60
REPUBLIEK VAN SUID-AFRIKA REPUBLIC OF SOUTH AFRICA Staatskoerant Government Gazette Verkoopprvs • Selling price (AVa uitgesluit/GST excluded) Plaaslik SOC Local Buitelands70c Other countries Posvry Post free Vol. 268 Regulasiekoerant Regulation Gazette No. 4136 PRETORIA 9 OKTOBER 1987 , OCTOBER As 'n Nuusbladby die Poskantoor getegistree: Registered at the Post Office asa Newspaper No. 10966 PROCLAMATION bytbe SIBtePresident of the Republic of South MricB No. a.isi, 1987 NATAL CODE OF ZULU LAW Under and by virtue of the powers vested in me by sec- tion 24 of the Black Administration Act, 1927(Act 38 of 1927), I hereby declare that- (a) the Natal Code of Zulu Law is amended by the substi- tution of the Schedule to this Proclamation for the Scheduleto Law 19of 1891 (Natal); (b) Proclamation R. 195of 1967, ProclamationR. 103of 1973, Proclamation R. 226 of 1978 (with the excep- tion of Schedule 2), Proclamation R. 110 of 1979 and ProclamationR. 213 of 1979 are hereby repealed. (c) this Proclamation shall come into operation one month after the date of its promulgation in the Gov- ernment Gazette. Given under my Hand and the Seal of the Republic of South Africa at Cape Town this Third day of September, One thousand Nine hundredand Eighty-seven. P. W.BOTHA, State President. By Order of the State President-in-Cabinet: J. C. HEUNIS, Minister of the Cabinet, SCHEDULE NATAL CODE OF ZULU LAW ARRANGEMENT OF SECfIONS PROKLAMASIE vaodie Staatspresident van dieRepubliek van Suid-Mrika No. R. 151, 1987 NATALSE WETBOEK VAN ZOELOEREG Kragtens die bevoegdheid my verleen by artikel 24 van die Swart Administrasiewet, 1927 (Wet 38 van 1927), ver- klaar ek hierby dat- (a) die Natalse Wetboek van Zoeloereg gewysig word deur die Bylae van Wet 19 van 1891 (Natal) deur die Bylae van hierdie Proklamasiete vervang; (b) Proklamasie R. 195 van 1967, Proklamasie R. 103 van 1973, Proklamasie R. 266 van 1978 (met die uitsondering van Bylae 2), Proklamasie R. 110 van 1979 en ProklamasieR. 213 van 1979, hierby herroep word; (c) hierdie Proklamasie in werking tree een maand na die datum van afkondigingdaarvan in die Staatskoerant. Gegee onder my Hand en die Seel van die RepubJiek van Suid-Afrika te Kaapstad, op hede die Derde dag van SeptemberEenduisend Negehonderd Sewe-en-tagtig, P.W.BOTRA, Staatspresident. Op las van die Staatspresident-in-Kabinet: J. C. HEUNIS, Minister van die Kabinet. BYLAE NATALSE WETBOEK VANZOELOEREG INDELING VAN ARTIKELS Hoofttuk Artikel 1. WOOROOMSKRYWING EN VERKLARENDE BEP ALINGS " ....... 1 2. STAMGRENSE............................................. 2- 4 3. KAPTEINS 5-- II 4. PERSOONLlKESTATUS 12- 16 5. FAMILIEHOOFDE 17- 26 6. V()()(JDYSKAP ,. 27- 35 7. GEBRUIKLIKE HUWELlKE EN VERWANTE VERBINDINGS 36-- 57 Chapter 1. DEFINITIONS AND EXPLANATORY PROV!- SIONS . 2. TRIBAL BOUNDARIES . 3. CHIEFS . 4. PERSONALSTATUS .. 5. FAMll..Y HEADS . 6. GUARDIANSHIP .. 7. CIVIL AND CUSTOMARY MARRIAGES AND COGNATE UNIONS . Sections 1 2- 4 5- 11 12- 16 17- 26 27- 35 36- 57 543--A 10966--1

GG_19871009_10966

Embed Size (px)

Citation preview

REPUBLIEKVAN

SUID-AFRIKA

REPUBLICOF

SOUTH AFRICA

StaatskoerantGovernment Gazette

Verkoopprvs • Selling price(AVa uitgesluit/GST excluded)

Plaaslik SOC LocalBuitelands70c Other countries

Posvry • Post free

Vol. 268

RegulasiekoerantRegulation Gazette

No. 4136

PRETORIA 9 OKTOBER 1987, OCTOBER

As 'n Nuusbladby diePoskantoor getegistree:

Registered at the Post Officeasa Newspaper

No. 10966

PROCLAMATIONbytbe

SIBtePresident ofthe Republic ofSouth MricB

No. a.isi, 1987

NATALCODE OF ZULU LAWUnder and by virtue of the powers vested in me by sec­

tion 24 of the Black Administration Act, 1927 (Act 38 of1927), I hereby declare that-

(a) the Natal Code of Zulu Law is amendedby the substi­tution of the Schedule to this Proclamation for theScheduleto Law 19of 1891 (Natal);

(b) Proclamation R. 195of 1967, ProclamationR. 103of1973, Proclamation R. 226 of 1978 (with the excep­tion of Schedule 2), ProclamationR. 110of 1979andProclamationR. 213 of 1979are herebyrepealed.

(c) this Proclamation shall come into operation onemonth after the date of its promulgation in the Gov­ernment Gazette.

Given under my Hand and the Seal of the Republic ofSouth Africa at Cape Town this Third day of September,One thousand Nine hundredand Eighty-seven.

P. W.BOTHA,State President.

By Order of the State President-in-Cabinet:

J. C. HEUNIS,Minister of the Cabinet,

SCHEDULE

NATAL CODE OF ZULU LAW

ARRANGEMENT OF SECfIONS

PROKLAMASIEvaodie

Staatspresident vandieRepubliekvanSuid-Mrika

No. R. 151, 1987

NATALSEWETBOEKVAN ZOELOEREGKragtens die bevoegdheid my verleen by artikel 24 van

die Swart Administrasiewet, 1927 (Wet 38 van 1927), ver­klaar ek hierbydat-

(a) die Natalse Wetboek van Zoeloereg gewysig worddeur die Bylae van Wet 19 van 1891 (Natal) deur dieBylae van hierdie Proklamasiete vervang;

(b) Proklamasie R. 195 van 1967, Proklamasie R. 103van 1973, Proklamasie R. 266 van 1978 (met dieuitsondering van Bylae 2), Proklamasie R. 110 van1979en ProklamasieR. 213 van 1979, hierby herroepword;

(c) hierdie Proklamasie in werking tree een maand na diedatum van afkondigingdaarvan in die Staatskoerant.

Gegee onder my Hand en die Seel van die RepubJiek vanSuid-Afrika te Kaapstad, op hede die Derde dag vanSeptemberEenduisendNegehonderdSewe-en-tagtig,

P.W.BOTRA,Staatspresident.

Op lasvan die Staatspresident-in-Kabinet:

J. C. HEUNIS,Minister van die Kabinet.

BYLAE

NATALSE WETBOEKVANZOELOEREG

INDELING VANARTIKELSHoofttuk Artikel

1. WOOROOMSKRYWING EN VERKLARENDEBEPALINGS " ... .. .. 1

2. STAMGRENSE............................................. 2- 43. KAPTEINS 5-- II4. PERSOONLlKESTATUS 12- 165. FAMILIEHOOFDE 17- 266. V()()(JDYSKAP ,. 27- 357. GEBRUIKLIKE HUWELlKE EN VERWANTE

VERBINDINGS 36-- 57

Chapter

1. DEFINITIONS AND EXPLANATORY PROV!-SIONS .

2. TRIBAL BOUNDARIES .3. CHIEFS .4. PERSONALSTATUS ..5. FAMll..Y HEADS .6. GUARDIANSHIP ..7. CIVIL AND CUSTOMARY MARRIAGES AND

COGNATE UNIONS .

Sections

12- 45- 11

12- 1617- 2627- 35

36- 57

543--A 10966--1

van der Merwe
Rectangle

2 No. 10966 STAATSKOERANT, 9 OKTOBER 1987

DermitiODS1. (1) In this Code, unless otherwise indicated-

"Act" means the Black Administration Act, 1927 (Act38 of 1927);

"affiliation" means the attachment of one or more juniorhouses to a senior or superior house, either the indlun­kulu, the ikhohlo or the iqadi, for the purpose of pro­viding against the failure of an heir in such senior orsupenor house, and "affiliated" has a correspondingmeaning;

"Black" means a person who is, or is generally acceptedas, a member of any aboriginal race or tribe of Africa;

"chiefs deputy" means any person appointed by a chiefunder the provisions of section 6 to control any particu­lar section of the tribe;

•'civil marriage" means a marriage contracted in terms ofthe Marriage Act, 1961 (Act 25 of 1961);

, 'customary marriage ~' means a customary union as de­fined in the Act, provided that such marriage has beenentered into in accordance with the essential require­ments prescribed by this Code;

"Director-General" means the Director-General of theDepartment of Development Planning;

"district officer" an official in the Public Service desig­nated by the Director-General as such;

"ethula" means the custom whereby an obligation isimposed upon a junior house to refund lobolo whichmay been taken from a senior house to establish suchjunior house. The Loboto of the eldest daughter of suchjunior house is usually indicated as the source fromwhich the liability is to be met but the custom is notrecognised as extending to the handing over of theethula girl herself as a pledge of payment;

"family head" means the owner or the person havingcharge of a family home;

"family home " means the domestic establishment andordinary place of residence of a Black and may consistof one or more houses and includes individual dwell­ings occupied by Blacks in townships, on mission sta­tions or on private lands;

"family property" means all the property in a familyhome other than (i) property vesting in or pertainingspecially to any particular house of that family homeand (ii) the personal property of any major inmate orany inmate not related to or belonging to the family ofthe family head; :

, 'house" means the family and property, rights and statuswhich commence with, attach to and arise out of thecustomary marriage of any Black woman;

Hocfstuk Artikel

8. LOBOLO 58- 619. FAMILIESTELSEL 68- 78

10. ERFENlS ENERFOPVOLGING 79- 82l1. GENEES- EN KRUIEKUNDIGES EN VROED-

VROUE , " .. .. ... .. . 83-- 9012. ONREGMATlGE DADE............................ ...... 9l-10413. SIVIELEPROSEDURE ENDIVERSE BEPALINGS 105--11414. MISDRYWE ENALGEMENE STRAFBEPALINGS

................................................................. 115--118AANHANGSEL 1AANHANGSEL 2

HOOFSTUKI

WOORDOMSKRYWING EN VERKLARENDEBEPALINGS

Woordomskrywing1. (1) In hierdie Wetboek, tensy anders blyk, beteken­

"affiliasie" die aanhanklikheid van een of meer juniorhuise aan 'n senior of superieure huis, hetsy die indlun­kulu, die ikholo of die iqadi ten einde voorsiening temaak teen 'n gebrek aan 'n erfgenaam in sodani~e

senior of superieure huis, en het "geaffilieer" nooreenstemmende betekenis;

"Direkteur-generaal" die Direkteur-generaal van dieDepartement van Ontwikkelingsbeplanning;

"ethula" is die gebruik waarby 'njuniorhuis 'n verpligt­ing opgele word vir die terugbetaling van lobolo watvan 'n senior huis geneem mag gewees het om soda­nige junior huis tot stand te bring. Die Iobolo van dieoudste dogter van sodanige junior huis word gewoon­lik aangedui as die bron waaruit die aanspreeklikheidgedelg moet word, maar die gebruik word nie erken assynde van toepassing op die oorhandiging van die"ethula' meisie self as 'n pand vir betaling nie;

"familie-eiendom" al die eiendom in 'n familiewoninguitgesonderd (i) eiendom wat aan enige besondere huisvan daardie familiewoning begiftig is of spesiaal daar­aan verbonde is, en (ii) die persoonlike eiendom vanenige mondige huisgenoot of van enige huisgenoot watnie aan die familiehoof verwant is of tot hulle behoortnie;

•'familiehoof" die eienaar of persoon belas met die toe­sig oor 'n familiewoning;

"familiewoning" die huishoudelike inrigting en gewonewoonplek van '0 Swarte en kan dit uit een of meerhuise bestaan en omvat afsonderlike wonings bewoondeur Swartes in dorpe, op sendingstasies of op privaatgronde;

"gebruiklike huwelik" 'n gebruiklike verbinding soosomskryf in die Wet: Met dien verstande dat dit aange­gaan is ooreenkomstig die essensiele vereistes by hier­die Wetboek voorgeskryf;

"distriksbeampte" 'n beampte in die Staatsdiens deur dieDirekteur-generaal as sodanig aangewys;

•'huis' die familie en eiendom, regte en status, wat be8inmet, verbonde is aan en ontstaan uit die gebruikhkehuwelik van enige Swart vrou;

"huiseiendom" die eiendom wat aan enige huis in 'nfamiliewoning begiftig is of spesiaal daaraan verbondeis. Sodanige eiendom word verkry deur donasies oftoedeling en deur die ontvangs van lobolo ten opsigtevan die meisies van die huis;

"huisgenoot" met betrekking tot 'n familiewoningenigiemand wat gewoonlik daarin woon, en sluit diehoof van ' n familie in wat in 'n familiewoning onderdie beheer van die familiehoof woon;

Chapter

8.9.

10.11.

12.13.

14.

LOBOLO .FAMILY SySTEM ..INHERITANCE ANDSUCCESSiON .MEDICINE MEN, HERBALISTS AND MID-WIVES .ACfIONABLE WRONGS _ .CIVIL PROCEDURE AND MISCELLANEOUSPROVISIONS ..OFFENCES ANDGENERAL PENALTY .ANNEXURElANNEXURE 2

CHAPTER 1

DEFINITIONS ANDEXPLANATORYPROVISIONS

Sections

58-- 6768-- 7879- 82

83- 9091-104

105-114115--118

GOVERNMENT GAZETIE, 9 OCTOBER1987 No.10966 3

"ikhohlo" (ikhohlwa), die linkerhandse senior huis van'n familiewoning wat verdeel is in afdelings soosomskryf in artikel 71 en wat met sy geaffilieerdehuisedie ikhohlo (ikhohlwa)-afdeling vorm; dit word ge­woonlik met familie-eiendom tot stand gebring enwaar 'n uitdruklikeverklaringtot die teendeelontbreekgeskied geen teruggawe van sodanigeeiendom nie;

"indlunkulu' die "groot huis"-die vemaamste huis in'n familiewoning; die Iigging daarvan bepaal die lig­ging van die ander huise en met sy geaffiJieerde huisevo~ dit die indlunkulu-afdeling van die familie­womng;

"induna" 'n persoon deur '0 kaptein ingevolge ge­woonte aangestel om stamsake in n bepaafdegebied teadministreer of om 'n spesifieke funksie ten opsigtevan die stamadministrasie te verrig;

"iqadi " (inqadi) die regterhandse senior huis van 'nfamiliewomng wat verdeel is in afdelings soos omskryfin artikel 71 en wat met sy geaffilieerdehuise die iqadi(i~adO-afdeling vorm; vir opvolgingsdoeleindes volgdit m rang op die indlunkulu-afdelmg;

"kaptein se verteenwoordiger" iemand aangestel deur'nkaptein kragtens die bepalings van artikel 6 om enigebesondereafdeliog van sy starn te beheer;

,'lobolo' beeste of ander eiendom wat die voorgenomeeggenoot, sy ouer, voog of ander persoon akkoordgaan om aan die ouer of voog van die voorgenomeeggenote te lewer met die oog op ,n voorgenome ge­bruiklikeof sivielehuwelik;

"Minister" die Minister van Staatlrundige Ontwikkelingen Beplanning;

"ngquthu~bees" '0 bees wat betaalbaar is deur die egge­noot of verleier, na gelang van die geval, aan 'n vrouof aan die huis waartoe sy behoort, by die aangaan van'n gebruiklike of siviele huwelik of by die verleidingvan haar dogter;

"offisiele getuie" 'n persoon as sodanig aangestel krag­tens artikel 41 om te fungeer by die vienng van ge­bruiklike huwelike;

,•sisa' 'n gebruik waarvolgensbeeste of ander vee deurhut eienaar by iemand anders agtergelaat word met dieverstandhouding dat sodanige persoon van hulle ge­bruik kan maak maar dat die persoon wat hulle daarplaas, die eienaar bly en die aanteelveehom toeval;

"siviele huwelik" 'n huwelik aangegaan ingevolge dieHuwelikswet, 1961 (Wet 25 van 1961);

, •Swarte' iemand wat 'n lid van 'n inboorlingras of starnvan Afrika is of gewoonlikdaarvoor deurgaan;

"ukungena" 'n verbinding met 'n weduwee wat onder­neem word ten behoewe van haar oorlede eggenootdeur sy volle of haltbroer of ander manlike familielidvan vaderskant met die doeI om (i) ingeval sy geenseun by haar oorlede eggenoot het nie, 'n erfgenaam teverwek om die eiendom of die eiendomsregte wat aandie huis van so 'n weduwee verbonde is, te erf, of (ii)ingeval sy sodanige seun bet, die nominalenakomelingevan die oorledene te vermeerder;

"ukuvusa" 'n vorm van plaasvervangende verbindingaangegaan wanneer die wettige erfgenaam of anderverantwoordelike persoon gebruik maak van eiendomwat aan •n oorlede persoon behoort of sy eie eiendomom 'n eggenote te neem ten einde die boedel van soda­nige oorlede persoon te vermeeder of te hemieu of synaam te verewigen hom van 'n erfgenaam te voorsien;

"Wet" die Swart Administrasie Wet, 1927 (Wet 38 van1927).

,•house property" means property vested in and pertain­ing specially to any house in a family home; suchproperty is acquired by donations, earnings or appor­tionment and by receipt of lobolo in respect of the girlsof the house;

"ikhohlo" (ikhohlwa) is the left-hand senior house of afamily home which has been divided into sections asdescribed in section 71 and with its affiliated housesforms the ikhohlo tikhohlwav section; it is usually es­tablished with family property and does not, in theabsence of an express declaration to the contrary, makeany refund of such property;

"indlunkulu" means the "great house", the chief housein a family home; from it the other houses take theirposition and with its affiliated houses it forms theindlunkulu sectionof the family home;

"induna" means a person appointed by a chief in termsof the customs and laws of the tribe of such chief toadminister tribal affairs in a particular area or for aspecific function in the tribal administration;

"inmate" in relation to a family home means any personusually residing therein and includes the head of afamily resident in a family home, subject to the controlof the family head;

"iqadi " (inqadii is the right-hand senior house of afamily home which has been divided into sections asdescribed in section 71 and with its affiliated housesforms the iqadi (inqadi) section; for purposes of suc­cession it ranks next to the indlunkulu section;

"lobolo" means cattle or other property which in consid­eration of an intended customary or civil marriage theintended husband, his parent or guardian or other per­son agrees to deliver to the parent or guardian of theintended wife;

"Minister" means the Minister of Constitutional Devel­opment and Planning;

"ngquthu beast" means. a beast which is payable by thehusband or seducer as the case may be, to a woman orto the house to which she belongs, upon the entranceinto a customary or civil marriage or the seduction ofher daughter;

"official witness" means a person appointed as suchunder section 41 to officiate at the celebration of cus­tomary marriages;

"sisal' means a custom whereby cattle or other livestockare deposited by their owner with some other person onthe understanding that such person shall enjoy the useof them, but that the ownership shall remain with andincreaseaccrue to the depositor;

"ukungena" means a union with a widow undertakenonbehalf of her deceased husband by his full or half­brother or other paternal male relative for the purpose(i) in the event of her having no male issue by thedeceased husband of raising an heir to inherit the pro­perty or property rights attaching to the house of suchwidowor (ii) in the event of her having such male issueof increasingthe nominaloffspringof the deceased;

"ukuvusa' means a form of vicarious union entered intowhen the heir at law or other responsible person usesproperty belonging to a deceased person or his ownproperty to take a wife for the purposeof increasingorresuscitating the estate of such deceased person or toperpetuatehis name and providehim with an heir.

-.,....:~

ClIAPI'ER2

TRIBAL BOUNDARIES

4 No. 10966 STAATSKOERANf. 90KTOBER 1987

(2) In hierdie Wetboek lean uitdrukkings wat familie- (2) In this Code terms connoting family relationshipsverwantskappe soos •'eggenoot', , •'eggenote', '.en soortge- suchas "husband", "wife" andthe like in addition to theirlyke inbegryp, benewens hul gewone betekenis, toegel?8S ordinary significance are appliedto such relationships aris­word op sodanige verwantskappe wat ontstaan un gebruik- ing out of customary marriages, and the terms "divorce",like huwelike, en die uitdrukkings "egskeiding", "nietig- "nullity", "married" and "unmarried" have a corre­verklaring", "getroud" en "ongetroud" bet 'n ooreen- sponding application.stemmende toepassing. (3) The following terms are not used elsewhere in this

(3) Onderstaande uitdrukkings word nie elders in,hierdie Code but in ZUlu law have the meaning respectively as­Wetboek gebruiknie maar ~ l.?el~g het hulle die.bete- signedto them below-keniswataanhulleonderskeidelik hieronder toegeken IS- "insonyama' denotes certain choice portions of a beast

"insonyama" beteken sekere gesogte dele van 'n b~s which under one form of the "ethula" custom are inwat 'n junior huis ooreenkomstig een vonn van die recognition of status handed over by a junior house toethula-gebruik as erkenning van status aan die hoof the head of a superiorhouse in the family homewhenavan 'n superieure buis in die familiewoning oorhandig beast is slaughtered by suchjunior house, Observancewanneer 'n bees deur sodanige junior huis geslag of this customis of evidential value in determining theword. Die nakoming van hierdie gebruik is van status of the houses concerned but is notenforceable atbewyswaarde by die bepaling van die status van die law;betrokke huise, maaris niebywet afdwingbaar nie; "isisindo' denotes the appointmetit by a family head of

"lsizinda" beteken die aanstelling deur 'n familiehoof one of his sons, usually the first-born son, to be thevan een van sy seuns, gewoonlik die eersgebore seun, formal head of the family in his own stead after hisas fonnele hoofvan die gesinin sy eie plekna sy dood. death. The appointment carries with it no propertyDie aanstelling gaannie gepaard met eiendomsregte of rightsorobligations;verpligtings nie;

"umhlubulo" beteken sekere dele van '0 bees wat die "umhlubulo" denotes certain portions of a beast whichunder one form of the "ethula' custom are handed

hoof van 'n superieure huis ooreenkomstig een vorm over by the head of a superior house to and are thevan die ethula gebruik oorhandig aan en wat 'n junior perquisite of a junior housein the family homewhenahuis in die familiewoning toekom wanneer 'n bees beast is slaughtered by such superior house. Obser-deur sodanige superieure huis geslag word. Die 03- vanceof this customis of evidential valuein determin-koming van hierdie gebruik is van bewyswaarde bydie ing the status of the houses concerned but is notbepalirig van die statusvandie betrokke huise, maar is enforceable at Jaw.nieby wetafdwingbaar nie.

HOOFSTUK2

STAMGRENSE

Omskrywingvanstamgrense2. Stamgrense voorheen omskryfof gewysig kragtens die

bepalings van enige wet wat herroep is, sal, tensyen totdatdit gewysig word kragtens artikel 5 (1) (a) van die Wet,geag word as synde omskryfof gewysig kragtens genoemdeartikel.

'n Swarte wordgeaglid te wees van diestam blnne wiese gebied by WOOD en negeriBg van stamgrense is 'noortredhJg

3. (1) 'n Swarte word geag 'n lid te wees van die starnvan die kaptein binne wie se regsgebied hy woonagtig is:Metdien verstande dat wanneer '0 Swarte as gevolgvandieomskrywing van enige grens van sy eie starn of kapteinafgeskei word, sodanige Swarte, beboudens die bepalingsvan artikel 4, binne tweejaar na sodanige omskrywing kantrek na die streekwat vir sodanige starn of kaptein aange­wys is en as hy in gebreke bly om dit te doen, wordhy, naverloop van voormelde tydperk van tweejaar, geag ingelyfte wees by die starn van en in alle opsigteonderworpe aandie kaptein in wie se regsgebied bygeblybet.

(2) Enige Swarte wat enige behoorlik omskrewe stam­grens of die gewoontes of regulasies wat interstamverpla­singsbeheerverontagsaam en sondermagtiging en teenstry­dig met sodanige gewoontes of regulasies, utt die gebiedvanenige starnna die van 'n anderverhuis, is skuldig aan '0oortreding.

Verskwwing van tamHiewoning van een dlstrlk na 'nantler

4, 'n Swarte mag nie sonder die goedkeuring van diedistriksbeampte sy familiewoning van die een distrik na 'nanderverskuifnie.

Detinition oftribal boundaries2. Tribal boundaries previously defmed or amended

under the provisions of any law which has been repealedshall, unlessand untilalteredin termsof section5 (1) (a) ofthe Act, be deemed to have been defmed or amended interms of the saidsection.

Blade deemed to bememberof tribe within whose areahe resides and disregard oftrilJal boundaries an otrence

3. (1) A Black shall be deemed to be a member of thetribe of the chief withm whose area of jurisdiction he re­sides: Provided that whenthe effectof the definition of anyboundary is to separate a Blackfrom hisown tribeor chief,suchBlack may, with theapproval of thedistrictofficerandsubject to the provisions of section4, within two years ofsuch definition remove to the area appointed for such tribeor chief and, should he fail to do so, he shall, after theexpiry of the said period of two years, be deemed to haveincorporated himself in the tribe of and to be subject in allrespects to thechiefwithinwhose area of jurisdiction he hasremained.

(2) Any Black who disregards any tribal boundary dulydefined or the customs or regulations regulating inter-tribalremovals and without authority and contrary to such cus­toms or regulations movesfrom the area of any tribe to thatof anothershallbe guiltyof anoffence.

Removalotfamllybome from onedistrict to JUJOther4. No Black shall,remove his family home from one

district to another except with the approval of the districtofficer.

GOVERNMENTGAZETTE, 9 OCTOBER 1987 No. 10%6 5

HOOFSTUK 3 CHAPTER 3

KAPTEJNS CHIEFS

Magte, bevoegdhede, pligte, funksies, regte en voor­regte vankapteins

5. Die magte, bevoegdhede, pligte, funksies, regte envoorregte van kapteins is soos bepaal in die Wet en dieregulasies daarkragtens uitgevaardig, gelees met hierdieWetboek: Met dien verstande dat waar hierdie Wetboekstrydig is met enige bepaling van genoemde Wet met be­trekking tot enige aangeleentheid waarvoor hierin s~esifiek

voorsiening gemaak word, die bepalings van hierdie Wet­hoek geld.

Aanstellingen ont'tlag van kapteinsverteenwoordigers6. (1) Kapteins is verantwoordelik vir die aanstelling van

'n toereikende getal kapteinsverteenwoordigers en indunasvir afdelings van hul stamme.

(2) Die distriksbeampte hou 'n register van allekapteinsverteenwoordigers en indunas en sodanige.registerbevat alle sodanige detail en inligting soos deur die Ministerbepaal.

(3) 'n Kaptein kan, met die goedkeuring van die dis­triksbeampte, die aanstelling van enige kapteinsverteen­woordiger of induna ten opsigte van enige afdeling van systarn beeindig en wanneer daartoe gelas deur die dis­triksbeampte moet hy enige sodanige aanstelling beeindig:Met dien verstande dat die aanstelling van enigekapteinsverteenwoordiger, wat kragtens artikel 12 van dieWet gemagtig is om siviele sake te verhoor en te beslis, niebeeindig kan word nie uitgesonderd met die goedkeuringvan die Minister.

KBpteins kan inskiklikheid vereis, bevele gee en kanmiskenningstraf

7. (1) Kapteins het die bevoegdheid om te vereis datpersone wat aan hul regsbevoegdheid onderworpe is, hulpligte in gevolge Zoeloereg moet nakom en kan VIr die doelbevele uitreik. Hulle het veral die bevoegdheid om gehoor­saamheid aan gesag, die plig van kinders teenoor hul ouersen die verpligtinge van huisgenote teenoor hul familie­hoofde af te dwing. Daarbenewens moet hulle enige byeen­korns van gewapende persone wat sonder magtiging in hulgebiede gehou word, of enige oproerige of onwettige verga­dering of byeenkoms uiteenjaag of gelas dat sodanige ver­gadering of byeenkoms uiteengejaag word, en wanneer daarm hul gebiede 'n toestand van wetteloosheid of onrus be­staan, het hulle die bevoegdheid om te gelas dat vir ·ntydperk van hoogstens sewe dae of sodanige langer tydperkas wat die distriksbeampte mag bepaal-

(a) die byeenkoms van persone in groepe, of die brou vanbier by familiewonmgs binne die gebied wat hullemag bepaal in die omgewing of nabyheid van 'n be­sondere familiewoning of familiewonings in die alge­meen waar 'n huwelik of ander seremonie gehou ofgehou staan te word;

(b) die dra van ·n skildvel of meer as een kierie deurenige persoon;

(c) die uitskree van oorlogskrete en die blaas van beuelsof fluitjies, verbied word.

(2) Kapteins kan by die uitoefening van hul ampspligteingevolge hierdie artikel, 'n boete van hoogstens vyftig randople vir die trotsering of verontagsaming van hul bevele,

Kapteinsgeregtigop voorregte vangeregshof8. 0) By die uitoefening van hulle wetlike regterlike

bevoegdhede is kapteins geregtig op die voorregte van 'ngeregshof ten opsigte van ongehoorsaamheid aan hulle be­vele of minagting van die hof en kan summier '0 boete vanhoogstens vyftig rand vir sodanige misdryf ople.

Powers, authorities, duties, functions, rights and privi­leges ofchiefs

5. The powers, authorities, duties, functions, rights andprivileges of chiefs shall be as prescribed in the Act and theregulations made thereunder, read in conjuncti~n with thisCode: Provided that, in the event of any conflict betweenthis Code and any provision of the said Act in regard to anymatter specifically provided for herein, this Code shall pre­vail.

Appointment and discharge ofchief's deputies6. (1) Chiefs shall beresponsible for the appointment of a

sufficient number of chiefs deputies and indunas for sec­tions or areas of their tribes.

(2) The district officer shall keep a register of all chief'sdeputies and indunas in his area and such register shallcontain all such detail and information as may be deter­mined by the Minister.

(3) A chief may with the approval of the district officerterminate the appointment of any chief s deputy or indunain respect of any section of his tribe and shall when sodirected by the district officer terminate any such appoint­ment: Provided that the appointment of any chief s deputywho has been authorised under section 12 of the Act to hearand determine civil claims may not be terminated exceptwith the approval of the Minister.

Chiefs may demand compliance. give orders, and pun­ish for defiance oforders

7. (1) Chiefs have authority to require compliance by thepeople under their jurisdiction with their duties under Zululaw and may give orders for the purpose. The enforcementof obedience to authority. of the duty of children to theirparents and of the obligations of inmates of family homestowards their family heads shall in particular fall within thescope of their authority. In addition they shall disperse ororder the dispersal of any assembly of armed persons intheir areas, held without authority, or of any riotous orunlawful meeting or gathering and, where a state of lawless­ness or unrest exists in their areas. shall have authority toorder that, for a period not exceeding seven days or suchlonger period as the district officer may determine-

(a) the gathering of persons in groups, or the brewing ofbeer at family homes within such area as they mayspecify in the neighbourhood or vicinity of a particu­lar family home, or of family homes in general, atwhich a wedding or other ceremony is being or isabout to beheld;

(b) the carrying by any person of a shield or of more thanone stick;

(c) the shouting of war cries and the blowing of bugles orwhistles, shall be prohibited.

(2) In exercising their functions under this section chiefsmay impose a fine not exceeding fifty rand for defiance ordisregard of their orders.

Chiefsentitled to privileges ofcourt oflaw8. (1) In exercising their lawful judicial functions. chiefs

shall be entitled to the privileges of a court of law in respectof disobedience of their orders or contempt of court andmay impose a summary fine not exceeding fifty rand for anysuch offence.

6 No. 10966 STAATSKOERANf. 90KTOBER 1987

(2) 'n Summiere boete opgele deur 'n kaptein kragtensdie bepalings van hierdie Wetboek word vir die doeleindesvan appel en invordering beskou as 'n boete opgele by dieuitoefening van regsmag kragtensartikeI 20 vandie Wet.

Onwettige teenwoordigheid of rusverstoring in famHie­woning van 'n kaptein is 'n oortreding

9. Enige Swarte wa; in die familiewoning van 'n kapteinaangetrefworden nie in staatis om bevredigende rekenskapvan homself te gee nie, of enige Swartewat die vrede in dieonmiddellike o.ngewing van sodanige familiewoningverstoor, is skuldig aan 'n oortreding en kan op bevel vansodanige kaptein gearresteer en in die landdroshof weensdie oortreding aangeldaword.

Erkennlng enaanstelllng vanopvolger van ertJcaptein10. (1) Vir die doeleindes van algemene erfopvolging,

soos omskryf in artikel 81 , is die erfgenaarn van 'n oorledeerfkaptein die persoonwatdie Staatspresident kragtens arti­kel 2 (7) van die Wet as erfopvolger van die kapteinskapaanstelof vir aanstelling erken.

(2) Alvorens kragtens artikel 2 (7) van die Wet besluitword wie om aan te stel of vir aanstelling te erken, askaptein, in opvolgingvan 'n erfkaptein kan die Staatspresi­dent, indienhy as gevolgvan 'n geskilof ander omstandig­heid dit wenslik ag, ondersoek laat instel deur drie raadge­wers deur hom aangestel, Sodanigeraadgewers word uitge­kies op grondvan hut spesiale kennisvan die taal, gebruikeen wette vandie Zceloes, en moetdeurbemiddeling van diedistriksbeampte aan die Staatspresident verslagdoen. Hullebesit al die magte wat by wet aan landdroshowe verleenword vir die dagvaarding van getuies, hul ondervragingonder eed, en om die voorlegging van dokumente af tedwing.

Ondersoek moet gehou word in gevalle VaD geskH1e ofontevredenheid

II. (1) In aIle gevalle van geskille oor kapteinskappe,stamtwiste of ontevredenheid en van wrywing tussen kap­teins of stamme, stel die distriksbeampte persoonlik of, opander wyse na goeddunke ondersoek in vir die inligting vandie Minister.

(2) By die uitoefening van sy funksies ingevolge subarti­kel (1) besit die distriksbeampte of sy plaasvervanger al diebevoegdhede wat by wet aan •n landdroshof verleen is virdie dagvaarding vangetuies, hul ondervraging ondereed enom die voorlegging vandokumente af te dwing.

HOOFSTUK4

PERSOONLIKE STATUS

Elke Swarte is familiehoofofhuJsgenoot

12. Elke Swarte is of 'n familiehoof of 'n huisgenootonderworpe aandie familiehoof in aJle familiesake.Eiendomsregte

13. EnigeSwartekan roerende eiendomverkry, en enigeSwarte lean onroerende eiendomverkrymaar bierdiereg is,vir sover dit eiendom van die familie van 'n familiehoofbetref, onderworpe aandie bepalings van artikel 19.Meerderjarigheidsouderdom

14. Behoudens die bepalings van die Wet opMeerderjarigheid, 1972 (Wet57 van 1972), word '0 Swarte'n wetlike meerderjarige wanneerhy trou of die ouderdomvan een-en-twintig jaar bereik en vir die toepassing vanhierdie subartikel word ouderdom, waar bewys ontbreek,bepaal en aangeteken deur die distriksbeampte, wie se 00­slissingafdoende is.

(2) A summary fine imposed by a chief under the provi­sions of this Code shall for the purpose of appeal and re­covery be regarded as a fine imposed in the exercise ofjurisdiction under section20 of the Act.

Unlawful presenceor disturbingpeace in chiers familyhomean offence '

9. Any Black found in a chiefs family home and unableto give a satisfactory account of himself or any black dis­turbing the peace within the precincts of such family homeshall be guilty of an offenceand maybearrestedby orderofsuch chief and charged with the offence in a magistrate'scourt.

Recognition and appoilJtment ofsuccessor to hereditarychief

10. (1) For the purposes of general succession as in sec­tion 81 defined. the heirof a deceased hereditary chief shallbe the person whom the'State President appoints or recog­nises for appointment, under section 2 (7) of the Act, assuccessor to the chieftainship.

(2) Before decidingwhom to appointor to recognise forappointment, under section 2 (7) of the Act, as chief insuccession to a hereditary chief, the State President, shouldhe by reason of any dispute or other circumstance deem itdesirable, maycause inquiry to bemadeby threeadvisers tobe appointed by him. Such advisers shall be selected byreason of their special knowledge of the language, customsand laws of the Zulusand shall report to the State Presidentthrough the district officer. They shall have all the powersconferred by law on a magistrate'scourt for the summoningof witnesses, their examination under oath and compellingthe production of documents.

Inquiry to be heldin cases ofdisputeordissatisfaction11. (1) In all cases of diseuted chieftainships or succes­

sion to chieftainships, of tribal quarrels or dissatisfactionand of friction betweenchiefs or tribes, the district officershall makeinquirypersonally or otherwise,as he may deembest, for the information of the Minister.

(2) In exercising his functions under subsection (J), thedistrict officer or his deputy shall have all the powers con­ferred by law on a magistrate'scourt for the summoning ofwitnesses, their examination underoath and compelling theproduction of documents.

CHAPTER 4

PERSONAL STATUS

Every Black either family head or inmate12. Every black shallbe eithera familyheador an inmate

subjectto the family head in all familymatters.

Propertyrights

13. Any Black may acquiremovable or immovable pro­pertY, but this right, in so far as propertyof the family of afamily head is concerned, is subject to the provisions ofsection19.

Age ofnuVority14. Subject to the"provisions of the Age of Majority Act,

1972(Act 57 of 1972),a Blackshallbecomea majorin lawon marriage or on attaining the age of twenty-one years andfor the purpose of this subsection age may, in the absence ofproof, be determined and recorded by the district officert

whosedecisionshallbefinal.

GOVERNMENT GAZEllE, 9 ocrOBER 1987 No.I0966 7

Bevoegdheid van minderjarige om kontrakte aan tegaan

15. 'n Minderjarige is nie bevoeg om 'n kontrak aan tegaan nie, uitgesonderd met die uitdruklike of stilswyendebystand of toestemming van sy voog en 'n kontrak ander­SInS deur 'n minderjarige aange~aan, is nie geldig of bin­dend nie tensy bewys word dat dit ten voordele is van soda­nige minderjarige of van die familiewoning waartoe hy be­hoort: Met dien verstande dat daar nie van sodanige mindcr­jarige of sy familiewoning verwag word om 'n tcenprestasiete lewer nie,

Huise en families WBarVBn minderjariges Jede word16. (1) 'n Kind gebore uit 'n ongetroude Swart vrou wat

nie 'n familiehoof is nie word lid van die huis van diemoeder van sodanige vrou en is onderworpe aan die familie­hoof: Met dien verstande dat indien sodanige vrou met dievader van die kind trou, sodanige kind lid word van die huiswat deur sodanige huwelik tot stand gebring word.

(2) 'n Kind gebore uit 'n vrou gedurende die bestaan van'n huwelik deur haar aangegaan, word lid van die huis deurhaar huwelik tot stand gebring.

(3) 'n Kind gebore uit 'n weduwee wat nie 'n familiehoofis nie, word lid van die huis van so 'n weduwee.

(4) 'n Kind gebore uit 'n geskeide vrou wat nie 'nfamiliehoof is nie, word lid van die huis van sodanige ge­skeide vrou se moeder: Met dien verstande dat waar diekind verwek word voor die ontbinding van die huwelik,sodanige kind 'n lid word van die huis van sy moeder in dievader se familiewoning.

(5) In geval van 'n latere huwelik tussen die ouers van 'nkind gebore uit 'n weduwee of geskeide vrou na verloop vantien maande vanaf die datum waarop sy weduwee gewordhet of van haar egskeiding, na gelang van die geval, wordsodanige kind, ondanks die bepalings van subartikels (3) en(4), lid van die huis wat deur sodanige huwelik tot standgebring is.

(6) 'n Kind gebore uit 'n ongetroude vrou, weduwee ofgeskeide vrou, nadat sy 'n familiehoof geword het, is lidvan sodanige familie.

HOOFSTUK5

FAMILIEHOOFDEFamiliehoofde

17. Iemand is hoof van 'n familiewoning kragtens die feitdat hy of

(a) die eienaar daarvan is; of(b) die voog is gedurende die minderjarigheid van die

erfgenaam ooreenkomstig die bepalings van artikel29; of

(c) die voo~ is wat aangestel is deur die distriksbeampteonder die omstandighede in artikels 29 en 30 omsk­ryf.

Administrasie van boedels tydens minderjarigheid vanerfgename

18. (I) In die geval vermeld in artikel 17(b}-(a) kan die erfgenaarn beheer oor die familiewoning aan­

vaar as hy ooreenkomstig die bepalings van artikel 14mondig word of andersins op sodanige vroeer tydstipas wat die distriksbeampte of die kaptein bepaal;

(b) administreer die familiehoof die algemene boedel ge­durende die minderjarigheid van die erfgenaam tensyanders bepaal ingevolge paragraaf (a), asook soda­nige huiseiendom as wat in die familiewoning isonderskeidelik ten voordele van die toekomstigefamiliehoof en huiserfgename en is onderworpe aandie pligte en verantwoordelikhede van 'n gewonefamiliehoof.

Contractual capacity ofminors

15. A minor shall not be competent to enter into a con­tract except with the assistance or consent, express or im­plied, of his guardian, and a contract otherwise entered by aminor shall not be valid or binding unless shown to be forthe benefit of such minor or of the family home to which hebelongs: Provided that such minor or his family home shallnot berequired to render any reciprocal performance.

Houses or families ofwhich children become members

16. (1) A child born of an unmarried Black woman whois not a family head shall become a member of the house ofthe mother of such woman and shall be subject to the familyhead: Provided that if such woman marries the father of thechild, such child shall become a member of the house esta­blished by such marriage.

(2) A child born of a woman during the subsistence of amarriage entered into by her shall become a member of thehouse established by her marriage.

(3) A child born of a widow who is not a family headshall become a member of the house of such widow.

(4) A child born of a divorced woman who is not a familyhead, shall become a member of the house of such divorcedwoman's mother: Provided that where the child is con­ceived before the dissolution of the marriage, such childbecomes a member of its mother's house In the father'sfamily home.

(5) Notwithstanding anything contained in subsection (3)and (4), in the event of a subsequent marriage between theparents of a child born of a widow or divorced woman afterthe lapse of ten months from the date of her becoming awidow or of her divorce, as the case may be, such childshall become a member of the house established by suchmarriage.

(6) A child born of an unmarried woman, widow or di­vorcee, after such woman has become a family head. shallbe a member of such family.

CHAPTER 5

FAMlLY HEADS

Family heads

17. The head of a family home shall be such by virtue ofbeing either-

(a) the owner thereof; or

(b) the guardian during the minority of the heir in accor­dance with the provisions of section 29; or

(c) the guardian appointed by the district officer underthe circumstances described in sections 29 and 30.

Administration ofestates during minority ofheirs

18. (1) In the case referred to under section 17(b)--

(a) the heir may assume control of the family home onattaining majority in accordance with the provisionsof section 14 or otherwise at such earlier time as thedistrict officer or the chief may determine;

(b) the family head shall administer the general estateduring the minority of the heir unless otherwise deter­mined in terms of paragraph (a), and also such houseproperty as may be in the family horne for the benefitof the future family head and house heirs respectivelyand shall be subject to the duties and responsibilitiesof an ordinary family head,

8 No. 10966 51AATSKOERANT. 90KTOBER 1987

(2) In die gevalvenneld in artikel 17 (c) administreer diefamiliehoof gedurende die tydperk van sy aanstelling diealgemene boedel asook sodanige huiseiendom as wat daarin die familiewoning is en is onderworpe aan die pligte enverantwoordelikhede van 'n gewonefamiliehoof.Verdienstes vanminderjarige kinders

19. (1) ,n Familiehoof is geregtig op 'n redelikeaandeelvan die verdienstes vandie minderjarige lede van sy familieen sodanige verdienstes moetallereers vir die onderhoud envoordeel van die huis waaruit dit afkomstig is en vir alge­menefamiliedoeleindes deur homaangewend word.

(2) Hoewel 'n familiehoof groot ruimte toegelaat wordom met die verdienstes vermeId in subartikel (1) na goed­dunke te handel, is dit hom me geoorloofom een huis tenkoste van 'n ander te bevoordeel nie.

