Upload
labruna
View
28
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Cuestión.
Citation preview
7/21/2019 Grabmann (Ed.) - Humbert de Preuilly - Quaestio de Esse Et Essentia
http://slidepdf.com/reader/full/grabmann-ed-humbert-de-preuilly-quaestio-de-esse-et-essentia 1/18
EX l' HACTml EX PE RIODICO
<<
ANGELTCUM
» 17
( 1940),
FASC
J
lJillE CTIO ET AD i\fINI S TRATlO HOMA (2) SA.LlTA DEL GRJ LLO, 1
Humberti de Prulliaco t
1298 0
Cist.
abbatis de Prulliaco quaestio de esse et essentia
utrum differant realiter vel secundum intentionem
· ' cum
introductione historica e d i t ~
Dr. Martinus GRABMANN
Praelatus
Domesticus S.
S„
Professor. em. in Universitate Monacensi
1
-
lntroductlo
de
umberti vlta ac scrlptls.
Schola S. Thomae Aquinatis antiquissima primarie quidem
ex theologi'a fratrum ordinis praedicatorum constituitur, attamen
etiam extra limites huius ordinis asseclas amplectitur . Ex pro
fessoribus cleri saecularis et facultatis
ar
tistarum Petrus de Al-
vernia, quem Tolomaeus de Lucca « fidelissirtrnm S. Thomae
discipulum » la.udat, Radulfus Brito, Simon de Faversham, Ja
cobus Duacensis aliique Aristotelis opera explanando vestigiis
philosophiae thomisticae insistunt. Aegidius Romanus ordinis
eremitarum S. Augustini Lheologus praestantissimus etiam inter
S
Thomae discipulos, cuius cursum annis 1269-1272 Parisiis
sequebatur, prima turn tenet atque quamvis in theologia multif
a-
riam scholae augustinianae adhaereat, in philosophia vero doc
trinas Aquinatis proprias v . g. de principio individuationis, de
unitate förmae,
de
possibilitate mundi ab aeterno creati, de ana
logia entis, praeprimis de distinctione inter essentiam et exi
stentiam reali strenue defendit. Augustinus Triumphus Anco
nitanus, alius ex ordine eremitarum S. Augustini Doctoris An-
gelici -1.iscipulus, commentum in Aristotelis metaphysicam, de
quo alibi
tr
actabo, prorsus thomisticum composuit.
n
ordine
quoque Cisterciens
i,
qui Parisiis iam anno
MCCXLV ~ i u m
studentium S. Bernardi fundaverat, S . Thomae doctrinae ante-
7/21/2019 Grabmann (Ed.) - Humbert de Preuilly - Quaestio de Esse Et Essentia
http://slidepdf.com/reader/full/grabmann-ed-humbert-de-preuilly-quaestio-de-esse-et-essentia 2/18
> .
Humberti de Prulliaco 0: Cist. quaeslio de esse
et
essenlia...
5 ~
signanus fervenlissimus I-Iumberlus qe Prulliaco evasit,
per
quem, ut ail
B.
I-Iaurenu
1
,
theologia huius ordinis indolern
thomislicam accepit.
I-Iumberlus de
Prully
(de Prulliaeo)
natus
in oppido
Gen-
drcy in Erancia ordinem Cislereiensem ingressus est, studio
s . lheologiac ut alumnus eollegii S. Bernardi Parisiis vaeabat
et ibidem in faeultale theologica ante annum MCCXCIV
super
scntentias Pelri Lombardi lecturam habuit. Anno MCCXCIV
Abbas Monaslerii ·
Prully
in ·archidioecesi Senonensi clectus in
Universitatem Parisiensem magisterii in theologia adipiscendi
eausa
rediil, sed antequam hane lauream assecutus est, anno
MCCXCVIII morluus est. A clarissimo P. Glorieux
(2),
qui hoc
vitae curriculum adumbravit„ haeece Humberti opera enume
rat.a sunt.
a) Commenlarius
in
Arislotelis librum de anima, qui olim
in
bibliotheea monasterii Cisterciensis Caroliloci Char
lis
ad
servabatur, sed nunc perditus esse videlur.
b)
Commenlarius
in
Aristolelis metaphysicam,
quem tres
codices nobis p1;aebent. Cod. 462 Bibliotheeae munieipalis Lau
dunensis Laon): Humberti de P r u l l i ~ c o in
1 I
Melaph. Cod .
181
Bibliolhecae Uni,versitatis Montispessulanae (Montpellier): sen
tenlia super librum met.aphysiee Aristotelis eompilatus
per
fr. Hymberlum de Gendreyo, monaehum Cystereiensem prope
Bisuntinam eivilatem, abbatem Prulliaeensem, anno
MXC
C no
nagesimo primo. Hie eodex olim ad monasterium Clarcva
ll
en
sem perlinuit. Cod. 746 (s. XIII/XIV) Bibliothecae Arsenalis
Parisiensis, qui codex ex abbatia S. Martini de Campis (Sainl-
JV/arlin
de
Champs) provenit. V.
Le
Giere, qui de Humberto
artieulum in Historia litteraria Franeiae Histoire litteraire de
la Franee) seripsit
(s),
inilium et explic.it huius commenlarii edi
dit. Hoc eommentum sie ineipit: Sieut dieit Boetius in eommento
·
1
) B. HAUREAU
, Ilisloire de
/a
philosophie sc<?lastiquc
II 2, Pari s
1880,
130.
·
2
)
P. Gwnrnux Repe1·toi1·e des mailres en theologic clc Pal is au
9
siecle II
Paris 1933, 258-259 .
.
3
)
V.
LE
CLEnc, um
crt abbe
de
Prully .
His toirc liUc ra irc
de
la
Frauce XXI,
8 -90
.
24
7/21/2019 Grabmann (Ed.) - Humbert de Preuilly - Quaestio de Esse Et Essentia
http://slidepdf.com/reader/full/grabmann-ed-humbert-de-preuilly-quaestio-de-esse-et-essentia 3/18
354
Dr.
Marlinu
s Grabmann
perierrnenias, lolus ordo sciendi tribus perficil.ur sci licel voce
intelleclu
el
re. In fine haec aucloris ipsius nola invenitur:
Hie igitur Deo
auclore
est finis perfecli operis, quod non sine
magno labore
compilalus esl.
