meom³elee MegukeÀYeejle Jeeef<e&keÀ DeepeerJeve

efJeosMe

%eeveece=le 90 /- 2,000/- Jeu[& efjv³egDeue 90/- 2,000/-

%eeveece=le 1,000 /- 10,000/- Jeu[& efjv³egDeue 1,000/- 10,000/-

jceefHelee Hejceelcee efMeJe, meekeÀej He´peeefHelee ye´ïee kesÀ Üeje veF& mele³egieer me=ef<ì keÀer mLeeHevee keÀe keÀe³e& peye He´ejbYe keÀjles nQ lees Gme meJeex®®e ªneveer Mecee Hej mebHetCe& efHeÀoe nesves Jeeues Deeefo jlveeW ceW mes SkeÀ owoerH³eceeve jlve Leerb jepe³eesefieveer oeoer efvece&ueMeeblee peer~ DeeHe oeoe uesKejepe peer keÀer owefnkeÀ Heg$eer Leer~ DeeHekeÀe pevce 24 DekeÌìtyej, 1916 ceW nwojeyeeo (efmebOe) ceW ngDee~ ueewefkeÀkeÀ ceW ®eej yenveeW Deewj oes YeeF³eeW ceW DeeHekeÀe mLeeve leermeje Lee~ pevce-He$eer keÀe veece HeeJe&leer Lee uesefkeÀve yeeyee DeeHekeÀes H³eej mes Heeuet veece mes HegkeÀejles Les~ peye yeeyee ves ³e%e keÀer mLeeHevee keÀer lees DeeHekeÀes ve³ee DeueewefkeÀkeÀ veece efceuee `efvece&ueMeevlee'~ me®eceg®e DeeHe veece kesÀ DevegketÀue ner efvece&uelee Deewj Meeeqvle keÀer osJeer Leer~ DeeHe ®esnjs Deewj ®eueve mes, Deeefo efHelee keÀer meekeÀej He´eflecetefle& vepej Deeleer Leer~ DeeHekesÀ Fme ceve keÀes ceesnves Jeeues meekeÀej ªHe keÀes osKeves Hej ye´ïeeJelmeeW kesÀ Deble®e&#eg kesÀ meeceves meekeÀej yeeyee ner Dee efJejepeles Les~

DeHeveer Meerleue ¢ef<ì mes Meerleuelee leLee DeHevelJe yejmeeleer ngF& DeeHe meyekesÀ leve-ceve keÀes HegueefkeÀle keÀj osleer Leer~ mee#eerê<ìe eqmLeefle ves DeeHekeÀes menpe ner mee#eelkeÀejcetle& yevee efo³ee Lee~ DeeHekeÀer ªneefve³ele Yejer PeuekeÀ osKekeÀj njskeÀ keÀe ceve-ce³etj vele&ve lees keÀjlee ner Lee, meeLe-meeLe ³en YeeJe Yeer

Hewoe neslee Lee efkeÀ efpemekeÀer j®evee Fleveer megboj, Jen j®eef³elee Yeer efkeÀlevee iegCe-Yeb[ej nw~

97 Je<eea³e oeoer efvece&ueMeevlee peer Debeflece Ieæ[er lekeÀ He´mevveef®eÊe Deewj nukeÀer jner~ DeeHekeÀer ceewve DeJemLee ceW Yeer DeeHekeÀe ®esnje ³e%e kesÀ Deeefo mes ueskeÀj Deye lekeÀ kesÀ Fefleneme keÀe oHe&Ce mejerKee He´leerle neslee jne~

DeeHe He´peeefHelee ye´ïeekegÀceejer F&MJejer³e efJeMJe efJeÐeeue³e keÀer meb³egkeÌle cegK³e He´MeeefmekeÀe leLee HetJeea #es$eeW keÀer cegK³e meb®eeefuekeÀe LeeR~ DeeHeves 15 cee®e&, 2013 keÀes ye´ïecegntle& ceW 2 yepekeÀj 45 efceveì Hej DeHevee Hegjevee Mejerj íesæ[ yeeHeoeoe keÀer ieeso ueer~ osMe-efJeosMe kesÀ npeejeW YeeF&-yenveW DeeHekeÀes Þe×e megceve DeefHe&le keÀjves Deeles jns~ 16 cee®e& keÀes ceOegyeve kesÀ ®eejeW OeeceeW keÀer leLee Deeyet keÀer Heefjke´Àcee keÀjeles ngS megyen 11.30 yepes Debeflece mebmkeÀej efkeÀ³ee ie³ee~ DeeHekesÀ l³eeie, leHem³ee, F&MJejer³e mesJee Deewj F&MJejer³e Heeuevee mes DeefYeYetle Deewj ke=Àle%e nce meYeer ye´ïeeJelme DeeHekeÀes neefo&keÀ Þe×ebpeefue DeefHe&le keÀjles nQ~

He

ceveJeMeerkeÀjCe ceb$e - ceveceveeYeJe(mecHeeokeÀer³e) .....................4He´Mve nceejs, GÊej oeoer peer kesÀ..6efJeosMe ceW F&MJejer³e mesJee .......8`He$e' mebHeeokeÀ kesÀ veece ........11Hejce efMe#ekeÀ keÀe nesceJeke&À ....12HeefjJele&ve (keÀefJelee) ...........13ye´ïeekegÀceej mìerJe veeje³eCe ....14cetu³eeW kesÀ meeLe peerJeve-³ee$ee ...17melkeÀceeX mes otj keÀjlee nw ......18me®®eer ceoe&veieer ...............19MceMeeveer leb$e mes cegefkeÌle........20Oeve kesÀ ®eewkeÀeroej ve yeveW ......21MegYe YeeJeveeDeeW keÀe megHe´YeeJe ..22%eeve efceuee, J³emeve ítìs.......24¢æ{lee efoueeleer nw meHeÀuelee ....25ítì ieF& veeRo keÀer ieesueer .......26efJeJeen ³ee Jeen-Jeen..........27mebkeÀuHeeW keÀer Gce´ yeæ{eSB .......29meef®e$e mesJee mecee®eej .........30pewmeer ¢ef<ì Jewmeer me=ef<ì ........32yeerleer keÀes Yetuevee SkeÀ ceb$e .....33%eeve ®ebêcee keÀer GppJeue .....34

Dece=le-met®eer±

±

±

±

±

±

±

±

±

±

±

±

±

±

±

±

±

±

±

±

±

±

SkeÀ ceneleHeefmJeveer keÀe ceneHe´³eeCeSkeÀ ceneleHeefmJeveer keÀe ceneHe´³eeCe

MegukeÀ kesÀJeue `%eeveece=le' DeLeJee `o Jeu[& efjv³egDeue' kesÀ veece mes [^eHeÌì ³ee ceveerDee@[&j Üeje Yespeves nsleg Helee nw- mebHeeokeÀ, DeesceMeeefvle efHe´befìbie He´sme, %eeveece=le YeJeve, MeeefvleJeve- 307510 (Deeyet jes[) jepemLeeve~

MegukeÀ kesÀ efueS mecHeke&À keÀjsW -09414006904, 09414154383 hindigyanamrit@gmail.com

v

ve yeæ[e ®eb®eue nw, Hej O³eeve oW lees FmekeÀer ®eb®euelee ©keÀ mekeÀleer nw~ keÀF& yeej nce osKeles nQ efkeÀ J³eefkeÌle meyekesÀ yeer®e yewþe, yeeleW megve jne nw Hej GmekeÀe HeeBJe efnue jne nw~ Gmemes Hetíes, HeeBJe efnueeves keÀe ke̳ee He´³eespeve nw, lees SkeÀoce meeJeOeeve, efmLej neskeÀj yewþ peeSiee~ JeemleJe ceW Gmes Helee ner veneR Lee efkeÀ HeeBJe efnue jne nw~ keÀF& yeej neLe mes Yeer Fme He´keÀej keÀer Devepeeveer efke´À³ee nes peeleer nw~ efJe®eej keÀerefpeS efkeÀ peye Flevee yeæ[e Debie Yeer Devepeeveer njkeÀle keÀj mekeÀlee nw lees ceve lees Deefle met#ce nw~ efyevee O³eeve efoS meskesÀC[ ceW keÀneB mes keÀneB HengB®e mekeÀlee nw FmeefueS Fme met#ce ceve keÀer nj met#ce ieefle Hej O³eeve osves keÀer ]peªjle nw~ ceve keÀer YeìkeÀve Deewj efoMeenervelee keÀes jeskeÀves keÀe meeOeve nw ceveceveeYeJe efmLeefle~

efJe<e kesÀ He´YeeJe ceW keÀæ[Jee Yeer ueielee nw ceerþe

YeieJeeve keÀnles nQ, ceve keÀes cesjs ceW ueieeDees~ ceve YeieJeeve ceW leye ueies peye Fme HeeB®e lelJeeW mes yeves peiele mes Jewjei³e nes~ peye efkeÀmeer J³eefkeÌle keÀes meHe& keÀeìlee nw lees GmekesÀ Mejerj ceW efJe<e J³eeHle nes peelee nw~ Fme efJe<e kesÀ He´YeeJe ceW Gmes veerce keÀer keÀæ[Jeer HeÊeer Yeer ceerþer ueieleer nw~ Fmeer He´keÀej keÀece, ke´ÀesOe mes Yeje ³en efJeMJe Yeer ceevees keÀæ[Jee veerce ner nw~ Hejvleg efJe<e³e-Jeemevee ªHeer meHe&

mes keÀeìs ieS ceveg<³e keÀes, Gme efJe<e kesÀ He´YeeJe kesÀ keÀejCe ³en mebmeej ceerþe ueielee nw~ peye Mejerj ceW J³eeHle Jeemevee-efJe<e efvekeÀues leye mebmeej kesÀ keÀæ[JesHeve keÀe Denmeeme nes Deewj leYeer efHelee Hejceelcee mes ceve pegæ[ mekesÀ~

Mejerj ªHeer cekeÀeve keÀer

ceeefuekeÀ nw Deelcee

ceveceveeYeJe nesves mes Henues ]peªjer nw ceve keÀes ³eLeeLe& mecePevee~ ceve Deelcee keÀer SkeÀ MeefkeÌle nw Deewj Deelcee Jen ®esleve MeefkeÌle nw efpemekeÀer ®eslevee meejs Mejerj ceW J³eeHle nw~ GmekesÀ Mejerj ceW ceewpeto jnves mes Mejerj keÀe nj DeJe³eJe peerefJele ueielee nw~ GmekesÀ efvekeÀue peeves Hej nj DeJe³eJe ce=le nes peelee nw~ otmejs MeyoeW ceW nce ³en Yeer keÀn mekeÀles nQ efkeÀ Mejerj ªHeer cekeÀeve ceW Deelcee ceeefuekeÀ kesÀ jnves mes FmekesÀ nj efnmmes keÀer J³eJemLee þerkeÀ mes meb®eeefuele nesleer nw~

Deelcee ceefmle<keÀ kesÀ ceeO³ece mes keÀe³e& keÀjleer nw~ meejs Mejerj ceW Ssmeer met#ce efMejeDeeW keÀe peeue efyeíe nw pees nj Debie keÀes ceefmle<keÀ mes peesæ[leer nQ~ Fve efMejeDeeW keÀs Üeje Deelcee Deewj DebieeW kesÀ yeer®e met®eveeDeeW keÀe, DevegYeJeeW keÀe Deeoeve-He´oeve neslee nw~

peye mLeeveer³e yesnesMeerkeÀjCe (Hetjs Mejerj kesÀ yepeeS efkeÀmeer SkeÀ Debie keÀe ³ee SkeÀ efnmmes keÀe) efkeÀ³ee peelee nw leye

ceefmle<keÀ Deewj Deelcee mes Gme Debie keÀes peesæ[ves Jeeueer Fve efMejeDeeW keÀes kegÀí Ieefæ[³eeW kesÀ efueS keÀeì efo³ee peelee nw ³ee megvve keÀj efo³ee peelee nw~ efHeÀj Gme Debie keÀer Meu³eefke´À³ee keÀer peeleer nw~ Meu³eefke´À³ee kesÀ oewjeve ngF& Heeræ[e keÀer met®evee Deelcee lekeÀ HengB®eleer veneR ke̳eeWefkeÀ met®evee osves Jeeueer efMejeSB yeeefOele nQ FmeefueS oo& cenmetme veneR neslee~ Fve efMejeDeeW kesÀ nesMe ceW Deeles ner ³ee me®esle nesles ner oo& cenmetme nesves ueielee nw~

FmekeÀer leguevee nce cekeÀeve ceW efyeís efyepeueer kesÀ leejeW mes keÀj mekeÀles nQ~ efkeÀmeer Yeer cekeÀeve ceW efyepeueer kesÀ cegK³e MeefkeÌle kesÀvê mes efyepeueer keÀer efYevve-efYevve He´keÀej keÀer leejW nj keÀcejs ceW Hemeejer peeleer nQ efpevekesÀ DeeOeej Hej nj keÀcejs ceW jesMeveer jnleer nw~ ceeve ueerefpeS, efkeÀmeer keÀcejs ceW yeuye peue veneR jne, ìd³etye ceW ³ee Dev³e GHekeÀjCe ceW Kejeyeer DeeF& lees Gme keÀcejs ceW HewÀueer leejeW keÀe, cegK³e kesÀvê mes mecyevOe keÀeì efo³ee peelee nw~ efHeÀj efyepeueer kesÀ GHekeÀjCeeW keÀer cejccele keÀer peeleer nw~ GHekeÀjCe kesÀ þerkeÀ nes peeves Hej keÀeìs ieS mecyevOe keÀes Hegveë peesæ[ efo³ee peelee nw~ Fmeer He´keÀej, Mejerj kesÀ DebieeW kesÀ DeeHe´sMeve kesÀ mece³e yesnesMeerkeÀjCe Üeje Leesæ[er osj kesÀ efueS ceeqmle<keÀ Deewj

mecHeeokeÀer³e ..?

ceceveJeMeerkeÀjCe cev$e ö ceveceveeYeJe

Je<e& 48 / DebkeÀ 104 efpemekeÀe ceve Meg× veneR nw, Jen keÀYeer Yeer ceneve veneR yeve mekeÀlee

Deelcee mes Debie keÀe keÀveskeÌMeve keÀeì efo³ee peelee nw~ DeeHe´sMeve kesÀ yeeo mecyevOe Hegveë peesæ[ efo³ee peelee nw~ Fmemes mHe<ì nw efkeÀ peæ[ lelJeeW mes yeves Mejerj keÀer nj efke´À³ee kesÀ meb®eeueve keÀe DeeOeej ®esleve Deelcee ner nw~

DeelcemJeªHe ceW efìkeÀves mes

ceve keÀer eqmLejlee

Deelcee kesÀ mJe-mJeªHe ceW efìkeÀles ner ceve Yeer efmLej nes peelee nw~ pewmes ner nce mebkeÀuHe keÀjles nQ, ceQ Meg×, ®esleve, mee#eerê<ìe, DeefueHle Deelcee ntB, nce Ye=kegÀìer efmebnemeve Hej efJejepeceeve nes keÀcexefvê³eeW keÀer yeeie[esj mecYeeue uesles nQ~ pewmes nJeeF& pene]pe ceW Gæ[les J³eefkeÌle keÀes meerì mes yebOes nesves Hej Yeer Oejleer mes v³eeje nesves keÀe yeesOe neslee nw Fmeer He´keÀej Ye=kegÀìer ceW yewþs Yeer, keÀcexefvê³eeW keÀer jepee nesles Yeer Deelcee keÀes meyemes v³eeje, nukeÀe Deewj efveye&vOeve nesves keÀe DeevebooeF& Denmeeme neslee jnlee nw~

jepe³eesie Üeje

Hegjeves mebmkeÀejeW keÀer meceeeqHle

Fmeer Denmeeme keÀes ueskeÀj ³en lelJeeW mes Heej efvepeOeece keÀer ³ee$ee keÀjleer nw~ Deelcee keÀe Oeece ner efHelee Hejceelcee keÀe Oeece nw efpemes ner HejceOeece, MeeefvleOeece keÀne peelee nw~ YeeweflekeÀ peiele ceW nw Oeece Deewj Fme peiele mes Hejs nw HejceOeece DeLee&led HejceefHelee keÀe Oeece~ JeneB DeKeC[ Meeefvle nw~ Gmeer Meeefvle ceW Deelcee keÀe efHelee Hejceelcee mes efceueve

neslee nw Deewj Hejceelcee efHelee keÀer meJe&MeefkeÌle³eeW ªHeer efkeÀjCeW Deelcee ceW Yejleer peeleer nQ~ HejceOeece ceW p³eesefle e fyevog Hejcee fHelee Hejceelcee me s p³eesefleefyevog Deelcee keÀe efceueve, jepe³eesie keÀer meJeex®®e efmLeefle nw~ Fme eqmLeefle ceW efHelee Hejceelcee keÀer MeefkeÌleMeeueer efkeÀjCeeW kesÀ DeeieesMe ceW Deelcee Gmeer lejn mecee peeleer nw pewmes ye®®ee ceeB keÀer ieeso ceW mecee peelee nw~ Fme meceeves kesÀ DevegYeJe mes GmekesÀ meye Hegjeves mJeYeeJe, mebmkeÀej ieue-efceì peeles nQ~ efpeme He´keÀej ®egcyekeÀ kesÀ meceerHe jKeer kewÀmesì ceW Yeje cewìj efceì peelee nw Gmeer He´keÀej Hejce MeefkeÌleMeeueer ®esleve ®egcyekeÀ Hejceelcee kesÀ meeefvveO³e ceW Deelcee ªHeer ®esleve kewÀmesì ceW Yejs efJekeÀejer mebmkeÀej Yeer efceì peeles nQ~ ³ener nw pJeeueecegKeer ³eesie efmLeefle~ Fmeer kesÀ Üeje Hegjeves-efveke=À<ì mebmkeÀej Yemce nes peeles nQ~

jepe³eesie Üeje efJeMJekeÀu³eeCeer mJeªHe

peye nce keÀHeæ[s keÀer OegueeF& keÀjles nQ lees meeyegve mes kesÀJeue GmekeÀe cewue Oeguelee nw~ Gme Hej yeves jbie-efyejbies HetÀue yeves ner jnles nQ ke̳eeWefkeÀ ³es HetÀue keÀHeæ[s keÀer cetue yeveeJeì ceW nQ~ Fmeer He´keÀej Deelcee kesÀ Deeefo-Deveeefo mebmkeÀej lees GmeceW meoe ner yeves jnles nQ Hejvleg ceO³ekeÀeue ceW pees efJekeÀejer mebmkeÀejeW ªHeer cewue Gme Hej ®eæ{er Jen Hejceelce mebie mes Glej peeleer nw~ cewue Glejles ner Deelcee yesoe]ie nerje yeve, cetue iegCeeW keÀer megievOe efyeKesjves

ueieleer nw~ pewmes ueesns keÀe jbie keÀeuee Deewj leemeerj Meerleue nesleer nw, Gmeer He´keÀej keÀefue³egie ceW Deelcee³eW Yeer keÀeueer Deewj MeefkeÌlenerve nes ®egkeÀer nQ~ pewmes ueesns keÀes Deeqive ceW [eueves mes GmeceW ®ecekeÀoej ueeefuecee Dee peeleer nw, Gmeer He´keÀej Deelcee keÀes Yeer %eeve met³e& YeieJeeve keÀer meceerHelee efceueves mes GmeceW He´keÀeMe, MeefkeÌle Deewj nukeÀeHeve Yej peelee nw~ pewmes ueeue-ueeue iece& ueesne efyevee yeenjer nmle#esHe kesÀ mJeleë ieceea kesÀ He´kebÀHeve HewÀueeves ueielee nw, Gmeer He´keÀej %eeve met³e& kesÀ meeefveO³e mes Tpee&Jeeve yeveer Deelcee Yeer mJeleë DeHeves Yeerlej Yejs Meeeqvle, He´sce, MeefkeÌle kesÀ He´kebÀHeve HewÀueeves ueieleer nw~ ³ener nw jepe³eesie Üeje efJeMJe keÀu³eeCeer yeveves keÀer He´efke´À³ee~

DepeHeepeeHe

nce Fmes ³ettB Yeer keÀn mekeÀles nQ efkeÀ Hejceelcee efHelee keÀer ³eeo SkeÀ megneJeveer Deefive nw~ efpelevee-efpelevee ³eeo keÀe DeY³eeme keÀjles peeles nQ Glevee-Glevee ³en megneJeveer Deefive yeæ{leer peeleer nw~ Fme Deefive mes Deelcee ceW Heæ[er Keeo peue peeleer nw Deewj Jen me®®ee kegÀvove yeve peeleer nw~ Gmes Ssmee megKe efceuelee nw efpemekeÀe JeCe&ve veneR nes mekeÀlee~ Fme Deefive keÀes He´pJeefuele efkeÀS jKeves kesÀ efueS %eeve ªHeer Ie=le, ceve ªHeer yeeleer Deewj ueive ªHeer Deefive ®eeefnS~ Ssmeer neefo&keÀ ³eeo ner DepeHeepeeHe DeLeJee cevceveeYeJe efmLeefle nw~

ö ye´.kegÀ. Deelce He´keÀeMe

%eeveece=le

DeHe´wue 2013 5DeHeveer MeefkeÌle³eeW Je #eceleeDeeW ceW Yejesmee keÀjves Jeeuee keÀYeer DemeHeÀue veneR neslee

He´Mveë- yengle efJe®eej ®eueles neW lees kewÀmes jeskeWÀ?

GÊejë-

He´Mveë- OeesKee ve ueW, ve oW ö FmekesÀ efueS ke̳ee keÀjW?

GÊejë-

pees YeeF&-yenveW yengle mees®eles nQ GvnW osKe lejme heæ[lee nw, mees®eves keÀer keÀesF& peªjle veneR nw ke̳eeWefkeÀ keÀu³eeCekeÀejer yeehe nw, mece³e Yeer keÀu³eeCekeÀejer nw Deewj keÀu³eeCekeÀejer ³en mebie"ve nw~ Ssmes keÀu³eeCekeÀejer mece³e ceW meye yeeleeW ceW keÀu³eeCe nw, ³en HekeÌkeÀe efve½e³e nes~ kegÀí Yeer nes pee³es hej efve½e³e keÀe yeue men³eesie oslee nw~ Deewj yeeleeW ceW veneR pee³eWies, yeeleeW ceW peevee mece³e iebJeevee nw~ efpelevee heg©<eeLe& keÀer ienjeF& ceW peeDees, otmejs mebkeÀuheeW mes ÖeÀer nes peeDees lees Mejerj kewÀmee Yeer nw, De®íe nw~ ³en veneR keÀnWies, Ssmee nw, kewÀmes De®íe nw? mece³e hej meeLe oslee nw, FmeefueS De®íe nw~

hejer#ee³eW Yeer Dee³eWieer hejvleg ue#³eoelee Üeje ue#³e efceuee nw ue#ceer veeje³eCe mece yeveves keÀe~ yeveeves Jeeuee yeeyee yew"e nw, mebiece keÀe mece³e nw, ³en

Yeer ³eeo Deelee nw lees yengle KegMeer jnsieer~ Ssmeer-Ssmeer De®íer yeeleW efoue ceW nQ lees keÀYeer OeesKes ceW veneR Dee³eWies, ve OeesKee oWies~ De®íer Deewj Tb®eer yeeleW Deiej yegef× ceW veneR nQ lees OeesKee efceue peelee nw~ lees ve OeesKes ceW Deevee nw, ve OeesKee osvee nw~ ogefve³ee ceW og:Ke, DeMeeefvle yengle nw ke̳eeWefkeÀ ³ee lees OeesKes ceW Dee³es nQ ³ee OeesKee efo³ee nw~ FmeceW efpemeves Deheves keÀes mecYeeuee nw, YeieJeeve cesje meeLeer nw.. lees meoe ner YeieJeeve ves Dehevee yeveekesÀ cegmkeÀjevee efmeKee efo³ee nw, keÀYeer OeesKes ceW veneR Dee³es nQ~ Gmeer Ieæ[er ì®e nesiee efkeÀ ³en þerkeÀ veneR nw~ yeme, pees ve keÀjves Jeeueer yeele nw ©keÀ pee³eWies, pees keÀjves Jeeueer yeele nesieer Jen keÀj ueWies~ ³en Yeer DevegYeJe nw, pees DeeJeM³ekeÀ yeele nw Jees ítìsieer veneR, pees DeeJeM³ekeÀ yeele veneR nw Gmemes ye®e pee³eWies~ nce Fvmeeve nQ, nceejs Heeme þerkeÀ Deewj ieuele keÀes mecePeves keÀer yegef× nw efkeÀ ³en me®e nw, ³en Pet" nw, ³en heehe nw, ³en hegC³e nw~ Fvmeeve nes keÀjkesÀ Deiej Flevee Yeer mecePe mes keÀece veneR ueslee nw lees Jees keÀewve ngDee?

iee@[ keÀe ye®®ee Ssmes ®eues, pees GmekeÀer ®eueve mes YeieJeeve ³eeo Dee³es~ ceer"s-ceer"s yeeyee kesÀ yeesue Ssmes nQ pees ncekeÀes SkeÀoce efHeIeuee osles nQ~

Meevle jnvee nceeje keÀece nw, mesJee keÀjevee yeeyee keÀe keÀece nw FmeefueS kewÀmes keÀjWies, ke̳ee keÀjWies, ³es mebkeÀuhe veneR Deeles nQ~ ®eejeW efJe<e³eeW ceW Hetjs vecyej uesves kesÀ efueS %eeve nw~ %eeve mes ³eesie nw, ³eesie keÀe ÒewefkeÌìkeÀue meyetle nw OeejCee De®íer nesieer, Gmemes mesJee³eW ngF& nQ FmeefueS peye, peneB pees mesJee nesveer nw Jen nesieer~ ke̳ee mesJee³eW keÀªB, ³en K³eeue keÀYeer veneR Dee³ee nw~ cesjer YeeJevee nw efkeÀ pees yeele ceQves yeeyee mes meerKeer nw ³ee yeeyee ves cegPes oer nw Jees meye DeehekeÀes Kegueer yelee otB, keÀjes ve keÀjes DeehekeÀer cepeea, hej ceQ keÀnleer ntB, DeeHe keÀjWies~ ceQves Ssmee MekeÀ ve Deheves ceW jKee nw, ve Deehe ceW jKeleer ntB~ YeeJevee nw ³en~ Dee%eekeÀejer ye®®eeW keÀes ner ogDee³eW

He´Mveë- oeoer peer, ke̳ee DeeHekeÀe kewÀmes keÀjWies, ke̳ee keÀjWies, Fme He´keÀej keÀe ef®evleve veneR ®euelee?

