สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยศลปากรเสนอผลงานสรางสรรคเพอสงเสรมคณภาพชวต

มหาวทยาลยศลปากร“มหาวทยาลยชนนำาแหงการสรางสรรค”กอกำาเนดมาจากความเปนมหาวทยาลยศลปะ

และพฒนามาจนเปนมหาวทยาลยทสมบรณในวนนสถาบนวจยและพฒนาในฐานะผประสานสงเสรมสนบสนน

การทำาวจยและสรางสรรค เพอใหไดมาซงองคความรในศาสตรตางๆ จงไดนำาเสนอตวอยางของงานวจยและ

สรางสรรคทสงเสรมคณภาพชวต โดยเรมจากความตองการพนฐานในการดำารงชวตคอปจจยส ไดแกอาหาร

ทอยอาศยเครองนงหมยารกษาโรคซงผลงานวจยและสรางสรรคทนำามาเสนอเปนผลงานทถกสรางสรรคขน

โดยแนวคดของ“นวตกรรมสเขยว”ทมงเนนการประหยดพลงงานและการเปนมตรตอสงแวดลอมและในทสด

เมอมนษยไดรบการตอบสนองความตองการพนฐานเพอการดำารงชวตแลว สงทตามมากคอ สงสะทอนถง

ความศวไลซของความเปนมนษยททำาใหเราตางไปจากเดรจฉาน กคอ “ศลปะและวฒนธรรม” และในการ

นำาเสนอครงน มหาวทยาลยศลปากรกยงไดแสดงใหเหนถงความสามารถในการสรางงานศลปะบนพนฐาน

ของความตระหนกรในการทจะรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม โดยการเลอกใชสงทมในธรรมชาต

เพอสรางสรรคงานศลปะ และในกระบวนการถายทอดและสรางความเขาใจในผลงานทงหมดน สถาบนวจย

และพฒนา ไดเลอกวธการนำางานสรางสรรคมาอธบายผลงานสรางสรรค ไดแก การผลต Animation พรอม

ดนตรประกอบตลอดไปจนถงสอสงพมพซงอยในมอทานขณะน

สดทายน สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยศลปากร หวงเปนอยางยงวา การนำาเสนอผลงาน

สรางสรรคทนำามาสการสงเสรมคณภาพชวตโดยผานแนวคด“นวตกรรมสเขยว”ในงานThailandResearch

Expo2013”ครงน จะสงผลใหทานทงหลายไดซาบซงและเขาใจถงคณคาของการผลตงานสรางสรรคทมผลตอ

คณภาพชวตของมวลมนษยชาต

ผชวยศาสตราจารย ดร.อรศร เทยนประเสรฐ

ผอำานวยการสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยศลปากร

Green Innovations towards Quality of Life through Creativity

4

สงเสรมคณภาพชวต โดยนวตกรรมสเขยวผานงานสรางสรรค

ปจจยสเปนพนฐานสำาคญในการดำารงชวตของ

มนษยในขณะทศลปะเปนสงทสะทอนถงวฒนธรรม

และความศวไลซในการใชชวตของมนษย

ผลงานของมหาวทยาลยศลปากร ซงนำามาเสนอ

ในการประชม “มหกรรมการนำาเสนอผลงานวจย

แหงชาต 2556” ครงน ไดถายทอดองคความรทาง

วชาการในการผลตผลงานสรางสรรค ซงเปนปจจย

ทงหาของชวตมนษย โดยใชแนวความคดในการ

สรางสรรคผลงานตามหลกการของนวตกรรมสเขยว

ซงประกอบดวยองคประกอบหลกคอการลดของเสย

และการใชพลงงาน (Reduce) การใชซำา (Reuse)

การนำามาปรบใชใหม (Recycle) และการซอมบำารง

(Repair)รวมไปถงการเปนมตรกบสงแวดลอม

ผลงานสรางสรรคทนำามาเสนอในครงนเปนผลงาน

ของคณาจารยของมหาวทยาลยศลปากรจำานวน8ทาน

จาก 6 คณะวชา ซงเปนคณะวชาทางดานศลปะการ

ออกแบบ และคณะวชาทางดานวทยาศาสตรสขภาพ

และวทยาศาสตรเทคโนโลย ซงผลงานสรางสรรค

ดงกลาวไดแก

1. Banana Society : โครงการนวตกรรมการ

ผลตกลวยตากแหงแรกของประเทศไทยโดยใชระบบ

GMPและพลงงานแสงอาทตย

2.เสนใยธรรมชาตภายในประเทศ:การออกแบบ

เครองเรอนและผลตภณฑเพอลดภาวะโลกรอนตลอดไป

จนถงการสะทอนเอกลกษณ และภมปญญาพนถน

โดยคำานงถงการใชประโยชนภายในทพกอาศยสำาหรบ

ผสงอายเพอเปนการเพมคณภาพชวต

3.การสรางสรรคงานทอมดหมรวมสมย:เปนการ

ผสมผสานระหวางเสนใยกกกบเสนใยไหม เพอผลต

ผลตภณฑทใชในการตกแตงทอยอาศย

4. ผลตภณฑและบรรจภณฑจากสธรรมชาต :