N am, ul
verum
falear, Mclaphy
sicam legendo el propria rnanu scribendo, hoc
exlraxi
ex scrip
tis
Thome
Aquinalis, Albert.i, Avicenne
el
Averrois, nib
il
vel
quasi nihil de rneo
apponens,
exceplo
quod
aliorum dieLa, ut ·
intellexi el potui, reduxi ad
ordinem. Qui igitur male
dicla vel
01'dinata sunl, merenlur
veniam
propler
laboris arduilalem et
ingenii imbecillilatem. Sed
qu
e bene dicla
sunl,
el
ordinala,
si
que
sunt. t.alia,
gralias
expostulant. reddi sumrno
largilori,
qui
est
Deus
benecliclus. Amen. B. I-Iaureau, qui hunc codicem in
spexil,
Humbertum
hie mullo
magis
Albert.um quain
Thomam
cit.asse et usit.alui11 esse
asseril:
<<Plus cncore que saint Tho-
. mas Albert esl son mailre; sm· Loule
question
il l interroge et
rcproduit sa reponse. Il n y a pas lll dominicain
qui
l avait plus
souvent eile».
c)
Conclusiones in libros Senlentiarum.
Huiu
s com
menLarii in Petrum
Lombardurn,
qui anno
MC
CXCIV conflatus
esl, a P. Glorieux hi codices afrerunlur. Cod. 180 Bibliolhecae
.Municipalis Brug
ensis
Brugge)
s. XIII / XIV:
Incipiunl
conclu
siones fralris I-Iymberti, abbatis de Prulliaco, super quattuor
libros Senlent.iarum. Cod. 139 ßibliothecae
Camaracensis
am-
brai, s . XIII) : Incipiunt conclusiones fralris I-Iymberli ordinis
Cislerciensis,
abbatis
de
Prulliaco,
conlinens
verilatem
omnium
queslionum cum principalibus solutionibus earumdem. Compi
latu
s cs l aulem liber isl.c
et complelus
a fralre I-Iymberto pre
diclo, anno Domini incarnalionis MCC nonagesimo IIII ad ho
norem
Dei el prof
ectum
fralr:um clesideranlium
habere hreviler
scriplorum senlenliarum veritatem.
Cod. 134 Bibliolhecae Ca
rolopolilanae
Charleville), Codices 251
et
252 (ambo s. XIII/
XIV)
Bibliolhecae
Universitalis Erlangensis,
Codices 296
s
. XIV) et
323 (s. XIII) Bibliothecae Municipalis Laudunensis Laon)
Cod. 493 (s. XIV) Bibliolhecae Remensis (Heims), Codd. 1393
(s. XIII/ XIV), 1517 s . XIV), 1733 (s. XIV), 1769 (s. XIV) Bi
blio lhecae Trecensis Troyes), Cod. 1649 (s. XV) Bibliothccae
regiae Bruxellensis:
Qucsl.iones
et
soluliones b. Thome de Aqui
no
cl 'ca qualtuor libros
senlentiarum.
Cocl. l H s. XVIII) Bi-
7/21/2019 Grabmann (Ed.) - Humbert de Preuilly - Quaestio de Esse Et Essentia
http://slidepdf.com/reader/full/grabmann-ed-humbert-de-preuilly-quaestio-de-esse-et-essentia 4/18
Humberli
de Prulliaco 0
CisL. quaeslio
de esse el essenLia ... 355
bliothecae Angelicae
Romae:
Doctrina D. Aegidii Romani super
quattuor
Jibros
Sententiarum
auclore Himberlo Cisterciensi.
Praeter hos codices a P. Glorieux allalos etiam exe
mplaria
huius operis
manuscripta
alia inveniuntur. Clm. 3258
s.
XV)
Bi-
bliolhecae Bavaricae publicae Monacensis : Incipiunt conclusio
nes fratris Hymberti super libro sententiarum. Cod . lat. quart..
712 = Görres
154)
Bibliothecae Bonussicae Publicae
s.
XV):
Incipiunt conclusiones questionum
super
qu altuor libros Sen
.entiarum secunclum doctorem sanctum Thomam. Cod. Luneb.
16
Bibliothccae Universitalis
Go
ettingensis: Quesliones et so
Jutiones b. Thome de Aquino circa
quattuor
libros Sententia
rum .
Co
d. Lunch. 18
s
. XV) cum eodem lncipit
ibicl
em : Cod. 954
Bibliothecae i\lfunicipalis Trevericensis :
s. XV).
Cocld. 494
(s .
XV)
et 495
s.
·
XV)
Bibliothecae Re
rn
ensis .
Ex
tot bi s codicibus hoc opus non soluin suo le
mpor
e sed
etiam saeculo XV in scholis
th eo
logicis magni habiturn et usui
fuisse apparet.. Tituli in
pluribus
manuscriplis adhibiti notam
thomisticam eiusdem
pronunli
anl. Hie commenl.arius in quat
tuor libros Se
nl
en tiarum, quamvis
br
evis ·et
co
mp endiosus sit,
haud
pauci videt.ur esse momenti, quia doctriirnm Petri Lom
hardi ad men t em S.
Thomae
dilucide et substantialiter exponif.
Quapropler
a
C.
de \Tisch, or<linis Cisterciensis bibiiographo
haec cornmentaria « succincta, sed solida »
appellantur
(
1
) . n
nonnullis codicibus prologüs brevis ·
praeponitur
: Quonium in
paucioribus
via
magi
s
br
evis, ideo scripti se
ntentiarum
rnagis
communia studendo et legendo cogitavi fore
congruum
omnium
questionum conclusiones cum brevi declaratione
in
unum bre
vit.er e t ordinale colligere,
ut et
veritas theologica brevius scia-
1.ur
et.
scita rnemorie commendetur. Commenlarius ipse sie in
cipit: Primo
ergo de subiecto theologie sole t queri et primo,
utrum
idern possit esse subieclum in scientia et esse de consi
deralione scienlie.
d)
rs praedi
c
ndi
Huius Lractatus qui incipit: n libro
isto
quattuor
capit.ula continenLur in primo
quorum ponuntu
r
fomosa vel in quibusdam manuscriptis: Ad petitionem cuiusdarn
1)
C HE \11:scH, ßibliothc c sc ·i
pto n
Ordinis s lercieusis Co-
loniac
1456,
1
63.
7/21/2019 Grabmann (Ed.) - Humbert de Preuilly - Quaestio de Esse Et Essentia
http://slidepdf.com/reader/full/grabmann-ed-humbert-de-preuilly-quaestio-de-esse-et-essentia 5/18
356
r
.
urlinu
s Grabmann
pracdilec li mei s ati s facien s a P . Glorieux codices multi afferun
t.ur. Vero hos perluslrare supcrsedeo, quia p . Th.-M. Char
land O. P . (
1
) in opere suo de arlibus praedicandi medii aevi
ex
ccllenli
ss
imo criteriis
imprirnis
int
e
rni
s fultu s
ho
c o
pu
s
Johan
ni s Guallensis .
0.
P.
M. esse
cense t.
e) Demum
opu
s quod
in
scribitur: Qua es tiones cliue t sa
rum
opini.0
11w
n cum propriis ralionibus P. Glorieux
dubium
esse
affirm at ncc
non
coclic
es
eiusdem
quinqn
e
cnum
erat. ne
mpe:
Cod .
1.36
(Irl n ischer) Bibliolhecac Universitatis Erlangensis
C
ocl
. 23 Biblio thecae municipalis C
amb
eriacensis Cham.b ery),
Cod .