GÊejë-

He´Mve nceejs, GÊej oeoer peer kesÀHe´Mve nceejs, GÊej oeoer peer kesÀ

efoJ³e yegef× kesÀ Jejoeve mes efJeYetef<ele DeeojCeer³ee oeoer peevekeÀer peer,

nj He´keÀej kesÀ He´MveeW kesÀ GÊej oskeÀj Deelcee keÀes meblees<e mes Yej osleer

nQ~ yegef×JeeveeW keÀer yegef× yeeyee ves GvnW Ssmeer keÀuee He´oeve keÀer nw efkeÀ Jes

GuePes keÀceeX keÀer iegeflLe³eeB meguePeekeÀj meceeOeevemJeªHe yevee osleer

nQ~ He´mlegle nQ YeeF&-yenveeW Üeje Hetís ieS He´MveeW kesÀ oeoer peevekeÀer

Üeje efo³es ie³es GÊej ... ö mecHeeokeÀ

efoJ³e yegef× kesÀ Jejoeve mes efJeYetef<ele DeeojCeer³ee oeoer peevekeÀer peer,

nj He´keÀej kesÀ He´MveeW kesÀ GÊej oskeÀj Deelcee keÀes meblees<e mes Yej osleer

nQ~ yegef×JeeveeW keÀer yegef× yeeyee ves GvnW Ssmeer keÀuee He´oeve keÀer nw efkeÀ Jes

GuePes keÀceeX keÀer iegeflLe³eeB meguePeekeÀj meceeOeevemJeªHe yevee osleer

nQ~ He´mlegle nQ YeeF&-yenveeW Üeje Hetís ieS He´MveeW kesÀ oeoer peevekeÀer

Üeje efo³es ie³es GÊej ... ö mecHeeokeÀ

66 Je<e& 48 / DebkeÀ 10Je<e& 48 / DebkeÀ 10mJe-HeefjJele&ve mes ner efJeMJe HeefjJele&ve mebYeJe nwmJe-HeefjJele&ve mes ner efJeMJe HeefjJele&ve mebYeJe nw

HeÀeueesDej yevekeÀj veneR yew"e nw, nj SkeÀ mesJeeOeejer nw~ yeeyee ves Yeer keÀne, ceQ mesJeeOeejer ntB~ mebie"ve ceW F&éejer³e mvesn keÀer MeefkeÌle mes Devoj keÀer keÀesF& Yeer mecem³ee nue nes peeleer nw~ mebie"ve ceW efceuekeÀj jnves keÀer YeeJevee veneR nw lees J³eefkeÌle Yeejer nes peelee nw~ pees Yeejer neslee nw Jen meskeÀC[ ceW nukeÀe nes peeS ³eefo mebieþve kesÀ H³eej ceW mecee peeS~ h³eej ceW meye yeeleW menpe nes peeleer nQ~

Deelcee keÀe %eeve Meeeqvle oslee nw, yeeyee keÀe %eeve MeefkeÌle oslee nw~ megKe keÀewve oslee nw? kewÀmeer Yeer yeele Dee pee³es, ogKe veneR keÀjWies, ogKe keÀe cesjs Heeme efveMeeve ve jns, lees ceQ keÀnWieer, [^ecee keÀer vee@uespe yengle megKe osleer nw~ yeeyee, [^ecee keÀe %eeve oskeÀj, meejer ³eespevee yeleekeÀj keÀnlee nw, ye®®es, meoe Þeercele Hej ®eueles ®euees, kegÀí Yeer nes pee³es, mebMe³e ve Dee pee³es~ Þeercele Hej ®eueves Jeeues Deboj mes HekeÌkesÀ nesles nQ~ efkeÀmeer Yeer neuele ceW Hejcele kesÀ He´YeeJe ceW veneR Deevee~ efkeÀme kesÀ He´efle Yeer ceve ceW iueeefve veneR jKevee~ efveM®e³e kesÀ yeue mes, meceefHe&le yegef× mes, mee#eerê<ìe yevekeÀj nj Heeì&Oeejer kesÀ Heeì& keÀes osKeles nef<e&le jnes~ ³en ke̳eeW ngDee, ke̳ee ngDee..Dejs Jewje³eìer [^ecee nw~ Ssmee veneR nesvee ®eeefnS..FmeceW Meeeqvle mes keÀece uees ceevee ³eesieyeue mes keÀece uees~ cetbPees Deewj cegjPeeDees veneR~

He´Mveë- [^ecee keÀe %eeve megKe keÀe DeeOeej nw, kewÀmes?

GÊejë-

efceueleer nQ~ ogDeeDeeW ceW oJeeF& meceeF& ngF& nw~ kewÀmeer Yeer keÀæ[er yeerceeefj³eeB nQ, meye Kelce nes peeleer nQ Deewj Þesÿ keÀce& keÀjves keÀer MeefkeÌle Dee peeleer nw, oesveeW keÀece FkeÀùs nesles nQ~ peye keÀesF& Yeer Devoj J³eLe& K³eeue DeeJes lees HeÀewjve GmekeÀes Kelce keÀjes, lees Meevle jn mekeWÀies~ Meeefvle ceW jnvee ceevee meoe kesÀ efueS J³eLe& Kelce~

yeeyee ves nce ye®®eeW keÀes Meg×, Þesÿ, ¢æ{ mebkeÀuhe keÀer ®eeyeer os oer nw, legce Dehevee keÀece keÀjles ®euees~ DeeO³eeeqlcekeÀlee kesÀ mecyevOe mes Deeheme ceW h³eej nw~ keÀYeer leveeJe veneR nw, meoe #ecee, jnce, me®®eeF&, mvesn YeieJeeve ves Yej efo³ee nw~ yeeyee ves efoveÒeefleefove mesJee keÀer pees ÒesjCee oer nQ, meye meekeÀej nes jner nQ, neWieer, ³en nceejer YeeJevee nw~ ³eeo Deewj mesJee kesÀ efyevee ceve ke̳ee keÀjlee nw, hetíes~ ³en leve yeeyee keÀer Deceevele nw, Deceevele keÀes mecYeeue jns nQ, Deceevele keÀes keÀYeer Dehevee veneR mecePee peelee nw~ yeeyee ves osn kesÀ Yeeve mes hejs jnves kesÀ efueS Fleves De®ís cev$e efmeKee³es nQ~ nce íesìs ye®®es nQ lees yeeyee-yeeyee keÀjles nQ, yeeyee keÀnles, ye®®es-ye®®es~ yeeyee ves cegmkeÀjevee efmeKee efo³ee, keÀesF& Yeer yeele nw, [^ecee keÀu³eeCekeÀejer nw~ nj Deelcee keÀe heeì& De®íe nw~ yeeyee ves keÀne nw, mebmkeÀejeW keÀe mebmkeÀej keÀjes, ³en Yeer yeeyee keÀes

He´Mveë- keÀYeer-keÀYeer efvejeMee ke̳eeW Deeleer, DeHeceeve cenmetme ke̳eeW neslee?

GÊejë-

ke̳eeW keÀnvee heæ[s~ ceve, yegef×, mebmkeÀej keÀe %eeve yeeyee ves efo³ee nw~ yeeyee ves Flevee mheä %eeve efo³ee nw, efpememes efoue ves, ceve ves efkeÀlevee h³eej mes %eeve keÀes mJeerkeÀej efkeÀ³ee nw FmeefueS yegef× keÀneR veneR peeleer nw~ Leesæ[e DeefYeceeve nw, lees Deheceeve keÀer HeÀereEueie Deeleer nw~ efvejeMee Deeleer nw lees Yeer DeefYeceeve nw~ cesjs ceer"s yeeyee ves keÀne nw, peneB lekeÀ peervee JeneB lekeÀ meerKevee nw~ yeehe meJe&MeefkeÌleJeeve nw, Gmeves Fleveer MeefkeÌle oer nw pees nj MeefkeÌle Dee[&j ceW jnleer nw~ yeeyee kesÀ ceneJeeke̳e nceejs peerJeve ceW nQ, Jener peervee efmeKeeles nQ~ ceªb lees Ssmes, peerTb lees Ssmes~ pewmes mele³egie ceW Mejerj íesæ[vee, OeejCe keÀjvee yeæ[er yeele veneR nw, GmekeÀe DeY³eeme ³eneB mes keÀjvee nw~ ³eneB ves®egjue DeY³eeme nes peeS~ keÀesF& keÀce&Yeesie keÀe efnmeeye-efkeÀleeye ve nes~ yeeyee ves Ssmee nceeje peerJeve yevee³ee nw efpemeceW nce meoe mevlegä jnles nQ~ keÀYeer keÀesF& DeeJesMe ceW veneR Deelee, efkeÀmeer keÀes F&<³ee& veneR nesleer~ ogefve³ee ceW keÀesF& F&<³ee& mes ítìe ngDee veneR nw~ mHeOee& Deewj Ye´<ìe®eej kesÀ efyevee ®euelee veneR nw mebmeej ceW~ yeeyee ves Fmemes cegkeÌle keÀj efo³ee~ Yeei³eMeeueer lees ke̳ee heoceeheoce Yeei³eMeeueer nQ pees yeeyee keÀes keÀoce keÀoce ceW HeÀeuees keÀjkesÀ heoceeW keÀer keÀceeF& keÀj jns nQ~ nceejs heeme Deewj kegÀí veneR nw~ me®®eeF& nw, mvesn nw, Þes<þ mebie nw, mecePe Yeer nw~ DebOeefJeéeeme mes keÀesF& veneR yew"e nw~ keÀesF& meom³e ³ee

%eeveece=le

v

DeHe´wue 2013DeHe´wue 2013 77meyemes DeefOekeÀ OeveJeeve Deewj iegCeJeeve Jener nw efpemekesÀ Heeme HeefJe$elee keÀe Ke]peevee nwmeyemes DeefOekeÀ OeveJeeve Deewj iegCeJeeve Jener nw efpemekesÀ Heeme HeefJe$elee keÀe Ke]peevee nw

íues uesKe ceW ceQves efueKee Lee efkeÀ meved 1971 ceW efMeJeyeeyee ves nceW SkeÀ mesJeekesÀvê Hetjye ceW Deewj SkeÀ mesJeekesÀvê HeeqM®ece ceW Keesueves kesÀ efueS keÀne Lee~ uebove ceW F&MJejer³e mesJeekesÀvê keÀer mLeeHevee ngF&, GmekesÀ efueS efvece&uee yenve ieF&~ yeekeÀer nce HeeB®e [sueeriesìdme nebiekeÀebie ie³es~ uebove, nebiekeÀebie oesveeW mLeeveeW Hej yeeyee kesÀ %eeve kesÀ mebHeke&À ceW Dee³es Hegjeves yenve-YeeF& Les Fme keÀejCe JeneB F&MJejer³e mesJeekesÀvê keÀer mLeeHevee keÀjvee yengle menpe nes mekeÀe~ nebiekeÀebie ceW Ye´elee M³eece leLee GvekeÀer ³egieue nerª yenve keÀe cekeÀeve Deemeeveer mes efkeÀje³es Hej efceue ie³ee ke̳eeWefkeÀ Jes nebiekeÀebie mes DecesefjkeÀe peeves Jeeues Les~ oeoe jece Deewj meeefJe$eer yenve ves Yeer nebiekeÀebie ceW F&MJejer³e mesJee ceW keÀeHeÀer men³eesie efo³ee~ peye ³es ueesie Yeejle ceW ueKeveT ceW Les leye DeeojCeer³ee ieguepeej oeoer ves FvnW F&MJejer³e %eeve efo³ee Deewj ³es ueKeveT mes ner H³eejs meekeÀej yeeyee keÀes efceueves Deeyet Dee³es~ FvekeÀer SkeÀ Ketyeer DeYeer Yeer cegPes ³eeo nw efkeÀ ueKeveT mes Deeyet Deeles mece³e peneB-peneB GvekeÀer ì^sve ©keÀleer Leer, JeneB-JeneB oeoe jece ceOegyeve yeeyee keÀes ìsueerie´ece keÀjles Les efkeÀ yeeyee nce DeeHemes efceueves Dee jns nQ~ yeeyee Yeer mecePe ie³es efkeÀ ³en yeeyee keÀe Devev³e, efmeefkeÀueOee, uee[uee ye®®ee nw, yengle

= ye´ïeekegÀceej jcesMe Meen, ( )cebgyeF& ieeceosJeer

efHe mece³e mes efyeíæ[e ye®®ee yeeyee mes efceueves Dee jne nw~ kegÀí mece³e ueKeveT jnves kesÀ yeeo ³es oesveeW Deeyet ceW Dee ie³es~ GvekesÀ ye®®es nebiekeÀebie ceW Les~ ye´ïee yeeyee kesÀ DeJ³ekeÌle nesves kesÀ yeeo Deeyet keÀe c³etefpe³ece yevee efpemekesÀ meb®eeueve kesÀ efueS oeoer peer ves GvnW efve³egkeÌle efkeÀ³ee Lee~ GvneWves Fme e]fpeccesJeejer keÀes yengle De®íer jerefle mebYeeuee, yeeo ceW leyeer³ele kesÀ keÀejCe Jes Deeyet mes nebiekeÀebie Dee ie³es~ nebiekeÀebie ceW GvekesÀ ye®®eeW ieesefJevo YeeF&, ue®ít YeeF& Deeefo leLee Dev³e efmebOeer HeefjJeejeW kesÀ meeLe nceeje De®íe mebHeke&À nes ie³ee~ meyekesÀ ceve ceW efHeÀj mes yeeyee kesÀ He´efle Þe×e efveefce&le ngF&~ peieoerMe YeeF& ves Yeer De®íer cesnvele keÀer~ De®ís-De®ís mLeeveeW Hej He´oMe&veer keÀe keÀe³e&ke´Àce GvneWves Dee³eesefpele keÀje³ee~

nebiekeÀebie mes ceQ peye efmebieeHegj ie³ee lees cesjs jnves keÀe He´yebOe njosJeer yenve keÀer yesìer ceerje ves efkeÀ³ee~ Fve njosJeer yenve keÀes ³e%e ceW Yeb[ejCe keÀnles Les ke̳eeWefkeÀ ³e%e ceW njosJeer veece mes keÀF& yenveW LeeR~ efmebieeHegj ceW oeoer He´keÀeMeceefCe meved 1954 ceW Henueer yeej DeeF& LeeR, leye mes keÀebefle YeeF& kesÀ iegpejeleer HeefjJeej mes GvekeÀe mebHeke&À Lee~ Jes ceeGbì Deeyet Yeer Dee³es Les Deewj yeeyee kesÀ %eeve kesÀ yengle ve]peoerkeÀ Les~ keÀebefle YeeF& kesÀ mebHeke&À mes efmebieeHegj ³etefveJeefme&ìer ceW cesje Yee<eCe

jKee ie³ee~ Yee<eCe keÀe efJe<e³e Lee - mele³egieer owJeer jep³e keÀejesyeej (Deity

Governance) DeLee&led mele³egie-$eslee³egie keÀer jep³e J³eJemLee~ keÀF& yeej ceQves mees®ee Lee efkeÀ Fme efJe<e³e Hej DeHeves F&MJejer³e HeefjJeej ceW DevegmebOeeve efkeÀ³ee pee³es Deewj mele³egie-$eslee³egie keÀer jep³e J³eJemLee keÀes KeesuekeÀj ogefve³ee kesÀ meeceves jKee pee³es~ Deye lekeÀ lees nce owJeer ogefve³ee kesÀ yeejs ceW ³ener keÀnles jns efkeÀ JeneB meesuen keÀuee mebHetCe&, meJe&iegCemebHevve, ce³ee&oe Heg©<eesÊece, Deefnbmee HejceesOece& osJeer-osJelee neWies, Mesj Deewj iee³e Yeer SkeÀ Ieeì Hej Heeveer Heer³eWiess Hejbleg mele³egieer ogefve³ee keÀe keÀejesyeej kewÀmes nesiee, Jen ogefve³ee kesÀ meeceves mHe<ì veneR efueKee Lee~ meekeÀej yeeyee ves mele³egieer ogefve³ee kesÀ efueS leerve Meyo He´³eesie efkeÀ³es Les ö Deìue, DeKeb[ Deewj efveefJe&Ive~ Fve Meyoesb keÀer efueKele Hej SkeÀ He®ee& yeveekeÀj GvneWves meye mesvìme& keÀes Yespee Lee leye ceQ mees®elee Lee efkeÀ yeeyee ves lees Ssmee efueKee nw Hejbleg ³en jep³e keÀejesyeej 2500 Je<e& lekeÀ kewÀmes ®euesiee, FmekesÀ meg®ee© meb®eeueve keÀe J³eJeneefjkeÀ %eeve ³ee DevegYeJe kewÀmes meyekeÀes nesiee~ peye lekeÀ ³en efme× keÀjkesÀ veneR efo³ee nw, leye lekeÀ mJeie& SkeÀ ceev³elee ³ee keÀuHevee ner nw, Ssmes ner ueesie ceeveles jnWies~

owJeer ogefve³ee ceW OeceeX kesÀ yeejs ceW

odX{e _| B©ídar` g{dm H$m àma§ - 5

Je<e& 48 / DebkeÀ 108 nceeje ceve keÀuHe Je=#e kesÀ meceeve nw FmeefueS Þes<þ mebkeÀuHeeW keÀer j®evee keÀjes

%eeveece=le

yeeyee ves yelee³ee nw efkeÀ JeneB SkeÀ Oece&, SkeÀ jep³e, SkeÀ Yee<ee nesieer~ efJeMJe kesÀ OeceeX keÀe Fefleneme Yeer DeodYegle lejerkesÀ mes keÀuHeJe=#e kesÀ %eeve Üeje efo³ee nw efkeÀ kewÀmes Hejceelcee Üeje He´mLeeefHele Deeefo meveeleve osJeer-osJelee Oece& ner leves kesÀ ªHe ceW mele³egie-$eslee³egie ceW jnsiee Deewj yeeo ceW Fmeer leves mes efvekeÀueer ngF& [eefue³eeW kesÀ Üeje Dev³e Oece&, HebLe Deeefo efvekeÀueles nQ~ þerkeÀ Fmeer jerefle mes jep³eJ³eJemLee Yeer mele³egie ceW meJe&Þes<þ nesieer, yeeo ceW Fmeer jep³eJ³eJemLee kesÀ De bleie &le Deve skeÀ He ´keÀej keÀe r jep³eJ³eJemLeeDeeW keÀe keÀejesyeej nesiee efpemes ueesie meceepeJeeo, meec³eJeeo, HetbpeerJeeo Deeefo-Deeefo veeceeW mes peeveles nQ~ pewmes efJeefYevve Oece& ÜeHej ³egie mes Megª ngS, Ssme s ner ÜeHej ³egie mes jep³ekeÀejesyeej ceW Yeer efJeefYevve Jeeo Megª ngS~ Fmeer Jeeo kesÀ efJeJeeo kesÀ keÀejCe ner meceepe ceW DeveskeÀ mecem³ee³eW Keæ[er ngF¥~

FmeefueS efmebieeHegj ³etefveJeefme&ìer ceW DeHeves JekeÌleJ³e ceW Henues ceQves yelee³ee efkeÀ ®eeume& [eefJe&ve keÀe Glke´ÀebefleJeeo ( T h e o r y o f H u m a n

Revolution) mener veneR nw yeequkeÀ Henues mele³egie ceW owJeer jecejep³e Lee efpemekeÀer mLeeHevee Deye Hejceelcee keÀjles nQ~ JeneB kesÀ peerJeve kesÀ yeejs ceW Yeer yelee³ee efkeÀ kewÀmes mele³egie kesÀ 1250 Je<eeX ceW 8 pevce nesles nQ DeLee&led JeneB uebyeer Dee³eg<³e nesleer nw Deewj yeeo ceW

$eslee³egie ceW Yeer keÀjerye 12 pevce nesles nQ~ Oeve-Oeev³e mes mebHevve Gme mece³e Fme efJeMeeue me=ef<ì ªHeer jbieceb®e Hej Leesæ[s ner ueesie Les Deewj Fmeer keÀejCe GveceW DeeHeme ceW Jewcevem³e, F&<³ee&, Üs<e Deeefo veneR Les~ jep³e keÀejesyeej ceW Yeer DeÜwleJeeo Lee DeLee&led Üwle ve nesves kesÀ keÀejCe ÜbÜ Yeer veneR Lee~ Fme jep³e keÀejesyeej kesÀ Deboj HetbpeerJeeo, meceepeJeeo, meec³eJeeo Deeefo meye Les~ meye He´keÀej kesÀ jep³e keÀejesyeej keÀe efceefÞele Þes<þ jep³e keÀejesyeej Lee~

mele³egieer owJeer ogefve³ee kesÀ jep³e keÀejesyeej keÀe yeerpe DeYeer Hejceelcee [eue jns nQ~ Fme jep³e J³eJemLee keÀer mLeeHevee ceW cegK³e yeele nw efkeÀ leeveeMeener

(Dictatorship) melee sHe ´Oeeve mJeªHe ceW nesieer~ ogefve³ee ceW leeveeMeener ceW jep³e keÀejesyeej keÀjves Jeeues leceesHe´Oeeve nesves kesÀ keÀejCe GvekesÀ ®eefj$e leLee keÀe³e&efJeefOe mes ueesie ogKeer jnles nQ~ ogefve³ee keÀes efnìuej, mìeefueve pewmes MeemekeÀeW keÀer efvejbkegÀMe leeveeMeener ³eeo Deeleer nw~ leeveeMeener keÀe meleesHe´Oeeve mJeªHe nw Hejceelcee keÀer Þeercele~ Hejceelcee ner nceW melkeÀce& kesÀ HeLe Hej ues peeles nQ Deewj nceW HeefJe$elee keÀes OeejCe keÀjves keÀe ceneceb$e yeleeles nQ leLee efJekeÀejeW Hej efJepe³e He´eHle keÀjves keÀer Þeercele osles nQ~ Hejceelcee keÀe meec³eJeeo nceW DeHeveer mebHeefÊe keÀes Hejceelcee keÀes meceHe&Ce keÀjvee efmeKeelee~ meec³eJeeo ceW mejkeÀej mebHeefÊe keÀer ceeefuekeÀ nesleer nw

efkebÀleg Hejceelcee kesÀ meec³eJeeo ceW Hejceelcee nceejer mebHeefÊe nceW JeeHeme osles nQ Deewj keÀnles nQ efkeÀ ì^mìer yeve mebHeefÊe keÀes F&MJejer³e mesJee ceW ueieeDees Deewj GmekesÀ Üeje DeHevee Yeei³e yeveeDees~ meec³eJeeo ceW Oeve-mebHee fÊe keÀe je<ì^er³ekeÀjCe nes peelee nw efpememes Oeve-mebHeefÊe keÀe keÀesF& meogHe³eesie veneR neslee peyeefkeÀ Hejceelcee kesÀ meec³eJeeo ceW nceejer Oeve-mebHeefÊe nceW JeeHeme efceue peeleer nw Deewj ì^mìer YeeJe kesÀ keÀejCe GmekeÀe Megef×keÀjCe nes peelee nw~

Fme HekeÀej meec³eJeeo ceW emf eHeÀ& Nationalisation nels ee nw peyeekf eÀ FM& Jeje³r e meec³eJeeo ceW Fmeer meHb eeÊf e keÀe Divinisation nels ee n~w HeÀuemJeªHe nce Deveks eÀ melkeÀce& keÀjkeÀs DeHeves Oeve keÀes meHeÀue keÀj mele³eig eer oJw eer oeg vf e³ee ceW Þe<s þ Heo Hee mekeÀles n~Q Fme HekeÀej mes meHb eeÊf e

keÀe oJw eekr eÀjCe (Divinisation) Hejceelcee ner keÀj Deejw keÀje mekeÀles n,Q ³en mele³eig eer jep³e J³eJemLee keÀer pe[æ n~w

meceepeJeeo ceW meyekeÀes Deeies yeæ{ves keÀer meceevelee nesleer nw Hejbleg yegef× keÀe mlej meyekeÀe SkeÀ meceeve ve nesves kesÀ keÀejCe meceepeJeeo kesÀ Deboj Yeer Oeve-mebHeefÊe kesÀ keÀejCe Jeie& Yeso nes peelee nw~ Hejceelcee keÀs meceepeJeeo ceW Yeer njskeÀ DeHeveer yegef× leLee mebmkeÀejeW kesÀ DeeOeej Hej Deeies yeæ{ves keÀe ³eLeeLe& Heg©<eeLe& keÀjlee nw Deewj Fmeer kesÀ DeeOeej Hej mele³egie ceW Yeer jepeeF&, jepeHeefjJeej, meentkeÀej leLee He´pee Deeefo yeveles nQ

DeHe´wue 2013 9meHeÀue nesves kesÀ efueS DeHeves efoceeie ceW meHeÀuelee keÀe vekeÌMee lew³eej keÀjes

efkeÀ³ee ke̳eeWefkeÀ meYeer jepeveerefle Meeðe kesÀ efJeÐeeLeea Les~ cesjs He´Je®eve kesÀ yeeo jepeveerefle Meeðe kesÀ efJeYeeieeO³e#e ves cegPes keÀne efkeÀ nce meye meec³eJeeo, meceepeJeeo, leeveeMeener, jepeeMeener Fve meyekeÀes peeveles Les Hejbleg Fve meyekeÀe mecevJe³e owJeer jecejep³e nw, Fme yeele keÀer peevekeÀejer Deepe Henueer yeej ngF&~

peye ceQ Yeejle Dee³ee lees ceQves Fme efJe<e³e Hej %eeveece=le ceW uesKe Yeer efueKes Les pees Hegjeves YeeF&-yenveeW keÀes ceeuetce nesiee~ yeeo ceW Meerue oeoer, jespeer yenve Deewj T<ee peer Yeer efmebieeHegj ie³es Deewj JeneB Meerue oeoer kesÀ YeeF& efceþt YeeF& kesÀ Iej ceW oes-leerve nHeÌlee jns~ peieoerMe YeeF& LeeFueQ[ Deeefo Dev³e osMeeW ceW yeeyee keÀe mebosMe osves kesÀ efueS ie³es~ ceQ ®eej ceeme efJeosMe jne~ Meerue oeoer, jespeer yenve, T<ee peer keÀjerye 8 ceeme efJeosMe ceW jns~ Ye´elee peieoerMe peer, peneB lekeÀ cegPes ³eeo nw, Mee³eo 14-15 ceeme mes DeefOekeÀ mece³e efJeosMe ceW jns~ [e@. efvece&uee yenve oes meeue mes DeefOekeÀ mece³e uebove ceW jns, efHeÀj DeHe´ÀerkeÀe keÀe ®ekeÌkeÀj ueieekeÀj Yeejle JeeHeme Dee³es~

Fme uesKe kesÀ meeLe meved 1971 keÀer efJeosMe mesJee keÀe mebmcejCe meceeHle ngDee~ Deieues uesKe ceW meved 1974 ceW DeHe´ÀerkeÀe ceW kewÀmes F&MJejer³e mesJee ngF& leLee oeoer peevekeÀer keÀes DeJ³ekeÌle yeeHeoeoe ves kewÀmes uebove mesJee Hej Yespee, FmekesÀ yeejs ceW efJemleej mes efueKetBiee~

%eeveece=le

Hejbleg Fve meyekesÀ Deboj Üs<e YeeJe veneR neslee~ keÀejCe efkeÀ mebiece³egie ceW efkeÀ³es Heg©<eeLe& kesÀ DeeOeej Hej ner Jes mele³egie ceW efJeefYevve HeoeW kesÀ DeefOekeÀejer yeveles nQ FmeefueS GveceW efkeÀmeer He´keÀej keÀe Yeso e fvecee &Ce veneR neslee~ mele³e giee r jepeJ³eJemLee ceW HetbpeerJeeo Yeer neslee nw efpemes jepeeMeener keÀnles nQ Hejbleg Jen jepeeMeener Þes<þ nesleer nw ke̳eeWefkeÀ GmekesÀ efueS leerve ceeHeob[ nQ ö mJeHemebo, He´YegHemebo Deewj ueeskeÀHemebo~

³eneB ceQ SkeÀ yeele efueKevee ®eenlee ntB efkeÀ SkeÀ Deemì^sefue³eve yenve ves cegPemes keÀne efkeÀ cegPes mele³egie ceW jepee-jeveer keÀe jepekeÀejesyeej Hemebo veneR ke̳eeWefkeÀ jepee, jeveer meyekeÀes ogKe osles nQ leye ceQves Gvemes Hetíe efkeÀ Deiej ye´ïee yeeyee Deewj ceelesMJejer ³ee oeoer-oeroer ³ee peevekeÀer oeoer-ieguepeej oeoer mele³egie ceW efJeMJe cenejepee Deewj efJeMJe cenejeveer yeveW lees DeeHekeÀes Hemebo nQ? GvneWves keÀne efkeÀ ³en lees yengle De®íe nw~ ceQ Ssmeer jep³e HejbHeje DeJeM³e Hemebo keÀªBieer~ ceQves keÀne efkeÀ Jener lees nes jne nw, efHeÀj DeeHekeÀes He´Mve ke̳eeW Gþles nQ?

