Facilitation Toolbook Wagner_VN

  • Upload
    daisy

  • View
    237

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    1/153

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    2/153

    MC LCTrang

    Li Mu

    Chng 1 VI THOI 1

    TI SAO CHNG TA CN I THOI?....................................................... 1

    I THOI L G? .................................................................................. 3

    TRANH LUN &I THOI........ 4

    Skhc nhau giu i thoi v Tranh lun...5

    THO LUN L G?..................................................................................7

    CC DNG TR CHUYN........................7

    THNO L M PHN?......................................................................... 9

    QUY TRNH CA TRNH I THOI................9

    SCNG TC................... 11

    Chng 2 NHNG NGUYN TC CN BN CA QU TRNHI THOI 13

    IU PHI HI HP L G?.....................................................................13

    IU PHI VIN HI THO L AI?...........................................................15

    CC GI TR V THI .17

    NG LC CC QUI TRNH NHM..........18

    IU PHI VIN HI THO NI B V THU NGOI....20

    KHNG GIAN I THOI.20

    M NHC V NHNG BI HT. 22

    SP XP PHNG HP. 23

    KT LUN......... 25

    Chng 3 KTHUT KHNG GIAN M 26

    KHNG GIAN ML G?..........................................................................26

    AI C THSDNG PHNG PHP KHNG GIAN M? ............................ 26

    KHI NO NN V KHNG NN SDNG PHNG PHP NY.. 27

    LCH SPHT TRIN PHNG PHP.. 28

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    3/153

    MT QUI TRNH KHNG GIAN MIN HNH S NHTHNO? ............. 29

    CHN NG CH..................31

    MT CUC HP SDNG KHNG GIAN MS KO DI BAO LU?...........32

    V d chng trnh hp mt ngy...33

    BN NGUYN TC, MT QUI LUT V MT LU .......................34

    MI KHCH..........37

    T CHC KHNG GIAN MU?......................................................... 37

    GII THIU MT CUC HP KHNG GIAN M.....38

    Gii thiu skin......... 38

    GHI NHN THNG TIN.................. 41

    V d v bo co ngi khi xng.........41TCH HP CC KIN V LP RA KHOCH HNH NG.......41

    VNG TRN KT THC V PHN HI.... 43

    DANH SCH NHNG VIC CN LM.. 43

    SCH V A CH THAM KHO THM...45

    Chng 4 THGII C PH 46

    THGII C PH L G? ........................................................................ 46

    AI C THSDNG PHNG PHP NY?................................................48

    KHI NO NN V KHNG NN SDNG PHNG PHP NY.48

    LCH SPHT TRIN PHNG PHP.. 49

    CC NGUYN TC CHO THGII C PH ...50

    V d v nhng cu hi tho lun. Tuy nhin nu c th..... 53bn ng chn chpht trin cu hi ca ring mnh

    LM THNO TO RA BU KHNG KH C PH ...55

    TI L IU PHI VIN HI THO - TI NN LM G? ............................. 56

    Ti l ch ta ca bn, ti phi lm g?........................................57

    HNG DN THC HIN BUI C PH.......................................................57

    NHNG CCH TRC QUAN HA KIN THC & HIU BIT THU SUT...59

    MT S SUY NGH QUAN TRNG.. 60

    DANH SCH VIC CN LM.61

    Danh sch vic cn lm cho Bui c ph ca thgii .................... 61

    SCH V A CH THAM KHO THM.. 62

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    4/153

    Chng 5 CU HI TCH CC 63

    CU HI TCH CC L G.......................64

    LCH SPHT TRIN PHNG PHP .... 65

    HNH DUNG CHICAGO........... 66

    CUC QUI T SDNG PHNG PHP CU HI TCH CC.....67

    CHUN B CHO MT CUC QUI T AI..67

    Cu hi xc nh ch then cht.........68

    CHU TRNH BN CHIU.69

    V d hng dn phng vn...... 70

    V d v nhng mc tiu mang tnh ththch...74IU KIN THNH CNG..76

    P DNG AI..77

    LN KHOCH MT QUI TRNH AI .78

    LU LI KT QU................. 78

    SAU CUC QUI T - CHUYN G XY RA TIP THEO?................................. 79

    NHNG L THUYT NG SAU AI............................. 79

    TI LIU C THM.. 81

    Chng 6 TM KIM TNG LAI 81

    HI NGH TM KIM TNG LAI L G?....................................................81

    S LNG THNH PHN THAM D83

    KHI NO NN V KHNG NN SDNG PHNG PHP NY...83

    LCH SV L THUYT CA PHNG PHP ..84

    NHNG CCH NG DNG C TH.85Nm nhim v ca Tm Kim Tng Lai.....85

    TNG QUAN V CHNG TRNH NGH S...........85

    CCH BMC MT HI NGH............... 93

    DANH SCH PHNG TIN SDNG. 93

    SU NGUYN TC CA PHNG PHP NY... ...94

    Cu chuyn.... 95

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    5/153

    AI C THDN DT MT SKIN TM KIM TNG LAI? ........................96

    NGUYN TC THEN CHT CA PHNG PHP NY.......96

    Truyn ng ngn Nhng anh m v Con voi......... 97

    BA SUY NGH CUI CNG V PHNG PHP TM KIM TNG LAI..98

    SCH V A CH THAM KHO THM .......................... 99

    Chng 7 BC V CHU TRNH XA-M-A 100

    BC L G?........................................................................................... 100

    NHNG LI CH KHI SDNG PHNG PHP BC? ..............................101

    THC HIN NHTHNO....101

    KHI NO NN SDNG PHNG PHP B C .......102VAI TR CA IU PHI VIN HI THO... 102

    NHNG BIN TU KHC CA PHNG PHP..103

    CHU TRNH XA-M-A.103

    Qui nh nn tng cho chu trnh Xa-m-a104

    MT S SUY NGH CUI CNG105

    TI LIU THAM KHO105

    Chng 8 ON LHNH 106

    PHNG PHP ON LHNH L G?.....................................................106

    V tn phng php...106

    THC HIN NHTHNO..107

    SUY NGH CUI CNG ....110

    Chng 9 BUI TA M 111

    BUI TA M L G?.............................................................................111

    KHI NO TH SDNG BUI TA M?...................................................111

    THC HIN NHTHNO..112

    Mo nh cho ch ta.....113

    Chng 10 BIN NIN K 114

    LI CH CA BIN NIN K.114

    MT QUI TRNH BIN NIN K DI BAO LU?. ......................................... 115

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    6/153

    SDNG LOI BIN NIN K NO? ......................................................... 115

    PHN TCH BIN NIN K...118

    HOT NG TO TC.. 118

    MT S SUY NGH V VIC DN DT HOT NG BIN NIN K. 119

    TI LIU C THM.. 120

    Chng 11 IU PHI HI HP SINH NG 121

    MT S LU U TIN.121

    IU PHI HI HP SINH NG L G?.....................................................121

    LM THNO DN DT SKIN....122

    AN TON TNH CHT CN THIT CHO IU PHI HI HP SINH NG124

    KHI NG CUC HP....126

    KT THC CUC HP..127

    CU CHUYN CA IU PHI VIN CUC HP.....128

    CU CHUYN 1: HI NG THNG THI128

    CU CHUYN 2: HI NG HIU BIT SNG TO 128

    MT S SUY NGH CUI CNG...129

    THAM KHO THM 129

    Chng 12 KIN LP VIN CNH 130

    KIN LP VIN CNH L G?..130

    KHI NO TH SDNG PHP KIN LP VIN CNH?. ................................130

    LCH SPHNG PHP...........................................................................131

    TIP CN TNG BC VO KIN LP VIN CNH.132

    NHNG BIN TU TRONG KIN LP VIN CNH...137VAI TR V TRCH NHIM..138

    MO V CNH BO THC HIN THNH CNG.139

    TRNG HP NGHIN CU. 140QUI TRNH KIN LP VIN CNH MONT FLEUR

    TI LIU C THM.. 141

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    7/153

    LI MU

    Bt k l trong cc bui tp hun, trong ging dy, trong qu trnh a ra quyt nhtrong nhm hoc trong vic phn tch c thhn mt vn quan trng i vi tp th,ngi no p dng cc phng php tch cc, ngi s kch hot mt cch mnh mhn kin thc, nng lc v ng c hc tp ca ngi tham gia. Thm vo , vic sdng cc phng php ny s to thm nhiu c hi cho ngi tham gia thc scthc hnh nhng iu m mnh hc.