57
0
Bibliolh
ec
ae
municip
alis Came
ra
ccnsis
Cambrai),
Cod. 180 Bibliot.hecac municip alis Laudun ensis (Laon , Cod. 158
Bibliolhccae
muili
cip alis Audoma
ren
sis (Sainl-Omer , Cod. 211
Bibliolhccae municipalis Meltensis. Atlamen solummodo in
Co
cl.
251 Erl nngensi (lrmischei· 1.3G) hoc opus, quod scntcnlias
scholas l.icor nm circa quatt.uor libros
Sent.
enli a
rum
diver
sas
e
x_
11ibc
t
et diiudicat, L
ra
diLur . Cod. 23 Camb c
ri
acensis cornmcnla
rium
in
1.
Se
nt
.
Humber
li de Ga
rda,
de quo
J\.
P e
lz
cr
e
e ru- .
clilissimc in ca talogo suo
monum
enl ali
T.r
aclal, ex hih cl ; alii qual
Luor codices a P. Glorieux · nominali comrn enlÜm J acobi de
J\Havilla 0 .
Cis
l. abbali s Ebcrb acensis -j- 1393) continenL .
Opus aulem hoc
Humb
erlo de
Prullia
co a
llribulum
non esse
dubium , sc
cl
genuinum ex codicc Erlangensi ce
rto
cogno sci pol
es t
(3). Na
m
in
hoc codice sacc nlo XIII exeunle vcl
sae
cul o XIV
in
eunlc,
ul
videtur , in Univers
itat
e P arisicnsi scriplo
primo
Ioco « C
onclu
s
ion
es omniu1T1 ques lionum sup et· librnrn qua
tluor
se
nlentiarum
extracle a fratrc Humberlo
mon
acho Cis
t
erciensi »
nobis occurrunt, deinde immediate sequitur opus nos lrum ,
quod
Humberlo expr
esse
attribuitur : « Incipiunt questiones diversa-
rum opinionum
cum
propriis solutionibus secundum Humber
tum
».
Dubium non
es
t,
quin
ide
rn
Humb
e
rlu
s , elcn im Hum-
(
1
) Tu.-M . CHARLAND 0 . P ., Ar/ es p1 aeciicandi . Co
nlribuli
on a l his
loirc de Ja rh Clo
riqu
e a u moycn age , Pari s. -
Olt
awa 1936, 39.
(
2
) A. PELZER, Codices Va licani latini. T omu s
II
P ar s Pri or : Co
dices 479-1134. In Bibliolh cca Val icana 1931, 488-491.
(
3
)
H.
FI SCHER, e Pergam cnthandschrift en der Uniucrs
i/11/
sbi-
bli oth ck El lang en,
Erl
a n
ge
n
19
28, 2
99
.
J
(
r
7/21/2019 Grabmann (Ed.) - Humbert de Preuilly - Quaestio de Esse Et Essentia
http://slidepdf.com/reader/full/grabmann-ed-humbert-de-preuilly-quaestio-de-esse-et-essentia 6/18
Hurnbe
rli
de
Prulli
aco 0 . Cis l. guae.slio de esse el csscnl.ia„ . 3
57
bertus de Prulliaco, utrumque opellum composuerit.
Praet
erea
ambo
opera
in doctrina
et
in me thodo compendiosa et simul
sententiosa tantopere consentiunt,
ut
ab uno e t eodem
autore
conflala
_ess
e
elu
cescat. Hie aller Humbe
rti
in Se
nt
entias com
mcntarius, qui usque adhuc
fe
rm
c ignolus fuit el solummodo
ab A. Landgraf
1
) br
evitcr commemoratur, magni acs timandus
est,
quia
conspcclum opinionum divcrsarum circa quaestiones
in
Iib
r um Se
nl
entiarum tune cxagitatarum
pra
cbet atquc hunc
in modum ad bis loriam doctrina
rum
the.ologicarum saeculi XIII
vergentis indagandam vias parat Ad hoc non
parum
confert,
quod ad
margin
es codicis saepiss
im
e nomin a simul cum libris
scholas
l i
corum, quorum opinion es
proponuntur
et examinantur,
notata s
unt.
scili
ce
t
e n r i ~ s
de Gandavo in
Summa
. et Quod-
libe
ti
s, ·S . Thomas in Summa
h
eologiae , in Quaes t
io
nibus di
sputatis de veritale et in Scriplo super
n l n t i
Aegidius Ro
manus in Quodlibe
t i
s alque in Quaestionibus de aevo et de an-
g
el
is, Bonafortuna
=
Bonaventura, Godefredus de Fontibu
s Ri-
char dus de Mediavilla notantur. Quoniam Humbc
rtu
s in hoc
operc
qua
es tioncs ad me
nl
em S . T homae dete
nn
inal, eliam doc
trina
th
omis
ti
ca explic
atur
et dilucidatur.
Pr
aeterea cum
inter
theologos citatos longe
sa
epissime Henricus de Ganclavo nobis
oc
curra t et rationes ,pro et contra eius lheorias in medium po
nantu
r , hie commentarius cuni operibus, in quibus theologi
tres
insignes ordinis
Fralrum Pr
aedicatorum nempe Robertus de
Collelorto, Bern a
rdu
s de Alvernia alque I-Jerveus Natalis Doc
torem communcm conl.ra Docl.orem sollemncm
cl
efendunl, corn -
parnri poles
t.
.
Hoc opus Humbe
rii
de Prulliaco sie incipiL: C
ir
ca prolo
gum esl contrar ia opinio de illa queslione, ulrum Deus sil sub
iectum in sacra doctrina et est conlraria opinio quantum ad
modum
propon
endi scilicet quod Deus rton esl hoc subiectum
[s
e
d]
secundum quod
restaurator
et glorificator.
De theologia Humherti de Prulliaco usquc nunc nusquam
explicite tractalum
esse
vide tur. Solummo
do
clarissimus
M.
Schmaus, in theologia trinitaria versatissimus, Humbe
rtum
in Conclusionibus s
uper
libros IV Sententiarum hypostasim m
A.
LANDGRAF,
h
e
olo i
sc he evu e 19
26, zs
5
7/21/2019 Grabmann (Ed.) - Humbert de Preuilly - Quaestio de Esse Et Essentia
http://slidepdf.com/reader/full/grabmann-ed-humbert-de-preuilly-quaestio-de-esse-et-essentia 7/18
358
Dr. Ma rtinus
Grabmann
Trinilale verius per relationem significalam nomine proprielatis
quam nomine actionis vel passionis constitui Clm . 3258 fol.
17
r.v)
docuisse
br
ev1ter animadvertit
1
.
·
unam
qua
es tionem, quae ad controversias inlei· Henricum
Gandavensem
et
S.