เปนโครงการทเนนการใชสธรรมชาตเพอยอมสงทอท

ใชในการผลตเครองนงหมและเครองประดบ

5. Green Pharmacy : กระบวนการทาง

เภสชศาสตรซงใชแนวทางทเปนมตรกบสงแวดลอม

6.OrganicPrint:การสรางสรรคภาพพมพจาก

สธรรมชาต ซงเปนการผลตผลงานศลปะทมความเปน

มตรกบสงแวดลอม

7.GreenAnimation:การสรางสรรคแอนนเมชน

ซงเปนการรอยเรยงเรองราวของโครงการทงหกขางตน

โดยใชแนวปฏบต เทคโนโลยสารสนเทศส เขยว

(GreenIT)

8. เพลงในภวงคและความคด เพลงประกอบงาน

สรางสรรคสอกราฟกเคลอนไหว

นอกจากนนในตอนทายของสงพมพนไดใสขอมล

เกยวกบการปรงสและการเทยบคามาตรฐานของชดส

ไทยโทน ซงบรรยายในภาคประชมของงาน Thailand

ResearchExpo2013ไวดวย

ผลงานสรางสรรคตามแนวคดนวตกรรมสเขยวน

จะนำาไปสการยกระดบคณภาพชวตและสะทอนใหเหน

ถ งศกยภาพของ “Green Univers i ty” :

มหาวทยาลยศลปากร มหาวทยาลยชนนำาแหงการ

สรางสรรค.

18

19

Banana Society : ความสำาเรจของการบรณาการ งานวจยกบภมปญญาชาวบางกระทม

“บานานาโซไซต”เปนนวตกรรมการผลตกลวยตาก

ครงแรกของประเทศไทยทบรณาการภมปญญา

ชาวบางกระทม และผลงานวจยของคณาจารย

ภาควชาเทคโนโลยอาหารคณะวศวกรรมศาสตรและ

เทคโนโลยอตสาหกรรม และภาควชาฟสกส

คณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยศลปากรรวมทงการ

สรางแบรนดการออกแบบบรรจภณฑโดยคณพรวงศ

จาตรงคกล และคณอนชต ปญญาวชระ ภายใตการ

สนบสนนทนวจยจากหลายภาค ไดแก สถาบนวจย

และพฒนา มหาวทยาลยศลปากร สำานกงาน

คณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) โดยการ

ประสานงานของเครอขายบรหารการวจยภาคกลาง

ตอนลาง กรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

(พพ.) สำานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.)

ฝายอตสาหกรรม และโครงการสนบสนนการพฒนา

เทคโนโลยของอตสาหกรรมไทย (iTAP) สำานกงาน

พฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต(สวทช.)

เพอยกระดบการผลตกลวยตากแบบดงเดมของชาว

บางกระทม จ.พษณโลก ซงเปนแหลงผลตกลวยตาก

หลกของประเทศใหไดมาตรฐานภายใตระบบการผลต

อาหารดทเหมาะสม (Good Manufacturing

Practices,GMP)โดยควบคมกระบวนการผลตตงแต

การรบวตถดบ การบม การตดแตง การอบแหง

การบรรจจนถงการขนสงผลตภณฑเพอขายสผบรโภค

นอกจากนทมวจยไดศกษาความตองการของ

ผบรโภคทงชาวไทยและชาวตางชาตทมตอผลตภณฑ

กลวยตาก สงเสรมการสรางแบรนดของสนคา

การออกแบบบรรจภณฑใหตรงใจผบรโภคในทกระดบ

และผศ.ดร.บณฑตอนณวงศจากInnovativeHouse

,สกว. ไดถายทอดเทคโนโลยอยางตอเนองเพอให

ผประกอบการมศกยภาพในดานการตลาด การคด

สรางสรรคจนทำาใหปจจบนกลวยตากภายใตแบรนด

Banana Society เกดการพฒนาอยางตอเนองเพอ

สรางสรรคคณภาพระดบสากล มสนคาวางจำาหนาย

ท ร านค าของฝากในท อ งถ น เซ เว นอ เ ล เว น

หางสรรพสนคาขนาดใหญ เชน สยามพารากอน

เดอะมอลล เปนตน จากประสบการณการทำางาน

บรณาการในครงน ภาควชาฯ ไดเรยนรความสำาเรจ

ของแนวคด GC2: Green, Clean and Creative

สำาหรบการขบเคลอนสนคาและบรการดานอาหารส

ความเปนสากล และเปนการปรบเปลยนโฉมหนา

ของธรกจกลวยตากของประเทศ อนเปนกาวใหม

สการผลตอาหารในระดบชมชนใหไดมาตรฐานใน

ระดบสากล.

กลมผรวมสรางสรรคผลงานวจย : บศรากรณมหาโยธ/บณฑตอนณวงศ/เอกพนธแกวมณชย/สนหนองเตาดำา/อรณศรลจรจำาเนยร/ปรญดาเพญโรจน/

ปราโมทยควจตรจาร/โสภาคสอนไว/วญญโชครงกาญจน/ประสงคศรวงศวไลชาต/สเชษฐสมหเสนโต

ภาควชาเทคโนโลยอาหาร คณะวศวกรรมศาสตรและเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยศลปากร

เสรมจนทรฉาย:ภาควชาฟสกส คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

34

35

เสนใยธรรมชาตภายในประเทศ : การออกแบบเครองเรอนและผลตภณฑ เพอลดภาวะโลกรอน

จากความตองการของตลาดและผบรโภคทมตอ

สนคาหรอผลตภณฑทผลตขนจากกระบวนการและ

เทคโนโลยทใสใจกบผลกระทบทจะเกดขนกบสงแวดลอม

เรมตงแตการคดเลอกวตถดบในการผลตกระบวนการ

ผลตและผลตภณฑทเปนมตรกบสงแวดลอมจงเปน

ทมาของการสรางสรรคผลงานการออกแบบเครองเรอน

และผลตภณฑเพอลดภาวะโลกรอนทสามารถใชงาน

ไดจรงในชวตประจำาวน และเนนการใชวสดเสนใย

ธรรมชาตภายในประเทศ ซงเปนวตถดบทมอยใน

ทองถนรวมกบการใชความคดสรางสรรค นำาไปส

การผลตเครองเรอนและผลตภณฑใหมความนาสนใจ

โดยการออกแบบผลตภณฑทมเอกลกษณประณต

และประย กต ใช ภ ม ปญญา ทอง ถน เ พ อส ร า ง

ความนาสนใจใหแกผลตภณฑ อาท การนำาเสนอ

ลวดลายทเปนเอกลกษณประจำาถนบนผลตภณฑ

การออกแบบท เ นนความสวยงามและสามารถ

ตอบสนองดานประโยชนใชสอย เปนตน นอกจากน

กระบวนการผลตผลงานสรางสรรคดงกลาวยงมสวน

ชวยลดภาวะโลกรอนและเปนมตรตอสงแวดลอมเปน

อยางดทงนจะทำาใหผบรโภคไดตระหนก เหนคณคา

และมสวนรวมในการอนรกษสงแวดลอมอกดวย

ผสรางสรรคผลงานวจย : รองศาตราจารยร.ต.อ.ดร.อนชาแพงเกษร

ภาควชาออกแบบภายใน คณะมณฑนศลป มหาวทยาลยศลปากร

50

การสรางสรรคงานทอมดหมรวมสมย

ผสรางสรรคผลงานวจย : ผชวยศาสตราจารยประภากรสคนธมณ

ภาควชาประยกตศลปศกษา คณะมณฑนศลป มหาวทยาลยศลปากร

51

จากกกกลายเปนเสนใยและเปนผลตภณฑใหม

อกรปแบบหนงแตกตางไปจากเดม นอกจากมคณคา

ทงการเปนงานศลปะและการประยกตใชเพอใหเกด

ประโยชนสงสดแลว อาจกลาวไดวาเปนการสราง

มลคาเพมใหกบกกอกทางหนง และจากผาทอมดหม

ไหมแปรเปลยน เพมเตมเปนงานสรางสรรคเชงศลปกรรม

โดยทกระบวนการทอไดรวบรวมความเปนสจจะวสด

เสนใยกกนำามาทดลองใชสรางสรรคผลงานใหมคณคา

มากกวาการเปนเสนใยปกตและแสวงหาความลงตว

จากเสนใยไหมและเสนใยกกใหมากทสด อกทงเพม

ความหลากหลายแกการทอจากเทคนคการทอธรรมดา

เปนการทอเอกลกษณเฉพาะตวทมความชดเจนนบวา

เปนการสบทอดงานมดหมศลปะดงเดมของไทย

พรอมทงไดสบสานภมปญญาทองถน ดำารงรกษา

วฒนธรรมการทอผาในรปแบบของลวดลายทอแบบ

ดงเดมและลวดลายการทอใหมแบบงานศลปะประยกต

แนวความคดผลงาน “สะทอนนำา”