(3) 'n Familiehoof wat onbillik handelby die uitoefeningvan sy regte kragtens hierdie artikel kan, na 'n administra­tiewe ondersoek deur die distriksbeampte of die kapteinbeveel word om hom daarvan te onthou en 'n familiehoofwat versuim om sodanige bevel te gehoorsaam is skuldigaan 'n misdryf.Familiehoof is eienaar van famHie-eiendom en het toesigen beheeroorhuis-eiendom

20. Die familiehoof is die eienaar van aile familie-eien­dom in sy familiewoning. Hy beskik in die opsig oar diebewaring en beheer van die eiendomwat aan die huise vansy verskillende vrouens verbonde is en kan dit na goed­dunke vir sy persoonlike benodigdhede en behoeftes, viralgemene familiedoeleindes of vir die onthaalvanbesoekersaanwend. Hy kan sodanige eiendom gebruik, omruil, uit­leen of op 'n ander wyse vervreem of daaroor beskik tenvoordele of in die belangvan die huis waaraan dit verbondeis, maar indienhy eiendomwataaneen huisverbonde is tenvoordele of ten behoewe vanenigeanderhuis in die familie­woning gebruik, rus daar op sodanige ander huis 'n ver­pligting om dit of die gelyke waarde daarvan terug te be­sorgoFamiliehoof moet huiseiendom afsonderlik hou en ge­skillebesleg

21. Die familiehoof is verplig om die boedels van dieverskillende huise in sy famihewoning afsonderlike te houen allegeskille in verband daannee te besleg.Huisgenote is onderbeheervan famHiehoof

22. Afgesien van geslag of ouderdom staan die huisge­note onder die beheer van en is hulle s.ehoorsaamheid tenopsigtevanaIlefamiliesake aan die familiehoof verskuldig.Familiehoof is verantwoordelik vir gedrag van huisge­noteen virkontraktedeurminderjarlge huisgenote

23.. 'n Familiehoof is aan sy kaptein verantwoordelik virdie goeie gedrag van sy huisgenote en verkry regte en isonderworpe aan verpligtings ingevolge kontrakte deur syhuisgenote gesluit met sy uitdruklike of stilswyende magti­ging.Familiehoofkan oortreders arresteer

24. Ondanks andersluidende be~alins.s in enige anderwet, kan 'n familiehoof in die onmiddellike omgewing vansy familiewoning enige persoon summier arresteer wat sygesag trotseer of die vrede verstoor, of onder redelike ver­denking staan dat hy enigeoortreding teenoor 'n persoon ofin verband met eiendombegaanhet of gepooghet om dit tebegaan. Enigeen wat aldusgearresteer word, moetso gou asmoontlik aan 'n polisiebeampte oorhandig word sodatdaarvolgens wet met homgehandel kanword.FamiJiehoofian redelikeIyfstraftoedlen

25. 'n Familiehoof kan die minderjarige huisgenote in syfamiliewoning redelike, maar nie oonnatige lyfstraf nie,toedien met die doel om hulle tereg te wys en om vrede tebewaaren orde daarinte handhaaf.

(2) In the case referred to under section 17 (c) the familyhead during the periodof his appointment shall administerthe generalestate andalso suchhouse property as theremaybe in the family home and is subject to the duties and re­sponsibilities of an ordinary family head.

Earnings ofminor children19. (1) A family head shall be entitled to a reasonable

share of the earnings of the minor members of his familyand such earningsshall be utilisedby him primarily for themaintenance and benefit of the house providing them andfor general family purposes.

(2) While a family head shall be allowed a wide discre­tion in disposing of the earningsreferredto in subsection (1)it shallnot bepermissible forhim to benefitone houseat theexpenseof another.

(3) A familyhead acting unreasonably in the exercise ofhis rights under this section may, after an administrativeenquiry by the district officer or the chief, be ordered todesist therefromand anyfamilyheadwhofails to obey suchordershallbe guilty of an offence.

Family headshaH beownerof famDy propertyand shallhavecustodyand control ofboose property

20. The family head shall be the owner of all familyproperty in his family home. He shall havecharge, custodyand control of the property attaching to the houses of hisseveralwives and may in his discretion use the samefor hispersonal wants and necessities, or for general family pur­poses or for the entertainment of visitors. He may use,exchange, loan or otherwisealienateor deal with such pro­perty for the benefit of or in the interests of the house towhich it attaches, but should he use property attaching toone house for the benefitor on behalfof any other house inthe family home an obligation shall rest upon such otherhouseto returnthe sameor its equivalent in value.

Family head shall keep house property distinct andsettledisputes

21. It shall bethe duty of the family head to keepdistinctthe estates of the varioushouses in his familyhome and tosettleall disputes in regardthereto.

Inmatesunder controloffamily head22. The inmatesof a family home irrespective of sex or

age shall in respectof all familymatters be under the controlof andoweobedienceto the family head.

Family head responsible for conductofinmatesand forcontracts by minorinmates

23. A family head shall be responsible to his chief for thegood conductof the inmates of hIS familyhomeand acquirerights and incur obligations under contracts entered into bythe minor inmates of his family home when acting with hisauthority expressor implied.

Family head may arrestotlenders24. Notwithstanding anythingto thecontraryin any other

law contained,a family headmaywithinthe precincts of hisfamily home, summarily arrest any person defying hisauthority or disturbing the peace or committing or reason­ably suspected of committing or attempting to commit anyoffence against person or property. Any person so arrestedshall be handedover as soon as possible to a police officerto be dealt withaccording to law.Family head may ll1nlct reasonable corporal punish­ment

25. A family head may inflict reasonable, but not exces­sive, corporal punishment upon the minor inmates of hisfamily home for the purpose of correction and to maintain

. peaceand ordertherein,

GOVERNMENTGAZEITE, 90CfOBER 1987 No.10966 9

Familiehoofkan ienumd aBJJStel om in sy s(wesigheidwaarteneem

26. 'n Familiehoof kan 'n geskikte en bevoegde persoonaanstel om in sy afwesigheid as familiehoof te ageer eniemand aldus aangestel, tree gedurende die tydperk van syaanstelling in dieselfde hoedanigheid as 'n familiehoof opvir die toepassing van hierdie Wetboek en by ontstentemsvan sodamge aanstelling, moet die erfgenaam, of as dieerfgenaam 'n minderjarige is, sy moeder, toesig hou oor diefamiliewoning gedurende die afwesigheid van die familie­hoof .Me.t dien verstandedat, sou omstandighededit vereis,dIe .d.lstriksbe;ampte,. gedurende die. afwesigheid van diefarniliehoof, n geskikte persoon skriftelik kan magtig omaile~l.ge stappete ~eem, met inbegripvan die instellingvan n aksie as wat nodig mag wees om die eiendom van dieafwesige familiehoofof van minderjarige huisgenote te bes­kenn.

HOOFSTUK6VOOGDYSKAP

Voogdyskap27. (l) 'n Vader is die wettige voog van sy egte minder­

jarige kinders gebore uit sy huwelik.(2) 'n Ongehude moeder is die wettige voog van haar

buite-egtelike minderjarige kind: Met dien verstande datbehoudens die bepalings van artikel 18 (4) (b) van die Wetop Kindersorg, 1983 (Wet 74 van 1983), 'n buite-egtelikekind van •n minderjarige dogter onder die voogdy van symoeder se voogval totdat sy moedermeerderjarigheidinge­volge artikel 14bereik.

(3) 'n Getroude vrou is onder die maritale mag van haareggenoot: Met dien verstande dat die eggenoot se maritalemag in 'n siviele huwelik buite gemeenskap van goederedeur 'n voorhuwelikse kontrak uitgesluitkan word.

(4) 'n Weduwee is die wettige voog van al haar minder­jarige kinders.

(5) Indien by aansoek goeie redes aangevoer word, kandie hof, in 'n geding om egskeiding, uitsluitlike voogdy­skap oor die minderjarige kinders uit die huwelik aan diemoeder toeken.Voogdyskap in gevaHe waar wettige voogsterfof oabe­voeg i«

28. Ingeval die wettige voog van 'n minderjarigeoorledeof onbevoeg is, hetsy as gevolg van kranksinnigheid, swak­sinnigheid, gevangenisstrafof andersins, vir 'n tydperk vanmeer as 'n jaar, gaan die voogdyskap van sodanige minder­jarige-

(a) indien die vader van sodanige minderjarigesy wettigevoog is, oor op die moeder van sodanige minder­jarige;

(b) indien die moeder van sodanige minderjarige geboreuit die huwelik sy wettige voo~ is, oor 0t> die groot­vader aan vaderskantvan sodamgeminderjarige;

(c) indien die ongehude moeder van sodanige minder­jarige sy wettige voog is, oor op die grootvader aanmoederskantvan sodanige minderjarige;

(d) indien die moeder van sodanige minderjarige sy wet­tige voog is ingevolge 'n bevel van die hof, oor op diegrootvader aan moederskant van sodanige minder­Jange,en

(e) indien die moeder van sodanige buite-egtelike min­derjarige ongehuud, 'n weduwee of geskei is en haareie familiewoning gestig het, oor op die grootvaderaan moederskantvan sodanigeminderjarige: Met dienverstande dat die distriksbeampte, by aansoek en souomstandighede dit vereis, enige geskikte persoon kanaanstel am as voog van sodanige minderjarige waar teneem totdat sodanige minderjarige meerderjarigheidingevolgeartikel 14bereik.

Familyheadmay appointsomeone to act in his absence

26. A family head may appoint some fit and proper per­son t~ act as family head during his absence and a person soappomted shall dunng the period of his appointment be inthe same posinon as a family head for the purpose of thisCode, and, in default of any such appointment the heir or,should the heir be a minor, his mother, shall take charge ofthe fanuly home dunng the absence of the family head:Provided that, should circumstances require, the districtofficer m~~, during the absence of the family head. autho­nse 10 wntmg any fit person to take all such steps. includingthe institution of legal proceedings, as may be necessary toprotect the property of the absent family head or of mmorInmates.

CHAPTER 6

GUARDIANSHIP

Guardianship

27. (1) A father shall be the legal guardian of his legiti­mate minor offspringbornof his marriage.

(2) An unmarried woman shall be the legal guardian ofher minor illegitimate child: Provided that, subject to theprovisions of section 18 (4) (b) of the Child Care Act, 1983(Act 74 of 1983), an illegitimate child of a minor daughtershall fall under the guardianship of its mother's guardianuntil its mother attains majority in terms of section 14.

(3) A married woman shall be under the marital power ofher husband: Providedthat the maritalpower of the husbandin a civil marriage out of community of property may beexcludedby an antenuptialcontract.

(4) A widow shall be the legal guardian of all her minorchildren.

(5) If, on application, good cause is shown, the courtmay, in an action for divorce, vest the mother with the soleguardianshipof the minorchildren of the marriage,

Guardianship wherelegalguardian dies or becomes in­capacitated

28. In the event of the legal guardian of a minor beingdead or being incapacitated, whether by insanity, idiocy,imprisonment or otherwise, for a period In excess of a year,the guardianshipof such minor shall->

(a) where the legal guardian of such minor is his father,devolve upon the mother of such minor:

(b) where the legal guardian of such minor born of themarriage is his mother, devolve upon the paternalgrandfatherof such minor;

(c) where the unmarried mother of such minor is his le­gitimate guardian, devolve upon the maternal grand­father of such minor;

(d) where the mother of such minor is his legal guardianin terms of an order of court, devolve upon the mater­nal grandfatherof such minor; and

(e) where the mother of an illegitimate minor is unmar­ried, widowed or divorced and has established herown family home, devolve upon the maternal gran­father of such minor: Provided that the district officershall, upon application and should occasion require,appoint any fit person to act as guardianof such minoruntil such minor attains majonty in terms of section14.

------ --

10 No. 10966 STAATSKOERANf, 90KTOBER 1987

Dood vantamHiehoof29. (1) Indiendie erfgenaamby die afsterwevan 'n fami­

liehoof, uitgesonderd 'n kaptein, te jonk is om die posisie teaanvaar, val die familiewoning onder die sorg van diemoedervan die minderjarige erfgenaam: Met dien verstandedat, indienomstandighede dit vereis, die distriksbeampte bydie uitoefening van sy administratiewe funksies kragtenshierdie Wetboek enige ander geskikte persoon kan aanstelas voog van die erfgenaam en om beheer van die familie­woningoorte neem.

(2) Indien die erfgenaam by die afsterwe van 'n familie­hoof wat 'n kaptein IS, te jonk is om die posisie te aanvaar,kan die distriksbeampte 'n geskiktepe~soon aanstel~ voogvan die erfgenaamen om beheer van die familtewonmg oorteneem.

(3) Voogdyskap ingevolgehierdie artikelverval sodradieerfgenaam die beheer oor die familiewoning aanvaar, soosin artikel18 bepaal.Skorsing vanfamiliehoofofvoog

30. (1) 'n Familiehoofof voog, belas met die voogdy ofbeheer van enige pe.rsoon of die beheere~ bewaringvan dieeiendom van sodamge persoon teen wre n klagte ingedienword dat hy dwaas of roekeloos gehandel het ten opsigtevan sodanige persoonof eiendom en wat by ondersoekdeurdie distriksbearnpte as ongeskik vir sy posisie bevind word,kan daaruit geskorsword en sodanigepersoonkan onderdievoogdyskapof beheeren sodanigeeiendomonder die admi­nistrasie van 'n ander persoon geplaas word deur die dis­triksbeampte, of deur die Direkteur-generaal as sodanigefamiliehoof 'n kaptein is en sodanige voog deur die dis­triksbearnpte aangestel is.

(2) Klagtes ingevolge subartikel (1) kan deur enige per­soon wat belang by die saak bet, ingebring word, en moetadministratiefafgehandelword.Sekerheidlean van voogde verlsng word

31. (1) Enige persoon wat die voogdyskapvan 'n rninder­jarige aanvaar of daarin aangestel is, is verantwoordelik virdie behoorlike en getroue administrasie van sodanige min­derjarige se boedeI en van hom kan vereis word om soda­nige sekerheid te stel as wat die distriksbeampte nodig ofraadsaammag ago

(2) Enige persoonwat onderworpeis aan voogdyskaptenopsigte van of sy persoon of sr eiendom kan sonder diebystand van 'n curatorad litem n saakteen sy voog instel,tensy die hof anders gelas.Voogdemoet vergunningkry om regstappein te stel

32. Enige voog wat sonder voorafgaande vergunning vandie distriksbeampte 'n aksie ten behoewe van 'n persoononder sy voogdyskap of boedel onder sy administrasieinstel, kan deur die hof gelas word om die koste in verbanddaannee te betaal.Voogde kan redelike besoldigingeis

33. (l) Voogde kan redelike besoldiging eis vir sorg enywer aan die dag geleby die beheer van sake aanhut beheertoevertrou, en In die geval van 'n geskil word sodanigebesoldiging deur die distriksbeampte administratief vasge­stel.

(2) As voogde op eie koste kinders moesonderhou, worddaar gewoonlik •n bees vir elke kind toegelaat, maar diedistriksbeampte kan sodanige addisionele besoldiging toe­laat as wat hy redelik en billik agoPersone wst toesigeis

34. Enige ~rsoon wat as voog aanspraak maak op diebewaringvan n minderjarige, kan daarom aansoekdoen bydie distriksbeampte wat gemagtig is om, na behoorlikeon­dersoek, sodanigebevel te gee as wat hy reg en billik ago

DeathoffamHy heJJd

29. (1) If, upon the death of a family head other than achief, the heir is too young to assume the position, thefamily home shall fall under the care of the mother of theminor heir: Provided that, should occasion require, the dis­trict officer may, in the exercise of his administrativefunc­tions under this Code, appoint any other suitable person tobe the guardian of the heir and to take charge of the familyhome.

(2) If upon the death of a family head being a chief, theheir is too young to assume the position, the district officermay appoint some suitable person to be the guardian of theheir and to take chargeof the family home.

(3) Guardianship under this section shall terminate uponthe heir assuming the control of the family home as insection 18provided.

Suspension offamily heador guardian

30. ( I) A family head or guardian charged with theguardianship or custody of any person or custody and con­trol of such person's property against whom a complaint ismade of having acted foolishly or prodigally in respect ofsuch personor propertyand who upon inquiryby the districtofficer is found to be unfit for his position, may be sus­pended therefrom and such person may beplaced under theguardianship or custody of, or such property under the ad­ministrationof, someother personby the districtofficer, or,if such family head is a chief and such guardian has beenappointedby the district officer, by the Director-General.

(2) Complaints under subsection(1) may be made by anyperson who has an interest in the matter and shall be dealtwith administratively.

Guardian may bereq~ired to furnish security

31. (1) Anyperson assumingor havingbeen appointedtothe guardianshipof a minor shall be responsible for the dueand faithful administration of such minor's estate and maybe required to furnish such security as the district officermaydeem necessary or advisable.

(2) Any person who'is subject to guardianshipin respectof either hIS person or his property may bring an actionagainst his guardian without the assistance of a curator adlitemunless the court otherwisedirects.

Guardian to obtain permission to institute legalproceed..lngs .

32. Any guardian who institutes legal proceedings onbehalf of a person under his guardianshipor estate under hisadministration without the written pemussion of the districtofficer first had and obtained maybeorderedby the court tobear the costs of the proceedings.Guardian llJBy claim reasoIJBble remuneration

33. (l) Guardiansmay claim reasonalberemunerationforcare and diligence exercised in the management of affairscommitted to their charge and in the event of a dispute suchremunerationshall befixed by the district office administra­tively.

(2) When guardians has been required to maintain chil­dren at their own expensel it is usual to allow a beast foreach child, but the district officer mayallow such additionalremunerationas he may consider fair and reasonable.Person claiming custody

34. Any person claiming, as guardian, the custody of aminor may make application therefor to the district officerwho is empowered, after due inquiry, to make such orderashe may deem just and equitable.

GOVERNMENT GAZEITE, 9ocrOBER 1987 No.10966 11

,Minderjariges voogdelinge van Hooggeregshof

35. Minderjariges is die voogdelinge van dieHooggeregshof in sy hoedanigheid vanOppervoog.

HOOFSTUK7

GEBRUIKLlKE HUWELIKE ENVERWANTEVERBINDINGS

Gebruildike huweJike

36. (1) 'n Gebruiklike huwelik is, behoudens die nood­saaklike vereistes waarvoor in artikel 38 (1) voorsieninggemaak word, 'n sivielekontrak aangegaan deur en tussenvoomemende deelgenote en duur voort tot die oorlyde vandie eerssterwende tensy dit eerder deur 'n bevoegde hofnietigverklaarof ontbindword.

(2) Veelwywige gebruiklike huweJike worderken.

(3) Nieteenstaande enige bepalings in enige ander wet,word enige gebruiklike huwelik, soos in die Wet omskryf,wat aangegaan is tussen Swartes, hetsy voor 1 November1932, of daarna tot tyd en wyl die nodige offisiele getuiesaangestel was, geag geldig te wees en word dit vir aIledoeleindes as '0 gebruiklike huwelik kragtens die bepalingsvanhierdieWetboek beskou.

(4) 'n Manlike persoon mag nie 'n gebruiklike huwelikmet 'n ander vrou gedurende die bestaan van 'n geldigesivielehuwelik sluitnie.

Partyetossen wiegebruildike huweHk Die verbied is Die

37. 'n Gebruiklike huwelik wordniebeletnie tussen­

(a) 'n manen sy eggenote se suster;of(b) '0 weduwee of geskeide vrou en haar oorlede of

vorigeeggenoot se broer.

Vereistes van gebruildike huweHk

38. (1) Dievereistes van 'n gebruiklike huwelik is-

(a) die toestemrning van die vader of voog van die voor­nemende eggenote indiensy 'n minderjarige is, welketoestemming nie onredelikweerhou mag wordnie;

(b) die toestemming van die vader of voog van die voor­nemende eggenootindienhy ,n minderjarige is; en

(c) 'n openbare verklaring deur die voomemende egge­note aan die offisiele getuie by die viering van diehuwelik dat die huwelik uit eie vrye wil en met haartoestemming geskied.

(2) Die blote feit dat die toestemming van haar vader ofvoog nie nodig is nie ten opsigte van die aangaan van 'ngebruiklike huwelik deur 'n meerderjarige vrou, moetnie sovertolkword dat dit die aanspraak van iemandwat geregtigis op lobolobetaalbaar deur haar voorgenome eggenoottenopsigte van sodanige meerderjarige vrou, benadeelnie.

(3) Die toestemming van die vader of voog is nie nood­saaklik ten opsigte van die aangaan van 'n gebruiklikehuwelik deur n Swarte wat meerderjarig is of watandersinsingevolge die bepalings van hierdie Wetboek kontraktenamenshomselfkan aangaannie.

Distriksbeampteon klagtesoDdersoek39. Die distriksbeampte kan administratief 'n klagte

ondersoekdat 'n vaderof voog sy toestemming tot 'n voor­genome gebruiklike huwelik onredelikweerhou het, en in­dien hy, as gevolg van sodanige ondersoek, tevrede is datdaar geen regmatige beletsel in die weg is nie, lean hy mag­tis dat die huwelikvoortgaan en sodanige bevelbetreffendediebetalingvan lobolo verleenas wat hy billikag.

Minorswards of the Supremecourt35. Minors are the wards of the Supreme Court in its

capacity as upperguardian.

CHAPTER 7

CUSTOMARY MARRIAGES ANDCOGNATE UNIONS

Customary marriages36. (1) A customary marriage shall, subjectto the essen­

tial requirements provided for in section 38 (1), be a civilcontract entered into by and between the intending partnersand shall endure until the death of the first dying unlessearlierannulled or dissolved by a competent court.

(2) Polygamous customary marriages shall be recog­nised.

(3) Notwithstanding anything in any other lawcontained,any customary marriage as definded III the Act entered intobetween Blacks, either prior to 1 November 1932 or the­reafter, untiJ such timeas the requisite official witnesses areappointed. shall be deemed to be valid and shall for allpurposes be regarded as a customary marriage under theprovisions of thisCode.

.(4) Any male may not enter into a customary marriageWIth another woman during the subsistence of a valid civilmarnage.

Parties between whomcustomarymarriage is not prohi­bited

37. A customary marriage shall not be prohibited be­tween--

(a) a manand his wife's sister;or(b) a widow or divorced woman and her late or former

husband's brother.

Essentials ofcustomsrymarriage38. (1) The essentials of a customary marriage shallbe­

(a) the consent of the father or guardian of the intendedwife, if she is a minor, which consent may not bewithheld unreasonably;

(b) the consent of the father or guardian of the intendedhusband, ifhe is a minor;

(c) a declaration in public by the intended wife to theofficial witness at the celebration of the marriage thatthe marriage is of her own free will and with her ownconsent.

(2) The mere fact that the consentof her fatheror guard­ian is not required in respectof the entrance into a custom­ary marriage by a major female shall not be construed asprejudicing the right of any person entitled to the lobolopayable in respect of such major female by her intendedhusband.

(3) The consent of the father or guardian shall not beessential in respect of the contracting of a customary mar­riage by a Black who has attained majority or is otherwiseunder the provisions of this Code capable of entering intocontracts on his own behalf.Districtofficermay investigate complaints

39. The district officer may administratively investigateany complaint that a father or guardian has unreasonablywithheld his consent to a proposed customary marriage andshouldhe, as a resultof such investigation, besatisfied thatno just impediment exists he may authorise the marriage toproceed and may makesuchorderregarding the payment ofloboloas he maydeemjust.

11 No. 10966 STAATSKOERANT. 9 OKTOBER 1987

Datum vangebruiklHce huwelikmoetsaD kaptein gerap­porteer word en fook betaalbaar

40. (1) Wanneer 'n gebruiklike huwelik gereel is, moetdie betrokke familiehoof of partye aan die kaptein of diekaptein se verteenwoordiger, wat die offisiele getuie moetgelas om oJ> die tyd en plek van die viering aanwesig tewees, kenrns gee van die dag wat vir die viering van soda­nigehuwelikbepaalis.

(2) Die voorgenome eggenoot vanelke gebruiklike huwe­lik moet, voor die viering daarvan, aan die kaptein of sygoedgekeurde bode 'n bedrag van vier rand betaal en ~ndie offisiele getuie 'n bedrag van vier rand ter vergoedingvan sy dienste.

(3) Wanneer'n gebruiklike huwe1ik gereel is in 'n gebiedbuitedie regsgebied van 'n kaptein,moetdie betrokke fami­liehoof of partye aan die offisiele getuie kennis gee van diedag en plek wat vir sodanige huwelik bepaal is en die voor­genome eggenoot van sodanige gebruiklike huwelik moet,voor die viering daarvan, 'n bedrag van vier rand aan dieoffisielegetuiebetaal ter vergoeding van sy dienste.AansteHing en ontsJag van offisielegetuies

41. (1) Kapteins is verantwoordelik vir die aanstellingvan 'n toereikende getaloffisielegetuiesom, wat betrefdieviering van gebruiklike huwelike, aan die vereistes van diestamme of gemeenskappe onderhul regsmagte voldoen,virdie behoorlike nakoming deur die IOOe van sodamgestamme of gemeenskappe van die regulasies betreffendesodanige huwelike en vir die behoorlike kennisgewing aandie distriksbeampte deurdie offisiele getuies, vanalle soda­nige huwelike: Met dien verstande dat in dorpe en gebiedewat nie binne die regsgebied van 'n kaptein val nie diedistriksbeampte onder wie se regsmag sodanige dorp ofgebied val, verantwoordelik is vir die aanstelling van soda­nigegetuies.

(2) '0 Kaptein kan, met die soedkeuringvan die distriks­beamptedie aanstelling vanemge offisiele getuiewat ondersy regsmag val, beeindigen wanneerdaartoegelas deurdiedistriksbearnpte moet hy enige sodanige aanstelling beein­dig en die aanstelling van •n offisiele getuie deur diedistriksbeampte aangesteI, kan deur laasgenoemde beeindigword indien grondige redesvoorgele word.

(3) Die distriksbeampte hou 'n register van alle offisielegetuies in sy regsgebied en sodamge register bevat aIlesodanige detail en inligting as wat deur die Direkteur-gene­raal bepaalword.Pllgte van otrJSlele getules

42. Die offisielegetuiemoet in 'n vroee stadiumvan dieplegtigheid die vrou in die openbaar vra of dit uit eie vryewit en met haar toestemming IS dat sy die gebruiklike huwe­lik met die voorgenome eggenootaangaan. Indiendie vrouweier om haar toestemming aan te kondig, of verklaardatsy nie instem nie, of andersms onwilligskynte weesom dievoorgenome huwelik: aan te gaan, moet die offisiele getuieonverwyld alle verdere verrigtings in verband met die pleg­tigheid verbied en, indien nodig, die vrou onder sy be­skenning neem en die saak onmiddellik aan die distriks­beampterapporteer.Bronvan 100010 moet in openbaar verklaar word

43. OJ> 'n gelee tydstip gedurende die plegtigheid moetdie bruidegom of sy vader, of sy familiehoof, of iemandanders wat die lobolo ten opsigte van die huwelik bygedrahet aan die offisiele getuie in die openbaar die bron ofbronne verklaar waannt die lobolo geneemof verkry is, teneinde die onderstaande besonderhede daar en dan vas te stelen te bepaal met die oog daarop om dit daama aan te tekenin die registerin artikel44 venneld-

(a) die lobolo betaalbaaraan en werklik ontvangdeurdieparty watdaaropgeregtigis;

Date ofcustomarymarriage to bereported tochief andfees payable

40. (1) When a customary marriage has been arranged,the familyheador thepartiesconcerried shall report the dayfixed for the celebration of suchmaniage to the chiefor thechief's deputy who shalldirect the officialwitness to attendat the time and placeof the celebration.

(2) The intended husband to every customary marriageshall, before the celebration thereof. pay a fee of four randto the chief or his approved messenger, and a fee of four.rand to theofficialWItness as remuneration for his services.

(3) When a customary marriage is arranged in an areaoutside that of a chief, the famil}' head or the parties con­cerned shall inform the officialWItness of the date and placedetermined for such marriage and the intended husband tosuch a customary marriage shall, before the celebrationthereof. payan amountof four rand to the officialwitnessasremuneration for his services.

Appointmentami discharge ofoflkial witnesses

41. (I) Chiefsshallbe responsible for the appointment ofa sufficient number of official witnesses to serve the re­quirements of the tribesor communities under theirjurisdic­non as regards the celebration of customary marriages, forthe due compliance by the members of such tribes or com­munities with the regulations relatingto suchmarriages andfor the due notificatton of the districtofficer by the officialwitnesses of all such marriages: Provided that 10 townshipsor areas which do not fall within the area of a chief thedistrict officer under whose jurisdiction such township orarea falls shall be responsible for the appointment of suchwitnesses. '

(2) A chief may with the approval of the district officerterminate the appointment of any official witness fallingunder his jurisdiction and shall, when so directed by thedistrict officer terminate any such appointment, and thedistrict officer may, on good cause shown, terminate theappointment of anofficialwitnessappointed by him.

(3) The districtofficer shall keep a registerof all officialwitnesses in his area of jurisdiction and such register shallcontain all such detail,and information as may be deter­mined by the Director-deneral.

Duties ofoffICialwitnesses42. The o~cial witness shall at an early stage of the

cere~ny publiclyask the wom~n whetherit is of her ownfree Will and consent that she 18 about to enter into thecustomary marriage with the intendedhusband. Should thewomandeclineto announce her consent, declare her dissentor otherwise appear to be unwilling to proceed with theintended marriage, the official witness shall forthwith pro­hibit any further proceedings in connection with the cere­mony and shall, If necessary, take the woman under hisprotection and shall forthwith report the matter to thedistrictofficer. I

Source oflobolo to be publidy declared

43. At a convenient time durin~ the ceremony the bride­groom, or his father. or his family head, or other personwho has contributed the lobolo in respect of the marriageshall publicly declare to the official witness the source orsources from which the lobolo was taken or obtained inorder then and there to ascertain and determine the follow­ing particulars with a view to their being subsequently re­cornedin the registerreferredto in section44-

(a) the lobolo payable to and actually received by thepartyentitledthereto;

GOVERNMENTGAZEITE, 9 OCTOBER 1987 No.10966 13

(b) die bron waaruit die lobolo verkry is; (b) the source from which the lobolo was obtained;

(c) waar skuld gemaak is ten opsigte van die betaalde (c) where liabili~ has been incurred in re:g:ct of thelobolo, die naam van die ~rsoon of huis waaraan ditt b taal rd en di lobolo paid, t e name of the person or e house toerug e moet wo en ie wyse van terugbetaling; which it is to be repaid and the manner of repayment;

(d) waar enige saldo van lobolo nag verslruldig is, die tydwanneeren wyse waarop dit betaal moet word; (d) where any balance of lobolo is still owing, the time

(e) as geen lobolo betaal is nie, die aard van die ooreen- when and the manner in which it is to be paid;korns waarvolgens die verpligting indien enige, nage- (e) if no lobolo has been paid, the nature of thekorn moet word; a~ement by which the obligation, if any, is to be

(0 as daar 'n affiliasie van die eggenote gaan wees, die discharged;naam van die vrou aan wie se huis sy geaffilieer word (f) if there is to be an affiliation of the wife, the name ofen die doel van sodanige affiliasie; en the woman to whose house she is being affiliated and

(g) as die verbinding 'n ukuvusa gaan wees, die naam van the purpose of such affiliation; anddie oorledene en die doel waarvoor sodanige huwelik (g) if the union as to be ukuvusa, the name of the de-aangegaan word. ceased and the purpose for which such union is being

Registervangebruikllkehuwelike contracted.

44. In Register van gebruiklike huwelike word in die Registerofcustomarymarriageskantoor van die distriksbeampte bygehou in die vorm voor-geskryf in Aanhangsel 1 van hierdie Wetboek en is te alle 44. A register of customary marriages shall be kept in thepaslike tye kosteloos ter insae van iedereen wat belang het office of the district officer in the form prescribed in Annex­by enige inskrywing daarin. ure 1 to this Code and shall be open at all convenient times

for inspection, free of charge, by any person interested inRegistrasie vangebruiklikehuwelike" any entry therein.

45. (1) Binne een maand na die viering van enige ge- Registration ofcustomary marriagesbruiklike huwelik, moet die offisiele getuie wat die vienngingevolge artikel 40 (1) bygewoon het, die deelgenote van 45. (1) Within one month after the celebration of anyso 'n gebruiklike huwelik, en die vaders of voogde van customary marriage the official witness who attended theminderjarige deelgenote of, indien nodig, die verteenwoor- celebration in terms of section 40 (1), the partners of suchdigers van sodanige vaders of voogde bulle by die kantoor customary marriage and the fathers or guardians of suchvan die distriksbeampte aaruneld vir die registrasie van die minor partners or, where necessary, the representatives ofgebruiklike huwelik, en dit is die plig van die offisiele ge- such fathers or guardians, shall attend at the office of thetuie en enigiemand wat hom na die kantoor van die dis- district officer for the registration of the customary mar­triksbeampte vergesel, am al die inligting te verstrek wat riage, and it shall be the duty of the official witness and ofnodig is ten einde sodanige registrasie op '0 behoorlike en any person attending with him at the office of the districtdeeglike wyse te laat geskied. Dit deelgenote onderteken officer to furnish all the information required to completedie register nadat die inskrywings daarin aan hulle verduide- such registration in due and proper form. The partners shalllik is. sign the register after the entries made therem have been

(2) Die distriksbeampte kan na die verstryking van een explained to them.maand die registrasie van enige gebruildike huwelik wat (2) The district officer may after the expiration of onenog nie geregistreer is nie, met of sonder die verskyning van month order the registration with or without the appearancedie deelgenote, hulle vaders of voogcle of hul verteenwoor- of the partners or their fathers or guardians or the latter'sdigers, of die offisiele getuie gelas. representatives or the official witness of any customary

(3) Registrasie van 'n gebruiklike huwelik in 'n register marriage that has not been registered.

van gebroiklike huwelike word aanvaar as afdoende bewys (3) Registration of a customary marriage in a resister ofvan daardie huwelik, en sodanige registrasie kan bewys customary marriages shall be accepted as conclusive evi­word deur die voorlegging van die register of van '0 afskrif dence of that marnage and such registration may be provedvan die betrokke inskrywing daarin, gesertifiseer deur die by the production of the register or of a copy of the relevantbeampte in wie se bewaring sodanige register gehou word. entry therein certified by the officer having custody of such

(4) Die juistheid van 'n inskrywing in 'n register van register.gebroiklike huwelike betteffende enige verpligtmg op 'n . fhuis wat ontstaan deur of by die totstandbrenging daarvan, (4) The accuracy of any entry in a register 0 custom-kan binne een jaar na so iemand daarvan bewus word, maar ary marriages relating to any obJigation upon a house cre­me daarna nie voor die distriksbeampte in teenwoordigheid ated by or at its establishment mal be impeached before thevan die belanghebbende p~e hetwis word cleur iemand district officer in the presence 0 the parties interested bywat 'n direkte 6elang by so 'n inskrywing het. any person having a direct interest in such entry within one

year after such person becomes cognisant thereof, but not(5) Iedereen wat, met die doel om dit in die register van thereafter.

gebruikJike huwelike te laat inskryf, enige valse beweringof verklaring maak of laat maak met betrekking tot enige (5) Any person who makes or causes to be made, for thesaak in verband met 'n verpligting op 'n huis wat ontstaan purpose of entry in the register of customary marriages, anyuit of veroorsaak word deue 'n gebruiklike huwelik, is skul- false statement or declaration regarding any matter relatingdig aan '0 misdryf. to an obligation upon a house arising from or created by a

customary marriage shall beguilty of an offence.(6) Die blote feit dat '0 gebruiklike huwelik me ingevolge

subartikel (1) geregistreer IS nie, affekteer 0e geen wyse die (6) The mere fact that a customary marriage was notgeldigheid van sodanige gebruiklike huwelik nie en in die registered in terms of subsection (1) shall in no way affectgeval van 'n dispuut, IS bewys van die vereistes genoem in the validity of such customary marriage, and in the event ofartikel 38 (1) ook bewys van die bestaan van sodanige ge- a dispute, proof of the essentials stipulated in section 38 (1)bruiklike huwelik. shall be proof of the existence of such customary marriage.

14 No. 10966 STAATSKOERANT. 90KTOBER 1987

Sertllfkaat van gebruildike huwellk moet gratis Bilge­reik word

46. Die deelgenote van 'n gebruiklike huwelik moet bybehoorlike registrasie van die huwelikelkeendeur die regi­strerende beampte gratis voorsien word van '0 sertifikaatvan die huwelik in die vonn in Aanhangsel 2 van hierdieWetboekvoorgeskryf.

Regjstrasie vanIDbolo betaal DB gebruildike huwelik

47. Enige betaling van lobolo na die registrasie van 'ngebruiklike huwelikkan in teenwoordigheid vandiebelang­hebbende partye of hul verteenwoordigers in die registervenneld in artikel44, ingeskryfword.

Gronde viregskeiding ten opsigte vangebrulklike huwe­like

48. (1) 'n Egskeidingsaak ten opsigte van 'n gebruiklikehuwelik lean deur soweldie een as die ander deelgenoot openigevan onderstaande grondeingestelword-

(a) owerspel deurdie anderdeelgenoot;

(b) voortdurende weiering deur die ander deelgenoot omhuweliksregte te verleen;

(c) moedswillige of kwaadwillige verlating deur dieanderdeelgenoot;

(d) voortdurende ernstigewangedrag deur die anderdeel­genoot;

(e) dat die ander deelgenoot 'n tydperk van gevangenis­strafvan minstens vyfjaar uitdien;

(0 dat toestande sodanig is dat d.it die voortdurendesaamlewe van die deelgenote ondraaglik of gevaarlikmaak.

(2) Die eggenote by gebruiklike huwelik kan daarbene­wens 'n egskeidingsaak teen haar eggenootinstel op grondvan-

(a) emstige wreedheid of mishandeling deur haar egge­noot;

(b) aantygings van towery of ander ernstige beskuldi­gingsdeurdie eggenootteenhaar ingebring.

Gronde vir nietlgverklaring van gebruiklike huwelik

49. 'n Deldarasie van nietigverklaring ten opsigtevan 'ngebruiklike huwelik kan aangevra word vir en verkry worddeur of ten behoewevan soweldie een as die anderdeelge­nootop enigevan onderstaande gronde--

(a) kranksinnigheid van die ander deelgenoot ten tydevandie vieringvandie huwelik;

(b) impotensie of ander pennanente liggaamlike gebrekby die ander deelgenoot waardeurdie volvoering vandie huwelikverhirider word;

(c) die afwesigheid van enige van die vereistes van 'ngebruiklike huweliksoos in artikel38 (1) uiteengesit;

(d) die feit dat die vrou ten tyde van die vieringvan diehuwelik kragtens 'n siviele huwelik of gebruiklikehuwelikdie eggenote van 'n andermanwas;of

(e) die feit dat die man die eggenoot van 'n ander vroukragtens 'n sivielenuwelik was:

Met dien verstande dat 'n deklarasie van nietigverklaringten opsigte van 'n gebruiklike huwelik op grond van diekranksinnigheid van een van die deelgenote nie verkry leanword nie tensydie feit van sodanige kranksinnigheid onbe­kend was aan die ander deelgenooi ten tyde van die vieringvan die huwelik en tensy die saak ingestel word binne 'nredeliketyd na die vieringvandie huwelik.

CertllJcate of customaly marriage to be issued free ofcharge

46. The partners to a customary marriage shall upon dueregistration of the marriage each be furnished by the regis­tration officer, freeof charge, with a certificate of the mar­riage in the formprescribed in Annexure 2 to this Code.

Registration of lobolo! paid subsequent to customarymarriage

47. Any payment of lobolo made subsequently to theregistration of a customary marriage maybe recorded in theregister referred to in section 44 in the presence of thepartiesinterested or theirrepresentatives.

Grounds tDr an action for divorce In respect ofcustom..ary marriage

48. (1) An action for divorce in respect of a customarymarria~e may be maintained by either partneron any of thefollowing grounds- ;

(a) adultery on the part of the otherpartner;

(b) continued refusal on the part of the other partner torenderconjugalrights;

(c) wilful or malicious desertion on the part of the otherpartner;

(d) continued gross misconduct on the part of the otherpartner;

(e) that the other partner is undergoing a term of impri­sonmentof not less thanfive years;

(0 that conditions ate such as to render the continuousliving together of the partners insupportable or dan­gerous.

(2) The wife by customary marriage may in additionmaintain a suit for divorce fromher husbandby reasonof-

(a) gross cruelty or iU-treatment on the part of the hus-b~; ,

(b) accusations of witchcraft or other serious allegationsmadeagainsther by the husband.

Grounds for declaration of nuHlty of customary mar·riage

49. A declaration of nullity in respect of a customarymarriage may be applied for andobtainedby or on behalfofeitherpartneron any of, the following grounds--

(a) insanity of the other partner at the time of the cele­brationof themarriage;

(b) impotence or other permanent physical defect on thepart of t~e other Partner preventing consummation ofthe mamage; -

(c) the absence of any of the essentials of a customarymarriage as set forthin section38 (1);

(d) the fact that the woman was, at the time of the cele­bration of the marriage, the wife of another man bycivil or customary marriage; or

(e) the fact that the man was the husband of anotherwifeby civil marriage:

Provided that a declaration of nullity in respectof a custom­ary marriage on the ground of the insamty of one of thepartners shall not be obtainable unless the fact of such in­sanity was unknown to the other partner at the time ofcelebration of the marriage and unless the action be insti­tuted within a reasonable time after the celebration of themarriage.

GOVERNMENT GAZEITE, 9 OCTOBER 1987 No.I0966 15

PIigtevan party wat egskeiding verlang50. (1) 'n Eggenote wat van haar eggenoot wil skei,

moet, wanneer sy haar eggenoot se familiewoning verlaat,dadelik die persoonwat LoboLo vir haar ontvang het, indienenige, of sy regsopvolger in kennis stel, en by haar verkla­ring van haar weiering om met haar eggenoot saam te leefen haar voomeme om te skei, moet sodanige persoon sospoedig doenlik probeer om die deelgenote met mekaar teversoen en indiendie paging tot versoening misluk, kan dieeggenote in die landdroshofstappe neem vir die verkrygingvan 'n egskeiding.

(2) 'n Eggenoot wat wil skei, moet die persoon wat Lo­bolo vir die vrou ontvang het of sy regsopvolger van syvoomeme in kennis stel, welke persoon so spoedigdoenlik'n poging moet aanwend om die deelgenote met mekaar teversoen en indien die poging tot versoeningmisluk, kan dieeggenoot in die landdroshofstappe neem vir die verkrygingvan 'n egskeiding.Bevele met betrekking tot lobolo

51. Ondanks die bepalings in artikel 54 vervat, wordgeen bevel om lobolo terug te gee of te verbeur in enigegeding vir die ontbinding van 'n gebruiklike huwelik toe­gestaan nie, tensy die persoon wat Lobolo vir die vrou ont­vang het of sy regsopvolger as 'n party by die gedinggedag­vaaris rue.Teruggawe van lobolo

52. Die ontbinding van '0 gebruiklike huwelik deuregskeiding moet, uitgesonderd in die geval van 'n uitspraakten gunste van die eggenote op grond van onregmatigedade, wandade of nalatigheid van die eggenoot, vergeselgaan van die teruggaweaan die eggenoot van minstenseenbees of die waarde daarvan deur die persoon wat lobolo virdie vrou ontvang het of sy regsopvolgerwaar hy gedagvaaris SODSin artikel51 bepaal word.

Toesig oorminderjarige kinders53. By die ontbindingvan enige gebruiklike huwelikkan

die hof sodanige bevel uitreik met betrekkingtot die toesigen onderhoud van die minderjarige kinders uit sodanigehuwelik geboreas watbillik en dienstig is.

Duidelike en uitdruklike bevele moet gegee word metbetrekking tot sekere aangeleenthede

54. Wanneer'n egskeidingsbevel toegestaan word, moetdie hof duidelikeen uitdruklike bevele en opdragte gee watbetrefonderstaande sake-

(a) behoudens die bepalings van artikel 27 (5) die toesigvan die minderjangekindersvan die huweliken enigenodigevoorsieningvir hul onderhoud;

(b) die getal beeste, indien daar is, wat deur die persoonwat lobolo vir haar ontvang het of sy regsopvolger,indien sodanigepersoongedagvaaris as 'n party inge­volge artikel 51, aan die eggenoot teruggegee moetword.

Bevele van hoi by nietigverklaring van gebruiklikehuwelik

55. By nietigverklaring van enige gebruiklike huwelikgelas die hof die teruggawe van die lobolo asook die werk­like aanwas vandie beesteI en reik sodanigebeveluit as wathy mag goedvindwat betref die terugbetaling van die werk­like koste wat met die huwelik gepaard gaan. Behalwe indie geval waar die vrou ontmaagdis, beveeldie hof ook datdie ngquthu-bees teruggegee word.Ukungena.verbindings

56. (1) Die vereistesby ukungena is-(a) dat die verbinding aangegaan word vir die een of

ander van die doeleindes vermeld in die woordom­skrywingvan ukungena in artikel 1;

Duties ofparty who seeks divorce

50. (1) A wife who seeks divorce shall on leaving herhusband's family home forthwith inform the person whoreceived lobolo for her, if any. or his successor in title, andupon her declaring her refusal to live with her husband andher intention to seek divorce such person shall as soon aspracticable attempt to reconcile the partners and should hefail to effect a reconciliation the wife may instituteproceed­ings for a divorce in a magistrate's court.

(2) A husband who seeks divorce must notifv his inten­tion to the person who received lobolo for the wife, or hissuccessor in title, which person shall as soon as practicableattempt to reconcile the partners and should he fail to effecta reconciliation the husband may institute proceedings for adivorcein a magistrate's court.

Orders in respect ollobolo

51. Notwithstanding anythingcontainedin section54, noorder for the returnor forfeiture of loboloshall be grantedinany action for the dissoJution of a customary marriage un­less the person who received lobolo for the wife, or hissuccessorin title, is cited as a party to the action.

