4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 thlavul (February) 05, 2019 thawleni (tuesday) Hmasawnna Thar Vol - 34/117 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy EKIN/SEPTIC TANK SUKFAI DINGA KO THEI ZING KAN NIH. Contact Numbers: 8119035096 & 8119083548 NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking:17th. dec., 2018 to 25th. Jan., 2019 delivery :05-02-2019 (tue) Time :10AM - ll stock Stock :306 @ ` 774 19kg & 5kg /FTL available *bring axact changes Agency : SAS Booking :15th. deC. , 2018 to 9th.Jan.., 2019 delivery :05-02-2019 (tue) Time : 9AM - ll stock stOCK : 306 @rate:Rs. 774/- VANGSEI INDANE K. Salbung Booking : date 01-12-2018 to 04-12-2018 delivery date: 05-02-2019 time: 10AM - 12 noon stock:306 M/s Lianminlun Indane Booking: 25 nov. -27th nov. 2018 delivery: 05/2/2019 time:10AM - 2:00pM stock: 280 ATM rawk tum nia hril CCPur: CCPur Police- a inthawk thu dawngnain a hril danin February 3, 2019 zingkar inhmatak khan rukru \henkhatin Rengkai khawsunga ID no. DFBK0061182010 nei ATM booth rawk an tum a, sienkhawm an hlawsam tiin a hril. Senior Executive Op- eration-FIS a inthawk Homeshwor Yengkokpam (34), s/o (L) Y. Ibobombi Singh of Uripok, Ningth- oukhongjam Leikai in CC- Pur Police-a report a pek danin ATM rawk tum hun hi zan dar 12 le zingkar dar 7 inkar vel ni dinga ring a ni thu a hril a. ATM a in- thawk pawisa lakhmang neinaw hai sienkhawm cheng tamtak manhu ding thil an suksiet niin a hril. ATM rawk tumnaa thil an suksiet hai Presenter, Vault Dialler, Cosmetic Vault Cover le ATM up- per Hood hai a \hang a, thil suksieta um hi Rs. 1,60,000 vel manhu ding nia hisap a nih. Hi thil tlung le inzawm hin Police han FIR No. 21(2)2019 CCP-PS U/s 447/456/427/34 IPC an registered. Malaria invawi hmu lo CCPur: January, 2019 thla sung khan District Ma- laria Department chun Ma- laria Clinic le PHC tum tum haiah Malaria ringhla dam- naw mi 1165 vel thisen an enfel a, sienkhawm Malaria positive hmu a ni nawh. First forthnight January 1-15 sung khan mi 354 le second forthnight Jan. 16- 31 sung damnaw mi 811 thisen test a nih. Sin Hmu thar Muolhoi: Nk. Rachael Hlimnieng Pakhumate of Muolhoi, Assam chun AE- GCL (Assam Electrical Grid Corporation Limited) hnuoiah Assistant Manag- er sin a hmu thar. Nk. Rachael Hlimnieng hi Jorhat Engineering Col- lege-a inthawk BE Elec- trical first Class a zo ngat a nih. Nk. Rachael hi nunghak fel em em le Jorhat Hmar Welfare Association-a OB lo ni hlak a ni bawk. Chun, Lalkhumsanga, s/o Chawi\huama, Hmar Sharon Damdiei, Pherzawl District chun Mizoram sawrkar hnuoia Law & Judicial Department-ah as- sistant Public Prosecutor/ Additional Government Advocate sin a hmu thar bawk. Ama hi tuta Khatla, Aizawla um mek a nih. Sin hmu thar hai hi ei chanchinbu chun a lawm- pui hle. Electric Update: CCPur: February 3, 2019 khan Khengjang Sub-Sta- tion-ah CCPur khawpui sung mei petu ding 5MVA trans- former chu Churachandpur hung phurtlung nisienkhawm Oil thun hmasak phawtah chu zoah charging a \ul a. Transformer Oil thuntu ding Mechanic an umnaw lei bakah Power grid, Yurengbam, Imphal West-a inthawk permission lak a la \ul bawk leiin zani khan Oil thun a la ninaw a. Vawisun hin Transformer Oil thun thei a ni chun thun zoah Charging thaw ning a ta. Charging hnun- gah transformer hi hmang thei a ni chau ding niin ei thu dawngna chun a hril. Sam tanna dawrhai hawng \an nawk CCPur: Ni 2 sung Chura- chandpur town sunga sam tanna dawrhai khar an ni hnungin zanita inthawk khan hawng \an nawk a ni tah. Sam tan nuom an tam hle. School lut lai a ni leiin student san tan nuom an tam bik zuol. An sunpui thu an puong CCPur: Mr Lalhnun- lien (57), S/o (L) Pastor V.L.Fela of Muolvaiphei January 26, 2019 a thi chu an pawlin an sunpui hle thu Mr Chawngthansang, Pres- ident, Vangai Range Block Ruonglevaisuo Hmar Na- tional Musical Cultural and Games & Sports Organisa- tion, General Headquarters chun zanikhan a puonglang. Sustainable Knowledge & Training center hawng CCPur: Rural Wom- en Upliftment Society (RWUS) le SELCO Foundation \hangruola huoihawtnain Feb. 4, 2019, 11AM khan Rural Women Upliftment Soci- ety (RWUS) Office, Siel- mat, CCPur-ah “Sustain- able knowledge & training Center” hawng a nih. Hi huna hin Pu Lalramsang Infimate, Addl. DC/CCPur chun khuolliena \hangin Centre hi a hawng. Hi huna Pu Lalramsang Infimate in thu a hrilnaah, mi tam chengna, a bikin ei chengna hmun CCPUr a mi tam tak umna hmuna hin fak hmu theina ding iem thawng ka ta, ti hi ei ngaituo a pawimaw tiin a hril a. Nikhat chau dai ding thil ngaituo loa, hun la hung um pei le hmatieng sei tak thlira, fak hmuna le innghatna tlak fak zawngna ei ngaituo a pawimaw tiin a hril. Centre hawng thara um a hin puon\hui dan inchuktir an ta, puon\huina khawl (sew- ing machine) dit hai ta din- gin loan khawm an ngaituo pek thei bawk ding niin ei thu dawngna chun a hril. RWUS le SELCO Foundation hin Solar hmang automatic Puon\ huina khawl, Solar Hawker, Home Lighting, Laptop, Photocopy, printer le Cam- era bakah thil dang dang loan in an lo sem ta hlak a, tuhin 1% chau pung umin hmangruo tum tum instal- ment in an pek mek bawk. Installment-a pek thei hai lai 40 watt Home Lighting, 100 Watts Home Lighting, 200 Watts Home Lighting, 100 Litres Solar Heater, 200 Litres Solar water Heater, 40 Watt Solar street Light, 75 Watts Solar sewing Ma- chine, 100 Watts Solar sew- ing Machine hai a \hang. Centre hawng huna hin Vijaya Bank le Canara Bank haia Branch man- ager hai thilpek inhlan a ni bawk. Pa le a naunu kap hliem iMPhal: Feb. 3, 2019 zan dar 11 vel khan pasal pathum, hmel hriet lo, hmai tuom le silai chawi- hai chun Mr Wahengbam Pamheiba (55) of Ching- khei Mayai Leikai, Lam- lai Police Station In sun- gah kawtkhar suksiein an va lut lui a, Wahengbam Pamheiba le a naunu Miss Wahengbam Malemngan- bi Chanu (27) hai chu an kap hliem hnungin an tlan hmang san a, Raj Medic- ity panpui an nih. An pahni hin an hliem inrik ve ve. Wahengbam Pamhei- ba taksa, a awm le a ph- ing haiah silaimu a lut a, operation thawin a taksa sungah silaimu 1 at dawk le silaimu danghai chu a fe thleng niin Dr Ksh Dinesh, Deputy General Manager, Raj Medicity chun a hril. Chun, Miss Chanu taksaah silaimu 1 a lut a, operation thaw ve a ni a, silaimu intang hmu a ni naw leiin a fe thleng ring a nih tiin a hril bawk. Rambung 34 palai \hangna 3rd World Bamboo Workshop CM-in a hawng Manipur le North East hi ‘India Ruo Bil’ ti a nih: Chief Minister iMPhal: Khawvel hma- sawn peina le inzawma Ruo hi fak-le-dawn thil chau bakah renewable en- ergy le khawl thilthawthei- naa sukchangkangna ding chun tuta \hanghai hin hmu theia sukhmasawnna ding thil ei thaw a ngai tiin Chief Minister Mr N. Biren Singh chun zanita 3rd World Bamboo Workshop, City Convention Centre, Palace Compound, Imphal-a neina huna Chief Guest -a \hanga thu a hrilna huna a hril. Tu \um hin rambung 34 a inthawkin palai an hung a. Chuonghai chu: Mexi- co, US, Brazil, Colombia, Peru, Ecuador, Uruguay, Chile, Germany, UK, France, Australia, Vietnam, Japan, Philippines, Malay- sia, China, Thailand etc. hai an nih. Chief Minister chun World Bamboo Organiza- tion chu hieng ang Ruo chungchang thua Interna- tional Workshop khawvel huopa a hung buotsai thei hi lawmum a ti thu hrilin, Ruo chu bu le hme, fibre, in le thil dang dang bawlna ding (building & construction) le thahrui (energy source) tak taka hmang \angkai thei- na ding chun thiemnahai thawkhawma in\hangpui tawn a \ul thu a hril. Manipur-a Bamboo Mission tak tak hlenna ding chun Bamboo Soci- ety of India-in Manipur ah khawm Manipur Chapter a hung hawng a pawimaw thu hrilin, international organi- zation/company DICMA Trade, Mexico hai damin global market-a Manipur kut suok an lang ve theina dinga an hung \hangpui a pawimaw zie a hril bawk. “World Bamboo Or- ganization hai mission le vision hi kan \awmpui ve a. Ruo sukhmasawn le suk- changtlunga, a phun dan, ching dan, enkawl dan, process dan, market/zawr dan le Ruo hmanga tech- nology thil siem dan le skill development chena hmang \angkai a ni theina dinga thiemnahai ei inhriltawn a \ul a nih” tiin international organization hai chu thaw- pui dingin a fiel. Chief Minister chun, “India chun Ruo bil hect- are million 15.69 a nei a, khawvela chu China dawta pahnina a nih. Amiruokchu, Ruo a inthawka India-in sum a hui lut chu USD 1.5 billion chau a ni leiin Ruo bil a nei lien ang hu chun a tam naw hle” tiin a hril a. North East India khawm India rama Ruo stock 66% a nei laiin ram a del chu 28% a ni thu a hril a. NE le Manipur hai chu ‘Bamboo Region of In- dia’ (India Ruobil) tia ko a ni thu a hril bawk. Ruo chu North East a inthawkin a suok rawn takna zarin NEI Growth Engine ni thei ding khawp a ni thu hrilin, CM chun, Tripura le Meghalya haiah Ruo Factory pahni a um ta niin a hrila. Amiruokchu, Ruo a inthawka siem thil haia inthawka global mar- ket-a chuongkai thei ding thil an la suok meu naw niin a hril. Hi kawnga hin INBAR India le Indian Ply- wood Industries Research and Training Institute haiin NEI le Manipur-a Ruo suk- changkangna dingin sin (thaw ding) pawimaw tak an nei thu a hril bawk. Textiles, Commerce and Industry Minister Mr Th. Biswajit chun Guest of Honour anga thu hrilin, Bio Fuel of India-in climate change dangna ding le Ruo >>sunzawmna phek 4-ah Student han President, PM le Home Minister Lim an raw iMPhal: Tulaia hril hlaw tak Citizenship (Amend- ment) Bill, 2016 ditnaw zie suklangna dingin Imphal College student hai chun zani khan President Ram Nath Kovind, Prime Minis- ter Narendra Modi le Home Minister Rajnath Singh hai lim (effifies) college gate tuolah an raw. Chanchinbumihai kuoma an hril dan chun, President, PM le HM hai lim an rawna san chu CAB an ditnawzie le dodal zie suklangna dinga an thaw niin an hril. President-in Parliament-a Bill support- na thu a hril khawm an con- demned thu an hril a. North East mihai rawl an ngaisak naw leia nasataka inthiem- nawin, hmatieng peia Bill dodalna phawt an thlawp pei ding thu an puong bawk. Hienglai zing hin Ma- nipur University Teach- ers’ Association (MUTA), Manipur University Staffs’ Association (MUSA) le Manipur University Stu- dents’ Union hai khawmin CAB an ditnawzie suklang- nain MU gate tuol lai sit-in- rotest an lo nei ve. General Secretary, MUTA Mr Lisam Sanjuku- mar chun thuthar lakhaw- mtuhai kuomah, hi Bill hi indigenous people hai ta dinga \ium a ni a, North East mipuihai hmakhuo a sukthim hle niin a hril a. A Bill hi keikir vat dingin In- dia sawrkar an ngen. Macha Leima School khawmin an gate tuolah sit- in-protest an lo nei a. Brah- mapur Nahabam a Meira Paibee hai khawmin sit-in- protest an lo nei bawk. Za- nah hmun hran hran ah Torch Rally hai nei a nih bawk a, CAB an dodal thu nasatakin an khekpui. Heibong Leirak Youth Assn, Linthoingambi Meira Paibi, Kiyam Siphai Thou- bal, Thoubal Wangmataba Mathak le Makha Meira Paibi Lup, Thoubal, Wang- mataba Devi Mandam, New Ideal Club,, Athok- pam Khunou le Meira Paibi Lup, Athokpam Khu- nou, Sofia English School, Thoubal, Paradise English School, Thoubal, Okram le KM Blooming School, Khangabok hai khawmin ‘human chain’ siemin an school zawn sengah protest an lo nei ve. Acres 120 vela lien Poppy bil suksiet nawk iMPhal: NAB, Ma- nipur; NCB Imphal Sub Zone; 7th MR armed per- sonnel; District police personnel, Imphal East le Kangpokpi; Home Guard, Manipur; Agrid Dept. of- ficials, Kangpokpi Dis- trict Administration, Ex- ecutive Magistrate, Saikul \hangruol han February 4, 2019 khan Kangpokpi district sunga Chanung Chingmang, Laikot Hill ranges a ram acres 120 vela ching Poppy kung an suksiet nawk. Hmunhnawk in khawpui sung a suk\awp CCPur: PM Narendra Modi inrawina Central sawrkarin India ram fai le thienghlim lemna dinga a hung \an Swachh Bharat Abhiyan or Swachh Bharat Mission campaign ram pumpuiah nasa taka fepui nisien khawm umzie Ma- nipur phairam le tlangram biel haia chun umzie a la nei tak tak thei nawh. Chura- chandpur khawpui sunga cheng hai kawng dang dan- ga changkang vieu tain in- lang sienkhawm khawpui sunga hmunhnawk dehawn ei la bansan theinaw leiin ei hmunhnawk dehawn han khawpui sung a pangngain a la suk\awp zing. Tiddim Road le Red Cross Road insuktuona hmun lai hmunhnawk dehawn hlak chu ADC hnuoia thawktu han Truck in phurhmang hlak hai sienkhawm dehawn nawk pei a ni leiin khawpui sung a suk\awp hle bakah hmunhnawk dehawn hai hi raw a ni hlak bawk leiin a rim a se thei hle niin hi lai vela cheng hai chun an hril. Hi lai hmuna hmunhnawk dehawn hai raw a ni hlak leiin BSNL telephone pillar baka tele- phone hrui a kangsiet a, BSNL hmangtu tam takin harsatna an tuok pha niin BSNL thawktu haia in- thawk ei thu dawngna chun a hril. Black top chunga Seal Coat pha \an CCPur: Ministry of Road Transport & Highways, Govt. of India hnuoia Na- tional Highway Infrastruc- ture Development Corpo- ration Limited (NHIDCL) in Km. 35 a sei CCPur to Singngat inkar Tiddim Road black topping thawna fe me- kah CCPur le Lingsiphai inkar blacktopping zo a ni a, hi le inzawm hin zanita in- thawk khan Lingsiphai a in- thawk black topping chun- gah inches kha neka sain Sealcoat pha \an nawk a nih. Lampui siemna en- kawltu contractor chun ei ram sunga sin thawa um hai a \hat thei dang ding ngaituo a sin thaw a ni leiin indem le in sawisel ringawt loin siem\hat \ul a um chun ngaidan hrilpui lem dingin a ngen. Lampui siemna sinthaw- tu pakhat \huoihmang >>sunzawmna phek 4-ah Bandh thaw an tum iMPhal: All B.Ed. Trainee’s Manipur 2017- 19 chun 12/4/2018 to 04/05/2018 inkar sunga B.Ed. Semester Exam neia um tuchena Manipur Uni- versity thuneitu han result an la puongnaw leia an lun- gawinawzie suklangnain February 10, 2019 4AM a inthawk Feb. 11, 2019, 4PM chenin Valley le Hills-ah Bandh an thaw ding thu za- nikhan an puong. Bandh hin Press & me- dia, Medical, administra- tion, police, paramiitary, wedding le conference prog. hai bakah student hai chu a huomnaw ding niin an hril.