สงทเราเหนอาจไมเปนอยางทเราคด บางครงเรา

อาจมองเหนความงามของสงหนงทคนชนดวยความ

บงเอญ เฉกเชนเดยวกนกบเงาทเกดจากการสะทอน

ลงบนผนนำาอาจเปนสงหนงทสวยกวาวตถตนกำาเนด

จรงตามตาเหน วตถผวนำาอาจเปนความชนตาทมอง

เหนแตถาเรามองมมกลบภาพทสะทอนลงผวนำาอาจ

ทำาใหความรสกของเราเปลยนไป

ผลงานโคมไฟชนน สะทอนใหเหนถงอารมณ

ความรสกของขาพเจาทมตอธรรมชาตและสายนำา

ระหวางเวลากลางวน และกลางคน จากการมองเงา

ทสะทอนลงผวนำาในเวลาทตางกน ผลของการมอง

เหน…ตางกน อารมณทไดรบรและสมผส…ตางกน

ความธรรมดาเปลยนเปนความพเศษ ไมไดพเศษใน

สงทสะทอนนำาแตพเศษในสงทใจมองเหน…ตางหาก

ทมาและความสำาคญของการสรางสรรคผลงาน

สายนำาเปนแนวความคดหลกในการเรมตนของ

กระบวนการสรางสรรคจากแนวความคดทแสนธรรมดา

นำาเสนอในรปแบบของความธรรมดาบนแนวคดใหม

เกดเปนผลงานสรางสรรคสงทอทมเอกลกษณพเศษ

ดวยกระบวนการธรรมดาแตแฝงไปดวยความพเศษ

ของเสนใย

มดหม เปนเทคนคหนงในกระบวนการทอทม

ลกษณะพเศษ เปนเอกลกษณเฉพาะตวกลาวคอ

ลวดลายทเกดจากการมดเสนใยทงเสนทางพงและ

เสนทางยนแลวนำาไปตมยอมสรอยซมของสทเกดจาก

การมดจะวงเขาหากนเกดเปนรอยเหลอมลำากนบน

เสนใยในระหวางการทอเสนใยทใชในการทอผามดหม

นบแตอดตจนถงปจจบนสวนใหญนยมเลอกใชเสนใย

จากธรรมชาตไดแกเสนใยไหมและเสนใยฝาย

กก เปนเสนใยประเภทหนงทสรางสรรคขนจาก

วชพชซงขนอยตามธรรมชาต เดมนำากกมาตากแหง

ยอมสทอสานเปนเสอเพอใชสอยเพยงเทานนกกใน

ประเทศไทยมอยหลากหลายทงกกนากกบานกกราชน

หรอในตระกลเดยวกนอาทไหลผอธปฤาษเปนวชพช

ทไมมคณคาใดๆในระบบเศรษฐกจ เมอนำามาทอเปน

เสอ แลวแปรรปจากเสอเปนผลตภณฑ อาทเชน

ทรองจานทรองแกวกลองใสกระดาษทชชเปนตน

นบเปนการเพมมลคาของกกขนอกทางหนงนน และ

ดวยความตองการทจะสรางมลคาเพมแกกกทตากแหง

ซงมอยมากมายเกนความตองการของผบรโภคโดยการ

พฒนาเสนใยกกยกขนอกระดบหนงสรางสรรคผาน

กระบวนการทอมดหมแบบดงเดมทใชเฉพาะเสนใยฝาย

หรอเสนใยไหมนนดวยการนำาเสนใยกกมาทอรวมกบ

เสนใยไหมสรางสรรคใหเปนผลตภณฑใหมอกรปแบบ

หนงแตกตางไปจากรปแบบเดม

การทอเรมจากเพยงแนวคดทจะนำาเทคนคการ

ทอผามดหมไหมและการสานเสอกกมาผสานกนให

เกดความแปลกใหม ใหมความหลากหลายนาสนใจ

มากกวาการทอเปนผนผา จากผาทอ แปรเปลยน

เพมเตมเปนงานสรางสรรคเชงศลปกรรม โดยได

รวบรวมความเปนวสดทองถนไหมและกกทสามารถ

นำามาใชใหเกดประโยชน นำามาทดลองใชในทาง

สรางสรรคการทอใหมากกวาการเปนเสนใยปกตและ

แสวงหาความลงตวจากเสนใยไหมและเสนใยกกให

มากทสด

66

67

การพฒนาเครองยอมสธรรมชาต

ปจจบนการยอมสผาทอพนเมองนยมยอมดวย

สสงเคราะหเนองจากสามารถควบคมเฉดสของผายอม

ใหไดเฉดสเหมอนกนเมอทำาการยอมซำาสำาหรบการผลต

ในปรมาณมากแตสสงเคราะหมราคาแพงและกรรมวธ

การยอมผาทอพนเมองดวยมออาจทำาใหมสสงเคราะห

และสารชวยยอมตกคางในนำาทงและสงแวดลอมใน

ปรมาณมากดงนนในปจจบนจงมความสนใจในการใชส

จากแหลงธรรมชาตมากขน แตการยอมดวยสธรรมชาต

นยงมปญหาในเรองของความหลากหลายของเฉดส

ความคงทนของสตอแสงและตอการซกลาง อกทง

การยอมซำาเพอใหไดเฉดสเดมทำาไดยาก ดงนนจงม

ความพยายามในการปรบปรงเฉดสใหมๆเพอใหเขากบ

ยคสมย และสามารถใชงานไดกบบคคลไดไมจำากดวย

และการควบคมมาตรฐานการผลตเพอใหไดผายอม

ทมคณภาพการตดสสมำาเสมอ และสามารถทำาการ

ยอมซำาไดงานวจยนมวตถประสงคเพอทำาการพฒนา

กระบวนการยอมสธรรมชาตเพอใหสามารถทำาการ

ยอมซำาใหไดเฉดสเหมอนเดมโดยทำาการพฒนาเครอง

ยอมสธรรมชาตดายฝายครงละ 5 ไจๆละ500กรม

จากนนทำาการทดสอบความสมำาเสมอของเฉดสยอม

ของดายฝายจำานวน 5 ไจ ทยอมไดจากเครองยอม

ในครงเดยวกนและวเคราะหประสทธภาพความแมนยำา

ของการยอมซำาสำาหรบการยอมสแมส3สไดแกสแดง

จากแกนฝางสเหลองจากแกนขนนและสนำาเงนจาก

ครามสำาหรบการยอมสแกนขนนและแกนฝางจะเปน

