Físical InterviúX O R N A L D A F A C U L T A D E D E F Í S I C A

Núm e ro 13

Conocie ndo a los nue vosSaúl Be ce iro e Palom a Quiroga

Xane iro do 2008

H e m os lle gado a nue s tro núm e ro 12+ 1 coincidie ndo con e l inicio de curs o, y h e m os h e ch o los de be re s q ue rie ndo dar a conoce r a los 71 nue vos e s tudiante s q ue h an lle gado a la facultad. El día de la pre s e ntación un com ité de bie nve nida s e e ncargó de pone r al día a los alum nos . Aprove ch ando la s ituación, y ante e l te m or de no volve r a e ncontrar tantos alum nos juntos , de cidim os

invadir s u intim idad con una e ncue s ta cuyos re s ultados re s um im os a continuación. De los 49 e ncue s tados , tan s ólo 9 e ran ch icas , m ante niéndos e la te nde ncia ge ne ral a la baja de la pre s e ncia fe m e nina e n e s ta dis ciplina. De los datos s e de s pre nde q ue los re cién lle gados te nían claras s us pre fe re ncias , ya q ue 43 de e llos e ligie ron Fís ica com o s u prim e ra opción.Al pre guntarle s ace rca de s us raz one s para h abe r e le gido e s ta carre ra, s e obs e rvan re s pue s tas de lo m ás variado:curios idad s obre las cos as y e l m undo, inte rés por la inve s tigación, s alida profe s ional, influe ncia de l profe s or de fís ica de bach ille r y un núm e ro im portante de e llos s im ple m e nte por vocación. Nos gus taría re s altar algunas m otivacione s un poco m ás originale s : “por vago. Al no h ace r nada para s e le ctividad no m e lle ga la nota para h ace r otra cos a”, “te ngo los apunte s de m i h e rm ano”, “m e conm ue ve ”, “tie ne m ás s alida q ue Filos ofía”, “q ue ría ve nir a Santiago y e ra lo único q ue m e conve ncía”, alguno inclus o afirm a q ue h a ve nido a e s ta facultad atraído por la pre s e ncia de Jorge Mira.De cara al futuro a la m ayoría le s gus taría de dicars e a la inve s tigación y la e s pe cialidad q ue atrae a un m ayor núm e ro de los e ncue s tados e s Fís ica de Partículas , e s tando la de Ele ctrónica cas i al m is m o nive l.Nos gus taría aprove ch ar la ocas ión para de nue vo invitar a todos a colaborar e n la e laboración de l Fís ical Inte rviú, com o ya h a h e ch o alguno de los nue vos e s tudiante s .

En e stos dos m e s e s de octubre y novie m bre h an ve nido a

Santiago dos Nobe l y un Abe l, y de spués de e ste aluvión de ge nte

pre m iada e n tie m po re cord nos q ue dam os con la vis ita de l fís ico

de l trío, Frank W ilcze k , de l MIT. Lle gó e l jue ve s 18 de octubre , de

la m ano de Jorge Mira y José D . Ede lste in, para com partir su vis ión

de la fís ica actual con los alum nos de la facultad, y conte star sus

pre guntas . Y h ubo tanto público e n e l aula m agna q ue la ge nte s e

tuvo q ue s e ntar e n los pas illos (incluidos profe s), y e l am bie nte

fue diste ndido, pe rm itie ndo q ue m uch os nos lanzáram os a

pre guntar.

Por la noch e , e n e l H ostal dos Re is Católicos, dis e rtó sobre QCD,

libe rtad as intótica y unificación, de m odo q ue toda, o cas i toda la

sala de l com e dor re al s e e nte rara de por q ué los re sultados de l

LH C s e rán m uy im portante s .

Fue un día com ple to de cas i cuatro h oras con F. W ilcze k , pe ro al

día s iguie nte aún h ubo m ás . Los q ue as istim os al s e m inario q ue

im partió, de nue vo e n e l aula m agna, pudim os vislum brar con

W ilcze k una nue va e dad de oro de la fís ica. A un nive l m ás

avanzado discutió te m as com o e l orige n de la e ne rgía oscura, la

e xiste ncia de l H iggs o la unificación a e ne rgías de la e scala de

Planck . Sie m pre s e apre nde algo de todo, y m ás cuando e l q ue

h abla e ntie nde de l te m a.