Fmeer mebyebOe ceW SkeÀ yeele efueKevee ®eenlee ntB efkeÀ ogefve³ee ceW ueesie ceeveles nQ efkeÀ meceepeJeeo efJeosMeeW keÀer GHepe nw Hejbleg ceQ ceevelee ntB efkeÀ ³en Yeejle keÀer osve nw~ GmekeÀe efcemeeue nw ceeGbì Deeyet efmLele osueJeeæ[e keÀe cebefoj Heefjmej~ ³eneB JemlegHeeue, lespeHeeue, efJeceueMeen pees iegpejele kesÀ mesveeHeefle, ceneceb$eer

Deeefo Les, GvekesÀ mebiecejcej kesÀ cebefoj nQ lees meeLe ner Fmeer Heefjmej ceW Gve keÀejeriejeW kesÀ Yeer cebefoj nQ pees cebefoj efvecee&Ce ceW efceues Oeve keÀes Iej veneR ues ie³es yeequkeÀ Fmeer Heeffjmej ceW DeHeves cebefoj yeveJee³es~ Fme He´keÀej SkeÀ ner Heefjmej ceW MeemekeÀes, OeveJeeveeW kesÀ leLee keÀejeriejeW kesÀ cebefoj nQ~ ³en yeele efme× keÀjleer nw efkeÀ YeieJeeve kesÀ meeceves keÀesF& yeæ[e-íesìe veneR, OeveJeeve-efveOe&ve veneR, ³en nw F&MJejer³e meceepeJeeo pees mele³egie ceW 2500 Je<e& lekeÀ jne~

Oeve-meHb eeÊf e keÀs yeejs ceW Hejceelcee ves SkeÀ ve³ee ¢e<f ìkeÀeCs e nceejs meeceves jKee~ Deye lekeÀ lees oeg vf e³ee ceW Oeve, Helvee,r Heejf Jeej Deeeof keÀes cee³ee mecePeles Dee³es Deejw FvnW DeeO³eeelq cekeÀ ceeie& ceW yeeOee ceeveles Dee³e~s Hejceelcee DeeoMe& ien= mLe J³eJenej HemLeeeHf ele keÀjles nQ Deejw Oeve, Helvee,r Heejf Jeej keÀes DeeO³eeelq cekeÀ ceeie& ceW yeeOee veneR ceeveles Hejlb eg meceepe keÀs Deob j Þe<s þ peeJr eve J³eJenej keÀs euf eS FvnW meeOeve mecePeles n~Q Deiej keÀeFs & ®eep]r e eJf eIve ªHe nw lees Jen ueeYs e ªHeer eJf ekeÀej nw epf emekeÀs HeÀuemJeªHe Oeve oKg e keÀe keÀejCe yevelee nw ke³Ì eeeW kf eÀ Gmemes ner meceepe ceW OeveJeeve, iejeyr e keÀe Yeos yevelee n~w Hejceelcee nceW Hepbt eeJr eeo keÀs yeejs ceW ve³ee ¢e<q ìkeÀeCs e oks eÀj Þe<s þ Hepbt eeJr eeo keÀer mLeeHevee keÀjles n~Q

ceQves Fme uesKe ceW lees mebef#eHle ceW efueKee Hejbleg efmebieeHegj ³etefveJeefme&ìer ceW ceQves Fme Hej oes Iebìs mes DeefOekeÀ mece³e Yee<eCe v

Je<e& 48 / DebkeÀ 10Je<e& 48 / DebkeÀ 101010 nj MegYe keÀe³e& kesÀ efueS meoe ner MegYe cegntle& nwnj MegYe keÀe³e& kesÀ efueS meoe ner MegYe cegntle& nw

veneR nw~ ³en ceb$e HekeÌkeÀe keÀjvee nw~ mebpe³e keÀer keÀuece mes ³eesie ceeie& ceW efJeIve Deewj efveJeejCe' Yeer Heæ{keÀj yengle KegMeer ngF&~ Deelcee ªHeer oerHekeÀ keÀes F&MJejer³e ³eeo ceW peielee jKeves kesÀ efueS %eeve ªHeer Ie=le [eueles jnvee ®eeefnS~ ö Sce.yeer.cekeÀJeeCee, Decejsueer

efomebyej DebkeÀ ceW He´keÀeefMele mebHeeokeÀer³e uesKe `megKe oes, megKe uees' yengle De®íe ueiee~ uesKe ceW DekeÀejCe ogKeer jnves mes cegefkeÌle Je ogKeeW keÀes megKeeW ceW yeoueves keÀer ³egefkeÌle keÀe ceeie& yengle Hemebo Dee³ee~ %eeveece=le keÀe He´l³eskeÀ DebkeÀ Deveceesue nw, ³en veF& mele³egieer me=ef<ì keÀe ceeie& He´Memle keÀj jner nw~ ö ye´.kegÀ.jefJe veesmeeoj, pe³eHegj

%eeve ªHeer Dece=le mes mejesyeej %eeveece=le Heef$ekeÀe ³eLee veece leLee iegCe' Decetu³e %eevekeÀes<e nw~ meeceef³ekeÀ uesKe efMeJejeef$e, mebHeeokeÀer³e `keÀece kesÀ ieìj ceW leæ[Helee meceepe'..Deeefo He´l³eskeÀ Heþveer³e, ef®ebleveer³e Je ceveveer³e nw~ Heef$ekeÀe mebie´nCeer³e nw~ ³en meef®e$e Heef$ekeÀe cegKeHe=<þ mes Deble lekeÀ Þes<þ keÀuesJej keÀes mebpees³es ngS Deewj He´sce Je meceHe&Ce kesÀ Dece=le mes Hetefjle nw FmeefueS Meyoeleerle MueeI³e nw~ He´peeefHelee ye´ïeekegÀceejer F&MJejer³e efJeMJe efJeÐeeue³e mebmeej ceW Deelceer³e mesJee DeveJejle ªHe mes keÀj jne nw~

ö ieesefJevojece meesveieje,peesOeHegj

keÀce nw~ ³en efyeukegÀue mel³e nw efkeÀ Deepe osMe ceW ve peeveJejeW keÀe Ye³e, ve Deeke´ÀceCe keÀe Ye³e, nce Ye³ecegkeÌle nQ efHeÀj Yeer nceejer ceelee³eW SJeb yenveW Demegjef#ele nQ~ nce ceveg<³eeW keÀes Mece& keÀjveer ®eeefnS, Mece& ner veneR yenveeW keÀer megj#ee ceW Deeies yeæ{keÀj keÀe³e& keÀjvee ®eeefnS~ %eeveece=le keÀer Fleveer ceOegj Deewj mejue Yee<ee nesleer nw, cegPes ueielee nw efkeÀ ceQ JeemleefJekeÀ Dece=le Heer jne ntB~ ö efMeJecebieue efmebn, kesÀvêer³e keÀejeieej, HeÀlesnieæ{

HeÀjJejer, 2013 keÀer %eeveece=le kesÀ `He´sce SkeÀ ceneve iegCe' uesKe ceW uesKekeÀ ves leerKeer-Hewveer keÀuece mes pees efueKee, Jen Hetje keÀe Hetje mejenveer³e nw~ FmeceW He´sce Meyo keÀer efJeJes®evee keÀj ceeveJe keÀes GHe³egkeÌle efþkeÀeves Hej yeebOeves keÀe GÊece He´³eeme efkeÀ³ee ie³ee nw~ uesKekeÀ keÀes yeejbyeej yeOeeF&! ö Delej efmebn, ieeBJe metjpeHegj, efpeuee Deueerieæ{

efomebyej, 2013 kesÀ DebkeÀ ceW megKe oes, megKe uees' mebHeeokeÀer³e uesKe ceW Heæ{e efkeÀ ogKe osves mes ogKe ner efceuelee nw~ peerJeve ceW Ieìer ogKe keÀer IeìveeDeeW keÀe ef®ebleve keÀjves mes nce ogKe keÀes Heermeles nQ~ Jen yeenj efvekeÀuesiee ner~ Fmeefue³es efkeÀmeer keÀes ogKe osvee veneR nw, ogKe uesvee

veJecyej, 2012 kesÀ DebkeÀ ceW `mece³e keÀer Hen®eeve' uesKe Del³evle He´YeeJeMeeueer ueiee~ mece³e keÀe meogHe³eesie keÀjves Jeeuee Fvmeeve He´l³eskeÀ ue#³e keÀes Hee ueslee nw Deewj mece³e keÀe og©He³eesie peerJeve ceW ogKe Deewj DeMeeeqvle uee oslee nw~ mece³e efvejvlej ®euelee jnlee nw, keÀYeer ©keÀlee veneR~ mece³e mes efkeÀ³ee ie³ee nj keÀece meHeÀuelee keÀer Hen®eeve nw~ mecHeeokeÀer³e Yeer He´Mebmeveer³e nw, YeeweflekeÀlee keÀer oewæ[ ceW Fvmeeve DeHeveer Meeeqvle keÀes Kees jns nQ~ keÀneveer `DemeeOeejCe ®eefj$e' efoue keÀes ít ie³eer~ %eeveece=le Jen Dece=le nw efpemes HeerkeÀj DecejlJe keÀes Hee³ee pee mekeÀlee nw~ ö ye´.kegÀ. mejespe, yewefj³ee (yeefue³ee)

efmelebyej, DekeÌìtyej SJeb veJebyej 2012 keÀe ieerlee meej Heæ{e~ FmeceW uesKekeÀ ves ieerlee SJeb ceneYeejle keÀer me®®eeF& yeleeF&~ ³en ieerleemeej MebkeÀeDeeW mes cegkeÌle yeveeves Jeeuee nw~ ö ye´.kegÀ. ®ebove, yecnveer, jepeveeboieebJe (í.ie.)

HeÀjJejer, 2013 keÀe mecHeeokeÀer³e uesKe `keÀece kesÀ ieìj ceW leæ[Helee meceepe' efpemeves Yeer Heæ{e nesiee, Jen ]peªj SkeÀ yeej efJe®eej keÀjsiee efkeÀ Fme uesKe ceW meew He´efleMele me®®eeF& nw~ Fme uesKe keÀer ceQ efpeleveer Yeer mejenvee keÀªB,

`He$e' mebHeeokeÀ kesÀ veece œ

DeHe´wue 2013 11keÀesF& Yeer keÀe³e& yeer®e ceW ve íesæ[W ®eens Deemeeve nes ³ee cegeqMkeÀue

mes efkeÀmeer je<ì^ keÀe He´cegKe efkeÀmeer efJeMes<e KegMeer kesÀ DeJemej Hej ³ee efHeÀj Gme osMe Hej keÀesF& efJeHeefÊe DeeF& nes lees Ssmes DeeHeelekeÀeueerve mece³e Hej DeHeves osMeJeeefme³eeW kesÀ veece mevosMe He´meeefjle keÀjlee nw, Gmeer He´keÀej DeYetleHetJe& ®eeefjef$ekeÀ cenemebkeÀì mes iegpej jns mecemle efJeMJe-Jeeefme³eeW He´efle mecemle efJeMJe kesÀ He´cegKe, meJee&lceeDeeW kesÀ HejceefHelee, HejceefMe#ekeÀ, Hejcemeodieg© ves meHesÀo efkeÀues (ye´ïeekegÀceejerpe cegK³eeue³e) keÀer efJeMeeue mìspe mes DeHevee mevosMe He´meeefjle efkeÀ³ee efpemes Heerme Dee@HeÀ ceeFv[ ìer.Jeer. ®ewveue Hej keÀjesæ[eW ueesieeW ves osKee Je megvee, ueeKeeW ves mecePee~ ³eefo DeeHe Gme mevosMe keÀes megveves mes Jebef®ele jn ie³es neW lees GmekesÀ meej Hej SkeÀ ve]pej [eueles nQöDece=leJesues efceuesiee menpe Jejoeve

pewmes je<ì^ He´cegKe DeHeveer He´pee kesÀ keÀu³eeCe kesÀ efueS veF& ³eespevee keÀer Iees<eCee keÀjles nQ, HejceefHelee Hejceelcee efMeJe ves Yeer mecemle efJeMJe kesÀ DeHeves ye®®eeW kesÀ efueS ³eespevee yevee³eer nw efkeÀ pees

Yeer ye®®es mJe keÀu³eeCe Deewj efJeMJe keÀu³eeCe kesÀ efueS ¢æ{ mebkeÀuHe keÀjWies FmekesÀ efueS GvnW efJeMes<e Dece=leJesues Hejceelcee keÀer lejHeÀ mes menpe Heg©<eeLe&

keÀe Jejoeve meewieele ceW efceuesiee DeLee&led He´l³eskeÀ 24 IeCìs ceW keÀce mes keÀce SkeÀ IeCìe He´efleefove efJeMJe He´cegKe Hejceelcee

= ye´ïeekegÀceejer MekegbÀleuee, ef{ieeJee ceC[er (nefj³eeCee)

pew efMeJe mes ªyeª neskeÀj iegCe Je MeefkeÌle³eeB uesves keÀe Huesefìvece ®eevme!! FmeceW efJeMJe keÀer keÀesF&, keÀneR Yeer jnves Jeeueer ceeveJe Deelcee DeHeves-DeHeves mLeeve Hej jnles ngS Dece=leJesues kesÀ efJeMes<e mece³e Hej DeHeves yegef׳eesie yeue mes mJe keÀu³eeCe Je efJeMJe keÀu³eeCe nsleg pees Yeer %eeve, iegCe, MeefkeÌle³eeB, ceeie& He´oMe&vee uesvee ®eens, Jejoeve ceW efceueWieer, cesnvele mes veneR~ keÀewve nesiee pees Fme megvenjs DeJemej keÀes SkeÀ efove Yeer iebJee³esiee!!

yevevee nw mecem³ee He´tHeÀHe´Yeg efHelee ves mecemle efJeMJe keÀer

DeelceeDeeW keÀes ³en Yeer FMeeje efo³ee nw efkeÀ Fme Je<e& nj SkeÀ kesÀ meeceves Demevleg<ì yeveeves Jeeueer efYevve-efYevve lejn keÀer HeefjefmLeefle³eeB Dee³eWieer~ FmeceW efJeMes<e O³eeve jns efkeÀ nj neuele ceW nceW mevleg<ì jnvee nw ke̳eeWefkeÀ pees mevleg<ì nesiee Jener He´mevveef®eÊe jn mekeÀlee nw~ mevleg<ìlee keÀer MeefkeÌle HeefjefmLeefle³eeW Je mecem³eeDeeW Hej efJepe³e He´eHle keÀje mekeÀleer nw, Yeues ner Deepecee keÀj osKees~ ceveg<³eeW ves mebmeej ceW Jeeìj He´tHeÀ, HeÀe³ej He´tHeÀ, yeguewì He´tHeÀ, YetkeÀcHe He´tHeÀ meeOeve lees efveefce&le efkeÀ³es uesefkeÀve Deye efMeJe efHelee Hejceelcee ves Dee»eve efkeÀ³ee nw efkeÀ DeeHe ye®®eeW keÀes mJe³eb keÀes ner mecem³ee He´tHeÀ yevee uesvee nw leeefkeÀ keÀesF& Yeer efJeIve kesÀ Jeej keÀe He´YeeJe ve Heæ[s~ mecem³ee He´tHeÀ yeves

lees meceeOeeve mJeªHe mJeleë ner yeve pee³eWies~ keÀesF& Yeer mecem³ee Deeves Hej, ³en ke̳eeW DeeF&? kewÀmes DeeF&? efkeÀmekesÀ Üeje DeeF&? Deye cesje ke̳ee nesiee? Deeefo ve mees®e keÀj GmekeÀe meceeOeeve mees®evee nw, veneR lees Gme mecem³ee kesÀ meceeOeeve keÀe efceuee ngDee meerefcele mece³e mees®e ceW ner ®euee peelee nw Deewj mecem³ee p³eeW keÀer l³eeW jn peeleer nw~

cetueYetle HeeB®e DeeJeM³ekeÀleeSBHe´e®eerve keÀeue mes ner Yeejle keÀer

mebmke=Àefle ceW `oeleeHeve' keÀe YeeJe Yeje ngDee nw~ DeeO³eeeflcekeÀlee Yeer ³ener

efmeKeeleer nw efkeÀ pees nce DeHeves efueS ®eenles nQ Henues Jen nceW otmejeW keÀes osvee nw~ efkeÀmeeve iesntB ®eenlee nw lees Jen Henues iesntB kesÀ oeveeW keÀes efceÆer ceW efceueelee nw~ J³eeHeejer Hewmee ®eenlee nw lees Jen Hewmee J³eeHeej ceW ueieelee nw~ yeQkeÀ mes Hewmee

[a_ oejH$ H$m hm{_dH©$

Je<e& 48 / DebkeÀ 1012 ueieeleej Gvveefle kesÀ efueS lespe ieefle keÀer yepee³e mener efoMee DeefOekeÀ cenlJeHetCe& nw

%eeveece=le

efvekeÀueJeeves keÀe F®ígkeÀ J³eefkeÌle Henues

yeQkeÀ ceW pecee keÀjlee nw~ DeeF³es! nce meYeer DeJeueeskeÀve keÀjW DeHeveer DeeJeM³ekeÀleeDeeW keÀes efkeÀ nceWs ke̳ee ®eeefnS? ®eenveeDeeW keÀer met®eer lees yengle uecyeer nw, Devlenerve nw efHeÀj Yeer mecemle DeeJeM³ekeÀleeDeeW keÀes nce cegK³e HeeB®e DeeJeM³ekeÀleeDeeW ceW mecee mekeÀles nQ efpevekeÀer He´eefHle mes meye kegÀí He´eHle nes mekeÀlee nw, Jes nQ ö 1.mvesn 2.men³eesie 3.mecceeve. 4.megKe 5.MegYe YeeJeveeSB

GþeSB kegÀí efke´À³eelcekeÀ keÀoce

keÀe wve ne Wie s e fpevnW FvekeÀe r DeeJeM³ekeÀlee ve nesieer~ lees efHeÀj nce Deepe mes ner, veneR-vener DeYeer mes ner otmejeW keÀes Goej efoue mes, He´ÀeKe efoue mes yeebìves keÀe mebkeÀuHe keÀj ueW ke̳eeWefkeÀ ³es ve ceebieves mes, ve Kejeroves mes, ve GOeej efceue mekeÀleer nQ, ve ner FvnW He´³eesieMeeuee ceW yevee³ee pee mekeÀlee nw yeefukeÀ ³es lees efpelevee nce Kegues efoue mes otmejeW keÀes yeeìWies Glevee ner nceejs Heeme ueewì keÀj Dee³eWieer~ FmeceW efJeMes<e O³eeve osves keÀer yeele ³en nw efkeÀ ³es HeeB®eeW DeeJeM³ekeÀleeSB ³eefo otmejeW mes ueeKe ®een keÀj Yeer, DeLekeÀ Heg©<eeLe& keÀjkesÀ Yeer veneR efceue jner nQ lees DeJeM³e ner nceejs Heeme FvekeÀe pecee keÀe Keelee Kelce nw Deewj meeLe ner meeLe ³en Yeer met#ce FMeeje nw efkeÀ MeerIe´eefleMeerIe´ DeefOekeÀ mes DeefOekeÀ otmejeW keÀes mvesn, men³eesie, mecceeve, megKe Je MegYe YeeJeveeSB oskeÀj DeHevee Keeueer mìe@keÀ YejHetj keÀjW leeefkeÀ

mebiece³egie keÀer yeekeÀer ye®eer ngF& ®evo Ieefæ[³eeW keÀe Deleerefvê³e megKe Je Deevevo ues mekeWÀ~ peerJeve KegefMe³eeW mes Yeje jns GmekesÀ efueS ³eLeeLe& kesÀ Oejeleue mes kegÀí efke´À³eelcekeÀ keÀoce GþeSB~ O³eeve jns! Fme efvece&ue He´Jeen keÀes nceejer yeoues keÀer YeeJeveeSB, otef<ele YeeJeveeSB, ogëKeoe³eer DeeoleW ketÀæ[e-keÀ®eje yeve keÀj DeJe©× ve keÀj oW~

efkeÀve-efkeÀve yeeleeW ceW

®eeefnS mevlegef<ì

(1) mJe³eb mes mevleg<ì - DeLee&led mJe³eb kesÀ Heeì& mes mevleg<ì~(2) Mejerj mes mevleg<ì - ®eens keÀeuee nw, ieesje nw, uecyee nw, íesìe nw, yetæ{e nw, ye®®ee nw, jesieer nw ³ee efvejesieer nw~(3) mLeeve mes mevleg<ì - osMe ³ee efJeosMe, ieeBJe ³ee Menj, ieueer ³ee yeepeej, Iej ³ee mesvìj, yeæ[e ³ee íesìe, mejkeÀejer ³ee efvepeer~(4) mecyeefvOe³eeW mes mevleg<ì - megKeoe³eer ³ee ogëKeoe³eer, men³eesieer ³ee efJejesOeer, %eeveer ³ee De%eeveer~(5) mecHeefÊe mes mevleg<ì - iejerye ³ee Deceerj, keÀej ³ee meeF&efkeÀue, PeeWHeæ[er ³ee cenue~

SkeÀ nesleer nw cepeyetjer keÀer mevleg<ìlee uesefkeÀve YeieJeeve ves nceW %eeve³egkeÌle, mecePe³egkeÌle mevleg<ìlee DeHeveeves keÀe Heeþ Heæ{e³ee nw~ peerJeve ceW JeemleefJekeÀ KegMeer Je He´mevvelee Fmeer mes Deeleer nw~

peeveer peevevenej efMeJe efHelee ves ³en

Yeer FMeeje efo³ee nw efkeÀ Jele&ceeve mece³e peneB keÀneR Yeer efJeIve nw JeneB efJeMes<e menveMeefkeÌle keÀer DeeJeM³ekeÀlee nw~ menveMeefkeÌle keÀer keÀceer efJeIveeW keÀes pevce osleer nw~ FmeefueS menveMeefkeÌle keÀe He´³eesie keÀjkesÀ peuoer mes peuoer mJe³eb keÀes Je DeHeves mebieþve keÀes `efveefJe&Ive' yeveeves keÀe HeefjCeece Hejceelcee keÀes osvee nw~ nceejs efveefJe&Ive yeveves keÀe Jee³eye´sMeve Jee³egceC[ue ceW HewÀuesiee lees Dev³e DeelceeDeeW keÀes Yeer efveefJe&Ive yeveves ceW Deemeeveer nesieer~

HeefjJele&veye´.kegÀ. JesoHe´keÀeMe leescej, Keleewueer

SkeÀ Jees leepe Lee efpemes HenvekeÀjDeeleer Leer meoe ner ueepe~

SkeÀ ³en leepe nwefpemekeÀes HenvekeÀj

yeve ie³ee ntB ceQ mejleepe~SkeÀ Jees meHeÀj Lee,Ievee pebieue Lee,efpemeceW HeÀBmekeÀj

ìtì ie³eer Leer cesjer Deeme~SkeÀ ³en meHeÀj nwefpeme Hej ®euekeÀj

Heue-Heue yeæ{lee cesje efJeMJeeme~ceefjef®ekeÀe mes Ye´efcele Lee ceQ,Deye meeiej nw cesjs Heeme~

Henues KegefMe³eeB {tBæ{lee jnleeHeue-Heue neslee Lee Goeme~

Deye DeKegì KegMeer efceueer nw cegPekeÀesHeue-Heue yegPeleer cesjer H³eeme,

ke̳eeWefkeÀ cesje yeeyee nw cesjs Heeme~

v

DeHe´wue 2013 13MegYe YeeJeveeDeeW keÀer MeefkeÌle otmejeW keÀer J³eLe& YeeJeveeDeeW keÀes Yeer HeefjJele&ve keÀj mekeÀleer nw

He´Mveë- ke=ÀHe³ee yeleeF³es, DeeHe ye´ïeekegÀceeje]rpe kesÀ mecHeke&À ceW efkeÀme lejn mes Dee³es?