Thomae
discipulos ex
ortas spedaf,
hie pu
blici iuris faciam nempe quaestionem de dislinctione inl
er
es
sentiam el esse in
rebus
creatis .
In
hac quaeslione ab Humberto
in opere ultimo
lo co
allato doctrina, quae essentiam et existen
liam inlentione dislingui asserit, et alia doctrina, quae hie di
slinctionem :realem affirmal, cum permultis rationibus pro et
conl.ra
iuxta
se
ponuntur
. Haec quaestio in
duas
partcs seiuncta
esl,
quarum prima
el mullo amplior in
fin
e primi libri posita
utramque theoriam cum rationibus et solutionibus
ex
hibet, altera
vero in fin
e totius operis collocala in quaeslionis detcrminatione
distinctionem realem slaluit. Quamvis in marginibus codicis hie
nomina lheologorum non nolentur, tamen doctrinam de distinc
tione intentionis Henrico de Gandavo, qui huius se
nt
entiae auc
tor fuit
2
,
et doclrinam de distinctione reali S.
Thoma
e Aqui
n a.Li cui Humberlus fere ubique consentit, et
pra
ep rimis Aegidio
Romano atlribuere possumus.
Ex
hoc texlu, quam abundanter,
sagaciler ac profunde haec quaestio melaphysica saecu
lo
XIIl
exeunte
traclat
a sil, inlellegi polest. Hunc textum aliis articulis
de hac materia a me
prius
iam iuris publici factis addere
licea l
3).
1) M. SC
HMA
US
Der
lib er
propugnalorius
des
Thoma
s A ngelicus
und
die L ehr
unt
er
sch
iede zw isc h
en Thomas
von Aquin
und Dun
s
Scotus II.
TexL,
Ersler ßand, Münsler 193{), 554.
2
) F
PAULUS,
Henri de
Gand
. Essa i
sur
les tendances de
sa
rne
Laphy siqu e,
Paris
1938,
258 -328.
3
) M GnADMANN,
Do ctrina
S.
T lwmae de
di
stin ction e reali
inter
esse
nliam
et esse
ex documentis
ineditis
saeculi
XIII
illust rala
Acta
Heb domadae Thomislicae . Rornae .1924, 13-1-190.
Quomod
o philos opfii
artistae
et aver„oistae saeculi
XIII et
saeculi
XIV
in eu nti s do clrinarn
S.
Th
omae de
distinclione esse
ntiae et
exist
e
ntia
e
intellexerinl.
Acta
Pont. Academiae H.omanae S. Thornae Aqu.
et
religionis catholicae
anno 1934, Taurini-Rorna 19
35,
fü-76.
7/21/2019 Grabmann (Ed.) - Humbert de Preuilly - Quaestio de Esse Et Essentia
http://slidepdf.com/reader/full/grabmann-ed-humbert-de-preuilly-quaestio-de-esse-et-essentia 8/18
Humbcl Li de
Pl u
lli uco o„. Cisl.
quaeslio de esse
e l
cssen
lia„. 3i59
II.
- Editio textus (Cod. Universitatis Erlangenis
fol. 245vo-Z48vb, 290vn-29Jra),
1) fol. 245 va 248 vb .
De esse et essenli
a
ulrum differanl rea li ter vcl secundum
intenlionem, sunt con lrarie opiniones.
Quidam dicunt, quod non differun t realiter, quod mullis
ra-
l.ionibus probanL.
Prima
esl, quod quelibet res est
una
el
bona
et
vera
per
245vb) suam essenliam. Ergo eliarn est ens et per essen tiarn.
Quare etc . Solutio . Solvunt alii, quod quelibel :res esl
per
esscn
liam loquendo de mlle, secundum quod reponilur in predica
men
t.o
non de enl
e
quod es t aclus essenlie.
Et
secundum hanc
distinclionem aliquando clicilur, quod quelibet
res
est
per
essen
tiam et aliquando, quod esl ens
per
participationem.
Secunda ratio est, quia si esse
es
t res aliqua abso lula, quc
ram,
ulrum
habeat esse
per
essentiarn vel per aliud esse . Quod
si sie eri t procedere in infini lum. Ergo s landum esl in prirno.
Si non contra, quia sicut primo ponilu.r essentia
per
esse exist
e-
re, sie res quam vocas essenfia erit per aliud. Quare e tc. Et
solvunt alii quod l.alis processus in infinitum lenel in unifor
miter compara lis
ut
quia omnes r·elaliones unif ormiler compa
rantur
ad refe
rri
si
una re
latio alia relatione referlur
et
alia
alia et sie in infinitum. Uilde in Lalibus standum esl in primo,
sed non, quando diversa es t comparalio, ut si species differl per
differenl.iam, ergo differentia
per
differenliam et sie in infini
tum. Ergo standum est in primo. Quod species se ipsa differ t
non oportet, quia aliter compara
lu
r species ad differentiam et
aliter differentia secund um quod differt et quo differl. Similiter
aliter
comparatur
esse
ntia et esse
et
ipsum esse sicut quod est
et quo est. Quare etc .
Tertia
ratio es t quia si esse esset res absoluta difTerens ab
essentia, a
ut
esset stibstantia aut accidens. Non substantia, quia
nec forma nec maleria nec composilum, nec accidens, quia ·
tune
substantia esse t
per
accidens et accidens essel prius sub
stanti
. ,[Solutio]
Et (fol. 245ra)
solvunt , quod nec substantia nec
7/21/2019 Grabmann (Ed.) - Humbert de Preuilly - Quaestio de Esse Et Essentia
http://slidepdf.com/reader/full/grabmann-ed-humbert-de-preuilly-quaestio-de-esse-et-essentia 9/18
36
Dr. Marlinus Grabmann
accidens direcle, sed sicut
punctus
quia est principium quan_
titatis est in genere quanlilatis per reductionem sie esse, quia
est actus et principium essentie
non ut
cssentia absolute, ed ut
essentia
est
existcns,
erit
in
genere subs
tantie
per
reduclionem.
Quare etc.
Quarta ratio est,
quia sicut se habet
lnx ad lucere et
cursus
ad currere sie essentia ad
esse
.
Sed illa non differunt
re, licet
unum non predicetur de altero.
Ergo
et
cetera. [Solutio]. Et
sol-
vunt, quod de
cursu et
currere non est simile,
quia currere non
est actus currus sed currentis sicut esse est actus essentie. Si-
militer
de
luce
et
lucere,
quia
si
lucere
dicat lucem
sub
alio
modo
significandi quam
lux
idem est,
si
vero dicat
actum
a luce
pro-
gredienlem
sie est differens : Similiter est de esse essentie,
quod
non differt sed essenliam alio
modo
significal. Esse vero actuale
vel existentie differl. •Quare etc.
Quinta
:ratio est ad salvandum qualiter non
predicatur
esse
de
essentia dato quod sit
res indifferens, quia differL intentione
sicut
differentia
a
genere
;
que tamen
de
ipso
non predicatur.