    K t nhiu nm, Vit Nam c mt bc nhy vt v kinh t v nhn chung angtrong qu trnh chuyn i ngy cng nhanh chng hn. Kt qu l ti hu ht cc lnhvc hot ng v cc t chc, ngi ta thng xuyn phi ng trc nhng quyt

    nh quan trng, phi tin hnh v trin khai cc bc thay i. Nhu cu c o to,bi dng ca cn b ngy cng tng. Do vy, cc chng trnh o to v ging dycn phi c thit k st vi thc tin, nhm m bo cho hc vin c thp dngnhng ni dung hc nhanh chng v c cht lng cao hn.

    Vin Friedrich-Ebert l mt trong nhng t chc u tin, tcch y hn 10 nm, bt tay vo ging dy v p dng mt cch h thng cc nguyn tc c bn vo tongi trng thnh theo hng hin i v tch cc. Kt qu ca hot ng ny l shnh thnh ca cc t chc cng nh cc cu lc b ging vin c o to theophng php trn ti nhiu t chc i tc nhHc vin Chnh tr-Hnh chnh quc giaH Ch Minh hoc Tng lin on Lao ng Vit Nam.

    C thnhn thy vic p dng cc phng php tch cc theo nh tn gi ca chngti Vit Nam ngy cng ph bin v em li nhiu kt qu kh quan. Bn cnh , vicp dng mt cch c h thng cc phng php tch cc c thc tc ng khng nhti vn ho tho lun v hn ht l ti spht huy dn ch trong ni b cc t chc.

    Nn Dn ch cn nhng con ngi dn ch (Willy Brandt) Nhm lm vic cncc thnh vin c nng lc lm vic theo nhm Cc t chc cn c kinhnghim, shiu bit v ng c lm vic ca cc cn b - v cc phng phptch cc, nu p dng ng, s gip hnh thnh chnh xc nhng nng lc ny!

    Tuy nhin cho ti nay, cc phng php tch cc thng mi chc p dng i vi

    cc nhm nh nhiu nht khng qu 20 ngi. Song khng nht thit phi nhvy! Cnhng phng php ph hp vi c cc nhm c s lng ngi tham gia ln hn. Bivy, bn cnh cc phng php s dng i vi cc nhm nh, ti liu tp hun nycn gii thiu c cc phng php p dng cho cc nhm ng hc vin hn.

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    8/153

    Cun sch hng dn ny c s dng nhmt cun s tay v l ti liu tp hundnh cho ging vin v hc vin.

    Chng ti hi vng, cun sch ny sp ng tt hn nhu cu nghin cu chuyn su vl sch tra cu phc v nhiu hn i vi cc cuc tp hun.

    Joerg BergstermannTrng i din Vn phngVin Friedrich-Ebert ti Vit Nam

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    9/153

    CU TRC CUN SCHCun sch ny gm 12 chng, theo ththp l tgii thiu hot ng i thoi viu phi hi hp n ra cc phng php iu phi hi hp i vi nhm ln vnhng k thut hu ch dn dt i thoi v scng tc.

    Phn I: Vi thoi

    Phn ny gii thiu khi nim i thoi tnhiu kha cnh khc nhau, v gii thch rtm quan trng ca i thoi nhm duy tr spht trin bn vng, yn bnh v to ranhng thay i tch cc trong x hi.

    Phn II: iu phi hi hp

    Phn ny trnh by v vai tr, trch nhim v nhng c im ct li trong vic iuphi hi hp. Ti cng cp n nhng yu tquan trng nh lm thno to rami trng c li cho i thoi.

    Phn III: Hp dng c ca nhng nh thc hnh i thoi

    Phn ny l trng tm ca cun sch. Ti chn mt sphng php quan trng, vm t chi tit chng. Ti tht s tin rng nhng phng php ny s gip ch trong vicgii quyt nhng vn m x hi thng phi i mt. Trong ny bn s tm thynhiu phng php ph bin chng hn nhKhng gian m, Bui c ph ca thgii,Cu hi tch cc cng nh mt s phng php khc t ph bin hn nh Tm kimtng lai v B c. Ti cng thm vo y mt shot ng rt d t chc nhBuiTa m v on lhnh. Ngoi ra, trong phin bn thhai ca cun sch ny ti thm vo chng Kin lp tng lai.

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    10/153

    BIU TNG SDNG TRONG SCH NYTi sdng mt sbiu tng nhm gip phn bit r cc mc trong sch:

    Mo nh: Mt s mo nh c rt ra t kinh nghim c nhn ti saunhiu nm iu phi hi hp Chu , v mt s ln cng tc Chu u vChu Phi. Ngoi ra ti cng kt hp mt smo nh v th thut ca ccng nghip khc.

    Lu : Biu tng ny cnh bo bn v nhng iu bn nn trnh nhmthc hin thnh cng qui trnh.

    Thng tin: Biu tng ny nu ra mt sthng tin hu ch.

    Cu chuyn:y l nhng cu chuyn v v d c th viu phi dndt i thoi.

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    11/153

    TC GI

    Jost H. Wagner

    [email protected]

    Sinh nm 1969, tt nghip ngnh x hi hc v kinh t ti i hc Trier (c) vZaragoza (Ty Ban Nha). T thng 9/2001 n thng 3/2005, ng lm vic cho T chcHp Tc K Thut c (GTZ) ti n v Afghanistan vi vai tr qun l chng trnhv c vn k thut. T thng 4/2005 n thng 3/2006 ng i din cho Hot ngQuan Hi tc c (German Partnership Initiative) ti cc khu vc bnh hng sngthn Thi Lan. T thng 4/2006, ng chuyn sang lm tvn, iu phi vin hi thov ging vin cho nhiu t chc pht trin c v quc t, cng nhcc t chc chnhtr trn khp ng Nam v Nam , Chu Phi v Chu u. Thi Lan ng hp tcvi Friedrich-Ebert-Stiftung vi nm v vic lm thno mang li gii php ha bnh choDeep South (min Nam).

    u nm 2008, ng thnh lp The Change Initiative mt cng ty chuyn viu phihi hp v o to, ang tr thnh mt trong nhng n v dn u trong thit kviu phi nhng cuc hp mang tnh tng tc. Mi quan tm chnh ca ng hin nay llm th no t chc & iu phi i thoi v hnh ng cng tc gia nhiu bntrong cc tnh hung mu thun v rc ri phc tp. Jost cng l i din quc gia ca

    Hip Hi iu Phi Vin Hi Tho Quc T(International Association of Facilitators (IAF)v l iu Phi Vin ca Din n iu Phi Vin Hi Tho Thi Lan, mng li chonhng ngi quan tm n ngh thut iu phi hi hp v mun tinh thng hn tronglnh vc ny. ng cng l ging vin thnh ging thng xuyn ca ChulalongkornUniversitys Rotary Center v Ha bnh v Cc gii php cho xung t.

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    12/153

    1

    Cm nang cc phng php tch cc V I THOI

    1

    "Ti cha tng thy t rng hp no mt hay hai ngi li c thdng l l thuyt phc ngikia khi tranh ci."

    Thomas Jefferson

    I THOI

    TI SAO CHNG TA CN I THOI?

    i thoi gia ngi vi ngi l iu kin xa xa nht v c l l quan trngnht to nn sthay i bt kchng ta ni v sthay i ca mt t chc,x hi hay thm ch l s thay i ca c nhn. Ch khi chng ta ngi li vi

    nhau v i thoi v nhng vn m chng ta s cng tch cc tham gia,chng ta mi c th chia s nhng cm nhn v nhng suy ngh, thng tinphn hi cho nhau, ci m tip nhn tng mi v tr nn sng to. V chkhi chng ta mi ci m thay i chnh bn thn mnh. Nhng cuc i thoinh vy mt nhiu thi gian, s thay i mt nhiu thi gian nhng cngnhau lng nghe v nghv nhng gii php cho vn ang nh hng n xhi chng ta ngy nay v trong tng lai, chng ta thc scn n khong thigian .

    Vy tnh hnh hin nay din ra nh thno? Hu ht cc cuc hp vn din ratrong cc cn phng ti tm, lnh lo v khng c ca s. Mi ngi giu mnhng sau nhng chic bn ln cht y sch v giy t, v bu khng kh khc thto ra c nhng cuc i thoi c ngha. Thng ch c vi ngi cc hi ni trong khi nhng ngi khc lng nghe. Trong nhiu cuc hp, bn cthcm nhn c sphn chia thbc gia ngi tham dcuc hp. V iulun lm ti ngc nhin nht l nhiu ngi tin rng h c th t mnh xton, t thay i hnh vi v quyt nh da trn nhng thng tin thc tmchng ta tip nhn tcc chuyn gia di hnh thc cc bi thuyt trnh v ccbi trnh by bng power point sau hng lot nhng mn hi p.