Frank Wilzcek en dosis concentradasRicardo Couso

La clas e de 5º (s in corbata) con Frank W ilze ck (e n e l m e dio, con corbata).

De iz q uie rda a de re ch a, los profe s ore s Jos é Ede ls te in, Frank W ilz ce k y Jorge Mira.

O grupo de inve stigación de Fís ica de Coloide s e Polím e ros

do de partam e nto de Fís ica da Mate ria Conde nsada cre ous e

no ano 19 9 6 baixo a coordinación do Prof. Víctor Mosq ue ra.

Com o s e u nom e indica, o grupo adícas e o e studo de

s iste m as nanoe structurados cuxo tam año e stá com pre ndido

e ntre un nanóm e tro e unh a m icra, e q ue pode n

autoe nsam blarxe autónom am e nte s e n nce s idade de acción

e xte rnas , dando lugar a suprae structuras de cre ce nte

com ple xidade .

En particular, os nosos inte re s e s actuale s céntrans e na

obte nción de s iste m as nanoe structurados form ados por

copolím e ros de bloq ue , -(polím e ros form ados por dous o

m áis tipos de cade as , un de tipo h idrófilo e o outro h idrófobo

o q ue lle s confire un carácte r dual). Este s copoolím e ros

form an nanoe structuras orde adas pe riódicas de bido a súa

capacidade de autoasociación e s e gre gación, as cale s pode n

s e r m odificadas s im ple m e nte cam biando o pe so m ole cular, a

nature za q uím ica, a e structura m ole cular ou o m e dio

e xte rno. Estas e structuras pre s e ntan im portante s aplicación

nos e idos da farm acéutica, biom e dicina, optoe le ctrónica,

e tc.

Por outra banda, s e ne stas e structuras polim éricas s e

introduce n nanopartículas m e tálicas e /ou m agnéticas

póde ns e obte r m ate rias polim éricos h íbridos q ue re únan as

propie dade s de orde am ie nto e spacial e plasticidade do

copolím e ro, e as propie dade s ópticas e m agnéticas das

nanopartículas. As nanopartículas póde ns e producir in s itu,

dicir, de ntro da m atriz polim érica, ou be n introduci-las unh a

ve z form adas noutro m e dio. As í, outra das líne as de traballo

do grupo é a obte nción de nanopartículas de tam año e

form a controlados e a cre ación de com pos ite s polim éricos

dopados con nanopartículas con con propie dade s á carta.

Na foto pode de s re coñe ce r a cas e todos os com pone nte s do

grupo. Na nosa páxina w e b (h ttp:// w w w.usc.e s/gfcp)

pode sde consultar m áis de talle s da nosa inve stigación, dos

re sultados e as nosas colaboracións con dive rsos grupos

e stranxe iros e nacionais .

E cabe m e ncionar tam én, q ue longo de ste s anos te m os

com e nzado dife re nte s re lación de coope racións con

distintas unive rs idade s e spañolas e e xtranxe iras : Bilbao

(Prof. Is sa Katim e , Facultad de Cie ncia y Te cnología),

Manch e ste r (Prof. David Atw ood, Sch ool of Ph arm acy; Prof.

Ste ph e n G. Ye ate s , Sch ool of Ch e m istry) e m áis actualm e nte

con Burde os (Prof. Le com andoux Laboratoire de Ch im ie de x

Polym e re s O rganiq ue s)

Grupo de Física de Coloides e PolímerosGrupo do m e s

F I S I C A L I N T E R V I U | Número 13 Páx. 3

Se q ue re s e nviar a túa opinión, re m íte a a saul.be ce iro@ rai.usc.e s

Re corro ás m iñas e scasas notas e a algunh as fotos te ntando

atopar unh a pista q ue s e guir, q ue m e guíe no bosq ue , a

punta dunh a corda da q ue ir tirando e q ue vaia trae ndo a

m in o lastre de s e nsacións de s e s días m áxicos . E as í vaim e

vindo a calor s e ca do de s e rto -e sa prim e ira bafarada q ue un

s e nte no rostro-, váns e m e apare ce ndo as core s e os olore s :