Hmasawnna Thar Thar/2019/February/HT-05-02...Engine ni thei ding khawp a ni thu hrilin, CM chun, Tripura le Meghalya haiah Ruo Factory pahni a um ta niin a hrila. Amiruokchu, Ruo a

  • Upload
    others

  • View
    13

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Hmasawnna Thar Thar/2019/February/HT-05-02...Engine ni thei ding khawp a ni thu hrilin, CM chun, Tripura le Meghalya haiah Ruo Factory pahni a um ta niin a hrila. Amiruokchu, Ruo a

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

thlavul (February) 05, 2019 thawleni (tuesday)

Hmasawnna Thar Vol - 34/117 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

EKIN/SEPTIC TANK

SUKFAI DINGA KO THEI ZING

KAN NIH.

Contact Numbers:8119035096 &

8119083548

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

GAS NEWSAgency : KIM JOEBooking :17th. dec., 2018 to 25th. Jan., 2019 delivery :05-02-2019 (tue) Time :10AM - till stockStock :306 @ ` 77419kg & 5kg /FTL available

*bring axact changes

Agency : SASBooking :15th. deC. , 2018 to 9th.Jan.., 2019delivery :05-02-2019 (tue)Time : 9AM - till stockstOCK : 306 @rate:Rs. 774/-

VANGSEI INDANEK. SalbungBooking : date 01-12-2018 to 04-12-2018delivery date: 05-02-2019time: 10AM - 12 noonstock:306

M/s Lianminlun IndaneBooking: 25 nov. -27th nov. 2018 delivery: 05/2/2019 time:10AM - 2:00pM stock: 280

ATM rawk tum nia hrilCCPur: CCPur Police-a inthawk thu dawngnain a hril danin February 3, 2019 zingkar inhmatak khan rukru \henkhatin Rengkai khawsunga ID no. DFBK0061182010 nei ATM booth rawk an tum a, sienkhawm an hlawsam tiin a hril. Senior Executive Op-eration-FIS a inthawk Homeshwor Yengkokpam (34), s/o (L) Y. Ibobombi Singh of Uripok, Ningth-oukhongjam Leikai in CC-Pur Police-a report a pek danin ATM rawk tum hun hi zan dar 12 le zingkar dar

7 inkar vel ni dinga ring a ni thu a hril a. ATM a in-thawk pawisa lakhmang neinaw hai sienkhawm cheng tamtak manhu ding thil an suksiet niin a hril. ATM rawk tumnaa thil an suksiet hai Presenter, Vault Dialler, Cosmetic Vault Cover le ATM up-per Hood hai a \hang a, thil suksieta um hi Rs. 1,60,000 vel manhu ding nia hisap a nih.Hi thil tlung le inzawm hin Police han FIR No. 21(2)2019 CCP-PS U/s 447/456/427/34 IPC an registered.

Malaria invawi hmu lo

CCPur: January, 2019 thla sung khan District Ma-laria Department chun Ma-laria Clinic le PHC tum tum haiah Malaria ringhla dam-naw mi 1165 vel thisen an enfel a, sienkhawm Malaria positive hmu a ni nawh. First forthnight January 1-15 sung khan mi 354 le second forthnight Jan. 16-31 sung damnaw mi 811 thisen test a nih.

Sin Hmu tharMuolhoi: Nk. Rachael Hlimnieng Pakhumate of Muolhoi, Assam chun AE-GCL (Assam Electrical Grid Corporation Limited) hnuoiah Assistant Manag-er sin a hmu thar. Nk. Rachael Hlimnieng hi Jorhat Engineering Col-lege-a inthawk BE Elec-trical first Class a zo ngat a nih. Nk. Rachael hi nunghak fel em em le Jorhat Hmar Welfare Association-a OB lo ni hlak a ni bawk. Chun, Lalkhumsanga, s/o Chawi\huama, Hmar Sharon Damdiei, Pherzawl District chun Mizoram sawrkar hnuoia Law & Judicial Department-ah as-sistant Public Prosecutor/Additional Government Advocate sin a hmu thar bawk. Ama hi tuta Khatla, Aizawla um mek a nih. Sin hmu thar hai hi ei chanchinbu chun a lawm-pui hle.

Electric Update:CCPur: February 3, 2019 khan Khengjang Sub-Sta-tion-ah CCPur khawpui sung mei petu ding 5MVA trans-former chu Churachandpur hung phurtlung nisienkhawm Oil thun hmasak phawtah chu zoah charging a \ul a. Transformer Oil thuntu ding Mechanic an umnaw lei bakah Power grid, Yurengbam, Imphal West-a inthawk permission lak a la \ul bawk leiin zani khan Oil thun a la ninaw a. Vawisun hin Transformer Oil thun thei a ni chun thun zoah Charging thaw ning a ta. Charging hnun-gah transformer hi hmang thei a ni chau ding niin ei thu dawngna chun a hril.

Sam tanna dawrhai hawng \an nawk

CCPur: Ni 2 sung Chura-chandpur town sunga sam tanna dawrhai khar an ni hnungin zanita inthawk khan hawng \an nawk a ni tah. Sam tan nuom an tam hle. School lut lai a ni leiin student san tan nuom an tam bik zuol.

An sunpui thu an puong

CCPur: Mr Lalhnun-lien (57), S/o (L) Pastor V.L.Fela of Muolvaiphei January 26, 2019 a thi chu an pawlin an sunpui hle thu Mr Chawngthansang, Pres-ident, Vangai Range Block Ruonglevaisuo Hmar Na-tional Musical Cultural and Games & Sports Organisa-tion, General Headquarters chun zanikhan a puonglang.

Sustainable Knowledge & Training center hawngCCPur: Rural Wom-en Upliftment Society (RWUS) le SELCO Foundation \hangruola huoihawtnain Feb. 4, 2019, 11AM khan Rural Women Upliftment Soci-ety (RWUS) Office, Siel-mat, CCPur-ah “Sustain-able knowledge & training Center” hawng a nih. Hi huna hin Pu Lalramsang Infimate, Addl. DC/CCPur chun khuolliena \hangin Centre hi a hawng. Hi huna Pu Lalramsang Infimate in thu a hrilnaah, mi tam chengna, a bikin ei chengna hmun CCPUr a mi tam tak umna hmuna hin fak hmu theina ding iem

thawng ka ta, ti hi ei ngaituo a pawimaw tiin a hril a. Nikhat chau dai ding thil ngaituo loa, hun la hung um pei le hmatieng sei tak thlira, fak hmuna le innghatna tlak fak zawngna ei ngaituo a pawimaw tiin a hril. Centre hawng thara um a hin puon\hui dan inchuktir an

ta, puon\huina khawl (sew-ing machine) dit hai ta din-gin loan khawm an ngaituo pek thei bawk ding niin ei thu dawngna chun a hril. RWUS le SELCO Foundation hin Solar hmang automatic Puon\huina khawl, Solar Hawker, Home Lighting, Laptop,

Photocopy, printer le Cam-era bakah thil dang dang loan in an lo sem ta hlak a, tuhin 1% chau pung umin hmangruo tum tum instal-ment in an pek mek bawk. Installment-a pek thei hai lai 40 watt Home Lighting, 100 Watts Home Lighting, 200 Watts Home Lighting, 100 Litres Solar Heater, 200 Litres Solar water Heater, 40 Watt Solar street Light, 75 Watts Solar sewing Ma-chine, 100 Watts Solar sew-ing Machine hai a \hang. Centre hawng huna hin Vijaya Bank le Canara Bank haia Branch man-ager hai thilpek inhlan a ni bawk.

Pa le a naunu kap hliemiMPhal: Feb. 3, 2019 zan dar 11 vel khan pasal pathum, hmel hriet lo, hmai tuom le silai chawi-hai chun Mr Wahengbam Pamheiba (55) of Ching-khei Mayai Leikai, Lam-lai Police Station In sun-gah kawtkhar suksiein an va lut lui a, Wahengbam Pamheiba le a naunu Miss

Wahengbam Malemngan-bi Chanu (27) hai chu an kap hliem hnungin an tlan hmang san a, Raj Medic-ity panpui an nih. An pahni hin an hliem inrik ve ve. Wahengbam Pamhei-ba taksa, a awm le a ph-ing haiah silaimu a lut a, operation thawin a taksa

sungah silaimu 1 at dawk le silaimu danghai chu a fe thleng niin Dr Ksh Dinesh, Deputy General Manager, Raj Medicity chun a hril. Chun, Miss Chanu taksaah silaimu 1 a lut a, operation thaw ve a ni a, silaimu intang hmu a ni naw leiin a fe thleng ring a nih tiin a hril bawk.