GÊejë- SkeÀ yeej peye pe³evleer yenve ie³eevee ceW nceejs SkeÀ efce$e kesÀ efvecev$eCe Hej GvekesÀ ³eneB Hengb®eer leye ceQ ye´ïeekegÀceejerpe kesÀ mecHeke&À ceW Dee³ee~ GvneWves jepe³eesie kesÀ DeY³eeme kesÀ yeejs ceW nceejs meeLe yengle ner Kegues Ëo³e mes ®e®ee& keÀer~ efHeÀj pe³evleer yenve nceejs Iej ceW 3 efomecyej, 1975 keÀes megyen ®eej yepes Hengb®eer~ nceW GvekeÀe DeeefleL³e mJeerkeÀej keÀjves keÀe Deewj Hetjs He´Jeeme ceW GvekesÀ meeLe jnves keÀe efJeMes<e meewYeei³e He´eHle ngDee~ efpeme mel³e keÀes Jees nceejs meeLe He´YeeJeMeeueer lejerkesÀ mes yeebì jner Leer GmekeÀe Demej nceejs Hetjs HeefjJeej Hej Heæ[e~ Leesæ[s ner mece³e ceW nce `Þeercele' (jepe³eesie kesÀ DeY³eeme keÀer lekeÀveerkeÀ kesÀ meeLe pegæ[er ngF& OeejCee³eW) keÀe Heeueve keÀjves ueies~ nceejer peerJeve He×efle Deewj Iej kesÀ leewj-lejerkeÀeW ceW GmekesÀ yeeo HeefjJele&ve Dee ie³ee~

®eej cenerves yeeo pe³evleer yenve kesÀ meeLe metjle keÀer (efoJebiele) uelee yenve leLee ceesefnveer yenve (v³et³eeke&À) DeekeÀj Meeefceue nes ieF¥~ DeHe´wue, 1976 ceW Fve meYeer ves efceuekeÀj peepe& ìeGve ceW SkeÀ mesvìj Keesuee~ ceesefnveer yenve keÀes cegK³e keÀesDeeef[&vesìj efve³egkeÌle efkeÀ³ee ie³ee, Jes meved 1987 lekeÀ JeneB jner~ pe³evleer yenve ueC[ve JeeHeme ueewì ieF&~ nsceuelee yenve (efì^veer[e[) Deewj ceerje yenve (ceuesefMe³ee) ceesefnveer yenve kesÀ

ye´ïeekegÀceej mìerJe veeje³eCe YeeF& kesÀ meeLe SkeÀ YeWì

meeLe jneR~ ³es meYeer JeneB keÀer mesJeeDeeW kesÀ efveefceÊe yeve ieF¥~ oes meeue ceW ner ye´ïeekegÀceejer]pe keÀe DeeJee]pe ie³eevee kesÀ leerveeW ner He´evleeW, [scesjeje, yesjefyekeÀ Deewj Smeke´Àeryees ceW HewÀue ie³ee~ Fme veece keÀe meeceev³e veeieefjkeÀ mes mejkeÀej kesÀ DeefOekeÀeefj³eeW lekeÀ njskeÀ keÀes Helee ®eue ie³ee~ He´Mveë- ke̳ee DeeHe pe³evleer yenve kesÀ mecHeke&À ceW Deeves mes Henues ye´ïeekegÀceejer]pe keÀes peeveles Les?

GÊejë- Fmemes Henues ceQves ye´ïeekegÀceejer mebmLeeve kesÀ yeejs ceW keÀYeer megvee lekeÀ Yeer veneR Lee~ ceQ efnvot He=<þYetefce mes ntB Deewj efnvoglJe kesÀ efme×evleeW keÀes ceevelee jne ntB Hejvleg Dev³e OeceeX keÀes peeveves keÀer Yeer cesjer ©ef®e jnleer Leer~ ceQ DeveskeÀ Oeeefce&keÀ mebieþveeW kesÀ mecHeke&À ceW Dee³ee keÀjlee Lee~ peye pe³evleer yenve ves jepe³eesie kesÀ %eeve keÀes cesjs meeLe yeebìe, cegPes Jen Deueie Deewj DeodYegle ueiee~ cegPes ³en Denmeeme nes ie³ee efkeÀ ³en HejceÞes<þ Deewj JeweféekeÀ yeele nw efpemeceW meYeer OeceeX Deewj ueesieeW keÀes meefcceefuele efkeÀ³ee ie³ee nw~ He´Mveë- peye DeeHe Henueer yeej ye´ïeekegÀceejer]pe kesÀ cegK³eeue³e ceeGCì Deeyet ceW Dee³es lees kewÀmee ueiee?

GÊejë- meved 1976 keÀer yejmeele ceW nce Henueer yeej DeHeves HeefjJeej kesÀ meeLe ceeGCì Deeyet Dee³es~ nce DeeOeer jele keÀes ceOegyeve Hengb®es~ pewmes ner nce ceOegyeve kesÀ Deebieve ceW Hengb®es, met#ce DeeO³eeeflcekeÀ H³eej Deewj DeHevesHeve kesÀ JeeleeJejCe ves nceeje

Je<e& 48 / DebkeÀ 1014 efnccele keÀe Henuee keÀoce Deeies yeæ{eDees lees Hejceelcee keÀer mebHetCe& ceoo efceuesieer

He´peeefHelee ye´ïee kesÀ ceeO³ece mes efvejekeÀej efMeJe Hejceelcee keÀes Hen®eeveves Jeeues Deewj GvekesÀ Üeje He´eHle efoJ³e %eeve keÀes

peerJeve ceW OeejCe keÀjves Jeeues meJe&He´Lece jepeveef³ekeÀ J³eefkeÌle nQ ye´.kegÀ. Ye´elee mìerJe veeje³eCe peer~ jepe³eesie kesÀ

DeY³eeme Üeje Je=efÊe kesÀ mekeÀejelcekeÀ HeefjJele&ve mes efkeÀme lejn HeeefjJeeefjkeÀ Deewj jepeveweflekeÀ peerJeve ceW mJe HeefjJele&ve

Deewj efJeMJe HeefjJele&ve keÀe keÀe³e& ngDee nw, FmekesÀ yeejs ceW DeeHeves J³eefkeÌleiele DeeO³eeeflcekeÀ DevegYeJe nceejs meeLe yeebìs

nQ~ nce DeeMee keÀjles nQ efkeÀ Fve DevegYeJeeW mes megOeer HeeþkeÀ, peerJeve ceW ve³ee Gcebie-Glmeen Deewj DeeO³eeeflcekeÀlee

keÀer jen ceW efJeMes<e ceoo keÀe DevegYeJe keÀjWies ö mecHeeokeÀ

ie³eevee ieCejep³e kesÀ HetJe& GHeje<ì^Heefle Deewj ie³eevee keÀer Deesj mes Yeejle ceW efve³egkeÌle (mesJeeefveJe=Êe) G®®ee³egkeÌle

YeWìkeÀÊee&ë ye´ïeekegÀceej jbpeerle HegÀefue³ee

%eeveece=le

mJeeiele keÀj nceW ieues ueiee³ee~ oeoer He´keÀeMeceefCe Deewj oeroer ceveceesefnveer peer ves DeHeveer megvoj cegmkeÀjenì Deewj MeefkeÌleMeeueer ¢ef<ì mes nceeje mJeeiele efkeÀ³ee~ nce Hej iegueeyeeMeer Deewj iegueeye kesÀ Helles efíæ[kesÀ ie³es~ nceW SkeÀoce DeHeves Iej ceW Hengb®eves keÀe Denmeeme ngDee~ nceW cenmetme ngDee efkeÀ nce HeefJe$elee, DeeO³eeeflcekeÀlee Deewj ªneefve³ele kesÀ mLeeve Hej Hengb®es nQ~ He´Mveë- ceOegyeve ceW DeeHekeÀes efkeÀve ®eer]peeW ves DeekeÀef<e&le efkeÀ³ee Deewj DeeHe JeneB efkeÀleves efove þnjs?

GÊejë- Henueer ceOegyeve ³ee$ee Hej ceQ ceOegyeve ceW leerve efove ©keÀe~ ®eej cenerves yeeo efomecyej, 1976 ceW ceQ ogyeeje ceOegyeve Dee³ee, ®eej efove jne Deewj SkeÀ yeej yeeyee mes Yeer efceuee~ meved 1977 mes ceQ nj meeue ceOegyeve Deeves ueiee~ neueebefkeÀ ie³eevee mes Yeejle lekeÀ ³ee$ee yengle uecyeer nw efHeÀj Yeer cegPes ³en yeele mHe<ì Leer efkeÀ cegPes Fve ³ee$eeDeeW Hej p³eeoe O³eeve osves keÀer DeeJeM³ekeÀlee nw Deewj ceOegyeve kesÀ Fme HeefJe$e Deewj DeeO³eeeflcekeÀ JeeleeJejCe keÀe DeefOekeÀ mes DeefOekeÀ ueeYe uesvee, cesjer DeeO³eeeflcekeÀ peerJeve keÀer Fceejle keÀe ce]peyetle DeeOeej nw~

meved 1983 ceW cegPes Yeejle ceW ie³eevee kesÀ G®®ee³egkeÌle kesÀ ªHe ceW efve³egkeÌle efkeÀ³ee ie³ee Deewj ceQ 1990 lekeÀ HeefjJeej meefnle veF& efouueer ceW jne~ Fme mece³e kesÀ oewjeve nce meeue ceW SkeÀ yeej ceOegyeve Deeves lekeÀ meerefcele veneR jns yeequkeÀ meeue ceW leerve-®eej yeej ceOegyeve Deeles Les~ leerve-®eej yeej Deevee Yeer nceejs efueS keÀeHeÀer veneR Lee~ nce DeefOekeÀ mes DeefOekeÀ yeej ceOegyeve Deevee ®eenles Les efpemekeÀe keÀejCe Lee yeeyee kesÀ meeLe nceejer H³eej Yejer cegueekeÀele Deewj ªneveer HeefjJeej keÀe meeLe~ nce F&MJejer³e HeefjJeej keÀes yeæ{les ngS osKekeÀj DeeM®e³e&®eefkeÀle ngDee keÀjles Les~ Yeejle kesÀ njskeÀ mLeeve mes Deewj efJeosMeeW mes YeeF&-yenveW ³eneB Hengb®eves ueies Les~ cenmetme neslee Lee efkeÀ nceeje ³en HeefjJeej keÀF& iegCee yeæ{ jne nw Deewj nceW ³en H³eej, yeeyee Deewj HeefjJeej mes Ssmes ner efceuelee jnsiee~

nceejs ³eneB Deeves keÀe cegK³e DeekeÀ<e&Ce Lee H³eej~ Fme H³eej

keÀes MeyoeW ceW JeCe&ve keÀjvee cegefMkeÀue nw~ peye yeeyee cegjueer Hetjer keÀjkesÀ oeefo³eeW Deewj YeeF&-yenveeW mes Heme&veue cegueekeÀele keÀjles leye DeeHemeer H³eej Deewj DeHevesHeve keÀer Gve ³eeoeW keÀes ceQ keÀYeer Yeer Yetue veneR mekeÀlee nBt~ Fve cegueekeÀeleeW kesÀ oewjeve cegPes Jeefj<þ oeefo³eeW Deewj yeeyee kesÀ keÀjerye jnves keÀe meewYeei³e He´eHle ngDee~ peye yeeyee kesÀ peeves keÀe mece³e neslee Lee leye yeeyee nceceW mes njskeÀ keÀes yengle uecyeer Deewj H³eej Yejer ¢ef<ì osles Les~ peye Jees cesjer lejHeÀ osKeles Les leye cegPes cenmetme neslee Lee pewmes cesjs DeHeves efHelee Fme meekeÀej ogefve³ee mes ígÆer ues jns nQ Deewj Helee veneR cegPes efHeÀj efceueWies ³ee veneR~ ³es pees efJeoeF& keÀer Ieefæ[³eeB nesleer LeeR Jees Deelcee ceW yengle H³eej keÀe Denmeeme YejkeÀj peeleer LeeR~ Fmeer H³eej, DeHevesHeve Deewj meceerHelee kesÀ DevegYeJe mes cesjer Heeuevee nesleer jner~ ceQ yeeyee kesÀ meeLe, meeLeer keÀe DevegYeJe keÀjlee jne Deewj ³ener yeele cegPes yeej-yeej ³eneB KeeR®e keÀj ueeleer jner~ efveefM®ele ªHe mes ³en H³eej kesÀ Huesve ceW yewþkeÀj Gæ[ves keÀe Denmeeme Lee~ He´Mveë- DeeHe Fme %eeve keÀes OeejCe keÀjves Jeeues Henues jepeveerefle%e nQ, DeeHekeÀes Fme yeele keÀe ieJe& cenmetme neslee nesiee!

GÊejë- ceQves Fme yeele keÀes keÀYeer Fme lejn mes veneR mees®ee uesefkeÀve Fefleneme ceW ³en yeele vetbOe nes ieF& efkeÀ ceQ ner Jen Henuee J³eefkeÌle ntB pees yeeyee kesÀ %eeve ceW Dee³ee Deewj Hetjer lejn mes ye´ïeekegÀceej yevee efpemes mejkeÀej kesÀ cev$eerceC[ue ceW efJeMes<e mLeeve He´eHle Lee~ DeYeer lees Jees SkeÀ Fefleneme nw uesefkeÀve ceQ ³en yelee mekeÀlee nBt efkeÀ Fme yeele mes cegPe Hej keÀesF& Yeer HeÀjkeÀ veneR Heæ[e Deewj vee ner Deye Heæ[ jne nw~ ieJe& keÀer yeele lees ³en nw efkeÀ cegPes %eeve megveves keÀes efceuee~ ³en pewmes efkeÀ Devlejelcee keÀer mel³elee keÀes peeie=le keÀjvee nw~ efpeme (%eeve) keÀes Henues mes peevelee Lee uesefkeÀve Yetue ie³ee Lee Gmes efHeÀj mes ³eeo keÀjves pewmee nw~ FmekesÀ keÀejCe ceQ peerJeve kesÀ mener ue#³e Deewj DeLe& ceW JeeHeme Dee mekeÀe~ He´Mveë- F&MJejer³e %eeve keÀer keÀewve-meer Ssmeer yeeleW nQ efpevemes

DeHe´wue 2013 15yegje cele mees®ees, yegje cele yeesuees, ve ner yegje keÀjes

%eeveece=le

DeeHe yengle DeefOekeÀ He´YeeefJele ngS?

GÊejë- Henueer yeele efpemeves cegPes yengle DeefOekeÀ He´YeeefJele efkeÀ³ee Jees nw efkeÀ nce meYeer Deelcee³eW nQ, DeeHeme ceW YeeF&-YeeF& nQ

Deewj SkeÀ yeeHe keÀer mevleeve nQ FmeefueS nceW DeeHeme ceW SkeÀ-oes keÀes YeeF&-YeeF& keÀer ¢ef<ì mes osKevee nw~ Fme mel³elee mes cesjs DeeO³eeeflcekeÀ peerJeve Deewj jepeveweflekeÀ keÀe³eeX Hej ienje He´YeeJe Heæ[e~ ceQ ueesieeW keÀes yeoueer ngF& ve]pejeW mes osKeves ueiee~ Deye ie³eevee ceW cegPes Deueie-Deueie peeefle³eeB veneR efoKeeF& osleer, ceQ GvnW jbie, Yee<ee ³ee Oeeefce&keÀ HeefjJesMe kesÀ DeeOeej mes veneR leesuelee~ ³en nesvee SkeÀ lejn keÀer mJelev$elee keÀer YeeJevee nw efpemekeÀe peerJeve ceW yengle cenlJe nw~

Deeies ®euekeÀj Fmeer yeele ves cesjs keÀe³e& keÀes yengle DeefOekeÀ He´YeeefJele efkeÀ³ee~ yeeyee keÀe %eeve nceW keÀnlee nw efkeÀ vece´ yevees, menveMeerue yevees, Goej yevees Deewj meyekeÀes SkeÀ ve]pej mes osKees~ ³es meye cesjs peerJeve keÀer cenlJeHetCe& yeeleW yeve ieF¥~ %eeve keÀer mecePe efceueves kesÀ legjvle yeeo cesje Hetje HeefjJeej MeekeÀenejer

yeve ie³ee Deewj ³en yengle ner menpelee mes ngDee~ neueebefkeÀ kewÀefyevesì kesÀ Dev³e ceefv$e³eeW kesÀ meeLe jnles ngS ³en yeele ®egveewleerHetCe& Leer~ nce ueesie keÀF& ceerefìbime ceW SkeÀ meeLe nesles Les efpemeceW Hetje efove yeerle peelee Deewj Devle ceW Yeespeve Yeer SkeÀ meeLe keÀjvee Heæ[lee Lee~ Ssmes mece³e Hej ceQ kesÀJeue MeekeÀenejer Yeespeve keÀer ceebie keÀjlee Lee~ cesjs menkeÀceea ³en keÀnkeÀj ce]peekeÀ keÀjles Les efkeÀ efkeÀlevee mece³e lekeÀ legce ³en keÀjles jnesies~ Jees ueesie Mee³eo ³en mees®eles Les efkeÀ ceQ peuoer ner GkeÀlee keÀj Fmes íesæ[ otbiee~ neueebefkeÀ GveceW mes keÀF& ueesie cesjs MeekeÀenejer Yeespeve keÀe Yeer mJeeo uesles Les~ Fme Yeespeve keÀe Gve Hej kegÀí Demej Yeer ngDee~ ³ener keÀejCe nw efkeÀ kewÀefyevesì kesÀ nj cev$eer, He´Oeevecev$eer, ie³eevee kesÀ je<ì^Heefle Deewj njskeÀ efJeMes<e J³eefkeÌle ves J³eefkeÌleiele mlej Hej yeeyee keÀer mesJee ceW men³eesie efo³ee~ Jes ³ee lees yeeyee kesÀ Iej ceW efkeÀmeer keÀe³e&ke´Àce ceW cegK³e JekeÌlee kesÀ ªHe ceW Deeles ³ee efHeÀj ie³eevee ceW Deeves Jeeueer oeefo³eeW ³ee Jeefj<þ YeeF&-yenveeW mes cegueekeÀele keÀjves keÀe meewYeei³e GvnW efceuelee~ ie³eevee ceW peye keÀesF& yeæ[s YeeF&-yenveW Deeles Les lees ve]peoerkeÀer íesìs-íesìs osMe pewmes metjerveece, efì^veer[e[ Deewj

yejye[esme kesÀ ueesieeW keÀes Yeer FmekeÀe ueeYe efceuelee Lee~ ³en SkeÀ yengle ner De®íe DevegYeJe Lee efkeÀ nce ueesie %eeve keÀer yeeleeW keÀes TB®es les Tb®es mlej kesÀ ueesieeW lekeÀ leLee veer®es mes veer®es kesÀ mlej kesÀ ueesieeW lekeÀ Hengb®ee jns Les~ cesjs efueS yengle mevleg<ìlee keÀer yeele Leer efkeÀ yeeyee keÀe mevosMe meejs efJeMJe keÀes efceuevee DeejcYe nes ®egkeÀe nw~ ueesieeW kesÀ Üeje Fme mevosMe keÀes mJeerkeÀej keÀjles ngS osKevee Yeer cesjs efueS yengle DeefOekeÀ n<e& Deewj ceveesjbpeve keÀer yeele Leer~ Jes ueesie pewmes efkeÀ ®ee$ekeÀ neskeÀj %eeve uesles Les, %eeve keÀer yetbo-yetbo keÀes OeejCe keÀjles Les~

He´Mveë- DeeHekeÀer Helveer yesÆer yenve %eeveceeie& ceW meved 1975 mes ®eue jner nQ, GvekeÀe ke̳ee jesue jne Deewj GvneWves DeeHekeÀer He´ieefle ceW efkeÀme He´keÀej mes men³eesie efkeÀ³ee?

GÊejë- GvneWves cesjs mes keÀF& iegvee DeefOekeÀ Heg©<eeLe& efkeÀ³ee ngDee nw~ cegPes lees keÀesF& ve keÀesF& keÀece jnlee ner Lee uesefkeÀve ie=efnCeer nesves kesÀ veeles GvekeÀes yeeyee keÀer mesJee kesÀ efueS keÀeHeÀer mece³e efceuelee Lee~ ®eens ie³eevee nes ³ee Yeejle, GvneWves ye´.kegÀ. yenveeW kesÀ meeLe yengle De®íe mece³e efyelee³ee~ GvekesÀ meeLe Jees ncesMee ®e®ee& keÀjleer jnleer Leer efkeÀ %eeve kesÀ ienjs DeLe& ke̳ee nQ Deewj GvekeÀes OeejCee ceW kewÀmes uee³ee pee³es~ GvekeÀer yenveeW kesÀ meeLe keÀer yeeleW, Iej ceW nceejs yeer®e yeeleeW keÀe DeeOeej yeveeR~ yenveeW kesÀ meeLe mes pees kegÀí Yeer ve³ee Jees meerKeleer Leer, cesjs meeLe Mes³ej keÀjleer Leer~ Jees yenveeW kesÀ meeLe efì^veer[e[, yejye[esme Deewj metjerveece Deeefo mLeeveeW Hej Yeer peeleer Leer ke̳eeWefkeÀ GvekeÀes mesJee keÀe yengle MeewkeÀ nw~ SkeÀ ceb$eer keÀer Helveer nesves kesÀ veeles kegÀí Heoemeerve ueesieeW keÀes efceuevee GvekesÀ efueS Deemeeve nes peelee Lee~ ®eens ie³eevee nes, ìesjvìes nes ³ee veF& efouueer, Gmeves nj peien yeeyee keÀe mesJeekesÀvê yeveeves ceW ceoo keÀer~ Jees ncesMee yenveeW Deewj yeæ[eW kesÀ mecHeke&À ceW jne keÀjleer Leer, Deepe Yeer jnleer nw~ Gmeer ves nceejs Hetjs HeefjJeej keÀes yeeyee keÀer lejHeÀ Deeies yeæ{ves ceW Glmeeefnle efkeÀ³ee~ SkeÀ Heme&veue cegueekeÀele ceW yeeyee ves GvnW keÀne, legce Jener nes efpemes ceQ ®eenlee Lee ke̳eeWefkeÀ legcnW yengle Tb®ee Heeì& yepeevee nw~

Je<e& 48 / DebkeÀ 1016 De%eeve keÀer MeefkeÌle ke´ÀesOe nw Deewj %eeve keÀer MeefkeÌle Meebefle nw

%eeveece=le

Fme owJeer HeefjJeej ceW ncesMee mes Gmeves SkeÀ efJeMes<e Heeì& yepee³ee nw~ efveefM®ele ªHe mes Jen nceejs ye®®eeW keÀes, veeleer-Heesefle³eeW keÀes, HejHeesleeW keÀes yeeyee kesÀ %eeve keÀer lejHeÀ Glmeeefnle keÀjleer jnleer nw~ cesjs oes yesìs MeeoerMegoe nQ uesefkeÀve GvekeÀes ncesMee yeeyee Deewj yeæ[eW kesÀ efueS H³eej jne nw~ Meeoer mes Henues Jees ceOegyeve ceW Deeles Les Deewj oeoer He´keÀeMeceefCe kesÀ meeLe yengle meceerHelee cenmetme keÀjles Les~ cesjs ye®®es Deewj ye®®eeW kesÀ ye®®es meYeer owJeer HeefjJeej kesÀ yengle vepeoerkeÀ nQ Deewj men³eesieer Yeer nQ~ cesjer meyemes yeæ[er yesìer meefJe keÀer Meeoer nceejs %eeve ceW Deeves kesÀ Henues ngF&~ Deye Jees ìesjvìes ceW jnleer nw Deewj yeeyee keÀer mesJee ceW yengle meefke´À³e nw~ otmejer yesìer iee³e$eer lees Hetjer lejn mes meceefHe&le nw Deewj v³et³ee@ke&À ceW ceesefnveer yenve kesÀ meeLe jnleer nw~ ³egveeFìs[ vesMeve ceW yeeyee kesÀ keÀe³e& ceW Jees ceooieej yeveer nw~ cesjer leermejer yesìer meerlee, cewvenìve keÀer Hesme ³etefveJeefme&ìer ceW keÀc³etefvekesÀMeve efmemìce keÀer mkeÀe@uejefMeHe Hej peye ieF& leYeer v³et³ee@ke&À ceW ve³ee mesvìj Keguee~ ceesefnveer yenve kesÀ meeLe GvneWves v³et³ee@ke&À ceW SkeÀ íesìs mes Iej, Dee@mìesefj³ee efkeÌJevme ceW yeeyee keÀer mesJeeDeeW keÀer MegªDeele keÀer~ oeoer peevekeÀer ves Yeer DeHeves keÀoce Gme peien Hej jKes~ Gme íesìs mes ªce mes v³et³ee@ke&À keÀer mesJee³eW Deye 300 SkeÀæ[ keÀer peceerve Hej Heerme efJeuespe, ueefve¥ie SC[ efjì^erì mesvìj kesÀ ªHe ceW meeceves DeeF&, peneB Hej efvejvlej Gvveefle nes jner nw~

nce ueesie yengle KegMe nQ ke̳eeWefkeÀ nceejs Hetjs HeefjJeej ves ³en jemlee ®egvee nw~ nceW 6 veeleer Deewj 6 Heesles-Heesefle³eeb Deewj oes Heæ[Heesles nQ Deewj Gve meYeer keÀes efMeJe yeeyee Deewj ye´ïee yeeyee keÀe %eeve nw~ Jees %eeve keÀes peeveles nQ Deewj ye´ïeekegÀceejer HeefjJeej mes, oeefo³eeW Deewj yeæ[s YeeF&-yenveeW mes GvekeÀe efJeMes<e H³eej nw~ yeeHeoeoe, oeefo³eeB Deewj yeæ[s GvekesÀ Fme H³eej mes DeJeiele nQ Deewj yeoues ceW GvekeÀes yengle H³eej Yeer osles nQ~ cesjs efueS lees ³en yengle yeæ[e Jejoeve nw~ Deewj ³en meye mecYeJe ngDee nw DeeCìer yesÆer (F&MJejer³e HeefjJeej ceW Fmeer veece mes He´efme× nQ) kesÀ DeveJejle He´eslmeeefnle keÀjves mes~

efJevece´ Þe×ebpeefuekegbÀpe oeoer, oeoer He´keÀeMeceefCe keÀer yeæ[er yenve meleer

oeoer keÀer yesìer Leer~ DeeHe yengle He´YeeJeMeeueer He´Je®eve keÀjves Jeeueer Deewj efvecee&ve neskeÀj ªneveer Heeuevee oskeÀj YeeF&-yenveeW ceW efJeMes<e yeue Yejleer LeeR~ DeeHekeÀer Heeuevee ceW meekeÀej yeeyee keÀer Heeuevee keÀer Yeemevee Deeleer Leer~ Ye´elee peieoerMe peer keÀes He´ejbefYekeÀ %eeve keÀe keÀesme& osves kesÀ efveefceÊe DeeHe ner yeveer~ Deewj Yeer keÀF& cenejLeer YeeF&-yenveeW keÀes F&MJejer³e %eeve Deewj F&MJejer³e Heeuevee osves ceW DeeHekeÀe efJeMes<e ³eesieoeve jne~ DeeHe yeæ[er efveM®e³eyegef×, efveYe&³e Deewj ³e%e He´efle me®®eer Deewj JeHeÀeoej LeeR~

DeeHe meved 1937 ceW 9 Je<e& keÀer Dee³eg ceW yeeyee kesÀ Heeme Dee ieF¥~ Henueer yeej peye yeeyee kesÀ meeceves ieF¥ lees yeeyee keÀer ¢ef<ì Heæ[les ner O³eeve ceW ®eueer ieF¥~ yeeyee kesÀ leve ceW DeJeleefjle efMeJe yeeyee keÀes Hen®eevekeÀj DeeHe GvekeÀer nes ieF¥~ leye mes ueskeÀj keÀje®eer ceW 14 Je<e& kesÀ mebieþve keÀer Yeùer kesÀ yeeo ceccee-yeeyee kesÀ meeLe ceeGbì Deeyet ceW DeeF¥~ efHeÀj efouueer, Hebpeeye, nefj³eeCee, neHegæ[ Deewj efJeosMe ceW Yeer mesJee³eW keÀjles ngS Debeflece mece³e ceW Heìvee ceW mesJeejle LeeR~ kegÀí mece³e mes ®eue jns Mejerj kesÀ efnmeeye-efkeÀleeye keÀes Yeer mesJee keÀe meeOeve mecePekeÀj DeeHe meoe nef<e&le Deewj efveeqM®evle jneR~ oes cee®e&, 2013 keÀes mesJee keÀe Heeì& Hetje keÀj yeeHeoeoe keÀer ieeso ceW mecee ieF¥~ meekeÀej yeeyee kesÀ neLeeW Heueer Ssmeer ³eesi³e ªneveer efMeef#ekeÀe keÀes mecemle owJeer HeefjJeej neefo&keÀ efJevece´ Þe×ebpeefue DeefHe&le keÀjlee nw~ (ke´ÀceMeë)