[Solutio].
Et
solvunt,
quod
licet hoc
valeat
ad
sustinendum quod
esse
non predicetur de essentia, tarnen ad hoc sequeretur
quod
non esse non posset
predicari
de essentia
quod
f
als
um est, quia
essentia
de se non est,
et
maxime quia essent.ia est una que
indifferens est ad esse et non esse, quod non est de
genere.
Propler
quod
oppositum differentie de ipso
non
polest predi-
cari,
non
propter
diffcrentiam inlentionis, sed quia aliam rem
dicit. Sexta ratio (fol. 246 rb)
est
ad salvandum diclum commu-
ne,
quod essentia
participat
esse, quod
non
esset, si non esset
differens ab
ipsa
re absoluta quia
essentia
non sie <lebet dici
participare esse,
quod sit
subt.racta ipsi esse,
sed quia
in effeclu '
est
quedam
similitudo
a Deo
expressa
.
Unde dicitur esse parti-
cipare.
[Solutio]. Sed hoc solvunt, quia ut dicit Proclus quinta
propositione :
omne
quod part.icipat unum est .unum
et
non
unum quia si
esset
tantum unum non parliciparet uno . Et si-
militer
quod
participat esse est esse et non esse, quia si non
esset
non
esse, non
participaret
esse. Quare etc.
Septima ratio
est, quia si esse esset res absoluta differens
ab essentia, posset Deus facere esse sine essentia sicuL formam
sine maleria.
Sed
tune esse
subsistens
esset, quod est
proprium
7/21/2019 Grabmann (Ed.) - Humbert de Preuilly - Quaestio de Esse Et Essentia
http://slidepdf.com/reader/full/grabmann-ed-humbert-de-preuilly-quaestio-de-esse-et-essentia 10/18
·Humberl1 de
Prulliaco
0 . Cisl. quaesLio de esse cl csscnlia . . 361
Dei.
Quar
e etc. [Solutio]. Ad hoc solvunt, quod esse contrahi -
tur ad determinatam speciem entis et individui ratione essentie,
in qua recipitur et ideo sicut Deus non posset facere aliquid esse
sine eo, a quo speciem
trahit
sicut homines sine rationali vel
magis proprie sicut simum ?) sinc naso vel figura nasi, sie nec
esse sine essentia vel conditionibus essentie. Quare etc.
Octava ratio
es t,
quia si ponalur, quod esse sit differens ab
essenlia, non polest
sa
lvari creatio in rebus. Quod probant tri-
pliciler. Primo, quia creatio, non supponil, sed ponendo esse
dif fcrre ab esscntia, cum es.se cr earetur in csscnlia et ita suppo-
nit essentiam. Quare etc. Secundo quia cum esse sit actus et
essentia sit eius possibile, cducitur esse de cssenlia (fol.
24.ßva)
sicut actus de potentia
et
hoc non est creare, sed magis gene-
rare
Quar
e etc. Tertio, quia non polest dici, quod esse
creatur
secundum hanc rationem, sed esse in essenlia . Sed hoc non
est
verum, quia sie esse rcciperetur in essentia, quod est potius
econverso, quia esse es t per creationem et alia omnia per infor-
mat.ionem. {Solutio]. Ad duo prima solvunl, quia non creatur
esse in ·essentia nee educitur esse de potenlia essentie, sed com-
positum ex esse et essenlia crealur. Oporle l enim omnc rnulabile
esse
co
mpositum. Ornne autem creabile es l mut.abile, quia
mu
-
tatur de non esse. Non enim creanlur mutatione Dei, sed sui,· et
mediante composito creantur esse et essenlia . Immo datO , quod
esse supponeret essentiam, quia ta
rn
en
fit
in ea sine eius tran
s-
mutati one, creatio es t, quia ut ·dicit Commcnlator in 2. Mela-
physice , si autem aliquid
fi
eret in aliquo et non ex illo, per trans-
mut
ationem fieret ex nihilo. Quare etc . Simililer ad lerlium
solvunt, quod esse, quod est per creationem, cl aliud per infor-
mationem est esse communc ad quodcumque ens sive essenlie
sivc cuiuscunque quod informatur aliis sicut commune specia.li-
bu
s. Non anlern inlelligitur d·e esse, quod est actus esscnlie. Qua-
re
etc.
Ultima ratio est, quia essentia non cxislit nisi ut ierminus
factionis divine. Sed terminus unde terminus solum relationern
dicit.
Er
go esse creature in quodam essentiali respectu ad Deum
consistit. {Solutio] Sed hoc solvunt, quod respectus ille fundatur
super esse absolutum, quod habet essentia a Deo, inquantum
illud esse est a Deo et ab ipso dependens.
7/21/2019 Grabmann (Ed.) - Humbert de Preuilly - Quaestio de Esse Et Essentia
http://slidepdf.com/reader/full/grabmann-ed-humbert-de-preuilly-quaestio-de-esse-et-essentia 11/18
862
DI .
Marlinu
s Grabmann
(Nota]. Est ergo in hoc
fol.
14ßvb istorum po sitio, quoll
essentia dicit essentiam
rei
absolutam, ·esse vero essentie dicit
eam in respectu ad extra, quod est in Deo. Sed esse exislenli.e
diciL
illarn,
ut
est
terminus
f
aclionis divine
el
ref
ertur
ad Deurn
sicut ad causam eillcientem et di
TerL
ab essentia soJa inten-
Lione
{Contra]. Sed istam differenliam de diff
erre
ratione el
intentione alii desl.niunl , quia quecumque re non differunt, dif-
ferunt sola operalione intellectus, quod est differre ration e.
Item sicut est gradus in differre re, ila in differre ratione, sub
qua comprehendelur illa differentia intentionis, quam ponunt,
et ita essentia habe
biL
esse rationis vel per rationem. Quare etc.
Contraria opinio habeL multas raliones. Prima est, quia cum
essentia sit subsistens, si non differret ab esse, sequeretur,
quod esse t esse subsistens, quod proprium esl solius Dei. [So-
lutio]. Et solvunt, quod non est esse subsistens,
quo d
proprium
est solius .Dei, seq parlicipat ·eo modo, quo dictum est secun-
dum eos quia es
.
quedam partialis perfectio, que secundum
e-
nitudinem est in Deo. Quare etc.
Secunda ratio est, quia esse secundum quod huiusmodi non
dicit quid limilatum, si essentia
est
suurn esse ita quod non dif-
ferret ab essenlia sicul participatum a parlicipante .