Rambung 34 palai \hangna 3rd World Bamboo Workshop CM-in a hawng

Manipur le North East hi ‘India Ruo Bil’ ti a nih: chief MinisteriMPhal: Khawvel hma-sawn peina le inzawma Ruo hi fak-le-dawn thil chau bakah renewable en-ergy le khawl thilthawthei-naa sukchangkangna ding chun tuta \hanghai hin hmu theia sukhmasawnna ding thil ei thaw a ngai tiin Chief Minister Mr N. Biren Singh chun zanita 3rd World Bamboo Workshop, City Convention Centre, Palace Compound, Imphal-a neina huna Chief Guest -a \hanga thu a hrilna huna a hril. Tu \um hin rambung 34 a inthawkin palai an hung a. Chuonghai chu: Mexi-co, US, Brazil, Colombia, Peru, Ecuador, Uruguay, Chile, Germany, UK, France, Australia, Vietnam, Japan, Philippines, Malay-sia, China, Thailand etc. hai

an nih. Chief Minister chun World Bamboo Organiza-tion chu hieng ang Ruo chungchang thua Interna-tional Workshop khawvel huopa a hung buotsai thei hi

lawmum a ti thu hrilin, Ruo chu bu le hme, fibre, in le thil dang dang bawlna ding (building & construction) le thahrui (energy source) tak taka hmang \angkai thei-na ding chun thiemnahai thawkhawma in\hangpui tawn a \ul thu a hril. Manipur-a Bamboo Mission tak tak hlenna ding chun Bamboo Soci-ety of India-in Manipur ah khawm Manipur Chapter a hung hawng a pawimaw thu hrilin, international organi-zation/company DICMA Trade, Mexico hai damin global market-a Manipur kut suok an lang ve theina dinga an hung \hangpui a

pawimaw zie a hril bawk. “World Bamboo Or-ganization hai mission le vision hi kan \awmpui ve a. Ruo sukhmasawn le suk-changtlunga, a phun dan, ching dan, enkawl dan, process dan, market/zawr dan le Ruo hmanga tech-nology thil siem dan le skill development chena hmang \angkai a ni theina dinga thiemnahai ei inhriltawn a \ul a nih” tiin international organization hai chu thaw-pui dingin a fiel. Chief Minister chun, “India chun Ruo bil hect-are million 15.69 a nei a, khawvela chu China dawta pahnina a nih. Amiruokchu,

Ruo a inthawka India-in sum a hui lut chu USD 1.5 billion chau a ni leiin Ruo bil a nei lien ang hu chun a tam naw hle” tiin a hril a. North East India khawm India rama Ruo stock 66% a nei laiin ram a del chu 28% a ni thu a hril a. NE le Manipur hai chu ‘Bamboo Region of In-dia’ (India Ruobil) tia ko a ni thu a hril bawk. Ruo chu North East a inthawkin a suok rawn takna zarin NEI Growth Engine ni thei ding khawp a ni thu hrilin, CM chun, Tripura le Meghalya haiah Ruo Factory pahni a um ta niin a hrila. Amiruokchu, Ruo a inthawka siem thil haia inthawka global mar-ket-a chuongkai thei ding thil an la suok meu naw niin a hril. Hi kawnga hin INBAR India le Indian Ply-wood Industries Research and Training Institute haiin NEI le Manipur-a Ruo suk-changkangna dingin sin (thaw ding) pawimaw tak an nei thu a hril bawk. Textiles, Commerce and Industry Minister Mr Th. Biswajit chun Guest of Honour anga thu hrilin, Bio Fuel of India-in climate change dangna ding le Ruo >>sunzawmna phek 4-ah

Student han President, PM le Home Minister Lim an raw

iMPhal: Tulaia hril hlaw tak Citizenship (Amend-ment) Bill, 2016 ditnaw zie suklangna dingin Imphal College student hai chun zani khan President Ram Nath Kovind, Prime Minis-ter Narendra Modi le Home Minister Rajnath Singh hai lim (effifies) college gate tuolah an raw. C h a n c h i n b u m i h a i kuoma an hril dan chun, President, PM le HM hai lim an rawna san chu CAB an ditnawzie le dodal zie suklangna dinga an thaw niin an hril. President-in Parliament-a Bill support-na thu a hril khawm an con-

demned thu an hril a. North East mihai rawl an ngaisak naw leia nasataka inthiem-nawin, hmatieng peia Bill dodalna phawt an thlawp pei ding thu an puong bawk. Hienglai zing hin Ma-nipur University Teach-ers’ Association (MUTA), Manipur University Staffs’ Association (MUSA) le Manipur University Stu-dents’ Union hai khawmin CAB an ditnawzie suklang-nain MU gate tuol lai sit-in-rotest an lo nei ve. General Secretary, MUTA Mr Lisam Sanjuku-mar chun thuthar lakhaw-mtuhai kuomah, hi Bill hi

indigenous people hai ta dinga \ium a ni a, North East mipuihai hmakhuo a sukthim hle niin a hril a. A Bill hi keikir vat dingin In-dia sawrkar an ngen. Macha Leima School khawmin an gate tuolah sit-in-protest an lo nei a. Brah-mapur Nahabam a Meira Paibee hai khawmin sit-in-protest an lo nei bawk. Za-nah hmun hran hran ah Torch Rally hai nei a nih bawk a, CAB an dodal thu nasatakin an khekpui. Heibong Leirak Youth Assn, Linthoingambi Meira Paibi, Kiyam Siphai Thou-bal, Thoubal Wangmataba Mathak le Makha Meira Paibi Lup, Thoubal, Wang-mataba Devi Mandam, New Ideal Club,, Athok-pam Khunou le Meira Paibi Lup, Athokpam Khu-nou, Sofia English School, Thoubal, Paradise English School, Thoubal, Okram le KM Blooming School, Khangabok hai khawmin ‘human chain’ siemin an school zawn sengah protest an lo nei ve.

Acres 120 vela lien Poppy bil suksiet nawk

iMPhal: NAB, Ma-nipur; NCB Imphal Sub

Zone; 7th MR armed per-sonnel; District police

personnel, Imphal East le Kangpokpi; Home Guard, Manipur; Agrid Dept. of-ficials, Kangpokpi Dis-trict Administration, Ex-ecutive Magistrate, Saikul \hangruol han February 4, 2019 khan Kangpokpi district sunga Chanung Chingmang, Laikot Hill ranges a ram acres 120 vela ching Poppy kung an suksiet nawk.

Hmunhnawk in khawpui sung a suk\awpCCPur: PM Narendra Modi inrawina Central sawrkarin India ram fai le thienghlim lemna dinga a hung \an Swachh Bharat Abhiyan or Swachh Bharat Mission campaign ram pumpuiah nasa taka fepui nisien khawm umzie Ma-nipur phairam le tlangram biel haia chun umzie a la nei tak tak thei nawh. Chura-chandpur khawpui sunga cheng hai kawng dang dan-ga changkang vieu tain in-lang sienkhawm khawpui sunga hmunhnawk dehawn ei la bansan theinaw leiin ei hmunhnawk dehawn han khawpui sung a pangngain a la suk\awp zing. Tiddim Road le Red

Cross Road insuktuona hmun lai hmunhnawk dehawn hlak chu ADC hnuoia thawktu han Truck in phurhmang hlak hai sienkhawm dehawn nawk pei a ni leiin khawpui sung a suk\awp hle bakah hmunhnawk dehawn hai hi raw a ni hlak bawk leiin a rim a se thei hle niin hi lai

vela cheng hai chun an hril. Hi lai hmuna hmunhnawk dehawn hai raw a ni hlak leiin BSNL telephone pillar baka tele-phone hrui a kangsiet a, BSNL hmangtu tam takin harsatna an tuok pha niin BSNL thawktu haia in-thawk ei thu dawngna chun a hril.

Black top chunga Seal Coat pha \anCCPur: Ministry of Road Transport & Highways, Govt. of India hnuoia Na-tional Highway Infrastruc-ture Development Corpo-ration Limited (NHIDCL) in Km. 35 a sei CCPur to Singngat inkar Tiddim Road black topping thawna fe me-kah CCPur le Lingsiphai inkar blacktopping zo a ni

a, hi le inzawm hin zanita in-thawk khan Lingsiphai a in-thawk black topping chun-

gah inches kha neka sain Sealcoat pha \an nawk a nih. Lampui siemna en-

kawltu contractor chun ei ram sunga sin thawa um hai a \hat thei dang ding ngaituo a sin thaw a ni leiin indem le in sawisel ringawt loin siem\hat \ul a um chun ngaidan hrilpui lem dingin a ngen. Lampui siemna sinthaw-tu pakhat \huoihmang >>sunzawmna phek 4-ah

Bandh thaw an tumiMPhal: All B.Ed. Trainee’s Manipur 2017-19 chun 12/4/2018 to 04/05/2018 inkar sunga B.Ed. Semester Exam neia um tuchena Manipur Uni-versity thuneitu han result an la puongnaw leia an lun-gawinawzie suklangnain February 10, 2019 4AM a inthawk Feb. 11, 2019, 4PM chenin Valley le Hills-ah Bandh an thaw ding thu za-nikhan an puong. Bandh hin Press & me-dia, Medical, administra-tion, police, paramiitary, wedding le conference prog. hai bakah student hai chu a huomnaw ding niin an hril.

Page 2: Hmasawnna Thar Thar/2019/February/HT-05-02...Engine ni thei ding khawp a ni thu hrilin, CM chun, Tripura le Meghalya haiah Ruo Factory pahni a um ta niin a hrila. Amiruokchu, Ruo a

Hmasawnna Thar2 thlavul (February) 05, 2019thawleni (tuesday) artiCle/health & eMPloyMent news

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor Joseph Joute: Co-Editor : Asst. Editorlalsansuok pulamte :Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at M/s Express Standard Offset Printers, PKT Street, Central Lamka Churachandpur, Manipur.

Editorial

Mihriem mizie

VAWISUN THUPUITangka sum ngainat hi suol tinreng bul a ni si a; chu chu \henkhatin an inhnar a, ringna chu an fe hmang san a, anni le anni lungngaina tamtakin an insun tlang ta nghuon a. -1 TIMOTHE 6: 10

Mihriem hmel put dan an angnaw seng ang bawk hin khawvel mihriemhai mizie hi an angnaw seng. Unau pieng hmunkhat hai khawm hin mizie hran seng ei nei hlak. Mihriem mizie hi ei \awngbau suok, ei um dan, ei thil thaw dan, ei hawiher le nungchang haiah hin an lang hlak. Mizie \ha le mizie \ha naw ei nei seng hlak. Mizie \ha hai chu, mi nungchang \ha, mi zaidam, mi tiktlai, mi uong lo, mi intithei ni lo, mi lungril zau, mi lulul lo, mi inngaitlawm, mi chapo lo, lungril \ha le thienghlim put, hmangaina le lunginsietna hau, mi kawi lo, mi tluongtlam le mi ti kher kher lo hai hi an nih ti inla ei hril suol ring a um nawh. Mizie \ha vawng ni inla chu khawvel hi inhawi a ta, nun hi a hadam hle ring a um. Mizie \ha hi inchuka nei thei a ni leiin mizie \ha nei dingin inchuk sup sup inla nuom a um. Mi hausa, milien le milal, mithiem le mivar ei tihai lai khawm, mi riengvai le mi rimsihai mamaw le har-satna hrietthiempui a, an mamaw pe phal le an harsatna haia \hangpui hlakhai hi inza, ngaisang le ngaihlut an hlaw zuol bik hlak. Mi hausa taphawt hi mi thilphal an ni nawh. Ei hmu le ei hriet seng angin ei ramah ngei khawm mi hausa tam tak an um a, khawtlang, ram le hnam, mi rimsi le riengvaihai ta dinga inphal chu mi tlawmterek chau an nih. Mi hausa, mi ropui, mi inlar, milien le mi inlal hai laia mi tikphal tlawmte an lo um hi ei ram le ei hnam ta dinga malsawmna le ei rohlu an tling takzet a nih. Mizie hi mihriem nuna dingin a pawimaw hle. Mi tikphalhai hi mizie \ha nei an nih. Mihriem mizie ngaisang le ngai hlut a umna lai tak pakhat chu, mani ta ding chauva hring lova mihai ta dinga hring vena hi a nih. mani ta ding chauva ei hring naw a, ei luong suok chun khawtlang, kohran, pawl hran hran, hnam le ram, mipui le mimal an hlimin an lawm hlak. Changkangna le hmasawnna leiin mi tam takin ei mizie siem \ha le thlakthleng a, \hangpui le sawmdawl ngaihai \hangpui le sawmdawl nuomna lungril nei a, mi rimsi le riengvai hai ta dinga ei luong suok ve thei ta hi lawm a um. A tlangpuiin ei ni rawi chu Christmas hun lai hin ei luong suok hlak. Christ-mas hun lai chauva luong suok lova hun dang haiah khawm luong suok dinga kal ei pen nuom a um. Mihai \hangpui ni nekin mihai \hangpuitu ni hi a \hain a hlu lem a nih. Harsatna, buoina le lusunna han an mi hung tlak-buok a. |hangpuitu, sawmdawltu, santu, hnemtu le tl-amuongtu ding ei mamaw a. Hieng hun laia mi \hang-puitu, mi sawmdawltu, mi hnemtu, mi thlamuongtu le mi santuhai hi mi tungdingtu an ni rawp hlak. Mihai \hangpui ding, mihai sawmdawl ding, mihai san ding le mihai thlamuong ding chun lungril lien, lungril \ha, inphal, inpekzo, midanghai ngaituo, hmangai le lun-ginsiet a \ul a, hieng ang thil hai hi mihriem mizie le nunphunga thil hlu le ropui hai laia mi an nih. Hi hnuoi hi ei inzinna ram, ei hluo sawng ding ni lo, ni khat chu ei la thi ding, hnuoi sunga phum hmang ding ei la ni tawl a. Hi lei hin ei thi hnung chena ei hlutna ding thil \ha thaw hi rin lo ding le nghawk lo ding a nih. Company \ha le changtlung, ringum le \ha hai chun Trade Mark an nei seng. Company or Industry \ha hai trade mark chuongna thuomhnaw le thil hai hrim hrim ei ditin ei ngaisang hle hlak. Ruol u deuhai chun bawta seng sengah khawm Sai lim chuongna kha an ngai ropui a, bawngthuthlawah khawm kel lim chuon-gna le lo vatna ding chemah khawm Nipen ti inziekna kha ngaihluin an lo dit bik hlak. Trade Mark chu sum-dawngna thila thuomhnaw or hmangruo inchikna ti inla an dik el awm ie. Sienkhawm mihriem mizie hang hril annawleh mimal chanchin hang hrilna haiah hin, hi hi chu a trade mark ve a ni a, ti a ni chun, “A thaw rawp dan a ni a”, tina annawleh “:A mizie a ni a,” tina a ni hlak. Ei um dan le thil thaw danin ei mizie an lang hlak. Mihriemhai hin trade mark hi chu ei nei hran seng a nih. Trade mark chu inchikna or sinsiena ti a ni bawk. Trade mark hang ti hin ei ni dan, ei thaw dan le um dan bik, a tawizawng takin ei mizie sei tak hrilna a nih. Mi-hriem chu ei thi ni hin ei trade mark anlang chieng hle hlak. Thi ni khuoah chun, a thihai chanchin a \ha za-wng tiengpang hril a ni hlak. Mithi ta hnung chanchin a \ha nawzawng le a muolpho zawnga hril hi mimawl le mi invethai thaw dan le mizie (trade mark) a nih.