o m are lo m ate do Sah ara, o ve rde e spe so da ve xe tación q ue

flore ce ao abe iro de s e m ilagre infinito da vida, o torrado dos

rostros , a opacidade de sa nube de de spoxos da te rrible

h um anización do Cairo e o s e u fe dor h um ido; as e s e ncias

das e spe cias q ue s e m e sturaban nunh a brom a invis ible q ue

cubría o m e rcado de Asw an, e s e re gusto caracte rístico do po

do de s e rto. Ante a m iña vista vanse alzando de novo, coa

súa incom parable m axe stuos idade e grande de m ostración

de pode r, as Piram ide s de Giza, as im poñe nte s colum nas dos

te m plos e n h onra de pode rosos D e us e s e e m pe radore s q ue

m iran de e sgue llo con m arcada supe rioridade . Pe ro, sobre

todo, voum e e nch e ndo de novo cos rostros , as voce s , a calor

da xe nte , a súa ce rcania, a dos e xipcios tam én, pe ro sobre

todo a dos fís icos , e s e s q ue com partim os o día a día e ntre

e stas catro pare de s , e q ue e sa s e m ana vivim os e sa

m agnífica e xpe rie ncia h um ana xuntos . Se n cada un de

vós(de nós) todas e sas im pre s ións non te rían o pe so dunh a

roch a m ile naria no noso s e r, porq ue ao final xa s e sabe q ue

é m áis im portante o “q ue n” q ue o “q ue ”. Som os fís icos , aq uí

e no be rce da h um anidade !

(Que ría de ixar aq uí tam én un agrade ce m e nto a todos os

q ue , s e ndo fís icos ou non, dunh a m ane ira ou outra

colaboraste s a q ue puidés e m os xuntar uns cartiños q ue nos

facilitaron a viaxe . Mil grazas a todos!)

Paso de ecuador en ExiptoBie ito Fe rnánde z

Foi no ano 2001 cando

e ntre i na facultade por

prim e ira ve z. Pouco a

pouco os com pañe iros de prim e iro fóm onos

coñe ce ndo e falando m áis e ntre nós . Por

suposto, unh a das prim e iras pre guntas q ue

nos faciam os e ra “por q ue e scolle ch e s fís ica?”.

Algúns re spondían q ue e ntraran aq uí porq ue

non lle s q ue daba outra, pe ro os m áis e lixiran

face r a carre ira por vocación. Eu e staba e ntre

e ste s últim os , e scollérao no instituto porq ue

m e gustaba e s e m e daba be n, pe ro

gustábam e abondo com o para e star cinco

anos e studiándoa e n m áis profundidade ?

A ve rdade é q ue m e fixe n e sa pre gunta

algunh a q ue outra ve z ao longo dos anos q ue

e stive n aq uí, sobre todo naq ue le s m om e ntos

m áis e stre sante s (q ue os h ai!) onde a un

s e m pre lle dá a im pre s ión de q ue s e trabucou

de todo cando, todo ilus ionado, dicía aos

am igos na s e le ctividade q ue ía face r fís ica.

Se is anos de spois algúns dos am igos q ue

com e zam os a carre ira naq ue l 2001 xa a

re m atam os, e outros e stán a piq ue s . Algúns

aínda e stam os pola facultade m e ntre s q ue

outros m arch aron ó m undo laboral (ou m e sm o

a face r outra carre ira!). Se agora m e fixe s e n a

ve lla pre gunta de s e pagaba a pe na pasar uns

anos na facultade e u diría q ue s i, pe ro non

e stive n s e guro ata cas e o final.

D in q ue a

prim e ira im pre s ión é

a q ue conta, os

prim e iros m om e ntos

ante un gran cam bio

son de e spe cial

re le vancia. E q ue

cam bio m áis

s ignificativo q ue o da

ch e gada á unive rs idade , un m undo totalm e nte novo q ue s e planta

diante de nós para abrirnos m oitas e novas pos ibilidade s . O prim e iro

q ue ch am a a ate nción ao e ntrar por ve z prim e ira nunh a, ata e ntón

de scoñe cida, facultad de Fís ica é o pe culiar e asom broso péndulo de

Foucault, o noso q ue rido e dificio non s e rá o m áis m ode rno nin o

m áis grande pe ro polo m e nos dispón dunh a auténtica s e ña de

ide ntidade . As prim e iras clase s tam pouco lle foron á zaga ne ste

aspe cto, baixo a tute la de nosos novos profe sore s , tive m os a

prim e ira tom a de contacto cos nosos e studos nunh a das

unive rs idade s con m aior tradición e un foco de cultura de nde

te m pos re m otos .

