,cap. 3, num, lO. - Fagund.,· de 2° praec. EccI., lib. 3,cap. 2, num. 5; et cap. 4, nume lO. - Diana, parto 3, tr. 4,resol, 89, v. f. - Dicast., disp. 9, dub. 2, n. 57. - • Disp. 16,numi 640.

nescit discernere circa materiam confessionisinter mortale et veniale, inter species pecca­torum et inter eorum unitatem et pluralita­tem in casibus frequenter occurrentibus.

c) Silvester, Navarrus et Vasquez non sa­tis accurate citantur a Salmant.; de alio enim