    Chng 1

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    13/153

    2

    Cm nang cc phng php tch cc V I THOI

    Theo quan st ca ti, dng nh rt nhiu ngi mong mun c t giiquyt vn ca bn thn mnh. Do vy h thng i khng vi nhng cutr li v gii php thu c t bn ngoi, nn him khi c th thnh cng,

    ngay c khi l nhng gii php tt, nhng khng pht sinh tnhng ngitham gia hoc tham vn trong qu trnh ra quyt nh. Con ngi vn c mongmun tdo, tquyt, v trong nhng tnh hung ph hp, ngi ta thng trnn tho vt hn thng ngy trong vic tm ra cu tr li cho chnh mnh. Hmua v s hu nhng gii php m h gp phn to nn. Thnh cng ca victo nn s thay i trong cc t chc, cng ng v x hi ni chung thngph thuc nhiu vo quyn s hu v ng c ca nhng ngi tham gia hnl skho lo ca tng.

    V l do ny, chng ta phi thay i cch t cu hi, cch ni chuyn v lng

    nghe. Nhiu ngi trong chng ta dng nhqun cch tham gia v thc shin din trong nhng cuc i thoi . Trong thi i tn tin v bn rn nhhin nay vi nhng thay i v cng ngh v sphc tp trong cch t chc,chng ta ang qun dn cch ni chuyn vi nhau. May mn thay, mt sphng php h tr i thoi ang xut hin trn ton cu, c th l trongvng 10-15 nm qua. Trong cun sch ny, bn sc gii thiu 12 phngphp hoc cng c t chc tt hn cc cuc i thoi v hot ng cngtc.

    Nhiu ngi c thngh l chng ta khng cn bt ck nng g i thoi.Nhng trong nhng nm qua, ti nhn thy ngy cng c nhiu ngi hiurng nu i thoi tt, chng ta s thy c nhng kt qung kinh ngc:cc ro cn giao tip b ph v, gim thiu rp khun, pht trin tm nhnchung v tng mi, to ra quyn s hu hnh ng v nhiu hn na.Khng ngh rng i thoi l liu thuc cho mi vn , nhng ti tin rng nukhng t chc i thoi tt, chng ta s khng thgii quyt cc vn ca xhi ngy nay. Tuy nhin, c nhiu nguyn nhn dn n vic i thoi tht bi.V d, khi bn v nhng vn ni b hin nay ca Thi Lan c th thy nicm ln cm xc cm th v khng tin tng. Vo thi im ti vit cun schny, cuc xung t ni ti , Thi Lan, gia cc thnh vin o -Vng hoccc vn ba t nh bin gii vi Malaysia ang rt nghim trng v cn c khoch cn trng trong vic t chc i thoi tm kim ha bnh gia cc bn.Thng th skhc nhau trong mi quan tm ca cc thnh vin tham gia ithoi l tr ngi ng k cho cuc i thoi v ngi ta thng kh suy nghvt khi phm tr ca mnh.

    i thoi cn mt s k nng c bit m khng may l nhng k nng nykhng tht sc dy hoc cp n trong trng ph thng v i hc Chu v cc nc khc. Ti him khi nghe kv nhng cuc i thoi din ra nhng ni ny, chng hn ti cc trng i hc ca chng ta v ti cc c

    1

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    14/153

    3

    Cm nang cc phng php tch cc V I THOI

    quan qun l. hu ht cc nc Chu nu khng phi l ton b - vncn tn ti c cu cp bc truyn thng. Nhng ngi c cp bc cao thngbo ngi thp hn lm iu ny iu n m khng cn xem xt n vic thc

    si thoi vi h. Trong thgii doanh nghip, nhn vin vn phi theo ccch th tcp trn hn l tham gia i thoi mt cch bnh ng.

    Tchc i thoi khng phi l chuyn d dng

    Ti khng ngh rng chng ta phi tr thnh chuyn gia v i thoi, nhngchng ta nn hiu r khi nim c thphn bit mt cuc i thoi thc svi cc hnh thc giao tip khc. V chng ta, nhng cng dn trong c vai trchuyn mn v vai tr c nhn nn thoi mi chp nhn i thoi. V vy chngta hy cng i su phn tch khi nim i thoi.

    I THOI L G?

    Khi i vo nh ngha i thoi chng ta s pht hin ra ngy cng nhiu chtth trong . Nhiu tc gi bt u bng cch ni v ngun gc ca tng. Tny xut pht t ting Hy Lp dialogos, tm dch l thng qua ngha ca t.Ni cch khc, y chng ta ang ni v vic giao tip s dng t ngchuyn ti ngha. Mt sngi khc nh ngha i thoi l cuc chuyn trgia ngi vi ngi. T in Webster ca M nh ngha mc ch ca i

    thoi l tm kim shiu bit v ha hp ln nhau , mc du trong cun schhay tuyt ca Daniel Yankelovich, SK diu ca i thoi (The Magic ofDialogue) c mt im rt hay khi cp rng sau cuc i thoi bn c thhiu ti sao bn khng ng vi ai v mt vn g, v ch cn nhvy chkhng nht thit phi t c sha hp hn na.

    nh ngha a thch ca ti l tng hp cc miu t khc nhau v i thoitrong cun sch tuyt vi i thoi dn ch Stay hng dn cho nhngngi thc hnh (Democratic Dialogue A Handbook for Practitioners) do LHQv mt st chc khc xut bn:

    i thoi l qu trnh tng tc thc qua con ngi lng nghe vi tm thsn sng chp nhn thay i cch nhn. Nhng ngi tham gia n lc hiungi khc thm ch khi h c hiu bit khc nhau v vn no . Nhngngi tham gia c tm hiu, khai thc v khm ph hn l tranh ci v thuytphc ngi khc.

    Theo cch hiu ca ti vi thoi, ti thy i thoi cng l mt cch vtqua nhng tng tc hi ht, v nhng hng ro phng th bn thn mnh

    1

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    15/153

    4

    Cm nang cc phng php tch cc V I THOI

    dng nn. Chng ta c lng nghe mt cch tch cc vi stin cy v ng cm.Theo ngha ny, i thoi l qu trnh xy dng thnh cng mt mi quan h.

    Tht th v l s d hiu ngha ca i thoi hn nhiu khi so snh n vinhng thut ngkhc. Nhng thut ngny thng c sdng ng nghanhng chnh v vy li l sai! Nhiu tc gi phn bit r 3 t: Tranh lun(Debate), Tho lun (Discussion) v i thoi (Dialogue). Theo kin ti, y ls khc bit rt hu ch v c thgip nhn dng tt hn nhng g chng tathy trong cng vic v trong cuc sng ring t. Nhng vn cn nhiu ngisdng cc thut ngny vi cng ngha mc du chng c nh nghakh r trong Ting Anh. V vy n lc phi lm r nhng hiu nhm c thcv ba thut ngny.

    TRANH LUN V I THOI

    i thoi khng th l tranh lun! Tranh lun din ra gia cc bn i u nhauv mc tiu chnh ca tranh lun l chin thng. Trong ting Anh, bn khngth ni ti thua i thoi hay ti thng i thoi. iu ny nghe c vhon ton sai phi khng cc bn? Mc ch ca tranh ci l l l ca bn thngngi kia. Va trong trong cuc tr chuyn thng c khng kh th ch. Ngita khng c gng lng nghe hiu nhau m thay vo thng c bo vquan im ca mnh trc nhng ngi khc. Thng trong cuc tranh lun,nhng ngi tham gia c chng minh bn kia sai. Ti c cm gic l khi itruyn hnh hoc pht thanh pht nhng vn quan trng, h thng sp xpsao cho nhng ngi tham gia c quan im hon ton khc nhau. Ti sao vy?C ltng s lng ngi xem. Nhng ngi tham gia tranh lun thngt quan tm n vic to ra ci nhn ton din v cn bng. Thay vo , mibn cgng dch chuyn ranh gii ng thun kin bng cch thhin trngthi cc oan v khng tha hip. Ttranh lun (debate) c ngun gc tmttPhp c debatre, c ngha l chin u hoc u tranh. Tranh lun n chamu thun. Cc phng tin truyn thng khng to ra n m h chn thuna n ln mt cp mi. V cc chin binh trong cuc tranh lun tmkim iu g? Khng phi l skhai sng. H tm kim chin thng!

    1

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    16/153

    5

    Cm nang cc phng php tch cc V I THOI

    i thoi c thkhng to ra sc nng nhiu nh tranh lun, nhng n c thlm sng t vn . Mt ln na, ti thoi ca chng ta c ngun gc t tHy lp cdialogos, c gc tdia-, c ngha l thng qua v logos, c ngha ltnghoc nguyn nhn. Mt cuc i thoi tm kim s tht bng tngvthng qua tng.