Return of1000/0

52. The dissolution of a customary marriage by divorce,except when decreed at the suit of a wife by reason of thewrongful acts, misdeedsor omissions of the husband, shallbe accompanied by the return to the husband of at least onebeast or its equivalentby the ~rson who received loboloforthe wife, or his successorin title, where he has beencited asprovidedfor in section51.

Custody ofminor children

53. Upon the dissolution of any customary marriage thecourt may make such order as to the custody and mainte­nance of the minor children born out of such marriage asmaybe just and expedient.

Clear and explicit orders must be given as to certainmatters

54. When granting any decree of divorce the court shallgive clear and explicitorders and directions as to the follow­mg matters-

(a) subject to the provisions of section27 (5), thecustodyof the minor childrenof the marriage, and any neces­saryprovisionfor their maintenance;

(b) the number of cattle, if any, to be returned to thehusband by the person who received lobolo for thewife, or his successorin title, if such person has beencited as a party in terms of section51.

Orders of court when decreeing nullity of customarymarriages

55. In decreeing the nullity of any customary marriage,the court shall order the return of the loboLo, together WIththe actual increase of the cattle. and shall make such orderas to the refund of the actual expenses incurred in connec­tion with the marriageas it may deem fit, and except wherethe woman has been deflowered the court shall also orderthe returnof the ngquthubeast as well.

Ukungena unions

56. (1) The essentialsof ukungena shaJl be-

(a) that the union be contracted for one or other of thepurposes specified in the definition of ukungenaunder section 1;

16 No. 10966 STAATSKOERANT. 9 OKTOBER 1987

CHAPTERS

LOBOLO

Date of payment IIlHI delivery of Iobolo aDd deJJth of100010 cattle ,

58. (1) In the absence of any agreement to the contrary,the 100010 in respectof a marriage shall be payable on theday of the celebration of suchmarriage. Anycattleor live­stock delivered before that day shall be regarded as sisacattle and any increase or decrease of such cattle or live­stockpriorto the day of celebration shallbe to the profitorloss, as the case may be, of the person by whom or onwhose behalfdelivery waseffected.

(2) Shouldany of the lobolo cattleor livestock die withinfourteen days of the celebration of the marriage or of deli­very~ whichever be the later date, such cattle or livestockshall, if their death be duly reported, be replaced by thepersonby whom or on whosebe&alfdelivery waseffected.

Certain women lDIJy$llpulBteami receive lobolo59. (1) Any woman referred to in section 27 (2) and (4)

and a divorcee who in terms of section 27 (5) has beenvested with the soleguardianship of thechildren bornoutofher former marriage shallbeentitledto stipulate andreceivelobolofor her daughter.

(2) NotwithstandinS the provisions of section 16, anunmarried woman, Widow or divorced woman who hasestablished her own family homemay stipulate and receivelobolofor daughters bornout ofherafter shehasestablishedher ownfamily homeand such lobolo shalt formpart of thefamily property of suchwoman.

Lobolo to consist of aattle or their equivalent ID otherstock, money or property

60. Lobolo shall consist of fair average cattle or theirequivalent in other stock, money or property and for thepurpose of any dispute the value of each head of lobolocattleshallberegarded as onehundred rand.

Lobolo payable for women ID certailJ cstegorks

61. (1) The 100010 for a girl or woman shall be deter­mined according to the rank or position of her father orguardian and shall be determined by agreement, but shallnot be in excess of dle scale prescribed in the followingtable:

UkuJ'US8 rmioDs57. (1) An ukuvusa shall be recognised as a customary

marriage for the purpose of sections 36 to 55, inclusive, ofthisCode,

(2) The effectof ukuvusa shallbeto createa separate andentirely independent estatein the name of thedeceased.

HOOFSTUK8

LOBOLODatum van betaling en aIlewering VaD lobolo en dODd­gaan VaD lobolobeeSte

58. (1) By ontstentenis van 'n andersluidende ooreen­koms, is die lobolo ten opsigte van 'n huwe1ik op die dagvan die viering van sodanige huwelik betaalbaar. Beeste oflewende hawe wat voordaardie dag afgelewer word, wordbeskou as sisa-beeste en enigeaanwas of vennindering vansodanige beeste of lewende hawevoordie dag vandie vier­ing maak die winsof verlies uit, na die.geval mas wees,vandiepersoon deurof tenbehoewe van wie aflewenng geskiedhet.

(2) As daarvandie lobolo-beeste of lewende hawedood­gaan binne veerti~n daevanafdie vieJ?n~ vandiehuwelik ofvanafdie aflewenng, watterook al die jongstedatumis, enhul dood behoorlik gerapporteer is, moet sulke beeste oflewende hawe vervang word, deur die persoon deur of tenbehoewe vanwieafIewering geskied het.

Sekere vroue leanlobolo bedJDgenOIJtvang59. (1) Vrouens genoem in artikel 27 (2) en (4) en to

geskeide vrouwat ingevolge artikel27 (5)beklee is metdieuitsluitlike v~gdyskap van die. kinders gebore uit haarvonge buwelik, kan 100010 beding en ontvang vir hulledogters.

(2) Behoudens die bepalings van artikel16 kan 'n onge­hudevrou, 'n weduwee of geskeide vrouwat haareie fami­liewoning gestighet, vir 100010 beding en dit ontvang tenopsigte van dogters uit haar g~bore nadat sy haareie fami­bewonmg gesng het en sodanige 100010 vorm deel van diefamilie-eiendom vansodanige vrou.

Lobolo moet bestaan oit beeste of buHe ekwivalent Inandervee,geldofeiendom~. 1..00010 bestaan uit redelike middelslag-beeste of hul

ekwivalent en ander vee, geld of eiendom, en vir die doel­eindes vanenigegeskil worddie waarde van iedere 100010­beesbeskou eenhonderd randte wees.

Lobolo betolbaar vir vroueInsekere kategorlee61. (1) Die 100010 vir 'n meisie of vrou word bepaal

volgens die rang of posisie van haar vader of voog en byooreenkoms vasgestel maar mag me die skaaI inonderstaande tabel voorgeskryf, te howegaannie:

(b) dat die verbinding aangegaan word met die vrye toe- (b) that the unionbe enteredinto with ihe free consent ofstemming vandievrou; the woman;

(c) dat dit 'n familiereeling moet wees wat aangegaan (c) that it be a family arrangement entered into with themoet word met die goedkeuring vandie hoofvan die approval of theheadof thefamily and, in the caseof afamilie, en, in die geval van 'n kaptein, waar dit chief, where the raising of anherrto the chieftainshipgepaard gaan met die verwekking van 'n erfgenaam .. 1 ed ithth' . f thevan die kapteinskap, met die goedkeuring van die :ri~70 v ,Wi : e sanction of the majonty 0meerderheid vandie stam;

(d) dat geen lobolo ten opsigte van die verbinding betaal (d) thatno100010 bepaid in respect of theunion.wordnie. (2) The offspring of an ukungena shall rank as if they

(2) Dieafstammelinge uit 'n ukungena wordgereken asof werein factchildren of thedeceased husband.hullewerklik kinders vandieoorlede eggenoot IS. (3) An ukungena may at any time be dissolved by either

(3) 'n Ukungena kan te eniger tyd deur soweldie een as party.dieanderparty ontbind word.

Ukuvusa..verbindings.57. (1) 'n Ukuvusa worderkenas 'n gebruiklike huwelik

vir die doeleindes van artikels 36 tot en met 55 van hierdieWetboek.

(2) Die uitwerking van ukuvusa is om 'n afsonderlike envolkome onafhanklike boedel in naamvan die oorledene indie lewete roep.

GOVERNMENT GAZETIE. 9 ocrOBER 1987 No.10966 17

(a) 'nkaptein. onbeperk

(b) die seun, broer of oom van 'nkaptein........................ 15 stuks

(c) 'n kaptein se plaasvervangerhoofman, induna of offi-sielegetuie .. ... ... ..... ... ... 15stuks

(d) enige ander Swarte... .... ... ... 10 stuks

(2) In enige geval van twyfel moet die lobolo nie tienstuks beeste of die ekwivalentdaarvan te bowe gaan nie.

(3) Wanneer 'n weduwee 'n gebruiklike huwelik aan­gaan, moet die 100010 ten opsigte van die huwelik betaalword aan die huis waartoe sy behoort het in die familiewo­ning van haar oorledeeggenoot.

(4) In die geval van 'n geskil word die lobolo betaalbaarten opsigte van 'n geskeide vrou of weduwee, as sy 'nhuwelik aangaan, bepaal deur die distriksbeampte maarmag nie ten aansien van 'n geskeide vrou vyf stuks beeste ofdie ekwivalent daarvan te howe gaan nie indien op grondvan die wandade van haar vorige eggenoot by die egskeid­ing geen beeste teruggegee is nie.

(5) Die 100010 waaromtrent ooreengekom is en die wysevan betaling moet in die register van gebruiklike huwelikeaangetekenword.

Sekerepersoneskuldig BIUJ misdryf

62. Iedereen wat meer 100010 ontvang as dit wat bepaal isin die skaal in artikel 61 voorgeskryf, is skuldig aan 'nmisdryf.

Certainpersonsguilty ofan offence

62. Any person receiving lobolo in excess of the scaleprescribedin section 61 shall be guiltyof an offence.

(2) In any case of doubt the Loboto shall not exceed tenheadof cattle or their equivalent.

(3) When a widow enters into a customary marriage, thelobolo in respect of the marriage shall be payable to thehouse to which she belonged in the family home of herdeceased husband.

(4) The Lobolo payable in respect of a divorced womanorwidow upon her entering into a marriage shall, in case ofdispute, be determined by the district officer but shall notexceed five head of cattle or their equivalent in the case of adivorced woman if, by reason of the misdeedsof her formerhusband, no cattle were returned upon the divorce.

(5) The Lobolo agreed upon and the manner of paymentshall beentered in the register of customary marriages.

Vir' n vrou wat die dogter is van Maksimum getalbeesteas Zobolo For a womanwho is the daughterof

(a) a chief. .

(b) the son, brother or uncle of achief .

(c) a chief's deputy, headman,indunaor officialwitness

(d) anyother Black ,..

Maximum numberofcattle as lobolo

no limit

15head

15head

10head

Ontvanger van100010 moet beskermingen asielverleen

63. Die persoon aan wie lobologelewerword, is gebondeom, uit hoofde van die ontvangs daarvan en as daar ge­gronde rede voor bestaan, aan die vrou ten opsigte van wiesodanige loboloafgelewer is beskermingen asiel te verleen.

Hulp aan jonger seuns en broers met 100010 vir eerstevrou

64. (1) Met die betaling van lobolo vir hul eerste egge­note word jonger seuns gewoonlik deur die familiehoofenjonger broers gewoonlik deur die oudste broer of die erfge­naam van hul huis, met goedkeuring van die familiehoof,bygestaan.

(2) Die verlening van sodanige hulp, soos vermeld insubartikel (1), kan nie by wet afgedwmg word nie, maarwaar bewys kan word dat '0 jonger seun of broer gereeldbygedra het tot die onderhoud van sy huis ingevolge 'nooreenkoms dat hy voorsien sou word van lobolo of 'n deeldaarvan vir 'n eggenote, word aan hom die reg verleen om'n redelike gedeelte van die verdienstes aldus deur hombygedra, te verhaal as die farniliehoof, die oudste broer oferfgenaam, na gelang van die geval, weier of versuimom so'n ooreenkomsna te kom.

(3) Hulp wat 'n familiehoof uit familie-eiendom aanenige seun verleen het om 'n eggenote te verkry deur diegeheel of '0 gedeelte vandie loboloby te dra, is 'n skenkingen Ie geen verpligting op die indlunkulu rue tensy die teen­deel duidelik ten tyde van die viering van die huwelik gesti­puleer is.

(4) Waar huiseiendom~ebruik word vir die doel venneldin subartikel (3) rus daar n verpligtingo~ die huis wat deurdie huwelik tot stand gebring word om n terugbetaling tedoen,

543--B

Recipientof100010 shallrenderasylum and protection

63. The person to whom lobolo is deliverd is bound, bythe receipt thereof, should just occasion require. to protectand give asylum to the woman in respect of whom suchlobolo was delivered.

AssistBnce to youngersons and brothers with100010 forrust wife

64. (l) Younger sons are usually assisted by the familyhead paying the lobolo for their first wife, and youngerbrothers are usually assisted by the eldest brother or heir totheir house with the approvalof the family head.

(2) The rendering of such assistance as is referred to insubsection (I) shall not be enforceable at law but where itcan be shown that the younger son or brother has consis­tently contributedtowards the support of his house under anagreement that he would beprovided with lobolo or a por­tion thereof for a wife, the refusal or failure of the familyhead, eldest brother or heir, as the case may be, to imple­ment such agreement shall entitle such younger son orbrother to recover a reasonable portion of the earnings socontributedby him.

(3) Assistance rendered by a family head from familyproperty to any son in obtaining a wife by contributing thewhole or portion of the lobolo shall be a gift and create noliability to the indlunkulu unless it be clearly stipulated tothe contrary at the time of the celebrationof the marriage.

(4) Where house property is used for the purpose indi­cated in subsection (3) an obligation shall rest upon thehouse establishedby the marriageto make a refund.

18 No. 10966 STAATSKOERANT. 90KTOBER1987

GebnJlk van tamIlle en huiseiendom vir lobolo65. (1) Waar 'n familiehoof, familie-eiendom vir lobolo

gebruik met die doel om 'n huis in sy familiewoning totstandte bring, rusdaar geen verpligting op die huisaldustotstand gebring vir die teruggawe van sodanige eiendom nietensy die teendeel duidelik ten tyde vandie viering vandiehuwelik gestipuleer is.

(2) Waarhuiseiendom ~ebruik: wordvirdiedoelaangeduiin subartikel (1), rusdaar n verpligting op diehuisaldustotstandgebring om 'n terugbetaling te doen.

(3) Enige sodanige stipulasie waama in subartikel (1)verwys word, kan in die registervan gebruiklike huwelikeaangeteken word.

(4) ,n Verpligting wat ontstaan ingevolge die omstandi~.

hedevermeld in hierdie artikel moot, by ontstentenis van nuitdruldike ooreenkoms tot die teendeel, vereffen word uitdie lobolo vandie dogters vandiehuiswat tot standgebringis deurdie betrokke huwelik: en dieerfgenaam vansodanigehuis blyaanspreeklik totdieskuldbetaal is.Risevir die verhaalvanloboloenandereise

66. (1) Vorderings vir die betaling van 100010 word er­ken: Met dienverstande egterdat sodanige erkenning nieo.p'n vordering watontstaan uit 'n huwelik aange~aan voordiederdedagvan November 1909 vantoepassing is nie.

(2) Enige ooreenkoms getref vir die betaling van lobolovolgens die skaal voorgeskryf by artikel 61 ten opsigte vandie dogtervan 'n kaptein se verteenwoordiger en wataange­gaan is voor die eerste dag van November 1932 word asgeldig en bindend beskou en enige betalings dienoor­eenkomstig gedoen, magnieversteur wordnie.

(3) Indien 'n vrou binne twaalfmaande vanafdie datumwaarop sy 'n huwelik aangegaan het, sterf sonderdat sy 'noorlewende nakomeling uit die huwelik nalaat, kan 'n ge­deelte vandie lobolowat nie die helftevan die getal beestewat afgelewer is ten opsigte van die huwelik te howe gaannie, na goeddunke van die distriksbeampte, verhaal word,maar indiendaar 'n oorlewende nakomefmg uitdie huwelikis, is geen lobolo verhaalbaar nie.

(4) Geen eis ingevolge subartikel (3) wat voor 1 No­vember 1932 ontstaan bet, worderkennie.

(5) Geen eis om betalings onderskeidelik bekend asimvu­lamlomo, uhikibiki. inhlawulo, umnyobo, ingqaqamazinyo,isikwehlela en derglike, ten opsigte van enige voorgenomehuwe1ik worderkenDie en waarsodanige betalings geskiedhet, kan die distriksbeampte gelas dat dit beskou word asdeel van die lobolo of dat dit aan die party of partye deurwieditbetaal is, terugbetaal moetword.

(6) Sodanige betalings waarna in subartikel (5) verwysword, kan, indien die voorgenome huwelik nie plaasvindDie, verhaal worddeurdie partywat ditbetaal het.Ngqutbubeeste

67. (1) As 'n vrouvirdieeerstemaal 'nhuwelik aangaan,kan, behalwe lobolo, die ngquthu bees geeis wordtensyditreeds betaal is ten opsigte van die vrou se verleiding deurdie eggenoot of tensydie vrouvoorheen deur 'n anderper­soonas dieeggenoot verlei was.

(2) Die ngquthu beesmoetaan die moedervandie vrou,as sy nog lewe, betaal word, en tesame met die aanwasdaarvan word dit haar eiendom om deur haar aangewend teword ten voordele van haar huis of na goeddunke en uitge­sonderd vir haar persoonlike skuIde mag daaropnie beslaggelewordnie,

(3) As die moeder van die vrou geskei is ingevolge 'nsaak deur haar eggenoot ingestel of as sy, sonderdat haareggenoot daaraan skuldbet, sy familiewoning opsetlik ver­laat of opgee, verval en houhaarregop om te bestaaninenop die ngquthu bees, wat die eiendomword van die huiswaartoe sy behoort bet.

Useoffamllyand bouse property lor lobolo65. (1) Where family property is used for lobolo by a

family head for the purpose of establishing a house in hisfamily home, no liability shall rest uponthe house so esta­blished for the return of such property unless it be clearlystipulated to the contrary at the timeof thecelebration of themarriage.

(2) Where house property is used for the purpose indi­cated to in subsection (1) an obligation shall rest upon thehouse soestablished to make a refund.

(3) Anysuchstipulation as is referred to in subsection (1)maybe recorded in the register of customary marriages.

(4) An') liability arising underthe circumstances referredto in this section shall, in the absence of any expressagreement to the contrary, be liquidated from the loboloofthe daughters of thehouse established by the relative mar­riage and the heir of such house shall continue to be liableuntilthedebt is discharged.

Claims for recovery oflobolo and otherclaims66. (1) Claims for the recovery of lobolo shall be recog­

nized: Provided, however, that such recognition shall notextend to any claim arising out of a marriage contractedpriorto the thirdday of November 1909.

(2) Any agreement made for the payment of lobolo inrespect of the daugther of a chief's deputy or induna beingwithin the scale prescribed by section 61 and entered intoprior to 1 November 1932 shall be regarded as valid andbinding and any payments made thereunder shall not bedisturbed.

(3) Should a woman die within twelve months of herhaving entered into a marriage without having survivingissueof the marriage, a portion of the 100010 notexceedingone half of the numberof cattle delivered in respectof themarriage may, in the discretion of the district officer, berecovered, but should there be surviving issue of the mar­riageno loboloshallbe recoverable.

(4) No claim undersubsection (3) which arose priorto 1November 1932shallbe recognised.

(5) No claim to payments known variously as imvulam­lomo, ubikibiki, inhlawulo, umnyobo, ingqaqamazinyo,isikwehlela and the like in respect of any proposed marriageshall be recognised and where such payments have beenmade the districtofficermaydirect that theybe included aspart of the 100010 or that they be refunded to the party orparties whomade them.

(6) Such payments as are referred to in subsection (5)may, if the proposed marriage doesnot takeplace, be reco­veredbythe party making them.

NgqutIJubeasts67. (1) Upon a woman entering into a marriage for the

first time, the ngquthu beast may, in addition to 100010, beclaimed, unless it has already been paid by the husband inrespect of the woman's seduction or unless the woman haspreviously been seduced by some person other than thehusband. I

(2) The ngquthu beast, shall be payable to the woman'smother, if alive, and together withIts increase shallbecomeher property, to be dealt with by her for the benefit of herhouse or as she may deem fit, and may not be attachedexceptfor herpersonal debts.

(3) H the woman's mother is divorced at the suit of herhusband or, through no fault on the part of her husbandwilfully deserts or abandons her family home, her right inand to the ngquthu beast shall lapse and terminate and itshall be come the property of the house to which she be­longed.

GOVERNMENT GAZETIE, 9 OCrOBER 1987 No.l0966 19

(4) As die vrou se moeder nie meer leef nie, is die ngqu­thu bees betaalbaar aan die huis waartoe sy behoort het entesame met die aanwas daarvan word dit die eiendom vandaardie huis.

(5) Die ngquthu bees word vir die toepassing van art ikeI61 me as lobolo beskou me en is me by ontbinding, deuroorlye of egskeiding, van die huwelik ten opsigte waarvandit betaal is, verhaalbaarme.

HOOFSTUK9

DIE FAMILIESTELSELTotstandbringing vansenior ofgealfilieerde huise

68. (1) (a) Wanneer ookal 'n gebruikJike huwelik aange­gaan word deur 'n familiehoof, word 'n huis wat, 00­houdens die bepalings van paragrawe (b) en (c) of 'n seniorof 'n geaffilieerde huis is, vir die eggenote van die huweliktot stand gebring.

(b) Behoudensdie bepalings van paragraaf (c) is daar niemeer as twee senior huise in 'n familiewoning nie en dieander huise is met die een of ander daarvan geaffilieer,hetsy deur die outomatiese uitwerking van die grondbegin­sel waarvolgens affiliasie plaasvind, naamlik dat 'n juniorhuis geaffiheer word met die senior huis wat die loboloverskaf vir die eggenote van sodanige junior huis of byopenbare verklaring deur die familiehoof ten tyde van dieviering van die huwelik.

(c) In die familiewonings van kapteins en ander personemet rang, invloed of rykdom kan daar drie senior huisewees en die ander huise in die familiewoning is met die eenof ander daarvan geaffilieer, soos in paragraaf (b) aangedui.

(2) Behalwe die huise van die familiehoof se verskillendevrouens, kan '0 familiewoninguit die huise van familiebe­trekkings van die familiehoof asook uit die van nie-ver­wantes wat daar geduld word, bestaan. '0 Arm familielidhetsy' getroud of ongetroud kan sy huis en eiendom in diefamtliewoning he. 'n Behoeftige Swarte kan vir dienste aandie familiewoning gelewer, as teenprestasie die reg op die$ebruik van 'n sekere getal beeste ontvang asookdie reg omn huis in die familiewoning te bewoon, Die huis van enige

sodanige Swarte neem 'n ondergeskikte plek in die familie­woningin.

(3) By ontstentenis van affiliasie, is die verkillende huisein 'n familiewoning afsonderlik en onafhanklik van mekaaren kan elkeen sy eie eiendomen eiendomsregteverkry.Status vaneerste vrou

69. Met ander Swartes as kapteins by erfopvolging is dieeerste eggenote die vernaamsteeggenote en haar huis is dieindlunkulu.Status van vroue van 'n gewone Swarte geneem naeerste vroo

70. (1) Die status van vroue wat geneem is deur 'n ge­wone Swarte na die eerste vrou en die van hul huise isafhankJik van die feit of daar enige formele aankondigingofverklaring van status deur die familiehoof ten tyde van dieviering van die gebruiklikehuwelik gemaak is, al dan nie.

(2) As geen sodanige formele aankondiging gemaak isnie, volg die tweede eggenote in rang op die vemaamsteeggenote en word haar huis 'n senior huis met rang onmid­dellik naas die indlunkulu; huise deur later gebruiklike hu­welike tot stand gebring, word geaffilieer met die indlun­kulu of die ander senior huis soos in artikel 68 (1) (b) aange­duLFormele IUInkondiging van voomemeom familiewoningin afdellngs te verdeel

71. (1) 'n Fonnele aankondiging of verklaring van statusten tyde van die viering van 'n gebruiklike huwelik wordgemaak ingevolge die voorneme van die familiehoof om syfamiliewoning 10 afdelings te verdeel, waarvan daar vierkan wees.

(4) If the woman's motherbenot alive the ngquthu beastshall be payable to the house to which she belonged andtogether with its increase shall become the property of thathouse.

(5) The ngquthu beast shall not be regarded as lobolo forthe purpose of section 61. and shall not be recoverable upondissolution by death or divorce of the mamage 10 respect ofwhich it was paid.

CHAPTER 9

THEFAMILY SYSTEM

Establishment ofsenior or affiliated houses68. (1) (a) Whenever a customary marriage is contracted

by a family head, a house, which, subject to the provisionsof paragraphs (b) and (c), is either a senior or an affiliatedhouse, shall be establishedfor the wife of the marriage.

(b) Except as provided for in paragraph (c), there shallnot be more than two senior houses in a familyhome, to oneor other of which the remaining houses are affiliated, eitherby the automaticoperationof the essential principlegovern­ing affiliation, namely, that a junior house becomes affi­liated to the senior house which provided the lobolo for thewife of such junior house, or by public declaration by thefamily head at the time of the celebrationof the marriage.

(c) In the family homes of chiefs and others of rank,influence or wealth there maybethree senior houses, to oneor other of which the remaining houses in the family homeare affiliated, as indicated under paragraph(b).

(2) A family home may, in addition to the houses of thefamily head's various wives, contain those of relatives ofthe family head and also houses of non-relatives on suffer­ance. A poor relation, married or single, may have hishouse and property in the family home. A destitute Blackmay, for service rendered to the family home, receive inreturn the use of a certain number of cattle and the right tooccupy a house in the family home. The house of any suchBlack shall occupy an inferior position in the family home.

(3) In the absence of affiliation, the various houses in afamily home shall be distinct from and independentof eachother and each may acquire its own property and propertyrights.

Statusoffirst wife69. With Blacks other than hereditary chiefs, the first

wife shall be the chief wife and her house shall be theindlunkulu.

Status of wives taken by commoner subsequent to therU'St wife

70. (1) As regards wives taken by a commoner subse­quent to the first, their status and that of their houses shalldepend upon whether or not any formal pronouncement ordeclaration of status is made by the family head at the timeof the celebrationof the customarymarriage.

(2) If no such-formal pronouncement is made, the secondwife shall rank next to the chief wife and her house shallbecome a senior house ranking next to the indlunkulu thehouses established by subsequent customary marriages be­coming affiliated to the indlunkulu or the other senior houseas indicated in section 68 (1) (b).

Formal declaration of intention to divide family homeintosections

71. (1) A formal pronouncementor declaration of statusat the time of the celebration of a customary marriage shallbe made in pursuance of the intention of the family head todivide his familyhome into sections, of which there may befour.

20 No. 10966 STAATSKOERANT, 90KTOBER 1987

Hierdie afdelings is-

(a) die indlunkulu-afdeling-bestaande uit die indlunkulumet sy geaffilieerdehuise; ,

(b) die ikhohlo-afdeling-bestaande uit die ikhohlo metsy geaffilieerdehuise;

(c) die Jqadi-afdeling---bestaande uit die iqadi met sygeaffilieerdehuise;

(d) '0 ondergeskikte afdeling-bestaande uit die huisevan ann familielede en me-verwante, wat gewoonlik'n ondergeskikteplek in die familiewoning mneem.

(2) Die kinders van enige vrou wie se status fonneelaangekondig of verklaar is, soos vermeld in subartikel (I),word me in hul status of regte deur die latere egskeiding ofoorlyde van sodanigevrou benadeel nie.

Aankondlging vanstatus vantweedeen daaropYoJgendelTOue

72. (1) Wanneer 'n familiehoof'n tweede eggenote neemen by die viering van sodanige gebruiklike huwelik 'n for­mele aankondigingof verklanng maakbetreffendehaar sta­tus en die van haar huis, word sy gewoonlikdie vemaamstekhohlo-eggenote verklaar en word die ikhohlo tot stand ge­bring.

(2) Die huise tot stand gebring deur gebruiklike huwelikeaangegaan deur die familiehoof na die, totstandbringingv~ndie ikhohlo word gewoonlik met die indlunkulu of dieikhohlo geaffilieer, ooreenkomstigdie grondbeginsel w~­op affiliasie plaasvind ofby ,o~nbare verklaring deur diefamiliehoof ten tyde van die vienng van die huwellk.

Verldaring van status vanderde lTOU asiqaw-vrou73. 'n Familiehoofkan by die neemvan sy derde of enige

daaropvolgendeeggenote die totstandbringingvan d!e iqadimet die vrou as vernaamste iqadi-eggenote aankondig en 10hierdie gev.al word huise tot stan~ gebri.n~ by later gebruik­like huwehke aan~egaan deur die fa.:ulIe.hoo~, of met,dIeindlunkulu of die ikhohlo of die iqadi geaffiheerooreenkomstig die grondbeginsel w~op .affiliasie plaas­vind of by openbare verklanng deur die familiehoof ten tydevan die vienng van die huwelik.

Juniorhuiseisgealfilieer met seniorhuise74. (1) 'n Geaffilieerdejunior huis word geidentifiseer en

gegroepeer met die senior huis waaJ1!lee dit geaffilieer is,maar affiliasie op sigself raak me die eiendom eneiendomsregtevan die geaffilieerde huisnie.

(2) 'n Geaffilieerde huis ethula aan die senior huis waar­mee dit geaffilieer is.

Status vanYroue van kaptein byerfopYolglng75. (1) Die statu~ van die vro~e van 'n kaptein by erfop­

volging belas met die toesig oor n starn, word me verklaarnie tot na die kaptein sy vemaamste eggenote geneem het,wat gewoonlik later in die lewe as die eerste en tweedeeggenotes geneem word.

(2) Die 100010. van die vemaam~te eggenote van 'n kap­tein by erfopvolging word gewoonlikgeheelen alof.gedeel­telik deur die stambygedra en haar status word 10 die open­baar aangekondig.

(3) (a) Van 'n kaptein word vereis, wanneer hy sy ver­naamste vrou neem, om aan die distriksbeampte die namevan sy verskillende vrouens asook die status van elkeen terapporteer.

(b) Van 'n kaptein word vereis om onmiddellik aan diedistriksbeampte die geboortevan die eersgebore seun van syvemaamste vrou te rapporteer en, ingeval sodanige seunvoor hom sterf, sy dood.

These sectionsare-

(a) the indlunkulu section, composed of the indlunkuluwith its affiliatedhouses;

(b) the ikhohlo section, composed of the ikhohlo with itsaffiliated houses;

(c) the iqadi section, composed of the iqadi with its affi­liated houses;

(d) a junior section, composedoftbe houses of poorrela­tions and non-relatives which are usually place In aninferior position in the family home.

(2) The children of any woman whose status has beenfonnally pronounced or declared as indicated in subsection(1) shall not be affected in their status or rights by thesubsequentdivorce or death of such woman.

Declaration ofstatusofsecond andsubsequentwives .

72. (1) When the family head takes a second wife andupon the celebration of such cust~mary mamage makes aformal pronouncement or declaration as to her status andthat of her house, such shall usually take the form of declar­ing her the chief khohlowife and establishingthe ikhohlo.

(2) The houses established by customary marriages con­tracted by the family head subsequent to estabhshment ofthe ikhohlo shall usually be affiliated either to the. indlun­kulu or the ikholwa in accordance With the essential pnn­ciple governing affiliation or by public declaration by thefamily head at the time of celebrationof the mamage.

Dedaration ofstBtus ofthird wifeasqadi wife

73. A family head upon taking his third or a!'y s.ub~­quent wife may declare the establishment of the iqadi WIththe woman as chief qadi wife and in this event housesestablished by subsequent customary mamages contractedby the family head shall be .ciffiliated to either the indlun­kulu the ikhohloor the iqadi In accordance With the essen­tial principle governing affilliation or by public declarationby the family head at the time of celebration of the mar­nage.

Juniorhousesatllliated ,with senior houses

74. (1) An affiliated junior house shall be iden!ified and~uped with the senior house to which It IS affihated, butaffihation of itself shall not affect the property and propertyrights of the affiliatedhouse.

(2) An affiliated house ethulas to the senior house towhich it is affiliated.

StBtus ofwives ofhereditary chief

75. (1) The status of the wives of a hereditary chief incharge of a tribe shall not be declared until after the assump­tion by the chief of his chief wife who is usually taken laterin life than the first and second WIves.

(2) The lobolo of the chief wife of a hereditary chief isusually contributed wholly or in part by the tnbe and herstatus shall bepublicly announced.

(3) (a) A chief shall be required, ~pon the assumption ofhis chief wife, to report to the district officer the names ofhis variouswives and the statusof each,

(b) A chief shall be required promptly to repo~ to t~edistrict officer the birth:of the first-born son .of his chiefwife, and, in the event of such son predeceasing him, hISdeath. i

GOVERNMENT GAZEITE, 9 OCTOBER1987 No. 10966 21

(c) Enige rapport gemaak ingevolge paragraaf (a) moetaangetekenen geattesteerword deur die arnptenaaraan wiedit gedoen is en moet onderteken word deur die kaptein ofsy behoorlike gemagtigde verteenwoordiger in die teen­woordigheid van minstens twee getuies. Enige sodanigerapportmoetas streng vertroulikbehandelword.

(4) Indien 'n kaptein by erfopvolging, wat die eggenootvan verskillende eggenotes is, sterf sender dat hy sy ver­naamste vrou geneem het, is dit die plig van die oudstesvandie starn om te vergader en status aan die weduwees toe teken, die vemaamste eggenote aan te stel en die ikhohlo, dieiqadi en junior huise te bepaal of op ander gebruilike enwettigewysedie rang van iederehuis vas te stel.Familiehootlam sy familiewoDing in subwooings verdeel

76. (1) 'n Familiehoofkan te eniger tyd, behoudensenigeregulasies betreffende die toekenning van persele vir dieoprigting van woonhuise of geboue, die verskillende afde­lings van sy familiewoning in subwonings afskei en ver­deel.

(2) Enige sodanige afskeiding of verdeling waarna insubartikel (1) verwys word, maak in geen geval inbreuk opdie beheer, bevel, regte en gesag van die familiehoof nie,wat gedurendesy lewedie verantwoordelike hoof en enigstegesag is sowel in sy familiewoning as in die subwoningsdeur sodanigeafskeidingof verdeling daargestel.Huisgenote kaD famHiewoniDg onder sekere OlDStlmdig­ltede verlaat

77. (l) Enige mondigehuisgenootkan, na kennisgewingaan die familiehoofen die kaptein, die familiewoning ver­Jaat en, behoudens enige regulasies betreffende verwyde­rings en die toekenning van persele vir die oprigting vanwoonhuise of geboue, sy eie afsonderlike en onatbanklikefamiliewoning in dieselfde of enige ander distrik stig of hykan hom aansluit by en 'n huisgenoot word van 'n anderfamiliewoning.

(2) 'n Onterfde manspersoon kan sy eie familiewoningstig of met die goedkeuring van die hoof van sodanigefami­liewoning hom aansluit by en 'n huisgenoot word van 'nander familiewoning as die van die familiehoof wat homonterfhet.EleDdom VaD meisiewatgebruildikehuweJik aangaan

78. Wanneer'n meisie 'n gebruiklike huwelik aangaan,karl haar vader aan haar goed of beeste gee en dit word dandie eiendom van en behoort aan die huis wat deur sodanigehuweliktot stand gebring is.

HOOFSTUKIO

ERFENIS EN ERFOPVOLGINGTestateen intestate J'ererwlng J'ansekereeiendom

79. (I) Oor familie-eiendom en persoonlike eiendom kanby testamentbeskikword.

(2) Oor huiseiendom kan nie by testament beskik wordnie en by oorlye van die familiehoof moet enige sodanigeeiendom, behoudens die bepalings van artikel 81 (5), inge­volgeZoeloeregoorgaanenberedder word.

(3) Ondanks enige bepaling in enige ander wet vervat,vererf die boedel van 'n Swarte wat volgens siviele reggetroud is, ingevolge die bepalings van die Erfopvol­gingswet, 1934(Wet] 3 van 1934)soos gewysig.ErfopvoIglng en eneDis volg die reel VBn eersgeboorte-reg ,

80. Behoudens die bepaJings van artikels 10 en 81 volgerfopvolging van die status en posisie van familiehoof endie erfenis van sodanige familie-eiendom as wat nie bytestamentbemaak is nie, die reel van eersgeboortereg.

(c) Any report made under paragraph (a) shall be re­corded and attested by the officer to whom it is made andshall be subscribed to by the chief or his duly authorisedrepresentative in the presenceof at least two witnesses. Anysuch report shall be treatedas strictlyconfidential.

(4) In the event of a hereditary chief who is the husbandof several wives dying without having taken his chief wife,it shall be the duty of the elders of the tribe to assemble andconfer status upon the widows, appoint the chief wife anddetermine the ikhohlo, the iqadi and junior houses or inothercustomaryand lawful mannerthe rank of each house.

Familyheadmay dividehis familyhomeinto sub·homes

76. (1) A family head may at any time, subject to anyregulations regarding the allotment of sites for the erectionof dwellings or buildings, separate and divide the varioussectionsof his family home into sub-homes.

(2) Any such separationor division as is in subsection(I)referred to shall in no way impair the control, direction,rights or authority of the family head, who during his life­time shall be the responsiblehead and sole authorityequallyin his family home or in the sub-homes created by suchseparationor division.

Inmatesmay leavefamilyhome undercertein conditions77. (I) Any major inmate of a family home may, after

notifying the family head and the chief, leave the familyhome, and, subject to any regulations regarding removalsand the allotment of sites for the erection of dwellings orbuildings, establish his own separateand independent fam­ily home in the same or any other district or may attachhimself to and become an inmate of some other familyhome.

(2) A disinherited male may establish his own familyhome or with the approvalof the head of such family homeattach himself to and become an inmate of some familyhome other than that of the family head who disinheritedhim.

Property ofgirl enteringinto a customarymarriage

78. When a girl enters into a customary marriage herfather may give her goods or cattle and such become theproperty of and belong to the house established by suchmarriage.

CHAPTER 10

INHERITANCE AND SUCCESSION

TestateBndintestateinheritance ofcertainproperty

79. (I) Family property and personal property may bedevisedby will.

(2) House property may not be devised by will and uponthe death of the family headany suchpropertyshall, subjectto the provisions of section 81 (5), devolve and be adminis­tered underZulu law.

(3) Notwithstanding any provision in any other law con­tained, the estate of a Black married by civil rites shalldevolve according to the Succession Act, 1934 (Act 13 of1934), as amended.

Succession and inheritance to follow rule of primogeni­ture

80. Subject to the provisionsof sections 10 and 81, suc­cession to the status and position of family head and inheri­tance to such property as has not been devised by will shallfollowthe rule of primogeniture.

22 No. 10966 STAATSKOERANT, 90KTOBER 1987

ErfopvolglDg ,indlen famlliehool gebruiklike huwelikaangegaan Iiet

81. (1) Behoudens die bepalingsvan artikellO word, bydie oorJyde van 'n familiehoof wat 'n gebruiklike huwelikaangegaanhet en wie se familiewoning III afdelingsverdeelis soos in artikel 71 beskryf, gaan erfopvolging, wat ofalgemeen kan wees, dit wil se erfopvolging van die statusen posisie van familiehoofen sodanige familie-eiendom aswat nie by testamentoor beskikis nie,of spesiaal,dit wil seerfopvolging van huiseiendom, ingevolge artikel 23 van dieWet en die regulasiesdaarkragtens gemaak, slegs oor op endeur tussenkoms van manspersone ooreenkomstig die vol­gendetabel-

(a) die oudste seun van die indlunkulu of, as by dood is,sodanigeoudsteseun se manlikeseniorafstammeling;

(b) by ontstentenis van sodanige oudste seun of enigemanlikeafstammeling deur hom, die tweedeseun vandie indlunkulu of, as by dood is, sy manlike seniorafstammeling, ensovoorts, deur die seunsvan die ind­lunkulu en hu1 manlike afstammelinge in behoorlikevolgordevan senioriteit;

(c) as daar geen seun of manlikeafstammeling van enigeseun van die indlunkulu is nie, die oudsteseun van diehuis wat die eerste geaffilieeris met die indlunku/u ofsy manlikesenior afstarnmeling, ensovoorts, deur dieseuns van sodanige eerste geaffilieerde huis en hulmanlike afstammelinge in behoorlike volgorde vansenioriteit;

(d) as daar geen seun of manlike afstammeling is vanenige seun van die huis wat eerste met die indlunkulugeaffilieeris nie, die oudste seun van die huis wat dietweedemet die indlunkulu geaffilieeris of sy manlikesenior afstammeling, ensovoorts, deur die seuns vansodanige huis en hut manlike afstammelinge in 00­hoorlike volgorde van senioriteiten deur die verskil­lende geaffilieerde huise in die volgorde van hulaffiliasie;

(e) as daar geen erfgenaamin die indlunkulu of in enigehuis daarmee geaffilieer, is nie, wordtoevlu8a~eemtot die iqadi vir 'n algemene erfgenaamen a totdie geaffilieerde iqadi~huise, in die volgordevan huleaffihasie met die iqadi. As daar geen erfgenaam inenige iqadi huis is nie, word toevIug geneem tot dieikhohlo en daama tot diegeaffilieerde ikhohlo huise,in die volgordevan hul affiliasies;

(f) as daar nie 'n erfgenaamin die i'ladiof ikhohlo afde­lings van die familiewoning is me, die vader van dieoorledeneof, as hy dood is, die familiehoof se oudstebroer van dieselfde huis of sy manlike senior afstam­meting, ensovoorts, deur die broers van daardie huisen hul manlike afstammelinge in die volgorde vansenioriteit;

(g) as daar nie 'n broer van die oorledene van dieselfdehuis of manlike afstammeling van enige sodanigebroer is nie, die oorledene se oudste broer van dieaanverwante of geaffilieerde huis van hoer rang of dievolgende rang, na gelangvan die geval, of sy manlikeseruor afstammeling, ensovoorts, deur die broers vansodanige aanverwante of geaffilieerde huis en hulmanlike afstammelinge, in volgorde van senioriteit,en daarna deur die broers van die oorblywende huisein volgorde van rang, en hul manlikeafstammelinge;

(h) as daar geen broer van die oorledene of manlikeafstammeling van enige broer van enige huis is nie,die grootvaderaan vaderskant en waar die ontbreek,moet die voorafgaande beginsels op dergelike wysetoegepas word totdat die manlike linies van naasbe­staandes sowel bloedverwante in die sylinieas assen­dente, uitgeputis.

i

SoccessJon ifdec:eased lamlly bead C01Jtracted a custom..arymarriage

81. (1) Subject to the provisions of section 10, upon thedeathof a familyhead who contracteda customary marriageand whose family home has, been dividedinto sectionsas insection 71 described, succession, which may be either gen­eral, that is succession to the status and position of familyhead and to such familypropertyas has not been devisedbywill, or special, that is succession to housepropertyt shall interms of section 23 of the Act and the regulations madethereunder, come to pass upon and through males only inaccordance with the following table-

(a) the eldest son of the indlunkuluor, ifhe be dead, sucheldest son's seniormaledescendant;

(b) failing such eldest son or any male descendantthrough him, the second son of the indlunkulu or, ifhe be dead, his senior male descendant and so onthrough the sons of the indlunIcuIu and their maledescendants in due orderof seniority;

(c) if therebe no son or maledescendantof any son of theindlunkulu, the eldest son of the house first affiliatedto the indlunkulu or his seniormaledescendantand soon through the sons of such first affliated house andtheir male descendants in due orderof seniority;

(d) if therebe no son or male descendant of any son of thehouse first affiliated to the indlunkuiu, the eldest sonof the house secondaffiliatedto the indlunkulu or hissenior male descendantand so on throughthe sons ofsuch house and their male descendants in due orderofseniority and through the various affiliatedhouses inthe orderof theiraffiliation;

(e) if there be no heir in the indlunkulu or in any houseaffiliated thereto, recourse shall be had to the iqadifor a general heir and thereafterto the affiliated iqadihouses in orderof their affiliationto the iqadi. If therebeno heir in any iqadi house, recourseshallbehad tothe ikhohlo with subsequentrecourse to the affiliatedikhohlohouses in the. orderof theiraffiliation;

(0 if therebeno heir in the iqadi or ikhohlo sectionof thefamily home, the father of the deceased, Of, if he bedead, the family head's eldest brother of the samehouse or his senior male descendant and so onthrough the brothers of that house and their maledescendants in orderof seniority;

(g) if there be no brother of the deceased of the samehouse or male descendant of any such brother, thedeceased's eldest brother of the allied or affiliatedhouse of higher rank or the next rank as the case maybe or his senior male descendant and so on throughthe brothersof such alliedor affiliatedhouseand theirmale descendants in order of seniority and thereafterthrough the brothers of the remaining houses in orderof rank and their maledescendants;

(h) if there be no brother of the deceasedor male descen­dant of any brother of any house, the paternal grand­father and failing such the foregoing principles shallin like manner be applied until the male linesof next­of-kin, both collaterals and ascendants, are ex­hausted.

GOVERNMENT GAZETTE, 9 OCTOBER 1987 No.l0966 23

(2) By die oorlye van 'n familiehoof wie se familie­woning nie in afdehngs verdeelis soos in artikel71 omskryfnie, word die erfgenaamvan sy posisie as sodanig, van diefamilie-eiendom as dit nie by testament bemaak is nie enandersins ingevolgeartikel 23 van die Wet en die regulasiesdaarkragtens uitgevaardig, ingevolge Zoeloereg bereddermoet word, en van die eiendom van die indlunkulu bepaalooreenkomstig die beginsels voorgeskryf in subartikel (1)uitgesonderd dat daar in sodanige geval geen iqadi ofikhohlo is nie en die senior huise die rangvolgorde mneemooreenkomstig die prioriteit van hul totstandkoming, metdie gevolg dat as daar geen erfgenaam in die indlunkulu ofin enigste buis daarmee geaffilieer, is nie, toevlug tot dievolgende senior huis en sy geaffilieerde huise in die volg­orde van hul affiliasie, ensovoorts, geneemmoetword.