Missionary Day Message“thil |ha ChanChin lawMuM

intluntuhai Ke Chu a va Mawi de!”(rom 10:16)

-Rev. H.P RunremthangTuipui r^l ram hlataka inthawka K^il^m r^wl khawkrawk kara ramsa ang chaua an mi lo ngai hlak Tl^ngmihai kuoma chanchin\ha hril dinga Lalpa mi ruot WR Roberts (S^p Tlangval) in Chanchin \ha a hung intlunna champha (February 5) ei hung tlunga ka lungril mi themb>k b>ktu Pathien thu chu “thil \ha chainchin l^wmum intluntuhai ke chu a va mawi de!” ti thu hi a nih. Thingtl^ngah football tournament ei nei pha, tlangvalhaiin GOAL an thun chara thlirtuhai kh>k r^wl chu “A ke a mawi” ti hi a nih. Chuong ang bawk chun, Manipur Simthlang, mi lu la hnamhai laia chinchin \ha l^wmum hung thuntuhai ke hi ‘a mawi’ b>k b>k el a nih. Einin ‘mawi’ ei ti el ni loin, Pathienin ‘mawi’ a ti b>k b>k el a nih. Mihlimhai thuziek ang deuin hang ziek lang: Pu tlangv^l (robert) a ke chu a va mawi de! India Hmarsak tl^ngmihai laia Chanchin \ha hril dinga Pathien kona chu dawnin, Dr. Peter Fraserhai nupa, Aizawl pan dinga insiem chu a va b>l a. Dr. Fraser a nuhmei chun, “Robert, keini i mi hung zui ve ringawt chu, ch^wmtu ding khawm nei lo che a” tiin ^n dawn a, WR Roberts chun, “a mi tirtu bawk khan mi ch^wm el naw nim” tiin a dawn a nih. Iengleia ei rama missionary fe suok ding ei tl^wm ta b>k b>k am a na ei ti chun, a mi tirtu en loin, a mi ch^wmtu ding ei buoipui hmasa a; a mi tirtu en loin ei fena ding ngawt ei en hmasa hlak lei a nih. Abrahamin Pathien a ring a, a fena ding en loin, a kotu chu a en lem a, a fena ding tieng khawm hre loin a fe a nih (Heb.11:8). Chu chu a nih Missionary lungril ding chu. Aizawl an hung tlunga Dispensary-ah damdawi zawrna sin a thaw a. A damdawi sem khawm chu Rawthei-ah a thuna, a b<ra chun Pathien thu a ziek pei a nih an ti chu! Tulaia damdawi zawrhai hin ieng angin am chanchin \ha sukdarna ding hin \hang in lo l^k ve a? Inrimtak le pase taka sin a thaw laiin a umna rama inthawkin pawisa pound nga a dawng hlau el a. Chu khawm chu ama pocket money-a dinga hmang loin Chanchin \ha Johan bu mal inch^wkna dingin a hmang vawng a nih. Piengthar inti si, mani sum hmu hmasak sak Netpack thunna ding le Kuva man dinga hmang pawlhai lo inngaituong ei tiu. Chu chanchin \ha Johan bu mal chu Senvon lal Kamkholun hung inthawnin; vawisun hin Chanchin \ha ei hmu pha a. K^il^m r^wl cherek k^r a ramsa ang ela umhai kha ‘Van khuo –le-tuiah ziekl<tin ei um ve a, Angel ruol hai leh tuol khatin ei l>ng tl^ng an ta hi! S^p tlangval mi hung tirpektu Lalpa chau ropui raw se. Vawisuna s^pram pawisa hmutuhai po po le, building ropui tak tak b^wltuhai hin ei pawisa hi ieng thil am ei hmang r^wn tak a? Senvon lal Kamkholunin “Pu, nang ngei hung la, i lekhabu mi hung inthawn hi mi hung hrilfie p>k rawh” tiin a ng>n a. Senvon lalin a kona dawn ding ̂ n siem lai chun Aizawla sawrk^r sin thawtu \henkhatin Robert chu fe lo dingin an thl>m a: “Mi lu la hnam (head hunter) an nih a, i fe vai chun i lu an lo tan ding a nih” tiin. Chuphingleh Robert chun, “Nang ngei hung la, chanchin \ha mi hung hril rawh ti tuhai hi an mi ng>nna anga Chanchin \ha hi ka hril hman phawt leh, nuom leh ka lu chu tan ta raw hai se” a ti a nih! A va ropui l^wm l^wm de aw. Paula ang deu khan ‘thl>m ruol’ nia an hriet naw leiin an inthla suok tah a nih. Ei chanchin \ha hmu \an d^n hi thlir nawn rawp ei tiu. Missionary hmasatak Isu Krista khawm a hringna ch^n \hakin a hung inp>k a, eini rawi missionary khawm thi le hring ink^ra hung a nih. Chuonglai zinga mi \henkhatin s^p tlangval chu ‘Ram enthlatu’ ang chaua ei lo hril hi chu inzak a um taluo deu a nih. Eini rawi hi chu ‘a Missionary’ hi buoipui loin ‘a Day’ ku hi ei buoipui lem khawm a hawi an tah! r. dala ke chu a va mawi de! Missionary hai hi an fena hmun peiah a ram mihai pakhat/pahni b>k kut le ke ding an pawimaw a. Mosie kut le kehai khawm Hur le Aron an ni kha (Ex.17:12). Chuong ang bawkin S^p Tlangval khawm khan rawngb^wlna dinga kut le ke ding (\awng inlettu ding) a ma maw >m >m a. Chuong hun laitaka sawrkar sin thaw R.Dala chu a sina inthawkin ^n b^n a, Robert a rawngbawlna chu a hung thlawp tah a nih. Halleluiah! Chanchin \ha intluntuhai ke chu a va mawi de! Hi article ziektu ngei khawm hi ama hun lai chun an v>nga sawrkar sin thaw ve ngat a nih a; nunghak hmaa khawm a hlu ve fu tho kha a na. Khang hun (1910) lai vela sawrkar sin thaw hlut lem dan ding chu ngaituong ei tiu. Chu chu m^ksanin Krista ^n v^kv^ipui a ni chu. Iengtizie a tulaia sawrkar sin thawhai hin Missionary sin hi ‘a hui ph^i’ (illiterate people) hai chan ding ni ^wm

taka ei ngai el am an tah a? Missionary dingin Daktawr khawm suok inla, Nurse hai khawm suok inla nuom a va um ta de! Thina thim hnuoia in\hunghai khun lekha thiem lo hm>l chau ni loin, sawrkar officer hm>l lo hmu khawm an nuom an tah. (“I Krista siem puitling k^r an lo ngh^khla, thim hnuoia nat tinrenga inr<m han” – Rev. Thangng<r) Ei Chanchinbu neisun ve (Hmasawnna Thar) a khawm hin miretheihai officer kaisang thu chau ni loin, Officer hai Missionary fe thu khawm hi hriet ding um ve ta sien nuom a vei um l^wm l^wm de aw! Nehemiah ang khan Pathien ram sin hi “Sin ropuitakah” ngai inla; sawtnawtea tlu h^wp vawng ding sawrkara sin thaw n>kin, Lal ram se ta lo ding sawrkarna sin hi a hlu lem a, a ropui lem bawk a nih ti hi hre thar mawl ei tiu khai! thangkai le lungpau hai ke chu a va mawi de! R. Dala kha Mizorama Robert a ruol hmasa a nih a; Thangkai le Lungpau hai ruok chu Manipura Robert a rawngbawlna thlawptu hmasatakhai an nih. Anni hi Kristiena an inpek hma daia Robert a hnungzuituhai an nih. An fe peina hmunah (New Vervek khaw tlung hma charin) Kristiena dingin an hming an p>k a nih. Chuleiin, Manipur Simthlanga Kristien hmasatakhai an lo ni tah. Chanchin \ha intluntuhai ke chu a va mawi l^wm l^wm de! Mihai chu sandamna an chang hma khawmin Krista hminga tuor huomin rawng an b^wl a; eini rawi chu vawi tamtak ‘sandamna ka chang’ ei ti hnung khawm hin Krista hnung zui tumna reng reng nei lo ei la tam a nih. I la piengthar naw a ni khawmin khawv>l mi lien zui n>kin Isu hnung zui phawt rawh; lampuiah piengthar >m >m i tih. savawma, vanzika le thangchhingpuia hai ke chu a va mawi de! Annihai hi s^p tlangv^lin a mi fesan hnunga, a ram mi (Mizoram mi) ngei rawngbawl dinga hung (Native Worker) hai chu an nih. S^p tlangvalin a fesan hnung chun a rawngbawlna sunzawmtu ding mihriem, mi tl^wmngai an zawng a; hieng mihai hi an inp>k a nih. P^ik^wng le meu inthawk suokin, hm>l hriet lo ramah, lampui khawm hre bawk loin chanchin \ha an inv^kvaipui a; Tuivai vadung lienin dang sien la khawm kir an tum chuong nawh. Tuivai r^l an kai a, Manipur an hang lut zet chun an l^wm taluo a, “Aw Pathien nangma chanchin \ha zarah, Lawmthu kan hril che” ti hla hi phur pumin vapangah an la sak a nih an ti chu! Chanchin \ha intluntuhai ke chu a va mawi l^wm l^wm de! Senvon an tlung chun tlung in ding mumal khawm an nei naw leiin K^wnz^r lai Rawbawk (Inte) an b^wl a; mani intumin chanchin \ha an lo invakvaipui a nih! “Tu tangkahai, rangkachakhai khawm kan hnar ngai naw kha. Hi kut ngei hin kei le ka ruolhai pawimaw chu a them suok hlak ti in hriet. Thil ka thaw taphawt ka thaw hmu hlak cheu a. Sininrim pum le Lalpa Isu thu hrezing pumin mi hr^tnawhai in \hangpui hlak ding a nih” (Thil20:33-35) tia tirko hmasahai tuorna le an sinrimna chu annihai hin an hung sunzawm pei a nih. naran singh a ke chu a va mawi de! Ama hi Meitei a nih a, Native Worker (Savawma, Vanzika le Thangchhingpuia hai Tuivai vadunga lo la kaitu a nih. Khang hun lai khan Tuivai vadung a lien b>k b>k a, kai thei loin sawttak an ngh^k a. Iemani chen hnunga chun Naran Singh hi an hang hmu a, an kuta h<iin an ko a; tui lien sen zuoi zuoi lai chun mani hringna ngain>p khawpin a lo va l^kkai a nih. Chanchin \ha intluntuhai ke chu a va mawi l^wm l^wm de! Ama um naw sien chu tuhin iem chang ei ta. Hieng a ni lei hin Manipur Sim thlanga Chanchin \ha dawngtuhai hin ei unau Meiteihai chungah mawphurna lientak, deh^wn theilo ei nei a nih ti hi hre tlatin; vawisuna inthawk hin hma la zuol sau ei tiu. Haman-in Mordekai khai hlum tuma plan a siem z^n chun lal a in thei nawh a. Lekhabu a zuk keu chun kawtkhar vengtu Mordekai a thil thaw \hat chu hmu suok a nih a; ropui taka lal\hungpha inhluotir niin, a khai hlum tumtu Haman chu an khai hlum lem tah a! (Es.6:1, 2) Chuong ang bawk chun Mr. Naran Singh hi mi naran, Ruo s^t mei mei ni sien khawm, zan khat chu Lalpa in thei naw z^n la tuok v>ng a ta, a thil thaw \hat hi la hre ve zing a tih. Chuong ang peiin, unau dittakhai, Chanchin \ha hril darna kawnga hin mihai angin thaw tam thei naw la khawm, i theina hmunah theitawpa i lo \hang a ni phawt chun Lapa Pathienin chawimawi hun la nei ngei ngei a ti che. “Mihriem inp^k naw lei che hin Lap’n an p^k naw che ring naw”. LALPAN A THU MALSAWM RAW SE. AMEN

Pasal pakhatin a nuhmei a sat hlum GurGaon: Gurgaon-a Ashok Vihar, Sector 5 Gurugram hmuna cheng pasal kum 28-a upa Pankaj Bhardwaj chun a nuhmei Vanshika Sharma (23) chu chema vawi 40 zet sat/sun in a that. Hi thil tlung le inzawm hin Mr Pankaj Bhardwaj le midang pakhat Nashim Ahmed (39) hai chu Ms Sharma thattua intumin man an nih. Pankaj Bhardwaj le Vanshika Sharma hai hi April, 2016 a kha innei an ni a, hi tuolthatnaa mawphur-tu taka intum a pasal Mr Bhardwaj chun a nuhmei le a tarpi/pu han an suknawm-

na hlak le hmusit taka an sawisak hlak leia lungsena hieng thil hi a thaw niin thu indawnna nei hunah a hril. Mr Bharwaj hin a nuh-mei hi imu inhnik taka a in laia Inrinni liemtaa kha a that a ni a, hi thila man sa ve Nashim Ahmed hi Mr Bharwaj le sin thaw hmunkhat an ni a, thla 2 vel liemtaa inthawka kha hieng thil thaw tuma thu an lo phi-erruk ta niin Police thusuok chun a hril. Ms Vanshika Sharma nunrawng taka that a ni hnung hin Bhardwaj hi an bihmang a, sienkhawm Pa-thienni khan man a ni ta a nih.