    Cc bn tham gia i thoi khng nhm mc ch nh bi ln nhau m l khaisng ln nhau. khng phi l mu thun m l chia s. Tri ngc vi trchi c n c ng v khng ca ngi tham gia tranh lun trong michin thng u km theo mt mt, i thoi cho php c hai bn cng ni bttcuc tho lun c s tham gia y ca mi ngi. C hai bn u c likhi cng theo ui s khai sng trong khi tranh lun t nhiu ch cho php cmt cu tr li ng hoc mt v tr ng. V vy tranh lun gii hn quan imtm nhn ca mi ngi v trong cc cuc tranh lun i lc khng r ai lngi thng.

    Mt nhn xt c nhn: Ti nh mnh lc u khng tin nh thno khi vothng 4 nm 2009, cuc hp thng nh ASEAN Pattaya b hon sau khinhng ngi phn i trn vo khu vc hi ngh. Ngh vin Thi Lan t chcphin hp c bit vi tun sau . Mt bnh lun vin ca mt t bo vitrng khng h c cuc i thoi no din ra khin ti rt ngc nhin. Tht s

    c th hy vng c chng kin bt k cuc i thoi no ti mt phin hpquc hi chnh thc hay khng? Nhng g din ra trong nhng khung cnh nhvy gi l tranh lun. Thng thng, ngi thng l ngi c lun c hoc tng thuyt phc hn. Trong x hi truyn thng i chng ca chng ta, cccuc thm d d lun thng dng cng bai l ngi thng cuc.

    Nhng c mt iu quan trng cc bn cn lu l: Chng ta hy thng nhtvi nhau rng mc d i thoi v tranh lun khc nhau nhng iu khngc ngha l i thoi l tt v tranh lun l xu. C nhng lc tranh lunng vai tr l mt chin lc hoc cng c ch dn hu ch.

    1

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    17/153

    6

    Cm nang cc phng php tch cc V I THOI

    Skhc nhau gia i thoi v Tranh lunDavid Bohm, nh vt l hc lng tv nh trit hc, phn bit i thoi v tranh lun nh

    sau:* i thoi l cng tc: hai hoc nhiu bn lm vic cng nhau nhm t c shiu bit

    chung. Tranh lun l i khng: hai bn chng i nhau v cchng minh bn kia l sai.

    * Trong i thoi, mc tiu l tm kim im tng ng cn trong tranh lun, mc tiu lchin thng.

    * Trong i thoi, ngi ny lng nghe ngi kia hiu, tm ra ngha v tm kim sthng nht. Trong tranh lun, mt bn lng nghe bn kia tm kim sai st v phn cng.

    * i thoi m rng v c th thay i quan im ca ngi tham d. Tranh lun khng

    nh quan im ca ngi tham d.* i thoi nu cc gi thuyt nh gi li. Tranh lun ng h cc gi thuyt nh l s

    tht.

    * i thoi to nn s tvn ni tm v quan im ca mnh. Tranh lun to nn sphphn quan im ca bn kia.

    * i thoi m ra kh nng tm c gii php tt hn cc gii php trc y. Tranh lunng h quan im ca chnh mnh, xem nh l gii php tt nht v loi b cc gii phpkhc.

    * i thoi to nn thi ci m: ci m vi ci sai v sn lng thay i. Tranh lun tonn thi khp kn, kin quyt l mnh ng.

    * Trong i thoi, ngi ta trnh by nhng suy nghhay nht, bit rng suy nghca ngikhc s gip h hn l ph hoi h. Trong tranh lun, ngi ta trnh by nhng suy nghhaynht v bo v n trc mi ththch chng minh l n ng.

    * i thoi ku gi tm thi hon nim tin v cc gii nh. Tranh lun ku gi phi htmnh cho nim tin ca minh.

    * Trong i thoi, ngi ta tm kim sng thun c bn. Trong tranh lun, ngi ta tmkim skhc bit.

    * i thoi cn c mi quan tm chn tht n ngi i din v khng lm cho ngi ithoi tr nn xa cch hay b xc phm. Tranh lun l s chng i ngi i din m khngch trng n cm xc v thng l coi thng hoc phn i ngi khc.

    * Trong i thoi, mi ngi thng c mt phn cu tr li v nu gp li vi nhau c thto thnh mt gii php kh thi. Trong Tranh lun, mi ngi thng cho l ch mi mnh ccu tr li ng.

    Trch t: http://www.oxfordresearchgroup.org.uk/get_involved/dialoguevdebate.php

    1

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    18/153

    7

    Cm nang cc phng php tch cc V I THOI

    THO LUN L G?

    Nh vy sau khi bn vi thoi v tranh lun, t tho lun s thuc dngno? C ngi gii thch rng tho lun tng t nh nc trong trng thigia bng v hi nc. Vy c ngha tho lun l mt trng thi gia Tranhlun v i thoi.

    Mt cuc tho lun thc ra gm nhng ngi ang trnh by kin camnh. Tuy nhin t tho lun c gc t cuss, c ngha l phn tch. Ni cchkhc: chc m x thnh nhng mc nhc thhiu r hn. TTholun v mt ng ngha c ngha l "m x" v nhiu ngi cng tham gia vtrnh by cc quan im khc nhau, cng phn tch v so snh. V l do cpbc v quyn lc, mt s kin hoc quan im c cho l nng cn hn

    ca nhng ngi khc. C ththng qua m phn, st c s tha hipv tm thi gii quyt nhng khc bit.

    CC DNG TR CHUYN

    S khc nhau gia i thoi, tho lun v tranh lun khng m ch rng ithoi l tt v tho lun & tranh lun l xu.

    Mt cch khc chng ta thy c skhc nhau gia i thoi, Tho lunv Tranh lun l xem xt nhng hnh dng tm l ca cc cuc chuyn tr. Hnhdng ca Tranh lun l ng thng. N ging nhtr chi ko co, gm hai ixp hng i din nhau, cng ko mt si dy. Mt bn thng v bn kia sthua. Nhng kt qu hoc quan im khc s b loi t r.

    1

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    19/153

    8

    Cm nang cc phng php tch cc V I THOI

    Trong khi i thoi l mt hnh trn. Chng ta ngi sao cho mi ngi uc thnhn thy v nghe thy nhau. Cuc tr chuyn gm nhiu bn tham gia.Chng ta cng lng nghe v nhvy nhng quan im, nhng kha cnh khc

    nhau m mi ngi em n c th kt hp vi nhau to nn ngha lnhn, shiu bit rng hn.

    Cui cng Tho lun c hnh dng ln xn. Mi ngi cng qui t trong mtphng, nhng nhn v nhng hng khc nhau, c mi quan tm khc nhau vni dung bn bc khc nhau. Nhm thiu sgn kt nhtrong Nhm i thoi,v khng cgng khai thc suy nghhay nht ca nhng ngi tham dtonn s hiu bit su rng mi. Nhng ngi tham gia vo cuc Tho lun cthch bm vo kin ca mnh nhtrong cuc Tranh lun, trong khi mt khcli t ng u vi vn .

    Cc cuc tho lun thng khng i n tn cng s vic. H khng i vonhng ginh nghim tc, rt c nhn, n giu bn trong m ni vng quanhhoc trnh n cc cu hi. Ti sao? Bi v c nhng kin v nim tin cachng ta l khng thm phn, khng thng n v vy hin nhin l Stht khng phi bn ci, rng nhng kin v nim tin khng phi l itng em ra xem xt. Chng ta cng quyt ginhng kin ny; chngl mt phn ca tnh cch chng ta. Chng ta thy kh em chng ra chongi khc nh gi.

    Nhng chng ta cng nn nh li nh vt l v ngi sng lp i thoi, ng

    David Bohm ni g. ng c mt quan im rt hay vi thoi v tho lunkhi miu t tho lun ging nhmt tr chi bng bn, khi mi ngi trao i kin v mc ch l ghi im cho mnh. C thbn s ly kin ca ai bo v cho kin ca mnh bn c thng vi mt vi ngi v khngng vi nhng ngi khcnhng iu c bn l phi thng tr chi. iuny thng ng i vi cc cuc tho lun. Tuy nhin trong i thoi, khngai c thng. Mi ngi cng thng nu c bt k ai thng. C s khcbit v mt tinh thn trong vn ny.

    V vy ngha tht sn cha bn trong nhng g chng ta ni thng kh m

    h. n ca chng ta da trn nhng ginh then cht m chng ta khngtit l ra. Do nhiu khi chng ta ri cc bui tho lun vi cm gic thtvng, nu khng ni l gin dv ton b cu chuyn kc cu chuyn cachnh chng ta khng tht sc a ra tho lun.