(3) (a) By die oorlye van 'n familiehoofbly en berus dieeiendom, re~e en aansprake van die verskillende huise bydie onderskeie erfgenamedaarvan.

(b) Erfopvolging tot die eiendomsregte en aansprake vanenige ander huis as die indlunkulu word beheer deur diebeginsels voorgeskryf in subartikel (I): Met dien verstandedat by die bepaling van die erfgenaam die bepaalde be­trokke huis eers uitgewin moet word en daama die aanver­wante of geaffilieerde huise, indien daar is, in volgordevanrang of affiliasie alvorens toevlug tot die indlunkulu-erfge­naam geneemword.

(c) As die afdelings van 'n farniliewoning geskei is insubwonings, soos in artikel 76 voorgeskryf,word die erfge­name van die verskillende huise by oorlyde van die familie­hoofdie familiehoofde vandie onderskeiesubwonings.

(4) Wanneer persoonlike eiendom ingevolge artike] 23van die Wet en die regulasies daarkragtens uitgevaardig,volgens Zoeloereg moet oorgaan, word erfopvolging totsodanige eiendom beheer deur die beginsels voorgeskryf insubartikel (l): Met dien verstande dat by die bepaling vandie erfgenaam die naaste familie van die oorledene eersuitgewin moet word, dan die huis waartoe die oorledenebehoort het en daarna die aanverwante of geaffilieerdehuise, indien daar is, in volgorde van rang of affiliasiealvorens toevlug tot die indlunkulu-erfgenaam geneemword.

(5) Ingeval daar geen manlike erfgenaam is nie, vererfenige eiendom, hetsy farnilie-, huis of persoonlikeeiendomwat ingevolge artikel 23 van die Wet en regulasies daar­kragtens uitgevaardig volgens Zoeloereg moet oorgaan, vol­gens die reg aangaandeintestate erfopvolging soos van toe­passingop sivielehuwelike.

(6) (a) Die distriksbeampte van die distrik waar die oor­lede eggenoot gewoon het, kan, indien die bates in dieboedel nie by testament bemaak is nie, op versoek van dieoorledene se weduwee en by kennisgewing aan die erfge­naam volgens Zoeloereg en -gewoonte of die lede van diefamilie van die oorlede eggenoot waar dit blyk dat geensodanige erfgenaam bestaan nie, administratief ondersoekinsteJ na die boedeJ met spesifieke verwysing na die om­yang van die bates en laste, die omvangvandie weduweesebydrae tot die verkrygingvan sodanige bates. die bydrae ofandersiris van sodanige erfgenaam of sodanige familie totsodanige bates of die welsyn van die oorledenese huisgesinen ander tersaaklikeaangeJeenthede, en indienhy tevrede isdat die weduwee veronreg sou word en van die vrugte vanhaar arbeid ontneemsou word as die batesop die erfgenaamsou oorgaan en die weduwee aan die genade van sodanigeerfgenaam oorgelaat sou wees, kan hy 'n bevel uitreik datdie boedel vererf volgens die reg aangaande intestateerfop­volging SODS van toepassingop siviele huwelike.

(b) Die distriksbeampte van die distrik waar die oorledeouer gewoon het, kan, indien die bates in die boedel nie bytestament bemaak is nie, oJ> versoek van enige kind van dieoorledene en by kenmsgewing aan die erfgenaam

(2) Upon the death of a family head whose family homehas not been divided into sections as in section 71 de­scribed, the heir to his position, as such, to the familyproperty, if such has not been devisedby will and otherwisefalls in term of section 23 of the Act and the regulationsframed thereunder to be administered under Zulu law, andto the property of the indlunkulu, shall be determined inaccordance with the principles laid down in subsection(1),save that in such a case there shall be no iqadi or ikhohloand the senior houses shall rank according to priority oftheir establishment with the result that if there be no heir inthe indlunkulu or in any house affiliated thereto, recourseshall be had to the next seniorhouse and its affiliatedhousesin the order of their affiliationand so on.

(3) (a) Upon the death of a family head the property.rights and claimsof the varioushouses shall remainwith therespectiveheirs thereof.

(b) Succession to the property rights and claims of anyhouse other then the irullunkulu shall be governed by theprinciples laid down in subsection(1) save that in determin­ing the heir the particular house concerned shall first beexcussed and thereafter the allied and affiliated houses, ifany, in order of rank or affiliationbefore recourse is had tothe indlunkulu heir.

(c) When the sections of a family home have been sepa­rated into sub-homes as in section 76 provided, the heirs ofthe various houses upon the death of the family head shallbecomethe family headsof the respectivesub-homes.

(4) Successionto personalproperty, wheneverin terms ofsection 23 of the Act and the regulations framed thereundersuch property shall devolve according to Zulu law, shall begoverned by the principleslaid down in subsection(1) savethat in determining the heir the immediate family of thedeceased shall first be excussed, then the house to which thedeceased belonged and thereafter the allied or affiliatedhouses, if any, in order of rank or affiliationbefore recourseis had to the indlunkuluheir.

(5) In the eventof there beingno male heir, any property,whether family, house or personal property, which shall interms of section 23 of the Act and the regulations framedthereunder devolve according to Zulu law, shall devolveaccordingto the law relating to intestatesuccession applica­ble to a civil marriage.

(6) (a) The district officer of the district in which thedeceased husband resided may, where the assets in the es­tate have not been devised by will, at the request of thedeceased's widow and upon notice to the heir according toZulu law and custom or the members of the family of thedeceased husband where no such heir appears to exist, ad­ministratively inquire into the estate with specific referenceto the extent of the assets and liabilities, the extent of thewidow's contributiontowardsthe acquisition of suchassets,the contributionor otherwiseto such assets or welfareof thedeceased's family by such heir or such families and otherrelevant factors, and if he is satisfied that it would be aninjustice to the widow and woulddepriveher of the fruits ofher labours if the assets were to be inheritedby the heir andthe widowbe placedat the mercyof such heir, he may makean order that the estate shall devolve according to the lawrelating to intestatesuccession applicableto civil marriages.

(b) The district officer of the district in which the de­ceased parent resided may, where the assets in the estatehave not been devised by will, at the requestof any child ofthe deceased and upon notice to the heir according to Zulu

24 No. 10966 STAATSKOERANT,90KTOBER 1987

YO~ Zoeloereg en -gewoonte of die lede vandie familieV8Jl die oorledevaderwaar<lit blykdat geensodanige erfge­naam bestaan nie, administratief ondersoek instel na dieboedel met spesifieke verwysing na die omvan$ van diebates enIaste, die bydrae of andersins van sodanige erfge­naam of sodanige familie tot sodanige bates of die welsynvan die oorledene se familie en andertersaaklike aangeleen­thede, en, indienhy tevrede is dat enigekindvandie oorle­dene veronreg sou word as die bates op die erfgenaam souoorgaan en dat sodanige kindof kinders aandie genade vandie erfgenaam oorgelaat sou wees, kan hy 'n bevel uitreikdat die boedel vererf volgens die reg aangaande intestateerfopvolging soosvantoepassing op siviele huwelike.

(c) 'n Erfgenaam volgens Zoeloereg en -gewoonte of dieledevandieoorlede vaderse familie wat veronreg voeldeur'0 beslissing vandie distriksbeampte kanby die Direkteur­generaal appel aanteken teen sodanige beslissing, en asenigeen vandievoomoemde~ne veronreg voeldeurdieDirekteur-~eneraal se beslissmg kan appelaangeteken wordby die Minister wiese beslissing afdoende is.

(d) 'n A~l teen 'n beslissing ingevolge hierdie artikelwordbinne n tydperk van 21 dae nadatsodanige beslissinggeneem is, aangeteken: Met dien verstande dat indien diepersoon by wie appel ingevolge paragraaf (c) aangetekenlean word, tevrede IS dat Claar genoegsame gronde bestaan,by, in sydiskresie, sodanige tydperk kanverleng.

(7) Ondanks die bepalings van subartikels (1), (2) en (3)karl 'n aangebore idiootnie die rang van 'n erfgenaam aan­neemnie tensydie boedelberedder wordingevolge subarti­kel (6) (a) of (b). Die onderhoud van so 'n persoon is tenlaste van die huis waartoe hy behoort tensy die boedelberedder wordingevolge subartikel (6)(a) of (b)., (8) 'n Erfgenaamwateiendom erf, hetsyfamilie-, huisofpersoonlike eiendom word aanspreeklik gehou vir skuldeten aansien daarvan slegs ten bedrae van die bates wat hyerr. -. (9) (a) (i) 'n Kindkan, op aansoek by diekaptein deur sy:vader onterf word weens die feit dat hy weierom onder syvaderse beheerte staan of as hydeuremstigewangedrag syfamilie in die skande gesteek het of weier om op redelikewyse by te dra tot die onderhoud van die familie, of weens'n andergoeie en genoegsame rede.

(ii) Sodanige aansoek moet deur die kaptein ondersoekword, met behoorlike kennisgewing aan die kind, wat diereg vanappelteendiebeslissing bydiedistriksbeampte het.

(iii) Waar die applikant 'n kaptein is, word die aansoekaan die distriksbeampte gerig, wat na goeddunke daaroorbeslis.

(b) Die status, stemof aanspraak van 'n kind ten aansienvan die familieof eiendom van sy huisof vaderse familie­wooing verval geheel en al bysyonterwing.Onder sekere omstaIJdighede moet eiendom van onge­troude vrooonderIuJarkinders verdeel word

82. Ondanks diebepalings vanenigeanderwet, wanneer'n vrou wat nooit getroud was nie, of wat geskei of totweduwee gemaak is en nie daarna 'n siviele of gebruiklikehuwelik aangegaan bet nie, intestaat of gedeeltelik intestaatsterf, moet soveel van die eiendom in haarboedelas waar­voorsynieby testament beskik het nie, in gelyke deleonderhaaroorlewende kinders, indien enige, verdeel word.

HOOFSTUKl1GENEES-EN KRUIEKUNDIGES EN VROEDVROUE

Genees- en kruiekwJdiges eIJ vroedlTOue moet gelisen­&leer wees enhemuwing vanlisensles

83. (1) Swartgenees- en kruiekundiges en vroedvroue isonderskeidelik bekend as izinyanga zokwelapha (diegenewat bedrewe is in gesondmaking) en izinvanqa zemuhi(kruiekundiges) en 'abobelethisi (vroedvroue) en enigeSwarte kan as sodanig vir winspraktiseer as hullebehoorlikgelisensieer is, maarnie andersins nie.

law and custom or the members of the.family of the de­ceased father where no suchheir appears to exist, adminis­tratively inquire intotheestate withspecific reference to theextentof the assetsand liabilities, thecontribution or other­wise to such assets or welfare of the deceased's family bysuchheir or suchfamily andotherrelevant factors, andifheis satisfied that it would be an injustice to anychild if theassets wereto beinherited by-the heirandsuchchild(ren) beplaced at the mercy of such heir, make an order that theestateshalldevolve according to the lawrelating to intestatesuccession applicable tocivilmarriages.

(c) Any heir according to Zulu law and custom or themembers of the deceased father's family aggrieved by adecision of the district officermayappeal agamst suchdeci­sion to the Director-General, and if any of the aforemen­tioned persons are aggrieved by the Director-General's deci­sion an appeal maybe made to the Minister whosedecisionshallbefinal. '

(d) Any appeal against the decision in terms of this sec­tion shall be made within a period of 21 days after'suchdecision was made: Provided that if the personto whomanappeal in terms of paragraph (c) lies is satisfied that ad­equate grounds exist he may, in his discretion, extendsuchperiod.

(7) Notwithstanding anything contained in subsection(1), (2) and (3) contained, a congenital idiotcannotrank asan heir except where the estate IS administered in termsofsubsection 6 (a)or (b). Thesupport of sucha personshaH bea charge upon the house to which he belongs unless theestateis administered in termsof subsection 6 (a) or (b).

(8) An heir succeeding to property, whether family,houseor personal, shall become liable for debts in respectthereofonlyto theextentof theassetsto which he succeeds.

(9) (a) (i) A child may be disinherited by his father onapplication to the chiefby reasonof the fact that he refusesto be controlled by his father or has by gross misconductdisgraced thefamily or refuses to make reasonable contribu­tion towards the maintenance of the family ~ or for othergoodandsufficient cause.

(ii) Such application shall form the subject of an inquiryby the chief WIth due notice to the child, who shall have arightof appeal againstthedecision to thedistrictofficer.

(iii) Where the applicant is a chief, the application shallbe made to the district officerwhoshalldeal withthe appli­cation as he maydeemfit. !

(b) A child who is disinherited shall become absolutelywithout status, voice or claim in regard to the family orproperty of his house or hisfather's family home.In certain circumstances property ofsingle woman to bedivided amongsther chHdren

82. Notwithstanding anything in anyotherlawcontained,when a woman who has never been married or who hasbeen divorced or widowed and has not subsequently con­tracted a civiJ or customary marriage, dies intestate or partlyintestate, so much of the property in her estate as has notbeen disposed of by will shall be divided equally amongsthersurviving children, if any.

CHAPTER 11

MEDICINE MEN,HERBALISTS AND MIDWIVESMedicine men, herbalists and mldwives to be liceJH:edand renewal oflicences '

83. (1) Medicine men, herbalists and midwives areknownas inzinyangazokwelapha (thoseskilledin healing),izinyanpa zemithi (herbalists) and ababelethisi (midwives),respectively, and any Blackmaypractice as suchfor gainifduly licenced, but nototherwise.

GOVERNMENT GAZEITE, 9 ocrOBER 1987 No.I0966 25

(2) Ondanks enigeandersluidendewetsbepalingsword 'nlisensie om te praktiseer as 'n Swart genees- of kruiekun­dige of 'n Swart vroedvrou te praktiseer nie uitgereik nietensy die magtiging van die Minister van NasionaleGesondheid en Bevolkingsontwikkeling vir die uitreikingdaarvan voorafverkry is.

(3) 'n Lisensie uitgereik ingevolgesubartikel (2) is ~e(dig

vir 'n tydperk van een jaar vanaf die datum van uitreiking:Met dien verstande dat sodanige lisensie op aansoek binneeen maand na sy vervaldatum en by betaling van die voor­geskrewe gelde, vir verdere tydperke van een jaar hemu kanword deur die distriksbeampte van die distrik waar diehouer praktiseer.

(4) Die bepalings van die Wet op Homeop~~e, Naturo­pate, Osteopate en Kruiekundiges, 1974 (Wet 52 van1974), die Wet op Geneeshere, Tandartse en AanvullendeGesondheidsberoepe, 1974 (Wet 56 van 1974), en die Wetop Verpleging, 1978 (Wet 50 van 1978), word nie so uit­gel~ dat dit afbreuk doen aan die reg wat '0 genees- ofkruiekundige of 'n vroedvrou besit uit hoofde van 'n lisen­sie uitgereik soos in subartikel(2) bedoel nie.Lisensiefooie om as genees- of kruiekundige 01lTOedvrou te praktiseer

84. (1) Die bedragjaarliks betaalbaarvir 'n Iisensie om as'0 genees- of kruiekundigeof vroedvroute praktiseer, is sesrand en 'n Swarte kan as sowel 'n geneeskundige as 'nkruiekundige of as die een of die ander praktiseer in die heledistrik waarvoor sodanige Iisensie uitgereik is: Met dienverstande egter dat as die houer van 'n Iisensie 'n verderebedrag van twee rand betaal die distriksbeampte van enigeander distrik in Natal buite KwaZulu na goeddunke, soda­nige lisensieook vir daardie distrik geldig kan maakdeur tntoepaslike aantekening op sodanige lisensie, en die houerkan daarna ook in daardie distrik praktiseer.

(2) Ondanks die bepalings van subartikel (1) kan enigie­mand wat 'n lisensie hou om as 'n genees- of kruiekundigeof 'n vroedvrou dwarsdeur Natal buite KwaZulu te prakti­seer, voort~aan om gedurende die geldigheidsdour van sybestaande hsensie of hemuwing daarvan aldus te praktiseer.Gelisensieerde genees- of kruiekundige of vroedvrouIumfooieis

85. (1) '0 Behoorlik ~elisensieerde genees- of kruiekun­dige of vroedvrou kan n fooi {ulugxa) eis vir dienste ge­lewer.

(2) 'n Eis ten opsigte van dienste gelewerdeur 'n genees­of kruiekundige, kruiekundeof 'n vroedvrouword me in 'ngeregshof erken Die tensy bewys van die uitreiking van 'nIisensie aansodanige persoongelewer word.

(3) 'n Ongelisensieerde genees- of kruiekundige ofvroedvrou kan geen geld of vergoeding eis ten opsigte vandienste deurhom of haar gelewer nie.Aanspreeldlkbeidvir nalatigheid

86. As 'n genees- of kruiekundige of 'n vroedvrougrowwe of strafbare foute begaan of hom of haar skul­dig maak aan nalatigheidwat slegte resultate tot gevolg het,kan hy of sy siviel gedagvaar word vir skade afgesien vanenige krimineleaanklag wat teen hom of haar ingebringkanword.OortredJng ..-an artikel83 'n misdryf

87. Enige Swarte wat strydig met die bepalings van arti­kel 83 as '0 genees-of kruiekundigeof vroedvroupraktiseerof voorgee om as sulks te praktiseer, is skuldig aan 'n mis­dryf.Genees- ofkruiekundige mag Die die titel "dokter" of"apteker" aanneem nie

88. (1) 'n Swarte wat as 'n genees- of kruiekundige geli­sensieer is. mag nie die titel "dokter" of "apteker" ofenige ander benaming genoem in die Wet op Geneeshere,Tandartse en AanvullendeGesondheidsberoepe, 1974(Wet56 van 1974), aanneem nie.

(2) Notwithstanding anything to the contrary in any otherlaw contained, a licence to practise as a medicine manher­balist or midwife shall not be issued unless the authority ofthe Minister of National Health and Population Devel­opment for the issue thereof has first been had and obtained.

(3) A licence issued in terms of subsection (2) shall bevalid for a period of one year from the date of issue: Pro­vided that such licence may, on application within onemonth after the date of expiry and on payment of the pre­scribed fee be renewedfor further periodsof one year by thedistrict officer of the district where the holder is in practice.

(4) The provisions of the Homeopaths, Naturopaths,Osteopaths and Herbalists Act, 1974 (Act 52 of 1974), theMedical, Dental and Supplementary Health Service Profes­sions Act, 1974 (Act 56 of 1974), and the Nursing Act,1978 (Act 50 of 1978), shall not be construed as derogatingfrom the right which a medicine man, herbalist or midwifemay have by virtue of any licence issued as contemplated insubsection (2).

Licence fee to practice as medicine man, herbalist ormidwife

84. (1) The fee payable annually to register and practiseas a medicine man, herbalist or midwife shall be six randand a Black may practise as both a medicine man and aherbalist or as one or the other throughout the district forwhich such licence is issued: Provided, however, that uponpayment by the holder of such licence of a fee of two rand,the district officer of any other district in Natal may, at hisdiscretion, by an appropriate endorsement on such licenceextend the validityof such licence to that district and there­upon the holder may also practise in that district.

(2) Notwithstanding the provisions of subsection (I) anyperson holding a licence to practise as a medicine man,herbalist or midwife throughout Natal may continue so topractise during the currency of his and her existing licenceor renewal thereof.

Licencedmedicine man, herbalistor midwife may claimalee

85. (1) A duly licenced medicine man, herbalist or mid­wife may claim a fee (uluqxa) for servicesrendered.

(2) No claim in respect of services rendered by a medi­cine man, herbalistor midwifeshall be recognisedin a courtof law unless proof to the issue of a licence to such personbe adduced.

(3) An unlicenced medicine man, herbalist or midwifemay not claim any fee or reward in respect of servicesrendered by him or her.

Liability for negligence

86. Gross or culpable blunders or negligence entailingbad results shall render a medicine man, herbalist or mid­wife liable to a civil action for damages apart from anycriminal charge which maybe laid against him or her.

Contraventionofsection 83an offence87. Any Black who practises or purports to practise as a

medicine man, herbalist or midwife in contraventionof theprovisionsof section 83 shall be guilty of an offence.

Medicine man and herbalist may not assume title of"doctor" or "chemist"

88. (1) A Black licensed as a medicine man or herbalistmay not assume the title of "doctor" or "chemist" or anyother designation mentioned to in the Medical, Dental andSupplementary Health Service Professions Act, 1974 (Act56 of 1974).

1.6 No. 10966 STAATSKOERANTJ 90KTOBER 1987

.-(2) 'n Swarte wat as '0 genees- of lauiekundige gelisen­sieer is, lean slegs medisyne bekeod as imuhi yesintuvoorskryf, daarin handel dryf of dit verkoop en weI slegsaan 'n persoon wat sy bonafide-pasient is en wat onder sy ,persoonlike behandelmgis.

(3) Geen gelisensieerde genees- of kruiekundige ofvroedvrou mag in enige koerant, hoek, pamflet, omsend­brief, plakkaat, brief of ander dokument •n advertensiepubliseer of Iaat publiseer of aan enigiemand stuur ofaf~lewer of oordra, of toesien dat dit aan enigiemand gestuurof aflewer of oorgedra word wat 'n verwysing na of 'n~g van imithi yesintu bevat, of wat meld dat by ofsy as n geneeskundige kmiekundigeof 'n vroedvrou prakti­seer of daartoe geregtig is om as sodanig te praktiseer nie,of waarin hy emgiemandnooi om hom te kom raadpleeg ofsy medisyne te koop of om van sy dienste op hoegenaamdenige manier gebruikte maak: nie; ook mag sodanige adver­tensie Die deur middel van visuele of klankproses geskiednie.

(4) Vir die toepassing van subartikel (3) beteken imithiyesinlu '0 vloeistof of stof wat geneeskundige waarde souMen wat gemeng, voorberei ofvervaardig IS, of gemenp'voorbereiof vervaardigsou wees deur 'n Swarte wat Die ngeregistreerde apteker en drogis of 'n geregistreerdemediese praktisynis Die en wat-

(a) na bewering in staat is om vir enigiemandrykdom ofsukses in enige ondememing of besigheid te kan be­sorg of as 'n Jiefdesdrank. gebruik sou kan word, ofbedoel is om in 'n menslikewese kenmerkete verwekSODS meed, vrees, wanhoop, krag, swakheid, aange­trokkenheid tot of afkeer van 'n ander persoon of 'nsoortgelyke kenmerk, of imrnuniteit of weerstand~n of vatbaarheid vir vyandelike ~gte, bonatuur­like magte,toorderyof onnatuurlikesiektes;of

(b) wat werklik of na bewering verkry is van of bestaanuit die vet of enige ander hggaamsdeel of ingewandevan '0 mens, dier, insek, reptiel of enige ander dingof 'n bonatuurlike, legendariese of mitiese wese, ofdit werklikof na bewenng bevat.

VerdlelJBtes van vrouegeneeskundlge of vroedvroo be­boortaan IJaar

89. Die gelde en verdienstes van 'n vrouegeneeskundigeof vroedvrou behoort aan haaren sy kan met bystand vanhaar e~noot of voog 'n aksie vir die verhaling daarvaninstel, iridien sodanige bystandnodig is.

Misdrywe en strawWe90. (1) Enige Swarte wat enige bepaling van hierdie

hoofstuk oortree of versuimom daaraante voldoen, is skul­dig aan 'n misdryf en kan by skuldigbevinding gevonnisword tot 'n boete van hoogstens tweehonderd rand of bywanbetaling tot gevangenisstraf vir 'n tydperk vanhoogstens ses maande of tot sowel sodanige boete as soda­nige gevangenisstraf.

(2) Die hof wat enige Swarte aan 'n oortredingingevolgedie~gs van subartikel (1) of van die Wet op Onder­drukking van Toorknns, 1957 (Wet 3 van 1957), skuldigbevind, kan, benewens enige ander straf wat sodanige hofkan ople, die lisensie van sodanigeSwarteom as 'n genees­of knilekundigeof vroedvroute praktiseer, intrek.

HOOFSTUK12ONREGMATIGE DADE

~o~. tbuJd tmJ 'IJ Swarte IbJJfker aksie virsluiaevergiJedhJg

91. Beboudens die uitdruklike andersluidende bepalingsvan hierdie Hoofstuk, fundeer die pleging van 'n onreg­matige daad teen enige Swarte 'n aksie deur sodanigeSwarte vir skadevergoeding teendie oortreder.

(2) A Black licensed as a medicineman or herbalistmayprescribe,deal in or sell only medicines known as "imithiyesimu' and only to a person who is his or her bona fidepatientand on whom he or she is in personal attendance.

(3) No licensed medicineman, herbalistor midwife maypublish or cause to be published or send or deliver ortransmit or cause to be sent or delivered or transmitted toany person any advertisement in any newspaper, book,pamphlet, circular, poster, letter or other document refer­ring to or describing imithi yesintu or stating the fact that heis practising or is entitled to practise as a medicine man,herbalistor midwifeor invitingany person to consult himorpurchase his remedies or make use of his services in anyway whatsoever, nor may any such advertisement be madethroughthe mediumof visualor sound process.

(4) For the purposeof subsection(3) imithiyesiniu meansany liquid or substance which purports to have medicinalvalue, mixed, prepared or manufactured or purported tohave been mixed, prepared or manufactured, by a Blackwho is not a registeredchemist and druggist or a registeredmedicalpractitionerandwhic~

(a) is alleged to be capable of procuring for any personwealth or success in any undertakingor occupationorwhich is stated to be for use as a love ponon or toproduce in a human being such attributes as courage,tear, despair, strength, weakness, attraction to orrevulsion from another beingor such like attribute, orimmunity from or resistance against or susceptibilityto hostile agencies, supernatural powers, WItchcraftor unnaturaldiseases;or

(b) is derivedfrom or containsor consistsof, or is allegedto be derived from or to contain or to consist of, thefat or any other part of the body or entrails of a humanbeing, animal, msect, reptile or any other thing or asupernatural, legendaryor mythicalbeing.

Fees ofmedicine woman ormidwife belong toher

89. The fees and earnings of a medicine woman or mid­wife shall belong to her and she may instituteaction for therecovery thereof with the assistance of her husband orguardian, if such is necessary.

Offencesandpenalties

90. (1) Any Black who contravenes or fails to complywith any provision of this Chapter shall be guilty of anoffence, and liable on conviction to a fine not exceedingtwo hundred rand or in default of paymentto imprisonmentfor a period not exceeding six. months or to both such fineand imprisonment.

(2) The court convicting any Black of an offence undersubsection (l) or under the Suppressionof Witchcraft Act,1957 (Act 3 of 1957), may, in addition to any other penaltywhich such court may impose, cancel any licence held bysuch Black to practise as a medicineman, herbalist or mid­wife.

CHAPfER12

ACflONABLE WRONGS

Any wrongful act agalnst 8 Black founds action fordamages

91. Except as is expressly in this chapter otherwise pro­vided, a wrongful act committed against any Black shallfound an action on the part of such Black for damagesagainst the transgressor.

GOVERNMENT GAZEITE, 9 OCTOBER 1987 No.l0966 27

Hotbepaal QU8lJtum in '0 aksie weenslaster92. In '0 aksie vir skadevergoeding weens laster of 'n

ander onreg hoef die eiser geen spesifiekebedrag te eis nie;dit word aan die hof oorgelaat om die bedrag ten opsigtedaarvan te bepaal.

EerskelllJis is 'n onregmatige c1aad93. (1) Eerskennis is 'n onregmatigedaad.(2) Iedere kwaadwillige bewering waarby kwade gedrag

aan enige persoon toegeskryf word, is laster; Met dienverstande dat as iemand die karakter van 'n ander beswad­der in die loop van 'n hewige twis en binne 'n kort tydjiedaama in die openbaar om verskoning vra, geen aksie virskadevergoeding daardeur gefundeer word nie: Met dienverstande voorts dat geen aksie vir laster gefundeer wordnie as die gebesigde woorde ten aansien van die eiser ofklaer te goeder trou en nie met voorbedagte kwaadwillig­heid Die totenige gesaghebbendepersoongerig was.

(3) In 'n aksie vir skadevergoeding weens eerskennismoet die gewraakte bewerings wesenlik in die dagvaardingof verklanng uiteengesit word, maar 'n vertaling van diewoorde hoef nie noodwendigby te gaan me.

Ongetroudemeisiegeregtigop skadevergoeding94. Enige ongetroude meisie, wie se kuisheid deur

iemand in die openbaar ontken, bespot of in twyfel getrekis, is geregtigop skadevergoeding.Vernieti~g VaD gesaaides deur beesteofander vee fun­deer aksie vir skadevergoeding

95. 'n Aksie vir skadevergoeding teen die eienaar vanbeeste of ander vee of die persoon wat sodanige vee in sybewaring en beheer het, word gefundeerdeur die vernielingvan kultuurgewasse deur sodanige beeste of ander vee,tensy sodanigeskade veroorsaak is deur die bydraendenala­tigheid van die eienaar van die kultuurgewasse.Nalatige stig ofbeheer VaD brand fundeer aksie vir sks­devergoediiJg

96. Wanneer as gevolg van nalatigheid aan die kant vanenige persoon 'n grasbrand gestig 01 nie behoorlik beheerword nie, skade deur enigiemand anders gely word, kan 'naksie vir skadevergoeding teen die persoon wat vir sodanigebrand verantwoordelikwas, ingestelword.Betreding tundeer me aksie vir skadevergoeding metensydit metspesiale skadegepaardgaan

97. Onregmatige betreding van bewerkte lande fundeernie 'n aksie vir skadevergoeding Die, tensy sodanige betre­ding met spesiale skade gepaard gaan.Verleiding VaD ongetroudevroutundeer aksie vir skade­vergoeding

98. (1) Die verleiding van 'n ongetroude vrou gee aan­leiding tot 'n aksie teen die verleier vir 'n ngquthu bees asskadevergoeding, Bo en behalwe sodanige bees kan nog 'nbees toegeken word as skadevergoeding ten opsigte vaniedere swangerskap: Met dien verstandedat indien sodani~e

kind of kinders gebore word gedurende die bestaan van nverlowing geen aksie vir skadevergoeding erken sal wordnie, tensy die huwelik nie plaasvindnie: Met dien verstandevoorts dat indien die verleier met die vrou trou, ander beta­lings as die ngquthubees ten aansien van haar verleidingasdeel van die lobolobeskou moet word.

(2) Iederdeen wat ongeoorloofde gemeenskap het met 'ngeskeide vrou of weduwee as gevolg waarvan sy swangerword, staan bloot aan betaling van skadevergoeding aan diepersoon geregtig om lobolo vir haar te eis; sodanige skade­vergoeding moet, ten opsigte van elke swangerskap,hoogstens een bees wees. In die geval van 'n latere huweliktussen die party, word enige betaling van skadevergoedingas deel van die lobolobeskou.

Court to assess quantum in action for defBIDBtion ofcharacter

92. In an action for damages for defamation of characteror other injury, it shall not be essential for the plaintiff toclaim any specific sum, the court being left to assess theamount thereof.Defamation ofcharacteris actionable wrong

93. (1) Defamation of character shall be an actionablewrong.

(2) Every malicious statement alleging evil conduct onthe part of any person shall constitute defamation: Providedthat should any person cast an aspersion upon the characterof another in the course of a heated quarrel, and within ashort period thereafter publicly withdraw and publicly apo­logise for the same, no claim in damages shall lie: Providedfurther that no action for defamation shall lie if the wordsused were addressed to any person in authority, in goodfaith, and not with express malice.

(3) In an action for damages for defamation of characterthe allegations complained of shall substantially be embo­died in the summons or statement of claim but the wordsneed not necessarilyinclude a translation.

Unmarried girl entitled to damages94. Any unmarried girl whose chastity" has been publicly

denied, scoffed at, or impeached by any person, shall beentitled to damages.Destruction of crops by cattle or other stock founds ac­tion for damages

95. The destruction of crops by cattle or other stock willfound an action for damages against the owner or personhaving the custody and control of such stock, unless suchdamage has been caused by the contributory negligence ofthe owner of the crops.

Negligent starting or controlling ofrue foundsaction(ordamages

96. When by reason of negligence on the part of anyperson in starting or failing properly to control a grass fireloss is sustainedby any other person, an action for damagesshall lie against the person responsiblefor such fire.

Tresspass not actionable unlessthere is specialdamages97. Tresspass on cultivated land shall not found an action

for damages unless the tresspass is accompaniedby specialdamage.

Seduction of unmarried female founds action fordamages

98. (1) The seduction of an unmarried female shall giverise to an action against the seducer in damages for thengquthu beast. In addition to such beast a further beast maybe awarded as damages in respect of each pregnancy: Pr0­vided that should such child or children be born dunng thesubsistenceof an engagementno claim for damages shallberecognised unless the marriage does not take place: Pro­vided further that should the seducer marry the woman,payments other than the ngquthu beast made in respect ofher seduction shall be regarded as forming part of thelobolo,

(2) Any person having illicit intercourse with a divorcedwoman or widow as a result of whichpregnancyarises shallbe liable in damages to the person entitled to claim lobolofor her, such damages not to exceed one beast in respect ofeach pregnancy. In the event of a subsequent marriage be­tween the parties, any payment of damages shall be re­garded as formingpart of the lobolo.

28 No. 10966 STAATSKOERANT, 90KTOBER 1987

(3) Enige eis om skadevergoeding ten opsigte van dieverleiding vanof onwettige gemeenskap met 'n ongetroudevrou verval by die dood van sodanige vrou, tensyhaar doodte wyte is aan die bevalling wat op sodanige verleiding ofonwettige gemeenskap volg.Owerspel fundeeraksie virskadevergoeding

99. Enige Swarte wat owerspel pleeg met 'n getroudevrouis aanspreeklik vir betaling van skadevergoedig aan dieeggenoot: Met dien verstande dat geen aksie vir skadever­goeding ontvanklik sal wees in die geval van oogluikendetoelating deur die eggenoot of indiendie vrou en haar mantydens die owerspel nie as manen vrousaamgeleefhetnie.Vrou en egbreker lum gevoeg word in aksJe vir egsk.ei·dJDg

100. Enige Swartewat sy vroumet wie hy 'n gebmildikehuwelik aangegaan het, dagvaar vir egskeiding op grondvan haar owerspel, lean, as die ander party in die owerspelbekend is, tegelykertyd en in dieselfde aksie skadevergoe­dingvansodanige partyeis.OntvoeriIJg van kind, eggenote of voogdeling fundeeraksie vir skadevergoeding

101. Iedereen wat die eggenote, minderjarige kind ofvoogdeling van 'n ander oorhaal om haar familiewoning teverlaat sonder toestemming van haar eggenoot, vader ofvoog onderskeidelik is aanspreeklik vir die betaling vanskadevergoeding aan sodanige vrou se eggenoot, kind sevader of voodgeling se voog, na gelang van die geval: Metdien verstande dat geenaksieontvanklik sal weesnie as dieafwesigheid alleen in verband staan met die verlowingsbe­soek van 'n meisie aan die familiewoning van 'n voorne­mendeeggenoot.Vader, voog ot familieboof aanspreeldik vir onregma­tige dade van minderjariges

102. (1) 'n Voog is aanspreeklik ten opsigte van dieonregmatige dade deur sy minderjarige huisgenoot gepleegterwyl sodanige huisgenoot in dieselfde familiewoningwoonagtig is.

(2) 'n Vaderis aanspreeldik ten opsigtevandie onregma­tige dade gepleegdeursy minderjange kinders terwyl soda­mgekinders in dieselfde familiewoning woonagtig is.

(3) 'n Famieliehoof is aanspreeldik ten opsigte van dieonregmatige dade gepleeg<leur 'n minderjange huisgenootvan sy familiewomng terwyl sodanige huisgenoot m die­selfdefamiliewoning woonagtig is.

(4) Regsgedinge wat ontstaan uit 'n onregmatige daadwaama in subartikel (1), (2) of (3) verwys word, moetingestel word teen sodanise minderjarige gesamentlik metsy voog, vaderof die famihehoof, na gefang vandie geval.Huisgenote kBn Die famHlehoof vir slcadevergoedbJgaanspreek Die

103. 'n Huisgenoot kannie die familiehoof vir skadever­goeding weens 'n onregmatige daad van die familiehoofdagvaar nie, maar hy kan by die distriksbeampte aansoekdoen om bevry te word van die beheer van die familiehoofof kan aansoek doen om beskenning ten opsigte van sypersoonlike eiendomof om sodanige anderverligting as watnodigmagwees.Onwettlge ot OMegmJJtige dade deur kaptelns, boot·manneen ander Swart beamptes

104. As 'n kaptein, hoofman, kaptein se verteenwoor­diger of ander Swart starnbeampte onwenige of onregma­tige dade pleeg, stel hy hom bloot aan die betaling vanskadevergoeding aan die verontregte persoon wat hom virsodanige vergoeding in die hof" van die landdros metregsmag, maar nie in die hof van 'n kaptein nie, kan dag­vaar,

(3) Any claimfor damages in respectof the seduction ofor illicit intercourse with an unmarried female shall be ex­tinguished by the death of such female unlessher death isdue to child-birth consequent upon such seduction or illicitintercourse.

Adultery fOllllds adloo for damages

99. Any Black committing adultery with a marriedwoman shallhe liable in damages to the husband: Providedthat no action for damages shall lie in the case of conni­vance on the part of the husband or if at the time of theadultery the woman and her husband were not living to­getheras manand wife.

WIfe aDdadulterer may beJoined in action lor tlivon:e

100. Any Black suing his wife under a customary mar­riage for divorceon the grounds of her adultery may, whentheotherpartyto the adultery is known, simultaneously andin the sameactionsue suchpartyfordamages.

Abduction of wile, chHd or ward fOUIJds acIioD fordamages

101. Any personabducting the wife, minorchildor wardof another or inducing the wife, minor child or ward ofanother to leave the familyhomewithout the consentof thehusband, father or guardian respectively shall be liable indamages to such female's husband, the child's father orward's guardian: Provided that no action shall lie if theabsence is only in connection with the betrothal visit of agirlto the family homeof a proposed future husband.

Father, guanIIIm and tamlly heads liable tor deIictB""minors

102. (1) A guardian shall: be liable in respect of delictscommitted by his minorward whilein residence at the samefamily homeas himself.

(2) A father shallbeliablein respect of delictscommittedby his minor inmates while in residence at the same familyhomeas himself.

(3) A family head shallbe liable in respectof delictssuchas is committed by any minor inmate of his family homewhilein residenceat the samefamily homeas himself.

(4) Legal proceedings arisingout of any delict suchas is'referred to in subsection (I), (2) and (3) shall be institutedagainst the minor committing the delict, jointly with hisfather, guardian or the family headas the casemaybe.

Inmates of family home may not sue family bead fordamages

103. No inmate of a family home may sue· the familyhead for damages by reason of a delict of the family head,but he may apply to the district officerto be removed fromthe controlof the family head or mayapplyfor protection inrespectof his individual property of for such other relief asmaybe necessary.

Illegal or Wl'OIJgfuJ acts by chiefs, 1JeIIdmaIJ or oIlJerBlack oIfldals

104. The illegal or wrongful acts of a chief, headman,chiefs representative or other Black tribal official shallrender him liable in dama~es to the aggrieved party whomay sue upon such claim in lthe magistrate's court havingjurisdiction, but not in thecourtof anychief.

GOVERNMENT GAZETIE, 9 OCTOBER 1987 No.I0966 29

HOOFSTUK13

SIVIELEPROSESREGEN DIVERSEBEPALINGS

Regsmag vanhowewatZoeloereg toopas105. (I) Die regsmagen prosedure vanenige hof in Natal

buite kwaZulu wat Zoeloereg toepas, is soos bepaal in dieWet en die regulasiesdaarkragtensuitgevaardig.

(2) Die bepalings van hierdie Wetboek word nie geag diewerking van artikel 11 (1), (2) en (3) (a) van die Wet openige wysete raak of daarop inbreuk te maak nie.

(3) Waar Zoeloereg toegepas word in enige sodanige saakwaarna in artikel 11 van die Wet verwys word, kan die hofkennis neem van 'n toepaslike Zoeloegebruik wat nie metdie beginselsvan openbare beleid of natuurlikegeregtigheidstrydig is nie hetsy sodanige gebruik in hierdie Wetboekomskryf en behandel is al dan nie: Met dien verstande datwaar sodanige gebruik aldus ornskryf en behandel is, diebepalingsvan hierdie Wetboekdeursfaggewend is.

Goeie Zoeloemaniere

106. Goeie Zoeloemaniere en ontsag vir die owerheidvereis die nakoming van onderstaandereels-

(a) iedere Swarte behoort, sodra hy 'n hof betreeof in dieteenwoordigheid van 'n kaptein of meerdere ampte­naar korn, of as hy homself onttrek, met die regter­hand omhoogen blootshoof die senior amptenaardaarteenwoordigte salueer;

(b) persone wat kieries of wapens in 'n hof inbring, of indie onmiddelike teenwoordigheid van kapteins of se­nior amptenare, word geag aan onwelvoeglikegedragskuldig te wees en is weens minagtingstratbaar;

(c) ondergeskiktes moet altyd eerste salueer en die rneer­dere erken die saluut;

(d) terwyl 'n regter, 'n meerdere regeringsamptenaar ofkaptein besig is om te praat, mag niemand 110m in dierede val nie, maar sodra hy klaar gepraat het, kaniemand by uitnodiging of vergunning kortliks 'n me­ning uitgespreek omtrent enige punt onder besprek­ing. Geen sodanige mening mag uitgespreek of enigeopmerkings gemaak word nadat uitspraak finaal ge­gee is nie;

(e) wanneer uitspraak gegee is, moet die partye die hofsalueeren verlaat.

Swart vroue mag me as eiendom of goedere behandelwordme

107. (1) Swart vroue mag in geen geval as eiendom ofgoedere beskou of behandeJ word nie, ondanks enigevorderingsregte wat in verband mag staan met of ontstaanuit gebruiklikehuwelikewat deur hulle aangegaan is.

(2) Die blote aanduidingvan 'n vrou of meisie as 'n bronwaaruit, deur haar lobolo, 'n skuld of verpligting betaal ofnagekom moet word, maak nie 'n kontrak wat op suiwerZoeloereg en gebruik gebaseer is, ongeldig nie, maar dit isnie op emge ander kontrak van toepassingnie.

Lewering108. (1) Lewering geskied en moet geneem word by die

plek van die party wat die goedere verkoop, verruil of moetlewer, tensy '0 spesiale andersluidende vereiste gestelword.

(2) Konstruktiewe lewering word kragtens Zoeloereg er­ken.

Gesteelde goedere kan opgeels word109. As eiendom gesteel en deur die dief aan 'n koper te

goeder trou vir waardegelewer is, het die regmatigeeienaardie reg om sy eiendom van die besitter terug te vorder.

CHAPTER 13

CIVIL PROCEDUREAND MISCELLANEOUSPROVISIONS

Jurisdiction ofcourts administering Zulu law

105. (1) The jurisdiction and procedure of a~y co~rt inNatal administering Zulu law shall be as prescnbed 10 theAct and the regulationsframed thereunder.

(2) Nothing in this Code shall be deemed in any way toaffector impair the operationof section 11 (1), (2) and 3 (a)of the Act.

(3) Where Zulu law is applied in any such matter as isreferred to in section 11 of the Act, the court may takecognisance of any relevant Zulu custom which is not op­posed to the principles of public policy or natural justice,whether or not such custom is defined and dealt with underthis Act: Provided that where such custom is so defined anddealt with the provisions of this Code shall prevail.

Zulu goodmanners106. Zulu good manners and respect for authority require

the observanceof the following rules-

(a) every Black, on entering a court or into the presenceof a chief or superior officer, shall salute the superiorofficer present with uplifted right hand and uncoveredhead, and likewise on leaving he shall salute in asimilar manner;

(b) persons bringing sticks or weapons into court, or intothe inunediate presence of chiefs or superior officers,shall be deemed guilty of unbecoming behaviour andmay bepunishedfor contempt;

(c) inferiors shall always salute first, and the superiorshall acknowledgethe salute;

(d) while a judge or superior officer of the Governmentorchief is speaking no one shall interrupt, but on con­clusion of such speech any person, by invitation orpermission may shortly give an opinion on any pointat issue. No such opinion shall be given or remarkmade after judgment has been finally pronounced;

(e) upon judgment being given the parties shall sulute thecourt and retire.

Black females not to be deemed or treated aschattels orproperty

107. (1) Black females shall not be deemed or treated inany way as property or chattels, notwithstanding any rightsof action which may be connected with or arise out of cus­

. tomary marriagesentered into by them.

(2) The mere indication of a woman or girl as the sourcefrom which, through her lobo1o , a debt or obligation is to bemet shall not ivalidate a contract based purely on Zulu lawand custom but this shall not apply to any other contracts.