Chalfilh tlangah Cross insang takaizawl: Khawvela tui-let hnunga MNF candidate la tling ngai nawna Chal-filh A/C-ah kum 2018 a Mizoram Assembly elec-tion-a khan Chalfilh A/C a inthawk MNF candidate th-langtling a ni a, a lawmna le hrietzingna dingin Tuifinri-et level-a inthawka inkhiin Chalfilh tlangah khawvela

Cross insang tak phun ning a tih tiin Mizoram Assem-bly Speaker Lalrinliana Sailo chun a hril. Hi thil le inzawm hin Chalfilh biel mipui leh hmalak tlang a ni a, Cross phunna ding hmun khawm a hmuna enfel a ni tah tiin a hril bawk. Lalrin-liana sailo hi Chalfilh A/C MLA ni laizing a nih.

Kum 2018 in Mizoramah PRRS leiin Vawk 2574 an thi

aizawl: Kum 2018 sung khan Mizoramah Vawk natna hri, PRRS leiin 2574 an thi a, kum 2013 ah vawk 3806 an thi a, kum 2016 ah vawk 4699 an thi (of-ficial record) a nih tiin Dr Lalnunhlima Ralte, Deputy Director, Epidemiology, Animal Husbandary & Vet-erinary Department, Govt. of Mizoram chun zani hma-saa Lungleu Animal Dis-ease Surveillance Aware-

ness Campaign-a thu a hril huna a hril. PRRS natna hi kum 2013 a inthawk khan Mizoramah hmu suok \an a ni a, a tlangpuiin Myanmar rama inthawk vawkte laklut leia hung um nia hriet a nih tiin a hril bawk. PRRS nat-na hri laka invengna ding hin Mizoram sawrkar chu State dang le ramdang haia inthawka Vawkte le Vawk-sa laklut a khap tlat a nih.

sin ruokzat 20 a sukpungiMPhal: Forest Depart-ment, Govt. of Manipur hnuoia Forest Guard sin ruokzat a hmaa 50 ti kha 20 sukpung a ni leiin sin ruokzat hi 70 a nit a tiin principal Chief Conserva-tion of Forest & HoFF,

Government of Mani-pur chun inhriettirna a siem. Post 70 ruokhai laia post 31 UR, post 1-SC, 18 ST, 8 OBC(Meitei), 2 OBC(Meitei pangal) le Sports quota post 10 a hung nita ding a nih.

Khel thua mi inmantir thaw ta lo dingin an ngenCCPur: December 31, 2018 a T. Paukhanlian, s/o T. Lamkhansuan of Lungthul (T) a thisaa hmu a nina le inzawmin tuolthattu hai an dem thu Lungthul (T) khawsung a Village Au-thority, Paite Tribe Council, Zomi Youth Association le Zomi Mothers association chun zanikhan an puong a. Hieng laizing hin khel thu hmanga tuolthattu nia intuma Lungthul (T) lalpa T. Khuplian Khongsai, Lunminlal Guite le Lun-minthang Guite hai Police inmantir le vuok le sawi-

sakna chen intlungtirtu T. Lamkhansuan of Lungthul (T) le a upa Khanjam of Singngat hai thilthaw an dem thu an puong bawk. Chun, hi tuolthatnaa intum ve Ngamgoulien Guite chu hi ni huna hin Lungthul (T) ah um loin Christmas le kum Thar hmng dinga a nu hmei le a nauhai leh G. Mawnlian tienga um an nih tiin an hril a, hiengang thudikloa in-tuma mi inmantirna hi um ta ngainaw sien an nuom thu an thusuok a chun an zieklang.

Cbi in Kolkata Police Chief thu an indawn tumna thuin Parliament in\hung a sukbuoi

new delhi: Parliament Budget session chu Thaw\anni khan in\hung sunzawm nawk a ni a. Sienkhawm Pathienni zana Kolkata Po-lice Ponzi scheme scam le inzawm Rajiv Kumar thu indawnna dinga fe CBI of-ficials team dang le hren-tang an nina chungchanga Lok Sabha le Rajya Sabha haia rorel thei lo hiela risie siem a nih. Rajya Sabha a chun in\hung vawikhat sukchawl hnungah zani chawhnung tieng khan sunzawm nawk a ni a, sienkhawm Trin-amool Congress, Sama-jwadi Party le party dang dang han CBI chu dan kala che an nih tiin risie nasa taka an siem zawm pei leiin

Rajya Sabha Chairman M. Venkaiah Naidu chun za-nita dingin Rajya Sabha in\hung a sukchawl. Hiengang bawk hin Lok Sabha a khawm West Bengal-a thil tlung chun-gthu lei bawkin TMC, Congress, RJD, SP le party dang dang han sawrkar sawisela risie nasa tak an siem leiin in\hung vawihni sukchawl lailawk a ni a.

Speaker Sumitra Ma-hajan le Parliamentary Affairs minister Naren-dra Singh Tomar han an khapdei hne naw leiin za-nita dingin Speaker in Lok Sabha in\hung a sukchawl bawk a nih. Home Minister Ra-jnath Singh chun CBI sin-thaw ding Kolkata Police han sukbuoi le an dang chu dank al a nih tiin CBI a

thlawp a, hi thua hin West Bengal Governor chu re-port kimchang tak pelut dingin a hril. A hril peinaah, Kolkata Police Commissioner khan Sradha chit fund scam le inzawma suizuina a thlawp \hanaw bakah vawi tam tak ko a lo nita a, sienkhawm an langnaw leia CBI thu indawn dinga ama an pan lem el ani thu Home Min-ister chun parliament in\hung hunah a hril. Kolkata khawpuia CBI Offices le agency officers hai chengnain hai vengtu dingin central forces tirlut an ni ding thu a hrilin, state sawrkar chu CBI official an sin \ha taka an thaw phal pek dingin a ngen.

Mizoram CS thar dingin Lal-nunmawia Chuaungo

aizawl: Zanikhan Min-istry of Home Affairs, Govt. of India, New Delhi chun Mizoram Chief Sec-retary thar dingin Pu Lal-nunmawia Chuaungo, IAS (1987 batch, Gujarat Cad-re) a ruotna order an suo. Hi le inruol hin Mizoram Chief Secretary (CS) sin

chel laizing Pu Arvind Ray, IAS (AGMUT Cadre, 1984 batch) chu Delhi-ah sawn a nih. Pu Lalnun-mawia Chuaungo, IAS hi Mizoram Chief Secretary sin lo chel tah, ni kuma Mizoram Assembly elec-tion laia kha Delhi-a sawna um a nih.

Awl-len Festival Feb. 28 ahCCPur: Vaiphei hnam hai ta ding festival pawimaw AWL-LEN chu February 28, 2019 khin VPC Com-munity Hall, Bethel Veng, New Lamka, CCPur-ah hmang hmang tum a nih. Young Vaiphei Asso-ciation (YVA) GHQ hnuoia Organising Committee chun zani zantieng 1:30PM khan VPC Office, Bethel Veng-

ah meeting an nei a, chu hunah February 28, 2019 a AWL-LEN festival hi hmang dingin thutlukna an siem a nih. Festival le sun le zan hun haia hmang dingin thutlukna an siem a. Fes-tival hmang ding le intuok dinga tukhawm bandh/strike thaw lo dingin Organzing committee chun ngenna an siem.

citizenship (Amendment) Bill Keikir Ro: All Political Party

iMPhal: Communist Party of India (Marxist), Manipur, Central Commit-tee chun zani khan Manipur Press Club ah All Political Party meeting an ko a. Party hran hran CPI, RSP, AIFB, BSP, NCP, JD(S), AAP le PRJA haia inthawkin palai an hung a, CAB hi an rang thei anga keikir dingin India sawrkar an ngen. Meeting-a hin Mr Kshet-rimayum Santa, State Sec-retary, CPI (M) chun thu hrilin, an party Polit Bureau chun Citizenship Amend-ment Bill- 2016, Lok Sabha-in January 8, 2019-a a passed chu keikir dingin sawrkar thlungpui a ngen thu a hril a.

Mr Sarat Salam, Secre-tariat Member, CPI-M chun a Bill thu hrilfiein North East India kakhawk hne bik a ta, Bill hi Constitution Article 14 le 15 bawsietna a nih tiin a hril bawk. A hril dan chun, Opposition party po po bakah Ruling BJP tienga \hang party \henkhat khaw-min Bill hi an dit naw niin a hril. Mr. L. Sotinkumar, Sec-retary, CPI Manipur chun, CPI(M) Polit Bureau-in All India Protest Day a lo buot-sai hi a hun taka a thaw a nizie thu hrilin, an party le Manipur-a um political party lungril inang po chun an do pei ding thu a hril.

Page 3: Hmasawnna Thar Thar/2019/February/HT-05-02...Engine ni thei ding khawp a ni thu hrilin, CM chun, Tripura le Meghalya haiah Ruo Factory pahni a um ta niin a hrila. Amiruokchu, Ruo a

3thlavul (February) 05, 2019thawleni (tuesday) national/international & advertiseMent Hmasawnna Thar

laKtawi

Dr MV Azad Phusam chunga lawmthu hrilnaHun sawt taka inthawk ta khan Pile natna ka nei a. Ka nat dan hai chu, inhnawm thei lo, kan hnawm pha pha thisen suok, ka ek kel e kanga um, tawl tla, luna, kawngna, kena, ringna, phingpui hratnaw, bu du lo, taksa chau, Nga le sa hme thei lovin ka um hlak. Doctor hran hran ka pan a, ka dam chuong nawh. A tawpah Dr MV Azad Phusam ka pan a, tuhin chu ka dam felt a a, ka lawm hle. Hi lei hin hi chanchinbu fe thleng hin Dr MV Azad Phusam le Pathien chungah lawmthu ka hung hril.Dr MV Azad Phusam hi CCPur Opp: JP Se;ection, ICI Road, near Lamka ICI Church-ah pan thei le Contact numbers 7628890261/9089738275 haiah biekrawn thei a nih. Lawmthu hriltu sd/- Jamngam, tuibong

3rd. deAtH AnnIVersAry OF (l) H. pensIOntHAnG

Hnuoi ringum ram hnungsawna chungtieng Jerusalem thar, Mithienghlimhai khawpuia i min lawisan ni cham-pha a vawithumna February 5 a hung inhersuok hin kan

ngaina che a zuolin luoithli nul bangzai reng kan rel thei nawh bawite!

- Mr lalsandam (a Pa) le sunghai, Thingchawm, CCPur.

office of the

tiPaiMuKh road transPort Co-oPerative soCiety

MeetinG PawiMawHi a hnuoia hun le hmun ruot-a hin TRTCS General body meeting ko a ni a. Member hai po po kim taka \hang seng dinga inhriettir ei nih. A bikin Hmarbiel mo-tor service hai chu \hang ngei ngei ding. Motor service dan siem\hat ding a ni leiin a \hangnaw hai chun ieng-khawm sawisel thei ninaw nih. Zantieng bu fak tlangna nei ni nghal a tih.

a hmun: Pu ruoilien in, rengkai Muolhlum a hun : 8th Feb. 2019 at 11:30aM

sd/- John l. FimateSecretary.(5,6,7)

French Navy han Indian Ocean-ah Heroin kg. 670 zet an man

new delhi: January 31, 2019 khan French Na-vy-a “The Frigate Cassard’ chun Mumbai-a military port-ah Heroin kg. 670 zet dapdawkin an man niin France ambassador to In-dia Alexandre Ziegler chun

zani hmasa khan a hril. French Navy hai hi In-dian Ocean-a terrorism traf-ficking enkaitu Task Force 150 aiawa duty an ni a, Heroin hi Arabian Tuipui-a lawng pakhata inthawka an dapdawk a nih.

Task Force 150 hi Red Sea le Indian Ocean haia international terrorism and illicit trafficking donaa US inrawi naval coalition ban pawimaw pathum hai laia pakhat a nih. Task Force 151 chu Gulf of Aden-a piracy tiengpang maw an phur a, Task Force 152 chun Arabian Gulf –ah security tiengpang maw an phur a nih. Task Force 150 the Cassard hin crew members 240 a nei a, Arabian Gulf le Indian Ocean-ah thla 3 sung um dinga January 29, 2019 a kha Mumbai port hung tlung an nih.

Congress an sawrkar chun In-dia ram pumpuia loneitu hai loan ziekbo ning a tih: Rahul

Patna: Kum 2019 Lok Sabha Election hung um dinga hin Congress party in hratna changa centre-ah sawrkarna an hung siem chun tulai hnaia Madhya Pradesh, Chhattisgarh le Rajasthan haia Congress in sawrkar thar an siemna haia loneitu hai loans ngaidam/ziekbo an ni angin India ram pumpuiah loneitu hai loans ziekbo/ngaidam ning an tih tiin Congress President a ni hnunga Bihar hmuna public Rally-a thu a hrilna hmasatakah Rahul Gandhi chun Pathienni khan a hril. January 28, 2019 a Chhattisgarh hmuna a lo intiem ang bawkin sawrkar siem thei dinga thlanglal an ni chun mi rethei sungkuo

tin hai ta dingin “minimum income guarantee’ policy \an a ni ding thu Rahul Gandhi chun a hril nawn bawk. BJP inrawi central sawrkar chu India ram rothil hai industrialist tlaw-mte kuta inkawltirin Rahul chun an tum a. Budget-ah loneitu hai kum tin Rs. 6,000 pek dinga intiemna chu loneitu hai kuomah ni-tin Rs. 17 chau pek ang a ni leiin, hi thil hi inhmusitna/loneituhai inzanawna a nih tiin Rahul chun a hril bawk. Sukpuitling thei lo ding kan intiem naw a, ngun ta-kin mi lo ngai ro, mirethei hai kuomah minimum as-sured income kan pek ding a nih tiin Rahul chun a hril bawk.