    Liu chng ta c b st thut ngquan trng no khng? Chc chn l c nnsau y ti s cp ngn gn n mt vi thut ngna.

    1

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    20/153

    9

    Cm nang cc phng php tch cc V I THOI

    THNO L M PHN?

    C thm phn l mt tc xem l kh gn vi ti thoi c bit khi csmu thun v cng thng gia cc phe phi chnh tr nhiu nc. Mt sngi ku gi cc nhm ni loi cng m phn, s khc c thni chng tacn i thoi. Tuy nhin, hu ht cc nh thc thi ha bnh xem m phn lqui trnh chnh thc. C l l mt cuc tho lun nhm i n thng nht vmt vn . V d, m phn ho bnh c thmang li s nht tr v vn ha bnh nhng nhng nh thc thi c thni rng ng hn mt nn ha bnhtht sc ngha l khng c chin tranh vng, vi iu chc hn bn cng on ra hnh thc tr chuyn h sdng, l i thoi.

    Mt hi ngh c phi l i thoi?Khng, khng phi. Mt hi nghng hn l mt bui hp trang trng nhmmc ch hi m hoc tho lun. Ti vn cn nh mt hi ngh ca cc chuyngia din ra trong hai ngy m ti tham gia. N din ra kh th v. Ti cnhng cuc tr chuyn th v trong gi n tra v gi gii lao nu khng cbui hp ch ton nhng bi trnh by bng power point v mc hi p chophp mt vi ngi tpha khn gi tham dc t cu hi chkhng phia ra bnh lun. iu lm ti n tng nht l nh bo vit bnh lun trntrang web ca chnh ph rng hi ngh l mt cuc i thoi tuyt vi. khng thno l cuc i thoi! V ti chc chn tt c cc bn u cm thy

    nhvy.Nhn tin, hi m khng phi l i thoi. Nhiu c quan pht trin mi cc cng khi h d kin thc hin nhng d n ln. Hi m thng c nhngha l mt qu trnh khi mt bn c quyn tham kho kin ca mt ngi,mt nhm hoc tham kho d liu ra quyt nh. Ngi ra quyt nhthng c quyn nhn li khuyn hay khng.

    V by gi chng ta hy bn v cc yu tc bn ca mt cuc i thoi hay.

    QUY TRNH CA I THOI

    Quy trnh i thoi c nhng c im g? Chng c miu t rt hay trongcun sch i thoi dn ch (Democratic Dialogue). V vy ti s tm tt bnc im chnh da vo nhng g c vit trong .

    Tnh cht bao hmTnh cht bao hm c l l nguyn tc c bn nht ca i thoi. N thhinnhng ginh n cha bn trong mt mc m nhng ngi c lin quan

    1

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    21/153

    10

    Cm nang cc phng php tch cc V I THOI

    n vn c th tham gia hoc trnh by trong qu trnh i thoi, nhngngi i thoi thng c chung mt phn k nng chnh m h cn giiquyt vn ca chnh mnh, tri ngc vi vic ph thuc hon ton vo

    ngi khc tm ra gii php.

    Mt gi thuyt khc c lin quan l, chuyn sang hng bn vng, mingi trong h thng vn cn c thc s hu vn , quy trnh gii quytn v cc gii php xut t kt qu. pht t rin thc s hu ny, hphi tham gia vo qu trnh thay i.

    Nguyn tc bao hm c thc din t theo nhiu cch khc nhau. V d mtsngi hnh ngh ghi r i thoi c nhiu bn tham gia l hnh thc kt hpnhiu nhm ngi c li ch rng buc vi nhau t c kt qu thnh

    cng.i vi nhng ngi khc, bao hm c ngha to ra m hnh thu nh ca mth thng ang duy tr mt vn no hoc cc hnh thi mi quan h cacon ngi. V d nu chng ta mun ci t in hoc thay i mt h thng trnghc th nn mi ai tham gia cuc hp: qun tr vin, gio vin, ph huynh, hcsinh, cc chnh tr gia v c l mt snhng ngi c lin quan khc. Ni cchkhc: nn tp trung i din ca ton b h thng. y l nguyn tc chng tas cp n nhiu trong trong chng Tm kim Tng Lai (Future Search) phn sau cun sch ny.

    Khi ti bt u quy trnh Bn Trn (Round Table) v cc vn lin quan nma ty vo nm 2003 ti New Delhi, ti dnh rt nhiu thi gian cng ccng nghip tin cy trong lnh vc ma ty mang c tt c cc bn chcht c lin quan cng ngi vo bn. Chng ti vt c trong hng gitnhn tt c cc nhm v cc t chc v sau xc nh tt c cc nhn vtchnh a c h thng vo trong cng mt phng.

    Nhng nh thc hnh ch ra rng tnh bao hm vt ra khi phm vi chngin to ra mt nhm gm nhiu ngi i thoi. Nhng yu tgp phn vonguyn tc ny l cc quan im hoc ting ni - y l mt phn ca ithoi lm r rng qu trnh i thoi c thmang tnh bao hm m khngcn c stham gia ca tt c mi ngi theo ngha en.

    Cng s huMt yu cu c bn i vi mi ngi tham gia hon ton vo i thoi vt n s thay i l, theo cch ni ca mt chuyn gia, ngi ta cn cmthy l c ci g rt tht ang be da. to ra thc s hu ny, qutrnh i thoi phi to c hi cho nhng g c cc chuyn gia v phngphp ThGii c ph (World Caf) gi l cuc tr chuyn v nhng g thc sthu ht squan tm. Ni cch khc nu bn bn v nhng iu mi ngi

    1

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    22/153

    11

    Cm nang cc phng php tch cc V I THOI

    khng cm thy thit tha vi n hoc khng tht s thch th th nhng cuctr chuyn t ip theo s khng to ra cm gic s hu v cam kt thay i.

    Hc hiNguyn tc ny ch trng n cht lng tng tc trong mt qu trnh ithoi. N phn bit mt cuc i thoi ch thc vi mt cuc i thoi gi,trong giao tip ton b l mt chiu, v trong cuc tranh lun hoc mphn ni nhng ngi tham gia ch tp trung vo vic ginh chin thng chopha mnh.

    Ngoi ra cht lng ca vic hc hi cn thhin tnh cht m vi nghal nhng ngi i thoi ci m lng nghe v c phn hi v nhng g ngikhc ni, v nhng g hang ni, sbiu bit su sc mi m v vin cnh

    h c c. Trong cun i thoi v Ngh thut cng nhau suy ngh(Dialogueand the Art of Thinking Together), William Isaacs miu t cc hnh vi chnhhoc cc k nng chnh to nn stng tc ny: lng nghekhng i khnghoc i hi qu ng; tn trng- thc v v tr ca ngi khc v ghi nhn ckhi khng thhiu hon ton v n; Tm hon tm ngng cc gi thuyt,nh gi v schc chn v vn g.

    Tnh nhn vnTnh nhn vn miu t cch con ngi i x vi nhau khi h tham gia honton vo i thoi. N cn s thng cm kh nng t mnh vo v tr cangi khc. Khi ngi ta bt u n lc hiu nhau, h t bc chn utin vo cuc i thoi tht s. V nhng ngi i thoi nn thhin s thucm bng cch cgng tht s hiu v tr ca ngi kia thay v phn ng li.Hn th na, tnh nhn vn cng khuyn khch nhn bit s khc nhau v,thm ch nhn ra nn tng chung v kh nng thay i.

    SCNG TC (COLLABORATIVE ACTION)

    Ti vit rt nhiu vi thoi, nhng nhng bn c no chc s thyrng ti khng ni nhiu v phn th hai ca cun sch ny s cng tc.Vng, thc ra th ti cp n vn nhiu ln trong chng ny, v dkhi ti tho lun v khi nim bao hm v s hu chung. ngha ca hnhng cng tc khng g ngoi vic cng lm vic t c s thay i v xhi v t chc mt cch bn vng. t c s cng tc, chng ta cn cs thng nht bn vng gia nhng ngi tham gia. Do by gi chng taphi bt u hc hi thm v cch to iu kin cho cc nhm t c nhngtha thun bn vng ny. Trong chng n, chng ta s cp n vai tr

    1

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    23/153

    12

    Cm nang cc phng php tch cc V I THOI

    ca ca iu phi vin hi tho (facilitator) v lm thno to ra mi trngan ton cho i thoi v cng tc.