Delivery108. (1) Delivery shall begiven and taken at the place of

the party who sells, barters or is to deliver the property.unless a special stipulationto the contrary is made.

(2) Constructive delivery shall be recognised under Zululaw.Stolen propertymay be vindicated

]09. When property has been stolen and delivered by thethief to an innocentpurchaser for value, the true owner shallbe entitled to vindicatehis propertyagainst the possessor.

30 No. 10966 STAATSKOERANT, 90KTOBER1987

Enige verlcoop is 'D verkoop vir kootaDt tensy aDdersooreengekom

110. (1) Die verkoop van beeste of ~oedere deur eenSwarte aan 'n ander Swarte word geag vir kontant te weestensydie partyetot diekontrak anders ooreengekom bet.

(2) Waar daar vir kontant verkoop is,.kan die verkoper,as die koper versuimom te betaal, te eruger tyd binne eenmaand vanaf die dag van lewering, die terugbesorging vandie verkoopte eiendom eis van iemandanders dan in besitdaarvan, afgesien vanenigeregtevan sodanige persoon. Naeen maand het die verkoper slegs die reg om vir die verakoopprys te dagvaar.

(3) Dievermoede is datas daar geenspesiale ooreenkomstot die teendeel is nie, beeste of ander vee wat verkoop ofverruil word,gewaarborg is om geensiekteonderlede te heDie, en dat goedere wat verkoop of verruil word ook ge­waarborg is am vry van enige onsigbare fout of gebrek tewees.

Aanteel van beeste of ander vee111. (l) By ontstentenis van 'n andersluidende ooreen­

komsword 'n dragtige koeias een beesgereken.(2) Vorderings ten opsigte van aanteelvee en ander vee

word nie toegestaan nie, uitgesonderd in onderstaande geavalle-

(a) waar bewysworddat die verweerder ingestem hetdataanteelvee toegestaan sou word of waar by erken hetdathy verplig wasom daarvan rekenskap te gee;

(b) waar beeste of andervee in bewaring gegeeof agter­gelaatis, soosin gevalle vansisa;

(c) waar voogde die beesteof ander vee van hul voogde­lingevir huleie doeleindesgebruik het;

(d) waar, na werklike of konstruktiewe lewering vanaan­teelbeeste of ander vee, hulle toegelaat is om by dieverweerder te bly; in sodanige gevalle word vorde­rings ten aansien van aanteelvee wat ten tyde vandieaksie leef, toegeJaat.

(3) By vorderings watuit sisaontstaan, moetdie persoonsan wie die beestegegeeis ooreenkomstig sisa, op bevredi­gende wyse verantwoording doen van die oorspronklikegetal asook van aUe aanwas wanneer hy versoek word amdit te doen; vee wat dood is, mag nie verreken word nie,tensy hy bewys kan lewerdat hy die eienaarvan die beestekennis gegeehet van die dood of andersins behoorlik daar­voor verantwoording gedoen het. Die persoon by' wie sisa­beeste agtergelaat word, is slegs tot die gebruik daarvangeregtig, Dit is egter gebruiklik dat die eienaar van diebeeste at en toe 'n bees uit die aanwas aan die anderpartypresent gee, maar geen aksie kan ingevolge die wet virlewering van sodanige beesingestelword sonderbewysvan'n bepaalde ooreenkoms omsodanige present te geeme.

Lenlngs hisseD Swartesis verhaalbaar eo rente112. (1) Lenings tussen 'n Swarteen 'n anderSwarte is in

enigebevoegde hofverhaalbaar.(2) Rente is onbekend in Zoeloereg en partye wat rente

eis wat in verband met enigeskuldof eis souopgeloop het,moet 'n duidelike ooreenkoms vir die betaling daarvan be­wys.

(3) 'n Eis ten opsigte van rente mag in geen geval meerbedra as die hoofsom ten opsigte waarvan rente geeis wordme.

(4) Wanneer die opbrengs van 'n geregtelike verkopingnie toereikend isam 'n vonnisskuld te vereffen nie, moet opdie uitstaande saldovan sodanige skuldrente teendie koersvan elf persent per jaar bereken op 'n maandelikse basisbetaa1 word.

AnysaleslWlbe a sale for cas.IJ WJless otIJenrise agreed

110. (1) The sale of cattle or things by one Black toanother Black shall be deemed to be for cash, unless theparties to thecontract agreedotherwise,

(2) Where the sale has been for cash the seller, uponfailure of the buyer to p~y, mayt at any time within onemonth from delivery, claim the returnof the property soldfrom any person then in possession, irrespective of anyrights such person may have. Mer one month the sellershall havemerely a rightof actionfor the price.

(3) In the absence of any special agreement to the con­trary, cattleor other stocksold or bartered shall be takentobe guaranteed to be free from latent disease, and articlessold or bartered shall be taken to be guaranteed to be freefrom latentflawor defect.

1Dcreaseofcattleor otherstock

111. (1) In the absence of any agreement to the contrary,a cow in calf shallbe reckoned as onebeast. .

(2) Claims for increase of cattleand other stockshall notbe allowed exceptin the following cases-

(a) where it is proved that the defendant bas agreed toallow increase, or admitted his liability to account forsame;

(b) where there has been a deposit or placing of cattle orotherstock as in casesof sua;

(c) where guardians haveused for theirown purposes thecattleor otherstockof theirwards;

(d) where afteractualor constructive delivery of breedingcattle of other stock, such have been allowed to re­main with the defendant; in such cases claims in re­spect of progeny livingat the date the action shall beallowed. .

. (3) In claims arising out of sisa, the party to whom thecattle were given undersisa shallsatisfactorily account forthe orginal number and all increase t when calleduponto doso; he shallnot set off any deaths J unless he has proof thathe notified the deaths to the ownerof thecattleor otherwiseduly accounted for the same. The person with whom sisacattle areplacedshallbe entitledonly to the use thereof. Itis customary, however, for the ownerof the cattleoccasio­nally to donate a beast fromthe increase to the otherparty,but no claim at lawshallbe made for this without proofof aspecific contract so to donate.

LoaDs betweenBladesreroverableand ln~rest

112. (1) Loans as between one Blackand another Blackshallberecoverable in anycompetent court.

(2) Interest is unknown in Zulu law and parties claiminginterest as having accrued upon any debt or claim shanprovea distinct contract to: pay the same.

(3) No claim for interest shallinany caseamount to morethan the principal sum in respect of which interest isclaimed.

(4) Whenexecution upona judgement debtfailsto satisfythat debt, the outstanding balance of such debt shall, tillpaid, bear interest at the rate of elevenper cent perannumcalculated on a monthly basis.

GOVERNMENT GAZEITE, 9 OCTOBER 1987 No.10966 31

InsolveDSiewette me VaD toepasslng op Swarte tensy by'n hodelaar is

113. (1) 'n Swarte kan nie gebruik maak van, ofooreenkomstig 'n insolvensiewet of regulasieten nadele vanvorderings teen hom deur enige ander Swarte behandelword nie, tensy hy 'n handelaar is soos omskryf in dieInsolvensieWet, 1936(Wet 24 van 1936).

(2) Behoudens andersluidende bepalings in die Wet of inhierdie Wetboek, is verjaring in Zoeloereg onbekend, engeen vordering wat uit Zoeloeregontstaankan ~eraak worddeur die werking van enige wet op die beperking of verja­ringvan aksie me.Tradlsionele wonings V8lI Zoeloes

114. Tradisionele wonings, algemeen bekend as hutte enwat van dekgras of van pale en klei gebou is of wat asgevolg van hul konstruksie nie permanente strukture is nieof wat sodaniggebou is dat dit Illaklik gesloopen verwyderkan word vir beroprigting elders, word geag roerende goe­dere te wees.

HOOFSTUK14MISDRYWE EN AWEMENE STRAFBEPALING

Misdrywe teen die openbare orde, gesag, fatsoenlikheidensedelikheid

115. (1) 'n Persoonwat-(a) valse gerugte versprei wat van sodanige aard is dat

daardeur onrus of vrees veroorsaak word of die Re­geringen sy optrededaardeurgeraakword;of

(b) die sesag van 'n familiehoof trotseer, of 'n familie­womn~ binoegaan wanneer veriof om dit te doen ge­weier IS, of in of naby 'n familiewoning bly nadat hyversoekis om dit te verlaat;of

(c) tussen sononder en sonop gevind word dat hy in 'nfamiliewoning versteek is of daarin of in die onmid­dellike omgewing daarvan bespied en nie behoorlikrekenskapvan homselfkan gee nie; of

(d) assegaaie, byle, knopkieries of ander gevaarlike wa­pens na enigefees, dansp~ of ander samekorns byhom dra, uitgesonderd n ltd van die polisie en 'npersoonwat spesiaaldaartoegemagtigis; of

(e) 'n ongetroudemeisie verlei;of(0 'n ongetroudemeisieontvoer;of(g) enige vroue uitlok om haar te onttrek aan die beheer

of bewaringvan haarvader, eggenootof voog,of watonwettiggemeenskapmethaar het of probeer he; of

(h) opsetlik skuilplek gee aan die vrou, dogter of voog­deling van 'n anderpersoon sonder billike of redelikeoorsaak, nadat geels is dat sy terugbesorg word, isskuldigaan 'n misdryf.

(2) Geen vrywilli~e en bona fide tydelike besoek van 'nmeisie aan die famihewoning van haar minnaarmet die oogop verlowingis 'n misdryf<leur sodanige minnaar nie.

(3) Gemeenskap wat op ukungena volg, is nog owerspelnog onwetting.Mlsdrywe lngeYolge die regWasles aangaande gebruik­Hlce huweHke en Yerwante yerbJnten1sse

116. (1) 'n Familiehoof-(a) of voog van enige deelgenoot van 'n gebruiklike hu­

welik wat sodanige huwelik vier of die viering daar­van toelaat, uitgesonderd in die teenwoordigheid van'n offisiele genne,of wat sodanigehuwelikvierof dieviering daarvan toelaatnadatdie offisiele getuie soda­nige viering stopgesitof die opskortingdaarvangelashet; of

(b) of ander persoon wat enige meisie of vrou tot dieaangaan van 'n huwelik of verwante verbintenisseteen baar wil dwing of poog om te dwing, is skuldigaan 'n misdryf.

Insolvency laws not applicable to a Black unlesshe is atrader

113. (1) No Black shall avail himself of or be broughtunder the operation of any insolvency law or regulation tothe prejudice of claims against him by any other Blackunless he is a trader as defined under the Insolvency Act,1936(Act24 of 1936).

(2) Save as otherwisein the Act or in thisCode provided,prescription is unknown in Zulu law and no claim arisingout of Zulu law shall be affectedby the operationof any lawof limitationor prescriptionof action.Traditional dweUingofZulus

114. Traditional dwellings, commonly called huts, andconstructed of thatch or wattle and daub, or are by theirnature not permanentstructures, or areconstructedin such away that they can bereadilybedismantledand removedforre-erection elsewhere, shall be deemed to be movale pro­perty.

CHAPTER 14

OFFENCES ANDGENERALPENALTYOffences agBinst public order, authority, decency andmorals

115. (1) Any personwho--(a) spreadsany false report of a naturecalculatedto cause

disquiet or anxiety, or affecting the Government andits acts; or

(b) defies the authority of a family head, or enters a fa­mily home when pennission to do so has been re­fused, or remains 1D or about any family home afterbeing requestedto withdraw;or

(c) is found concealed in or watching in or about theprecinctsof any family home betweensunsetand sun­rise and not being able to give a good account ofhimself;or

(d) carries assegais, axes, knobkerries or other dangerousweapons to any feast, dance or other gatheringexcepta member of the police and a persons speciallyautho­rised thereto;or

(e) seducesan unmarriedgirl; or(t) abductsan unmarriedgirl; or(g) entices any female from the control or custody of her

husband, father or guardian, or has or attempts tohave illicit intercourse with her; or

(h) knowingly harbours, without just or reasonablecause, the wife, daughter or ward of another personafter demand has been made for her return, shall beguiltyof an offence.

(2) No voluntaryand bonafide temporaryvisit of any girlto the family home of her lover with a view to betrothalshallconstitutean offenceon the part of such lover.

(3) Intercourse arising out of ukungena shall be neitheradulterousnor illicit.

OIfences in terms of the regulations in respect of cus­tomarymarriages and cognate unions

116. (1) Any familyhead-(a) or guardian of any party to a customary marriagewho

celebrates or pernuts the celebration of such a mar­riage save in the presence of an official witness, orwho celebratesor permitsthe celebration of such mar­riage after the official witness has stoppedor directedthe suspensionof suchcelebration;or

(b) or other person who coerces or attempts to coerce anygirl or woman to enter into a marriage or cognateunion against her will, shall be guilty of an offence.

32 No. 10966 STAATSKOERANT. 90KTOBER1987

(2) Enige wangedrag of pligsversuim deur 'n effisielegetuie, wat 'n oortredmg van enige bepaling van hierdieWetboek uitmaak, is 'n misdryfen sodamgeoffisielegetuiekan, benewensenige ander straf wat hornopgele kan word,cleur die distriksbeampte summieruit sy posontslaanword.Diverse mlsdrywe

117. (1) Enige Swarte wat enige plig, verpligting, bevelof verbod hom deur hierdie Wetboek opgele verontagsaamof in gebreke bly om dit na te kom, is skuldig aan 'n rnis-dryf.

(2) ledereen wie se natuurlike plig dit is om iemand an­ders behoorlikvan lewensbehoeftes te voorsienen wat ver­suim of nalaatom sodanige lewensbehoeftes te verskaf, isskuldigaan 'n rnisdryf.

(3) (a) Enige Swarte wat 'n assegaai, degenstok(intshumentshu) , strydbyl, stok met yster beslaan, staf ofskerppuntige stok (uhhoko) of enigeander gevaarlike wapenby hom dra, is, tensy hy besig is met die uitvoering van dieeen of ander openbare plig of 'n lid is van die polisie, ofdeur 'n distriksbeampte skriftelikdaartoegemagt1~ is, of opjag of bona fide-nagreis buitekant 'n dorpsgebied is of,ingeval hy 'n staf of 'n skcrppuntige stok (ubhoko) dra, 'nbejaarde of swak persoon is wat sodanige staf of stok bonafide gebruik om hom te steun wanneerhy loop, skuldigaan'n misdryf', en by skuldigbevinding, benewensenige anderstraf wat hom opgele kan word, kan die hof die wapen ofwapenskonfiskeer.

(b) Die skriftelike magtiging van •n distriksbeampte kanvir die toepassing van subartikel (3) (a) toegestaan word tenopsigte van 'n besondere streek of vir die hele Natal buitekwaZulu of kan tot 'n gespesifiseerde tydperk of 'n beson­dere diens, pligof werkbeperkword.

(4) (a) '0 Familiehoofmoet onmiddellik die voorvalvanenige emstige misdaad of van die dood van enige persoononder verdagteomstandighede by of naby sy familiewoningaangeeby sy kapteinof, as die deel van die starnwaartoehybehoortonder die toesig van •n kapteinse verteenwoordigeris, by daardie verteenwoordiger, tensy dit vir hom gerief­liker of gouer is om dit regstreeks by sy kaptein aan te gee,wat by moet doen as dit die geval is, en die ontvangervanenige sodanige verslag as dlt '0 kaptein of 'n kaptein severteenwoordiger is, moet dit sonder versuim aan die dis­triksbeampte of naaste polisiebeampte deurstuur: Met dienverstande dat as die ontvanger 'n kaptein se verteenwoor­digeris wat nie toesig oor 'n afgesonderde deel van 'n starnbou nieen wat nie kragtensartikel12 van die Wet gemagtigis om siviele gedinge wat voortspruit uit Zoeloereg en ge­bruik te verhooren te beslis nie, hy die verslag by sy kap­tein en, op las van laasgenoemde, by die polisie moet aan­gee.

(b) 'n Familieboof, kaptein, of kaptein se verteenwoor­diger wat nalaatof in gebrekebly om aan die bepalingsvansubartikel (4) (a) te voIdoen, is skuldigaan 'n misdryf.

(5) Enige Swartewat weet van, of goeie rede het om diebestaan van 'n aansteeldike of besmetlike siekte onderbeeste of ander vee onder sy toesig te vermoed en versuimom sy bure en ander belanghebbendes behoorlikte waarskuteen sodanigesiekte of wat, na hy siek beeste of ander veegekoopof verkry het, hulle in of deurenige lokasieof anderplek aanja wat deurandergebruik word vir die weiding vanvee, is, afgesien van sy siviele aanspreeklikheid vir enigeskade ofverlies aldusveroorsaak,skuldigaan 'n misdryf.Algemene straIbepaling

118. By ootstentenis van 'n spesifieke strafbepaling virenige misdryf ingevolge hierdie Wetboek, kan die hof watenige persoon skuldigbevind aan sodanige rnisdryfhom 'nboete van hoogstens tweehonderd rand ople of hom, bywanbetaling, tot gevangenisstraf van hoogstens ses maandeveroordeeL

(2) Any misconduct or breach of duty on-the'partof) anofficial witness in contravention of any provision of thisCode shall constitute an offence, and, in addition to anyother punishment to which he may be liable, such officialwitness may be summarily dismissed from his office by ,thedistrictofficer.

Miscellaneous offences117. (1) Any Black who disregards or fails to comply

with any duty, obligation, directionor prohibitionimposeduponhim by thisCode, shallbeguiltyof an offence.

(2) Any personwho by naturalduty is responsible for dueprovision of the necessities of life for any other person andfails or neglects to provide those necessities 'shall be guiltyof an offence.

(3) (a) Any Black who carries an assegai, swordstick(intshumentshu) , battle axe, stick shod with iron, staff orsharp-pointed stick (ubhoko) or any other dangerous wea­pon shall, unless he is engagedupon some public duty or isa memberof the police, or hasbeen authorised in writingbya district officer so to do, or is engaged in bunting or inbonafide night travellingoutside an urban area, or, in thecase of a staff or sharp-pointed stick (ubhoko) , is an agedorinfirm person who bona.fide uses such staff or suck tosupport him when walking shall be guilty of an offence andupon conviction, in addinon to any other penalty to whichhe may be liable, the weapon or weaponsmay be confis­cated by the court.

(b) The written authority of a district officer for the pur­poses of subsection (3) (a) may be granted in respect of aparticular area or for the whole of Natal outside KwaZulu,or may be limited to a specified period or to a particularservice,duty or employment.

(4) (a) A family head shall report immediately the-occur­rence of any seriouscrime or the death ofany personundersuspicious circumstances at or near his family hometo hischief or, if the section of the tribe to which be belongs isunder the charge of a chiefs representative· that chiefsrepresentative unless it be more convenient or expeditiousfor him to reportdirect to his chief, in which eventheshalltake the courseand the reclpient of any suchreportif he beachief or chiefs representative shall transmit-it withoutdelayto the district officeror nearestpoliceofficer:Provided thatif the recipientbe a chiefs deputy who is not in charge of adetached sectionof a tribe and who has not been authorisedunder section 12 of the Act to hear and determine civilclaims arising out of Zulu law and custom he shall transmitthe report to his chief and, on the latter's instruction, to thedistrictofficer.

(b) A family head, chief or chief's representative whoneglectsor fails to complywith the provisionsof subsection(4) (a) shallbeguiltyofan offence.

(5) Any black who, knowing or having good reason tosuspect the presence of a contagious or iIlfectious diseaseamong cattle or other stock under his control, fails to giveproper warning of such disease to his neigbbours an~ othersinterested, or who, having bought or acquired diseasedcattle or other stock, drives them into or through any loca­tion or other place used by others for the grazing of stockshall, irrespective of his civil liability for any damage orloss socaused,be guiltyof anoffence.

Generalpenalty118. In the absence of a specificpenalty for any offence

under this Code, the court convicting any person of suchoffence may impose upon him a fme not exceeding twohundred rand or in default of payment imprisonment for aperiodnotexceedingsix months.

GOVERNMENTGAZETTE,9 OCTOBER 1987 No. l0966 33

DeIepsie vanmagte

119. Die Direkteur-generaal kan enige bevoegdheid .ofplig wat aan hom ingevolge hierdie Wetboek opgedra IS I

san ' n beampte in sy departement of aan 'n distriksbeampte, delegeer.

HerroepiDg van Welte

120. Proklamasie R. 195 van 1967, R. 266 van 1978,(met die uitsonderingvan Bylae 2), R. 110van 1979 en R.213van1979, word hierby herroep.

AANHANGSEL 1

VORM VANREGISTER INGEVOLGE ARTIKEL 44

Register van gebroildikebuwelilreaangegaan kragtens die bepaling van

die Natalse Wetboek van Zoeloereg in diedistrik ,

1. No .2. I>atum van registrasie .3. Naamen familienaarn van eggenoot. .

4. Persoonsnommer van eggenoot .5. Naamvan eggenoot se vader .6. Kaptein .7. Naamen familienaarn vaneggenote , ..8. Persoonsnonuner van eggenote .9. Naam. vaneggenote sevader .

10. Huwelikstaat. Indien geskei, naam van vorige eggenoot .

11. Rang van eggenote sevader " .12. Sykaptein .13. Nommer en rangvan eggenote in haareggenootse familiewoning .

14. Indien geaffilieer, naam van huis waarmee sy geaffilieer is en doel

van sodanige affiliasie " .. , .

15. Indien 'n ukuvwa-verbinding, die naam van die oorledene en diedoel waarvoor verbindingaangegaan is .

16. Lobolo werIdik oorbetaalop datum van registrasievan huwelik-

loboltrbeesle oorhandig .

kontant in plus van lobolo-beeste betaalR wat. beeste verteenwoordig , .

anderbetalingin plaasvan lobolo-beeste < " ••••••••••••••••••••

17. Saldovan lobolo en voorwaardesvan betaling .

18. Bronwaaruit loboloverkry is .19. Indienskuldgemaak is virdie verkryging vansodanige lobolo, wyse

vanterugbetalingen aan wie verskuldig .

20. Haodtekening van offisiele getuie .21. Ha.ndtekening van vrou sevaderof voog .22. Handtekeningvan deelgenote:

(8).................................... (b) ..

23. Datum van voltrekkingvan gebruiklikehuwelik .

Distriksbeampte

Delegation ofpowers

119. The Director-General may delegate any of the pow­ers or duties conferred upon him by this Code, to an officialof his department or to a district officer.

Repeal oflaws

120. Proclamations R. 195 of 1967, R. 266 of 1978,(with the exception of Schedule 2), R. )10 of 1979 andR. 213 of 1979 are hereby repealed.

ANNEXUREl

FORMOF REGISTERUNDERSECTION44

Register of customary marriages contracted under the provisions of theNatalCode of Zulu Law in the District of .

l. No .

2. Dateof registration .

3. Name andsurnameof husband .

4. Identity No. of husband _ .

5. Name of husband's father .

6. Chief .

7. Name and surname of wife _ .

8. Identity No. of wite .

9. Name of wife's father ..

10. Marital status; if divorced. name of formerhusband .

11. Rank of wife's father .

12. His chief .

13. Number and rankof wife in her husband's farni ly home .

14. If affiliated, name of house to which she is affiliated and object ofsuch affiliation .

15. If an ukuvusaunion, the nameof the deceased and purposefor whichunion contracted .

16. Lobolo actuallypaid over on date of registrationof marriage-

1.00010 cattle delivered .Cash paid in Lieu of cattle R .representing head ofcattle.Other payments in lieu of cattle .

17. Balance of lobolo due andconditions as to payment .

18. Source from which lobolo obtained .

19. If a Liability incurred in securing such lobolo, mannerof repaymentand to whom due _, , , .

20. Signatureof officialwitness , .

21. Signatureof woman's father or guardian .

22. Signatureof partners:

(a)................................. (b) ..

23. Date of celebrationof customary marriage .

District Officer

34 No; 10966.. . . "., .., . STAATSKOERANT, 90KTOBER 1987

AANTEKENI.NG VAN LATEREWBOLO-BHI'ALING8-

..... ",. , ............ •,A., II ~~ I, && ~ ~ ~ ~ ,,_ ~ , , •• , .. II ..

• ., .. f ," I ~",' ~ ! ~" , ~ .. :'- ~ '." '.f ~ ,: " , ,. •

.... ~ ". I" t ~.~.~, "~"~.~ ~ 'I ~ • ~ ( ~ 1 1., .' ' I"

• I,"" .,~:'\., • I " •• ~ " , : ..'"', " I , ".,,' . ..~ ~ t" , ..

.... , , : .

...... ~ , ••• ', I I .. '.'40' '. 1·1 ~, "~" : •• "" _ ..

• .:-.' " •••• _ '". JII , " • '.. o.'.., ~. ~, ; ..

••• ~ •• " '. 0 ,. & .' " " ., , •••• ". I ••

• " .1 10 .. ' , •• ". 0 , ',' ,. ", , ~ " .

................ ..-r....... • ".,~",,, " •••••• -0·· .. · '!! ",., .

............ " , ..: ..

AANHANGSEL 1

SERTlFIKAAT VAN GEBRUIKLIKE HUWElJK KRAGTENS ARTI­~46 VANDIENATALSE WETBOEK VANWELOEREG UITGE-

,Hierby"Woro ge8ertifiseer dat •0 gebtuiklike h Uk tu. uwe· ssco .

~~;::::::'::::::::::::::::'::::::'::::::::::::::::::::::::::::::::~::::::::en

Persoonsnominer.~ " ,.die"ogler van

., , :, " .. , ..geregi.sucer is indie Kanloor vandien:"•.•,a _.. . die distrikLI""""~ VII' ••• op .

..•......... .Bl8dsynommer in Register vangebnrikJike Huwelike .

~ " .

..... ,., .DistriJcsbeampte

GOE~NTSKE~SGE~GS

ADMINISTRASIE: RAAD VANAFGEVAARDIGDES

DEPARTEMENTVANONDERWYSENKULTUUR

No.R. 226S 90ktober 1987

REGULASIES KRAGTENS om WETOPBEVORDERINGVAN·KULTUUR,1983

Die Minister van" Onderwys en Kultuur, Administtasie:Raad van Afgevaardigdes, hetkragtens artike16(1) vandieWet op Bevordering vanKultuur, 1983 (Wet 35 van 1983)saamge~ee~ ~t Pro1d~ie R. 44 van 23 Maart 1984, dieregulasies mdie Bylae hiervan vervat, uitgevaardig.

BYLAE

WoordomslcrywiJlg .

1. In, ~erd,ie ~gul.asies her 'n uitdrukking waaraan 'n~te~n18 in die Wetgeheg is, dieselfde betekenis en, tensyun die samehang andersblyk,beteken-

£·departeme~t·~die Departement van Onderwys en Kul­tuur, Administrasie: Raad vanAfgevaardigdes;

"die Wet" die Wet op Bevordering van Kultuur, 1983(Wet 35van 1983).

RECORD OFSUBSEQUENT1.OB01.O PAYMENTS

... , , "' " , ..

. , ., " , " .

......................' •••• ••••••••••••• "••••• 4." .

.. ,., J , .

. , .

ANNEXURE1

CERTIFICATE OFCUSTOMARY MARRIAGE ISSUED INTERMS OFSECTION 4() OFTHENATAL CODE OFZULU LAW

This is to certifythata customarymarriagebetween ..

i~ti~·N~":::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::.and

.................................................... ; " ,., ", .. , _ .IdentityNo ..