CBI Director thar Shukla in charge a

lak tah

new delhi: Central Bureau of Investigation (CBI) Director thar dinga ruot 1983 batch IPS Of-ficer Rishi Kumar Shukla chun Thaw\anni khan CBI Director sin a chel \an tah tiin CBI Spokesperson Ni-tin Wakankar chun a hril. Kum 58-a upa Shukla hi Madhya Pradesh DGP hlui le Intelligence Bu-reau veteran a ni a, nikum October thla vela inthawk CBI sunga buoina le full-fledged Director mumal an umnaw hnungah tulai hnaia kha sawrkarin CBI Direc-tor thar dinga a hung ruot a ni a, interim CBI chief M. Nageshwara Rao kuta in-thawk CBI Director charge hi a lak a nih. CBI Director hi kum 2 sung a chel ding a nih.

Hazare in Padma Bhushan pekkir a tumraleGan sidhi: Centre-ah Lokpal le state haiah Lo-kayukta ruot dinga phutnaa tiemchin um loa bungheia nuorna nei mek social activ-ist Anna Hazare chun a thil ngen sawrkarin a sukpuitling naw chun Padma Bhushan a lo dawng ta chu a pekkir ding thu zanikhan a puong. Hazare hin kar hmasa Nilaini-a inthawka kha Rale-

gan Sidhi village, Ahmed-nagar district, Maharashtra-a nuorna hi a lo \an a ni a, a chungah iengthil khawm tlung sien Prime Minister Na-rendra Modi in maw a phur ding thu Pathienni khan a lo hril ta a nih. Kum 81-a upa Hazare hin kum 1992 a kha India rama civilian chawimawina insang tak Padma Bhushan hi

a lo dawng a ni a. Corruption dona dingin Lokpal le Loka-yuktas ruot dingin a phut a nih. Lokpal hin PM le Lo-kayuktas hin state chief Min-ister hai khawm huom vawng ding le corruption intumna evidence a um chun sui thei an ni ding ti a nih. Lokpal hi Parliament in a lo passed ta a nih.

Tourism in revenue USD 234 bn. a hmu:

AlphonsGuwahati: Union Min-ister KJ Alphons chun, kum 2018 sung khan Tourism chun revenue US dollar 234 billion a hmu phak a, revenue hi 19% chuongin a pung a nih tiin a hril. Hi thu hi pathienni-a Guwahati hmuna the 2nd ASEAN-India Youth Sum-mit neinaa thu a hrilna huna a hril a ni a. World Travel and Tourism Coun-cil (WTTC) 2018 report dungzuiin India Tourism sector chu khawvelah rank-ing pathumna a ni thu a hril bawk.

Odisha le HP Budget session

new delhi: Himachal Pradesh le Odisha Assem-blies Budget session hai chu Thaw\anni khan \an an nih. Himachal Pradesh Assembly-a chun Inrinni khin kum 2019-20 bud-get phar ning a ta, Odisha Assembly a chun Feb. 7, 2019 khin Finance minis-ter Sashi Bhusan Behera in interim budget phar a tih. Session hi ni 7 in\hung ning a ta, Feb. 12, 2019 khin tawp a tih.

World Cancer Day hmang

new delhi: February 4, 2019 khan World Cancer Day hmang a nih. Cancer natna laka inveng dan le him thei dan inhrilhrietna neia mi tam tak cancer nat-na laka an him theina ding ngaituoa Cancer Day hi hmang hlak a nih. Tukum Cancer Day thupui chu “I Am and I Will.” Ti a nih. Cancer natna lei hin kum tin khawvelah mi-hriem 9.6 million vel an thi zie-a hisap a ni a, hi hi HIV/AIDS, Malaria le TB natna leia thihai belkhawm neka tamlem a nih. Punjab sawrkar chun World Cancer Day le inza-wm hin zanikhan In tin lutin screening programme a buotsai.

Godown 25 a kangthane: Maharashtra a chun Thaw\anni zing-kar inhma tak khan Thane district-a Uttarshiv vil-lage a chun Gas cylinder puokdar leiin plastic le rubber sekkhawlna go-down 25 meiin a kang vawng. Sienkhawm thi le hliemna tuok an um naw niin regional disaster man-agement cell chief Santosh Kadam chun a hril. Thil tlung hun hi zani zingkar dar 4 vel kha nia hril a ni a, godown oxy-acetylene cylinder pakhat hung puokdar leia hi thil hi tlung a nih.

ISRO in Feb. 6 in GSAT-31

kapsuok a tumbenGaluru: Indian Space Research Organisa-tion (ISRO) chun Commu-nication satellite GSAT-31 chu February 6, 2019 khin French Guiana spaceport-a inthawk kapsuok a tum. Tuta mi hi ISRO in communication satellite a kapsuok 40-na ding a ni a, kum 15 sung dai dinga hisap a nih. Kapsuok ding commu-nication Satellite GSAT-31 hi kg. 2,535 a rik a nih.

Australia Tuilet ah Khawpui Sung Awle Lut

Cairns/townsville: K u m z a b i 2 1 - n a s u n g a Australia rama tuilet la rapthlak tak dinga hril, Cairns khawpui le Townsville a tuilet chu zuol tieng a pan pei a. Awle (Crocodile) hai khawpui sung an hung lut tah leiin Army khawm khawpui sung an lut ve tah. Australia hmar-sak tieng chu tui a let vawng a, inhai bazar hai, school, office, airport hai tuiin a chim vawng leiin khar vawng an nih a.

Awle hai khawsung an hung lut tah leiin mi a za telin an tlansie hum hum a. Australian Defence Forces chun phaiphin bag 70, 000 ding chu tuilien le awlehai dangna dingin an hung phur tlung tah a. Mi tamtak an inchung haia lo umhai Helicopter hai hmangin an sansuoka, a \hen lawnghai hmangin an lak suok bawk. Tu kuma tuilet hi Qeensland biela tuilet rapthlak tak a la nih. Australia hmar tieng hin

Mosie-in Tuipui Sen A Kanna Hmun Tak An Hmusuok Nia Hrilriyadh: Doubting Thomas Research Foundation-a suituhai chun, tienlaia Mosie-in Israel hai Aigupta sala intang a \huoi suoka tuipui sen an kanna hmun tak chu Saudi Arabia ram sunga um a nih tiin a hmun tak an hmusuok thu an hril. Tuipui hnuoia thil umhai, abikin Aigupta (Egypt) sipaihai Sakawr tawlailir ke le kal dam, kum za tam (sang) liemtaa mi Egypt kutsuok ngei an hmusuok haia inthawk le Tuipui Sen tlang pang lai haia an thil cho suok haia inthawkin Mosie-in a \huoi kaina, a vuok tanna lai tak hmun an hriet thei tah niin an hril a. Chu hmun chu Gulf of Agaba lai a nih tiin an hril. Bible-a Exodus ziekin a hril dan chun, Mosie hin Tuipui Sen a vuok tan a, Israelhai chu hnuoi hulah tuipui a kan pui a. Egypt lal Pharo sipaihai po po chu Tuipui Sen an tlan lut vea chu tuipui hung inmat nawkin a chimpil hlum vawng niin a hril a. A hmun tak hi fel takin a hril nawh. Documentary an siem ‘Finding The Mountain of Moses: The Real Mount Sinai in Saudi Arabia” tiah hi thu hi an zepsa a nih a. Security Analyst Ryan Mauro hril dan chun, radio-carbon dating

thawin Tuipui Sen a kanna thu le hmun hi an fie niin a hril. Mauro le rawihai hril dan chun, Mosie thua Mount Sinai (Pathien an biekpuina Sinai tlang) khawm kha Saudi Arabia (Middle Eastern Kingdom) a Jabal al-Lawz tlang tia tulai Arab-Muslim haiin ‘tlang thienghlim’ or ‘Pathien tlang’ tia an la ngai zing khu niin an hril bawk. Israelhaiin Tuipui Sen an kanna lai tak hmun chu tulaia Saudi Arabia lalram sunga um, Red Sea vakam (beach) Nuweiba an tina lai khu niin an hril bawk. Hilai hmun hi Sinai tlang a inthawkin mel 75 vel chauh a nih a. Tuipui Sen an

kan zova Sinai tlanga an um khawma Mosie’n Dan Sawm Pek a hang lakna hmun le enkhi khawmin a awm pei a nih. Chun, Tuipui Sen an kanna vadung \uong a khang sei dan hi mel 5-8 vel a nih a. Isrealhai an ran le thuomhnawhai leh inhawi tawka an kan theina ding tiet a nih, tiin an hril. Khawvel historian le scientist tamtakin Bible-in a ziek Israelhai Egypt sala inthawka Mosie-in a \huoi suok hi an ringhla hlak a. A hmun khawm an hmu zo naw thu an hril hlak leiin Doubting Thomas Reserach Foundation hai chun an sui tah a nih. Anni hin Dr Glen Fritz

khawmin a lo hril, Nuweiba lai an kan, ti thu besanin an suichieng a nih. An hmun hril hi geographically khawmin, mel 5-8 vela lien mi nuoi thum-li vel a hawna fe theina ding a nih a. Vapang tieng ve ve tlang um, tui laia ‘land bridge’ um a nih a. Natural taka tui sung meter 33 vela inthuka um a nia ‘land bridge’ hi, Isrealhai kha awlsam takin an kai thei ding a nih ti an hmu a. Chun, tuipui sung le vakam tui sung tho laia ‘coral formation’ hai chu Aigupta sipaihai tawlailir haia inthawka kum tamtaka insiem ‘corals’ (vakama lung inbum) (reef) niin an lang a. Radio-carbon dating thawin Israel hai sal tang suok hun lai leh an mil a nih. Mauro hril dan chun hilai hmun hi tuipui sung bira enfel nawk zuol an tum leh police han an phal naw a. Anachu, an hmu ta poa inthawka an hriet thei chu, Israel hai kha tlang le tlang kara intang, an hmatieng Tuipui Sen umna hmun a um a. Mak tak el chu, Aigupta a inthawka Saudi Arabia fe theina lampui tuipi hnuoia khan a um a. An thuk taluo nawa, an \en taluo bawk nawa, Israel mi nuoi 3-4 vel inthawl deuva fena thei ding

lampui a nih” tiin a hril. Bible scholar hai hril dan le inmil peiin, Jabal al-Lawz tlang lai hi Sinai Tlang indiktak a nih an ring a. Asan chu puk sunga lemziek le thilziekhai, Rangkachak Bawngte lim ziek dam an la hmu lei a nih. An \ithawng tak chu, an thil hmuhai humhala an belchieng tak tak hmain Saudi Arabia sawrkar chun New York neka lien Neom khawpui hilai hmuna hin bawl a tum leiin chu chun hmun pawimaw tak hi a suksiet an inlau a nih. Histor ians , archaeologis ts le Egyptologists tamtak mithiem intihai chun Bible-a Exodus hi a tlung nawh a. Israelhai Egypt-ah sal an intang ti fiena khawm a um nawh a. Mosie ti khawm hi mi tak tak a nih dim ti an ring naw thu an hril. Tuipui Sen kan thu khawm hi Gulf of Aqaba nih thei dingin an ring nawh a. Nile vadung nih lem ding damin an hril a. Red Sea (Tuipui Sen) ti khawm hi ‘Reed Sea” an tia, tui nih lo hlona ang deu insang deu deu tuipui anga um Pharo sipaihai tawlailir inhmang theina ding hmun ni damin an hril a nih.

Narendra Modi in a chawlsan ni la lain kei khawmin Indian Politics chawlsan ka tih: Ms Smriti Irani

Pune: Union Textile minister Ms Smriti Irani chun, ‘Pradhan Sewak’ Narendra Modi in politics chawlsan dinga thutlukna a siem ni chu, kei khawmin Indian Politics ka chawl-san ni ning a tih tiin Pa-thienni khan a hril. Hi thu hi Pathienni-a Pune hmuna Varsha Chordia le Sabina Sanghvi hai mikhuolnaa festival

of words 2nd edition of Words Count’ nei huna thu a hrilnaa Ms Irani in a hril a ni a. Lok Sabha Election hung um dingah Amethi bielah ngir a tum le tumnaw thuah indawnna chu iengkhawmin a dawn nuom nawh. Prime Minister Naren-dra Modi hin PM a hung ni hlim khan mipui hai kuomah “pradhan mantra”

(PM) ni loin mipui hai “pradahan sewak” (prime servant) a ni thu a lo hril a. India ram in Pradhan Sevak Smriti Irani an nei hunt lung veng a tim? tia an indawn hunah, poli-tics a lut nasan hai hrilin, Leaders \ha Atal Bihari Vajpayee hnuoia sin thaw theia a lo um chu vangnei an ti thu hrilin, ‘tuhin Na-rendra Modi hnuoiah sin ka thaw mek a, Pradhan Sevak Narendra Modi in a boot khaia politics chawl-san dinga thutlukna a siem ni chu kei khawmin In-dian politics ka chawlsan ni ning a tih’ tiin a hril. Politics a lut hlim chun parliament-ah member ni dinga an beisei phak naw thu a hril.