    1

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    24/153

    13

    Cm nang cc phng php tch cc NHNG NGUYN TC CN BN CA QU TRNH I THOI

    2

    NHNG NGUYN TC CN BNCA QU TRNH I THOI

    Cun sch ny khng nhm ni v cng tc iu phi hi hp (facilitation), ml v cch t chc i thoi v scng tc thay i x hi v t chc. Tuynhin iu cc k quan trng l phi hiu c iu phi hi hp l g, iuphi vin hi tho (facilitator)1 lm g v lm thno t chc mt mi trnghiu qu cho i thoi. Phn ny s gii thiu n cc bn mt s kha cnhquan trng nht ca cng tc iu phi hi hp trc khi chng ta nghin cucc phng php khc nhau.

    IU PHI HI HP L G?

    Vng, tt c chng ta u bit ngy nay khi lm vic trong mt t chc no bn khng th khng tham d bt k bui hp no m vn chng t l mnhchng tch cc lm vic. Cc bui hp v dn, hi tho quy hoch, phngvn nhn s, hp iu phi v cc hi ngh ln hn danh sch dng nhdiv tn. iu t nht cc bui hp ny l chng c iu hnh qu km lmmt thi gian qu bu ca mi ngi. Trong nhng nm gn y, ngi ta ngycng hiu thm rng cc bui hp c hiu qu ch din ra khi mi ngi ch

    trng n qu trnh, hay ni cch khc l ch trng n thit kbui hp.

    t lu, trmt s t ngi, cng tc iu phi cc bui hp l mt k nngkh m h v t c mi ngi hiu ng ngha. Tuy nhin tnh hnh ny ang

    1 Ch thch ca ngi dch: C rt nhiu kin khc nhau trong cch dch chfacilitator. Trong tng bi cnh cth ch ny s mang ngha khc nhau, chng hn nh trong mt kha o to hoc tp hun n s c ngha lging vin hoc trong mt hot ng pht trin cng ng n c ngha l ngi thc y cc hotng. Sau khitham kho nhiu ngun ngi dch quyt nh chn iu phi vin hi tho, l t gn ngha nht vi cc hot ngca mtfacilitatorm t trong cun sch ny. Mt cch dch na bn c tham kho l iu gii vin hi tho.

    Chng 2

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    25/153

    14

    Cm nang cc phng php tch cc NHNG NGUYN TC CN BN CA QU TRNH I THOI

    dn dn thay i. phng Ty, cng tc iu phi hi hp dng nh btu tr thnh mt qu trnh chnh thc vo u thp nin 70 v lan rng vocui thp nin 80. Ngy nay chng ta ang ginh nhiu thi gian cho cc bui

    hi tho v cc nhm tham gia hp c yu cu phi t qu nhiu mc tiuquan trng n ni nhu cu cn iu phi hi hp chuyn nghip tng ngk.

    Li ch ca hot ng iu phi ny ngy cng c bit n nhiu hn. N cthgip mi ngi tham gia nhiu hn, t duy tt hn, cam kt cao hn, va ra cc quyt nh ng n hn. Thc ra nu cng tc ny c thc hinmt cch chuyn nghip bn c thhy vng vo nhng thay i hiu qu hnnhiu v bn vng hn v mt x hi v t chc. Khng g c th thay thsthng thi ca c tp th xut pht t s kt hp thnh cng cc quan im

    khc nhau. tn dng ton b kinh nghim v cc k nng ca nhm, bncn t chc thnh cng hi ngh. iu ny c ngha l khuyn khch mi ngitham gia tch cc v pht biu, tc l khuyn khch skhc nhau chkhng engi n. N c ngha l u tranh hiu nhau hn c bit khi phi i mtvi nhng p lc v mu thun thng ngn ngi ta tham gia v pht biu. Vvy cng tc iu phi hi hp c ngun gc su xa t cc gi tr ca nhngngi tham gia.

    Khng may l hu ht cc nn vn ha, mi ngi rt kh suy ngh theonhm. Nhiu quyt nh c hnh thnh tnhm thng rt km, khng susc, hoc khng bao hm. Nguyn nhn l trong t chc ca chng ta v trongx hi ni chung, chng ta thng to ra nn vn ha trong khng khuynkhch ngi ta ni ra suy nghca mnh, thhin s tnhin, trnh by kinmt cch hng hn. Thng thng mi ngi khng khuyn khch nhng n lckhm ph sphc tp. NhSam Kaner, tc gi cun sch Hng dn cciu

    phi vin hi tho trong hot ng ra quyt nh mang tnh tng tc(Facilitators Guide to Participatory Decision making) vit ni ra ngh cabn nhng ng t qu nhiu cu hi; nhit tnh nhng ng th hin cmxc; hiu qu nhng nhanh chng v phi ng hng ngay t ln u tin.y l nhng thng ip chung cn c lu .

    Nhng ngy nay, t c sthay i ca x hi v t chc v thu cnhiu kin nht tmi ngi, cc nh lnh o phi bit lm thno tora s gn b ca mi ngi, s tham gia tch cc v trao quyn chu trchnhim cho ai. H cng cn ci tin cht lng ca qu trnh; hnh thnh v duytr cc t; v dn dt d n thnh cng. Thay v lm nhng nh qun l, cclnh o tr thnh hun luyn vin, nhng nh o to, nhng nh ti tr vnhng gio vin. Tm im ca cc vai tr mi ny l k nng iu phi hihp. V cc nh lnh o nn hiu rng dn dt qu trnh ra quyt nh c stham gia ca mi ngi khng ht ra th thch no cho cc c cu t chc

    2

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    26/153

    15

    Cm nang cc phng php tch cc NHNG NGUYN TC CN BN CA QU TRNH I THOI

    hin ti hay cc trch nhim lnh o, m thay vo , n gin n ch cithin nng lc ca h thng ni chung c thvn hnh mt cch hiu quv ra quyt nh tt hn.

    IU PHI VIN HI THO L AI?

    iu phi vin hi tho (vit tt l PVHT) l ngi gip cc nhm v cc tchc lm vic hiu qu hn, cng tc v t c ship tr.Mt PVHT phigi vai tr trung lp, khng ng v pha no hay ng gp kin ca mnhtrong sut cuc hp. Anh y hoc c y l chuyn gia v cc phng php cp dng trong bui hp v ng h mt qu trnh ci m, cng bng v bao qut

    hon thnh cc mc tiu ca nhm. y cng c th l mt ngi hngdn c nhm i thoi hoc hc hi nhm b tr vic suy nghsu hn v ccginh, nim tin, cc gi tr v v qu trnh v ngcnh ca h thng.

    Khi mt ngi m nhn cng tc iu phi hi hp y th thch ny, hang bc vo mt vai tr c xc nh rt r rng. Hu ht cc nhim viu phi u gm cc quy trnh v trch nhim chnh nhsau:

    Lm r mc ch, kt qu v nh hng cn t, ngcnh vv xc nhcch tip cn tt nht.

    Thit k cc bui hp hoc hi tho t c cc mc tiu ca ban tchc bng cch chn cc phng php, cu trc t chc v quy trnh phhp.

    Thit lp mt mi trng an ton c li cho i thoi v scng tc trongsut bui hi tho.

    Hng dn nhm thc hin xuyn sut qu trnh nhm t c cc mctiu ca nhm. Nu cn, can thip iu tit ng lc ca nhm, tc lthc thi cc nguyn tc c t ra, khuyn khch s tham gia tch cc canhng ngi tham dvv.

    H tr nhm m bo rng vic hc hi ln nhau v nh gi ca nhmtrong bui hp l mt phn ca hot ng tip theo sau .

    Tm li, PVHT ging nh b , mt ngi gip sinh ra mt em b khemnh. Ni cch khc, mt b h tr cho qu trnh sng to chkhng phingi to ra kt qu cui cng. V vy PVHT khng phi l tvn cung cp kin chuyn mn cho khch mi v vic phi ngh v lm g. H l nhngchuyn gia v qu trnh ch khng phi chuyn gia v ni dung chuyn mn.Di y ti s nu chi tit hn mt cht na.

    2

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    27/153

    16

    Cm nang cc phng php tch cc NHNG NGUYN TC CN BN CA QU TRNH I THOI

    Mt trong nhng l thuyt quan trng nht ca cng tc iu phi hi hp l vskhc nhau gia qu trnh v ni dung. L thuyt ny ni rng trong bt k stng tc no gia ngi v ngi, lun lun c hai kha cnh, ni dung v qu

    trnh. Ni dung ca cuc hp l nhng gc a ra tho lun. l nhim vgn nht, cp n cc ch v gii quyt vn . Ni dung ca cuc hpc thhin trong chng trnh, l phn bng li ca cuc hp. V hin nhinn thu ht squan tm ca mi thnh vin. Mt yu tkhc ca s tng tcl qu trnh. Qu trnh l cchsvic c iu hnh. N cp n phngphp, th tc, nh dng v cng cc s dng. Qu trnh cng bao gmphong cch tng tc, ng lc ca nhm v bu khng kh hnh thnh trongcuc hp. Qu trnh thng phi ngn v kh nhn bit. N cng l kha cnh bqun lng v khng c nhn bit ti hu ht cc cuc hp v mi ngi phnln tp trung vo tho lun ni dung.