DeHe´wue 2013 17meyemes yeæ[e %eeveer Jen nw pees DeelceeefYeceeveer nw

v

keÀ yeæ[s Menj ceW SkeÀ ceefnuee kesÀ Heefle ves iesntB Kejeros Deewj ]Kejeye ve neW FmeefueS keÀerìveeMekeÀ ieesefue³eeB iesntB keÀer ìbkeÀer ceW [eue oer~ SkeÀ efove Gme ceefnuee ves ìbkeÀer mes efvekeÀeuekeÀj iesntB meeHeÀ efkeÀ³es Deewj De®íer lejn OeeskeÀj metKeves [eue efo³es~ iesntB keÀe keÀ®eje Iej kesÀ yeenj SkeÀ peien FkeÀùe [eue efo³ee efpemeceW iesntB kesÀ Heleues Je keÀìs oeves Yeer Meeefceue Les leLee keÀerìveeMekeÀ ieesefue³eeB Yeer Meeefceue Leer~

kegÀí ner osj yeeo keÀF& iee³eW JeneB mes iegpejer Deewj GvneWves Gme keÀ®ejs kesÀ yeer®e pees iesntB kesÀ oeves Les, GvnW Keevee Megª keÀj efo³ee~ ceefnuee lees keÀ®eje [euekeÀj yesefHeÀke´À nes ieF& Leer~ uesefkeÀve megyen kesÀ mece³e keÀ®ejs kesÀ Heeme SkeÀef$ele ceesnuues kesÀ ueesieeW keÀe Meesj-Mejeyee megvekeÀj Jen Yeer Iej mes yeenj DeeF& Deewj vepeoerkeÀ peekeÀj osKee lees GmekeÀer DeeBKeW HeÀìer keÀer HeÀìer jn ieF&~ meele iee³eeW kesÀ Hesì HetÀue ie³es Les Deewj Jes meye keÀer meye cej ®egkeÀer Leer~

Jen ceefnuee efkeÀmemes ke̳ee keÀns, Hej Gmes DeHejeOe yeesOe ]peªj nes jne Lee efkeÀ cesjer SkeÀ íesìer-meer ieueleer kesÀ keÀejCe meele cetkeÀ iee³eeW keÀer peeve ®eueer ieF&~ Deiej ceQves keÀ®eje Hesìer kesÀ Deboj [eue efo³ee neslee lees ³es iee³eW veneR cejleer~ efkeÀlevee yeæ[e HeeHe ceQves keÀj efo³ee~ Jen

®egHe®eeHe DeHeves keÀcejs ceW ieF& Deewj peer Yej keÀj jesF& Deewj DeHeveer DebleJexovee efkeÀmeer mes veneR keÀn mekeÀer Hejbleg GmekeÀe ceve keÀYeer-keÀYeer ³en keÀn Gþlee efkeÀ ceQ ®eerKe-®eerKe keÀj keÀn otB efkeÀ Deye keÀesF& Yeer cesjs pewmee Deeuem³e, DemeeJeOeeveer Yeje Ssmee keÀe³e& veneR keÀjvee efpememes cetkeÀ He´eefCe³eeW keÀer peeve pee³es~ Jen keÀF& efoveesW lekeÀ efJe®eefuele jner Hej ieew-nl³ee kesÀ meoces mes Gyej veneR HeeF& Deewj meoe kesÀ efueS ®eue yemeer~

keÀneveer keÀe meej ³ener nw efkeÀ keÀce& De®ís lees keÀjes uesefkeÀve Deeuem³e keÀes DeHeves Heeme HeÀìkeÀves veneR oes~ Deeuem³e kesÀ keÀejCe yeæ[s mes yeæ[e neomee nes mekeÀlee nw pees He´eCe lekeÀ ues ueslee nw~ pees otmejeW keÀes osKekeÀj meerKe uesles nQ, Demeue ceW Jener %eeveer nQ~ keÀesF& Yeer keÀe³e& keÀjves mes Henues peªj mees®eW efkeÀ FmekeÀe Deeies He´YeeJe ke̳ee Heæ[ mekeÀlee nw~

efMeJeYeieJeevegJee®e ö Deeuem³e Yeer SkeÀ efJeMes<e efJekeÀej nw~ pees Heg©<eeLeea Heg©<eeLe& kesÀ ceeie& Hej ®eue Heæ[s nQ, GvekesÀ meeceves cee³ee keÀe Jeej Fme Deeuem³e kesÀ efYevve-efYevve ªHeeW mes Deelee nw~ Deeuem³e keÀer efveMeeveer nw, De®íe mees®eWies, keÀj ner

ueWies, nes ner pee³esiee, keÀue mes keÀjWies, HeÀueevee keÀjs lees nce Yeer keÀjWies, ³en keÀe³e& Hetje keÀjkesÀ efHeÀj keÀjWies Deeefo-

Deeefo~ ®eueles-®eueles Heg©<eeLe& ceW

©keÀeJeì Deevee Jee Heg©<eeLe& meeOeejCe jHeÌleej ceW nesvee Yeer Deeuem³e nw~

keÀesF& Ssmes DevegYeJe keÀjles nQ, efJeIve Yeer veneR nw, þerkeÀ Yeer ®eue jns nQ uesefkeÀve Glmeen Jee efJeMes<e keÀesF& Gcebie ³ee ueieve veneR nw lees ³en Yeer Deeuem³e keÀer efveMeeveer nw~ Deeuem³e Oeerjs-Oeerjs Henues meeOeejCe Heg©<eeLeea yevee³esiee Jee meceerHelee mes otj keÀjsiee efHeÀj otj keÀjles-keÀjles OeesKee Yeer os osiee DeLee&led keÀce]peesj yevee osiee~ peye efveye&ue yeve pee³eWies lees keÀceer-keÀce]peesefj³eeW keÀer He´JesMelee Megª nes pee³esieer Deewj SkeÀ efove efyeukegÀue ner meye lejn mes Jebef®ele yeve pee³eWies~ pewmes DeepekeÀue kesÀ ]peceeves ceW keÀesF& efkeÀmekeÀe Ketve keÀjlee nw ³ee keÀesF& Ye´<ìe®eej keÀe keÀe³e& keÀjlee nw lees Henues GmekeÀes otj YeieekeÀj ues pee³esiee~ Gmes DekesÀuee, keÀcepeesj, Demene³e yeveekeÀj efHeÀj Gme Hej Jeej keÀjsiee~ Fmeer He´keÀej cee³ee Yeer Henues meJe&MeefkeÌleceeve HejceefHelee efMeJe Hejceelcee mes yegef× keÀes otj keÀjleer nw efHeÀj keÀce]peesj yeveer Deelcee Hej Jeej keÀjleer nw~ FmeefueS DeHeves Deboj yeeHe kesÀ iegCe ieeves nQ, GvekeÀer ceefncee keÀjveer nw~ ceneve keÀe³e& keÀjes, ef®euueeDees veneR~ Glmeen ceW jnes~ ³en Glmeen ner Deeuem³e keÀes, keÀcepeesjer keÀes, efveye&uelee keÀes Kelce keÀjlee nw~ pewmes efkeÀmeer keÀes keÀceeF& keÀjves keÀe Glmeen neslee nw efHeÀj

= ye´ïeekegÀceej jeceefmebn, jsJeeæ[er

S

Je<e& 48 / DebkeÀ 1018 Deiej meodieefle ®eeefnS lees F&MJej mes mevceefle uees

gËH$_m~ g{ Xya H$aVm h¡ Ambñ`

Deeuem³e meceeHle nes peelee nw~ pees keÀjvee nw, efpelevee keÀjvee nw, DeYeer keÀjvee nw~ keÀYeer Yeer Deeuem³e keÀe ªHe

DeHeves Heeme Deeves veneR osvee nw~ nce efJeMJe HeefjJele&ve kesÀ efveefceÊe nQ, efveefceÊe meowJe Glmeen Je Gcebie ceW jnles nQ, GvnW

osKe Deewj Yeer Glmeen-Gcebie ceW Dee peeles nQ~

oue DeLeJee meeOeveeW kesÀ Üeje ³ee$ee kesÀ oewjeve yeoneue SJeb ueeJeeefjme oerJeejeW Hej meHesÀo ®etves ³ee efHeÀj efkeÀmeer jbie mes efueKes ngS ceesìs-ceesìs De#ejeW ceW `veeceo& jesieer efceueW nkeÀerce....mes, veekeÀece ceo& efceueW [e@keÌìj HeÀueeb mes DeLeJee efvejeMe Heg©<e efceueW DecegkeÀ-DecegkeÀ mes Deeefo-Deeefo Jeeke̳eebMe efkeÀmeves veneR osKes ³ee Heæ{s neWies? DeeHe menpe ner mees®e mekeÀles nQ efkeÀ keÀecepev³e #ecelee keÀes yeæ{eves SJeb efJekeÀejer ceoe&veieer He´eHle keÀjves keÀer ueeuemee ves Fbmeeve keÀes Flevee veer®es efieje efo³ee nw efkeÀ Jen JeemleefJekeÀ ceoe&veieer keÀes ve<ì keÀjves Jeeueer efke´À³eeDeeW, oJeeDeeW, mebieefle³eeW SJeb nkeÀerceeW ceW ceoe&veieer keÀer leueeMe keÀe cetKe&leeHetCe& keÀe³e& keÀj jne nw~

e fJekeÀeje r ceevee fmekeÀlee ke s À HeÀuemJeªHe ceveg<³eeW ves Heew©<e SJeb ceoe & v eiee r keÀe r H e e fjYee<ee Yee r efJekeÀejpeefvele DeLeeX ceW ner yevee [eueer nw~ Jes ³en Yeer keÀnles nQ efkeÀ keÀece keÀes keÀjves ceW pees oce Deewj leekeÀle ueiee mekesÀ, Gmeer keÀes oceoej SJeb ceo& keÀnles nQ~ ®euees Fme keÀmeewìer Hej Yeer DeHeveer ceoe&veieer veeHe ner uesles nQ~ ]peje

F&ceeveoejer Deewj ienjeF& mes mees®eW efkeÀ efpeme keÀece keÀes nce keÀj uesves keÀes ceoe&veieer keÀnles nQ DeLeJee efpemes keÀj Heeves keÀer MeefkeÌle keÀer He´eeqHle nsleg leceece lejn kesÀ [^ime SJeb efJeDeeieje pewmes KelejveekeÀ Deewj Deefle GÊespekeÀ jmee³eveeW keÀe Fmlesceeue keÀjles nQ, Gme keÀece keÀes lees keÀerì-Helebies, kegÀÊes-efyeuueer, ieOes, Ke®®ej, metDej SJeb veeueer ceW efyeueefyeueeves Jeeues Hegefíuues keÀeræ[s Yeer yeæ[er Deemeeveer mes Deewj efyevee efkeÀmeer efJeDeeieje kesÀ keÀj uesles nQ, ke̳ee Fmeer keÀes DeeHe ceoe&veieer Deewj Heew©<e MeefkeÌle keÀnles nQ? otmejer yeele, DeeHe ner meesef®e³es, keÀece efJekeÀej keÀes keÀjves ceW p³eeoe oce ueielee nw ³ee efHeÀj keÀece efJekeÀej kesÀ Heefjl³eeie ceW? meeceev³e SJeb meebmeeefjkeÀ ¢ef<ìkeÀesCe mes GÊej DeeHe ³ener Hee³eWies efkeÀ keÀece kesÀ mesJeve ceW keÀesF& Keeme cesnvele, leHem³ee, oce ³ee efHeÀj ceoe&veieer veneR ueieleer~ Demeueer oce, leekeÀle, ceoe&veieer, Heg©<eeLe& Deewj DeewkeÀele keÀe Helee lees leye ®euelee nw peye nce keÀece keÀe Heefjl³eeie keÀjles nQ DeLeJee HeefJe$e yeveles nQ~

YeesieeW keÀe mesJeve keÀj Heevee ceoe&veieer

veneR nw yeequkeÀ HeefJe$elee keÀes peerJeveHe³e¥le keÀe³ece jKe Heeves keÀer ³eesi³elee ner Demeueer ceoe&veieer SJeb JeemleefJekeÀ Heew©<e nw~ Yeues ner ueesie keÀnles nQ efkeÀ HeefJe$elee kesÀ Dee®ejCe ceW p³eeoe cesnvele ueieleer nw ceiej peye Deelcee efJekeÀejer ®eceæ[s kesÀ DeekeÀ<e&CeeW mes THej GþkeÀj H³eejs He´Yeg kesÀ H³eej ceW ueJeueerve nes peeleer nw lees keÀece efJekeÀej keÀe l³eeie DeLee&led HeefJe$elee keÀe Dee®ejCe GmekesÀ efueS Del³eble menpe SJeb megKekeÀejer yeve peelee nw~ yeele keÀes vekeÀejves kesÀ yeneves nþOeceea Jeeueer efJe®eejOeeje keÀes GÊej kesÀ ªHe ceW He´mlegle keÀjves keÀer efpeÎ Yeer SkeÀ He´keÀej keÀer ceeveefmekeÀ veHegbmekeÀlee keÀe ner He´leerkeÀ nw~ FmekesÀ efJeHejerle efkeÀmeer mel³e Deewj keÀu³eeCekeÀejer yeele keÀes menpe men<e& mJeerkeÀej keÀj Gmes OeejCe keÀj uesvee ner me®®eer ceoe&veieer keÀer Hen®eeve nw~

mece³e keÀe %eeve yegef× ceW jKeles ngS Deye DeeHe Yeer F&MJejer³e Þeercele kesÀ DeeOeej mes HeefJe$e yeveves SJeb yeveeves keÀe me®®ee ceoe&veieer Yeje Heg©<eeLe& keÀjW~ DeeMee nw efkeÀ DeeHe Fme uesKe keÀe mebosMe O³eeve ceW jKekeÀj efJekeÀejer ceoe&veieer kesÀ leueeMe kesÀ yepee³e Deye DeeO³eeeqlcekeÀ Heg©<eeLe& keÀe mejenveer³e keÀe³e& DeJeM³e keÀjWies~

= DeJeveerMe kegÀceej efceÞee, ogyeF&

gƒ r _Xm©ZJr

%eeveece=le

Hew

v

v

DeHe´wue 2013 19efpeme peerJeve ceW ceOegjlee Je cegmekeÀeve nes, Jen peerJeve Deveceesue nw

le emf eleyb ej, 2001 keÀer n,w ceQ [e@.mebHetCee&vevo cesef[keÀue keÀe@uespe, peeOs eHejg keÀe Sce.yee.r yee.r Sme. Deeb lf ece Je<e& keÀe íe$e Lee~ Heje#r ee³eW vep] eoekr eÀ Lee~r cejs s SkeÀ oems le ves OeeKs eys eepeer mes leeeb $f ekeÀ Üeje MceMeeveer le$b e keÀer YeYelt e cePg es ³en keÀnkeÀj eKf euee oer ekf eÀ ³en nceejs oJs elee keÀer YeYelt e n~w Gmes Keeves keÀs 5 ecf eveì keÀs Deob j cejs e eof ceeie mevg ve-mee nevs es ueiee~ Gme eof ve ekf eÀleeye keÀer SkeÀ ueeFve keÀes ueks eÀj 5 Ieìb s yeþw e Hej He{æ veneR Hee jne Lee~ Hejt er Heje#r ee³eW Fmeer lejn DeOejt er He{æ eF& keÀjkeÀs oe~R pemw e-s lemw es Heeme nDg ee~ le$b e keÀs HeYeeJe mes cePg es SkeÀ HekeÀej keÀe e[f HeMs eve nes ie³ee~ meeLe ner eJf ee®f e$e HekeÀej keÀs Sms es ue#eCe Deeves ueies ekf eÀ cePg es omt ejeW keÀs ®ens js keÀg ªHe vep] ej Deeves ueie~s e[f HeMs eve keÀer oJeeF& keÀg í jenle ols eer uees kf eÀve Fme eJf ee®f e$e ue#eCe keÀes [ek@ eìÌ j Yeer veneR mecePe Hee jns Le~s

J³emeveeW keÀer uele ueieercesje HeefjJeej Oeeefce&keÀlee mes Je

YeefkeÌle kesÀ mebmkeÀejeW mes Deesle-He´esle nw Deleë keÀF& Oeeefce&keÀ Deveg<þeve keÀjJee efue³es~ ueieYeie 4 meeue lekeÀ ceQves efMeJe-meeOevee keÀer~ Gmemes ®esnjs kegÀªHe efoKeves Jeeueer He´efke´À³ee ceW Leesæ[er-meer jenle efceueer Hejbleg ef]pevoieer keÀer Heìjer meeceev³e veneR ngF&~ Fmeer ceO³e cesjer Meeoer Yeer nes ieF& Leer leLee mejkeÀejer veewkeÀjer iegueeyeHegje, YeerueJeeæ[e ceW ueie ®egkeÀer

= [e@. Heg<Hesvê Mecee&, iegueeyeHegje (YeerueJeeæ[e)

Leer~ yeerceejer kesÀ keÀejCe Helveer Yeer SkeÀ-oes cenerves ceW cee³ekesÀ ®eueer ieF&~ cesjer neuele Leesæ[er mener ngF& lees yeæ[er cegeqMkeÀue mes JeeHeme DeeF&~ leveeJe ceW yengle DeefOekeÀ efmeiejsì Heerves Deewj iegìKee Keeves keÀer uele ueie ieF&~ veeRo Je efove®e³ee& Demle-J³emle jnleer Leer~

cegjueer mes efceuelee jne meceeOeeve

meved 2008 ceW SkeÀ efove ceQ efMeJe-meeOevee ceW J³emle Lee, efMeJe-ceb$eeW keÀe peeHe keÀj jne Lee~ leYeer cesjs SkeÀ Heefjef®ele DeHeveer ceeB kesÀ Fueepe kesÀ efueS cesjs Iej Dee³es Deewj keÀcejs ceW yewþ ie³es~ peye ceQ Hetpee mes Gþe lees GvneWves DeeM®e³e& J³ekeÌle efkeÀ³ee efkeÀ DeeHe Fleveer SkeÀeie´lee mes Hetpee ceW yewþs Les pees nceejs Deeves keÀe Helee lekeÀ veneR ueiee~ GvekeÀer ceeB ye´ïeekegÀceejer mesJeekesÀvê mes pegæ[er nQ, GvneWves cegPes JeneB keÀe Helee efo³ee~ ceQ mesJeekesÀvê ie³ee, meele efove keÀe keÀesme& efkeÀ³ee Hejbleg keÀesme& ceW cegPes kegÀí ve³ee DevegYeJe veneR ngDee FmeefueS efve³eefcele cegjueer megveves veneR peelee Lee~ neB, peye p³eeoe ef®evlee nesleer lees cegjueer Heæ{lee Deewj cegPes cegjueer ceW meceeOeeve efceue peelee~

³eesie ceW ngF& yeeyee mes yeeleWDeeefKej cesjer ef]pevoieer keÀe megvenje

efove Dee³ee 24 DeHe´wue, 2010 keÀes, Gme efove ceQ, cesjer Helveer Je SkeÀ efce$e

mesJeekesÀvê keÀer meb®eeefuekeÀe oeroer kesÀ meeLe ceOegyeve HengB®es~ He´Lece efove keÀe Dece=leJesuee megyen 4 yepes GþkeÀj efkeÀ³ee~ Deieueer jele keÀes mJeHve ceW osKee efkeÀ ®eej meHesÀo Hee sMeekeÀOeejer ye´ïeekegÀceej cesjs Mejerj mes cesjer keÀeueer Keeue keÀer Hejle keÀes KeeR®ekeÀj Gleej jns nQ~ leYeer cesjer veeRo Kegue ieF&~ ceQ Hemeerves mes Yeeriee ngDee Lee, Oeæ[keÀve yeæ{er ngF& Leer~ ceQ ³eesie ueieeves yewþ ie³ee~ ³eesie ceW Henueer yeej efMeJe yeeyee mes yeele ngF&~ yeeyee yeesues, ceQves lesje leb$e pees efkeÀ MceMeeveer Lee, MceMeeve ceW peeves kesÀ yeeo ner ítìlee nw, Gleej efo³ee nw~ yeeyee mes yeele keÀjles ner meblegef<ì leLee DeHeej KegMeer keÀe Denmeeme ngDee~ GmekesÀ yeeo ceOegyeve ceW nj keÀoce Hej yeeyee keÀe DevegYeJe nesves ueiee~ ye´ïee Yeespeve mes le=efHle nesves ueieer~ #eCe kesÀ efueS Yeer Iej Je DemHeleeue ³eeo veneR Dee³ee~ ceve ceW Deevevo ner Deevevo Yejves ueiee~ Heerme Heeke&À ceW efMeJeefuebie keÀes HeÀJJeejeW kesÀ veer®es mLeeefHele osKekeÀj efoJ³e megKe keÀer

yee

í_emZr V§Ì g{ _woº$

Je<e& 48 / DebkeÀ 1020 ceve keÀer DeJemLee Ssmeer nes pees nj HeefjeqmLeefle ceW Meerleue jns

Oeve kesÀ ®eewkeÀeroej ve yeveWye´ïeekegÀceejer Deefcelee cejeþs, Fvoewj

F& yeej ceve<g ³e keÀce J³emle nels ee n~w Gme Keeueer mece³e keÀe meoHg e³eeis e Jen mJe³eb mes Jeeleeu& eeHe keÀjves ceW keÀjs lees Gmes keÀF& HeMveeW keÀs menpe Je mener GÊej ecf eue mekeÀles n,Q pemw e,s ceQ Oeve keÀe me®b e³e ke³Ì eeW keÀjvee ®eenlee n?Bt cejs e meKg e ekf eÀmeceW n?w ke³Ì ee cejs e Oeve-me®b e³e cejs s ueeYe ceW jnis ee? ke³Ì ee ³en pees cejs s Heeme n,w meeLe ceW pee³eis ee? veneR peeSiee lees peªjleceob eW keÀes Oeve oks eÀj GvekeÀer Gvveelf e keÀe ceeie& HeMemle keÀjves ceW Oeve keÀe Yeer Deejw cejs e Yee,r oevs eeW keÀe ner keÀu³eeCe n~w Fme HekeÀej keÀe Deelcee®f evleve GmekeÀe DeHevee n,w pees GmekeÀes mener evf eCe³& e Hej Hen®Bg eeves ceW meceLe& n~w

Fme mecyevOe ceW SkeÀ jepee keÀer keÀneveer Heþveer³e nw~ jepee meceLe& Deewj mJeleb$e ef®evleve keÀe Oeveer Lee~ Jen efJeÜeveeW Deewj meeefnl³ekeÀejeW keÀes yengle He´eslmeenve Deewj Kegues neLeeW mes oeve oslee Lee~ efJeÜeveeW keÀes keÀYeer iejeryeer keÀe Denmeeme veneR nesves oslee Lee~ jepee kesÀ Fme lejn Oeve yeebìves kesÀ keÀejCe jepekeÀes<e Leesæ[e Keeueer nesves ueiee, DeefOekeÀejerieCe ef®eefvlele nes Gþs~ SkeÀ DeefOekeÀejer ves jepee mes efveJesove efkeÀ³ee, `jepeve, DeeHekesÀ HegjKeeW, HetJe&peeW ves yengle Oeve meb®e³e efkeÀ³ee, Kepeevee Yeje, DeeHe Gmes Kegues neLeeW uegìe jns nQ, Fme lejn lees ³en efyeukegÀue Keeueer nes pee³esiee, ke̳ee DeeHekeÀes Ssmee keÀjvee ®eeefnS' Fme Hej kegÀí ef®evleve DeJeM³e keÀjW~ jepee ves keÀne, pees keÀj jne ntB, mees®e mecePekeÀj keÀj jne ntB~ legce þerkeÀ keÀnles nes, HetJe&peeW ves Oeve SkeÀef$ele efkeÀ³ee uesefkeÀve ke̳ee ceQ GvekesÀ Oeve keÀe ®eewkeÀeroej ntB? ceQ ®eewkeÀeroej veneR ntB, ceQ jepee ntB~ jKeJeeueer keÀjvee ®eewkeÀeroej keÀe keÀece neslee nw~ Deiej cesjs efHelee ves cegPes ®eewkeÀeroej yevee³ee neslee lees ceQ SkeÀ Hewmee Yeer Ke®e& veneR nesves oslee, ®eesjer Yeer veneR nesves oslee Hej ceQ ®eewkeÀeroej veneR, ceeefuekeÀ ntB~ ceQ Kepeeves keÀes Yej Yeer mekeÀlee ntB Deewj Keeueer Yeer keÀj mekeÀlee ntB~ ceeefuekeÀ yevekeÀj Deiej ceQ jepekeÀes<e kesÀ HewmeeW mes jep³e kesÀ efJeÜeveeW keÀer mene³elee keÀjlee ntB, GvnW He´elmeenve oslee ntB, GvnW Glmeeefnle keÀjlee ntB, lees FmeceW Yeer jep³e keÀe efnle nw~

keÀneveer mes nceW efMe#ee efceueleer nw efkeÀ nce FkeÀùs efkeÀ³es ngS Oeve keÀer mecYeeue Deewj megj#ee ceW ner vee ueies jnW yeefukeÀ mece³e keÀer ceebie Devegmeej GmekeÀe meogHe³eesie keÀj HegC³e Yeer DeJeM³e Deefpe&le keÀjW~

DevegYetefle ngF&~ ceQ yeeyee keÀe yeve ie³ee

DeJekeÀeMe meerefcele Les, nceW JeeefHeme Deevee Lee~ ceQves ³eesie ceW yeeyee mes keÀne, yeeyee, ceQ SkeÀ efove Deewj ©keÀvee ®eenlee ntB Hej ígÆer veneR nw~ cesjs Flevee keÀnles ner cesjs ceesyeeFue keÀer Iebìer yepeer, cesjs cekeÀeve ceeefuekeÀ ves yelee³ee efkeÀ Deepe jep³eHeeue efoJebiele ngS nQ FmeefueS jepekeÀer³e DeJekeÀeMe nw, DeeHe ®eenW lees SkeÀ efove Deewj ©keÀ mekeÀles nQ~ cesjer DeeM®e³e&efceefÞele KegMeer keÀer meercee veneR jner~ Gmeer #eCe mes ceQ yeeyee keÀe yeve ie³ee~ ceOegyeve mes Deeves kesÀ yeeo

efve³eefcele ªHe mes cegjueer megvelee ntB~ YeesuesveeLe kesÀ mece#e ke´ÀesOe, ueesYe, ceesn, DenbkeÀej Deeefo efJekeÀejeW keÀe l³eeie keÀj Dee³ee nttB~ Fve Hej keÀeHeÀer no lekeÀ keÀeyet Hee efue³ee nw~ mebyebOe De®ís nes ie³es nQ~ keÀe³e& ceW Henues mes De®íe ceve ueielee nw~ efove®e³ee& megOej ieF& nw~ J³eLe& mece³e iebJeevee yebo nes ie³ee nw~ ceOegyeve ceW cesjer mecePe ceW Dee³ee efkeÀ meejs %eeve peneB meceeHle nesles nQ, JeneB mes lees efMeJeyeeyee kesÀ %eeve keÀer MegªDeele nesleer nw~ Oev³e nw cesje Yeei³e pees cegPes mJe³eb Hejceelcee keÀer Heæ{eF& Heæ{ves keÀe DeJemej efceue

jne nw~ ceQ mecemle DeelceeDeeW mes efveJesove keÀjvee ®eenlee ntB efkeÀ meYeer efMeJe yeeyee keÀes peeveW leLee pevce-pevce keÀe Yeei³e yevee³eW~

%eeveece=le

v v

keÀ

DeHe´wue 2013 21efpemekesÀ meeLe keÀesF& ®eue veneR mekeÀlee, GmekesÀ meeLe ®euekeÀj efoKeevee ner meyemes yeæ[er keÀuee nw

Oeer peer kesÀ leerve yeboj leerve yegjeF³eesb `yegje ve osKees, yegje ve yeesuees, yegje ve megvees' mes ye®eves kesÀ He´leerkeÀ ef®evn nQ~ ³es leerveeW yeeleW DeHeves DeeHe ceW yengle cenlJeHetCe& nQ Hejbleg leerveeW yeeleeW keÀe DeeOeej ceeveJe ceve keÀer mees®e Hej nw~ ³eefo mees®e þerkeÀ nw lees ceveg<³e meYeer yegjeF³eeW mes lees ye®e ner mekeÀlee nw, meeLe ner peerJeve ceW Heie-Heie Hej Deeves Jeeueer GuePeveeW, mecem³eeDeeW kesÀ leveeJe ceW ve Heæ[keÀj Gvemes menpe Gyej Yeer mekeÀlee nw~

nceejer ceveëeqmLeefle DevegketÀue-He´efleketÀue HeefjeqmLeefle³eeW keÀer pevekeÀ nw~ nceejs mees®eves kesÀ {bie keÀe nceejs peerJeve mes lees ienje mebyebOe nw ner, meeLe ner mebHeke&À-mebyebOe ceW Deeves Jeeues He´eefCe³eeW Hej, JeeleeJejCe Hej, He´ke=Àefle Deewj efvepeeaJe ®eer]peeW Hej Yeer GmekeÀe ienje He´YeeJe Heæ[lee nw~ ³ener keÀejCe nw efkeÀ Hegjeves mece³e ceW JeveeW ceW leHem³ee keÀjves Jeeues ³ee yemleer kesÀ yeenj pebieueeW ceW DeeÞece yeveekeÀj jnves Jeeues $eÝef<e-cegefve³eeW Hej efnbmekeÀ peeveJej Yeer nceuee veneR keÀjles Les~ efveYe&³e neskeÀj DeemeHeeme efJe®ejCe keÀjles Les~

DeodYegle nQ efJe®eej lejbieWkeÀYeer-keÀYeer keÀesF& mece³e keÀece

keÀjles mece³e ceve ceW De®eevekeÀ efkeÀmeer efce$e-mebbyebOeer keÀer ³eeo Dee peeleer nw peyeefkeÀ GmekeÀe Gme keÀe³e& mes keÀesF& mebbyebOe veneR neslee, Ssmee ke̳eeW neslee nw?