การยอมแบบรอนทอณหภม80องศาเซลเซยสเปน

เวลา 2 ชวโมง โดยใชอะลมเนยมซลเฟตเปนสาร

มอรแดนท ชวยในการยดตดสธรรมชาต และทำาการ

ศกษาผลของการใชสารชวยยอมใหมความสมำาเสมอ

ของสคอ โซเดยมคลอไรดปรมาณ5%ทมตอความ

คงทนของสตอแสงและความคงทนของสตอการซกลาง

สวนการยอมสครามซงเปนสแวตจะทำาการยอมส

แบบเยนโดยใชโซเดยมไทโอซลเฟตปรมาณ5%เปน

สารรดวซแลวตามดวยการออกซเดชนในอากาศทำาการ

ยอมซำา3และ6รอบใชเวลารอบละ15นาทแลว

ทำาการเปรยบเทยบอทธพลผลของการปรบสภาวะ

นำายอมเปนเบสโดยใชนำาขเถาจากพชทไดจากธรรมชาต

และสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด จากผลการทดลอง

พบวาดายฝายแตละไจทยอมจากเครองยอมทสรางขน

มเฉดสทเหมอนกนทระดบความเชอมนทรอยละ 95

นอกจากนยงพบวาการใชโซเดยมคลอไรดชวยในการ

ยอมจะไดเฉดสทมความสวางเพมขน และเมอนำาไป

ทดสอบความคงทนตอการเปลยนแปลงเฉดส โดย

ตากแสงแดดเปนระยะเวลา 13 วน โดยมคาความ

เขมแสงเฉลยตลอดระยะเวลาการทดสอบ 711 lux.

พบวาการใชสารชวยยอมทำาใหไดเฉดสทนาสนใจมาก

ขนโดยทไมทำาใหดายฝายยอมสธรรมชาตมความคงทน

ของสตอแสงและความคงทนของสตอการซกลางลดลง

และในการยอมดายฝายดวยสครามพบวาการยอมโดย

ใชนำาดางจากขเถาพชยงชวยเพมความคงทนของส

ตอแสงดงนนการควบคมสภาวะการยอมสธรรมชาต

จะเปนปจจยสำาคญททำาใหประสทธภาพการยอมสดขน

ทำาใหคณภาพของผายอมสธรรมชาตดขนเพอใหผซอ

และผสวมใสมความมนใจในผลตภณฑททำาจากผายอมส

ธรรมชาต เปนการชวยสงเสรมใหผาทอพนเมองยอมส

ธรรมชาตเปนทนยมมากขน ซงจะสงผลในการชวยสงเสรม

อาชพใหแกชาวบานและสรางความนยมในการใชสยอม

ธรรมชาตในการยอมผาทอพนเมองเพอเปนการอนรกษ

สงแวดลอมและเปนการตระหนกถงคณคาของภมปญญา

ศลปวฒนธรรมไทยอกดวย.

กลมผรวมสรางสรรคผลงานวจย :กรรณกาชะไวรน/ปฐมาวดอธวงศ/วรรณรวสทธวงศ/ปาเจราพฒนถาบตร

ภาควชาวทยาการและวศวกรรมวสด คณะวศวกรรมศาสตรและเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยศลปากร

82

ผลงาน : “After Rain [May] - 2”

เทคนค : Organic Print

ขนาด : 57 cm. x 67 cm.

ป พ.ศ. : 2555

ผลงาน : “Golden Seeds”

เทคนค : Organic Print

ขนาด : 43.5 cm. x 63 cm.

ป พ.ศ. : 2555

83

ภาพพมพสธรรมชาต

ผชวยศาสตราจารย ญาณวทย กญแจทอง เปน

ผรเรมคนแรกในการนำาสจากวตถดบในธรรมชาต

มาสรางสรรคผลงานศลปะภาพพมพโดยกระบวนการ

Organic Print Process ทเขาคดคนขนมาใหม

ซงแรงบนดาลใจทนำามาสการสรางสรรคนเกดจากการ

ตระหนกถงปญหาทเกดจากการใชสารเคมในการ

ผลตงานภาพพมพโดยทวไป ซงทำาใหเกดอนตราย

ตอสขภาพของผสรางผลงานตลอดไปจนถงสงแวดลอม

ประกอบกบการเลยงดและสงสอนจากบดา ซงเปน

เจาของพนทปา 108 ไรในจงหวดเพชรบร ซงใชเปน

พนทในการอนรกษพชตางๆทหายากมากมายซงสงผล

ใหเหนคณคาของพชพนธตางๆ จงไดสะทอนลง

ในผลงานศลปะภาพพมพ

ในกระบวนการสรางสรรคผลงานไดมการนำา

ความรเกยวกบพชชนดตางๆ มาใชในการสกดส

ซงพชแตละชนดจะมลกษณะเฉพาะในการใหส

ซงความรทไดเกดจากการทดลอง คนควา และ

จดบนทกจนไดเปนองคความรทสามารถนำามาทำาซำา

และถายทอดใหผอนตลอดจนการพฒนาเทคนคทนำา

ไปสการสรางผลงานศลปะภาพพมพทเปนอตลกษณ

เฉพาะตน

พชพนธธรรมชาตทใชในการศกษาและสรางผลงาน

เปนพชพนถนของไทยเชนมะพลบมะเกลอมะหาด

มงคดขมนชนไพลฟาทะลายโจรเปนตน

นอกจากองคความรเกยวกบการสกดสจากพช

ชนดตางๆและเทคนคการสรางงานศลปะแลวผลกระทบ

สำาคญทเกดขนกคอ การกระตนใหผทสนใจเสนองาน

ศลปะภาพพมพดงกลาวไดเหนความสำาคญของการลด

การใชสารเคมการรกษาสงแวดลอมและการอนรกษ

พชพนธไมของไทย ซงหลายชนดนอกจากจะใหส

แลวยงมคณสมบตทเปนประโยชนอนๆอกมาก

ผสรางสรรคผลงานวจย :ผชวยศาสตราจารยญาณวทยกญแจทอง

ภาควชาภาพพมพ คณะจตรกรรมประตมากรรมและภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร

98

99

การใชเอนไซมและเทคนค in situ product removal ชวยในการสกดสารเจนพนจากผลพดในขนตอนเดยว

เจนพน (Genipin) เปนสารจากธรรมชาตทไดจาก

ผลของพชตระกลพด มคณสมบตในการทำาปฏกรยา

กบหมเอมนปฐมภม(Primaryamine)ไดสารสนำาเงน

ซงมความคงตวและปลอดภย ปจจบนจงมการนำาสาร

ชนดนมาใชแตงสในอาหารและเปนสยอมสำาหรบ

ผลตภณฑสงทอ นอกจากนยงมรายงานเกยวกบฤทธ

ทางเภสชวทยาของเจนพน เชน ฤทธตานการอกเสบ

ฤทธตานเชอแบคทเรย และฤทธลดระดบนำาตาลใน

เลอด เปนตน ปจจบนวธการเตรยมเจนพนเรมตน

จากการสกดผลพดดวยตวทำาละลายอนทรย แต

เนองจากในธรรมชาตมกพบเจนพนในปรมาณนอย

และสารทสกดไดสวนใหญอยในรปไกลโคไซด ไดแก

เจนโพไซด (Geniposide) ดงนนหลงจากการสกด

จะตองแยกเอาเจนโพไซดไปผานขนตอนการทำาให

บรสทธ แลวจงนำาเจนโพไซดทไดไปกำาจดหมนำาตาล

ในโครงสรางโดยใชเอนไซม เชน เบตากลโคสเดส

เพอใหไดผลตภณฑเจนพนตามตองการ สงผลให

กระบวนการผลตมหลายขนตอนซงยงยากใชสารเคม

หลายชนดในปรมาณมาก และยงสนเปลองเวลา

งานวจยนจงไดพฒนาและปรบปรงวธการสำาหรบ

เตรยมเจนพนในขนตอนเดยวโดยนำาเซลลเลสซงเปน

เอนไซมทสามารถทำาลายผนงเซลลพชมาชวยยอย

ผลพดในขนตอนการสกดเพอใหสารสำาคญถกปลดปลอย

ออกมาจากผงพชไดอยางมประสทธภาพ ในขณะเดยวกน

เซลลเลสยงทำาหนาทเรงปฏกรยาการตดหมนำาตาล

ในโครงสรางของเจนโพไซด ทำาใหเจนโพไซดทถก

ปลดปลอยออกมาจากผลพดเปลยนไปเปนเจนพน

ไดทนทโดยไมตองมขนตอนการแยกสารและทำาให

บรสทธ นอกจากนงานวจยยงไดประยกตใชเทคนค

In situ product removal โดยเตมเอทลอะซเตต

(Ethyl acetate) ซงมความเปนพษตำาและปลอดภย

ตอสงแวดลอมเปนตวทำาละลายอนทรยแยกชนลอยตว

อยเปนวฏภาคชนบนทำาหนาทสกดแยกเจนพนทเกดขน

ไปพรอมกบการสกดผลพดและการตดหมนำาตาล

สงเสรมใหการสกดและปฏกรยาเคมเปนไปอยาง

ตอเนอง ลดการสลายตวของเจนพนในชนนำา และ

ทำาใหไดผลตภณฑทมความบรสทธสงอยในชนเอทล-

อะซเตต จากการศกษาพบวาสภาวะทเหมาะสมใน

กระบวนการผลตไดแก การใชเซลลเลสในอตราสวน

150 มลลกรมตอผงพชแหง 1 กรม ทำาปฏกรยาท

อณหภม 50 องศาเซลเซยส คาความเปนกรดดาง

หรอพเอชเทากบ4เปนเวลา24ชวโมงวธทพฒนา

ขนใหผลผลตของเจนพน58.83มลลกรมตอผลพดแหง

1กรมซงเพมขน12.38และ1.72เทาเมอเทยบกบ

วธสกดโดยไมไดใชเอนไซมชวยและวธสกดโดยไมไดใช

เอทลอะซเตตรวมดวยตามลำาดบดงนนวธการทพฒนา

ขนนจงมประสทธภาพ สะดวก รวดเรว เปนมตรตอ

สงแวดลอม และเหมาะสมสำาหรบนำาไปใชเตรยมสาร

เจนพนจากผลพด และยงอาจนำาไปประยกตใชกบ

การสกดสารสำาคญจากพชชนดอนๆประเภทไกลโคไซด

ซงทตองมการกำาจดหมนำาตาลออกจากโครงสรางได

อกดวย

ผสรางสรรคผลงานวจย : เภสชกรรองศาสตราจารยดร.ธรศกดโรจนราธา

ภาควชาเภสชเคม และกลมวจยและพฒนานวตกรรมสเขยวทางเภสชศาสตร คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