    Ni dung Qu trnhCi g NhthnoCc ch tho lun Cc phng php v quy trnh

    Nhim vCc mi quan hc duy tr nhthno

    Cc vn cn gii quyt Cc cng cc sdng

    Ra quyt nh t ra cc quy nh hoc quychunCc phn mc ca chng trnh ng lc ca nhmCc mc tiu Bu khng kh

    Nu bn quan tm n vic t r thnh mt PVHT, ti nghs tt hn nu bnnghin cu v nhng phm cht tr thnh mt PVHT gii nhsau:

    PVHT t ra cc tiu chun tho lun, phi tp trung v tnh to, chtm trong sut qu trnh tho lun v hc tp ang din ra. H to ra cc

    tiu chun giao tip bng cch quan st tt c thnh phn tham d hptrong phng, chm ch lng nghe v khuyn khch nhng ngi tham giang gp kin cho nhm. PVHT cn kim tra nhm thng xuyn nh gi mc nng lng ca h.

    PVHT xem mi trng hi tho l yu tu tin. H xem xt mi th tcch sp xp gh, ko ch ngi, nhng cu trch dn trn tng, v tr canh v sinh v nhiu yu thu cn khc. H cng chu trch nhim nhgi mi trng o to v mi trng lin quan nh thno n cmgic ca hi tho.

    2

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    28/153

    17

    Cm nang cc phng php tch cc NHNG NGUYN TC CN BN CA QU TRNH I THOI

    PVHT phi lu tm n thi gian v rt d sp xp qu nhiu hot ngtrong khung thi gian d kin, v khng thi gian ngh ngi cho khchmi tham d. Trnh sp xp cc hot ng mnh trc hoc sau gin.

    Lun ln khoch thi gian cho nhng hot ng di hn mc bn ngh.

    PVHT chu trch nhim truyn t n c nhm mc ch tho lun v ngha ca n. iu quan trng l phi nu r mc tiu v mc ch ca tnghot ng v cc phn o to. iu ny cng gip c nhm bit thi giandkin cho tng hot ng.

    PVHT s dng nhiu k thut/cng c khc nhau bui tho lun tipdin khi xy ra cng thng hoc mi ngi tm ngng tho lun. Anh y/cy cng phi c trang by cng c phc v cho vic hc tp.

    PVHT chu trch nhim ch n hnh vi ca c nhm. Bn cn ch quan st nhng biu hin hu ngn v phi ngn ca nhm. Bn cng c thkhuyn khch mi ngi gii thch hnh vi ca mnh trong giai on ng k.

    PVHT nn thgin v c c hi hc gip cuc tho lun th v hn vmang tnh gio dc hn. Tho lun nhm i khi din ra rt nghim tc vtr nn cng thng, lc iu phi vin c thni a hoc chuyn hngch sang ngi khc trnh cng thng. Mi trng thoi mi v yting ci c th l phng php tho lun tt nht.

    CC GI TR V THI Mt iu phi vin hi tho c nng lc phi c nhng gi tr v thi nhtnh. t hiu qu nht, c nhm phi chia s cc gi tr ny. Khi thhincc gi tr v thi sau, bn s gip nui dng chng trong nhm ca bn:

    Tn trng v thu cm

    Mi kin u quan trng. Khng c kin hay c nhn no quan trng hn kin khc hoc ngi khc.

    Shp tc

    Cc thnh vin trong nhm bn phi lm vic cng nhau nhm t c mctiu ca nhm. L PVHT, bn khng thbt buc cc c nhn lm vic cngnhau nhng bn c thto ra mi trng iu ny xy ra.

    Strung thc

    Bn v nhm ca mnh cn trung thc v ci m thhin cm ngh, cc gi trv nhng iu bn thy u tin.

    2

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    29/153

    18

    Cm nang cc phng php tch cc NHNG NGUYN TC CN BN CA QU TRNH I THOI

    Trch nhim

    Nhm phi chu trch nhim v cc gii php v ng ca chng. Ngi PVHT

    chu trch nhim v hnh ng ca chnh mnh, nhng hnh ng nh hngln n ni dung, stham gia v qu trnh ca bui hp.

    Slinh hot

    Khi bn iu tit bui tho lun, bn phi nhy cm vi nhu cu ca cc cnhn v iu chnh qu trnh cng nh khoch nu cn. V d nu bn cmthy c nhm mt mi, hy cho ngh gii lao sm. Hoc cho nhm i doxem tranh mi ngi ng dy v i li, nhn nhng g lm, chng hnnhBin nin k (Timeline). Mt phng n khc l chia thnh nhm nh hn

    tng mc tham gia.

    NG LC CC QU TRNH NHM

    Mt bui i thoi hay thng ging cu chuyn c mu, thn bi v onkt. Mi ngi cng chia s hiu bit ca h v cc vn v thng nht vich mun cng ng hnh v thhin thno trong cuc hnh trnh? Ci g ltrung tm ca qu trnh? V hi n quyt nh & kt lun nh thno (s

    cng tc)? C nhiu m hnh c thgip chng ta suy ngh thng qua cu trcqu trnh i thoi ph hp nht. Mt phin bn n gin l m hnh phn kv hi t ca Sam Kaner, mt tc gi ngi M ca cun sch Hng dn chocciu phi vin hi tho trong hotng ra quytnh mang tnh tng tc(Facilitators Guide to Participatory Decision making) vi sgip ca mt sng nghip. Giai on phn k ca qu trnh l thi gian m ra cc kh nngc th. N ni v vic to ra cc phng n, thu thp cc quan im khcnhau, cho php bt ng v tm ngng phn xt. Chng ta thng ngi ci mqu cho php giai on phn k din ra y v chng ta thng khngcm thy thoi mi hoc s xy ra ln xn khi c qu nhiu kin v quan

    im mi khc nhau. Tuy nhin khi bt u qu trnh, nu bn cho sphnk v s tdo pht biu cc kin to bo cng nhiu th kh nng c cc ktqung ngc nhin v i mi s cng ln hn.

    2

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    30/153

    19

    Cm nang cc phng php tch cc NHNG NGUYN TC CN BN CA QU TRNH I THOI

    Hnh thoi qu trnh ra quyt nh c stham gia

    Tuy nhin, nu trong c qu trnh ch din ra giai on phn k, chng ta c riro phi ng u vi s tht vng v tht bi trong vic thu thp cc kt qutch cc. Do cn cn c giai on Hi t lp k hoch v thit k qutrnh. Hi t l tin n, v nu r cc kt lun, nhng hiu bit su sc vnhng bc tip theo ca qu trnh, v c l l nhng cu hi chung mi ny ra

    l g. Hai khonh khc phn k v hi t c thdin ra nhiu trong sut mtqu trnh hoc ch mt ln.

    Cc qu trnh i thoi c chuyn bin thc s cho php phn k thng cmt tnh hung vng tht vng (groan zone) on gia. Vng tht vng nyl ni c thni l khu vc au n, khi mi th tr nn hn lon, khng rrng v khng c kt cu. i lc, y l giai on mu thun. i lc, n l sbi ri v cm gic b qu ti do tnh phc tp ca vn . Thm ch n cn cth l cm gic tuyt vng ca c nhm. Tuy nhin vng tht vng ny l nis i mi v chc thng phng tuyn c c hi tht s din ra. Bi v khi

    nhm xoay xtr li trong shn lon khi tin vo qu trnh phn k, h sc thm kinh nghim v nhng bin i ln. Mt khc nu phn k t v hi tdin ra sm, kh nng xy ra nhng chuyn bin ln s thp xung. Nu bnc v phng php Tm Kim Tng Lai (Future Search) trong cun sch ny,bn s thy rng nhng ngi tham gia ang nhn v qu kh (phn k v hit), sau l hin ti (phn k), v cui cng l tng lai (hi t). Cc phngphp khc nhBui C Ph ca ThGii (World Caf) t tp trung vo dng svic v c thd dng dng kt hp nh l cng c cho nhiu qu trnh.