FmekeÀe keÀejCe ³en nw efkeÀ Gme mece³e Gme J³eefkeÌle ves, efpemekeÀer DeeHekeÀes De®eevekeÀ ³eeo DeeF&, DeeHekesÀ yeejs ceW iebYeerjlee mes mees®ee Lee efpememes efJe®eej lejbieeW Üeje DeeHekeÀes mebosMe He´eHle ngDee~ efpeme He´keÀej ceesyeeFue kesÀ ceeO³ece mes nce efkeÀmeer Yeer otjmLe J³eefkeÌle mes mebHeke&À meeOe mekeÀles nQ; ìerJeer, jsef[³ees kesÀ He´esie´ece osKe-megve mekeÀles nQ (FveceW efJeÐegle-®egbyekeÀer³e lejbieW, FuewkeÌì^es cewievesefìkeÀ JesJpe keÀe³e& keÀjleer nQ), Gmeer He´keÀej nceejer efJe®eej lejbieW Yeer Dev³e ceveg<³eeW lekeÀ HengB®eleer nQ~

SkeÀ yeej keÀer yeele nw, efkeÀmeer Menj ceW SkeÀ YeeF& efkeÀmeer keÀe³ee&ue³e ceW veewkeÀjer keÀjles Les~ Gme YeeF& kesÀ yee@me yeæ[s legvekeÀefcepee]pe Les~ keÀesF& keÀe³e& GvekeÀer DeHes#eevegmeej veneR neslee Lee lees DeOeervemLe keÀce&®eejer keÀer Jees Ssmeer keÌueeme uesles Les efkeÀ Jen Yeerieer efyeuueer yevekeÀj Keæ[e jnlee Lee~ GvekesÀ keÀesHe keÀe Yeepeve yeves keÀce&®eejer keÀe cet[ Ssmee Kejeye nes peelee Lee efkeÀ Iej peekeÀj HeefjJeejpeveeW mes þerkeÀ mes yeele Yeer veneR keÀj Heelee Lee, YetKe Kelce nes peeleer Leer, Iej kesÀ JeeleeJejCe mes jceCeerkeÀlee iee³eye nes peeleer Leer~ Fme YeeF& kesÀ ceve ceW yee@me kesÀ [j kesÀ meeLe-meeLe veewkeÀjer mes efvekeÀeue efo³es peeves keÀe [j Yeer Lee~ Fme He´keÀej leveeJe Deewj Ye³e ceW jnves kesÀ keÀejCe GmekeÀer keÀe³e&#ecelee Hej

He´efleketÀue He´YeeJe Heæ[ves ueiee~keÀnles nQ efkeÀ ceve keÀer DeJemLee keÀe

He´YeeJe ®esnjs Hej efoKe peelee nw~ SkeÀ efove keÀneR otmejs Menj ceW Gme YeeF& keÀes GmekeÀe SkeÀ efce$e efceuee~ Gmes mencee-mencee HeekeÀj efce$e ves keÀejCe Hetíe~ Gmeves efce$e keÀes DeHeveer HeefjeqmLeefle mes DeJeiele keÀje³ee~ meb³eesie mes Jen efce$e ye´ïeekegÀceejer efJeÐeeue³e keÀe efJeÐeeLeea nw~ Gmeves Gmes ye´ïeekegÀceejer mesJeekesÀvê Hej peekeÀj jepe³eesie meerKeves keÀer meueen oer pees Gmeves ceeve ueer~ jepe³eesie meerKeves kesÀ yeeo Gmeves DeHeveer HejsMeeveer mesJeekesÀvê keÀer yenve keÀes yeleeF&~ ye´ïeekegÀceejer yenve ves Gmes efnccele yebOeeF& Deewj keÀne efkeÀ Jen jespe Dece=leJesues 5-10 efceveì DeHeves yee@me kesÀ He´efle MegYe mebkeÀuHe jKes pewmes efkeÀ yee@me Gmes yengle ®eenlee nw, GmekesÀ keÀecekeÀepe mes KegMe nw~ yee@me keÀes Meebefle-He´sce kesÀ He´kebÀHeve Yeer os~

YeeF& ves ³en He´³eesie ueieYeie oes meHleen ner efkeÀ³ee Lee efkeÀ Gmes yee@me keÀe mebosMe efceuee, Deieues efove megyen (jefJeJeej) cegPes cesjs Iej Hej efceuees~ mebosMe efceueves kesÀ yeeo Gme YeeF& kesÀ ceve ceW Deewj p³eeoe Ye³e yewþ ie³ee efkeÀ Mee³eo cesjs mes keÀesF& yeæ[er Yetue nes ieF& nw pees cegPes yee@me ves Iej yeguee³ee nw, ®esnje Goeme nes ie³ee Deewj YetKe Kelce~ Jen cegeqMkeÀue mes DeeÞece Hej pee Hee³ee Deewj ye´ïeekegÀceejer yenve mes keÀelej mJej ceW yeesuee, yenvepeer,

= ye´ïeekegÀceej kesÀ.Sue.íeyeæ[e, ªæ[keÀer

ieeb

ew^ mdZmAm| H$m gwà^md

Je<e& 48 / DebkeÀ 1022 efJe®eejeW mes ner nce Gþles nQ Deewj efJe®eejeW mes ner nce efiejles nQ

yee@me ves cegPes keÀue Iej Hej efceueves kesÀ efueS mebosMe Yespee nw~ yenve peer, yeæ[er cegeqMkeÀue mes lees veewkeÀjer efceueer Leer, ]peªj Gmeves cessjs keÀece ceW keÀesF& ieueleer efvekeÀeueer nesieer, Deye lees DeJeM³e ner cesjer ígÆer nes pee³esieer~ yengle iegmmes Jeeuee yee@me nw~ Helee veneR cesje ke̳ee efnmeeye-efkeÀleeye nw pees Ssmee yee@me Heuues Heæ[e nw~ GmekesÀ meeLe lees keÀesF& KegMe jn ner veneR mekeÀlee~ Ssmee Yeer ke̳ee Deeoceer nw pees keÀYeer þerkeÀ mes yeesues ner veneR Deewj nj JekeÌle Heeje yeme Deemeceeve Hej ner ®eæ{e jns~ yenve peer, Ssmes Deeoceer Hej MegYeYeeJeveeDeeW keÀe ke̳ee He´YeeJe Heæ[siee efpemeceW ceeveJelee veece keÀer ®eer]pe ner ve nes~ yeguee³ee nw, peevee lees Heæ[siee ner, ve peeves mes Yeer lees keÀece veneR ®euevee~ YeieJeeve mes ke̳ee yegef׳eesie ueiesiee, ceve ceW lees GmekesÀ [j keÀe Yetle yewþe jnlee nw~

yenve ves Gme YeeF& keÀes efnccele yebOeeF& efkeÀ keÀue keÀer ef®evlee ceW DeYeer ke̳eeW mebkeÀuHe-efJekeÀuHe keÀj jns nes, ef®evlee íesæ[ efMeJeyeeyee (YeieJeeve) keÀes ³eeo keÀjes~ þerkeÀ mes KeeDees-HeerDees~ Dece=leJesues ³eesie ceW Gmes efHeÀj MegYeYeeJevee keÀer mekeÀeMe osvee~ GmekeÀes ueskeÀj mekeÀejelcekeÀ K³eeue keÀjvee~

yeoue ie³ee yee@me keÀe J³eJenejDeieues efove keÌueeme keÀjves kesÀ yeeo

[jles-[jles Jen YeeF& DeHeves yee@me kesÀ meccegKe ie³ee lees yee@me ves pees J³eJenej efkeÀ³ee, GmekeÀer Gme YeeF& ves keÀYeer keÀuHevee Yeer ve keÀer Leer~ yee@me ves keÀne,

%eeveece=le

Gmes DeHeves J³eJenej kesÀ efueS yengle Keso nw, Jen GmekesÀ keÀe³e& keÀjves kesÀ lejerkesÀ, GmekeÀer #ecelee, ueieve Je J³eJenej mes mebleg<ì nw~ meeLe-meeLe Gme YeeF& kesÀ ceeefmekeÀ Jesleve ceW legjble Je=ef× keÀjves keÀer Iees<eCee Yeer keÀer~efJeHejerle HeefjeqmLeefle ceW mJeeqmLeefle

Fme Ieìvee mes Fme yeele keÀes yeue efceuelee nw efkeÀ SkeÀ J³eefkeÌle keÀer efJe®eej MeefkeÌle Dev³e ceveg<³eeW keÀer ceveesJe=efÊe yeoue mekeÀleer nw~ GveceW He´sce, meodYeeJe GlHevve keÀj mekeÀleer nw~ MegYeYeeJevee kesÀ Þes<þ mebkeÀuHe mes efkeÀmeer keÀer yegjeF& keÀe De®íeF& ceW HeefjJele&ve efkeÀ³ee pee mekeÀlee nw~ efJeHejerle HeefjeqmLeefle³eeW ceW Yeer DeHeveer eqmLeefle otmejeW kesÀ He´efle MegYeYeeJevee ³egkeÌle yeveevee SkeÀ Þes<þ mebmkeÀej nw~ ieueleer leye nesleer nw peye nce efkeÀmeer Yeer HeefjeqmLeefle keÀe DeHeves {bie mes DeekeÀueve keÀj uesles nQ Deewj DeHeveer ceveëeqmLeefle Devegmeej mees®e efveefce&le nes peeves osles nQ Hejbleg ³en ]peªjer veneR efkeÀ Ieìveeke´Àce nceejs mees®es Devegmeej ner Ieefìle nes~ þerkeÀ nw, nceW nj HeefjeqmLeefle kesÀ efueS DeHeves DeeHekeÀes lew³eej keÀjvee ®eeefnS Hej vekeÀejelcekeÀ ef®evleve ceW Tpee& ve<ì keÀjvee keÀneB keÀer DekeÌueceboer nw~ efkeÀmeer efJeÜeve keÀe keÀLeve nw ö De®íer mes

De®íer GcceeroW keÀjes Hejbleg yegjer mes yegjer HeefjeqmLeefle³eeW kesÀ efueS lew³eej jnes~

MegYeYeeJevee mes yeæ{lee nw DeelceefJeMJeeme

pewmes DeveeJeM³ekeÀ JemlegDeeW keÀe

yeesPe Mejerj keÀes Yeejer keÀj oslee nw Gmeer He´keÀej vekeÀejelcekeÀ Je DeMegYe efJe®eejeW keÀe yeesPe ceve keÀes Yeejer keÀj oslee nw~ leve-ceve mes Glevee ner GþeF³es efpelevee DeeJeM³ekeÀ nw~ DeveeJeM³ekeÀ, DeMegYe Deewj J³eLe& efJe®eej yegef× ceW YejkeÀj yegef× keÀes yeesefPeue jKeves mes nceeje Decetu³e mece³e Deewj MeefkeÌle ve<ì nesleer nw~ DeefOekeÀlej nce Jele&ceeve ceW veneR jn Heeles efpememes nce pees keÀe³e& keÀj jns nesles nQ GmekeÀer iegCeJeÊee Hej Yeer He´YeeJe Heæ[lee nw~ DeMegYe ef®evleve efpelevee ceveg<³e keÀes peerCe& keÀj mekeÀlee nw Glevee keÀesF& veneR keÀjlee~ efpeveceW MegYe ef®evleve keÀe

DeYeeJe nw Ssmes ceveg<³e Henues lees mJe³eb kesÀ meeLe ner v³ee³e veneR keÀj Heeles, GvnW DeHeveer meHeÀuelee kesÀ He´efle meoe mebosn yevee jnlee nw efkeÀ ceQ HeÀueeb keÀe³e& ceW meHeÀue nes HeeTBiee ³ee veneR ³eeefve DeelceefJeMJeeme Kelce nes peelee nw~ peerJeve ceW Deeves Jeeueer íesìer-íesìer Ieìvee³eW GvnW yeæ[er ueieleer nQ Deewj Gvemes Heej Heevee yengle cegeqMkeÀue peeve Heæ[lee nw~ GvekeÀer keÀe³e&#ecelee Ieì peeleer nw~ FmekesÀ efJeHejerle MegYe ef®evleve Jeeuee G c e b i e -G l m e en c e W jn l e e n w , DeelceefJeMJeeme mes Yeje neslee nw, Gmes HeefjeqmLeefle³eeB Kesue ueieleer nQ, Jen DeeMeeJeeoer neslee nw Deewj otmejeW keÀes Gme

Hej efJeMJeeme jnlee nw~ GmekeÀes otmejeW keÀe men³eesie mJeleë efceuelee nw~ Ssmes J³eefkeÌle keÀe peerJeve DeewjeW kesÀ efueS He´keÀeMece³e oerHekeÀ nw~ FmeefueS peerJeve keÀes megKe mes peervee nw lees meowJe mJe³eb Je

DeHe´wue 2013 23DemeceLe& DeelceeDeeW keÀes meceLeea oes lees GvekeÀer ogDee³eW efceueWieer

DemJemLe keÀes oJee keÀer ]peªjle nw, mJemLe keÀes veneR~ Fmeer He´keÀej pees efJekeÀejeW keÀer Heeræ[e mes ie´efmele nQ, F&<³ee&-Üs<e Je veHeÀjle keÀer YeeJevee mes Yejs nQ, SsmeeW kesÀ He´efle Yeer Ketye MegYeYeeJevee jKeveer nw~ leYeer nce mener cee³eveeW ceW DeHevee Je meceepe keÀe kegÀí Yeuee keÀj Hee³eWies Deewj YeieJeeve kesÀ He´sceHee$e yeve Hee³eWies~

%eeveece=le

Dev³eeW kesÀ He´efle MegYeYeeJevee jKeW~KegMeer keÀe DeeOeej nQ

MegYe mebkeÀuHepeye nceejer efkeÀmeer mes Deveyeve nes

peeleer nw, ceve cegìeJe nes peelee nw lees nceejs ceve ceW GmekesÀ He´efle F&<³ee& SJeb veHeÀjle kesÀ mebkeÀuHe ®eueves ueieles nQ~ FmekeÀe HeefjCeece ³en neslee nw efkeÀ nceejs efoueeW keÀer otjer yeæ{ peeleer nw, mebyebOeeW ceW Keìeme Dee peeleer Deewj nce Deboj ner Deboj peueles-Yegveles jnles nQ~ FmekesÀ efJeHejerle, MegYe mebkeÀuHeeW ceW jnves mes He´l³e#e ªHe ceW oes HeÀe³eos nesles nQ ö Henuee lees ³en efkeÀ nceejer KegMeer yeveer jnleer nw, kegÀæ{vee íesæ[ osves mes Ketve meeHeÀ jnlee nw efpememes mJeemL³e De®íe jnlee nw~ otmeje HeÀe³eoe ³en neslee nw efkeÀ DecegkeÀ Deelcee kesÀ He´efle MegYe-mekeÀejelcekeÀ mebkeÀuHe jnves mes nceejs ceW vece´lee keÀe YeeJe yevee jnlee nw Deewj kegÀí Deblejeue kesÀ yeeo nceejs mebyebOe Hegveë meeceev³e nes peeles nQ~

MegYeYeeJeveeDeeW mes meHeÀuelee³en DevegYeJepev³e leL³e nw efkeÀ

efkeÀmeer kesÀ mebmkeÀejeW keÀes yeoueves ceW Jee®ee keÀer DeHes#ee MegYe mebkeÀuHe p³eeoe He´YeeJekeÀejer nesles nQ~ meJe& kesÀ He´efle MegYekeÀecevee³eW nceejs peerJeve keÀes TB®eeF& Hej HengB®eeves ceW efueHeÌì keÀer YetefcekeÀe Deoe keÀjleer nQ~ MegYekeÀeceveeDeeW keÀer MeefkeÌle ceveg<³e keÀes keÀce HeefjÞece ceW DeefOekeÀ meHeÀuelee He´eHle keÀjeleer nw~ efoue keÀer MegYeYeeJevee ceeveJe keÀes osJelegu³e yevee

osleer nw~ pees peerJeve kesÀ Gleej-®eæ{eJe ceW YeeJeveeDeeW keÀes Þes<þ jKelee nw leLee nj De®ís-yegjs mJeYeeJe Jeeues J³eefkeÌle kesÀ He´efle MegYeYeeJeveeDeeW keÀes peejer jKe Heelee nw, Jen ner ceneve keÀnueelee nw~ Jen meJe& keÀe efHe´³e yeve peelee nw~ yeme Fleveer-meer keÀuee nceejs ceW Dee pee³es lees nceeje Yeuee efveeqM®ele nw~ efpeme He´keÀej v

Je<e& 48 / DebkeÀ 1024 DeHeves DeeHekeÀes leg®í mecePevee ner Deelce Heleve nw

IegìveeW Je ketÀuneW keÀer He´l³eejesHeCe mepe&jer

efve³eefcele nj cenerves kesÀ Debeflece meHleen ceW keÀer peeleer nw~mepe&jer ³et.kesÀ., Dee@mì^sefue³ee Deewj pece&veer mes He´efMeef#ele, cegcyeF& kesÀ kegÀMeue SJeb DevegYeJeer mepe&ve [e@. veeje³eCe KeC[sueJeeue Üeje keÀer peeleer nw~Deefie´ce ®eskeÀDeHe leLee mepe&jer keÀer leejerKe peeveves kesÀ F®ígkeÀ cejerpe mebHeke&À keÀjWë[e@. cegjueerOej Mecee&, iueesyeue ne@efmHeìue, ceeGbì Deeyet, jepemLeeveceesyeeFueë 09413240131 HeÀesveë (02974) 238347/48/49 JesyemeeFìë www.ghrc-abu.com F&-cesueëdrmurlidharsharma@gmail.com

HewÀkeÌmeë (02974) 238570

%eeve efceuee, J³emeve ítìs

keÀjerye 30 Je<eeX mes ceQ Mejeye Heerlee Lee, yeeo ceW Mejeye kesÀ meeLe, 20 efmeiejsì jes]pe Heerves ueiee~ cesjer ³egieue Fme keÀejCe yengle ogKeer Leer, DeeefKej ogKeer peerJeve peerles ngS Jen 2005 ceW Mejerj íesæ[ ieF&~ cesjer SkeÀ yesìer nw~ GmekeÀer Meeoer nes ®egkeÀer nw~ cesjs meye Hewmes lees Mejeye Deewj efmeiejsì ceW Kelce nes peeles Les~ Fme keÀejCe ueæ[keÀer kesÀ ceecee peer ves GmekeÀer Meeoer keÀer~ efHeíues HeeB®e Je<eeX mes ceQ F&MJejer³e %eeve ceW ntB~ peye mes %eeve ceW Dee³ee, Mejeye, efmeiejsì Heervee yebo nes ie³ee~

DeYeer ceQ jeef$e keÀes yesìer kesÀ Iej ner meeslee ntB Deewj Keevee mesvìj ceW Keelee ntB~ mesvìj Hej yenveeW kesÀ efoMeeefveoxMe Devegmeej mesJee keÀjlee ntB~ cesje keÀesF& Iej veneR nw~ DeHeves DevegYeJe kesÀ ceeO³ece mes ³en mebosMe os jne n@Bt efkeÀ cesjer lejn keÀesF& Yeer efmeiejsì SJeb Mejeye HeerkeÀj Mejerj, Fppele, mece³e Deewj Hewmee yeyee&o ve keÀjs~ J³emeve keÀer uele Jeeuee ceQ peerJeve Yej SkeÀ Iej Yeer veneR yevee mekeÀe~ Oev³e nw cesje yeeyee efpemeves cesje peerJeve yevee efo³ee~ ceQ ìsueefjbie keÀe keÀece peevelee ntB, keÀce&³eesieer neskeÀj ceOegyeve ìsueefjbie efJeYeeie ceW Yeer mesJee keÀjlee ntb~ ö ye´ïeekegÀceej megosMe YeeF&, keÀHetjLeuee

ce meYeer keÀce&#es$e keÀer yeefie³ee ceW DeHeves-DeHeves keÀce& ªHeer HetÀueeW keÀes GHepeeles nQ Deewj peerJeve keÀes cenkeÀeves ceW ueies jnles nQ~ FmeceW keÀF& yeej nceW meHeÀuelee efceueleer nw Deewj keÀF& yeej cee³etmeer íe peeleer nw~ nj J³eefkeÌle peerJeve ceW meHeÀuelee ªHeer cenkeÀ keÀer F®íe jKelee nw~ Ssmes yengle nQ efpevneWves meHeÀuelee neefmeue Yeer keÀer nw~ DeefOekeÀlej meHeÀuelece J³eefkeÌle³eeW ves kegÀí ve³es iegCeeW ³ee He´eHle DeJemejeW Üeje ner cebef]peue keÀes He´eHle efkeÀ³ee nw~ J³eefkeÌle meHeÀue ªHe mes Hewoe veneR nesles yeequkeÀ Jes meHeÀuelee keÀe me=peve keÀjles nQ~

meHeÀuelee nw DeelceefJeMJeeme keÀe veleerpeepeerJeve keÀes cenkeÀevee ³eeefve meHeÀuelee

neefmeue keÀjvee~ meHeÀuelee keÀesF& Depetyee veneR nw~ ³en lees efmeHe&À yegefve³eeoer GmetueeW keÀes ueieeleej Heeueve keÀjves keÀe veleerpee nw~ meHeÀuelee HesjCee, DeekeÀeb#ee Deewj cesnvele keÀe HeefjCeece nw~ peye lekeÀ DeHeves ue#³e keÀer He´eefHle ceW meHeÀue ve nes pee³eW, me®®eer ueieve, Oew³e&, meb³ece, meceHe&Ce Je Glmeen kesÀ meeLe keÀe³e& ceW pegìs jnvee nesiee~ Fmemes meHeÀuelee kesÀ TB®es Hee³eoeve Hej ®eæ{ mekeWÀies Deewj meHeveeW keÀes meekeÀej keÀj mekeWÀies~ meHeÀuelee leYeer neefmeue nesleer nw peye efJeMJeeme nes efkeÀ efpeme keÀe³e& keÀe yeeræ[e nceves Gþe³ee nw, Gmes nce Hetje keÀjkesÀ ner jnWies~ ³eefo DemeHeÀuelee keÀe