Ponzi scheme case-ah Kolkata Police chief cBI in thu indawnna nei tum dangMamata in sit-in- protest nei, SP in an zawm ve; SC in vawisun hearing nei dingKolKata: Central Bu-reau of Investigation (CBI) team chun Ponzi scheme scam le inzawmin Pathienni zan khan Kolkata Police Commissioner Rajiv Ku-mar chu thu indawnna nei tumin Loudon street, Kolk-ata –a a chengnain-ah an va fe a, sienkhawm Kolkata Police han CBI officials hai hi dangin an hrentang leiin iemanichen innektuokna a tlung pha. CBI team chun Mr Ra-jiv Kumar an inhmupui a \ul thu an hril a, sienkhawm an inhmupui phal pek loin an hrentang bakah Kolkata Police motor in CBI offi-cial hai hi Shakespeare Sa-rani Police station tieng an \huoihmang a nih. Hi thil tlung dodalnain

West Bengal Chief Minister Ms Mamata Banerjee chun Pathienni zana inthawk khan sit-in-protest a \an a, Thaw\anni khan a protest hi a la sunzawm. Ms Mamata Banerjee hin Pathienni zan dar 9 vela inthawk khan Dharamtala area-a hi thil dodalna le Po-lice chief thlawpnain protest a nei \an a, hi huna hin a ministers le party leaders hai

khawm umin zan khawvarin hi lai hmuna hin an um a. Ms Banerjee chun sawrkar thlungpui chu a thuneina hmang suola police le insti-tution dang dang hai control vawng tumin an tum. Uttar Pradesh Chief Minister hlui Akhilesh Ya-dav, Madhya Pradesh CM Kamal Nath, Delhi CM Ar-vind Kejriwal le politician dang dang haia inthawk

khawma phone call dawn-gin a thil thaw hi an thlawp thu an hril niin Ms Mamata chun a hril. Zanikhan Mr Akhilesh Yadav aiawin Mr Nanda chu protest-na hmuna hin fein Mamata hi a thlawp ve bakah Trinamool Congress supporters hai khawmin hmun hran hranah Rail le motor lampui hai an dang. Rajiv Kumar hi kum 2013 a hung inlangsuok Saradha and Rose Valley Ponzi scams investigation thawna lo inrawitu a ni a, hi case fe mekah document pawimaw tam tak an hmang le inzawma thu CBI team hin thu indawnna nei an tum a nih. Hi thua hin CBI chun Mr Kumar hi Ponzi scam le

inzawma document a kawl hai popo pelut dinga thu pe dingin Supreme Court-ah appeal an pek a, hi le inzawm hin Supreme Court chun February 5, 2019 hin a ngaituo ding niin ei thu dawngna chun a hril. Ponzi Scam a hin Ms Mamata Banerjee party (TMC) members ieman-izat inrawlna neia intum le \henkhat man an lo nita a. Pathienni zana CBI team in inhmupui an tum hi warrant um loa thu indawn tum an nih tiin Trinamool Congress chun \hang an khaw a nih. CBI ruok chun, Mr Ku-mar hi kum 2 liemta khan vawi tam tak ko a nita a, sienkhawm an lang nuom-naw niin an intum ve thung a nih.

PubliC notiCeIt is hereby given to all consumer of Churachandpur water supply to submit Xerox copy of your Aadhaar card/Voter ID Card to the office of undersign on or before 10 February, 2019 without fail.

sd/- Kamboi GangteASSISTANT ENGINEER

Sub-Division No-IICCP-PHE Division

dan naranin Monsoon ruotui a hmu \ha hle hlak a. Tu kuma mi ruok hi chu kum khata a sur zat ding ang kar khatin a sur vawng a nih. Sawrkar thuneituhai chun tuilien phata tui in\hena ding renga an siem “Floodgates” hai chu ‘dangerous and high velocity flows’ tiin tui an in\he kang hum hum zing. Townsville in a tuor nasataka, Car hai chu an pil vawng vanga. Huondai siphai an dawk liet liet a. Awm chenin an thuk nawna tak khawpui sung khawm tui an pal. Radio journalist Gabi Elgood chun, “Hieng ruotui tam le tuilet hi kan la hmu ngai nawh. Ruosur a chat ta naw el a nih” tiin a hril.(AFP)

Page 4: Hmasawnna Thar Thar/2019/February/HT-05-02...Engine ni thei ding khawp a ni thu hrilin, CM chun, Tripura le Meghalya haiah Ruo Factory pahni a um ta niin a hrila. Amiruokchu, Ruo a

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSthlavul (February) 05, 2019thawleni (tuesday)

sun ZAWMnA.......

Premier League:

Aguero hat-trick hmangin City in Arsenal 3-1 in an hne, Liv-erpool an hnawtphak \ep; United in Leicester City an hne

ManChester: Defending champion Manchester City chun Pathienni zan khan an home City of Manchester stadium-ah Ar-senal an mikhuol a. Manchester City chun Sergio Aquero hat-trick hmanga Arsenal 3-1 in an hne lei-in pahnina ngirhmun hau nawkin hma\huoitu Liverpool an hnawt-phak \ep tah. Inkhel \an hlim minute 1 naah Sergio Aquero chun goal hmasa tak Man. City ta dingin a thun a; minutes 11 naah Laurent Kosielny chun Arsenal ta dinga goal hung thunin Arsenal chun an goal bat an hung thungkir nghal a. Sienkhawm Sergio Aguero chun minute 44 naah City ta dinga goal a hung thun nawk leiin first-half chenah Man. City chun Arsenal hi 2-1 in an hne a. Second-half minute 61 naah Aguero bawkin Man. City ta dinga goal thunin hat-trick a hmu a, inkhel tawp chenah City chun Arsenal hi 3-1 in an hne ta a nih. A chunghnung taka um mek

Liverpool chun tuchena hin games 24-ah point 61 an hmuta a. Man-chester City in Pathienni zana hratna an chang lei hin games 25-ah point 59 hmuin Liverpool le an karah point 2 chau a um ta a. Man. City hin Liverpool an khel nawk hmain February 7, 2019 khin Everton-ah an mikhuol nawk ding a ni a. Chu hunah hratna an chang nawk ani chun hma\huoitu Liv-erpool lekhelin Premier League

table-ah hma an hung \huoi ta ding a nih. Chun, Pathienni zan khan King Power Stadium-ah Manchester United chun minute 9 naa Marcus Rashford goal hmanga a mikhuoltu Leicester City hnein league table-ah step khata kaiin a panganga an nitah. Manchester United hin Pathi-enni zana hratna an chang lei hin games 25-ah point 48 an hmu ta

a, top 4-a um mek Chelsea le an karah point 2 char a tla ta bawk a nih. Man. United in Pathienni zana hratna an chang hi Jose Mourinho ban a ni hnunga Ole Gunnar Sol-skjaer in Man. United a enkawl hnunga Premier League game 8 an khel ta haiah game 7-a hratna an changna a ni tah. A pangana ngirhmun hautu Ar-senal chu Pathienni zan Manches-ter City an hne zonaw leiin games 25-ah point 47 hmuin United hn-uoi charah parukna in an tlahnuoi tah. team p Gd pts1 Liverpool 24 41 612 Man City 25 46 593 Tottenham 25 27 574 Chelsea 25 22 505 Man Utd 25 14 486 Arsenal 25 15 477 Wolves 25 1 388 Watford 25 -1 349 Everton 25 0 3310 Bournemouth 25 -7 33

Spanish La Liga:

Real Madrid chun hratna changin hmatieng an pan pei

Madrid: Thaw\anni zingkar (IST) khan Real Madrid chun an home San-tiago Bernebeu stadium-ah Alaves an mikhuol a. Real Madrid chun Karim Ben-zema, Vinicius Junior le Mariano hai goal hmang-a Alaves 3-0 a hnein hmatieng an pan pei. Minutes 30 naah Karim Benzema in goal hmasa thunin Real Ma-drid chun hma an \huoi a, second-half minute 80 le injury time minute 90+1

ah Mariano in Real Ma-drid ta dinga goal an hung thun belsa leiin inkhel tawp chenah Real Madrid chun Alaves hi 3-0 in an hne a nih. Real Madrid chun hrat-na an chang lei hin games 22 an khel ta haiah points 42 hmuin a pathumna an ni mek a, Alaves hin games 22-ah point 32 hmuin a 7-na ni mek an nih. Hieng laizing hin league table-ah a pahnina ngirhmun hau mektu Al-

tletico Madrid chu Real Betis-ah an va mikhuol a. Atletico Madrid hi a mikhuoltu Real Betis in 1-0 in an hne leiin point hlawsuok loin an Nil. Atletico Madrid an hratnaw lei hin Real Ma-drid le an karah point 2 char a tla tah. Atletico Ma-drid hi games 22-ah point 44 hmua a pahnina ni mek an ni a, Barcelona chun points 50 hmuin hma an \huoi mek a nih. Pathienni zan match dang haia chun Celta Vigo in Sevilla 1-0 in an hne a, Eibar in Girona 3-0 in an hne a, Villarreal le Espan-yol 2-2 in an indraw bawk. Sevilla hin Celta Vigo lakah an tlawm lei hin game 22-ah point 36 hmuin palina an ni mek a, Getafe chun games 22-ah point 32 hmuin pangana an ni mek.

Ligue 1:PSG chu season an lost hmasa taknain Lyon lakah an tlawm Paris: Thaw\anni zing-kar (IST) khan Lyon chun an home Parc Olympique Lyonnais stadium-ah hma\huoitu Paris Saint-Germain (PSG) an mikhuol a. Lyon chun Dembele le Fekir hai goal hmanga PSG 2-1 a hnein PSG lakah point 3 zet an hlawsuok. Angel Di Maria chun minute 7 naah PSG ta dinga goal thunin hma an hung \huoi a, sienkhawm minute 33 naah Moussa Dembele chun Lyon ta dinga goal hung thun vein an goal bat a hung thungkir nghal leiin first-half chenah 1-1 in an indraw a, second-half minute 49 naah Lyon chun penalty an hlawsuok a, Nabil Fekir in a petlut a. Inkhel tawp chenah PSG chun an thungkir zo tanaw leiin Lyon chun PSG hi 2-1 in an hne ta a nih. Lyon lakah PSG an

tlawm hi tuta season fe mekah games 21 an khel ta haiah PSG in games an lost hmasatakna a ni a. Lyon hin PSG an hne lei hin games 23 an khel ta haiah point 43 hmuin a pathumna an ni mek a. PSG hin points 56 hmuin league hma an \huoi mek a nih. Pathienni zan khan Angers in Dijon FCO 1-0 in an hne a, Rennes in Amiens SC 1-0 in an hne a, Monaco in Toulouse 2-1

in an hne a, State Reims in Marseille 2-1 in an hne bakah Nimes in Montpel-lier 1-1 in an indrawpui bawk. Zani inkhel zo chena hin LOSC chun games 23-ah point 46 hmuin pahn-ina an ni a, St-Etienne le Montpellier chun points 37 le 36 hmuin palina le pan-gana an ni mek. February 5, 2019, 11:30PM hin Marseille in Bordeaux mikhuol a tih.

Kiki Bertens chun Donna Vekik hnein St. Petersburg title a lak

st. PetersburG: Pa-thienni zan khan second seed Netherlands mi Kiki Bertens chun St. Petersburg Ladies Trophy final-ah an khingpui Croatia mi Donna Vekic 7-6(2) 6-4 a hnein St Petersburg Ladies Trophy title a lak. Tuta \um hi Kiki Bertens in WTA singles title 8 a lakna a nitah. Kiki Bertens hin nikum

August thla khan No. 1 hlui Simona Halep chu Cicin-nati Open-ah a lo hne ta a, hi hma hin WTA finals la lut phak ngai lo a nih. Bertens hi tuhin world ranking no. 8 a ni mek a, kum 1977 a Betty Stove No. 5 chen a lo kai hnungah Netherlands/Dutch nuhmei tennis player ranking phak insang tak a la nih.

Demi Lovato’n Social Media Account Thaibo Vawnglos anGeles: ‘Sorry Not Sorry” saklartu Demi Lovato, Rehab a um hung suok hnung thla ruk lai ‘clean’ a um tah chu social media ah fiemthu thaw inti deuvin rapper ‘21 Savage’ man a nina thu, fiemthu ti deuvin a comment leh a ring nawna tieng nasataka beina a tuok leiin Twitter account a delete vawng. Demi Lovato chun ‘21 Savage’ tia hrietlar Sha Yaa Bin Abraham or Abraham Joseph an ti bawk chu zani zingkar khan ICE Agent han Atlana, Georgia, US ah an man a. UK tieng thawn kir ding a ni zing laiin a chanchin (memes) vel fiemthawin a nuisaw deu met leh fans tamtakin an theida leiin a social media a thaibo hlawl a nih. Demi hin Twitter account delete-in Instagram ah a lungril nat thu fans hai kuomah a share nawk a. Twitter-a 21 Savage thu a zieka chun “So far 21

Savage memes have been my favorite part of the Super Bowl” tiin a tweet a, fans han an lo theida a nih awm. US Immigration and Customs Enforcement han Pathienni khan Atlanta area operation an thawa, 21 Savages chu British mi niin 2005 khan

indiklo takin US a luta, 2006 khan a um theina VISA/permit a bova chu a umlui leia man a nih. Kum 2 vel liemta khan Drugs case ah man a lo nih tah bawk. Demi Lovato chun, “Ka kuomah fiemthu thawa i hung thei naw chun, drugs nih lo original deu thil dang leh hung el rawh” tiin Drugs thawtu a lo ni ve leia an manna le inzawmin a comment a. Fans han an lo theida hle’l. Fans pakhat chun, “Mi zalenna chu iengtinam fiemthu a ni thei a, ka man phak ve nawh” tiin Lovato fiemthu a ditnaw thu a hril a. Fans tamtakin mihang a ni leia a hmusit niin an hril tawl bawk leiin Demi Lovato ta dingin dawn nawk pei an tak leiin Twitter account a delete vawnga, Instagram ah a hrilfie ta a nih. “Mi thawnkir an ni ding lei le mihang (rawng) leia nuiza kan nawh a. Inthawnkir ti chu fiemthu an naw ti

ka hriet, nuisaw ka tum bawk nawh. Mi lungril ka lo sukna chun ngaidam kan hni. Mi Drug addiction le OD thu lo nuisawa fiemthu lo thaw khawm fiemthu an nawh” tiin kha hmaa OD a tlu leia hospitalised a nina thu fiemthua an thawna thu a dawn nghal bawk. Demi Lovato hi July 2018 khan drug OD in hospital panpui a nih a. Thla ruk Rehab a um hnungin a suoka, tuchen hin ‘sober’ in a la um a nih. Drug addict a lo nina le a nghei tum dana \hang a lak nasat dan khawm a share pei a. Langtlang takin a natna thu a hril hlak. “Kan chuk suok ve pakhat chu, natna (addiction) hi thawk le khata bo (dam) el thei an naw a. Hun fe peia bo pei (dam) ding a nih ti hi a nih. Ni tina hne tung pei ngai a nih a, chu chu ka la thaw ve zing a nih” tiin nitin a do dan thu a hril bawk. Hung do hne pei rawh.