thedaughterof

~~~~·~·~·~~·~f·~_~·f;~~~f::::::::::::. 00 ..

Registerof CustomaryMarriages folionumber ..

.......................... " .District Officer

GOVERNMENT NOTICES

ADMINISTRATION: HOUSE OFDELEGATES

DEPARTMENT OF EDUCATION AND CULTURE

No.R. 2265 9 October 1987

REGULATIONS UNDERTHECULTUREPROMOTION ACT, 1983

The Ministerof Education and Culture, Administration:House of Delegates, has, in terms of section 6 (1) of theCulture Promotion Act, 1983 (Act 35 of 1983), read withProclamation R. 44 of23 March1984,madethe regulationscontained in the Schedule hereto.

SCHEDULE

DeIJnltiODS

1. In theseregulations anyexpression to which a meaninghas been assigned in the Act shall have the same meaningand, unlessthe contextotherwiseindicates-

•'department" means the Department of &lucation andCUlture,Administration: Houseof Delegates;

"the Act" means the Culture Promotions Act 1983 (Act35of 1983), '

GOVERNMENf GAZETTE, 9 OCTOBER 1987 No.l0966 35

Komitees2. (1) '0 Streekraad steJ '0 uitvoerende komitee aan wat

uit vier lede bestaan, om sekere van sy werksaamhede teverrig: Met dien verstande dat die voorsitter en ondervoor­sitter van die streekraad onderskeidelik as voorsitter enondervoorsitter vandie uitvoerende komitee dien.

(2) 'n Streekraad kan 'n komitee of komitees aanstel omhom van advies te dien en om sekerevan sy werksaamhedete verrig, en kan personewat nie lede van die streekraad isnie, aanstel as lede van sodanige komitee of komitees: Metdien verstande dat die voorsitter gekies word uit die ledevandie streekraad.

(3) '0 Streekraad kan 'n besluit geneem deur sodanigekomiteeof komitees wysigof nietigverklaar.

WerksaamlJede

3. 'n Streekraad het die bevoegdheid om---

(a) nasionale kultuurbeleid en prioriteite met betrekkingtot die lewering van kultuurdienste te vertolkooreenkomstig streekbehoeftes en -belange;

(b) inligting in te win oor en kennis te neem van allekulturele manifestasies in die betrokkestreek;

(c) tendense en behoeftes op kulturelegebiedte bepaalenom prioriteite met betrekking tot sake wat aandagbehoortte geniet, te bepaal;

(d) aanbevelings te doen betreffende die toekenning vanad hoc-subsidies voJgens die subsidieformules bepaaldeur die Minister. ten opsigte van projekte deur diestreekraad self aangebied asook projekte deur lrultu­rele en ander vrywillige organisasies aangebied insamewerking met die Direktoraat Kultuursake vandie.Departement, uit fondse watjaarliksdeur die Minister:aan die streekraad beskikbaargestelword;

(e) nuusbriewe te publiseeren daarvoorfondse te gebruikwat spesiaalvir hierdie doel deur die Minister beskik­baargestelword.

Sekretariile werk

4. (1) Die sekretariele dienstewat •n streekraad nodighetom sy werksaamhede te verrig, moetdeurdie sekretaris vandie streekraad uitgevoerword.

(2) Notules van vergaderings moet uiterlik 30 dae na diedatums van sodanige vergaderings by die Direktoraat Kul­tuursake vandie Departement ingedien word.

DEPARTEMENT VAN FINANSIES

No. R. 2262 9 Oktober 1987

DOEANE- EN AKSYNSWET, 1964

WYSIGING VANBYLAE1 (No. 1/1/1333)

Kragtens artikeI 48 van die Doeane- en Aksynswet,1964, word Deel 1 van Bylae 1 by genoemde Wet hienneegewysigin die matein die Bylaehiervanaangetoon.

K. o. S. DURR,

Adjunk-rninister vanFinansies.

Committees

2. (l) A regional council shall appoint an executive com­mittee consisting of four members to carry out certainof itsfunctions: Provided that the chairman and vice-chairman ofthe regional councilshall serve as chairmanand vice-chair­man, respectively oftheexecutivecommittee.

(2) A regionalcouncil may appoint a committee or com­mittees to advise it and to carry out certainof its functionsand may appointpersons who are not members of the regio­nal council to be members of such committee or commit­tees: Provided that the chairman shall be chosen from themembers of the regional council.

(3) A regional council may amend or nullify a decisionmadeby suchcommittee or comittees.

FunctioDs

3. A regional councilshallhave the powert~

(a) interpret national cultural policy and priorities withregard to the rendering of cultural services, in termsof regionalrequirements and interests;

(b) collect information on and take cognisance of all cul­turalmanifestations in the regionconcerned;

(c) determine trendsand requirements in the culturalfieldand to determine prioritieswith regard to matters thatshouldreceiveattention;

(d) make recommendations on the granting of ad hocsubsidies according to the subsidy fonnulae deter­mined by the Ministerin respect of projects presentedby the regional council itself as well as projectspre­sented by cultural and other voluntary organisationsin collaboration with the Directorate of CulturalAffairs of the Department from funds made availableannually by the Ministerto theregional council;

(e) publish newsletters using funds made availablespeci­ally for this purpose by the Minister.

SecretJuialwork

4. (1) The secretarial servicesthat a regional council mayrequire to carry out its functions shall be performed by thesecretary of the regionalcouncil.

(2) Minutes of meetings shallbe submitted to the Directo­rate of Cultural Affairs of the Department not later than 30daysafter the datesof suchmeetings.

DEPARTEMENT OF FINANCE

No. R. 2262 9 October 1987

CUSTOMS ANDEXCISE ACf, 1964

AMENDMENT OF SCHEDULE 1(No. 1/111333)

Under section48 of the Customs and Excise Act, 1964,Part 1 of Schedule 1 to the said Act is hereby amended totheextentset out in theSchedule hereto.

K. D. S. nURR,

DeputyMinister of Finance.

36 No. 10966 STAATSKOERANT, 90KTOBER 1987

BYLAE

1 n m IVStatis- Skaal vanReg

Tariefpos tieseEenheid Algemeen M.B.N.

34.03 Deur tariefpos No. 34.03 deur die volgencle te vervang:

"34.03 Smeerpreparate, en pftpar8te van 'n S80rt gebruik vir0Jie. of gbrtesbebaodeUa van tekItieIe, leer of anderstowwe, maar uitgesoDderd prep8l'8te at Ddmteos 70persent, volgens massa, petroleumolles of ollesverkry vanbitumloeusemioerale bent:

34.03.20 War petroleumolies of olies verlay van bitumineuse mineralebevat:.10 Preparate vir die behandeling van tekstiele, leerof ander kg 10%

stowwe(uitgesonderd smeergbries).20 Smeergries kg 2cperkg.90 Ander kg 10%

34.03.90 Ander:.10 Preparate virdie bebandeling van tekstiele, leerof ander kg 10%

stowwe(uitgesooderd smeerghries).20 Andersintetiese smeerpreparate kg vry.30 Andersmeergbries kg 2cper kg.90 Ander kg 10%"

Opmerking.-Tariefpos No. 34.03 word berskryfen die skaa1 van reg op sekere sintetiese smeerpreparate word van10%tot vry verminder.

I II ill IVStatis- Rateof Duty

Tarif Heading ticalUnit General M.F.N.

34.03 By thesubstitution fortariftheadingNo. 34.03of the following:"34.03 Labrkadng preparatious, aDd ........... of a IdDd

used for oil or grease treatment of tesdIes, leather orother materials, but excludlDg preperaUooscontaining70per cent or IDOft by aass of petroleum oils or of oUsobtaloed froIn bituminous mIDenIs:

34.03.20 Containing petroleumoils or oils obtained from bituminousminerals:.10 Preparations for the IIealment of textiles, leather or kg 10%

other materials (excluding lubricating grease).20 Lubricating grease kg 2cper kg.90 Other kg 10%

34.03.90 Other..10 PrepamtiODS for the treatmentof textiles 1eatbcr or other kg 10%

materials(excludinglubricatinggrease).20 Othersynthetic lubricatingpreparations kg free.30 Otherlubricatinggrease kg 2c perkg.90 Other kg 10%"

NOle.-Tariff headingNo. 34.03 is restatedand the rate of duty on certain syntheticlubricatin~ preparations is reducedfrom 10%to free.

DEPARTEMENT VAN JUSTlSffiNo. R. 2257 ~ Oktober 1987

WEf OP DIE REELING VAN ADMIRALITEITSJURIS­DIKSIE, 1983 (WET 105 VAN 1983)

Kragtens diebevoegdheid myverleen by artikel3 (9)vandie Wet op die Reeling van Admiraliteitsjurisdiksie, 1983,wysig ek, Hendrik Jacobus Coetsee, Minister van Justisie,die Bylae by Goewermentskennisgewins R. 267 van 8Februarie 1985 deurdie uitdrokking "Umcorn Lines (Eien­doms) Beperk" deur die uitdrukking "Umcorn ShippingHoldings Beperk" te vervang.

H. J. COETSEE,Minister vanJustisie.

DEPARTMENT OF JUSTICENo. R. 2257 9 October 1987

ADMIRALTY JURISDICfION REGULATION ACf,1983 (ACT105OF 1983)

By virtue of the powers. vestedin me by section 3 (9) oftheAdmiralty Jurisdiction Regulation Act, 1983,I, HendrikJacobus Coetsee, Minister of Justice, hereby amend theSchedule to Government NoticeR. 267 of 8 February 1985by the substitution for the expression "Unicorn Lines (Pro­prietary) Limited" of the expression "Unicorn ShippingHoldings Limited" .

H. J. COETSEE,Minister of Justice.

GOVERNMENT GAZEITE, 9 OCTOBER1987 No.l0966 st

DEPARTEMENT VANLANDBOU­EKONOMIE EN -BEMARKING

No. R. 2258 9 Oktober 1987

WET OP BEHEER OOR WYN EN SPIRITUS, 1970(WET 47 VAN 1970)

VOORGESTELDE MAKSIMUM HOEVEELHEIDDRUIWE WAT IN 1988/89GEKOOPOF VERKRY MAGWORD

Ek, Jacob Johannes Greyling Wentzel, Minister vanLandbou, handelendeingevolgeartikel 16 (2A) van die Wetop Beheer oor Wyn en Spiritus, 1970 (Wet 47 van 1970),maak hierby bekend dat die Ko-operatieve WijnbouwersVereniging van Zuid-Afrika, Beperkt,b¥ my aanbeveel hetdat ek 51446 metrieke ton druiwe as die maksimum hoe­veelheid vasstel wat persone wat gelisensieer is om in drankhandel te dryf en distilleerders in totaal van wynboere enkoOperatiewe verenigings mag koop of verkry gedurendedieJaar 1 Februarie 1988tot 31 Januarie 1989.

Belanghebbendes word hierby aangese om binne 'n tyd­perk van 14 dae vanaf die datum van hierdie kennisgewingenige beswaar teen die aanvaarding van die aanbevelingofteen die maksimum hoeveelheid deur die Vereniging voor­gestel, skriftelik by die Direkteur-generaal van Landbou,PrivaatsakX250, Pretoria, 0001, in te dien.

J. J. G. WENTZEL,Ministervan Landbou.

No. R. 2259 9 Oktober 1987

WET OP BEHEER OOR WYN EN SPIRITUS, 1970(WET 47 VAN 1970)

PRYS- EN BETALINGSREELINGS MET BETREKKINGTOT GOEIEWYN: 1987/88.-VOORGESTELDE WY­SIGING

Ek, Jacob Johannes Greyling Wentzel, Minister vanLandbou, handelende ingevolge artikel 18 van die Wet opBeheeroor Wyn en Spiritus, 1970(Wet 47 van 1970)---

(a) maak hierby bekend dat die Ko-operatieve Wijn­bouwers Vereniging van Zuid-Afrika, Beperkt, krag­tens genoemde artikel voorstelle voorgele het teneinde die Bylae by GoewermentskennisgewingR. 242 van 6 Februarie 1987, soos goedgekeur byGoewermentskennisgewing R. 577 van 20 Maart1987, te wysig deur die volgende item naitem 8 in dieTabel in klousule 6 (1) daarvan in te voeg:

DEPARTMENT OF AGRICULTURALECONOMICSAND MARKETING

No. R. 2258 9 October 1987

WINE AND SPIRIT CONTROL ACf, 1970(ACf 47 OF1970)

PROPOSED MAXIMUM QUANTITY OF GRAPESWHICH MAYBE PURCHASED OR ACQUIRED DU­RING 1988/89

I, Jacob Johannes Greyling Wentzel, Ministerof Agricul­ture, acting in terms of section 16 (2A) of the Wine andSpirit Control Act, 1970 (Act 47 of 1970)l hereby makeknown that the Ko-operatieveWijnbouers VerenigingvanZuid-Afrika, Beperkt, has recommended to me that I fix51 446 metric tonnes of grapes as the maximum quantitY. ofgrapes which persons licensed to deal in liquourand distillermay in tbe aggregatepurchase or acquire from winegrowersand co-operative SOCieties during the year 1 February 1988to 31 January 1989.

Interested persons are hereby called upon to lodge withthe Director-General of Agriculture, Private Bag X250,Pretoria, 0001, within a penod of 14 days from the date ofpublication of this notice any objection in writing to theadoption of the recommendation or to the maximum quanthy proposed by the Vereniging.

J. J. G. WENlZEL,Ministerof Agriculture.

No. R. 2259 9 October 1987

WINE AND SPIRITCONTROL ACf, 1970(ACT 47 OF 1970)

PRICE AND PAYMENT ARRANGEMENTS WITH REGARD TO GOOD WINE: 1987/88.-PROPOSEDAMENDMENT

I, Jacob JohannesGreyling Wentzel, Ministerof Agriculture, acting in terms of section 18 of the Wine and SpiriControl Act, 1970(Act 47 of 1970), hereby-

(a) make known that the "Ko-operatieve WijnbouwersVereniging van Zuid-Afrika, Beperkt", has under thesaid section submittedproposals in order to amendtheSchedule to Government Notice R. 242 of 6 February1987, as approved by Government Notice R. 577 of20 March 1987, by the insertion of the following itemafter item 8 in the Table in clause 6 (1) thereof:

."Iipe houerenverpakkingsmateriaal

Byvoeging per liter

Uitsluitende Insluitendekarton karton

"Type ofcontainerandpackingmaterial

Addition per litre

Excluding Includingcarton carton

8A. Plastiekhouers met 'n inhoudsvermoevan 1,5 liter .

2

5&

3

66c"8A. Plastic containers with a capacity of

1,5 litre .

2

5&

3

66;:"

en(b) se hierby aile belanghebbendesaan om enige besware

wat bulle teen die voorgestelde wysiging het, binne14 dae na die datum van publikasie van hierdie ken­nisgewing skriftelik by die Direkteur-generaal, De­partement van Landbou-ekonomie en -bernarking,Dirk Uysgebou, Privaatsak. X250, Pretoria, 0001, Inte lewer.

J. J. G. WENTZEL,Ministervan Landbou.

and(b) call upon all interested persons to lodge any objec

tions which they may have against the proposedamendment in writing with the Director-General, Department of Agricultural Economics and MarketingDirk Uys Building, Private Bag X250, Pretoria0001, within 14 days of the date of publicationof thisnotice.

J. J. G. WENTZEL,Minister of Agriculture.

38 No. 10966 STAATSKOERANf, 9 OKTOBER 1987

No. R. 2260 90ktober 1987

BEMARKINGSWEft 1968(WET 59 VAN 1968)

SAGTEVRUGTESKEMA.-KENNISGEWING DEURPRODUSENTE VAN LEWERINGS VAN PERE VIRUITVOER

Ek, Jacob Johannes Greyling Wentzel, Minister vanLandbou, maak hierby kragtens artikel 79 van dieBemarkingswet, 1968(Wet59 van 1968), bekenddat-

(a) die Sagtevrugteraad bedoel in artikel 6 van die Sag­tevrugteskema gepubliseer by Proklamasie R. 220van 1979, soos gewysig, kragtens artikel 46 vangenoemde Skema die lasgewing in die Bylae opgelehet; en

(b) genoemde lasgewingdeur my goedgekeurisen op diedatum van publikasie hiervan in werking tree.

1.J. G. WENTZEL,Ministervan Landbou.

BYLAEWoordomskrywing

1. In hierdie Bylae het enige woord of uitdrukkingwaaraan 'n betekenis indie Skema geheg is, daardie beteke­nisen beteken"die Skema' die Sagtevrugteskema gepubli­seerby Proklamasie R. 220van 1919, soos gewysig.y'erstrekking VaD kelUJisgewings ..an voorgenome lewe­rmgs

2. (1) EIke produsent van pere moet vir die tydperke vanlewerings van 1 Januarie 1988 tot 31 Julie 1988, en van 1Januarie 1989 tot 31 Julie 1989, op of voor 25 September1987 aan .di~ Raad kennisgewings verstrek van die totalehoeveelheid m kartonnevan elke cultivar bestem vir uitvoeren verkoop deur die Raad, wat hy van voomeme is om aandie Raadte lewer.

(2) 'n Kennisgewing in subklousule (1) bedoel, moet op'n vonn verstrek word wat vir die doel op aanvraag van dieRaadverkrygbaaris.

No. R. 2261 90ktober 1987

BEMARKlNGSWET, 1968(WET 59 VAN 1968)

SAGTEVRUGTESKEMA.-KENNISGEWINGS VANLEWERINGS-WYSIGING

Ek, Jacob Johannes Greyling Wentzel, Minister vanLandbou, maak hiennee ingevolge artikel 79 van dieBemarkingswet, 1968(Wet59 van 1968), bekenddat-

(a) die Sagtevrugteraad bedoel in artikel 6 van die Sag­tevrugteskema gepubliseer by Proklamasie R. 220van 1979, soos gewysig, kragtens artikel46 van ge­noemde Skerna die Bylae by Goewermentskennis­gewmgR. 2533 van 8 November 1985, soos gewysigdeur Goewermentskennisgewing R. 2217 van 24Oktober 1986 verder gewysig het in die mate in dieBylaeuiteengesit; en

(b) genoemde wysiging deur my goedgekeur is en op diedatumvanpublikasie hiervanIn werking tree.

1. J. G. WENlZEL,Ministervan Landbou.

BYLAEDie Bylae by Goewermentskennisgewing R. 2533 van 8

November 1985, soos gewysig deur Goewermentskennis­gewm~ R. 2217 van 24 Oktober 1986, word hierby verdergewysig deur die taOOI daarin deur die volgende tabel tevervang:

No. R. 2260 9 October 1987

MARKETING ACT, 1968(AeI' 59 OF 1968)

DECIDUOUS FRUIT SCHEME.-NOTICE BY PRO·DUCERSOF DELIVERIES OF PEARSFOREXPORTI, Jacob JohannesGreylingWentzel, Ministerof Agricul­

ture, hereby make known 10 terms of section 79 of theMarketingAct, 1968(Act 59 of 1%8), that-

(a) the Deciduous Fruit Board referred to in section 6 ofthe Deciduous Fruit Scheme published by Proclama­tion R. 220 of 1979, as amended, has under section46 of the said Scheme made the determination in theSchedule;and

(b) the said determination has been approved by me andshall come into operation on the date of publicationhereof.

J. J. G. WENTZEL,Ministerof Agriculture.

SCHEDULEDefinitions

1. Any word or expression in this Schedule to which ameaning has been assigned in the Scheme shall have thatmeaning, and "the Scheme" means the Deciduous FruitScheme published by 'Proclamation R. 220 of 1979, asamended.Furnishing ofnotices ofintendeddeliveries

2. (1) Each producer of pears shall for the periods ofdelivery from 1 January 1988 to 31 July 1988 and from 1January 1989 to 31 July 1989, .submit to the Board, on orbefore 25 September 1987, notificationsof the total quan­tity in cartons of each cultivar intended for export and saleby the Board, whichhe intends to deliver to the Board.

(2) A notice referred to in subclause(1) shallbefurnishedon a form that is on request obtainable from the Board forthis purpose.

No. R. 2261 9 October 1987

MARKETING ACT, 1968(ACf 59 OF 1968)

DECIDUOUS FRUIT SCHEME.-NOTICES OFDELIVERIES-AMENDMENT

I, Jacob JohannesGreyling Wentzel, Ministerof Agricul­ture, hereby make known 10 terms of section 79 of theMarketingAct, 1968(Act 59 of 1968), that-

(a) the Deciduous Fruit Board referred to in section 6 ofthe Deciduous Fruit Scheme publishedby Proclama­tion R. 220 of 1979, as amended, has under section46 of the said Scheme further amended the Scheduleto Government Notice R. 2533 of 8 November 1985as amended by Government Notice R. 2217 of 24October 1986, to the extent set out in the Schedule;and

(b) the said amendment has been approved by me andshall come into operation on the date of publicationhereof.

J. J. G. WENTZEL,Ministerof Agriculture.

,SCHEDULEThe Schedule to Government Notice R. 2533 of 8

November 1985, as amended by Government NoticeR. 2217 of 24 October 1986, is hereby further amendedbythe substitutionfor the table thereinof the following table:

GOVERNMENT GAZEITE, 9 OCTOBER1987

"TABELITABLE

SLUITINGSDATIJMS VIRKENNISGEWlNGS VAN VOORGENOME LEWERINGSCLOSINGDATESFOR NOTICESOF INTENDED DELIVERIES

No.10966 39

Tydperkwaartydens lewerings Sluitingsdatumvir500rt sagtevrugte beoogword kennisgewings

Kind of deciduousfruit Periodduringwhichdeliveries Closingdates forare intended notices

1 2 3

1. AppelkoselApricots............................................................... 5/10/1987-3118/1988 2/10/19872. Appels/Apples..................................................................... 7/12/1987-31/8/1988 4/12/19873. Druiwe/Grapes .................................................................... 2/11/1987-31/8/1988 30/10/19874. NektarienslNeetarines ............................................................ 5/10/1987-31/8/1988 2/10/19875. PereJPears .......................................... :............................... 7/12/1987-31/8/1988 4/12/19876. PerskesJPeaches ................................................................... 511 011987-31/811988 2/10/19877. Pruime/Plums...................................................................... 5110/1987-3118/1988 2/1011987." .

DEPARTEMENT VAN MANNEKRAGNo. R. 2240 9 Oktober 1987

WET OP ARBEIDSVERHOUDINGE, 1956

TEEKAMER-, RESTOURANT- EN SPYSENIERSBE­DRYF,WITWATERSRAND EN BIOSKOOP-EN SKOU­BURGBEDRYF VAN SUID-AFRIKA.-TERUGTREK­KING V AN AFBAKENINGSVASSTELLING

In opdrag van die Minister van Mannekrag word hierbybekendgemaak dat die Nywerheidshof kragtens artikel 76(8) van die Wet, die Vasstelling wat die Hof op 25 Maart1975 gemaak het en waarvan die besonderhede In Goewer­mentskennisgewing R. 1414 van 25 Julie 1975 vervat is,teruggetrek het.

No. R. 2268 9 Oktober 1987

WETOP ARBEIDSVERHOUDINGE, 1956

LEERNYWERHEID, REPULIEK VAN SUID­AFRIKA.-WYSIGING VAN AANVULLENDESIEKTEBYSTANDSFONDS ooREENKOMS

Ek, Pieter Theunis Christiaan du Plessis, Minister vanMannekrag, verklaarhierby-

(a) kragtens artikel 48 (I) (a) van die Wet op Arbeidsver­houdinge, 1956, dat die bepalings van die Ooreen­koms (hiema die Wysigingsooreenkoms genoem) watin die Bylae hiervan verskyn en betrekking het op dieOndememing, Nywerheid, Bedryf of Beroep in dieopskrif by hierdie kennisgewingvermeld, met ingangvan die tweede Maandag na die datum van publikasievan hierdiekennisgewingen vir die tydperk wat op 30April 1992 eindig, bindend is vir die werkgewers­organisasies en die vakverenigings wat dieWysigingsooreenkoms aangegaanhet en vir die werk­gewers en werknemers wat lede van genoemde orga­nisasiesof verenigings is; en

(b) kragtens artikel 48 (1) (b) van genoemdeWet, dat diebepalin~s van die Wysigingsooreenkoms, uitgeson­derd die vervat in klousule 1 (1), met ingang van dietweede Maandag na die datum van publikasie vanhierdie kennisgewing en vir die tydperk wat op 30April 1992, eindig, bindend is vir aIle ander werk­gewers en werknemers as die genoem in paragraaf (a)van hierdie kennisgewing wat betrokke is by of indiens is in genoemde Ondememing, Nywerheid, Be­drvf of Beroep in die gebiede in klousule 1 van dieWysigingsooreenkoms gespesifiseer.

P. T. C. DU PLESSIS,Minister van Mannekrag.

DEPARTMENT OF MANPOWERNo. R. 2240 9 October 1987

LABOURRELATIONS ACT, 1956

TEAROOM, RESTAURANT AND CATERINGTRADE,WITWATERSRAND AND CINEMATOGRAPH ANDTHEATRE INDUSTRY OF SOUTH AFRICA.-WITH­DRAWAL OF DEMARCATION DETERMINATION

By direction of the Minister of Manpower it is herebynotified that the Industrial Court has, in terms of section 76(8) of the Act, withdrawn the Determination made by theCourt on 25 March 1975, particulars of which are containedin Government Notice R. 1414of 25 July 1975.

No. R. 2268 9 October ]987

LABOUR RELATIONS ACf, 1956

LEATHER INDUSTRY, REPUBLIC OF SOUTHAFRICA.-AMENDMENT OF SUPPLEMENTARYSICK BENEflT FUND AGREEMENT

I, Pieter Theunis Christiaan du Plessis, Minister of Man­power, hereby-

(a) in terms of section 48 (1) (a) of the Labour RelationsAct, 1956, declare that the provisions of theAgreement (hereinafter referred to as the AmendingAgreement) which appears in the Schedule hereto andwhich relates to the Undertaking, Industry, Trade orOccupation referred to in the heading to this notice,shall be binding, with effect from the second Mondayafter the date of publication of this notice and for theperiod ending 30 April 1992, upon the employers'organisations and the trade unions which entered intothe Amending Agreement and upon the employersand employees who are membersof the said organisa­tions or umons;and

(b) in terms of section 48 (1) (b) of the said Act, declarethat the provisions of the Amending Agreement, ex­cluding those contained in clause 1 (I), shall be bind­ing, with effect from the second Monday after thedate of publication of this notice and for the periodending 30 April 1992, upon all employers and em­ployees, other than those referred to in paragraph (a)of this notice, who are engaged or employed m thesaid Undertaking, Industry. Trade of Occupation inthe areas specified in clause 1 of the AmendingAgreement.

P. T. C. DU PLESSIS,Ministerof Manpower.

40 No. 10966 STAATSKOERAN1'.90KTOBER 1987

BYLAENASIONALE NYWERHEIDSRAAD VIRDIE LEER..

NYWERBEID VANSUJD.AFRIKA

AANVULLENDE SIEKTEBYSTANDSFONDS

OOREENKOMSooreenkomstig die Wet op Arbeidsverhoudinge, 1956, gesluit deW' enaangegaan tussendie-

(a) Midland and Border Leather Industry ManufKturen' Asso-ciatioo;

(b) waaero CapeLeather Industries AssocIatIon;(c) Transvaal Footwear t TaDDiDg and Leather Trades Ai8oclatlon;(d) Natal Footwear, Tanning and Geoeral Leather Manufacturen'

Aaodation;(e) Southern Cape Leather lDcIustries As8oclatlon;(f) SouthAfrican TanningEmployer's Organisation;(g) FootwearMamlfacturers' Federation ofSoutb AfrIc:a;

en(h) Association of TransvaalManufacturers of I.AJgaget IlaDdbags

and General Goods(hierna die "werkgewers" of die "werkgewersorganisasies" geooem),aandie een kant, en die

(I) National Union ofLeatber Workers;

en(I) TnmsvaaI Leather and Allied Trades IDdustrial Union;

(hiema die "werknemers" of die "vakverenigings" genoem), aan dieanderkant,wat die partye is by die NasionaleNywerbeidsraad vir die LeemywerbeidvanSuid-Afrika,om die Ooreenkoms vir die Aanvullende Siektebystandsfoods, gepubliseerby Goewennentskennisgewing R. 179Lvan 3 September1982,soosgewy­sig en verlengdeur Goewermeerskennisgewing R. 2446 van 4 November1983, R. 304 van 21 Febmarie 1986, R. 2073 van 26 September1986enR. 307 van 13Februarie 1987, te wysig.

1.TOEPASSINGSBFSTEK VAN OOREENKOMSHierdieOoreenkoms moetin die Leemywerheid nagekomword-(1) deur alle werkgewers en werknemers wat lede van onderskeidclik

die werkgewersorganisasies endie vakverenigings is;(2) in die Republiekvan Suid-Afrika, uitgesonderd die haween neder­

settingvan Walvisbaai.2. KLOUSULE lO.-BYSTAND

In subklousule (1) (c), vervang die syfer "Rl20" deur die syfer"R200.••.

Hierdie Ooreenkoms is namens die partye op hede die 29ste dag vanJunie 1987,te PortElizabetb,onderteken.

D.J. F. LINDE,Lid vandie Raad.

O. J. lOURIE,Lid vandie Raad.

L. M. VANLOGGERENBERG,Hoofsekretaris vandie Raad,

No.R. 2269 90ktober 1987WETOPARBEIDSVERHOUDINGE, 1956

SEn..WARENYWERHEID, WITWATERSRAND ENPRETORIA.-HERNUWING VAN HOOFOOREEN­KOMS

a, Mattheus Willem Johannes le Roux, Direkteur:Mannelcrag, behoorlik daartoe gemagtig deur die Ministervan Mannekrag, verkJaar bierby, kragtens artike148 (4) (a)(ii) van die Wet op Arbeidsverhoudinge, 1956, dat die be­palings van Goewermentskennisgewings R. 2318 van 30Oktober 1981, R. 2209 van 5 Oktober 1984 en R. 928 van16 Mei 1986, van krag is vanaf 19 Oktober 1987en vir dietydperk wat op 18Apnl 1988eindig.M.W.I.LEROUX,Direkteur: Mannekrag.

SCHEDULE

NATIONAL INDUSTRIAL COUNCILFORTHELEATHERINDUSTRY OF SOUTH-AFRICA

SUPPLEMENTARY SICK BENEFITFUND

AGREEMENTin accordancewith the provisionsof theLabour RelationsAct, 1956,madeandenteredinto by and between--

(a) Midland and BonIer Leather Indostry Manofacturen' AJsl)..dation;

(b) Western Cape Leather IDdostries Assoclation;(c) TnuLmUlI Footwear, T8DDingand Leather Trades Association;(d) Natal Footwear, TanDing and General Leather Manufacturers'

AssoclatioD;(e) Southern CapeLeather Industries Association;(f) South AfricanTanning Employer's OrganIsation;(g) FootwearManufacturers' Federation of South Africa;

and(b) AssociationofTransvaal Manufacturers ofLagpget Handbals

aDdGeneral Goods(hereinafterreferred to as the ~'employers" or the "employers' organisa­tions"), oftbe one part, and the

(I) National Union of Leather Workers;and

(j) Tl'8IL!VaaI Leather BDd Allied Trades Industrial Union;(hereinafterreferred to as the "employees" or the "trade unions"). of theotherpart,

being the partiesto theNasionalIndustrialCouncilof the Leather Industryof SouthAfrica,to amend the Agreement for the Supplementary Sick Benefit Fund pu­blished under Government Notice R. 1791 of 3 September 1982, asamended and extended by Government Notice R. 2446 of 4 November1983. R. 304 of 21 February 1986, R. 2073of 26 September1986and R.307of 13February 1987.

1. SCOPEOF APPLICATION OF AGREEMENTThe terms of this Agreement shall be observed in the LeatherIndustry­(I) by all employers and employees who are members of the em­

ployers' organisationsand trade unionsrespectively;(2) in theRepublicof South Africa, excluding theport and settlement

of WalvisBay.2. CLAUSElO.-BENEFITS

In subclause (l) (c), substitute the figure "R200,OO" for the figure"RI20,OO".

Signed at Port Elizabeth, on behalf of the parties, this 29thday of June1987.

D. J. F. LINDE.Memberof theCouncil.

O. J. FOURIE,Memberof the Council.

L. M. VANLOGGERENBERG,GeneralSecretaryof the Council.

No.R. 2269 9 October 1987LABOURRELATIONSACf, 1956

CANVAS GOODS INDUSTRY, WITWATERSRANDAND PRETORIA.-RENEWAL OF MAIN AGREE­MENT

I Mattheus Willem Johannes Ie Roux, Director: Man­po~er, duly authorised thereto by the Minister of Man­power, hereby, in terms of section 48 (4) ~~) (ii) of theLabour Relations Act 1956, declare the provisions of Gov­ernment Notices R. 2318 of 30 October 1981, R. 2209 of5 October 1984 and R. 928 of 16 May 1986. to be effectivefrom 19 October 1987 and for the period ending 18 April1988.M.W.J.LEROUX.Director: Manpower.

GOVERNMENT GAZEITE, 9 ocronsa 1987 No,l0966 41

No. R. 2270 9 Oktober 1987

WETOP ARBEIDSVERHOUDINGE, 1956

ELEKTROTEGNIESE AANNEMINGSNYWERHEID,TRANSVAAL.-WYSIGING VAN SIEKTEBY­STANDS-, PENSIOEN- EN MEDIESE BYSTANDS­FONDSOOREENKOMS

Ek, Pieter Theunis Christiaan du Plessis, Minister vanMannekrag, verklaarhierby-

(a) kragtens artikel48 (1) (~) van die Wetop Arbeidsver­houdinge, 1956, dat die bepahngs van die Ooreen­koms (hiemadie Wysigingsooreenkoms genoem) watin die Bylae hiervan verskyn en betrekking het op dieOndememing, Nywerheid, Bedryf of Beroep in dieopskrif by hierdiekennisgewing venneld, met~g~gvan die eerste Maandag na die datum van publikasievan hierdiekennisgewing en vir die tydperkwatop 31Desember 1990 eindig, bindend is vir die werk­gewersorganisasie en die vakvereniging ~at .die Wy­sigingsooreenkoms aangegaan het en VIr die werk­gewers en werknemers wat lede van genoemde orga­nisasie of vereniging is; en

(b) kragtens artikel48 (1) (b) vangenoemde Wet, dat diebepalin~s van die Wysigingsooreenkoms, uitgeson­derd die vervat in klousule I (1) (a), met ingang vandie eerste Maandag na die datum van publikasie vanhierdie kennisgewmg en vir die tydperk wat op 31Desember 1990 eindig, bindend is vir alle anderwerkgewers en werknemers as die genoem in ~a­

graaf (a) van hierdiekennisgewing watbetrokkeIS byof in diens is in genoemde Onderneming, Nywerheid,Bedryfof Beroepin die gebiedein klousule 1 van dieWysigingsooreenkoms gespesifiseer.

P. T. C. DUPLESSIS,MinistervanMannekrag.

BYLAE

NYWERHEIDSRAAD VIR DIE ELEKTROTEGNIESE AAN·NEMlNGSNYWERHEID

OOREENKOMS

ooreenkomstig die Wet op Arbeidsverhoudinge, 1956, gesluit deur enaangegaan tussen die

EJectrical Contractors' Association (Soutb Africa)

(hierna die "werkgewers' of die "werkgewersorganisasie" genoem), aandie een kant, en

Tbe Soutb African Electrical Workers' Association

(hierna die "werknemers" of die "vakvereniging" genoem), aan dieander kant,

wat die partye is by die Nywerheidsraad vir die Elektrotegniese Aan­nemingsnywerheid,

om die Ooreenkoms, gepubliseer by Goewennentskennisgewing R. 1884van 23 Augustus 1985 (hierna die "Herbekragtigingsooreenkoms"genoern), soos verleng by Goewermentskennisgewing R. 2844 van 17Desember 1985 en verder gewysig by GoewermentskennisgewingR. 1974van 19 September 1986, te wysig.

1. GEBIED EN TOEPASSlNGSBESTEK

(1) Hierdie Ooreenkoms moet nagekom word deur alle werkgewers enwerknemers indie Elektrotegniese Aannemingsnywerheid--

(a) wat lede is van onderskeidelik die werkgewersorganisasie en dievakvereniging:en

(b) wat betrokke is by of werksaam is in die Nywerheid in die provinsieTransvaal; en

(c) in die landdrosdistrikte Bloemfontein en Sasolburg.

(2) Ondanks subklousule (1) is die Ooreenkoms van toepassing op vak­leerlinge en kwekelinge slegs vir sover dit nie strydig is met die Wet opMannekragop1eiding, 1981. of met voorwaardes of kennisgewings wardaarkragtens voorgeskryf of bessel is nie.

No. R. 2270 9 October 1987

LABOUR RELATIONS ACf, 1956

ELECfRICAL CONTRACTING INDUSTRY, TRANS­VAAL.-AMENDMENT OF SICK BENEffi, PENSIONANDMEDICAL AIDFUNDAGREEMENT

I Pieter Theunis Christiaan du Plessis, Minister of Man­po~er, hereby-

(a) in terms of section48 (1) (a) of the LabourRelationsAct, 1956, declare that the provisions of ~he

Agreement (hereinafter referred to as the AmendingAgreement) whichappears in the Schedule heretoandwhich relates to the Undertaking, Industry, Trade orOccupation referred to in the heading to this notice,shall be binding, with effect from the first Mondayafter the date of publication of this notice and for theperiod ending 31 December 1990, ~pon t~e em­ployer's organisation and the trade union WhICh en­tered into the Amending Agreement and upon theemployers and employees who are members of thesaidorganisation or union; and

(b) in terms of section 48 (l) (b) of the said Act, declarethat the provisions of the Amending Agreement, ex­cluding those contained in clause 1 (l) (a), shall bebinding, with effect from the first Monday after thedate of publication of this notice and for the penodending 31 December 1990, upon all employers andemployees, other than those reffered to in paragraph(a) of this notice, whoare engaged or employedin thesaid Undertaking, Industry, Trade or OccupatIon. inthe areas specified in clause 1 of the AmendingAgreement,

P. T. C. DU PLESSIS,Minister of Manpower.

SCHEDULE

INDUSTRIAL COUNCIL FOR THE ELECTRICAL CONTRAcr·INGL~USTRY

AGREEMENT

in accordance with the provisions of the Labour Relations Act, 1956, madeand entered into by and between the

EIectrlc:aIContractors' Association (South Africa)

(hereinafter referred to as the "employers" or the ..employers. organisa­tion"), of the one part. and

The South African Electrical Workers' Association

(hereinafter referred to as the "employees" or the "trade union"), of theother part.

being the parties to the Industrial Council for the Electrical contractingIndustry,

to amend the Agreement published under Government ~otice R. 1884..of23 August 1985 (hereinafter referred to as the "Re-enacting Agreement l.as extended by Government Notice R. 2844 of 17 December 1985 andfurther amended by Government Notice R. 1974of 19September 1986.

1. AREA AND SCOPE OF APPLICATION

(1) The terms of this Agreement shall be observed by all of Agreementemployers andemployees in the Electrical Contracting Industry-

(a) who are members of the employers' organisation and the tradeunion respectively; and

(b) who are engaged or employed in the Industry in the Province of theTransvaal and the Magisterial Districts of Bloemfonteinand Sasol­burg.

(2) Notwithstanding the provisions of subclause (1). the terms of thisAgreement shall apply to apprentices and trainees only in :-0. far as they arenot inconsistent with the provisions of the Manpower Training Act, 1981,or any conditions prescribedor any notice served in terms thereof.

42 No. 10966 STAATSKOERANT. 90KTOBER 1987

(3) Vir die to.-" WD·~ Ooreeotoms WOld die "weeklibe1ooDIbaI" van YItIclerliDF WIt trqas die Wet op ManDekragoplei-!diD&, 1981,vocqesbyf is IS die weekIooD vanBOdanige werknemel'$ gusen is die uuwlooil" die weet100D 1005 bierbo bereken. gedeel cleur diepbl_wooe 1ft WIt daar indie betrokb bedryfsiDrigting gcwerkword.

2.1WXJS1JLE 4..--ALGEMENE BEPALINGS

VervugK10usule 4 vandie IkrbetragtigiDgsooRenkoms deurdie vol­FIde:

"4 ALGEMENE BEPALINGS

Die hepalinp vervat in tlouJules 3, 4, 6, 7. 9 tot 36 (soos gewysig bydie berbckragtigiDgsooreeokoms, by Goewenneotskennisgewing R. 1974van 19 September 1986en by klousules 3, .. eo ~ hieronder), van dieVorise Ooreeotoms, is van tocpusing opwerkgewers enwerknemers. " .

3.,JW>VSVLErJ.-EISE

Vervangsubklousu1e (2) (d) deurdievolgende:

"(d) DiemIbimumbetaling Uit die Fonds ten opsigre vanhierdie sub­kIouau1e vir 'n lid en syafhankljkes perFondsjaaris 800S volg:

(3) Forthepurposes of thisAgreement, theweeklywagerate of appren­tices prescribed undertheManpower Training Act, 1981, shallbe takentobe the weekly wage of such employees, and the hourly rate shall be theweekly wage calculated as above.dividedby the numbei of ordinary hoursworked in lheestablishmentconcerned. .

1. CLAUSE4.--GENERAL PR()VISIO~S

Subsdmte thefollowing forclause4 of theRe-enacting Agreement:

"4 GENERAL PROVISIONS

Tbc provisions contained in clauses3, 4, 6, 7, 9 to 36 (as amended bythe re-enacting agreement, by Govemment NoticeR. 1974 of 19 Septem­ber 1986 and by clauses3, 4 and 5 hereunder) of the Fonner Agreemeotshallapply to employers andemployees, " .

3. CLAUSE 1.7.~LAIMS

Substitule thefollowing forsubclause (2) (d):

"(d) The maximum paymentfrom theFund in respect of this subclauseshallbe as follows foranymember and hisdependants perFundyear.

Total in RandsTotaal in RandI idmaetskapkatcgorie

'A'-lid 'B'-lid

Category ofmembership 'A'member 'B'member

M ..MI .M2 .M3 .M4+ .

800925

1 OSO12001300

530660790935

1040"

M ..MI .M2 .MJ .M4+ .

800925

105012001300

530660790935

1040"

4. KLOUSVLEa-BYSTAND

(1) Vervang subtlousuJe (3)deardie volFnde:

•'(3) Die maksimum bedrag bdaalbur deurdie MedieseBystandsfODdstell opsigte van 'n 'B'-Lid en sy .ftumklikcs gcdweode 'n bepaaldc Fonds­jaar. is IOOS voIg:

4. CLAUSE ZS.--BENEFITS

(1) Substitute the following forsubclause (3):

"(3) 1'bemaximum amount payable by theMedical Aid Fundin respectof benefits for a 'B' member andhisdepeodaots duringanyFundyearshallbe as follows:

Totaalin Rand

'8'-lidCategory ofmembership

Total in Rands

'8' member

M .MI .M2 .M3 .M4+ .

25003 100380046005500"

M ..Ml :..M2 .M3 .M4+ · .

2 5003 1003 8004 6005 500"

(2) Vervangsubklousule(6) (b) deurdie volgende:

"(b) Beboudens die bepalings van pangraaf (a) is die MedieseBystaDdsfODds nie aansprecklik vir die betaling van meer as.die.bedraehieroDder uiteengesit len opsigtevan elke lidmaatskapkatogone Vir tand­bCtlkundige en oogkundige uitpwes van '0 lid en sy atbanldikes gedu­rende '0 FondsjaarDie:

Totaalin Rand perFondsjaar

(2) Substitute thefollowing forsubclause (6) (b):

"(b) Subject to the provisions IItfparagraph (a), the Medical Aid Fundshall not be liablefor the payment: of morethan theamounts set out belowin respect ofeachcategory of membersbip foranymember andhisdepend­ants fordentalandoptical expenses during anyFundyear.

TotalinRands perFundyear

(I) Substitute thefollowing for subclause (1) (a):

"(a) An employer shall pay the following amounts to theMedical AidFund in respect of the undermeDtioncd employees in their respectivecategories of membership per week:

'A'member 'B'member 'A'member 'B'member

250 125 500 250310 185 625 375370 245 150 500440 315 875 625500 375 1000 750"

5, CLAUSE JO,-<::ONTRIBUIlONS

I .iclmgtsh~ Oogkundig TandhcelkundigCategory of

katcgorie membership

'A'-lid 'B'-Iid 'A'-Iid 'B'~lid

125 SOO 250M............

M ............ zse Ml ..........MI .......... 310 18S 625 375

M2 ..........M2 ........... 370 24S 750 SOO M3 ..........MJ .......... 440 315 875 625 M4+........M4+ ........ 500 375 1000 750"

5. Kl.OVSlJLE3t.~YDRAES

(I) VervaDIsubtlousuIe (1) (a) deur dievolgende:

"(al '. Wertsewcr moet die vol,eDde bedI'IIe weetlib un die ~icseByDDdsfoDds betaal fell opsigle vanoodergeooemde werbemen lD buloadenkeie ljllmaatskaplt.egoru:

Optical : Dental

GOVERNMENTGAZETrE, 9 OCTOBER1987 No.l0966 43

Totale bedrag in Rand per week Total amount in Randsper week

'A'-lede is 'B'-Iede is(Kolom(2)] (Kolom(3)]

M............ 25 21 12,50 10,50MI .......... 28 25 - -M2 .......... 32 29 - -M3 .......... 36 33 - -

39 36 - - "M4+ ........

(2) In subldousule (1) (b), (c) en (d), vervang "R74,OO" deur"R108,OO", "R87,OO" deur "RI21,OO", "RIOO,OO" deur "R139,OO","R1l3,00" deur "RI56,00" en "RI26,OO" deur "RI69,OO"

Soosgemagtig viren namens diepartyeby die Raadophededie 3de dagvanAugustus1987.

B. NICHOLSON,Voorsittervan die Raad.

J.C.BAKER,Ondervoorsitter van die Raad.

e.P. VENTER,Sekretarisvan die Raad.

J.e.BAKER,Vice-Chairman of the Council.

C. P. VENTER,Secretaryof theCouncil.

Masterelectricians,eleetri-cians, artisans, installation- Apprentices Ap~rentices

operators, finalyear appren- not included .not includedrices, apprentices withde- inColumn(2) in Column(3)

pendantsand traineeswho are

.A' members •B' members[Column(2)] [Column(3»)

M............ 25 21 12,50 10,50MI .......... 28 25 - -M2 .......... 32 29 - -

M3 .......... 36 33 - - ..M4+ ........ 39 36 - -

[Column(1»Categoryofmembership

(2) In subclause (I) (b), (c) and (d), substitute "R108,OO" ~~r

"R74,OO", "RI2I,OO" for "R87,OO", "R139,OO" for "RIOO,OO •"RI56,OO" for "R1I3,OO" and "R169,OO" for "R126,OO"

Signed at Johannesburg,as authorised, for and on behalfof the partiestothe Council, this 3rd dayof August 1987.

B. NICHOLSON,Chairmanof the Council.

Meester-elektrisiens, Elek-trisiens, ambagsmanne,in- Vaklee~li~ge Vakleerlingestallasie-operateurs, finale wat me I~ wat rue I~

~ vakleerlinge,valdeeringe Kolo~ ~2) ~n· Kolo~ q)l:'l*met afhanklikesen kweke- gesluit IS me gesluit IS rue

linge wat

(Kolom(1)]Lidmaatskap­

kategorie

No. R. 2271 9 Oktober 1987WETOP ARBEIDSVERHOUDINGE, 1956

SENTRALE NYWERHEIDSRAAD VIR DIE SPRING­STOF- EN VERWANTE NYWERHEDE.-OOREEN­KOMS

Ek Pieter Theunis Christiaan du Plessis, Minister vanM;uu{ekrag, verklaarhierby-

(a) kragtens artikel48 (1) (~) van die Wet op Arbeidsver­houdinge, 1956, dat die bepahngs van die Ooreen­korns wat in die Bylae hiervan verskyn en betrekkinghet op die Ondememing, Nywerheid, Bedryf of Be­roep 10 die opskrif by hierdie kennisgewing vermeld,met ingang vandie tweede Maandag na die datum vanpublikasie van hierdie kennisgewing en vir die tyd­perk wat op 31 Desember 1987 eindig, bindend is virdie werkgewer en die vakvererngmgs wat genoemdeOoreenkoms aangegaan het en vir die werknemerswat lede van genoemde verenigings is; en

(b) kragtens artikel48 (1) (b) van genoemde Wet, dat diebepalings van genoemde Ooreenkoms, uitgesonderddie vervat in klousules 1.1.1, 2 en 16, met ingang vandie tweede Maandag na die datum van publikasievanhierdie kennisgewing en vir die tydperk wat op 31Desember 1987 eindig, bindend is vir aIle anderwerkgewers en werknemers as die genoem in I?ara­graaf (~) v~ hierdie kennisgewingw~t betrokke IS .byof in diens IS In genoemde Onderneming, Nywerheid,Bedryf of Beroep in die gebiede in klousule 1 vangenoemdeOoreenkomsgespesifiseer.

P. T. C. DUPLESSIS,Minister vanMannekrag.

BYLAE

SENTKALE NYWERHEIDSRAAD VIR DIE SPRINGSTOF· ENVERWANfE NYWERHEDE

OOREENKOMS

ooreenkomstig die Wet op Arbeidsverhoudinge, 1956, gesluit deur enaangegaan tossen

No. R. 2271 9 October 1987

LABOURRELATIONS ACf. 1956

CENTRAL INDUSTRIAL COUNCIL FORTIffi EXPLO­SIVES AND ALLIED INDUSTRIES .-AGREEMENTI, Pieter Theunis Christiaan du Plessis, Minister of Man

power, hereby-(a) in terms of section 48 (1) (a) of the Labour Relations

Act, 1956, declare that the provisions of the A~ement which appears in the Schedule hereto and whichrelates to the Undertaking, Industry. Trade or Occupation referred to in the heading to this notice, shallbe binding, with effect from the second Mondayafterthe date of publicationof this notice and for the penodending 31 December 1987, upon the employer andthe trade unions which entered into the said Agreement and upon the employees who are members ofthe said unions; and

(b) in terms of section 48 (1) (b) of the said Act, declarethat the provisions of the said Agreement, eXcludInbegthose contained in clauses 1.1.1, 2 and 16, shallbinding, with effect from the second Mondayafter ~hedate of publication of this notice and for the penodending 31 December 1987, upon all employers andemployees, other than those referred to in paragraph(a) of this notice, who are engagedor employedin thesaid Undertaking, Industry, Trade or Occupation Inthe areas specified in clause I ofthe said Agreement.

P. T. C. DU PLESSIS.Ministerof Manpower.

SCHEDULE

CENTRAL INDUSTRIAL COUNCIL FOR THE EXPWSIVES ANDALLIED INDUSTRIES

AGREEMENT

in accordancewith the provisions of the LabourRelations Act. 1956,madeandentered intoby and between

44 No. 10966 STAATSKOERANf, 9 OKTOBER 1987

AECIBEPERK

(hiema die "werkgewer" genoem),aan die een kant, en die

Amalgamated Engineering Union ofSouth AtrIalAmalgamated Society of Woodworkers of Soutb AfricaAmalgamated Union of BuDding Trade Workers ofSouth AfricaCape Explosives Industrial Workers' UDionSouth Mrican Boilermakers', Iron and Steel Workers', SbJp­

builders' and Welders' SocietySouth African Engine Drivers', Firemen's and Operators' Ass0­

ciationSouth African Electrical Workers' AssociationWes-KaapseP1ofstof-en Chemiese Operateursvakbond

(hierna die "werknemers" of die "vakverenigings" genoem), aan dieanderkant,

watdie partye is by die Sentrale Nywerheidsraad vir die Springstof- enVerwanteNywerhede.

INHOUD

1. TOEPASSTINGSBESTEK.

2. GEWIGHEIDSDUUR.

> 3. WOOROOMSKRYWING.

4. BESOLDIGING.

4.1 BasiesesaJarisse.

4.2 Diensverhogings.

4.3 Skoftoelae.

5. ADDISIONELE VERGOEDING.

5.1 Toelae virwaamemers.

5.2 Gereedbeid,5.3 Oortydbesoldiging.

5.4 Onderhoudstoelae.

5.5 Nagskofwerk.

5.6 Vakansiebonus.

5.7 Spesialevoorwaardes.

6. WERKURE.7.00RTYD.

8. BETAALDE OPENBAREVAKANSIEDAE.

9. SIEKTEVERLOF.

10. JAARLIKSEVAKANSIEVERLOF.

11. BETALlNG VANBESOLDIGING.

12. DIENSBEEINDIGING.13. MEDIESE DIENSTE EN HOSPITAALBEHANDELING.14. BYDRAENDE FONDSE.

15. VRYSTELLINGS.

16. UITGAWES VANDIERAAD.17. HERSIENING VANDIEOOREENKOMS.

18. ADMlNISTRASIE VAN OOREENKOMS.

1. TOEPASSINGSBESTEK1.1 Hierdie Ooreenkomsmoet in die Plofstof- en Verwante Nywerhede

nagekomword-

1.1.1 deurdie werkgewerten opsigtevan al sy werknemers,en1.1.2 in die gebiedewat deur die volgendefabriekevan die werkgewer

geokkupeerword:Modderfontein-fabriek (Explosives and Chemicals Limited),

in die landdrosdistrik KemptonPark;

Choorkop-fabriek (KynochFertilizerLimited);

Umbogintwini-fabriek [Chlor-Alkali and Plastics Limited andKynoch Fertilizer Limited uitgesonderdAnikem (Ply) Lim­ited, Resinkem (Pry) Limited. S.A. Tioxide (Ply) limited,Acrylic Products (Pty) Limited, ABCI Converters (Pty)Limited en Polyol Chemicals (Pty) Limited], in die land­drosdistrikDurban;

Somerset-Wes-fabriek [Explosives and Chemicals Limited,Kynoch Fertilizer Limited en AECI Converters (Ply) lim­ited]. in die landdrosdistrik Somerset-Wes;

AECI LimIted(hereinafter referred to as "the employer' '), of theonepart, andthe

Amelpmated EnglDeeriDg UDioD ofSouth Africa

Amalgamated SocietyofWeodworkenof SouthAfrica

Amalgamated Vnion ofBuiIdiDgTrade Workers ofSoatb AfrIca

Cape ExplosivesIndustrial Workers' Union

South African Boilermakers', Iron aod Steel Workers', Ship­buDders' and Welders Society

South AfrIcan Engine Drivers', Firemen's aDdOperators' Ass0-ciation '

South African Electrical Workers' Association

Wes-KaapsePIofstof- eo Cllemiese Operateunvakbond

(hereinafter referred to as the ••ent>loyees" or the "trade unions"), of theother part,

being the parties to the Central IndustrialCouncil for the ExplosivesandAlliedIndustries.

CONTENTS1. SCOPEOF APPLICATION.

2. PERIOD OF OPERATION.

3. DEFINITIONS.

4. REMUNERATION.4.1 Basicsalaries.4.2 Service increments.4.3 Shift allowance.

S. ADDmONALCOMPENSATION.

5.1 Actingallowance.5.2 Standby.5.3 Paymentof overtime.5.4 Subsistenceallowance.5.5 Night-shiftworking.5.6 Holidaybonus.5.7 Specialconditions.

