IIJJlIUClIII'U'"UUHU'jIHIUHlnIUil~IHUIUlntl~llnlljtIIHii»1~fI4UII~OI'lfllllli'l1lil~H~.I.~lj'",H •• ~.nH"~""""" ., •• ,n, " •• ,.•••...••• w.o,",._ •.•

Pelanggan berkuasa tekankan kebersihan. '. U'r:U~AN . rnAl-;f\'-/s/ A 30/:5/:;;2.0/7 p. 1/ .•

Oleh HAFIDZI MOHD. NOOR dikeluarkan formulasi generasi. kedua yang lebih toksik. Kaedah

aplikasi, kekerapan dan jumlahumpan yang digunakan mestilahmengikut arahan supaya penggu-naannya selamat dan berkesan.

Kaedah membasmi 'tikus de- .ngan menggunakan racun tikus se-

. benarnya bukarilah barisan perta-hanan yang pertarna. Racun tikushariyalah komplementari kepadakawalan lumrah yang berterusan.

Aspek kebersihan adalah lang-kah wajib untuk mengelak dari-pada masalah premis dihuni tikus.Setiap berakhirnya operasi pernia-gaan pada setiap hari atau malam,premis hendaklah dibersihkandaripada sebarang sisa makanan,yang diasingkan ke dalam tongsampah yang bertutup supaya ti-kus tidak bertandang.

Sisa makanan dan sarripahsarap hendaklah dikutip oleh

, agensi kutipan sampah mengikutjadual yang tetap dan kekerapan

_ yang munasabah. Longkang danperparitan di sekitar premis hen-daklah dipastikan sentiasa bersihdari sisa -rnakanan dan sampah.supaya tidak tersumbat dan ber-takung. Pastinya kebersihan sis-tern perparitan ini berhajat kepa-da kerjasama darisernua pemilikpremis perniagaan yang berdeka-tan untuk memastikan air long-kang mengalir lancar.

Jika aspek kebersihan .ini di-kawal selia dengan rapi, makamembasmi kehadiran tikus danhaiwan gangguan lain hanyalahrutin biasa. Pastinya kos. untukmembasmi kehadiran haiwanperosak yang serius kerana ke-bersihan premis diabaikan adalahjauh lebihbesar kerana iamemer-lukan khidmat syarikat kawalanperosak yang profesional.

Pelanggan mempunyai tang-gungjawab sosial untuk mengun-jungi premis perniagaan makananatau restoran yang mementing-kan aspek kebersihan makanandan tempat. Jika pelanggan men-dapati premis kotor dan tidak ter-urus dari segi kebersihan, makaadalah lebih baik restoran terse-but tidak dikunjungi. Pelangganyang mempunyai cita rasa tinggiterhadap aspek penjagaan kesi-hatan akan membantu pemilikrestoran untuk meningkatkan ta-hap kebersihan kedai dan penye-diaan makanan mereka.

SUDAHtiba waktunya untukpeniaga yang terlibat dalarnindustri penyediaan ma-

kanan memberiperhatian seriusterhadap aspek kebersihan premisperniagaan masing-masing. Kesrestoran ternama di sebuah negeriyang diperintah tutup oleh pihakberkuasa tempatan baru-baru 'iniadalah petanda buruk tahap pen-jagaan kebersihan premis restorandi negara kita. .

Sesuatu yang arnat dikesaliadalah ruang dapur atau tempatpenyediaan makanannya dice-mari dengan lipas, tahi haiwandan bangkai .tikus. Keadaan inibukan sahaja menjijikkan dan me-loyakan tekak pelanggan bahkanboleh mendedahkan pelanggandan orang rarnai kepada penyakittularan tikus yang berbahaya.

Tikus bukan sahaja menjadipunca penyakit leptospirosis(kencing tikus) bahkan palingtidak ia boleh menyebabkan kera-cunan makanan (Salmonelosis)akibat pencemaran makananyang dimakan atau disentuh olehtikus dengan bakteria. '

Gigitannya boleh menyebab-kan demam gigitan tikus atauSudoku kerana gigi dan mulutnyadipenuhi bakteria. Tikus jugaboleh menyebabkan kegagalan. fungsi buah pinggang akibat dari-pada jangkitan hantavirus. Selainitu, tikus turut membawa bebanektoparasit pelbagai jenis yangterdiri dari kutu, hama dan pinjal.