Ye³e nw lees Jen meowJe He´ieefle ceW yeeOekeÀ jnsiee~

j®eveelcekeÀlee keÀes kegbÀefþle keÀjlee nw Ye³e

keÀnles nQ, `pewmeer mees®e Jewmee keÀce&' Deewj pewmes efJe®eej Jewmes Dee®eej'~ ³eefo meowJe DemeHeÀuelee keÀer yeele mees®eWies lees meowJe DemeHeÀue ner jnWies~ DemeHeÀuelee keÀe Ye³e DeHeves Yeerlej mes Gme lelJe keÀes ve<ì keÀj oslee nw pees meHeÀue yevee mekeÀlee Lee~ Ye³e ve kesÀJeue j®eveelcekeÀ MeefkeÌle keÀes kegbÀefþle keÀjlee nw yeequkeÀ ceve Deewj ceeqmle<keÀ oesveeW keÀes ner efMeefLeue yevee oslee nw~ Deleë pees Yeer keÀe³e& keÀjvee ®eenW, Gmes Hetjer efnccele, meenme SJeb Oew³e& mes keÀjW~ efkeÀmeer Yeer He´keÀej kesÀ Ye³e keÀes DeHeves ceve ceW DeeÞe³e ve oW~

mebmkeÀej, mJeYeeJe ³ee Deeole ner J³eefkeÌle keÀes Yeeræ[ kesÀ yeer®e ceW Yeer SkeÀ Deueie Hen®eeve osles nQ~ ³es kesÀJeue Fmeer pevce kesÀ veneR nesles yeequkeÀ HetJe&pevce kesÀ Yeer nesles nQ~ FmeefueS lees efkeÀleves ner ueesie íesìer Gce´ mes ner DeHeveer Deueie Hen®eeve yeveeves ceW ueie peeles nQ~ pees De®ís mebmkeÀejeW kesÀ meeLe pevce uesles nQ Jes íesìer Gce´ mes ner Þes<þ Je ceneve keÀe³e& keÀjves ueie peeles nQ~ FmeefueS keÀneJele He´®eefuele nw ö ye®®eeW kesÀ ue#eCe Heeueves ceW ner Helee Heæ[ peeles nQ~ Fmeer Hej SkeÀ íesìer meer Ieìvee ³eeo Deeleer nw ö

yeeuekeÀ megKeosJe ®eej-HeeB®e Je<e& keÀer

Gce´ ceW ner ye´ïe%eeve He´eHle keÀjves Iej mes efvekeÀue Heæ[s~ megKeosJe kesÀ efHelee cenef<e& JesoJ³eemepeer keÀes peye Helee ®euee lees GvneWves megKeosJe keÀes jeskeÀe Deewj keÀne, legcnejer Gce´ lees cesjer ieeso ceW yewþkeÀj ueeæ[ He´eHle keÀjves keÀer nw, DeYeer legce keÀneB pee jns nes? Hejbleg, yeeuekeÀ megKeosJe keÀe efveM®e³e ¢æ{ Lee~ GvneWves efHeleepeer mes keÀne efkeÀ DeeHe cegPes vee jeskeWÀ ke̳eeWefkeÀ ³eefo ceQ SkeÀ yeej mebmeej kesÀ cee³ee-peeue ceW pekeÀæ[e peeTBiee lees keÀYeer Yeer ye´ïe%eeve He´eHle veneR keÀj HeeTBiee~ efJeefJeOe He´keÀej mes mecePeeves kesÀ yeeo Yeer yeeuekeÀ megKeosJe DeHeves efveCe&³e Hej Deef[ie jns~ ¢æ{ Fjeos SJeb Deìtì mebkeÀuHe kesÀ mJeeceer yeeuekeÀ megKeosJe ner ye´ïe%eeveer megKeosJe kesÀ veece mes efJeMJe efJeK³eele ngS~ FmeefueS efpevekesÀ Fjeos HeJe&le keÀer lejn ¢æ{ nesles nQ, Jes ner kewÀmeer Yeer HeefjeqmLeefle ceW DeHeveer cebef]peue keÀes neefmeue keÀj uesles nQ~

GÎsM³e eqmLej nesefpemekeÀe GÎsM³e eqmLej nw, GmekeÀe

keÀesF& cegkeÀeyeuee veneR keÀj mekeÀlee~ yeæ[s mes yeæ[s efMeef#ele, HeefjÞeceer Deewj ¢æ{ F®íeMeefkeÌle Jeeues J³eefkeÌle Yeer Ssmes J³eefkeÌle keÀe cegkeÀeyeuee veneR keÀj mekeÀles~ yeeuekeÀ megKeosJe keÀer lejn DeYeer<ì keÀe³e& ceW meHeÀuelee He´eHle keÀjvee ner DeHeves peerJeve keÀe cetue GÎsM³e nesvee ®eeefnS~ Deleë DeHevee meye kegÀí O³es³e

= ye´ïeekegÀceejer mebieerlee, metjle

n

¢æ{lee efoueeleer nw meHeÀuelee

DeHe´wue 2013 25efoJ³e iegCeeW kesÀ DeeOeej Hej mees®evee, yeesuevee Deewj keÀjvee ner efoJ³elee nw

ítì ieF& veeRo keÀer ieesueer ye´ïeekegÀceejer meg<ecee yenve, cegcyeF& (oeoj, F&mì)

cesjer Gce´ 42 Je<e& nw~ meved 2012, 27 Deiemle cesjs ³egieue keÀe efveOeve ngDee~ ueieYeie SkeÀ ceeme yeeo ceQ He´peeefHelee ye´ïeekegÀceejer F&MJejer³e efJeMJe efJeÐeeue³e ceW %eeve meerKeves Dee³eer~ cesjer DeJemLee yengle ner veepegkeÀ Leer~ jele keÀes veeRo keÀer ieesueer efueS efyevee mees veneR mekeÀleer Leer Deewj ef[He´sMeve kesÀ keÀejCe HeeieueHeve pewmeer efmLeefle ceW Leer~ peje-peje-meer yeele Hej jesvee Deelee Lee~ cesjer oes ueæ[efkeÀ³eeB Heæ{ jner nQ~ cesjs Deewj ye®®eeW kesÀ efueS, ye®®eeW kesÀ HeeHee ner meye kegÀí Les~ cegPes Gve keÀer ³eeoW yengle meleeleer LeeR~ cesjer Ssmeer DeJemLee osKekeÀj meeLe kesÀ Iej ceW jnves Jeeueer yenve, pees ye´ïeekegÀceejer]pe ceW peeleer nw, cegPes mesJeekesÀvê Hej ues keÀj Dee³eer~ ceQves F&MJejer³e %eeve keÀe keÀesme& Megª efkeÀ³ee Deewj otmejs efove mes ner cegPes peerJeve ke̳ee nw, nceW peerJeve kewÀmes peervee nw, Fve meye yeeleeW keÀer peevekeÀejer efceue ieF&~ ³eneB Deeves kesÀ yeeo Gmeer efove mes veeRo keÀer ieesefue³eeB ítì ieF& Deewj ceQ Oeerjs-Oeerjs mebYeueves ueieer~ ceQves yengle melmebie efkeÀS uesefkeÀve ye´ïeekegÀceejer]pe pewmeer mebmLee keÀneR veneR osKeer~ ³eneB cegPes Deewj cesjs ye®®eeW keÀes ceeB keÀe H³eej efceuee~ cegPes yengle efnccele efceueer~ ceQ yengle Yeei³eMeeueer ntB, cegPes Ssmee owJeer HeefjJeej efceuee, ceerþs H³eejs yeeyee efceues~ Fleves keÀce mece³e ceW yeeyee ves Kego keÀes mebYeeuevee efmeKee³ee, DeelceefveYe&j yevee³ee, peerves keÀer He´sjCee oer Deewj Kego ceW Gcceero peieeF&~ Deepe ceQ KegMeer mes peerJeve peer jner nBt~ Deye efoue mes ³ener ieerle efvekeÀuelee nw, yeeyee efceuee meye kegÀí efceuee, yeeyee DeeHeves keÀceeue keÀj efo³ee~

keÀer He´eeqHle kesÀ efueS oebJe Hej ueiee oW Deewj osKeW kewÀmes meHeÀuelee ®ejCe ®etceleer nw~

GÎsM³e He´eeqHle ceW ceve yengle yeæ[er YetefcekeÀe efveYeelee nw~ ceve ceW veJeerve efJe®eejeW keÀe me=peve keÀjW~ De®ís efJe®eejeW keÀes DeHeves ceve ceW HeeueW SJeb ¢æ{ mebkeÀuHe kesÀ meeLe DeHeves keÀe³e& ceW pegì pee³eW~ keÀnles nQ, peye keÀesF& ceveg<³e DeHeves keÀece ceW Hetjer efve<þe kesÀ meeLe pegì peelee nw Deewj HetCe& He´³eeme keÀjlee nw lees Gmes ceve ceW MeefkeÌle Deewj Glmeen keÀe DevegYeJe neslee nw~ ³eefo Jen Gmeer keÀece keÀes efkeÀmeer Dev³e lejerkesÀ mes keÀjlee nw lees Gmes Ssmeer MeefkeÌle Je Glmeen keÀYeer Yeer neefmeue veneR nesles~ Fme yeele keÀe keÀesF& cenlJe veneR efkeÀ DeeHe ke̳ee keÀece keÀjles nQ~ keÀesF& Yeer keÀece nes, DeeHekeÀes Gmes Fme He´keÀej keÀjvee ®eeefnS efkeÀ Jen DeeHekeÀe DeHevee nw~

peerle peerJeìlee Deewj DeelceefJeMJeeme keÀerJe<ee& kesÀ osJelee Fbê ves efkeÀmeer yeele Hej kegÀefHele neskeÀj

DeekeÀeMeJeeCeer keÀj oer efkeÀ leerve Je<e& lekeÀ Oejleer Hej Heeveer keÀer yetbo Yeer veneR Heæ[sieer~ Dee<eeæ{ keÀe cenervee Dee HengB®ee, Fbê ves osKee efkeÀ SkeÀ yetæ{s efkeÀmeeve ves ®eÆeve pewmeer keÀþesj Oejleer keÀer íeleer Hej nue ®eueevee Megª keÀj efo³ee~ Fbê Deeoceer keÀe ªHe yeveekeÀj meeceves Dee³ee Deewj keÀne, cetKe& Deeoceer, legcnW Helee nw efkeÀ leerve Je<e& lekeÀ Je<ee& veneR nesieer, Kesle ceW DeekeÀj J³eLe& Þece keÀjves mes ke̳ee ueeYe, ke̳ee legceves Fbê keÀer Iees<eCee veneR megveer? efkeÀmeeve ves keÀne, megveer nw uesefkeÀve GvekeÀer Iees<eCee Hej ceQ DeHevee HesMee Deewj DeY³eeme ke̳eeW íesæ[ otB? leerve Je<e& lekeÀ neLe Hej neLe jKekeÀj yewþves keÀe celeueye legce peeveles nes? ³eefo nue ®eueeves keÀe DeY³eeme ve jne lees ceQ HetJe&peeW mes meerKee ngDee Kesleer keÀe meeje %eeve Yetue peeTBiee~ necejer mebleeveW Yeer DekeÀce&C³e neskeÀj jn pee³eWieer FmeefueS ceQ DeHevee DeY³eeme peejer jKetBiee, Fbê keÀer yeele Fbê peeves~ efkeÀmeeve keÀer peerJeìlee Deewj DeelceefJeMJeeme Yejer yeeleW megvekeÀj Fbê ves mees®ee efkeÀ peye ³en yetæ{e efkeÀmeeve DeHeves keÀce& mes cegBn veneR ceesæ[ jne nw lees Yeuee ceQ ke̳eeW cees[tB~ legjble IeveIeesj yeeefjMe Megª nes ieF&~

keÀe³e& keÀes keÀjles mece³e keÀece ceW ner DeHevee O³eeve HetCe&le³ee

%eeveece=le

kesÀeqvêle keÀj oW~ ³en ef®evlee ve keÀjW efkeÀ GmekeÀe HeefjCeece ke̳ee nesiee? neB, ieuele efoMee ceW efkeÀ³ee ie³ee He´³eeme DeHeveer MeefkeÌle³eeW keÀes ieBJeeves kesÀ efmeJee³e kegÀí Yeer veneR~ Ssmeer eqmLeefle ceW J³eefkeÌle ³eefo meejer Gce´ Yeer keÀece keÀjlee jns lees Yeer peerJeve ceW meHeÀuelee He´eHle veneR keÀj mekeÀlee~ Deleë ceve keÀes SkeÀeie´ keÀjvee meerKeW~ v

Je<e& 48 / DebkeÀ 1026 Deboj keÀer DeMegef× ner mebHetCe& Meg× yeveves ceW efJeIve [eueleer nw

keÀ ieeBJe ceW SkeÀ ueæ[keÀer keÀer Meeoer ngF& Hej Gmeves Demece³e Mejerj íesæ[ efo³ee~ GmekeÀe ieeæ[er ®eeuekeÀ Heefle DeHeveer ieeæ[er ueskeÀj jes]pe memegjeue Iej ceW Dee peelee Deewj e]fpeÎ keÀjlee efkeÀ cegPes Fmeer Iej mes otmejer ueæ[keÀer Helveer ªHe ceW ®eeefnS~ Jen Mejeye Yeer Heerlee Lee Deewj osKeves ceW ceesìe-leieæ[e Lee~ ueæ[keÀer JeeueeW ves yengle cevee efkeÀ³ee Hej je]spe-je]spe keÀer GmekeÀer ceebie osKekeÀj efoJebiele ueæ[keÀer keÀer ®e®esjer yenve, pees cee$e 5 keÌueeme lekeÀ Heæ{ HeeF& Leer Deewj 15 Je<e& keÀer Leer, kesÀ meeLe GmekeÀer ogyeeje Meeoer keÀer~ Fve oesveeW keÀer Meeoer kesÀ meeLe-meeLe ner Jej kesÀ íesìs YeeF& (YeQme ®ejeves Jeeues DeveHeæ{ 10 meeue kesÀ ye®®es) leLee JeOet keÀer íesìer yenve Henueer keÀ#ee ceW Heæ{ves Jeeueer 6 Je<e& keÀer keÀv³ee) keÀer Yeer Meeoer j®ee oer ieF&~

kegÀí efove yeeo Helee ®euee efkeÀ Jen Mejeyeer Heefle nj jes]pe Gme veeyeeefueie Helveer keÀes Heerìlee nw, lejn-lejn kesÀ Del³ee®eej keÀjlee nw~ efMekeÀe³ele ceeB-yeeHe kesÀ Heeme DeeF&, Gmes mecePee³ee ie³ee Hej Jen veneR yeouee Deewj ueæ[keÀer Del³ee®eej Pesueleer jner~ Fmeer yeer®e íesìer yenve, pees Henueer keÀ#ee ceW Heæ{ jner Leer, ueieve mes Heæ{les-Heæ{les ceemìj ef[ie´er lekeÀ pee HengB®eer Deewj yeeueHeve ceW yevee³ee ie³ee GmekeÀe otune YeQme-iee³e

®ejeves keÀe OevOee ner keÀjlee jne~ Deye IejJeeueeW keÀes ef®evlee ueieer efkeÀ Fme yescesue Meeoer keÀe efveyeen kewÀmes nesiee? ieebJe kesÀ kegÀí mecePeoej ueesieeW kesÀ men³eesie mes yeeue efJeJeen keÀes keÀevetveve jÎ efkeÀ³ee ie³ee Deewj Gme keÀv³ee keÀes megefMeef#ele, ®eefj$eJeeve Jej kesÀ neLeeW meeQHee ie³ee~

Fme meejer keÀneveer keÀe meej ³en nw efkeÀ yeeue efJeJeen keÀjvee, DeHeves neLe mes yeefueJesoer yeveekeÀj ye®®es keÀe ye®eHeve PeeWkeÀves pewmee nw~ Deepe Yeer ieeBJeeW ceW mebkeÀerCe& mees®e, ªefæ{Jeeefolee, ef®eblee, Ye³e Deewj Hegjeleve HejbHeje³eW ceemetceeW mes GvekesÀ ye®eHeve keÀes íerve jner nQ~ GmeceW meyemes DeefOekeÀ kegÀyee&veer SkeÀ ueæ[keÀer keÀes osveer Heæ[leer nw~ meceepe ceW DekeÌmej Ssmeer lemJeerjW osKeves keÀes efceue pee³eWieer ö keÀce Gce´, DeJ³emkeÀ Mejerj, DeeBKeeW ceW ceemetefce³ele, ®esnjs Hej Goemeer, oes-®eej ye®®eeW keÀes mebYeeueles vevns neLe, cee³etme ceve, J³emeveeW keÀes cegKe mes ueiee³es yesHejJeen Heg©<e Heefle keÀer He´leeæ[vee, meeme keÀer keÀþesjlee, ®etefæ[³eeW keÀer yesefæ[³eeW ceW Gþleer DeenW, meeceL³e& mes p³eeoe keÀce& keÀe Yeej, jesieeW mes DeMekeÌle Mejerj, Iegìleer-efmemekeÀleer ef ]peboieer~ yeeue efJeJeen keÀer $eemeoer keÀes Pesueleer Ssmeer nj

DeHeveeW keÀer yeveeF& yeefueJesoer yeeuee DeHeves DeHeveeW mes Hetíleer nw –

vevneR meer keÀueer ceQ ceeB,let ner lees Leer cesjer ceeueer~HetÀue yeveves mes Henues ner,

ke̳eeW [eueer mes leesæ[ [eueer~kegÀ®eueer ieF&, kegÀcnuee ieF&,

KegMeer keÀer KegMeyet mes jner Keeueer~lesjs neLe Yeer cesjs meeLe veneR,

letves lees Mee³eo DeHeveer efJeHeoe ìeueer~Deye ³en ef]peboieer cegPemes

pee³es vee mebYeeueer~~

ke̳ee peerJeve keÀe, peerves keÀe SkeÀ cee$e GÎsM³e Meeoer ner nw efpemekeÀer ceelee-efHelee keÀes Fleveer peuoer ueie peeleer nw Deewj Jes Heæ{eF&, efueKeeF& ³ee Dev³e efkeÀmeer Yeer He´keÀej keÀer ³eesi³elee Yejves keÀer yeele keÀes oj-efkeÀveej keÀjkesÀ kesÀJeue Fmeer ef®evlee ceW ueies jnles nQ efkeÀ keÀye FmekesÀ neLe Heerues neW~ yeeu³eeJemLee Je efkeÀMeesjeJemLee keÀe mece³e ye®®eeW ceW Þes<þ

Demece³e ef]peccesJeejer keÀe Yeej

= ye´ïeekegÀceejer DevegYee, DeueJej

S

oddmh m dmh– dmhoddmh m dmh– dmh

DeHe´wue 2013DeHe´wue 2013 2727otmejeW keÀe DeHekeÀej mees®eves mes DeHevee Ëo³e keÀuegef<ele neslee nwotmejeW keÀe DeHekeÀej mees®eves mes DeHevee Ëo³e keÀuegef<ele neslee nw

mebmkeÀejeW kesÀ yeerpeejesHeCe keÀe nw~ GvnW peerJeve efveJee&n kesÀ ³eesi³e yeveeves Deewj HeefjJeej Je meceepe keÀer ef]peccesJeeefj³eeW kesÀ He´efle peeieªkeÀ keÀjves keÀe nw~ Ssmes cenlJeHetCe& mece³e ceW ke̳eeW DeeJeM³ekeÀlee Heæ[leer nw Gve Hej Gme ef]peccesJeejer keÀe Yeej [eueves keÀer efpemekesÀ Jes ³eesi³e ner veneR nQ?

efveo&³elee Deewj efvece&celeeDeepe Yeejle keÀer ie´eceerCe pevelee ceW

mes DeefOekeÀebMe yegpegie& ceefnueeSB Ssmeer nQ pees 14 Je<e& mes Henues memegjeue ceW DeeF¥, 15 Je<e& ceW ye®®es nes ieS~ Ssmeer yeeue Dee³eg ceW ³etB kegÀ®eue oer ieF¥ ³es keÀv³eeSB (yeeueJeOegSB) DeHeves ye®®eeW keÀes mebmkeÀej osves kesÀ efueS keÀne@b mes ueeSB, pees GvnW ner veneR efceues~ meceepe ceW yeæ{leer DeHejeOeJe=efÊe, J³emeve, DekeÀce&C³elee Deeefo keÀe SkeÀ yeæ[e keÀejCe mebmkeÀejnerve ceeleeSB Deewj HeefjCeeceªHe mebmkeÀejnerve mevleeve Yeer nw~ FmeefueS `]peceevee Kejeye nw DeepekeÀue kesÀ veewpeJeeve ueæ[kesÀ-ueæ[efkeÀ³eeB ke̳ee-ke̳ee keÀjles jnles nQ, ke̳ee Helee keÀue nceejs ye®®es ....~'' Fme lejn keÀer Devenesveer keÀer DeeMebkeÀe mes DekeÀÊe&J³e ve keÀjW~ ³etB lees Dee³es efove DeKeyeejeW ceW ogIe&ìveeDeeW keÀer KeyejW Deeleer nQ lees ke̳ee nce yeenj efvekeÀuevee yebo keÀj osles nQ~ efiejeJeì lees meceepe kesÀ nj Jeie& ceW DeeF& nw, FmekeÀe efveMeevee ye®®eeW keÀes ke̳eeW yevee³ee pee³es, me]pee ye®®eeW keÀes ke̳eeW oer pee³es? ye®®es keÀes pevce osvee, Heeuevee keÀjvee, Heæ{evee-

%eeveece=le

efueKeevee, mJeeJeuebyeer yeveevee, De®ís mebmkeÀej osvee, efHeÀj Meeoer keÀjvee, yeeue efJeJeen kesÀ keÀejCe FveceW mes leerve keÀefæ[³eeB uegHle jn peeleer nQ~ ³en keÀe³e& ve keÀjves Jeeues ye®®es kesÀ peerJeve keÀe efvecee&lee yeveves keÀer yepee³e efveo&³elee keÀjles nQ, cecelee keÀjves keÀer yepee³e efvece&celee keÀjles nQ~ ®eefj$e Deewj veweflekeÀlee me®®es meeLeer

JeemleJe ceW efJeJeen mes DeefOekeÀ cenlJeHetCe& nw ye®®eeW keÀes Jeen-Jeen yeveevee~ uecyeer efpevoieer peerves kesÀ efueS me®e Hetíes lees Jes ³eesi³eleeSB Deewj ngvej ner nceejs me®®es meeLeer nQ efpevekesÀ menejs nce Fppele Deewj Meeefvle mes peerJeve peer mekeWÀ~ FmekesÀ DeueeJee ®eefj$e Deewj veweflekeÀlee keÀe meeLe Yeer efkeÀmeer peerJevemeeLeer mes keÀF& iegCee ]p³eeoe peªjer nw, veneR lees mJeYeeJe ve efceueves kesÀ DeYeeJe cesW meeLe efveYeevee cegefMkeÀue nes peelee nw~ ye®eHeve efyeieeæ[W veneR, mebJeejW, ye®®eeW ceW keÀuee³eW nQ, efJeMes<elee³eW nQ, Jes kegÀí yevevee ®eenles nQ, keÀjvee ®eenles nQ~ GvnW He´eslmeenve os Deeies yeæ{e³eW~ GvekesÀ Gcebie-Glmeen keÀer GvcegkeÌle Oeeje ceW efJeJeen keÀe efJeIve vee [eueW~ nceejs ieuele efveCe&³e mes keÀue Jes Kego lees ogKe Gþe³eWies Deewj jes³eWies, GvekeÀe menYeeieer nceW Yeer yevevee Heæ[siee~

meHeves Hetjs nesves ceW men³eesie oWye®®es keÀes Heeme efyeþekeÀj efmeKee³eW,

mecePee³eW, H³eej Yeje mebj#eCe oW, GmekeÀer keÀesceue YeeJeveeDeeW keÀes mecePeW, GmekesÀ meHeveeW keÀes Hetje keÀjves ceW men³eesie oW, keÀefþveeF³eeW ceW meneje yeveW lees keÀYeer Yeer

DeeHekeÀes ye®®eeW kesÀ Üeje DeefHe´³e eqmLeefle keÀe meecevee veneR keÀjvee Heæ[siee~ Deiej ye®®ee YeìkeÀ Yeer jne nes lees Yeer DeeHekeÀe mvesn Deewj ogDeeDeeW Yeje neLe-meeLe ye®®es kesÀ peerJeve ceW ®ecelkeÀeefjkeÀ HeefjJele&ve keÀj mekeÀlee nw~

F&MJej mes peesæ[Wye®®es keÀes DeO³eelce Deewj F&MJej mes

peesæ[W~ DeeO³eeeflcekeÀlee GmekesÀ veweflekeÀ mlej keÀes TB®ee jKesieer, cetu³eeW kesÀ He´efle GmekeÀer DeemLee keÀes ¢æ{ keÀjsieer, GmekesÀ peerJeve keÀes cetu³eJeeve yevee³esieer Deewj HeefjJeej kesÀ cetu³e keÀes mecePee³esieer~ F&MJejer³e meeefveO³e GmeceW yeeOeeDeeW keÀes Heej keÀjves keÀe mebyeue Deewj MeefkeÌle Yejsiee, DeebleefjkeÀ Meebefle Deewj menveMeeruelee ceW Je=ef× keÀjsiee, meodHeLe Hej ®eueves kesÀ efueS GmekeÀe ceeie& He´Memle keÀjsiee~ DeeF³es, nce DeHeves peerJeve kesÀ Deewj ogefve³ee ceW osKes ie³es DevegYeJeeW mes meerKe uesles ngS yeeuekeÀ-yeeefuekeÀeDeeW keÀes Fme mebmeej-mebie´ece ceW efJepe³eer yeveves kesÀ efueS lew³eej keÀjW, GvnW mece³e oskeÀj DeHeves mebef®ele DevegYeJe yeleekeÀj mecePeoej yevee³eW~ efJeJeen keÀer yepee³e Jeen-Jeen yeveeSB~ Deiej nce ye®®eeW kesÀ ye®eHeve keÀes ye®ee mekesÀ lees GvekeÀer ³egJeeJemLee Deewj peerJeve keÀes Yeer ye®ee mekeWÀies....~

³es ye®eHeve kesÀ HebKe keÀesceue,

Yejvee ®eenles nQ meHeveeW keÀer Gæ[eve~

legce [euekeÀj meesves keÀer yesefæ[³eeB,

cele íervees FvekeÀe Deemeceeve~

Je<e& 48 / DebkeÀ 1028 De®íe mebie Deeies ye{]ves keÀe yeue Deewj efnccele oslee nw

meer Yeer Þes<þ ue#³e keÀer He´eefHle kesÀ efueS nce ceve ceW mebkeÀuHe keÀjles nQ~ Megª ceW Fve mebkeÀuHeeW keÀe mJeªHe ¢æ{ neslee nw~ ceve ceW Gcebie-Glmeen Yeer neslee nw, Deelce efJeMJeeme Yeer neslee nw uesefkeÀve Oeerjs-Oeerjs mebkeÀuHeeW keÀer ¢æ{lee ceW keÀceer nes peeleer nw, efHeÀj {erueeHeve Dee peelee nw~ kegÀí mece³e keÀe Deblej Heæ[ves Hej lees nce Gve mebkeÀuHeeW keÀes efyeukegÀue Yetue ner peeles nQ, pewmes efkeÀ Jees mebkeÀuHe cej peeles nQ~ kegÀí ueesieeWW kesÀ mebkeÀuHe lees DeHeves ner Deeuem³e-DeueyesuesHeve kesÀ keÀejCe cej peeles nQ leLee kegÀí ueesieeW kesÀ mebkeÀuHe HetCe& nesves ceW efJeIve Deeles nQ~ Dev³e kegÀískeÀ p³eeWefn Þes<þ mebkeÀuHe keÀes Hetje keÀjves kesÀ efueS yeæ{les nQ, Gve Hej F&<³ee&ueg ueesieeW Üeje DeejesHe ueiee efoS peeles nQ efpememes HejsMeeve nes keÀj Jes mJe³eb DeHeves efkeÀS ngS mebkeÀuHeeW keÀer nl³ee keÀj osles nQ~

nceW He´³eeme keÀjvee ®eeefnS efkeÀ nce pees Þes<þ mebkeÀuHe OeejCe keÀjles nQ GvekeÀer Gce´ keÀes yeæ{eSB~ kegÀí Yeer nes peeS ³eefo mebkeÀuHe ues efue³ee lees Gmes Hetje keÀj kesÀ efoKeeSB~ Gmemes nce ceneve DeelceeDeeW keÀer ÞesCeer ceW Dee peeSbies~ mebkeÀuHe ®eens meeOeejCe Yeer neW ³eefo nce GvnW efveYeeles nQ lees Jes ceneve mebkeÀuHe yeve peeles nQ~ mebkeÀuHeeW keÀer oerIee&³eg kesÀ efueS Deie´efueefKele yeeleW O³eeve ceW jKeWë- (1) ¢æ{leeë- pees Yeer mebkeÀuHe ueW GmeceW