114

115

งานสรางสรรคสอกราฟกเคลอนไหว

สภาพสงคมปจจบนการใชชวตแบบคนเมองทม

ชวตแบบบรโภคนยม นอกจากจะตองการสงจำาเปน

พนฐานของชวตไดแกปจจย4แลวยงมความตองการ

สงอำานวยความสะดวกและสงของหรหราฟมเฟอยตางๆ

เมอมความตองการในการบรโภคมาก จงทำาใหกลม

อตสาหกรรมตองผลตสนคาใหเพยงพอแกความตองการ

ของผบรโภค ซงนำามาสการใชพลงงานอยางมหาศาล

อกทงเทคโนโลยการผลตทเนนแตดานผลผลตอาจจะ

กอใหเกดปญหาสงแวดลอมตามมา สถาบนวจยและ

พฒนามหาวทยาลยศลปากรไดนำาเสนอผลงานวจย

สรางสรรคของมหาวทยาลยภายใตแนวคด Green

Innovations towardsQualityofLife through

Creativityในการประชม“มหกรรมการนำาเสนอผลงาน

วจยแหงชาต 2556” เพอถายทอดองคความรทางดาน

วชาการภายใตแนวคดในการสรางสรรคผลงานตาม

หลกการของนวตกรรมสเขยวคอการลดของเสยและ

การลดการใชพลงงาน(Reduce)การใชซำา(Reuse)

การนำามาปรบใชใหม (Recycle) และการซอมบำารง

(Repair)รวมไปถงการเปนมตรกบสงแวดลอมเพอให

ผชมเขาใจในผลงานวจยทนำามาเสนอในงานนมากขน

จงนำาขอมลของการวจยมานำาเสนอในรปแบบของ

การสอสารประเภทอนโฟกราฟก(Infographics)ซง

เปนรปแบบทเนนการใชภาพ คอมพวเตอรกราฟกเขามา

ชวยในการอธบายเรองทยากตอความเขาใจใหสามารถ

ทำาความเขาใจไดงายขน เนนทการใชภาพประกอบ

และการเคลอนไหวเขามาชวยอธบายผลงานวจย โดย

ทำาการศกษากระบวนการตความจากงานวจยมาเปนบท

ตความจากบทมาเปนภาพกราฟกแลวนำามาสรางภาพ

เคลอนไหว โดยออกแบบใหหวของานวจยแตละเรอง

เปนสวนหนงของตนไมและใชตนไมเปนตวเชอมโยงไป

อธบายการทำางานของหวขอวจยในแตละเรอง เพอ

แสดงถงผลงานสรางสรรคตามแนวคดนวตกรรม

สเขยวน ทสามารถนำาชวตไปสคณภาพชวตทดยงขน

รวมถงการสะทอนใหเหนถงศกยภาพของ “Green

University” : มหาวทยาลยศลปากร มหาวทยาลย

ชนนำาแหงการสรางสรรค ซงในงานสรางสรรคสอ

กราฟกเคลอนไหวนไดมการอธบายผลงาน6ชนงาน

ดงน

1. Banana Society : โครงการนวตกรรมการ

ผลตกลวยตากแหงแรกของประเทศไทยโดยใชระบบ

GMPและพลงงานแสงอาทตย

2.เสนใยธรรมชาตภายในประเทศ:การออกแบบ

เครองเรอนและผลตภณฑเพอลดภาวะโลกรอนตลอดไป

จนถงการสะทอนเอกลกษณและภมปญญาพนถน

3.การสรางสรรคงานทอมดหมรวมสมย:เปนการ

ผสมผสานระหวางเสนใยกกกบเสนใยไหม เพอผลต

ผลตภณฑทใชในการตกแตงทอยอาศย

4. ผลตภณฑและบรรจภณฑจากสธรรมชาต :

เปนโครงการทเนนการใชสธรรมชาตเพอยอมสงทอ

ทใชในการผลตเครองนงหมและเครองประดบ

5. Green Pharmacy : กระบวนการทาง

เภสชศาสตรซงใชแนวทางทเปนมตรกบสงแวดลอม

6. Organic Print : การสรางสรรคภาพพมพ

จากสธรรมชาต ซงเปนการผลตผลงานศลปะทมความ

เปนมตรกบสงแวดลอม

กลมผรวมสรางสรรคผลงานวจย : อาจารยณฐพรกาญจนภม/นายฑคมพรศรสงขงาม/นางสาวศรวงศตะเภาพงค/นายฐตชนมจยเจรญ/นางสาวพนาพรมะลขาว

คณะเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มหาวทยาลยศลปากร

130

131

เพลงในภวงคและความคด เพลงประกอบงานสรางสรรคสอกราฟกเคลอนไหว

แนวคดทใชในการประพนธเพลงประกอบสอกราฟก

เคลอนไหวชนน มพนฐานความคดจากเนอเรองของ

สอนทเกยวกบหลกการนวตกรรมสเขยว การลด

ของเสย การนำากลบมาใชใหม หรอการนำามาปรบใช

ใหมดวยความคดใหมๆโดยใชภาพเคลอนไหวทสอสาร

เขาใจงาย

ผประพนธไดคดเลอกทจะใชดนตรแนวทเรยกวา

“มนมอลมวสค” หรอทเรยกวา “มนมอลลสต” เพอทจะ

ประพนธเขาไดกบงานชนน เนองจากพนฐานของดนตร

ชนดนเกดจากการใชวตถดบทางดนตรทจำากดและงาย

มการใชสงวนซำา และคอยๆเปลยนแปลงในขณะท

เคลอนไหวไปขางหนาโดยทมผรหลายทานทางดนตร

ไดสรปไววา ดนตรมนมอลลสตน เขากนไดกบ

พระพทธศาสนา ในเชงปรชญา และทางจตวญญาณ

โดยมงเขาหาจตใจผานตวสอสารทสงบนงแตเตมไปดวย

ความคดอนลกซงแยบยลซงผประพนธเหนวาสอดคลอง

กบสอกราฟกเคลอนไหวชนนเปนอยางด

ไมวาการสอสารของการนำามาใชใหม การใชวสด

ทมาจากธรรมชาตลวนแลวแตเปนจดกำาเนดสะทอน

ใหคนเรามองยอนมาทความตองการทแทจรงของการ

ใชชวต ไมใชความตองการทเกนตวดวยความโลภ

หลงหรอเหตผลอนๆทเปนสาเหตแหงความฟมเฟอย

อยางไมมจดสนสดสวนทลงตวเหมอนกนของแนวคด

แบบวธแนวนและดนตรแบบมนมอลลสตทคลองจอง

กบแนวความคดทางพทธศาสนา จงเขากนทสดท

ผประพนธจะนำามาใชอยางยง

ผสรางสรรคผลงานวจย : อาจารยสำาเภาไตรอดม

คณะดรยางคศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

146

147

การปรงสและการเทยบคามาตรฐานของชดสไทยโทน เพอการสรางสรรคงานศลปะและการออกแบบทแสดงอตลกษณไทย

ความพยายามตามหาตนทนทางวฒนธรรมทสงสม

มาตงแตโบราณเพอสรางอตลกษณของชาตใหชดเจน

ยงขน และตองแขงกบเวลาอนเนองจากตนทนเหลาน

กำาลงจะสญหายไปจากการถายทอดองคความร

ดานศลปกรรมศาสตรและงานสรางสรรคของไทย

สวนใหญเปนการถายทอดจากครสศษยใชการจดจำา

บอกเลาการเรยนรผานการปฏบตจากรนสรนโดยแทบ

ไมมการบนทกเปนลายลกษณอกษร ทำาใหบอยครง

องคความรทมคณคาเหลานนไดสญหายไปจงจำาเปน

ตองมการจดการความรใหเปนระบบ สามารถเผยแพร

ถายทอดเปนองคความรนำาไปใชในการสรางสรรคงาน

ศลปะและงานออกแบบ และ ขยายผลสการเปน

มาตรฐานทางวชาการตอไป

“ส”เปนองคประกอบหลกหนงของงานทศนศลป

มอทธพลอยางยงในการแสดงอารมณ ความรสก

ไปจนถงบคลกภาพเฉพาะตน “สไทย” เปนตนทน

อนแสดงถงอตลกษณเฉพาะของไทยทมความโดดเดน

อยางยงในเรองการเรยกชอของสเชนสนำาไหลสเสน

สหงสบาท ฯลฯ ซงชอเรยกเหลานมทมาทนาสนใจ

รวมทงวธการปรงส แบบอยางเฉพาะ (Style) และ

เทคนควธการนำาไปใช

องคความรเรองสไทย เปนความรเฉพาะตนของ

ครชางปจจบนถกใชทำางานศลปะในวงจำากดคอศลปะ

การทำาหวโขนจตรกรรมไทยประเพณผาไทยเครอง

ประดบไทยโบราณ ยงไมมการเผยแพรและ นำามา

ประยกตใชในงานศลปะและการออกแบบอนๆ

เนองจากเปนองคความรทยงไมมการจดการอยางเปน

ระบบแมแตผททำาหวโขนและจตรกรรมไทยประเพณ

สวนใหญกไมทราบถงวธการปรงส มอปสรรคใน

การเขาถงแหลงขอมลและการเทยบสทถกตอง

แมนยำาเปนมาตรฐาน ยงไปกวานน ศลปนและ

นกออกแบบไทยรนใหมจำานวนมากไมทราบวาม

“สไทย” อยดวยซำา การสรางสรรคงานศลปะและ

การออกแบบทตองการแสดงถงอตลกษณไทยจงขาด

แหลงอางองทชดเจนและเปนมาตรฐาน เชน ระบบส

CMYKระบบสตาย(SolidColor)หรอระบบแพนโทน

(Pantone)ทใชในการออกแบบสงพมพการออกแบบ

สถาปตยกรรมการออกแบบตกแตงภายในการออกแบบ

ผ า และส ง ทอ การออกแบบผล ต ภณ ฑและ

หตถอตสาหกรรมฯลฯ

จงเปนทมาของโครงการวจย การปรงสและการ

เทยบคามาตรฐานของชดสไทยเพอการสรางสรรค

งานศลปะและการออกแบบทแสดงอตลกษณไทย

ทจะทำาการบนทกองคความรอนมคา วเคราะหและ

เปรยบเทยบเปอรเซนตสตามระบบการพมพCMYK

ทำาตวอยางในระบบสตายบนทกเปนคามาตรฐานเพอ

ใหถกนำาไปใชงานทางศลปะและการออกแบบอยาง

แพรหลายในวงกวางมากขนและให“สไทย”อตลกษณ

ทางวฒนธรรมทกำาลงจะสญหาย สามารถคงอย

อยางมชวต พฒนาและเตบโตรวมไปกบสงคมไทย

ทงในปจจบนและสบไปในอนาคต

กลมผรวมสรางสรรคผลงานวจย :

นายไพโรจนพทยเมธ

คณะมณฑนศลป มหาวทยาลยศลปากร

www.surdi.su.ac.th