6. HOURS OFWORK.

7. OVERTIME.

8. PAIDPUBLIC HOLIDAYS.

9. SICKLEAVE.

10. ANNUAL HOLIDAY LEAVE.

11. PAYMENT OFREMUNERATION.

12. TERMINATION OFEMPLOYMENT.

13. MEDICALSERVICFSANDHOSPITAL TREATMENT.

14. CONTRIBtITORY FUNDS.

15. EXEMPTIONS.

16. EXPENSESOFTHECOUNCn..

17. REVIEW OFTHEAGREEMENT.

18. ADMINISTRATION OFAGREEMENT.

1. SCOPE of APPUCATION

1.1 The terms of this Agreementshall->

1.1.1 beobservedby the employer in respect of allhisemployees;

1.1.2 apply in the areas occupied by the following factories of theemployer:

Moddedontein Factory' (Explosives and Chemicals Limited),in the MagisterialDistrict of KemptonPark;

ChloorkopFactory(KynocbFertilizerLimited);

Umbogintwini Factory [Chlor-Alkali and Plastics Limited andKynochFertilizerLimitedand excludingAnikem(Ply) Lim­ited, Resinkem(Ply) Limited, S.A. Tioxide (Ply) Limited,Acrylic Products (Ply) Limited, ABel Converters (Ply)Limited and PolyolCbemicals (Pty) Limited], in the Magis­terialDistrictof Durban;

Somerset West Factory {Explosives and Chemicals Limited,Kynoch FertilizerLimited and AECI Converters (Ply) lim­ited], in theMagisterial Districtof SomersetWest;

GOVERNMENT GAZETfE, 9 OCTOBER 1987 No,10966 4S

Klipspruit-sianidefabriek (Chlor-Alkali and Plastics Limited),in die landdrosdistrkJohannesburg.

1.2 Ondanks kJousule 1.1, is die volgende Idousules van die Doreen­komsvan toepassingop valdeerlingevir sever dit nie onbestaanbaaris metdie Wet op Mannekragopleiding, 1981, of 'n kontrak wat daarkragtensaangegaanof '0 voorwaardewat daarvolgensvasgestel is nie:

Klousules2 en 3;

Idousule5.3 (soos vir klas E);

klousule5.6;

Idousules6,7,8 en 9;

klousule 10 (soosvir ingenieurswerknemers);

klousule 11.1 en 11.3;

klousules 13en 14;

Idousule 16(soos vir "anderwerknemers").

1.3 Diewerkgewermoet alle voorstelleom die Fabrieksreelsen -regula­sics, 800S uitgereik in die Fabriekshandboeke,vir sover dit die diensvoor­waardes raak en waarvoor daar tans in Hoofstuk I van die Fabriekshand­boeke voorsiening gemaak word, te wysig, aan die Raad voorle en diegoedkeuring van die Raad verkry alvorens sodanige wysigings in werkinggestel word: Met dien verstande egter dat die toestemming van die RaadDie vereis word ten opsigte van 'n reel kragtens die Wet op BasieseDiensvoorwaardes, 1983, die Wet op Plofstowwe, 1956, of enige soortge­lyke wetgewingnie.

2. GELDIGHEIDSDUUR

Hierdie Ooreenkoms tree in werking op die datum wat die Minister vanMannekrag ingevolge artikel 48 van die Wet v..sstel en bly van krag tot31 Desember 1987of vir sodanigetydperk as wat hy bepaal.

3. WOORDOMSKRYWING

Alle uitdruldrings wat in hierdie Ooreenkoms gebesig en in die Wet opArbeidsverhoudinge, 1956, omskryf word, het dieselfde betekenis as indaardie Wet; waar daar van 'n wet melding gemaak word, omvat dit allewysigings van die wet, en alle regulasies wat daarkragtens uitgevaardigisen, tensy die teenoorgestelde bedoeling blyk, omvat woorde wat die man­like geslag aandui oak vroue; voorts, tensy onbestaanbaar met die same­hang, betcken-

"Wet" die Wet op Arbeidsverhoudinge, 1956, soos gewysig;

"totale diens" die totaal van die dienstydperke waartydens 'n werk­nerner se naam op die werkgewer se register gebly het, met inbegripvan betaalde jaarlikse verlof, maar uitgesonderd onbetaalde verlof(behalwe onbetaalde siekteverlof) roegestaan bo en behalwe dieekwiwalentvan'n bepaalde maandin enige bepaaldejaar diens:

"ononderbroke diens" die dienstydperk waartydens 'n werknemer senaam deurlopend op die werkgewer se register gebly het: Met dienverstande dat indien 'n onderbreking in diens formeel deur die werk­gewer gekondoneer is, die register aangepas moet word tot die om­vang van die dienstydperkwar die gekondoneerde tydperk onrniddel­lik voorafgegaanhet:

"Raad" die Sentrale Nywerbeidsraad vir die Springstof-en VerwanteNywerhede, geregistreerkragtensdie Wet;

"nood" omstandighedebuitedie werkgewerse beheer;

"werknemer:' '~werknemer wat deur die wer.kgewer in diens genoemword of VII' die werkgewer werk en wat ingevolge hierdie Ooreen­koms besoldiging ontvang of daarop geregtig is om besoldiging teontvang;

.'werkgewer" die volgende produserende maatskappye in die AECl­groep: AECl Bpk., Chlor-Alkali and Plastics Limited. AECl Explo­sives and Chemicals Limited, Kynoch Fertilizer Limited en ABClConverters(Pty) Limited;

"ingenieurswerknerner' 'n ingenieurspanleierof 'n ingenieursoperareurof 'a vakmanof 'n rnasjienwerker soos omskryf;

"in~enieurspa~eier." 'n werknem~r in diens in 'n tegniese en/of mega­ruese hoedanigheidwat as sodanigdeur die fabrieksbestuurder aange­wysword;

"inFnieursoperateur" '0 werknemerwat werksaam is met 'n kousaag,die aanskroef van kragaangedrewe rnasjinerie, die poleer vange~dskap, dop- en/of gereedskapverharding, hittebehandeling, her­hahngsafsny, vertraagelementsnyding en die bediening van 'n straal­boor met of sonder patroonplatewaardie afmerkwerkdeur 'n vakmangedoenword;

Klipspruit Cyanide Factory (Chlor-Alkali and Plastics Lim­ited), in the MagisterialDistrict of Johannesburg.

1.2 Notwithstanding the provisions of section 1.1., the following sec­tions of the Agreementshallapply to apprentices, in so far as they are notinconsistentwith the provisions of the Manpower Training Act, 1981. oranycontractentered into or any conditionsfixed thereunder:

Sections2 and 3;

section5.3 (as for class E);

section5.6:

sections6, 7,8 and9;

section 10(as for engineeringemployees);

section 11.1 and 11.3;

sections 13and 14;

section 16(as for "other employees").

1.3 The employer shall submit to the Council any proposals to amendthe Factory Rules and Regulations as issued in the Factory Handbooks inso far as they affect conditions of employment and as presently providedfor in Chapter 1 of the FactoryHandbooks, and shall receive the approvalof the Council prior to such amendments being put into operation: Pro­vided, however, that the consent of the Council shall not be required inrespect of any rule promulgated in pursuance of the Basic Conditions ofEmploymentAct, 1983, the ExplosivesAct, 1956,or any like legislation.

2. PERIOD OF OPERAnON

This Agreementshall come into operation on such date as may be fixedI by the Minister of Manpower in terms of section 48 of the Act and shallremain in force for a periodending 31 December1987or for suchperiodasmay be determinedby him.

3. DEFINTI10NS

Any expression used in this Agreementwhich is defined in the LabourRelations Act, 1956, shall have the same meaning as in that Act; anyreference to an Act shall includeany amendments thereto and any regula­tions made thereunder and, unless the contrary intention appears, wordsimporting the masculine gender shall include females; further, unless in­consistentwith the context-

.•Act" meansthe LabourRelationsAct, 1956, as amended;

.,aggregate service" means the sum total of the periods of employmentduring which an employee's name has remained on the employer'sregister, including paid annual leave, but excluding unpaid leave(apart from unpaid sick leave) granted in excess of the equivalent ofanyone month in anyone year of service;

"continuous service" means the period of employment during whichan employee's name has remained continuously on the employer'sregister: Provided that if a break in service has been formally con­doned by the employer, the register shall be adjusted to the extent ofthe period of employment immediately preceding the break so con­doned;

•'Council" meansTheCentral IndustrialCouncil for theExplosivesandAlliedIndustriesregisteredin terms of the Act;

"emergency" meanscircumstancesbeyondtheemployer's control;

"employee" means any employee employed by or working in theemploymentof the employerandreceivingor beingentitled to receiveremunerationin termsof this Agreement;

•'employer" means the following operating companies in the AECIGroup: AECl Limited, Chlor-Alkali and Plastics Limited, ABClExplosives and Chemicals Limited, Kynoch Fertilizer Limited andAECl Converters(Ply) Limited;

•'engineering employee" means an engineeringleadinghand or an engi­neeringoperatoror a journeymanor a machinistas defined;

"engineering leading band" means an employee employed in a techni­cal and/or mechanical capacity and designatedas such by the factorymanager;

.'engineering operator" means an employee engaged in cold sawing,screwingon power driven machinery, tool polishing, case and/or toolhardening, heat treatment, repetition cutting off, delay element cut­ting, and operation of a radial drill with templates or without tem­plates when the markingoff is done by a journeyman;

46 No. 10966 STAATSKOERANT, 9 OKTOBBR 1987

"Plofstof- en Verwante Nywerhede" sonder om die gewone betekenisvan die uitdrukking enigsins te beperk, die Nywerhede waarin diewerk.gewer en sy werknemers met mekaar geassosieer is vir die ver­vaardiging, asook vir aile prosesse wat daannee gepaard gaan, vanplofstowwe, slagdoppies,lonte, vuwwerke, misstowwe,sure, chemi­kaliee of chemiese verbindings, papierprodukte, insektedoders,swamdoders, gliserien, mediese preparate, veeartsenymiddels, vee­voere, ontsmettingsmiddels, sianied- en sianogeenprodukte, ammo­niak, reinigingsmiddels, veemerkstowwe, doppiepatroonknippe enslagbuise;

"fabrieksbestuurder' die beampte wat as sodanig deur die werkgeweraangewys is en omvat dit ook '0 plaasvervangerwat in die afwesig­heid vansodanigebeamptewaarneem;

"werkklas" die graad wat aan '0 taak toegeken is ingevolgedie AECI­betaalstaat-werkwaarderingstelsel "AEel Payroll Job AppraisalSystem" en "klasse" het dieselfdebetekenis;

"vakman" 'n werlrnemer wat 'n vakleerlingkontrak ingevolge die Wetop Mannekragopleiding, 1981, of 'n vakleerlingkontrak: wat deur dieSentrale Nywerheidsraad erken word voltooi het, of 'n werknemerOller as 21 jaar war in besit is van 'n sertifikaatwat deur die SentraleNywerheidsraad erken word en wat hom in staat stel om as vakmanwerksaamte wees;

"masjienwerker" 'n werknemerwilt 'n erkende leerlingskap uitgedienhet of wat deur die betrokke vakvereniging aanvaar is as masjien­werker wat bevoeg is om die volgende klasse werk te verrigen wat ofenigeenvandie volgendeIcIasse werk verrig:

Masjinering op rewolwerdraaibanke, met inbegripvan die opstelvan sy eie werk, die slyp en opstel van sy eie gereedskapen werkvolgens en met presisie-meetinstrurnente soos liniale, meetpassersen so meer;en

enige ander werk waaroordie partye by hierdieOoreenkomsvantyd tot tyd ooreengekom;

"mediese bulpvereniging", die AECI Medical Aid Society wat inge­volge die Wet op Mediese Hulpskemas, Wet 72 van 1967, geregi­streer is;

"nagskof" 'n skof waartydenshoogstensvierure se gewonewerkbinne'n agt-uur-tydperk verrig word, beginnende voor en eindigende n.aOlhOO, soos deur elke fabriek bepaal: Met dien verstandedar in diegeval van ononderbroke skofwerk of gereelde tweeskof-werk,"gewone werk" oortydinsluit;

"pensioenfondse' die AECI Employees' Pension Fund en die ABCIPensionFund wat ingevolgedie Wet op Pensioenfondse, Wet 24 van1956,geregistreer is;

"salaris' die basiese salaris, diensverhoging en skoftoelaes in klousule4.1, 4.2 en 4.3 bedoel en is dit ook die grondslag vir bydraes tot diebydraende fondse, vir betaling vir vakansie- en siekteverlof, en virpro rata-aftrekkings ten opsigte van afwesigheid sonder betaling; enby die berekening van salariswaardes vir 'n gedeelte van 'n maandis-

ten dag se salans, in die geval van 'n werknemermet 'n werk­week van vyf dae, 1I22ste en, in die geval van ander werknemers,l/26ste vandie maandelikse salaris;en

een weekse salaris,die maandelikse salarisgedeeldeur 4~:

"skofwerk" werk, gedurendeenige tydperkvan die dag of nag, waarbyrwee of meer aflosse van werkers betrokke is en "ononderbrokeskof" skofwerk wat gereeld drie aflosse van werkers bebels en watoar 'n tydperkvan 24 uur per dag strek,

4. BESOLDIGING

4.1 Basiesesalarisse:

4.1. 1Ingeoieurswerknemers:

"Explosives and Allied Industries" means, without in anyway limitingthe ordinary meaning of 1beexpression, the Industries in which theemployer and his employees are associatedfor the purpose of manu­facturing, together with all processes incidental thereto, explosives,detonators, fuses, fireworks, fertilisers, acids, chemicals or chemicalcompounds, paper products, insecticides, fungicides, glycerine,medical preparations, veterinary remedies, animal feeds, disinfec­tants, cyanide and cyanogen products, ammonia, detergents, stockbrandingfluids, primerclips and detonatortubes;

"factory manager" means the official designated as such by the em­ployer and shall include a deputy acting in the absenceof such offi­cial;

"job class" means the grade allocated a job in terms of the AECIPayroll Job Appraisal System, and "classes" shall have the samemeaning;

"journeyman" means an employee who has completed a contract ofapprenticeshipunder the ManpowerTraining Act, 1981,or a contractof apprenticeshiprecognisedby the Central IndustrialCouncil, or anemployee who is over 21 years of age and is in possession of acertificate recognised by the Central IndustrialCouncilenabling himto beemployedas a journeyman;

"machinist" means an employee who has served a recognisedlearnership or who has been accepted as a machinist by the appro­priate trade union as competent to perform and is employedon all orany of the followingclassesof work:

Machiningon capstan lathes, includingthe settingup of his ownwork, grinding and setting his own tools and workingto and withprecisionmeasuringinstrumentssuch as rules, calipersandthe like;and

any other work from time to time agreed upon by the parties tothis Agreement;

"medical aid society" means the AECIMedical Aid Societyregisteredin terms of the MedicalSchemesAct, Act 72 of 1967;

"night shift" means a shift in which not less than four hours' normalwork is performed within one eight-hour period commencingbeforeand finishingafterOlhOO, as determinedat each factory: Provided thaton continuousshift work, or regular two-shift wort, •'normal work"shall includeovertime;

"pension funds" means the ABO Employees' Pension Fund and theABCI Pension Fund registeredin termsof the PensionFundsAct, Act24 of 1956;

"salary" means the basic salary, serviceincrementand shift allowancesreferredto in section4.1, 4,2 and 4.3 and is the basis for contributionsto contributory funds, for paymentof holiday and sick leave, and forpro rata deductionsin respectof absencewithoutpay; andin comput­ing salary valuesfor a portionof a month---

one day's salary shall, in the case of an employee working afive-day week, be 1/2200 and, in the case of other employees, beIJ26th of the monthlysalary;and

one week's salaryshallbe the monthlysalarydividedby 4~;

"shift work" means work involving, during any period of the day ornight, the employmentof two or more relays of workmen,and "con­tinuousshift work" means shift work regularly involvingthree relaysof workmen,extendingover 24 hours a day.

4. REMUNERATION

4.1 Basicsalaries:

4.1. I Engineeringemployees:

Spanleierwerknemers. .. .. .. .. . Rl 727,70Vakmanne.......................................... Rl 645,80Masjienwerkers Rl 612,65Ingenieursoperateurs R1 S8~ ,35

Die werkgewerlean, na goeddunke, sekerebedrywe, groepe ingenieurs­werk.nemers of individueleingenieurswerknemers, boersalarisse betaal asdie voorgeskrewe minima.

lngenieurswerknemersMinimum maande­liksebasiesesalaris

Mini"."", monthlyEngineering employees basic saklry

Leadinghands Rl 727,70Journeymen........................................ Rl 645,80Machinists RI 612,65Engineeringoperators..... Rl 585,35

The employer may, in his discretion, remuneratecertain trades, groupsof engineeringemployeesor individualengineeringemployeesin excessofthe prescribedminima. '

GOVERNMENT GAZEITE. 9 ocrOBER 1987

-------_ .. ----- -----------

No.l0966 47

4.1.2 Werknemersonderworpeaan werkwaardering: 4.1.2 Employeessubject to job appraisal:

(a) WerWas

A .B .C .D .E .F .G , .H , .1. , .J .K .

Minimummaande­liksebasiesesalaris

R585,OOR598,65R661,05R731,25R817,05R912,60

RI025,70R1 142,70Rl 279,20R1423,50Rl 585,35

(a) Job class

A , .B ,.C · .D ,· ..E , .F .G .H .I. .J .K .

Minimum monrh1ybasic salary

R585,OOR598,65R661,05R731,25R817.05R912,60

Rl025,70Rl 142,70Rl279,20R1423,50R1585,35

Die maandelikseaanvangsloonmoet nie minderwees nie as-­

R544,05 vir klasse A tot C;R661,05 vir klasse Den E;R817,05 vir klasseFtot H;RI 142,70 virldasse I tot K;

en is van krag vir boogstensdrie maande vanaf die aanvangsdarumvan die werknemerse diens.

Die werkgewer lean, na goeddunke, salarisverhogings wat dievoorgeskreweminimaoorskry, aansekere werknemerstoestaan.

(b) Elke werknemer, uitgesonderd die wat die aanvangsloon ontvang,moet in die toepaslike klas aangestel word. Die aantal war op 'nbepaalde tyd in 'n bepaaldeklas in elke afdelingof seksie aangestelword. moet deur die werkgewer bepaal word. 'n Werknemer wateenmaal in 'n bepaalde klas aangestel is, behou sodanige aanstel­ling teosy hy na 'n hoer klas bevorderof na '0 laer klas gedegradeerword. -

(c) '0 Werlrnemer lean, om goeie eo afdoende rede na '0 dissiplinereondersoek nadie volgende laer klas in die bepaalde seksie of afde­ling gedegradeerword.

(d) 'n Werknemer wat alreeds 'n basiese salaris ontvang wat minder isas die minimum basiese salaris van toepassing op die hoer klas,moet by bevordering na 'n hoer klas opskuif na die minimumbasiese salaris van toepassing op die boer klas, of daar moet 'nbevorderingsverhoging van minstens RIO per maand, indienhy naenige van klasse B tot H bevorder word, en R20 per maand iodienhy na klasse I to K bevorder word, naarnlik die grootste 00­vorderingsverhoging aan hom toegestaan word. Indien 'n werk­nerner bevorder word tot 'n klas meer as een bokant die een waar­vandaan hy opgeskuif word, moet die minimum, bevorderingsver­hogiog die totaal wees van die verhogings van toepassing op dieindividueleklasse.

By degradering moet 'n werknemer se salaris met soortgelykebedrae verminderword.

(e) 'n Nuwe werknemermoetaangestel word in 'n werklas sodra hy syeerste taak suksesvol voltooi en daaroor geteken het, waarna 'nsalarisverhogingsan hom toegestaan leanword.

4.1.3 Die werk.gewer Jean, nagoeddunke, by wyse van gedelike toelaes,sekere kwalifikasies en/of vaardighede wat deur werknemers verwerfword, ersen.

4.2 Diensverhogings.-Benewens die basiese salarisse wat in klousule4.1 voorgeskryf word, moet die volgende maandelikse diensverhogings,berekenvolgenstotalediens, betaal word:

The monthly startingrates shall not be less than-­

R544,05 for classes A 10C;R661,05 for classesD and E;R817,05 forclasses F to H:Rll42,70forclassesltoK;

and shall apply for not more than three months from the startingdate of the employee.

The employer may, in his discretion, grant salary increases tocertain employeesin excessof the prescribedminima.

(b) Every employee. other than those on starting rates.. shall ~ ap­pointed to the appropriateclass. The numberat any urne appointedto a particular class in each department or section shall be deter­mined by the employer. Once appointed to a particular class anemployee shall retain such appointment unless he is promotedto ahigher class or demotedto a lowerclass.

(c) An employee may be demoted to the next lowerclass in the particu­lar section or department for good and sufficient reason after adisciplinaryenquiry.

(d) On promotion to a higher class an employee who is already inreceipt of a basic salary less that the minimum salaryapplicableto[he higher class shall move to the minimumbasic salary applicableto the higher class or be granted a promotionary increment of notless than RIO per month if promoted to any of the classes B to Hand R20per monthfor promotionto classes I to K, whicheveris thegreater. If an employee is promoted to a class more than one classabove that from which he is moved, the minimum promotional)'increment shall be sums of the increments applicableto the indivi­dual classes.

On demotion, an employee's salary shall be reduced by similaramounts.

(e) A new employee shall be appointed to a job class as soonas hehasbeen passed out on and has signed for his first job whereupon hemaybe granteda salary increment.

4.1.3 The employer may, in his discretion, by way of monetaryallow­ances, recognisecertain qualificationsand/or skillsattainedby employees.

4.2 Service increments r-An addition to the basic salaries prescribed insection 4.1, the following monthlyservice incrementsshall be paid, basedon aggregateservice:

Totalediens

Na drie maande ..Naeenjaar ..Na Tweejaar , "Na drie jaar ..Na vierjaar .Na vyfjaar .Na sesjaar .Na sewe jaar .Naagtjaar .Na~ge.jaar , .Nauenj8at " ,Naelfjaar .Natwaalfjaar., .Na clertien jaar .

lngenieurswerkne­mersen werknemers

in klasse G tot K

R5RIORl5R20R25R30R32R34R36R38R40R42R44R46

Werknemers inklasse A tot F

R2,50RS,OOR7,50

RIO,OORl2,50R15,OOR16,OOR17,OORI8,OOR19,OOR20,OOR21,OOR22,OOR23,OO

Aggregate service

After three months .After 1year .After 2 years .After 3 years .After 4 years .After5 years .After6 years _ .After7 years , .After8 years .After9 years .After 10years .After 11years .After 12years .After 13years .

Engineeringemployees and

employees in classesGtoK

R5RIORI5R20R25R30R32R34R36R38R40R42R44R46

Employees inclasses A to F

Rl,50R5,OOR7,50

RIO,OOR12,50RIS,OOR16,OOR17,OORI8,OOR19,OOR20,OOR2I,OOR22,OOR23,OO

48 No. 10966 STAATSKOERANT, 90KTOBER 1987

Na veertienjaar............ R48 R24,OONa vyftienjaar............. RSO R25,OONasestieojaar . R52 R26,OONasewentienjaar R54 R27,OONaagtieojaar R56 R28,OONa negentienjaar... R58 R29,OONatwintigjaar...... ROO R30,OO

4.2.1 Klousule 4.2 is Die op 'n vakleerling vantoepassing Die: Metdienverstande dar, vanaf die datum waarop '0 vakleerling kwalifiseer en 'nvakman-werknemer word, daar '0 diensverhoging aan hom betaal moetword in ooreenstemming met sy totalediens by die werkgewer, met inbe­grip van sytydperkvan diensas '0 vakleerling.

4.3 Skoftoelae.-Alle werknemers van wie daar, na die werkgewerverwag,vereissal word om enigevandie tipesskofweken klousule4.3.1,4.3.2, 4.3.3, 4.3.4 en 4.3.5 gedurende enige betaa1maand te verrig, moetvoor die aanvang van sodanige maand deur die werkgewer as sodanigaangewys word. AUe sodanige werknemers moet, benewens die salarissebetaalbaar ingevolgeklousule4.1 en 4.2, die volgende skoftoelaes betaalworo: .

4.3.1 Ononderbroke skofwerk in aktiwiteite wat die Ministervan Man-nekrag deur kennisgewiog in die Staatskoerans tot aktiwiteite ver­klaar het waarinaaneenlopende werk noodsaaklik is en die voor­waardes waaronder die werk aaneenlopend verrig mag word, vas­gestel het, (Werkwat 24uur per dag, sewedae per week, duurdeken 'n gereelde werkweek van48 uur noodsaak.)

Employees inclassesA to F

Aggregateservice

Engineeringemployeesand

employeesin classesGtoK

After 14years.............. R48 R24,OOAfter15years.............. R50 R25,OOAfter16years... .. R52 R26,OOAfter 17years.............. R54 W,OOAfter18years.............. R56 R28,OOAfter19years....... R58 R29,OOAfter20years... .... .. ROO R30,OO

4.2.1 The provisions of section 4.2 shall not apply to an apprentice:Provided that, from the date an apprentice qualifies as and becomes ajourneyman employee, he shall be paid a serviceincrementappropriate tohis total service with the employer, including his periodof serviceas anapprentice.

4.3 Shift allowance.-All employees whom the employer anticipateswill be required to performany of the types of shift work under section4.3.1, 4.3.2, 4.3.3, 4.3.4 and 4.3.5 during any pay month, shall, beforecommencement of such month,be designatedas suchby the employer. Allsuch employees shall, in additionto the salariespayable in termsof section4.1 and4.2 be paid shiftallowancesas follows:

4.3.1 Continuous shift work iP activities which the Minister of Man­power has by notice in the Gazette declared activities in whichcontinuous workingis necessary andhas determinedthe conditionson whichthe workmay be performed continously. (Workcovering24 hoursa day, sevendaysa week, necessitating a regularworkingweekof 48 hours.)

Werknemers inklasse A tot F

Ingenieurswerkne­mersen werknemers

in klasseG tot KTotalediem

Werklas Maandelikseskoftoelae JobClass MomhJy shift

allowances

Werkklas Job class ,

A........................................... R47,69B............................................ R54,OIC............................................ R61,OSD........................................... R69,OOE............................................ R77,86F............................................ R87,74G........................................... R98,78H........................................... Rll1,OO1............................................. Rl24,74J R139,92K R156,78Ingenieurswerlmemers R163,45

4.3.2 Drieskof-werk: 48 uurper week, Maandag tot Saterdag:

Maandelikseskoftoelaes

A........................................... R47,69B............................................ R54,OlC............................................ R61,08D........................................... R69,OOE............................................ RTI,86F............................................ R87,74G............................................ R98,78H........................................... RII1,07I............................................. RI24,74J R139,92K R156,78Engineering employees R163,45

4.3.2 Three-shift work:48 hoursa week,Mondayto Saturday;

Momhly shiftallowances

WerkkJas

A .B .c ..D .E .F .G ..H .I. .J .K .Ingenieurswerknemers .

R21,04R23,83R26,9SR30,44R34,35R38,71R43,S8R49,OORS5,03R61,73R69,17R72,ll

Jobclass

A ·· .. ··· ..B .C .D ..E .F ..G ..H .I. , .J , ..'K -:- ..Engineering employees .

A ;.................. R25,25B ;.................. R28,60C :.................. R32,34D i.. .. .. .. .. R36,S3E :.................. R41,22F............................................ R46,4SG R52,29H........................................... RS8,80I............................................. R66,04J R74,08K R83,OOEngineering employees R86,S3

4.3.3 Two-shiftwork:: 48 hoursa week, Mondayto Saturday:

MonthLy shiftallowtJnces

A........................................... R25,25B............................................ R28,60C............................................ R32,34D........................................... R36,53E............................................ R41,22F............................................ R46,45G........................................... R52,29H........................................... R58,80I............................................. R66,04J R74,08K R83,OOIngenieurswerlmemers R86,53

4.3.3 Tweeskof-werk: 48 uur perweek,Maaodagtot Saterdag:

Maandelikseslcoftoelaes

R21,04R23,83R26,95R30,44R34,35R38,71R43,58R49,OOR55,03R61,73R69,17R72,l1

GOVERNMENT GAZE1TE, 9 OCTOBER1987 No.l0966 49

4.3.4 Drieskof-werk: 45 uurper week: 4.3.4 Three-shiftwork. other thancontiniousshift work45 hours a week:

Werkklas

A .B .C ..0 .E .F .G .H ..I. .J .K ..lngenieurswerknerners .

4.3.5 Tweeskof-werk: 45 uur per week:

Maandelikseskoftoelaes

Rll,22R12,71R14,37R16,24R18,32R20,64R23,24R26,13R19,35R32,92R36,89R38,46

lob class

A .B .C .D .E .F .G ..H ,.1. .J .K .Engineering employees .

Month/)' shiftallowances

RII,22RI2 ,?1R14,37R16,24RI8.32R20,64R23,24R16,13R19,35R32,92R36.89R38.46

4.3.6 In die geval van werknemers van wie daar vereisword om gereeldeskofte, uitgesonderd die in klousule 4.3.1, 4.3.2, 4.3.3, 4.3.4 en4.3.5 gespesifiseer, te werk, moet daaraan hulle sodanige skoftoe­laes betaal word as waaroor die werkgeweren die betrokke werk­nemers ooreengekomhet, met inagneming van die betrokke werk­patroon en die skoftoelaesvoorgeskryfin k.lousule 4.3.

4.3.5 Two-shiftworkother thancontiniousshift week: 45 hoursa week:

4.3.6 In the case of employeesrequiredto work regular shiftsother thanthose specified in section4.3.1,4.3.2, 4.3.3,4.3.4 and4.3.5. theyshall be paid such shift allowancesas are agreed betweenthe em­ployer and the employeesconcernedwith due regardto the workingpatterninvolvedand the shift allowancesprescribed in section4.3.

WerkkkJs

A .B .C .D .E .F .G .H ..I. .J .K .Ingenieurswerknemers .

Maandelikseskoftoelaes

R7,29R8,26R9,35

RlO,56Rll,91R13,42nis.uR16,99R19,07R21,40R23,97R25,OO

Job class

A ..B .C .D .E ..F .G .H ..I. ..J .K .Engineering employees .

Monthly shiftallowances

R7.29R8,26R9,35

RlO.56Rll,91R13,42R15.11RI6.99R19,07R21.40R23,97R25,00

5, ADDmONAL COMPENSATION

5.2 Stand-by:

The above formula shall also apply to any employee permanently ap­pointed to job class J or K, journeyman or leading hand who acts in theposition of foreman and above. TIle minimummonthly basic salary for aforemanspecifiedas 'A' in this formulashall beequal to R1 975,00.

5.2.1 The employer mayrequirecertainemployeesto be on stand-by foremergencyduty outside the normalworkingtimes for the indivudual c.oo­cemed. If an employee is on stand-byon a Sundayheshall notbe requiredfor regularworkon that day.

A = minimummonthlybasic salaryof thejob classacted in

B = minimum monthly basic salary of the employee's jobclass (present)

C = numberof shiftsacted in for the month.

where

Any employeewho acts in a staff position below foreman level sball bepaid a daily acting allowancefor each full day he acts. The allowance shallbe determinedin relationto the salaryapplicableto the staffgradein whichheis acting.

Permanent vacancies in a job class shall be filled as soon as the mostsuitable employee has been found and the suitability of all candidates hasbeen determined. The employeraccepts that, in general, it shouldnot takemore than six month's total timeto fill any particularvacancy.

5.1 Acting allowance.-An employee who acts in any position higherthan that to which he is permanently appointed shall be paid an allowance

A-Bforeach full shiftaccordingto thefonnula-- x C

22

5, ADDISIONELE VERGOEDING

waar A = die minimum maandelikse basiese salaris van die werk-klas waarinhy waarneem

B = die minimum maandelikse basiese salaris van die werk­nemerse werkklas(die huidige)

C = die aantal skofte waarin hy gedurende die maandwaarge­neembet.

Bostaande fonnule is ook van toepassing op werknemers watpermanentaangestel is in werkklasJ of K, vak.manne en spanleiers wat waameem indie posvan voormanen hoer, Die minimummaandelikse basiesesalarisvir'n voormangespesifiseer as 'A' in hierdieformule is gelykaan Rl 975,00.

'0 Werknemer wat in '0 personeelposisie laer as voonnanvlak waar­neem, moet 'n daaglikse waarnemerstoelae ontvang vir elke volle dagwaarop hy waarneem.Die toelae word bepaal in verhoudingtot die salariswatvan toepassing is op die personeelgradering waarinhy waarneem.

Permanente vakatures in 'n werlddas moet gevul word sodra die meesgeskiktewerknerner gevind is en die geskiktheid van aile kandidate bepaalis. Die werkgeweraanvaardat dit oor die algemeennie langeras altesaamsesmaade neemom 'n bepaaldevakarure te vul nie.

5.2 Gereedheid:

5.2.1 Die werkgewerkan van sekerewerknemersvereisom "op gereed­beid' te wees vir nooddiens buite die gewone werktye vir die betrokkeindividu, Indien •n werknemerop .n Sondag .,op gereedheid' moet wees, Imag.~ nie van hom vereis word om gewone werk op daardie dag te Ivemgrue.

5.1 Toelae ~'ir waarnemers.-'n Werknemerwat waarneemin enige posboeras die waarin hy permanent aangestel is, moet 'n toelae vir elke volle

A-Bskofontvang, berekenvolgensdie formule --- x C

22

so No. 10966 51AATSKOERANr,90KTOBER 1987

5.2.2 Die volgende voorwaardes is van t0ep88sing op 'n werknemerwat"op gereedheid"moetwees:

(a)

5.2.2 The following conditionsshallapplyto anemployee on stand-by:

(a)

Job classes

(d) For every call-out in excess of three per day, be shall be paid asfollows:

(b) An employeeon stand·by on a paid publicholiday, whetheror notbe iscalled-out,shallhavea dayadded to hisannualleave.

(c) Overtime worked on call-out shall be paid for in terms of section5.3.1: Provided. that, if suchemployee is calledout on a paidpublicholiday, the minimum totalpayment to him for hours workedandfor call-outsin excessof three on suchday, shanbe as follows:

Jobclasses

Basic sala1y x 1.5

195

Premium overtime.-Sub~t to the provisions of section 5.5.2, forevety hour wotbd on a Sunday, or in the case of a coninuous shiftworker on his reco~ day off, the employee concerned shall bepaid according to the formula:

Basicsalary x 2

195

RS,24R7,52

R15,05

Ratefor eachdayemployee ison

standby

R5,76R6,SOR7,22R7,80R8,54R9.13R9,85

RIO,58Rll,t8Rll,90R12,52R13,OO

A ~ .BtoF ~ .G to K and engineering employees .

Jobclass '

A : .B .C .

D ..E .P ; .G ..

H .I. .J ..K .Engineeringemployees .

A........................................................... Rl,14BtoF RI,7lG to K andengineeriJig employees R2,85

For the purposes of this section. a "call-out" means any occasiononwhich a stand-by employee is called to the factory outside his normalworking time, and any occasionon which such employee is required toperforman additional unrelated job duringthe periodheis at thefacto!}'.

5.2.3 Notwithstanding theprovisions of section5.2.2, if it is consideredthat the provisions of section5.2.2 are inequitable for a specific sectionofemployees because of extroardinary circumstances penaining to theirstand-by and call-out, the employermay at any time, and from time totime, agree with the employees concerned to sucb conditions as wouldbeIIlOI'C suitedto thecin:umstances.

5.2.4 Any employeelivingoff the factory property who has to travel tohis place of workon call-outShall be paid theequivalentof balf the rulinghourly overtime rate for each such call out. (In cases of inequity, theprovisions of section5.2.3s~ apply.)

oS.3 Paymentfor overtime:

5.3.1 Overtimeasdefined in section7.1 shallbe paidas follows:

Normal overtime.--For everyhour of overtime worked,other thanpre­miumovertimethe employeeconcerned sball be paidaccording to theformula:

195

Premium-oortyd.-Vir elke uur wat daarop 'n Sondag gewerkwordof,in die geval van 'n werlrnemer wat '0 onondeIbrokeskof wert,opsyerkende vry dag, moet die betrokke werknemer behoudens klousule5.5.2 ooreenkomstig die volgende formule betaal word:

Basiese sa1arls x 2

195

LoonvirelkedagwarWerkJdas die werlcMmer

"gereed" is

A........................................... RS,76B............................................ R6,SOC............................................ R7,22D........................................... R7,80E............................................ R8,S4F............................................ R9,13G........................................... R9,8SH RIO,58I............................................. Rl1,18J Rl1,90K R12,52Ingenieurswerknemers R13,OO

(b) '0 Werknemer wat op 'n betaalde openbare vakansiedag "op ge­reedheid" moetwees,afgesiendaarvan of hy uitgeroep wordal dannie, moet .ndagby sy jaarlikse verlofbygevoeg key.

(c) Vir oortyd wat gewerk word wanneer hy uitgeroep word, moetingevolge Idousule 5.3.1 betaal word: Met dien verstaadedat, in­dien sodanige ,.erk:nemer op 'n betaalde openbare vakansiedaguitgeroep word, die minimum totale bedrag wat aan born betaalmoet wordvir die ure gewerken vir meer as drie uitroepeop so 'ndag, soos volg rooet wees:

WerkJclasseA........................................................... RS,24B tot F R7,52G tot Ken ingcnieurswerknemers R15,05

(d) Vir elke keer wanneer by meer as drie keer per dag, uitgeroepword, moet by soosvolgbetaal won1:

WerkJdiJss~

A........................................................... Rl,14BtotF RI,11G tot Keo ingenieurswerknemers R2,85

Vir die toepassing van bierdie klousule, betekeo "uitroep" enige ge­leentbeid waarop'n werknemer wat "op gercedbeid" moet wees, buitesygewonewerkure na die fabriek uitgeroep word, en enige geleentheid waar­op van sodanige werkenemer vereis word om 'n bykomende onverwantetaak te verriggedmende die tydperk. warby bydie fabriekis.

5.2.3 Indien klousule 5.2.2 geag word onbillik teenoor 'n bepaaldeseksie van die werknemers te wees as gevolgvan buitengewonc omstan­dighede wat op hut "gereedbeid" en uitroeping bettekking bet, kan die~erkgewer ondanks klousule5.2.2 te eniger tyd, en van tyd tot tyd, metdie betrokkc werknemers ooreenkom oor voorwaardes wat meer by dieomstaodigbede pas.

5.2.4 'n ~erknemer wat Die op die fabriekseiendom bly Die en wat,wanneerhyuitgeroep word, na sy werkplek moetreis, moetdieekwivalent~ die belfte van die geldende uurlikse oortydtarief vir elke sodanigeUltroep betaal word. (In gevalle van onbillikheid is klousule 5.2.3 vantoepassing).

5.3 Oo~soldiging:

5.3.1 Daar moet vir oortyd soos in klousule 7.1 omskryf, soos volgbetaalword:

Gewone oortyd.-Vir elke uur oortyd, uitgesooderd premium-oortyd,wat gewerk. word, moet die betrokke werknemer ooreenkomstig dievolgende formule betaalword:

Basiese salaris x 1.5

GOVERNMENT GAZElTE, 9 ocrOBER 1987 No.l0966 51

5.3.2 ~~~~~r w,at no sy werkteruggeroepword-;;;~neer-',y nie .'opgereedheid IS rue.- n Werknemer wat me "op gereedheid" is nie en op'n bepaalde dag een uur of langer na sy gewone uitskeityd teruggeroep":ord om .oortyd te werk, moet geag word "op gereedheid" te gewees hetvu: s,~amge .dag en moe.t aile besoldiging .ontvang asof hy "op gereed­held was, tensy sodanige oortydwerk mmstens gedurende sy vooraf­gaande gewone skofmet hom gereelwas.

5.3.3 Werk op 'n betaalde openbare vakansiedag.--(a) Behoudensklousule 8. I , 8.2 en 8.3, moet 'n dag by die jaarlikse vakansieverlof van 'nwerknemer wat op 'n betaalde openbare vakansiedag werk, gevoeg wordten opsigre van elke sodanige dag gewerk en moet hy gewone oortydbetaal­ing ooreenkornstigdie volgende formule ontvang:

Basiese salaris X 1.5,

195Met dien verstande dat die volgende minima betaal moet word aan 'nwerknemer wat op 'n betaalde openbare vakansiedag oortyd werk, be­houdens klousule 8. I :

WerkkklsseA RS,24

BtotF R7,52

G tot Ken ingenieurswerknemers R15,05(b) 'n Werknemer kan die keuse uitoefen om in plaas van verlof wat

ingevolge hierdie klousule toegestaan word. betaal te word teen 'n tariefwaarop daar tussen die bestuur en die werknemer ooreengekom moetword.

(c) Behoudens klousule 10, moet enige uitstaande opgehoopte verlofingevolge hierdie klousule geneem of verkoop word wanneer die werk­nerner sy jaarlikseverlof neemen vir' n verlofbonus kwalifiseer.

5.3.4 Terugroep viroortydwerk-i-Geen werkbeskikbaar:

Werkklasse

A , ,.................................... R2,50Btot F........................................................ RS,OO

G tot Ken ingenieurswerknemers RlO,oo

5.4 Onderhoudstoelae.-'n Werknemer van wie vereis word om oomagvan sy huis weg te wees, moet deur die werkgewer vergoed word virredelike uitgawes wat hy ten opsigte van etes en verblyf aangegaan het:Met dien verstande dat klousule 5.3 en klousule 7 geag moet word nie vantoe passing te wees nie op 'n drywer nadat hy ophou dryf het vir die dag:Voorts met dien verstande dat, by die bepaling van redelike uitgawes, diestandaard van etes en verblyf waaraan 'n werknemer gewoond is, deeglikin ag geneem moet word.

5.5 Nagskof-werk:

5.5.1 Daar moet aan 'n werknemer wat nagskof, soos omskryf, werk, 'nekstra dag verlof met volle besoldiging toegestaan word vir elke 14nagskofte gewerk: Met dien verstande dat '0 werknemer, uitgesonderd 'nwerknemer wat ingevolge klousule 5.3. 1 aangewys is as 'n werknemer wat'n ononderbroke skof werk en wat op 'n skofsiklus van vier weke in diensis, die keuse kan uitoefen om, in plaas van sodanige verlof, teen dievolgende tarief betaal te word:

R20 per dag indien hy 'n iagenieurswerknemer of 'n werknemer inwerkklasse G tot K is;

RiO per dag indien hy in werkklasse B tot F is, en

R6,67 perdag indien hy in werkklas A is.

5.5.2 Die werkgewer moet 'n langnaweek aan die einde van die siklusvan vier weke toestaan aan 'n werknemer war 'n skofsiklus van vier wekewerk wat 24 uur per dag, sewe dae per week, dek en wat 'n gereeldewerkweek van 48 uur noodsaak: Met dien verstande dat die voorwaardesvir die toestaanvan sodanige langnaweek soos volgmoet wees:

(a) Een van die drie dae in 'n siklus waarop die werknemerop 'n ekstraskof is. moet vry gegee word vir elke nagskof wat gewerk is.Hierdie dag moet 'n Vrydag wees.

(b) Van die oorblywende twee ekstra dae per siklus, moet die Donder­dag vry gegee word in plaas van die agt betaalde openbare vakan­siedae wat gedurende die jaar ophoop. Daarbenewens moet vierekstra Donderdae vry gegee word om 'n totaal van 12langnawekegedurende die jaar vir hierdie werknemers te verseker.

(c) Daar moet van '0 werknemer vereis word om die Woensdag op 'ndagskofbasis van nege uur per dag te werk.

(d) Geeneen van die dae wat in (a) en (b) hierbo gespesifiseer word,mag as jaarlikse verlof geneem word, of verkoop word nie, tensydie werknemer op die dae in (b) bedoel, werk.

(e) Die skoftoelae in klousule 4.3.1 is van toepassing.

5.3.2 Recall to work ofany employee not on stand-by.-An employeenot on stand-by who on any day is recalled one hour or later after hisnormal finishing time to work overtime shall be deemed to have been onstand-by for such day and shall receive all payments as if on stand-by,unless such overtime worked had been arranged with him at least duringhis preceding ordinary shift.

5.3.3 Work on a paid public holiday.--(a) Subject to the provisions ofsection 8. 1, 8.2 and 8.3, an employee who works on a paid public holidayshall have a day added to his annual holiday leave in respect of each suchday worked and shall receive normal overtime payment according to thefonnula-

Basic salary x 1.5,

195

Provided that the following minima shall be paid to an employee for over­time worked on a paid public holiday, subject to tbe provisions of section8.1:

Job classes

A ,...................................... R5,24BtoF R7,52

G to K and engineering employees R15,05

(b) An employee may elect to be paid in lieu of leave granted in termsofthis section at a rate which shall be agreed between management and theemployee concerned.

(c) Subject to the provisions of section 10,any outstanding accumulationof leave in terms of this section shall be taken or sold when the employeeproceeds on annual leave and qualifies for holiday bonus.

5.3.4 Recall to work overtime-No work available:

Job classes

A R2,50BtoF RS,oo

G to K and Engineering employees. .. ... .. .. .. .. .... . ... ... . RIO,00

5.4 Subsistence allowance.-An employee who is required to be awayfrom home overnight shall be refunded by the employer such reasonableexpenses as are incurred by him in respect of board and accomodation:Provided that the provisions of section 5.3 and section 7 shall beheld not toapply to a driver after he has ceased driving for the day: Provided furtherthat in determining reasonable expenses, due regard shall be had to thestandard of board and accomodation to which the employee is accustomed.

5.5 NighJ-shift working:

5.5.1 An employee who works night shifts as defined, shall be grantedan additional day's leave on full pay for every 14 night shifts worked:Provided that an employee, other than an employee designated as a conti­nuous shift worker in terms of section 4.3.1 and employed on a four-weekshift cycle, may elect to be paid in lieu of such leave at the following rates:

R20 per day if an engineering employee or an employee in job classesGtoK;

RIO per day if in job classes B to F, andR6,67 per day if in job class A.

5.5.2 The employer shall grant a long weekend at the end of the four­week cycle to an employee working a four-week shift cycle, involvingregular continuous shift work covering 24 hours a day seven days a week,necessitating a regular working week of 48 hours: Provided that the condi­tions for grantingsuch a long weekend shall be as follows:

(a) One of the three days per cycle on which an employee is on spareshift shall be given off for night shift working. This day shall be theFriday.

(b) Of the remaining two spare days per cycle, the Thursday shall begiven off in lieu of the eight paid public holidays which will accrueduring the year. In addition, four extra Thursdays shall begiven offto ensure a total of 12 long weekends for these employees duringthe year.

(c) An employee shall be required to work the Wednesday on a day­shift basis of nine hours.

(d) None of the days specified in (a) and (b) above shall be taken asannual leave or be sold, unless the employee works on the daysreferred to in (b) above.

(e) The shift allowance in section 4.3. 1 shall apply.

Sl No. 10966 STAATSKOERANl', 90KTOBER 1987

5.5.3 Die werkgewer moetook bostaaDde dae toestaanaan werknemerswat '0 ononderbroke skof werkwat 24 uur per dag, sewe dae per week,&Jet en wat '0 gereekle werkweet van 48 OW' noodsaak, indieo sodaoigeskofstelsel Die '0 laognaweek vanvier dae aandieeindevan die siklusvanvierweke oplewer Die. Vir sodanige werknemers moet die werkgewer •ntotaal toestaan van-

vierdae vry(virdae gewerk);teo dag vry(in plus van nagskofte gewerk);twee ekstra dae (wat moet bestaanuit nege uur vir elke siklusvan 28

d8e):Sodanige werknemers kan Die keuse uitoefenom in plaas van betaalde

openbare vakansiedae betaal te word teen 'n loon waaropdaar tossendiebestuur en die betrokkewerknemers ooreengekom word of om sodanigeaantaldae betaaldeverlofby hoijaarliksevabnsieverlofbygevoeg te Jay.

5.6 Vakansiebonus.-'n Werknemer m.oet vakansiebonus teen dievolgendetariefbetaalword:

WerknemerwerkJdas Vakansiebonus

A.................................................... RS32,00B..................................................... R558,60C..................................................... R619,40D R685,90E..................................................... R767,60F..................................................... R856,90G R961,40H.................................................... RI071,60I...................................................... Rl200,80J R1337,60K R1493,40IngeDieurswerknemers R1550,4ODie vakansiebonus vir 'n vakleerling moet minstens 75 persent van sy

basiese maandelikse salaris wees en die volgeodeminima is van toepas­sing:

VDkkerlinge VakansiebonusVakleerlinge in huteersteen tweedejaar R496,Q2Vakleerlinge in hulderde en vierdejaar .. .. R61S,78

Beta1iog van die vakansieboous is onderworpe aan die volgendeVOQl'-waardes:

'0 Werlmemer moet-(a) die vakansiebonus betaal wordslegsna voltooiing van een of twee

jaarononderbroke diens, nagelangvandie geval;(b) geenvakansiebonus betaal word vir 'n gedeelte van '0 jaar watby

gedurende sy eerste vyf jaar ononderbroke diens gewerkhet Die,indien sy diens beeindig word om '0 ander rede as die in (c) ge­noem;