Jangkitan ektoparasit bolehmenyebabkan alahan dan ra-dang kulit (dermatitis) dan yangpaling serius adalah penyakithawar yang membunuh jutaanpenduduk Eropah pada kurunpertengahan dan Asia Tengahpada awal kurun ke 20. .

Meskipun penyakit hawar kiniboleh dirawat dengan antibiotiknamun ia tetap berbahaya danboleh menyebabkan kematian tisupada anggota tubuh atau nekrosis.Endoparasit yang terdiri daripadanematod, cestod dan trematodmenjangkiti organ seperti hati,jantung, paru-paru, tisu dan sis- .tern penghadarnan. Boleh disim-pulkan tikus menjadi hos atau pe-rumah.kepada pelbagai jenis ektodan endoparasite dengan jangki-tan 100%bagi setiap ekor tikus.

Spesies tikus yang hidupdalam 'persekitaran bandar ada-lah tikus rumah dan tikus mon-dok. Kedua spesies tikus bersaizdi antara 200g sehingga melebihisoog setiap satu spesies.

irlKUSlbukan sahaja menjacli punca penyakit bahkan boleh me.,yebabkan keracunanmakanan. - GAM BAR HIASAN/UTUSAN

Tikus ini mempunyai tabiatyang berlainan meskipun men-diami tempat yang sarna. Tikusrumah lebih cekap rnemanjat danbiasa mendiaini bahagian atasbangunan. Tikus mondok yanglebih besar bersarang di dalamtanah atau rekahan pada long-kang dan paip pembetungan.

Tikus rumah memilih makanan .bijirin dan tikus mondok .certder-ung memakan makanan berproteinseperti .daging, Fakta tentang po-tensi untuk menularkan penyakitdan tabiat hidup yang kotor sudah .cukup untuk setiap orang mengarn-bil berat tentang kehadiran tikus diprernis masing-masing.

Kejadian restoran dihuni tikusdan lipas adalah sesuatu yangsepatutnya tidak berlaku. Apa-kah kerana terlalu sibuk denganperniagaan sehingga kebersihanpremis diabaikan? Sewajarnyalahpemilik restoran mengambil wak-tu untuk membersihkan premisdaripada 'sisa makanan yangboleh menarik kehadiran tikus ditemp at mereka.

Mendapatkan khidmat darisYarikat kawalan perosak dati se-masa ke semasa adalah perlu bagimendapatkan pandangan pakar

dan kaedah yang bersesuaian untukmembasrni kehadiran spesies tikusyang tertentu dan serangga perosakyang membiak di sekitar prernis.

Penggunaan racun tikus tidakdigalakkan oleh pemilik premisdan orang awam melainkan de-ngan nasihat dan aplikasi olehoperatorkawalan perosak yangberdaftar. Racun tikus tidak bolehdijual rrielainkan oleh pengendali

. atau syarikat yang berdaftar.Ini untuk mengelakkan racun

tikus yang tidak dibenarkan lagiatau yang tidak diketahui bahanracun yang digunakan. Umum-nya racun tikus dibahagi kepada<dua kelas iaitu racun kronik dimana 'bahan racunnya adalah se-batian Zink Fosfida telah dilarangpenggunaannya kerana sangattoksik dan arnat berbahaya kera-na semua haiwan.

Kelas yang kedua pula terdiridaripada bahan yang menghalangproses penggumpalan darah atauantikoagulan. Tindak balas racunjenis ini ialah ia mengakibatkanpendarahan kepada tikus yangmengambil racun tersebut.

Narnun oleh kerana sebaha-gian tikus telah kebal terhadapracun antikoagulan ini maka kini'

PROFESOR MAOVA DR. HAFIOZI MOHO.NOOR dari Makmal Ekologi Vertebrat(I<awalan Roden/Tikus) Jabatan PerlindungimTumbuhan, Fakulti Pertanian, Universiti PutraMalaysia.