Sed si essen-
tia esset ipsum esse, essentia esset infinita
et
illimitata . [Solu-
tio].
t
ad hoc solvunl, quod dato, quod essentia sil suum es-
se, tarnen illud esse non
erit
illimitatum, quia participat eo mo-
do, quo dictum est, non sicut recepturn. Quare etc. (fol. 247ra}
Tertia ratio est, quia esse non polest separari a seipso. Si ergo
creatura esset suum esse, sicut irnpossibile est ipsum esse non
esse, quia contradidionem implicat, ita creaturarn impossibile
esset non esse. {Solutio].
t
solvunt, quod
liceL
essentia
et
esse
re non differunt., tarnen essenlia non
est
nisi quadam extrinseca
habiludine ad
ag
·e
ns. Sed quia· ista habitudo extrinseca
et
iste
respectus potest sibi deesse, ideo polest desinere esse.
Quarta ratio istorum est ex dicto oetii de ebdomadibus,
qui ait, quod diversum est esse et quod est, scilicet illud quod
est essentia.
Quare
etc.
t
solvunt, quod secundum Commenta-
torem esse ibi
sumitur
pro principio essendi, quod est Deus,
quod diversum est ab omni creata essentia.
7/21/2019 Grabmann (Ed.) - Humbert de Preuilly - Quaestio de Esse Et Essentia
http://slidepdf.com/reader/full/grabmann-ed-humbert-de-preuilly-quaestio-de-esse-et-essentia 12/18
Humb orl.i
clc
Prulliaco 0 Cisl.
qua
es l.io de esse cl. cs sen Liu.„ 6
Quinta ratio ex diclo Boelii ibidem , qui ail, quod ornne,
quod est, acceplal essendi forma esL a:lque subsistens, accipiens
esl anlern aliud ab accipiente. Quarc e
tc. EL
solvunt,
quoa
for
ma essendi est essenlia ut aclu esl sirnili\.udo Dei et ad ipsurn
sicut ad causam agenlem refertur.
Sexta ralio es
t.,
quod ibiclem dicil Boelius quod in omrn
composito aliud est et esse
· L
aliu d, quod est. Et solvun t„ quod
aliud
est
intentione.
Septima ralio esl, quod ibidem scribitur, quocl omne, quod
est, participat esse ut sit. [Solutio].
El
solvunt, quod illud esse
quod participat est similituclo Dei expressa, que cst essenlia
ut
est in efiectu .
Octava ratio esl, quia essenlia es l quocldam possibile esse.
Quod probant,
quia
non est necesse esse nec impossibile esse,
quia tune vel semper v·el numquam esset.
Seel
omne possibile
esse non
(fol.
2117rb es t ac.tu nisi sibi addatur aliquis actus. Quocl
declarant de maleria, que cum sit in potentia ad extensionem,
non extenditur nisi per quanlitatem. Ergo elc . i[So lulio]. Et sol
vunl,
quocl
illud quod arguitur, verum est ·
et
de possihili sub
iective, sed non
c
e possibile obiecti
ve,
sicut et essentia, q
ue
in tantum est possibili
s,
q uia potes l esse Lerminus differentie
actionis . Quare etc.
Nono sie . Nichil t ~ s se ipsum acquirere nec perdere . Ergo
si essentia
e ~ t
suum esse, non polest perdere esse nec acquirere
esse. Quare etc . r[Solutio].
Et
solvunt, quod verum est de eo,
quod est suum esse ex proprietale sue nature, sed non de eo,
quoll est suum esse quadam extrinseca habitudine, quam polesl
perdere. Quare etc.
Decima ralio est ista. Omne, quod potesl esse
et
non esse,
habet aliquid inf orme et possibile,
per
quod polest esse
et
non
esse sicut in composilis ex materia et forma, est
ipsa
materia,
ut
dicit
Auguslinus
X. libro Confessionum capitulo XIX. Cum
ergo essentia possit esse
et
non esse, ipsa essentia
i ~
ormis
er
it
et
esse erit
sua
informatio, quod maxime palet in angelis.
Unde sicut generatio facil scire compositionem ex materia et
forma, sie creatio formarum
separatarum
compositionem ex esse
et
essentia eLcum sit realis in eis mutabililas, eril.
el
realis com-
7/21/2019 Grabmann (Ed.) - Humbert de Preuilly - Quaestio de Esse Et Essentia
http://slidepdf.com/reader/full/grabmann-ed-humbert-de-preuilly-quaestio-de-esse-et-essentia 13/18
Dr Mnrlinus
Grabmann
positio, non . solum secundum rationem. [Solulio].
Et
solvunt,
quod sufficit compositio ex
re et
respeclu, quc differunt inten-
t.ione. Et
nota, quod respectus non facit compositionem.
Undecima ratio
es .,
quia (fol.
247va
essenlia comparalur
ad esse el non esse sicut maleria ad formam et privationem.
Nam s1cut materia de se habcl privalionem forme, formam vero
ex operatione. agentis, sie essenlia de se habel non esse, ut etiam
alii concedunt. Sed esse habet per aclionem Dei. Non autem se
habel sicul genus ad differenlias, quia genus de se nullam habel
diff erenliam. Si ergo se haberel essenlia ad esse sicut genus
ad differenlias, sa lvari posset, quod re non differunl. Sed quia
non sie est, sed sicut maleria ad formam
el
privalionern, oporlel
quod differant. Quare etc. '[Solutio]. t solvunl, quod verum
esl, .quocl sicut mat.eria
est
polen lia ad formam de se, tarnen
habe privalionem, sie essenlia de se caret habiludine el respectu
ad efficiens, sed hunc habet ab alio
et
est suum esse . ·
Duodecima ratio es , quia cssentia. non est communis ad
esse
et
non esse, sicut superius ad inferiora
el
genus ad diffe-
rentias, quia ent.i et non cnli nichil
est
sie commune. Ergo esl
communis sicut subieclum quoddam possibile, quod de se non
habet esse,
sed
perfici exspeclal
per
esse, quod ab ·alio habet.
Quod non esset nisi differret realiter. Quare elc. [Solutio].
Et
solvunt quod verum est, quia esL subtractum ipsi esse sicut fun-
dament.um esl subtractum relationibus.
Deinde adducunt sex rationes .
Prima
est, quia nihil polest
intelligi cum opposito sui ipsius. Sed s s n l i ~ polest inlelligi
non esse. Ergo etc . Et solvunt ut prius, quia differunl intentione.
Secunda es t, quia essentia participat esse sicut potentia par-
ticipat actum (fol. 247vb , quia non polest illud recipere secun-
durn lolalilatem. Seel nihil seipsum parlicipal. Quare elc. Immo
omne participatum, quia imperfectum, necesse est esse recep-
tum, quia si non essel receptum in alio, nec aliud in se reci-
perel, dum in
re
subsislens esset
el
ila 'ünperfectum esset. [So-
lu ti<;>]
Et
solvunl ut dictum est de participalione.
Tertia
ratio est, quia genus dicit mediam formam inler po-
tenliam et actum et ista polentia est essentia, · que est in po-
tenlia ad esse et secundum quod magis ·vel minus de esse re-
cipit, est in altiori vel inferiori
gradu
enlitatis.