= ye´ïeekegÀceej Yeejle Yet<eCe, HeeveerHele

efkeÀ o=æ{lee nes DeLee&led He´efle%ee keÀe mJeªHe nes efkeÀ keÀjvee ner nw~ efove ceW keÀF& yeej meJe&MeefkeÌleJeeve Hejceelcee keÀes mee#eer jKe keÀj ¢æ{ mebkeÀuHe keÀjW efkeÀ cegPes keÀjvee ner nw~

He´peeefHelee ye´ïeekegÀceejer mebmLee kesÀ efveefceÊe mebmLeeHekeÀ efHeleeÞeer ye´ïee ves ¢æ{ mebkeÀuHe efue³ee efkeÀ HejceefHelee Hejceelcee efMeJe keÀer Þeercele He´ceeCe cegPes HeefJe$e DeelceeDeeW keÀer ogefve³ee yeveeveer nw~ He´ejcYe ceW DeveskeÀ DeuHe%e, Devpeeve DeelceeDeeW Üeje efJejesOe pelee³ee ie³ee~ DeveskeÀeveskeÀ efJeIve Yeer Heæ[s, DeveskeÀ Hejer#eeSB DeeF¥ uesefkeÀve ye´ïee yeeHe keÀe mebkeÀuHe Deìue SJeced HetCe& ¢æ{ jne~ HeefjCeece mJeªHe Deepe ueeKeeW DeelceeSb HeefJe$e peerJeve DeHevee keÀj GvekesÀ ye®®es ye´ïeekegÀceejer Je ye´ïeekegÀceej yeves~(2) Deelce efJeMJeemeë- pees Yeer mebkeÀuHe nce keÀjW Gme kesÀ efueS HetCe& efveM®e³e ®eeefnS efkeÀ YeieJeeve ves Fmes Hetje keÀjves keÀer MeefkeÌle cegPes He´oeve keÀer nw~ ceve ceW yeej-yeej oesnjeSB efkeÀ ³en keÀe³e& ngDee ner Heæ[e nw~ ceQ veneR keÀªBiee lees keÀewve keÀjsiee? efyepeueer kesÀ yeuye kesÀ DeeefJe<keÀejkeÀ Lee@ceme S[ermeve n]peej yeej yeuye kesÀ DeeefJe<keÀej ceW DemeHeÀue ngS uesefkeÀve efnccele veneR nejer, DeeefKej DeeefJe<keÀej keÀj ner efue³ee~ Deepe meeje efJeMJe GvekeÀe $eÝCeer nw~ ³en nw Deelce

efJeMJeeme, DeHeveer meHeÀuelee ceW HetCe& efJeMJeeme~ (3) keÀæ[er cesnveleë- pees Yeer mebkeÀuHe ueW Gmes HetCe& keÀjves kesÀ efueS Sæ[er mes ®eesìer lekeÀ keÀe ]peesj ueiee oW~ keÀæ[er cesnvele keÀjW~ ue#³e He´eefHle kesÀ efueS DeHevee meJe&mJe v³eewíeJej keÀj oW~ cenelcee ieebOeer peer ves mebkeÀuHe efkeÀ³ee efkeÀ cegPes Yeejle keÀes Dee]peeo keÀjevee nw~ Fme mebkeÀuHe Hetefle& kesÀ efueS GvneWves keÀæ[er cesnvele keÀer, yengle kegÀí l³eeie efkeÀ³ee, Devleleë efJepe³e He´eHle keÀer~(4) efJeefOeJeled ³eespeveeë- mebkeÀuHeeW keÀer efmeef× kesÀ efueS efJeefOeHetJe&keÀ ³eespevee DeJeM³e yeveeSB~ efJeefOeHetJe&keÀ efkeÀS ieS keÀe³e& mes efmeef× DeJeM³e efceueleer nw~ efkeÀS ngS mebkeÀuHe ceW kewÀmes meHeÀuelee Heeveer nw, GmekeÀer HetCe& ³eespevee yevee ueW~ ³eespevee mece³eye× nes efkeÀ Fleves mece³e lekeÀ, Flevee keÀe³e& Hetje keÀjvee ner nw~ efHeÀj DeJeM³e mebkeÀuHe Hetje keÀj HeeSBies~(5) SkeÀeie´leeë- ue#³e Hej ceve-yegef× SkeÀeie´ jnW~ yeer®e-yeer®e ceW ue#³e HeefjJele&ve vee nes~ ue#³e mes YeìkeÀ vee peeSB~ SkeÀeie´lee Ssmeer nes pewmes SkeÀueJ³e keÀes efoKeeles nQ DeLeJee Depeg&ve keÀes efoKeeles nQ efkeÀ ceíueer keÀer DeeBKe keÀer Hegleueer keÀes He´efleefyecye ceW osKe keÀj leerj íesæ[e Deewj meHeÀuelee efceue ieF&~

g§H$ë[m| H$r C_« ]T>mE±

DeHe´wue 2013 29njskeÀ kesÀ efJe®eej Deewj mJeYeeJe ceW Deblej neslee nw uesefkeÀve mvesn ceW Deblej veneR nesvee ®eeefnSlees

v

ce³e keÀYeer De®íe ³ee yegje veneR neslee, nceeje ¢ef<ìkeÀesCe Gmes De®íe ³ee yegje yevee oslee nw~ keÀne ie³ee nw, keÀesF& osKelee nw keÀer®eæ[ ceW keÀceue Deewj efkeÀmeer keÀes ®eebo ceW Yeer oeie ve]pej Deelee nw~

iegCeie´ener osKesiee De®íeF&nceejs ¢ef<ìkeÀesCe SJeb efJe®eejOeeje

Hej efveYe&j keÀjlee nw efkeÀ nce efkeÀmeer Yeer Ieìvee ³ee HeefjefmLeefle keÀes efkeÀme ve]pej mes osKeles nQ~ yegjeF³eeW keÀes osKevee DeLee&led keÀer®eæ[ keÀes osKevee Deewj De®íeF³eeW keÀes osKevee DeLee&led keÀceue keÀes osKevee~ yegjeF³eeW keÀes osKeWies lees Ie=Cee Dee³esieer Deewj De®íeF³eeW keÀes osKeWies lees ceve KegefMe³eeW mes Yej pee³esiee~ iegCeie´ener, yegjeF& ceW Yeer De®íeF& osKesiee Deewj DeJeiegCeie´ener, De®íeF& ceW Yeer yegjeF& Keespesiee~ FmeefueS keÀne ie³ee nw, pewmeer ¢ef<ì, Jewmeer me=ef<ì~ pees pewmee neslee nw otmejeW keÀes Jewmee ner mecePelee nw~

SkeÀ leeueeye kesÀ SkeÀ efkeÀveejs Hej He´eleë ®eej yepes SkeÀ meeOeg leLee otmejs efkeÀveejs Hej SkeÀ ®eesj mveeve keÀjlee Lee~ meeOeg vene-OeeskeÀj Hetpee-Heeþ-O³eeve Deeefo keÀjlee Lee Deewj ®eesj jele Yej ®eesjer keÀjkesÀ megyen mveeve keÀj Deejece keÀjlee Lee~ meeOeg mees®elee Lee, meeceves Jeeuee J³eefkeÌle cesjer ner lejn keÀesF& YekeÌle nesiee~ ®eesj mees®elee Lee, oeæ{er-cetbí Jeeuee ³en J³eefkeÌle ]peªj cesjer lejn ner ®eesj nesiee, jele Yej ®eesjer keÀj He´eleë

vene-Oee skeÀj Deejece keÀjlee nesiee~ meeOeg Deewj ®eesj keÀer lejn peerJeve osKeves keÀe ve]peefj³ee meYeer keÀe Deueie-Deueie neslee nw~ efpemekeÀer pewmeer ¢ef<ì nesleer nw, ef]peboieer Gmes Jewmeer ner ve]pej Deeleer nw ³ee lees KegMevegcee ef]peboieer ³ee efHeÀj ogKe Deewj DeMeebefle mes Yejer ef]peboieer, kewÀmes? DeeF³es osKeW ö

peerJeve nw GHenej He´Yeg keÀeHesæ[ Hej yewþer celeJeeueer yegueyegue keÀn

jner Leer, ef]peboieer SkeÀ ceOegj ieeve nw~ SkeÀ keÀeræ[e, pees yeæ[er cegeqMkeÀue mes DeHevee cegBn efceÆer mes efvekeÀeue Hee³ee Lee, yeesuee, ef]peboieer keÀæ[er cesnvele keÀe veece nw~ efKeueleer keÀueer yeesueer, ef]peboieer cegmekeÀjeves keÀe veece nw~ Gme JekeÌle yeeefjMe nes jner Leer, leye SkeÀ meppeve yeesues, ef]peboieer iece keÀe oefj³ee nw~ nJee ceW Gæ[les Hebíer ves keÀne, ef]peboieer SkeÀ Dee]peeoer nw~ efHebpejs ceW kewÀo leesles ves keÀne, ef]peboieer SkeÀ yebOeve nw~ SkeÀ jenieerj ves keÀne, ef]peboieer SkeÀ Deveceesue ³ee$ee nw, efpemeceW keÀYeer keÀebìs lees keÀYeer HetÀue nQ~ yenleer ngF& veoer keÀer Oeeje ves keÀne, ef]peboieer keÀYeer ve ©keÀves Jeeueer DeefJejue Oeeje nw Deewj SkeÀ jepe³eesieer keÀnlee nw efkeÀ peerJeve He´Yeg keÀe efo³ee SkeÀ megboj GHenej nw~

De®íe osKeWies, De®ís yeveWies³es Deueie-Deueie HeefjYee<eeSB

Deueie-Deueie efJe®eejOeejeDeeW Hej efveYe&j nQ~ Deiej nceeje ¢ef<ìkeÀesCe keÀu³eeCekeÀejer nesiee lees peerJeve kesÀ nj Heue, nj Henuet, nj Ieìvee ceW keÀu³eeCe ner keÀu³eeCe ve]pej Dee³esiee Deewj ³es leYeer mebYeJe nw peye nce DeHeves efoue ceW efkeÀmeer kesÀ efueS Yeer yegjer YeeJevee ve jKeW~ DeHekeÀeefj³eeW Hej Yeer GHekeÀej keÀjW, yegjeF& ceW Yeer De®íeF& osKeves keÀer Deeole

[eueW~ keÀesF& efkeÀlevee Yeer yegje ke̳eeW ve nes, GmeceW SkeÀ ve SkeÀ De®íeF& ]peªj nesleer nw~ De®íe-De®íe osKeves mes SkeÀ efove nce DeJeM³e De®ís yeve pee³eWies~ ³en mel³e nw efkeÀ SkeÀ yegjeF& Fbmeeve keÀer meYeer De®íeF³eeW keÀes {keÀ osleer nw uesefkeÀve ³en Yeer mel³e nw efkeÀ Fbmeeve Deiej ®eens lees SkeÀ De®íeF& ³ee meodiegCe kesÀ yeue mes meYeer yegjeF³eeW Hej efJepe³e Yeer He´eHle keÀj mekeÀlee nw~

YeefkeÌle ceeie& ceW SkeÀ keÀLee nw, SkeÀ yeej YeieJeeve ves veejo mes keÀne, YetueeskeÀ

= ye´ïeekegÀceejer leejCeer, keÀeQokesÀje-jeefpece

me

pewmeer ¢ef<ì Jewmeer me=ef<ì

Je<e& 48 / DebkeÀ 1032 pees YeieJeeve keÀer í$eíe³ee ceW jnlee nw, Jen HeefjefmLeefle³eeW mes Ieyejelee veneR nw

yeerleer keÀes Yetuevee SkeÀ ceb$eye´ïeekegÀceejer jepejeveer, Fueeneyeeo

nce DeHevee keÀe³e& Gef®ele jerefle mes leYeer HetCe& keÀj mekeWÀies peye efHeíueer YetueeW, keÀefce³eeW, ieueleHeÀnefce³eeW, keÀcepeesefj³eeW keÀes ceve mes efvekeÀeue oWies~ Yetueves mes He´efleketÀuelee keÀer YeeJevee³eW Je DeefHe´³e He´mebie kesÀ keÀæ[Jes DevegYeJe, J³eLe& keÀer ne³e-ne³e efceì peeleer nw~ {erues mebkeÀuHe F®íe MeefkeÌle keÀer Je=ef× ve keÀj mekeWÀies~ MebefkeÀle Je ogefJeOee Jeeueer ceeveefmekeÀ eqmLeefle ceW jnves mes nce ieueleer keÀj yewþles nQ~ ³eefo keÀesF& DeefHe´³e Ieìvee nes ieF&, GmekeÀe HeM®eeleeHe nes ie³ee, lees þerkeÀ nw efkeÀvleg Gmeer Hej PegbPeueeles ngS peerJeve keÌuesMe SJeb Yeej³egkeÌle ve yevee³eW~ yeej-yeej GvneR IeìveeDeeW Hej efJe®eej keÀj efleue keÀe leeæ[ ve yevee³eW~ Ssmee keÀjves mes nce DeHevee megvenje YeefJe<³e DebOekeÀejce³e yevee ueWies ke̳eeWefkeÀ pewmee DeHeves yeejs ceW mees®eWies Jewmes ner yeve peeSBies~

pees nj mece³e yeerles ngS ogëKe Je vekeÀejelcekeÀ efJe®eejeW keÀe efMekeÀej jnlee nw Jen efvejvlej HeíleeJes Deewj Jewj-efJejesOe keÀer Deeie ceW peuelee nw, Deelceiueeefve DevegYeJe keÀjlee nw~ GmekesÀ Ëo³e ceW ncesMee yes®ewveer keÀe letHeÀeve ce®ee jnlee nw Fme keÀejCe DeeO³eeeqlcekeÀlee kesÀ G®®e efMeKej Hej veneR ®eæ{ mekeÀlee~ peye J³eefkeÌle Yetue keÀjkesÀ Hegveë mecYeue peelee nw, Yetue Hej HetCe&efJejece ueiee oslee nw, yeej-yeej Yetue veneR oesnjelee, GOej mes ef®eÊe nìe YeefJe<³e keÀer DeeMee yeeBOelee nw, GmekeÀe He´l³eskeÀ keÀe³e& SkeÀ veF& p³eesefle mes He´keÀeeqMele jnlee nw~

ogëKe, keÌuesMe, eflejmkeÀej, efvevoe Deeefo mes cegkeÌle nesves kesÀ efueS Yeguee osvee ner GÊece oJee' nw~ ceve keÀes ceesæ[ keÀj Meg×, GÊece DeefYeuee<eeDeeW Hej kesÀeqvêle keÀj ueW~ efpeve efJe®eejeW mes peerJeve megKeer yeves GvneR keÀe ef®evleve keÀj ef®eÊe keÀes SkeÀeie´ keÀjW~ efJe<e³eeW mes, Fefvê³eeW kesÀ YeesieeW mes, meebmeeefjkeÀ leeves-yeeves mes Dee]peeo neskeÀj Deelceef®evleve keÀer ienjeF& ceW He´JesMe keÀjW~ peerJeve keÀes ve<ì keÀjves Jeeueer MebkeÀe Deewj Ye³e mes ye®eW~

efpemeves DeefHe´³e IeìveeDeeW Hej efyevoer ueieeves kesÀ cenÊJe keÀes ceve ceW eqmLej keÀj efue³ee Jen megKeer nw~ GmekesÀ efueS ogëKe, keÌuesMe keÀe yeesPe Gleejvee mejue-meer yeele nw~ ³eefo nceW MeefkeÌle keÀer F®íe nw lees keÀcepeesjer kesÀ efJe®eejeW keÀes Yetue peeSB~

He´sce keÀer He´eeqHle kesÀ efueS F&<³ee&, ke´ÀesOe, efvevoe, yekeÀJeeme, otmejeW keÀer keÀefce³eeB {tB{vee, Ye´ce, mebMe³e keÀes Yetuee oW~ megvoj efJe®eejeW keÀes Ëo³e kesÀ keÀesveökeÀesves cesb Yej ueW~ HeeHeeW, ogëKeeW, ef®evleeDeeW mes cegefkeÌle Heevee ®eenles nQ lees DeefHe´³e yeerleer yeeleeW Hej efyevoer ueiee oW~

ceW Iees<eCee keÀjJee oes, pees cesjer ceveHemebo Jemleg³eW ueskeÀj cesjs Heeme Dee³esiee, Gmes cegbnceebiee Jejoeve efceuesiee~ veejo keÀer Iees<eCee kesÀ HeM®eeled keÀF& J³eefkeÌle YeieJeeve keÀes efjPeeves kesÀ efueS efJeefYevve He´keÀej kesÀ HeÀue-HetÀue, efceþeF&, J³ebpeve, megiebefOele DeiejyeÊeer, nerjs-peJeenjele, meesvee-®eeboer Fl³eeefo ueskeÀj Dee³es Hejbleg YeieJeeve mebleg<ì ve ngS~ veejo Hegveë Oejleer Hej Dee³es~ GvekeÀer ve]pej Kesle keÀer cesæ[ Hej yewþs SkeÀ efkeÀmeeve Hej Heæ[er pees kegÀí mees®e jne Lee~ veejo peer Heeme peekeÀj yeesues, ke̳ee legceves YeieJeeve keÀe HeÀjceeve veneR megvee~ efkeÀmeeve ves keÀne, megvee nw osJeef<e& Hejbleg mees®e jne ntB efkeÀ YeieJeeve kesÀ j®es Fme mebmeej ceW efkeÀmes De®íe keÀntB Deewj efkeÀmes yegje keÀntB? efkeÀmekeÀes ues peeTB Deewj efkeÀmekeÀes íes[tB? cegPes lees meye lejHeÀ De®íer ner ®eer]peW efoKe jner nQ~ veejo efkeÀmeeve keÀe mekeÀejelcekeÀ ¢ef<ìkeÀesCe osKe yengle He´mevve ngS Deewj YeieJeeve kesÀ Heeme ues ie³es~ YeieJeeve ves Gmes cegbnceebiee Jejoeve efo³ee~

nceejer vekeÀejelcekeÀ mees®e ner meyemes yeæ[er yegjeF& nw pees nceejer ¢ef<ì kesÀ meeLe-meeLe mebHetCe& me=ef<ì keÀes Yeer vekeÀejelcekeÀ yevee osleer nw~ keÀne Yeer peelee nw, meeJeve kesÀ DebOes keÀes nj lejHeÀ nefj³eeueer ner efoKeeF& osleer nw~ H³eejs yeeyee keÀnles nQ, ye®®es, legcnW me=ef<ì yeoueveer nw uesefkeÀve me=ef<ì leye yeouesieer peye ¢ef<ì yeouesieer Deewj ¢ef<ì yeoueves kesÀ efueS Je=efÊe (mees®e) keÀes yeouevee yesno ]peªjer nw ke̳eeWefkeÀ Je=efÊe mes ¢ef<ì Deewj ¢ef<ì mes me=ef<ì yeveleer nw~

%eeveece=le

DeHe´wue 2013 33

vv

`F&MJej kesÀ neLeeW ceW nceeje peerJeve nw' Fme DevegYeJe ceW jnes lees F&MJej ceooieej yevesiee

ielee nw meesuen keÀueeDeeW mes mebHevve ®ebêcee keÀneR efíHe ie³ee, neB, mece³e kesÀ ®eke´À ves GvnW DeHeveer ieeso ceW efíHee ner lees efue³ee uesefkeÀve ³en mel³e nw efkeÀ ³en HetÀue efHeÀj mes iegueMeve yevekeÀj DeveskeÀ ef]pevoefie³eeB cenkeÀe³esiee~ meved 1964 ceW efMeJe-meeiej mes efvekeÀueer ³en yetBo peye yeeoue yevekeÀj keÀesuekeÀelee keÀer Oejleer Hej yejmeer lees nje-Yeje nes ie³ee F&mìve& peesve keÀe DeeB®eue~

He´eCeefHe´³e oeroer efvece&ueMeevlee peer keÀer Heeuevee ceW efyelee³es megvenjs Heue Deepe cegPes efJeMes<e ³eeo Dee jns nQ~ efoveebkeÀ 16 cee®e&, 2013 keÀes jeef$e oes yepes keÀesuekeÀelee mes H³eejs ceOegyeve kesÀ He´ebieCe ceW peye HengB®eer lees ueiee efkeÀ efnmì^er ne@ue Jener nw, DeeHekeÀer ®ebove-meer Meerleue keÀe³ee Yeer nw Hejbleg meerHe mes Jees ceesleer meeiej ceW mecee ®egkeÀe nw~ SkeÀ lejHeÀ efJeoeF& keÀer cenmetmelee nes jner Leer Deewj otmejer lejHeÀ Oejleer mes DeekeÀeMe kesÀ efceueve keÀer DevegYetefle Yeer nes jner Leer~

He´eCeefHe´³e Hejoeoer peer keÀer mvesn-íe³ee ceW mecemle efJeMJe kesÀ ueeKeeW DeueewefkeÀkeÀ ye®®es Jeelmeu³e Yejer DeueewefkeÀkeÀ Heeuevee Hee jns Les~ DeeHe ceW nceves ceeB, oeoer Deewj Hejoeoer keÀe H³eej Hee³ee~

DeeHekeÀe ef®eÊe efveMíue Deewj HeefJe$e Lee~ DeeHekeÀe ®esnje cecelee keÀer

= ye´ïeekegÀceejer efyevog, je³eyeieeve (keÀesuekeÀelee)

ue

kmZ MÝÐ_m H$r C‚ db oH$aU – XmXr oZ_©bemÝVm Or

v

DeueewefkeÀkeÀ cetle& Lee~ DeeHekesÀ yeesue ceW pewmes ceesleer ìHekeÀles Les~ DeeHekeÀer ¢ef<ì efveneue keÀjves Jeeueer Leer~ DeeHekeÀe ®egcyekeÀer³e mHeMe& Gcebie-Glmeen mes nerve ceW pewmes ve³es He´eCe [eue oslee Lee~ DeeHeves Yeues ner Fleveer Gce´ HeeF& Hejvleg DeeHeceW meoe SkeÀ efveoex<e íesìe-mee ye®®ee meyekeÀes efoKeeF& oslee Lee~

DeeHe keÀneR SkeÀ peien veneR Leer DeefHeleg meyekesÀ peerJeve ceW, efoueeW ceW Oeæ[keÀve keÀer lejn yemeleer LeeR~ Dees Hejoeoer! ke̳ee ceQ DeeHemes efHeÀj efceue meketBÀieer? peªj-peªj~ efoue keÀnlee nw ö legce lees ³eneR-keÀneR nes Hejoeoer! yeme osKeves kesÀ efueS Jees ve]pej ®eeefnS~ metjpe keÀYeer {uelee veneR, ®eeBo keÀYeer efíHelee veneR, meeiej keÀYeer metKelee veneR, nJee keÀYeer þnjleer veneR, DeeHe Yeer nce meJe& kesÀ efoueeW ceW nQ Deewj jnWieer~ ceQ DeHeveer íesìer yenve ©efkeÌceCeer keÀes yengle-yengle efoue mes cegyeejkeÀ osleer ntB efkeÀ DeeHeves Hejoeoer keÀer yengle-yengle H³eej mes Heeuevee keÀer~

Jewmes lees Deeie SkeÀ He´keÀej mes pJeeuee nw Hejvleg peye ®evove-meer þC[er keÀe³ee keÀes Gme Deefive ves DeHeves DeeieesMe ceW efue³ee lees Jen þC[er lees veneR ngF& Hej Meerleue ]peªj nes ieF& Deewj KegMeer mes Ketye onkeÀ Gþer, cenkeÀ Gþer Deewj keÀnves ueieer ö ³ener nw kegÀojle keÀe

efve³ece~ ³en lees meyekesÀ meeLe nesvee nw, ceQves lees DeHeveer ner ®eer]pe ueer nw efpemekeÀes Heb®e lelJeeW ceW efJeueerve keÀj otBieer Hejvleg Deelcee Decej nw, DeefJeveeMeer nw~ Fme mel³e keÀes nceW mJeerkeÀejvee ner nesiee Deewj nce meJe& ves Gmes vece DeeBKeeW mes mJeerkeÀeje~

Devle ceW cesjs efoue ceW ³ener DeeJee]pe Deeleer nw ö DeeHe nce meJe& keÀer He´sjCee LeeR Deewj jnWieer~ cesjer ³eeoeW ceW DeeHe meoe nQ, meoe yemeleer jnWieer~ Deepe ceQ pees ntB, peneB ntB, DeeHekeÀer ner osve nw~ DeeHeves cegPes DeBiegueer HekeÀæ[ keÀj ®euee³ee, Deepe Yeer DeeHe cesje meneje nQ~ Yeerieer HeuekeWÀ efue³es DeeHekeÀes Meled-Meled He´Ceece keÀjleer ntB Deewj DeHeves DeeHemes ³ener He´efle%ee keÀjleer ntB efkeÀ peerJeve kesÀ DeeefKejer Heue lekeÀ DeeHekeÀer ®eueeF& ngF& jen Hej ®eueleer jntBieer leLee DeveskeÀ DeelceeDeeW keÀe keÀu³eeCe keÀjleer jntBieer~

ye´.kegÀ. DeelceHe´keÀeMe, mecHeeokeÀ, %eeveece=le YeJeve, MeeefvleJeve, Deeyet jes[ Üeje mecHeeove leLee DeesceMeeefvle efHe´efvìbie Hes´me, MeeefvleJeve -307510, Deeyet jes[ ceW He´peeefHelee ye´ïeekegÀceejer F&MJejer³e efJeMJe efJeÐeeue³e kesÀ efueS íHeJee³ee~ meb³egkeÌle mecHeeefokeÀe - ye´.kegÀ. Gefce&uee, MeeefvleJeve

E-mail : omshantipress@bkivv.org Ph. No. : (02974) - 228125 gyanamritpatrika@bkivv.org