Concre tam e nte , a carre ira de Fís ica é ,pe s e á fam a de dura

q ue te n, unh a carre ira fe rm osa na súa e s e ncia. O s q ue acce de n a e la

buscan coñe ce r as le is q ue rixe n a nature za e diso s e ocupa e sta

disciplina, a fís ica e stivo s e m pre pre s e nte e n todo o progre so da

cie ncia e do coñe ce m e nto e o s e gue e stando, a vangarda e a

inve stigación de alto nive l te n com a protagonista e sta m ate ria. Ao

m arxe diso, é im portante salie ntar as novas e xpe rie ncias q ue s e van

re colle ndo ao largo do cam iño com a coñe ce r a novos e grande s

com pañe iros de dife re nte s lugare s do m apa e no m e u caso, e de

s e guro q ue no de m oitos m áis , a vida e m ancipada nunh a cidade tan

e ncantadora e idílica com a é Santiago de Com poste la.

A m iña pe rspe ctiva ,de aq uí ao te m po q ue e stare i, e stá

cargada de ilus ión por apre nde r, de optim ism o e coa s e nsación q ue

e ste s m om e ntos s e rán re cordados con le dicia m áis adiante , pe ro por

agora h ai q ue vivir e de sfrutar do pre s e nte e coas m iras postas a un

futuro no q ue h abe rá q ue e sforzars e m oito xa q ue con traballo e

de dicación póde s e cum plir ata o m áis im probable dos soños .

OpiniónAndrés Dono

OpiniónJavie r Tarrío

Cómo hemoscambiadoRocío Carre gal

Tal e com o s e indicaba no

núm e ro 1 do Fís ical, e ste xornal

nace u coa vocación de s e r

ágora pública de sta Facultade ,

lugar com ún de e ncontro para

os q ue face m os de la parte da

nosa m orada. E ne sta casa,

aparte de alum nos, PD I e PAS,

traballan outras pe rsoas :

aq ue las q ue s e e ncargan de

m ante la lim pa e h abitable .

Entre e las e staban Re gina Uzal e Manue l Re q ue ijo, q ue

ve ñe n de xubilars e h ai e scasas datas e cuxas facianas a bo

s e guro vos re sultarán fam iliare s .

Re gina pe rte ncía á q ue nda de lim pe za da m añá e

Manolo e ncargábas e da lim pe za dos cristais . Le vaban

a friole ira de 21 anos nos s e us postos , de nde q ue s e

cre ou a facultade !

Con m otivo de tan

s inalada ocas ión

ce le brous e un xantar

de h om e naxe , no q ue

tive m os ocas ión de

m anife stárlle -lo noso

cariño e

agrade ce m e nto por

nos aturare n con

tanta pacie ncia tanto

te m po.

Re gina, Manolo, boa sorte para e sta parte doce da vida q ue

vide s de inaugurar. D isfrutáde a, q ue o m e re ce de s .

Cando un amigo sevaiJorge Mira

Fermi: ese mal xogador de tenisJorge Mira

Com o non h ai Pre m io Nobe l de m ate m ática os norue gos

cre aron o Pre m io Abe l e n 2003 para cubri-lo oco. Claro q ue ,

ao s e r tan re ce nte , apare ce o proble m a: h ai un tapón de

grandís im os m ate m áticos q ue o

m e re ce n. A cal s e lle dá

prim e iro? Está claro q ue aos

m e llore s dos m e llore s , e un de le s

é Pe te r Lax , q ue o re cibiu e n

2005.

Ne no prodixio, xa aos 16 anos

im pre s ionou ao gran Joh n von

Ne um ann. Re sultado: asce nso

m e te órico. Le várono a Prince ton

para pre s e ntarllo a Einste in e ,

aos 18 anos, xa o inte graban no

Proxe cto Manh attan (o da bom ba

atóm ica). El andou por Santiago

h ai uns días e contou un m ontón

de anécdotas, com o q ue

vapule aba ao te nis a Fe rm i (s e ica

o gran Enrico e ra unh a m anta).

Logo dos partidos , h ala, e xcurs ión polos arre dore s de Los

Álam os (Lax, prim e iro pola e s q ue rda, Fe rm i, prim e iro pola

de re ita).