Et
sie habent
7/21/2019 Grabmann (Ed.) - Humbert de Preuilly - Quaestio de Esse Et Essentia
http://slidepdf.com/reader/full/grabmann-ed-humbert-de-preuilly-quaestio-de-esse-et-essentia 14/18
Humbcrli
de Prulliaco
0
Cist. quaeslio de esse cL cssenLia„.
365
res esse. in genen\ alio et ·alio, quod non esset nisi quia esse
diffort ab cssentia.
Quare
etc. Nec aliler esset quiditas in genere
nisi quia
est
in potcntia ad esse.
Quare
elc. {Solutio]. Et sol-
vunt, quod verum est, quod quia essentia
est
in polentia
ad
esse
e
st
in genere, sed non parlicipat esse, sc
l
magis,
per
ipsam
essentiam. Quare etc. ·
Quarta ratio est, quia prima analogia entis est, qua dividi-
tur
in ens participatum et non parlicipatum.
Ergo
oporlet, quod
sit esse parlicipatum. J\lilcr tolleretur analogia, quod non est
nisi differat ab essentia. {Solutio].
t
solvunl, quond cssenlia
creature est
ens
participalum, inquantum esl cxpressa simili-
tudo in act.u. lmmo si nullum esset esse ·Cxislentic, tarnen verum
est, qnod omnis essenlia creata respectu esscntie creatoris
est
essenlia parLicipala.
Quar
e etc.
Quinta ratio esl, quia dicil
Boelius
Nihil participat alio
quod non parlicipat esse et ita si essenlia non participaret esse,
null um accidens in
ea.
passet esse (fol. 248
ra .
[Solutio].
Et
sol-
vunt, quod ad hoc quocl essentia participat esse, non
oportet
quod sit rc differens, sed intenlione, quia non est ipsum esse.
Quare
y
tc.
Sexta ratio est, quia omnis creatura mutabilis
est
secundum
substantiam de esse in non esse et informant hoc ut dictum
est, quod non esset nisi in ea dif fcrret esse ab essentia. [So-
lutio]. t solvunl, quod sufficit differentia intentionis, que est
respectus et habitudo acquisita. Quare etc.
Deinde adducunt lres raliones probanles, quod nisi differ-
rcnt
essentia et esse, non possent res adnihilari.
Prima
est, quia
nihil seipsum polest perdere. Si
ergo
idem sit re, non poterit
cssentia realiter perderc esse
et
maxime, quia si idern sunt,
tune facere essentiam esse est facere essenliam esse essentiam .
Seel
.cssenlia semper
cst
esscntia et esse semper
est
esse.
Quare
etc.
Secunda ratio esl, quia non indigerenl res conservatore,
quia essentia seipsa actu esset
et
idco si non indigeret
superad-
dita actualitat.e, non indigeret conservatorc. Quod tarnen ponitur
eo
quod essentia non est sufficiens conferre esse nisi Deus sit
presens
et
ex hoc essenlia
dat
esse quia
est
coniuncta divine
7/21/2019 Grabmann (Ed.) - Humbert de Preuilly - Quaestio de Esse Et Essentia
http://slidepdf.com/reader/full/grabmann-ed-humbert-de-preuilly-quaestio-de-esse-et-essentia 15/18
366
Dr. Marlinus Grnbll1 ann
essentie et prima actio non polest le
nninari
ad respectum . Es
sentia
ergo
semper existerel nec posset adnihi lari .
Terti
a ratio est, quia quod aliquid potest deficere es t quia
polentialitas est in eo, quod polest perdere actualitatem, quia
aclus non pol.est perdcre ac tum. Si ergo itlem s un L
re,
non pol
crit. essentia realiter perdere actum,
secl
fortc secundum respec
tum . Quare
non
pot
e riL adnihilari.
[Solutio]. Et so
lvunL
(fol.
21
18 rll ad
isLa.
Quod esse polest
incipere esse
eL
essenLia est essentia sicut homo poles t incipere
esse homo et tarnen homo semper est horno . Et ad_dunt, quod
sicut esse diffe
rL
sola
inl.
e
nLion
e, sie tamen se
par
a
tur
esse ab
essen
t
ia, essenlia non pcrcli rern sed inLenlionem et secundum
hunc intellcctum non perdiL realiter esse, quia non er
al.
ali
qua res.
Simi
litier ad
secundum dicunl, quod quia essenLia cr-ea ture
co niuncta est essentie divine sicul esse
e ffic
ien L, ex hoc et habet
esse et conservalur in esse.
Simililer ad
t
ertium clicunt, quocl in
crealura
est polentia-
1itas, quia non cst actus
purus
Sed tarnen non oportet, quod
re differa
t
a sua aclualitale. Ad ho
c,
quod non passet defice re,
quod fieret, si esset
purus
actus non habens rationem poss,ibi
lis, quod falsum est, quia lice L n se sit.acLus, est tarn en respeclu
Dei quoddam possibile.
Deindc aclducunL quaLluor raLiones probantes, quod res a
Deo necessita le
natur
e procederent, si in eis non differret essen
ha et esse.
Prima
ratio est, quia vel natura es t sufficiens fmr
damenlum Lalis respeclus vel non. Si sufficiens et esl sibi ex
natura Ergo de necessita te inest ei. Si non, tune oporlet essen
ie aliquid addi, p
er
quod suscipiat hunc respectum et hoc erit
esse. Si clicatm;, quocl cr
ea
lura ex se non habeat illum respec
t um , sed ex mera voluntate Dei, non valel, quia respectus non
est lerminus actionis nec potest de novo acquiri vel perdi sicut
respectus divine originis sunl elerni, quia essentia est s
uffi
ciens
el lota causa eorum, nisi facla mutatione in altero (fol. 248 va)
ex
tr
emorurn. Cum ergo
non
sit facta mutatio in essenlia, quia
nihil reale si
bi
addilurn esl,
oport
ere l mutationem fieri in Deo .
Quod ·cum si
t
impossibik
oportet
hunc respeclu m
esse
elemurn
\'el aliqnid addi essenlie.
Quare
etc. [Solutio].
Et
solvunl, quod
7/21/2019 Grabmann (Ed.) - Humbert de Preuilly - Quaestio de Esse Et Essentia
http://slidepdf.com/reader/full/grabmann-ed-humbert-de-preuilly-quaestio-de-esse-et-essentia 16/18
H u mberl i de
Prulli
aco 0 . Ci s t. quaes
Lio
de esse e t. esscnli a... 367
· respeclus ille
partim esl
ex na tura crea ture, qui a es . possibilis
crear i, et partim de D
eo
qui a poles t. creare . E t quod addunl,
quod respectus non pot.es t de novo acquiri , respondeo, quod ac-
quiritur
non
solum respec
tu s,
sed essenlia sub r espectu.
Secunda ratio es t, qui a ex natura divina non ex eius arbi-
trio habent crea tura et essenti
a,
quod s
unt
quedam similitudo.