Ola Jordan-in IVF Hmangin Nau Pai A Nuom

los anGeles: Nupa nih ta sia nau nei thei naw chu thil inhawi lo tak ning a tih, abikin nuhmeiin an pasalhai nau neipek an nuom em em tah lem chun. Lam thiem ‘Strictly Come Dancing” inelna (Show)-a \hang ve nupa kawp Ola Jordan le an pa James Jordan hai chu nau nei an nuom ta hlea IVF (In-Vitro Fertilization) hmang hiel khawm an nuom tah thu an hril.

Hi thu hi an pahniin sungkuo indin an nuom thu an hrilnaa an hrillang a nih a. Ola le James chun ‘sungkuo’ indin an nuom em em a, an career leia harsatna an tuoka dan pangngaia nau an pai thei naw a nih khawmin IVF hmang bekin nau nei an la tum thu an

hril.

Ola Jordan le James hi lam thiem an nih a. Strictly Come Dancing competition ah khawm an \hang a. An lamna leia nau neina tieng harsatna tuok niin an inhril a. Ola chun dan anga a nei thei naw khawma IVF hmangin nau neia nu ni a nuom thu a hril.

Hello magazine issue thar taka interview an neinaa chun, “Nu ni hi ka nuom em em a dan pangngai ang takin a tlung ve el (nau ka pai ve el) chu ka ring” tiin, dan anga nau a lo pai thei naw pal khawma IVF (In-Vitro Fertilization) thawa nau pai pawi a ti naw thu a hril.

“Nau nei pek chu ka thawpek thei hlu tak niin

ka hriet a. Nu tamtak angin ka hun a hung tlung ve hun chu hre awm tak ka na. Ka sinthawna le ka nau nei hun ding chu a hun takah hung tlung el awm tak a na ka ti hlaka. Anachu, tuchena chu a la ni naw zing chu a na” tiin a hril bawk.

Ola le James hin kum tamtak chu nau nei tumin an lo bei taa chu an la nei thei naw zing leiin nau nei thu an hril phat chu inhawi an ti ngai naw niin an hril. James hril dan chun, an sinthawna lam (dancing) leiin nau neina tieng an baksam niin a hril.

“Kum 17 sung zet lama fak zawng kan ni tah a. Lama fakzawngtu ta ding chun nau neia sungkuo indin chu thil \ha tak niin kan hriet nawh a. Nau nei lovin kan um zinga. Tuhin chawl hadama nau neia sungkuo hei indin ve ding kan nuoma chu kan ring nekin a lo inhnu met ta leiin a lo harsa met an tah” tiin kum 40 a upa James chun a hril.

“Nau nei kan nuom phingin kan nei el thei ta nawh ti kan hriet suok a. Amiruokchu, IVF hmangin naute la nei thei a nih ti thu kan hriet leiin a mi suklawm a. Sungkuo hlim tak chu kan la nih ve hmel a nih” tiin hlim surin IVF thaw ela naute nei an remruot tah niin Hello magazine interview ah a hril.

Kum 78-a Upa Sir Cliff Richard, Barbados Biekin ah Hlasak

barbados: Hlasak tieng le Entertainment tienga a thaw hlawkna leia British Kumpinuin Sir nina a pek Sir Cliff Richard chu kum 80 a tling vang taa chu Guitar perin hlasakin mipui a lan awi thei a nih. Pathienni khan, kum 20 lai Winter House neia a chawl hmangna hlak Barbados ah St James Parish Church han Festival an neina ah \hangin, Guitar perin inkhawma hunghai lai hla a saka inhawi an ti hle. Kamis zakuo sen \iel hakin smart pant kekawr leh a tlangval laia ang thovin a rawl a la \ha. Pathienni-a mipui hmaa hla a sak hi a in, tuta an zinna Barbados Island thlang tieng tuipui kama khum room paruk nei Villa ropui deu, £6 million man,

police han an dap zo, zawr dinga a puong kum khat hnunga an lang nawkna chau a nih. Sunningdale, Berkshire-a a in (flat) dang £2.9million man ruok chu a zawr tah. Hi in hi a

zawrwna san chu ‘child sexual abuse case’ le inzawmin BBC-in chanchin neia a puong leiin police han a um naw kar an lo dap a. BBC in Live a pek suok zing bawk a. Anachu, iengkhawm an hmu nawh. Sir Cliff Richard chun Court case a siemkhum a. Kum hni hnungin a case hi drop a nih a. Chu hma chun, High Court chun BBC chu ‘suksiet man’ £210,000 le ‘very serious invasion of privacy’ tiin £850,000 chawi sa bawk dingin a rel khuma, BBC chun a pek fel vawng tah. Naupang sexual abuse nei anga an hril thu hi BBC ah vek an intumnahai an dik nawzie chipchier takin ni kum khan a puong.

100% hmang \angkai dan a ngaituona le inzawmin, ei state ah Ruo hmanga bio-CNG Plant siemna ding policy a um tah ti thu a hril. Sawrkar chun Department of Textiles, Commerce and Industry le Department of Forest and Environment hai \hangruolin State Bamboo Policy hran siem dingin a buotsai mek niin a hril a. Draft Policy chu peifel an taa chu Bamboo Workshop a in-thawk hin ‘constructive inputs’ belsa ding a la beisei leiin a la nghak niin a hril bawk. Mr Biswajit chun PM Modi sawrkarin development a hrat zuol theina dingin daltu danhai a hung hlip peinaa inthawkin Ruo khawm ‘thing’ anga hrilin a phurna ding le hmang lawnna dingin Indian Forest Act 1927 siem\hain sawrkar kuoma permission lak kher a \ul tah nawh a. Ruo chu thing (tree) anga ngai tah lovin ‘hna’ (grass) anga ngaiin ching le phur lawn vel (trans-port) khawm a awlsam ta a nih, tiin a hril. A hril pei dan chun, Manipur-a Ruo le inzawma thil thawna reng reng chu sawrkar hnuoia um vawng a la ni leiin national, international level haia inthawka expert le donor hai \hang naw chun sukchangkang an tak a. Chuleiin, foreign agencies hai chu Ruo sukchangtlungna ding le, Ruo a in-thawka industry thil, thing aia hmang thei ding khawp, bu le hme bakah, construction, housing, community building, eco-tourism, resorts, handicrafts, furniture le Bamboo charcoal (meihawl) hai siemna dingin thiemna inthaw \awm a \ul, tiin a hril. Forest and Environment Minister Mr. Th. Shyamkumar chun, Manipur chu Ruo a hausa em em a. Tiena tlanga pipu haia

inthawkin kawng tamtaka hmang a lo ni ta hlak tiin a hril a. A ram mihai hringnun ah kawng tamtaka pawimawna le hmangna a nei angin, economic development-na ding khawmin hmangruo pawimaw tak a nih tiin a hril. Ni 5 aw ding Workshop a inthawk hin a ram mihai chun Ruo hmangna \halem le ching dan \halemhai, expert le agencies hai a inthawka inchuk an beisei thu a hril bawk. Thiemnahai inhriltawnna ding 3rd Bamboo Workshop hi Manipur sawrkar le World Bamboo Organisation han beiseina insangtak neia an buotsai a ni a. Workshop hmasatak chu 2017 khan Mexico ah nei a ni a. Pahnina chu Peru ah 2018 khan nei a ni a. Vawithumna chu India, Manipur ah nei a nih. World Bamboo Workshop hi khawvela ‘international multi-disciplinary theo-retical and practical event’ lientak a ni a. Khawvel pumpuia Ruo tieng thiemhai fe khawmin an thiemna le theina, hrietna hai an thawkhawmna hlak a nih. Workshop hi Konthoujam AC MLA le Working Committee Chairman. World Bamboo Workshop, Dr. Sapam Ranjan, World Bamboo Organisation (WBO) Pres-ident, Michel Abadie, WBO Executive Di-rector, Ms. Susanne Lucas, WBO National Co-ordinator Prof. Nirmala Chongtham, CEO, DICMA Trade (Mexico), Martin Motera le Chief Secretary, Dr. J. Suresh Babu khawmin dignitaries angin an uop a. MLA hai, top civil le police officers le rambung hran hrana Delegates hunghai khawm an \hang bawk. (DIPR)

Rambung 34 palai \hangna 3rd World Bamboo

a ni leia hun iemanichen sin chawlsan a ni hnungah Singngat a inthawk Lamka tieng pana black topping sin \an nawk a ni a, sienkhawm department in blacktopping thaw tasa hai sealcoat pha hmasa dinga a hung inhriettir dungzuia sealcoat phana sin

\an a ni thu, Lanva le Police Station inkar siemna ding sanction a la um naw leia sin \an thei a la ninaw thu contractor chun a hril. NHIDCL funding a Special contrac-tor Tinkholal Vaiphei in Satya Builders hminga lamlien hi a siem a nih.

Black top chunga Seal Coat pha \an

Vuongna Pakhatin Khuo A Bawa Mi 2 An Thilos anGeles: California state a khuo pakhat Torba linda, Orange County a town ah private vuongna pakhat khaw tienga inthawka hung vuong am hriet lo chun mipui umna khawsung a hung baw a. Meichawk le meikhu leh a puok dur a, in iemani zat a kang dur dur bawk a. Mi pahni vel an thia, iemani zat an hliem niin Orange County Sheriff chun a hril. Orange County Fire Authority hai chun mi pahni hospital panpui an nih tiin an hril a. Vuongna hin dar 2pm vel (10pm GMT) in a hung baw a. Vuongna thla le pum hlek iemani zat chu mihai kea inlawnna hmun lai an indar neng tawl a. An khu rem rum el a nih. Twitter ah mi pakhat mita lo hmutu le thla lo latuin a post dan chun, “Yorba Linda khuo 91 lamlien ka fe suk laiin vana inthawkin helicopter amanih vuongna hung tla ka hmu a. Thla ka lak pei a. Vuongna hlekhai chu khawpui sung ramtin ah an vuong dar a, meichawk nasatak a suok bawk” tiin video a upload hman. Member danghai chu, “Vuongna a nih ti kan hmu, khawpui sung a vuong lut”

ti damin an comment a. A \henin, “Torba Linda-a kan in kawl ah vuongna a hung accident. Bomb puok ka sawna, a puok duma, chu Zova vuongna hlek (a thla) kan tuol lai a hung thla a, kan in khawm an sawi dup el a nih” tiin a posta, thlalak a tarlang bawk a. In pahni vel chu a kang sa niin an hmu thei. Vuongna sunga hin mi ieng zam an chuonga ti hriet thei a lan nawh a. A khawmihaiin an hmu danhai an ziek news le social media haia hmu el an la ni leiin official taka mithi zat khawm hriet a lan nawh. Laurie Stickstill chun, “A puok dup a, booom pop!

Tiin. Tuola um ka ni leiin ka naunu Car miin an hung bomb ka sawn a. ka hei en leh, kan in chung laia vuongna lo inbur khu lui lui chu ka hmu a. Ka tlana, insung hei lui ka tum chu a khu vawnga, meichawkin a chawk zur zur nghal bawka. O Lalpa, a rapthlak taluo!” tiin a hril. Mita hmutu dang Trista chun, “Thil puok dum ri ka hrieta. Ka tlan suok chu in hi a lo kang hum hum ta a. Glass kawi ri le meichawk rihai ka hriet bawk. Aw Lalpa, mi \hangpui rawh!” tiin ka khek a. A rapthlak taluo! Hna\awl angin kan thin a. Iem a tlung pei ka hriet zui ta nawh” tiin a hril.

Thawlawm pek theiCCPur: Young Vaiphei Association, Kangvai Unit chun Churachandpur mipui han sietni le \hatnia in-tuoknaa ei hmang District boundary Kangvai Bazar hmunah Urinal shed le La-trine/toilet \hangin Waiting shed a tam thei ang bawl dingin ngaituona a siem a. Hi le inzawma \hangpui-

na pe nuom hai ta dingin a tlawm a tam hril loin \hang-puina thawlawm pek thei a nih tiin K. Paul Capvung, President le Kamlallian, Secretary, Kangvai YVA Unit chun zanikhan thusuok le ngenna an siem. Hi thila ding hin UBI CCPur Branch-ah Bank Account hawng a ni a,

Thawlawm pe nuom hai ta dingin Account No.: 0255010691062 (IFSC Code UTBIO CCP334) a thawn thei le thu chieng lem President (Contact.No: 8974480761), Vice President (Contact No.: 8413826313) le Secretary (Contact No.: 8413943993) haiah indawn thei a nih.