(c) gedurendesyeerste vyf jaar ononderbroke diens, een twaalfde vandie vakausiebonus betaa1 word vir elkevoltooide maand ononder­brokedienswaarvoor hy Die voorbeen vakansiebonus betaal is Die,slegs indien hy afbetaal wordof aftreeof weggaan vanwee anderomstandighede buite sy bebeeren wat vir die werkgewer aanvaar­baar is;

(d) die vakansiebonus betaal word tentyde wanneer hy verlof inge­volge klousule 10.3 (b) Deem: Met dien verstaDdc dat "n werk­nemer met minderas tweejaar ononderbroke diens wat met verlofgaan voor die berdenkingsdatum van sy indiensneming of her­indiensoemiog die bonusop sodanige berdenkingdatum moet oat­yang;

(e) indien by die vabnsiebonus vooruitontVang beten daarnabedankof uit sy diens ontstaanword voordat hy 'n volle siklus van 12maande diens voltooi bet, daardie gedeelte van die bonus waarophy Die geregtigis Die sandie werkgewer terugbetaal;

(t) na vyfjaar ononderbroke dienseen twaalfdevandie vakansiebonusbetaal word virelkevoltooide maandononderbroke diens waarvoorhy Die voorbeen vakansiebonus betaaI is Die, indiensodanigewerk­remervrywillig sydiensbeeiodig of ontslaanword;

(g) dievakansiebonus boogstens een maalin 'n verlofsiklus ontvang.5.7 Spesialevoorwaardes>-Vantyd tot tyd ontstaandaar geleenthede in

'n afdeling of seksiewat 'n tydelikeafwykingvan die gewone werkroetinenoodsaak.. In sodanige gevaUe moeI die bestuur, inoorlegmet die betrokkewerknemers en met deeglike inagnemiog van dieomstaodighede, bepaalwitter redelike spesialevoorwaardes, iildiendaar is, van toepassing moetwees.

- 5.5.3 The employer- shallalso grantthe abovedays to employees work­ing a continuous shiftcovering24 hours a day, seven daysa week, neces­sitating a regular workingweekof 48 hours. if suchshift systemdoes notafforda long weekend of four <Jays at tbe end of the four-week cycle. Forsuchemployees,theemployershallgranta totalof-

fourdaysoff (fordaysworked);

onedayoff (in lieuof night shiftsworked);

two sparedays(to be madeup of nine hoursforevery28-day cycle).

Such employees may elect t6 be paid in lieuof paidpublicholidays at arate which shall be agreed betweenmanagement and the employees con­cerned or have such number of days paid leave added to their annualholiday leave.

5.6 Holiday bonus.-An employee shall be paid holiday bonus at thefollowing rates:

Employee'sjob class Holidaybonus

A , , ,....... R532,00D..................................................... R558,60C..................................................... R619,40D.................................................... R685,90E..................................................... R767,60F ,............ R856,90G.................................................... R96l,40H RI071,60I...................................................... Rl 200,80J Rl 337,60K R1493,4OEogineeringemployees RI 550,40

The holidaybonusfor an apprentice shallnot be less than75 percent ofthe basicmonthly salaryandthe following minimashallapply:

Apprentices Holidaybonus

First and second yearof apprenticeship.. .. .. .. R496,02Third andfourthyearof apprenticeship.. .. ... . R615,78

Payment of the boliday bonus shall be subject to the following condi-tions:

Anemployee--

(a) shall be paid the holiday bonus only after the completion of oneyear's continuous service,asthecasemaybe;

(b) sball not receiveany payment of holiday bonus in respect of anyportion of a year worked during his first five years of continuousservice if his service terminates for any reason other than thosestatedin (c);

(c) shall during his first-five years of continuous service be paid onetwelfth of theholiday bonus in respect of each completed monthofcontinuous service for whichhe has not previously been paidholi~

day bonus, only if be is retrenched or retired or leaves for othercircumstances beyondhiscontrolandacceptable to theemployer;

(d) shall be paid theholidaybonusat the time of taking leave in termsof section 10.3 (b): Providedthat an employee with less than twoyears' continuous service who proceeds on leave before the anni­versarydate of his engagement or re-engagement shall receive thebonuson suchanniversary date;

(e) shall, if he has received the holiday bonus in advance and sub­sequently resignsoris discharged fromservicebeforecompleting afull cycle of 12 months' service, refund to theemployersuchpor­tionof thebonusas be is not entitledto;

(f) shall after five years of continuous service, be paid one twelfthoftbe holiday bonus in respectof each completed monthof continu­ous service for which he has not previously been paid holidaybonus, if such an employee voluntarily terminates his serviceor isdischarged;

(g) shall receive the holiday bonus not more than once in any leavecycle.

S.7 Specialconditions....,...From time to time, occasions arise in a depart­ment or sectionnecessitating a temporary departurefrom normal workingroutine. In such cases, management, in consultation with the employeesconcerned, shall, with due regard to the circumstances, determine whatreasonable specialconditions, ifany, shallapply.

GOVERNMENT GAZETTE,9 OCTOBER1987 No.l0966 53

6. WERKURE6.1 Die gewone werkure van 'n werknemer is 45 uur per week, in die

geval van 'n werknemer wat ingevolge klousule 4.3.1, 4.3.2 en 4.3.3aangewys word, is dit 48 uur per week.

6.2 Die gewone werkure van 'n werknemer wat rue skofwerk verrig rue,is nege uur per dag vir vyfdae per week, te were Maandagtot Vrydag: Metdien verstande dat, in 'n noodgeval of na oorleg met die betrokke partyewaar die aard van die werk dit vereis, die werkgewer van 'n werknemerwat rue skofwerk verrig nie kan vereis om agt uur 20 minute per dag vanafMaandag tot Vrydagen drie uur 20 minute op Saterdag te werk.

6.3 Die gewone werkure van 'n werknemer wat skofwerk verrig moet,na goeddunke van die werkgewer, in skofte wees van sewe uur 30 minuteelk vir ses dae per week, of van agt uur per dag vir vyf dae vanaf Maandagtot Vrydag en vyf uur op Saterdag, of nege uur elk vir vyf dae vanafMaandag tot Vrydag, behalwe in die geval van ononderbroke prosesse,waar skofte van agt uur elk gewerkkan word.

6.4 (a) Die gewone aanvangs-en uitskeitye vir die werkure genoem inklousule 6.1, 6.2 en 6.3, moet deur die werkgewer bepaal word: Met dienverstande dat die werkgewer, deur middel van 'n kennisgewing wat op syperseel vertoon moet word, die werknemers van sodanige tye in kennismoet stel.

(b) Die werkgewerkan die rye in klousule 6.4 (a) bedoel, verander.6.5 Die werkgewer rnoet, minstens 24 uur voor die aanvang van elke

werkweek, die werknemers deur middel van 'n kennisgewing wat op syperseel vertoon moet word, in kennis stel van die aanvangs- en uitskeityewat gedurente die volgende week op elke werknemer van toepassing salwees, en sodanige tye is dan die gewone werktye vir die betrokke werk­nemer: Met dien verstande dar, indien geen sodanige kennis gegee is nie,die gewone werktye van die betrokke werknemer die sal wees wat nor­maalweg ingevolge klousule6.4 op hom van toepassingis.

(b) Die werkgewer kan re eniger tyd die gewone werktye van 'n werk­nerner verander: Met dien verstande dat die veranderde werktyd inooreenstemmingis met die waarvandie werknemer ingevolge klousule 6.4in kennis gestel is.

6.6 Die werkgewer moet rninstens 48 uur voor die aanvang van diewerkweek 'n kennisgewing op sy perseel vertoon waarop elke werknemerwat ononderbroke skofte werk se erkende vry dag vir die daaropvolgendeweek verskyn.

6.7 Alle geboekte rye moet tot die naaste 0, I van 'n uur wees.6.8 Die werkgewer beoog nie die gereelde verlenging van die gewone

werkure met die bepalings van klousule 5.3.1. nie. Die werkgewer moetvoortgaan om aanlegte sowel as werkswinkels op die grondslag van 'nwerkweek van 45 of 48 uur, na gelang van die geval, te beman.

7.00RTYD7.J Tyd wat gewerk word buite die gewone werkure in klousule 7.2

gespesifiseer, moet geag word oortyd vir die betrokke werknerner te wees:Met dien verstande dat werk wat buite die gewone werkure verrig word,geag moet word oortyd te wees slegs indien die werknemeropdrag gegee isom sodanige werk te doen. Daar kan te eniger tyd van 'n werknemer vereisword am oortyd te werk, ongeag of sodanige oortyd aaneenlopend met sygewone werkure is, al dan nie.

7,2 Oortyd word in die volgende klasse verdeel, te wete:(a) 'n Sondag gewerk deur 'n werknerner, uitgesonderd 'n werknemer

wat ingevolgeklousule4.3.1 aangewys word:(b) 'n erkende dag vry gewerk deur 'n werknemer aangewys ingevolge

klousule 4.3.1. Vir werknerners in klousle 5.5.2 bedoel, sluit ditdie Vrydag in;

(c) 'n Saterdag gewerk deur 'n werknemer wie se gewone werktyd vanMaandag lot Vrydag is;

(d) 'n betaalde openbare vakansiedag waarop daar gewerk word (be­houdens klousule8.1 en 8.2);

(e) 'n werknerner wat terug geroep word nadat hy sy gewone skofvoltooi het;

(f) behoudens klousule 6.5, tyd wat buite die gewone werkure gewerkword.

7.3 Aile geboekteoortyd moet tot die naaste 0.1 van 'n uur wees.7.4 Die maksimum tydperk van oortyd wat 'n werknemer gedurende

enige week mag werk, mag hoogstens 10 uur wees. Hierdie bepaling isegter rue van toepassingnie op .n werknemer wat werk verrig wat genood­saak word deur die onklaarraking van uitrusting of masjinerie of andernoodgeval, of werk in verband met die opknap of herstel van die uitrustingof masjinerie war nie gedurendedie gewone werkure gedoen kan word rue,ook nie ten opsigte van oortyd wat op 'n openbare vakansiedag gewerkword gedurende ure wat gewone werkure vir die betrokke werknemer sougewees het indien sodanige dag nie 'n betaalde openbare vakansiedag wasrue.

6. HOURSOF WORK

6.1 The normal hours of work of an employee shall be 45 hours perweek, except that, in the case of any employee designated in terms ofsection4.3.1,4.3.2 and 4.3.3, it shall be 48 hours per week.

6.2 The normal bours of work for an employee on non-shift work shallbe nine hours per day for five days per week, namely Monday to Friday:Provided that. in an emergency or after consultation with the parties con­cerned where the nature of the work demands it, the employer may requirean employee on non-shift work to work eight hours 20 minutes per dayfrom Monday to Friday and three hours 20 minuteson Saturday.

6.3 The normal hours of work for an employeeon shift work shall, at thediscretion of the employer, be in shifts of seven hours 30 minutes each forsix days per week, or of eight hours each for five days from Monday toFriday and five hours on Saturday or of nine hours each for the five daysper week from Monday to Friday, except in the case of continuous pro­cesses, where shifts of eight hours each may beworked.

6.4 (a) The normal starting and stopping times for the hours of workmentioned in section 6.1, 6.2 and 6.3, shall be determined by theemployer: Provided that the employer shall, by notice displayed on hispremises, notify employeesof such times.

(b) The employer may change the times referredto in section6.4 (a).

6.5 (a) The employer shall, at least 24 hours before the commencementof each working week, notify employees, by notice displayed on hispremises, of the starting and stopping times applicable to each employeeduring the ensuing week and such times shall then be the normal workingtimes for the employee concerned: Provided that, if no such notice isgiven, the normal working times of the employee concerned shall be thosenormallyapplicable to him in terms of section 6.4.

(b) The employer may, at any time, change the normal working times ofan employee: Provided that the substitutedworking times are in accordancewith those notified in terms of section6.4.

6.6 The employer shall, at least 48 hours before the commencementofthe working week, display on his premisesa notice indicating, in respectofcontinuous shift employees, each employee's recognised day off for theensuing week.

6.7 All time booked shall be to thenearest 0, I of an hour.

6.8 By the provisions of section 5.3.1, the employer does not intend theregular extension of the normal hours of work. The employer shall conti­nue to man plants and workshops on the basis of a 45 or 48 hour week, asthe case may be.

7. OVERTIME

7.1 Time worked outside normal working times as specified in section7.2, shall be deemed to be overtime for the employeeconcerned: Providedthat work performed outside normal working times shall be regarded asovertime only if the employee has been instructed to perform such work.An employee may, at any time, be required to work overtime whether ornot such overtime is continuous with his normal workingtime.

7.2 Overtime is divided into the followingclasses, nameIy:

(a) A Sunday worked by an employee other than one designated interms of section4.3.1;

(b) a recognisedday off workedby an employee designated in terms ofsection4.3.1. This includesthe Friday for those employees referredto in section 5.5.2;

(c) a Saturday worked by an employee whose normal working timesare from Monday to Friday;

(d) a paid public holiday worked (subject to the provisions of section8.1 and 8.2);

(e) an employee recalledafter completionof his normalshift;

(f) time worked outside normal working times, subject to rbe provi­sions of section6.5

7.3 All overtime booked shall be to the nearest0, 1of an hour.

7.4 The maximum period of overtime that may be worked by anemployee in anyone week shall not exceed 10 hours. This provisionshall,however, not apply to an employee engaged on work necessitated by abreakdown of plant or machineryor other emergency or in connectionwiththe overhauling or repairing of plant or machinery which cannot be per­formed during ordinary working hours, nor in respect of overtime workedon a paid public holiday during hours which would have been normalworking hours for the employee concerned had such day not been a paidpublic holiday.

54 No. 10966 STAATSKOERANr, 90KTOBER1987

8. BETAALDEOPENBARE VAKANSIEDAE

8.1 8eboudens die bepa1ings van die Wysigingswet op OpenbareFeesdse, 1980, moet Nuwejaarsdag, Goeie Vrydag, Gesinsdag,Hemelvaartsdag, Republiekdag, Geloftedag, Kersdag en Welwil­lendheidsdag geag word betaalde openbarevakansiedae te wees vir werk­nemers, uitgesonderdaangewese werkers wat ononderbroke skofte werk.Die openbare vakansiedae moet gevier word op die datums waarop hulleval, ongeagdie dag van die week, metdie volgendeuitsonderings:

8.1. I Indien Nuwejaandag op '0 Sondag val, moet die daaropvolgendeMaandag '0 betaaldeopenbarevakansiedag wees;

8.1.2 Indien enige van die ander betaalde openbare vakansiedae op '0

Sondag val, moet Krugerdagof Srigtingsdag, oor walter eendaarookal deur die Sentrale Nywerbeidsraad ooreengekomis, toege­staan word.

8.2 Aile werknemers,uitgesonderddie waarna in klousule5.5.2 verwysword, moet hul betaalde openbare vakansiedae by hul jaarlikse verlofgevoeg kry en die dae moet geneem word !K>OS deur die bestuur en diewerknemer ooreengekom: Met dien verstande dat hierdie nie van toepas­sing is nie op werknemers wat werklikop die betaaldevakansiedae gewerkhet Die. Indien daar egter van '0 werknemer waama in klousule 5.5.2verwysword, vereisword om op die Donderdag wat in plaasvan verlofvrygegeeis. te werk, is hierdiesubklousule (subklousule 8.2) wei van toepas­sing.

8.3 btdien 'n betaalde openbarevakansiedag gedurende '0 werknemersejaarlikse verloftydperk. val, moet 'n addisionale dag betaalde verlof tenopsigte van elkebetaalde vakansiedag toegestaanword. Hierdie is nie vantoepassingof werknemers na wie in klousule 5.5.2 verwysword Die.

8. PAIDPUBLIC HOLIDAYS

8.1 Subject to the provisions of the Public Holidays Act, 1952, asamended, New Year's Day, Good Friday, Family Day, Ascension Day,Republic Day, Day of the Vow, ChristmasDay and Day of Goodwill shallbe regarded as paid public holidays for employees other than designatedcontinuous shift workers. The public holidays shall be celebrated on thedates on which they fall whatever the day of the week may be, with thefollowingexceptions:

8.1.1 If New Year's Day fallson a Sunday, the followingMondayshallbea paidpublicholiday;

8. 1.2 if any of the other paid publicholidays falls on a Sunday, KrugerDay or Founders' Day shallbe granted, whicheveris agreedto bythe Central IndustrialCouncil.

8.2 All employeesother than those referredto insection 5.5.2 shall havetheir paid public holidays added to their annual leave, and these shall betaken as agreed betweenmanagementand the employee:Providedthat thisshall only apply to those employees who actually worked on the paidpublic holidays. However, if an employee referred to in section 5.5.2 isrequired to work on the Thursday which has been given off in lieu of paidpublicholidays, this section(section8.2), shallapply.

8.3 Should a paid public holiday fall within an annual holiday leaveperiod of an employee, an additionalday of paid leave in respect of eachpaid public holiday shall be granted. This shall not apply to employeesreferredto in section 5.5.2.

9. SICK LEAVE

10. JAARLIKSEVAKANSIEVERLOF10.1 Jaarlikse vakansieverlof moet soos volgaan 'n werknemertoege­

staanword:

9. SIEKTEVERLOF9.1 Onderworpe aan die voorlegging van 'n mediese sertiflkaat inge­

volgc die Fabrieksreels en -regulasies wat op daardietydstipvan krag is, is'0 werknemergeregtig op diebetalingvan sy voUe salaris tot 'n maksimumvan drie weke ten opsite van enigeafwesigheid vandie werk as gevolgvansiekle en dit kan oploop ten opsigte van elke voltooidejaar ooonderbrokediens.

9.2 Ondanks klousule9.1 is '0 wertnemer Die geregtig op enigebetalingten opsigte van enige afwesigbeid van die wert. as gevolgvan sicklegedu­rende syeerstedrie maande diens nie:Metdien verstandedat, in die gevalvan 'n werknemer wat betaal is vir afwesigheidweens siekte na die vol­toeing van drie maande ononderbroke diensen wiese diensom warterredeook at voor die voltooing van 12 maandeononderbroke diens eindig, diewerkgewerbetaling wat gemaak is en wat meer is as die bedrag gelykaandit vir 'n tydperk van siekteverlofeweredig met sy tydperkvan ononder­brokediens, van sodanigewerlmemer kan verhaal.

9.3 Ondanksklousule9.1 en 9.2, kandie werkgewerna goeddunke,metdie oog op die werknemerse rekord, en indien hy van mening is dat diewerknemer sal swaarkry as gevolg daarvan, hom vir afwesigheid weenssiektebetaal meeras dit waarop sodanige werknemer geregtigis.

10. ANNUALHOLIDAY LEAVE

10.1 Annualbolidayleaveshall be grantedto an employeeas follows:

9.3 Notwithstanding the provisionsof section9.1 and 9.2, the employermay at his discretion, in the light of the employee's record, and if heconsiders that the employee would otherwisesuffer hardship, pay him forabsencedue to sickness in excessof suchemployee's entitlement.

Withsevenyears' or more

aggregateservice

With lessthansevenyears'aggregate

service

Category

9.1 Subject to the production! of medical certificates in terms of theFactoryRules and Regulations in force at any time, an employee shall beentitled to payment of his full salary in respectof any absences from workdue to sicknessto the extent of three weeks, whichshall be accumulative inrespectof each completedyear of continuousemployment.

9.2 Notwithstanding the provisionsof section9. I, an employeeshall notbe entitledto any payment in respectof any absencedue to sickness duringhis first three months of employment: Provided that, in the case of anemployee who bas been paid for absencedue to sicknessafter the comple­tion of three months continuous service and whose services terminate forany reason before the completion of 12 months continuous service, theemployer may recover fromsuch'employee,paymentmadein excessof anamountequivalent to that for aperiodof sick leavepro rata to hisperiodofcontinuousservice.

Metseween meerjare totalediem

Met minderassewejaartotale

diemKategorie

10.2 In addition to the leave granted to an employee in terms of section10.1, this annual holiday leave for any year shall be increased by thenumber of days leave which has accrued to him in terms of section 5.2.2(b), 5.3.3, 5.5, 8.2 or 8.3 during that year.

10.3 Leave to whichan employee isentitled in tenus of section 10.1and10.2 shall be grantedat a timeor times agreedto by hisemployerand at thesalary applicable to the employee at the time of his going on leave. Allsuch leave shall be grantedand taken so as to commencenot later thanfourmonthsafter thecompletionof the relevantyearof continuousserviceof anemployee, or, in the case of an employeewhohasagreed theretoin writingbeforehand,a furthertwo monthsthereafter:Providedthat-

(a) in the case of an employee with seven or more years' aggregateservice and whoqualifiesfor three weeks' or more leave, one weekor less of such leave per annum may be accumulated up to anaggregateof not more thal!l12weeks;

Ingenieurswerknemers enwerknemers in klas G tot K 3 weke 4 weke

K.lasse A rot F................... 3 weke 3 weke

to.2 Benewens die verlof wat ingevolge klousule 10.1 aan '0 werk­nernertoegestaanword, moethierdiejaarliksevakansieverlofvir enigejaarvermeerderword metdie aantaldae verlofwat ingevolge klousle5.2.2 (b)5.3.3, 5.5, 8.2 of 8.3 gedurendedaardiejaar opgeloopbet.

10.3 Verlof waarop 'n werknerner ingevolge klousule 10.1 en 10.2geregtig is, moet toegestaanword op 'n tyd of rye waarop hy en sy werk­gewer ooreengekom het en teen die salaris van toepassing op die werk­nemer ten tyde wanneer hy met verlof gun. Alle sodanige verlof moettoegestaanen geneem word sodatdit 'n aanvangneem me later Die as viermaande na die voltooiingvan die betrokke jaar ononderbroke diens van '0

werknemer, of in die geval van 'n werlmemer wat VOOT die tyd skriftelikdaartoe ingestem bet, 'n verdere rwee maande daarna: Met dien verstandedat-

(a) in die geval van 'n werknemerwit sewe of mcer jare totale dienshet en wat vir drie of meer wek.c verlof kwalifiseer, een week ofminder van sodanigeverlofper jaar opgehoofkan word rot 'n towl·vanhoogstens \2 weke;en

Engineering employees andemployees in Classes G toK ..

Classes A to F .3 weeks3 weeks

4 weeks3 weeks

GOVERNMENTGAZETIE, 9 ocrossa 1987 No.l0966 55

(b) gedurende enige een jaar diens 'n werknemer minstens een onon­derbroke tydperk van twee weke of meer verlof toegestaan moetword en dit moet neem en dat oorblywende verlof waarop 'n werk­nemer geregtig is gedurendesodanige tydperk of tydperkeas waar­toe die werkgewer ingestembet, geneemkan word.

10.4 Ondanks klousule 10.1 moet daar aan 'n werknemer wie se diensom 'n ander rede as drosting beeindig word voordat hy 12 rnaande onon­derbroke diens voltooi bet, een agttiende van die jaarlikse vakansieverlofwaarop hy geregtig is, betaal word vir elke voltooide maand diens, pluseen dag se salaris vir elke dag verlof wat ingevolge klousule 5.2.2, 5.3.3,5.5 of 8.2 opgehoop het, min een dag se salaris vir elke dag verlof wat hyvoorheengeneemhet.

10.5 'n Werknemer wie se diens om 'n ander rede as drostery eindignadat hy 12 of meer maande diens voltooi het, moet eweredig aan symaandelikse salaris betaal word ten opsigte van aile verlof wat toegestaanmaar nie geneem is nie. Jaarlikse verlof vir die huidige diensjaar moetbereken word op die gronds1ag van een twaalfde van die verlof ingevolgeklousule 10.1 vir elke volle jaar diens, vir elke voltooide maand ononder­broke diens gedurende daardie jaar. Indien 'n werknemer meer verlofgeneem het as waarop hy ten tyde van die beeindigingvan sy diens gereg­tig was, kan die werkgewer die geldwaarde van sodanige ongeoorloofdeverlof aftrek van geld wat aan sodanigewerknemerverskuldig is.

11.BETALlNGVAN BESOLDIGlNG11.1 Salarisseen anderbesoldigingmoet betaal wordop die rye, wat kan

verskil vir verskillende klasseen kategoriee werknemers, soos van tyd tottyd deur die werkgewer bekendgemaaken dit moetso spoedig moontlik nadie sluiting vandie betaalperiodeweesas warredelik moonllik is: Met dienverstande dat 'n werknerner wie se diens voor die gewone betaaldag ein­dig, so spoedigmoontlikna diensbeeindigingsy betalingmoetontvang.

11.2 Betaling van besoldiging moet namens elke werknemer in 'n bankof bouvereniging van sy keusegedoenword.

11.3 Geen aftrekking van warteraard ook al, uitgesonderddie hierondergenoem, mag vandie besoldigingvan 'n werknernergemaakword nie:

1I.3.1 Bydraes betaalbaar deur 'n werknemer ingevolge hierdieOoreenkoms;

11.3.2 wanneer'o werknemervan sy werk afwesig is sonder dat hy opbesoldiging geregtig is, 'n bedrag eweredig aan die tydperk vansodanigeafwesigheid;

11.3.3 met die skriftelike toestemming van die werknemer, bedrae virledegeldvan die vakverenigings en versekeringsfondse;

11.3.4 bedrae verskuldig aan die werkgewer vir huur, water, ligte ofander aftrekkingswat skriftelikdeurdie werknemergemagtig is;

11.3.5 enigebedrag watdeurdie werkgewer betaal is en wat hy deur 'nwet, ordonnansie of regsproses verplig is om namens 'n werk­nemer te betaal.

12. DIENSBEEINDIGING12,I (a) 'n Werkgewerof '0 werknemermoet minstens 12 werkdaeken­

nis gee, in die gevalvan 'n werknemermet 'n werkweekvan ses dae en 10werkdae kennis, in die geval van 'n werknemer met 'n werkweek van vyfdae, om die dienskontrak te beeindig: Met dien verstande dat gedurendedie proeftydperk van enige sodanige werknemer, die kennistydperk eenskof moet wees: Voorts met dien verstande dat indien '0 werknemer omenige rede, met inbegrip van siekte, gedurende sy kennistydperk van sywerk afwesig is, die werkgewervan sodanige werknernerkan vereisom 'naddisioneledag te werk virelke sodanige werkdag wat hy afwesig is.

lndien 'n werknemer sy diens beeindig sonderdat hy die vereiste kennisuitgedien het, moet by die ekwivalent van twee weke se salaris aan diewerkgewerverbeur.

(b) Behoudensklousule 12.1 (a), moet 'n werknemerin werkklasseB totF, of die werkgewer, minstens ses werkdae kennis gee, in die gevalvan 'nwerknemer met 'n werkweek van sesdae, en ryf werkdae, in die gevalvan'n werknemer met 'n werkweek van vyf dae, om die dienskontrak tebeeindig:Met dien verstandedat, gedurendedie proeftydperk, die kennis­tydperkeen skofmoet wees.

Indien so '0 werknemer in werkklasse B tot F sy diens beeindig senderdat hy die vereiste kennis uitgedien het, moet by die ekwiwalent van eenweek se salarisaan die werkgewervecbeur.

(c) Behoudeos klousule 12.1 (a), moet '0 werknemer in werkklas A, ofdie werkgewer, minstens 24 uur kennis gee om die dienskontrakte beein­dig.

12.2 Die werkgewer moet geag worddie vereistekennis te gegee hetomdie dienskontrak te beeindig indien hy die werknemer in plaas daarvanbetaal.

12.3 Hierdie klousule raak nie die reg van 'n werkgewer of 'n werk­nemerom 'n kontrakom 'n regsgeldigerede sonder kennisgewing te beein­dig nie.

(b) during anyone year of service, an employee shall be granted andshall take at least one unbroken period of leave or two weeks orlonger. and that the remaining leave entitlement may be taken insuch period or periodsas may be agreed to by his employer.

lOA Notwithstanding the terms of section 10.I, an employee whoseservice terminates for reasonsother than desertionbefore he bascompleted12 months' continuous service, shall be paid out one eighteenth of hisannual holiday leave entitlement for everycompletedmonthof service plusone day's salary for every day's leave accrued in terms of section 5.2.2,5.3.3, 5.5 or 8.2, less one day's salary for every day of paid leave pre­viously taken.

10.5 An employee whose service terminates for reasons other thandesertion after he has completed 12 or more months continuous service,shall be paid out pro rata to his monthly salary in respect of all leavegranted and not taken. Annual leave for the current year of service shall becomputed on the basis of one twelfth of the leave in terms of section 10.1for a full year of service, in respect of every completed month of continu­ous service in that year. If an employee had taken leave in excess of hisleave entitlement as at the termination of his service, the employer maydeduct the value of such excess leave from any moneys due to suchemployee.

ll. PAYMENTOF REMUNERATION11.1 Salaries and other remuneration shall be paid at the times, which

may be differentfor different classes and categoriesof employees, publiclynotified by the employer from time to time which shall be as soon afterclosing of the pay period as is reasonably possible: Provided that anemployee whose employment terminates before the customary pay-dayshall be paid his remuneration as soon as possible after termination ofemployment.

11.2 Paymentof remunerationshall be madeon behalfof eachemployeeinto a Bank or Building societyof his choice.

11.3 No deductions of any description other than the following shall bemade from the remunerationdue to an employee:

11.3. 1 Contributionspayableby an employee in terms of the provisionsof this Agreement;

11.3.2 where an employee is absent from work and for which he is notentitled to payment, a pro rata amount for the period of suchabsence;

11.3.3 with the writtenconsent of an employeedeductionsfor subscrip­tions to the trade unionsand insurancefunds;

11.3.4 amounts due to the employer in respect of rent, water, lights, orother deductionsauthorisedin writingby an employee;

11.3.5 any amount paid by the employer which he is compelled to payby any law, ordinance or legal process on behalf of an em­ployee.

12. TERMINATION OF EMPLOYMENT12.I (a) Theemployer or an employee shall give not less than 12work-

-ing days notice in the case of an employee workinga six-day week and toworking days notice in the case of an employee working a five-day week,to terminate the contract of service: Provided that during the period ofprobation of any such employee, the period of notice shall be one shift:Provided further that if an employee is absent from work for any reason,including illness, during his notice period, the employer may require suchemployee to serve an additionalday forevery workingday so absent.

Should such an employee terminate his service without serving therequired notice, he shall forfeit to the employer the equivalent of twoweeks' salary.

(b) Notwithstanding to the provisions in section 12.1 (a) an employee injob classes B to F, or the employer, shall give not less than six. workingdays' notice in the case of an employee working a six-day week and fiveworkingdays' notice in the case of an employee working a five-dayweek,to terminate the contract of service: Provided that, during the period ofprobation, the period of noticeshall be one shift.

Should such an employee in job class B to F. tenninate his servicewithout serving [he required notice, he shall forfeit to the employer theequivalentof one week's salary.

(c) Notwithstandingthe provision in section 12.1 (a) an employeein jobclass A, or the employer, shall give not less than 24 hours notice to ter­minate the contract of service.

12.2 The employer shall be deemed to have given !he requirednotice totenninate the contract of service if he pays an employee in lieu thereof.

12.3 The provisionsofthis section shall nol affect the employer's or [heemployees' right to terminate the contract without notice for any causerecognisedby law as sufficient.

56 No. 10966 STAATSKOERANT, 90KTOBER 1987

M.C.GOCH,Secretary.

17. REVIEW OF THE AGREEMENTThe Agreement shaU becomenegotiable beforethe endof 1987.

18. ADMINISTRATION OF AGREEMENT

The Council shall be thebody responsible for the administration of thisAgreement and may issueexpressions of opinionnot inconsistent with itsprovisions for the guidance of theemployerandemployees.

The employerand the tradeunions, havingarrivedat the Agreement setforth herein, the undersignedi authorised officers of the Council herebydeclare that the aforegoing is the Agreement arrived at and affix theirsignatures hereto.

Datedat Johannesburg this 3rd day of July 1987.

D. J. WOOD,Chairman.

T.S.NnE~G,

Vice-Chainnan.

14. CONTRIBUTORY FUNDSThe employerhasestablishedPensionFundsand a Medical AidSociety

for the benefitof groupsof employees and all suchemployees are requiredto become and remainmembers of such funds and society in accordancewith therules and regulations of such fundsandsociety I but suchrulesandregulations shall receive no validating force in termsof this Agreement orthe LabourRelations Act.

16. EXPENSESOF THE COUNCIL- 16.1 The fundsof theCouncilshallhe vested in andadministered by the

Council. '

16.2 The employershall pay to theCouncil in respect of his employeemembers of the Counciltrade unionswhich are parties10 this Agreement:The sumof R4,00 permonthin respectof each Engineering employee andeach employee in classes oto K; and R2,00 per month in respect ofemployees inclassesA to F. i

16.3 The employer shall be entitled to recoverby deduction from lheremuneration of each employeeconcerned,halfof any of theamounts paidin termsof section16.2.

15.EXEMPrIONS15.1 The Council may grant exemption from any of the provisions of

this Agreement to or in respec~ of anyemployeror employee.15.2 The Councilshall fix the conditions subject to whichexemption is

granted and the periodduring which such exemption shall operate: Pr0­vided that the Councilmay, after sevendays' noticehas been givento thepersonconcerned, withdraw any exemptions whetheror not the period forwhichexemption hasbeengrantedhasexpired.

13. MEDIESE DIENSfE EN HOSPITAALBEHANDELING 13. MEDICAL SERVICES ANDHOSPITAL TREATMENTDie bystandwaarvoor daarvir sekerekJassewerlrnemers tenopsigte van 'The benefits provided for,certain classes of employees in respect of

mediese bebandeling en hospitalisasie voorsiening gernaak word, moet medicaltreatmentand hospitalisation shallbe in accordance withthe rulesgekiedooreenkomstig die reels van die werkgewer se mediese hulpskema of theEmployer'sMedicalAidSociety applicable fromtimeto time.(AECI Medical AidSociety) soos van tydtot tyd vantoepassing.

14. BYDRAENDE FONDSEDie werkgewer her pensioenfondse en 'n mediese hulpvereniging tot

voordeeJ van sekeregroepevan sy werknemers ingestel en daar word vanaIle sodanige werknemers vereisom lede van sodanige foedse en vereni­ging te worden re bly ooreenkomstig die reelsen regulasies van sodanigefondse ~n ~ereDiging, maar s~ge reels en regulasies word Die inge­v~lge hierdie Ooreenkoms of die Wet op Arbeidsverhoudinge bekragtigme.

15.VRYsrELLINGS15.1 Die Raad kan vrystelling van enigeeenvan die bepalings van bier­

die Ooreenkoms aan of ten opsigte van enige werkgewer of werknemerverieen.

15.2 D~ Raad moetdievoorwaardes vustel waarop vrystelling verleenworden die tydperk waartydens sodanige vrysteUing geldigsal wees: Metdien verstande dat die Raad, nadat sewe dae kennis aan die betrokkepersoon gegee is, enige vrystellings kan intrek, ongeag of die tydperkwaarvoor vrystellingverleenis, vervalbetaJ danDie.

16. UITGAWESVANDIE RAAD16.1 Die fondse van die Raad berusby en wordgeadministreer deurdie

Raad.

16.2Die werkgewer moet ten opsigte vanelkeenvan sy werknemerledevan die vakverenigings watpartyeby hierdieOoreenkoms is, die volgendeaan die Raad betaal: Die bedrag van R4 per maand ten opsigre vaningenieurswerknemers en elke werk.nemer in Klasse G to K; en R2 permaandten opsigtevan werknemers in Klasse Atot F.

1.6.3 Ole wergewer is geregng daarop omdie belftevan die bedragwatby mgevolge klousule 16.2 betaalbet, deur aftrekking vandie besoldigingvanelkebetrokkewerknemer, te verhaal.

17. IlERSlENING VANDIE OOREENKOMSDie Ooreenkoms word bedingbaar binnedrie maande voordieeindevan

1987.

18. ADMINISTRASIE VAN OOREENKOMSDie Raad is die liggaam wat vir die administrasie van hierdieOoreen­

toms verantwoordelik is en kan, as riglyne vir die weckgewer en diewerknemers, menings uitspreek wat nieonbestaanbaar is met sybepalingsme.

Nademaal die werkgewer en die vakverenigings tot die Ooreenkomsgeraak hetSODS hierinuitcengesit, verkJaar dieondergetekende gemagtigdebeamptes van die Raad hierby dat bostaande die Ooreenkoms is waartoedaar geraakis en hegbullebulhandtekening hierby aan:

Gedateerte Johannesburg op bede die 3dedag vanJulie 1987.

D.J. WOOD,Voorsitter.

T. S. NEETHLING,Ondervoorsitter.

M.C.GOCH,Sekretaris.

DEPARTEMENT VAN NASIONALEGESONDHEID EN BEVOLKINGS­

ONTWIKKELINGNo. R. 2263 9 Oktober 1987DIE SUID-AFRIKAANSE GENEESKUNDIGE EN

TANDHEELKUNDIGE RAADREGULASIES WATDIE OMVANG VAN DIE BEROEP

ORTOPEDIESE SKOENMAKER OMSKRYFDie Minister van Nasionale Gesondheid en Bevolkings­

ontwikkeling het kragtens artikel 33 (1) van die Wet opGeneeshere, Tandartse en Aanwllende Gesondheids­d!ens~roepe~ 1974 (Wet 56 van 1~74), op aanbeveling vandie Suid-Afrikaanse Geneeskundige en TandheelkundigeRaad .die regulasies in die Bylaehiervan uiteengesit, uitge­vaardig.

DEPARTMENT OF NATIONALHEALTH AND POPULATION

DEvELOPMENT

No. R. 2263 9 October 1987

THE SOUTH AFRICAN MEDICAL AND DENTALCOUNCIL

REGULATIONS DEFlNING THE SCOPE OF THEPROFESSION OFO*'THOPAEDIC BOOTMAKER

The Minister of National Health and Population Develop­ment has, in terms of section 33 (1) of the Medical. Dentaland Supplementary Health Service Professions Act, 1974(Act 56 of 1974), and on the recommendation of the SouthAfrican Medical and Dental Council, made the regulationsset out in the Schedule hereto.

GOVERNMENT GAZETTE, 9 ocrOBER 1987 No.l0966 57

BYLAE1. In hierdie Bylae beteken " die Wet" die Wet op Genees­

here Tandartse en Aanvullende Gesondheidsdiensbe­roe~, 1974 (Wet 56 van 1974), en hetenige uitdrukkingwaaraan 'n betekenis in die Wet toegeken is, daardiebetekenistensy uit die samehanganders blyk.

2. Ondergenoemde handelinge word hierby bepaal as han­delinge wat by die toepassing van die Wet geag wordhandelinge te wees wat by die beroep ortopedieseskoen­maker tuishoort:

Die ontwerp en/of die vervaardiging van toestelle uit­gesonderdonderdele, en/of die pas en/of die verskaffingvan skoeiselbestemom die funksie te herstel en/of om tekompenseer vir beperkinge en/of om die fisiologiesewerking te verbeter van die deel van die muskuloskele­tale stelsel van die voet wat sy funksie verloor het ofwaarvan die funksie nooit ten volle ontwikkel het nie ofwat kongenitale afwykings toon, en om afgesette ofkongenitaal misvormde voete geheel of gedeeItelik tevervang ten einde die funksie en/of voorkoms te herstelen/of te verbeter.

THEONDERSTEPOORTJOURNAL OFVETERINARY

RESEARCH

Die "Onderstepoort Journal of Veterinary Re­search" word deur die Staatsdrukker, Pretoria, ge­druk en ,s verkrygbaar van die Direkteur, AfdelingLandbou-inligting, Privaatsak X144, Pretoria, 0001,aan wie ook aile navrae in verband met die tydskrifgerig moet word.

Hierdie publikasie is 'n voortsetting van die "Re­ports of the Government Veterinary Bacteriologist ofthe Transvaal" wat terugdateer tot 1903 en waarvan18 verskyn het tot 1932. Dit is gevolg deur 52 vo­lumes van die "Onderstepoort Journal". Tans be­staan elke volume uit vier nommers wat teen R5 perkopie of R20 per jaar plus AVB binnelands en R6,25per kopie of R25 per jaar buitelands van boge­noemde adres posvry verkrygbaar is (Iugposbestel­lings: R1 0 per kopie of R40 per jaar).

Direkteure van laboratoriums ens. wat begerig isom publikasies om te ruil moet in verbinding tr~e

met die Direkteur, Navorsingsinstituut vir Veeartse­nykunde, Pk. Onderstepoort, 0110, Republiek vanSuid-Afrika.

SCHEDULE1. In this Schedule "the Act" means the Medical, Dental

and Supplementary Health Service Professions Act,1974 (Act 56 of 1974), and unless the context otherwiseindicates any expression to which a meaning has beenassigned in the Act shall bear that meaning.

2. The following acts are hereby specified as acts whichshall, for the purposes of the application of the Act, bedeemed to be acts pertaining to the profession of ortho­paedic bootmaker:

The design and/or the production of appliances,except components, and/or the fitting and/or the supplyof footwear intended to restore the function and/or tocompensate for limitationsand/or to improve the physio­logical performance of that part of the musculo-skeletalsystem of the foot that has lost its function or which hasnever attained its full functionaldevelopment or which issubject to congenital abnormalities, and to replace inwhole or in part feet amputatedor deformedcongenitallyin order to restore and/or improve their function and/orappearance.

THEONDERSTEPOORTJOURNAL OFVETERINARY

RESEARCH

The Onderstepoort Journal 01 Veterinary Re­search is printed by the Government Printer, Preto­ria, and is obtainable from the Director, Division ofAgricultural information, Private Bag Xl44, Pretoria,0001, to whom all communications should be ad­dressed.

This publication is a continuation of the Reports ofthe Government Veterinary Bacteriologist of theTransvaal which date back to 1903 and of which 18have appeared up to 1932. These were follOWed by52 volumes of the Onderstepoort Journal. At pre­sent each volume comprises four numbers whichare obtainable from the above address at R5 percopy or R20 per annum plus GST local or othercountries R6,25 per copy or R25 per annum (airmail: R10 \Jer copy or R40 per annum).

Directors of laboratories etc. desiring to exchangepublications are invited to communicate with the Di­rector, Veterinary Research Institute, P.O.Onderstepoort, 0110, Republic of South Africa.

58 No. 10966

---- ---~-------

STAATSKOERANT, 90KTOBER 1987

NOU BESKIKBAAR

VERSLAE VAN DIE APPELHOWEVIR KOMMISSARISHOWE

.(In boekvorm)1972-1974 (484 bladsye)1975-1977 (338 bladsye)

Verkoopprys (AVe uitgesluit)

1972-1974: Plaaslik, R9,20; buitelands, R10,90; posvry1975-1977: Plaaslik, R7,40; buitelands, R8,70; posvry

--~oOo.......--_--

NOW AVAILABLE

REPORTS OFTHE APPEAL'COURTSFOR COMMISSIONERS' CiOURTS

(In book form)1972-1974 (484 pages)1975-1977 (338 pages)

selling price (GST excluded) ,

1972-1974: Local, R9,20; other countries. R10,90; post free1975-1977: Local, R7,40; other countries, R8,70; post free

GOVERNMENT GAZETTE, 9 OCTOBER 1987 No. 10966 59

Help om ons land, Suid-Afrika,skoon te houl

Please keep our country, SouthAfrlca, clean I

tiO No. 10966 51AATSKOBRANT. 90KTOBER1987

INHOUD CONTENTSeoweekUbe IDdeks aDdweeklyIndex

Bladsy StQQlS-Page GazetteNo. koeram No.No. No. No. No.

PROKLAMASIE PROCLAMATION

R.151 Swart Administmsiewet (38/1927): Natalse R.151 Black Administration Act (38/1927): NatalWetboek. vanZoeloereg .•....................... 10966 Codeof ZuluLaw............................. ,.. 10966

GOEWERMENTSKENNISGEWINGS GOVERNMENT NOTICES

AdmInIstruIe:Raad .... AfgevaarcUgdes AdmIDlItration: House of Delegates

~rmenJsUnnisgewing Goverrunmt NoticeR.2265 Wet op Bevordering van Kultuur (35/1983): R. 2265 Culture Promotion Act (35/1983): Regula-

ReguIasies......................................... 34 10966 tions.................................. ·...... · .... ·.. 34 10966

Fllumslest Depal"temeDt VIllI Agricultural Economics aDd Marketing,DepartmentofGoewermentskennisgewing Government NoticesR.2262 Doeaee- en Aksyoswet(9111964): Wysiging

Wine and SpiritControlAct (47/1910): Pro-van Bylae1 (No. 11111333)..................... 35 10966 R.2258posed maximum quantity of grapes wlUcb

w18/8~ ..~~... ~~ ..~~~~...~~~ 37 10966Jwdslet Deputement van R.2259 do.: Price ;:layment arr&r;l:ements withGoewermenJsUnnisgewing regard to wine: 1987 8: Proposed

37 10966amendmers........................................R.2257 Wet die Reelin van Admiralitcitsjuris- R.2260 Marketing Act (59/1968): Deciduous Fruit

diksi;r105/1983):\tysiging ................... 36 10966 Scheme: Noticeby producers of deliveries ofpears forexport................................... 38 10966

R.2261 do.: do.: Notices of deliveries: Amendment 38 10966Laodbou-ekonomie ea.bemarIdDg, Dep8l'WDeDt van

GoewermentslcennisgewingsFinaDce, Department ofR.2258 Wet ~ Bebeer oar Wyn en Spiritus

(4711 ); Voorgesrelde m.ksjmllm hoe- Government Noticeveetheid druiwe wat in 1988189 gekoop of

:~g~o:~·····~·~~··~·~~k: 37 10966 R.2262 Customs and ~ise Act (9111964): Amend-R.2259

~ t.ot goeie wyn: ~188: Voorgesteldementof Schedul 1(No. 1111133.3) .........•.. 35 10966

wySI~........................................... 37 10966R.2260 Bemarkingswct (59/1968): Sagtevrogte-- Justk:etDepartmentofskema: Kennisgewing <leur produsentc van

lewerings van{lCre~ uitvoer ...... :;.......... 38 10966 Government NoticeR.2261 do.: do.: Kenmsgewmg& vanlewenngs: Wy-Slgtng .............................................. 38 10966 R.2257 AdmiraIg Jurisdiction Regulation Act

(105/198 ): Amendment.. ...................... 36 10966

ManDekrag, Depu1ementvan

Goewermenlsknmisgewillgs MaDpower,0qNutmeDt of

R.224O Wetop Arbeidsverboudinge (28/19S6): Tee- Government Noticeskamer-. Restourant- en spyseniers=.Wi~mennmdeDBw~en5koubur • R.224O Labour Relations Act (28/1956): Tearoom,~an Suid-Afrik.a: erugtrekking van Restaurant and CaterinJ Trade. Witwa&ers-

Wet :g=~£ood~~'" (ui'i956); 39 10966 rand and Cinemato~ and Theatre Indus-R.2268 tryof South.Afr;ica: tthdrawal of Demaree-

Leernywerbeid, Republiek van Suid-Afrika: non Determinanon .,............................. 39 10966Wysiging van Aanvullende Siektebystand- R.2268 Labour Relations Act (28/1956):LeatherIn-fonds Ooreenk.oms ............................... 39 10966 dustry, Republic of South Africa: Amend-

R.2269 do.: Seilwarenywerbeid, Witwatersrand en ment of Supplementary Sick Benefit FundPretoria: Hemuwing van Hoofooreenkoms 40 10966 Agreement ................................... ,.... 39 10966

R.2270 do.: E1e~ese Aanneminc:&werbeid, R.2269 do.: CanvasGOOds Indu~ WitwatersrandTransvaal: ~g van Sic~ and Pretoria: Renewal of .n Agreement ... 40 10966Pensioen- en . se Bystandsfi R.2270 do.: Electrical Contraetio\ Industry ,koms............................................... 41 10966 Transvaal: Amendmentof Sick enefit,Pen-

R.227J do.: Sentrale Nywerheidsraad vir die sionandMedical AidFundA~ment ....... 41 10966Springstof- en Verwsnte Nywerbede Oor- R.2271 do.: CentralIndustrial Counci forthe Explo-eenkoms........................................... 43 10966 sivesand Allied Industries Agreement ........ 43 10966

National Health and Popplation Development. Department ofNasioDaleGesondbekl en Bevolldnpontw&kkellng, Departement van

GoewenMlIl.SkennisgewillgR.2263 Wet op Geneeshere. TandaItse en Aanvul­

lende Gesondbeidsdiensberoepe (5611974):.Die Suid-Afrik.aanse Geneeskundige enTandheelkundi$C Raad: Regulasies wat dieOOlvang van die beroep ortopediese skoen-IDaker omskryf ... ,............................... 56 10966

Government Notice

R. 2263 Medical, Dental and Supplementary HealthService Professions Act (56/1914): TheSouth African 'Medical and Dental Council:

~~o~=~=O:.~~~~.~~~ 56 10966

Gedrukdeuren verkrygbaar by, die Staatsdrullir, Bosmanstraat,Privaatsak. X85,Pretoria, 000I. Tel. 323-9731 x 267

Printed by andobtainable from theGovernment Printer,Bosman Street,Private BagX85, Pretoria, 0001.Tel. 323-9731 x 267

]0966---1