Si ergo aq hoc, quod exislal, nihil ci acquir itur, sed voluntal.i
divine sicut esse quod po
ni
mu
s,
quod est
in
volunt.ate Dei con-
ferre vel non . Cum de se sit similitudo Dei e t ex divina natura
de nec
es
sit.ate e
rit
sicut cle necessitale es t sirnilitudo Dei. (Solu-
tio].
t
"
Olvunt, quod essenlia de
se
es
l similitudo Dei e l refortur
ad ipsum ut aliquid ex t.ra, sed volunlati Dei subdi la es l ul pro-
ductibilis es t, non autem ul est eius similitudo. Qnare etc.
Terti a ratio es t, quia Deus intelligil essentias rerum specu-
lative, sed ut res exis tunt
co
mp ar ant.ur ad intellectum Dei practi-
ce, qui es t voluntali coniunctus inqu a
nlum
eis conf ertur aliquid,
quod subest volunlati di.vin e. Quod si essentiis nihil conferre-
tur, cum ac tu existunt, tune uniform
it
er
cornpa·ra ren
tur
ad intel-
lectum speculativum e t
pr
acl
ic
um el ita sicut
D.e
us
non
aliter
eas intcllig it specul a tive, sie prac tice et oper a tive. Quare e tc.
(fol.
248 vb . (Solutio]. l solv
un
t, quod r es non est sie per
es
-
sentiam, quod exista t,
quia es t essenti a, sed quia ac tu est pro-
ducta a Deo sub respectu . Unde addit respeclum , ut co mp ara-
tur ad pracl.icum intellec tum. Quare etc.
Quart
a r atio, quia si nihil ·dicere
t.
crea
lura
quam natu
ra
m
et r espectum sicut in divinis suppositum dicit solum respectum
et essenti am, in qua fundatur sicut natura et necess
it
ate pro-
oe
dunt persone divine sie eLcrealure . [Solutio].
t
solvunt, quod
natu re create debetur polenLialiter esse et
qua
si inch
oa
tive, non
actualit
er
et completiv
e,
sicut dictum es t..
Ultim a
rn
tio, quia si esse esset essenlia idem esset facere .
.essenti am esse
et
facere essenti am esse essc
nt.i
am .
Quar
e etc.
Queritur, utrnm esse differnl realiter ab essentia e t suppo-
nitur eis, que supra dicla sunt. Sci cndum, quod differe
ntia
in-
tenti onis, quam quidum ponunt, potes l. improbari, quia
7/21/2019 Grabmann (Ed.) - Humbert de Preuilly - Quaestio de Esse Et Essentia
http://slidepdf.com/reader/full/grabmann-ed-humbert-de-preuilly-quaestio-de-esse-et-essentia 17/18
368
Dr. Marlinus Grabmann
menl lor primo
fuit
usus
islo vocabulo et non
utitur
eo nisi vel
pro
differenlia
reali
v d
pro
differentia
r a t i o 1 ~ i s Ergo
inconve-
nienter
isti ponunt
hanc
differenliam mediam.
Nam
0
meta-
physice, ubi
probat
·
quod ens et unum sunt
idem, ibi dicil,
quod
diff
erant
intentiorie,
ubi ut plan um
(fol. 290
vb est ponit
istud
pro
diffcrenlia · · a t i o n i s Simili le1·
postea
in eodem 4° dicil, quo<l
clifferunt
inlentlone
homo et albus,
quod manifestum
est clifferre
realiter
.
Similiter
ctiam
ista
differentia intentionis inconvenienli
rnedio
concluditur. Nam si propter
hoc,
quia genus minus
dif
fert a different.ia
quam accidens
a subiecto,
quia
illa differunt
realiter magis
tarn en
quam
diffinilio
et
diffiiütum, que differunt
ralionc
t.antum, ergo
differunt intenlion
e
genus
et differentia,
quod csl plus diffcrre
quam
ratione, quia que ralione tantum
differunl
unum
de alio
predicatur.
Quod non
esl
de
genere
et
diffcr
en
tia nec de esse
et
essentia. Sie
ex
isto
concludam
: Asi
nus per suam diffinition cm, quc sit
animal indisc
iplinatum, a
qua
differl ratione tantum, magis diffe
rt
a musca, que est eliam
inclisciplinabile animal quam a
mulo
et plus
quam
a sua diffi
nilione . Si
ergo
differt a mulo intenlione,
quod
falsum
est.,
. ergo
inconveniens
es
t
ratio
eorum. Differentia ergo inlentionis non
erit alia a differe
ntia rationis sed hab
ebit gradus diff.erentia
rationis sicul
habet
differenlia rei.
Contra
posilionem, que dicil,
quod
esse
addit
so lum respec
lum ad
agens super
ess
e
ntiam
;
arguitur
sie.
Quia
vel esse dicit
respectum
illum
tanlum qui
esl
relatio et
sie res
habebit
esse
·per respeclum e t
non habebit
esse
pro
absoluto
quod
vi detur
falsum. Ve l dicil respeclum secundum
se
et
iterum
cum isle
r e s p e c t u ~ secundum se non
habeat realitatem
apud
illos, quia
dicunt, quod rclatio nihil addit super fundam en lum
non
dabi{
esse rei.
Vel dicit
respectum
ut
esl
in
fundamento
vel
fundatus
sub
respeclu
et tune
si respeclum principalit
er dicat,
erit
eadem
ratio que prius. Si
aulem
utrumquc equaliler (fol. 291
ra
cum
essentia
de
se sit
ab
eterno
secundum istos
autem
in tem
pore, non videtur, quod sila possint
esse
idem.
Preterea
cum relatio
non habea
t
aliud esse a fundamento,
seguitur de necessitate, quod esse, quod dicit solum respectum
quanlu m
ad
esse, sit ab
ctcrno
sicut
essentia.
7/21/2019 Grabmann (Ed.) - Humbert de Preuilly - Quaestio de Esse Et Essentia
http://slidepdf.com/reader/full/grabmann-ed-humbert-de-preuilly-quaestio-de-esse-et-essentia 18/18
Itumberli de Pru liaco 0 Ci sL quaestio d e esse et essenti a
369
Preterea ex isto sequitur, quod supposita creata q u
n u m
ad hoc quod non differt, differrent plus inter se quam sub po-
tentia divina, cum iam secundum istam potentiam non differrent
nisi relative, quod est inconveniens.
Praeterea nihil potest seipsum perdere ut est idem cum se,
sed ut est differens. Cum ergo esse et essentia sint idem re dif-
ferentia ratione
et
intentione, essentia nunquam poterit perdere
esse secundum rem, sed secundum intentionem tantum, quod
falsum est.
Dicunt tarnen contrarium tenentes, quod si esse differret .ab
essentia, non posset salvari creatio. Quas rationes et responsio-
nes ipsarum habes supra.