    2

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    31/153

    20

    Cm nang cc phng php tch cc NHNG NGUYN TC CN BN CA QU TRNH I THOI

    PVHT NI B V THU NGOI

    iu quan trng l cn phn bit gia PVHT ni b v tbn ngoi. dndt cuc hp hiu qu, bn phi khch quan. iu ny khng c ngha l bncn phi n tbn ngoi ca t chc hay c nhm. n gin ch l bn phigi quan im trung tp v mc ch ca qu trnh c nhm ang thc hin.Bn li xa khi ni dung chi tit cng nhquan im c nhn v ch tp trungvo qu trnh ca nhm. Hy nh rng qu trnh nhm l cch tip cn csdng iu phi cc cuc tho lun, thu lm nhng g tt nht t tt ccc thnh vin v a skin n mt kt qu thnh cng. Trch nhim chnhca bn vi t cch l PVHT l to ra qu trnh ca nhm v to ra mt mitrng pht trin, v gip nhm a ra mt quyt nh, mt gii phphoc mt kt lun ng n.

    Cng tc iu phi hi hp c thtiu tn nhiu n lc ca tr c do vy kh cth suy ngh v ng gp v ni dung khi ang iu phi. V th nu bn lngi s tham gia v ng gp vo kt qu ca s kin, bn nn tm mtPVHT thu ngoi. Trung lp l l iu ct yu. Cng nhnu bn c k nng,kinh nghim, thng tin hay quyn hn, nhng yu t quan trng a nkt qu thnh cng th hy xem xt n vic tm mt PVHT bn ngoi. Tuynhin nu bn cm thy c th tch bch gia bn & ni dung cuc hp v cthch ch trng vo qu trnh/ cng tc iu phi hi hp i vi nhng ngingang hng vi bn, th bn c th lm PVHT ni b.

    KHNG GIAN I THOI

    Trong phn cui ca chng ny, ti xin ni v cch t chc khng gian anton v hiu qu cho i thoi.

    Hy tng tng bn ang d mt bui hp din ra trong mt cn phngkhng c ca s vi nhit qu lnh, thi gian gii lao ngn v i lc thc n

    qu nng rut v khng ngon. Hn thna, ghngi khng thoi mi v xptheo tng hng ngang ni t ip nhau nh trong lp hc. Trn bc c ngi angthuyt trnh nhng bi trnh by Power Point chn ngt. Bn ch c th nichuyn vi ngi bn tri v bn phi. Khi nhng bi trnh by kt thc, chta mi mi ngi t cu hi v tr li. Nu bn t tin v nhanh nhn, bn cthvi ti cc micr trong phng. Vng, khng may l mc du miu t trn cv kh cc on nhng l thc txy ra trong nhiu cuc hp Chu .

    Cch y vi nm, trong hi ngh v cc k nng iu phi hi hp, ti chc v khi nim phn chia kinh nghim thnh nm gic quan: th gic, thnh

    2

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    32/153

    21

    Cm nang cc phng php tch cc NHNG NGUYN TC CN BN CA QU TRNH I THOI

    gic, khu gic, xc gic v v gic. o to vin xut sdng cc k thuta gic gip nhng ngi tham dhi tho suy nghsu hn v mi m hnv bn thn h v mi trng.

    Chn khng gian ph hp

    Lm thno chn a im ph hp? Nhiu phng hi tho in hnh khngc sp xp theo cch tht sc hiu qu cho i thoi nhng chng ta vns dng chng theo thi quen. Chng ta ch quan tm nhiu v chng trnhm t nghn vic chn a im v sp t phng. Trong khi , thc tchothy rng khng gian c nh hng v hnh nhng rt mnh mn nhng gdin ra trong bui hp.

    Vic la chn a im hp do vy cc k quan trng. Thi Lan rt kh tmkhng gian bn mong mun. Thi gian, ngn sch v thng l s km hiubit v nhng g to nn khng gian hi hp tt c tc ng rt nhiu nnhng la chn ca bn.

    Theo nguyn tc chung, a mi ngi n ni yn tnh, to cm gic thoimi v c th to cm gic thn mt. Nu ngn sch cho php, a nhngngi tham d trnh xa khi mi trng thng nht, vo nhng phng hp cnh sng tnhin cng nhiu cng tt. Ti lun cgng tm nhng khch snv a im khc nhau c thcung cp khng gian nhvy. Tht khng may lhu ht cc khch sn ch c mt vi phng c khng gian xung quanh p nh

    cnh vn, ca s ln, th thao gii tr khi gii lao. i khi c thbn s munlm vic ngoi tri vo ma lnh bn c thmun s dng nhng khu vcph hp bn ngoi phng hp nhhnh lang, trng k trong i snh.

    Hy nghn vic bn s hp trong khng kh thin nhin, trong phng hi nghvi nh n hunh quang, trong qun c ph c ting nhc du dng hay nhai ? Liu c chi nhc khng? C c phc v ung khng?

    Khi mi ngi bc vo cn phng nh thc mi gic quan, thng s c iug xy ra. Dng nhnhiu ngi hn c mi n. V trc khi cuc trchuyn bt u, trc khi gii thiu mc ch ca cuc hp, ngay lc mi ngi

    t chn vo mt mi trng m p dng nh c iu g thay i.

    i vi nhng ni c nhiu khng gian tng, c ths c ch khi treo cc pphch hoc nhng bi hc cng nhnhng i thay c trc quan ha cac nhm.

    Ti mun mi nhng ngi t chc hi hp suy ngh thm v cch chng ta cthcm thy thoi mi v thgin ti Vit Nam (hoc cc nc Chu khc),tuy nhin vn cnh gic v tnh to v t to ra bu khng kh c li cho ithoi & ssng to.

    2

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    33/153

    22

    Cm nang cc phng php tch cc NHNG NGUYN TC CN BN CA QU TRNH I THOI

    M NHC V NHNG BI HT

    Ti tin rng c nhiu cch khin cn phng tr nn th v hn. Tt nhin,trong trng hp m nhc s rt hu ch.

    m nhc ngay lc bt u

    Ti sao chng ta khng bt u bui hp bng m nhc. Bn tng cm thykhng thoi mi khi bt u bui hi tho hoc o to ni bn khng bit ai vtrong phng trn ngp s yn lng kh x cha? trnh iu , cc iuphi vin hi tho xut m nhc nh nhng v khng lm mi ngi xaonhng. Nhc ha tu c th l la chn tt nht. Ty thuc vo nhm ang lmvic cng, bn c th chn nhc ph bin a phng. Cng s l mt la

    chn hay khi sdng nhc ngoi.

    C th bn s ngh rng iu ny khng quan trng. Nhng theo cc nghincu cho thy m nhc tc ng tch cc n cm gic v trng thi tinh thnca chng ta. V cng c nhiu nghin cu c t in hnh v vic liu nhcnn c kch thch hc tp hay khng. Khi theo hc i hc, ti c ngi bnkhng th no tp trung hc nu khng c m nhc. C bng chng r rngcho thy rng m nhc c thkch thch vic hc tp v ci thin chc nng cano. Vai tr ca m nhc l lm cho bu khng kh thm vui v, kch thch ssng to v gim stress. Nhng ti xin nhc li, hy chn nhc mt cch khn

    ngoan!

    m nhc v bi ht c ths hu ch cho mc ch to nng lngv ph bng. Ti nhn thy nhiu hi tho ti cc nc Chu , canhc rt quan trng. Ti c nghe nhng bi ht rt hay

    nhng hi tho ti cc nc Chu tNepal n Indonesia. Bn c thxemxt sdng cc bi ht tp thhoc n l ty trng hp. Nu nhm ca bana vn ha, a chng tc, s kh tm c mt bi ht chung. S hay hn khisdng cc bi ht trong giai on sau ca hi tho khi nhng ngi tham d

    c mi quan h gn gi hn. V khng bt buc mi ngi phi ht. mnhc c th khuy ng khng kh v to ra nhiu sinh lc nhng i khi cngi c thkhng thch ht.

    Bn c thchi nhc khi mi ngi ang lm vic theo nhm v sdng n nhmt tn hiu bo thi gian s kt thc trong 3, 4 phtna. y s l tn hiu bo gi d thng hn nhiu so vi ting

    chung, ting v tay, hut so hay i tnhm ny sang nhm kia. Tuy nhin

    2

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    34/153

    23

    Cm nang cc phng php tch cc NHNG NGUYN TC CN BN CA QU TRNH I THOI

    bn ng qun gii thch v tn hiu ny khi bt u cuc hp hoc hot ngny.

    SP XP PHNG HP

    Phn cui cng ca chng ny l v vic sp xp phng c. Cch no trong snhng cch sau y s gip mi ngi d tng tc v tham gia hn: ngivng trn (xin xem Chng v Khng Gian M), ngi theo kiu tic hay ngitheo cc bn trn nh (xem Chng v Bui C Ph ca ThGii)? V mt sphng php mi hn, mang tinh tng tc hn c thsdng cho hng trmngi nn ng s lng ngi tham d cn tr bn trong vic sp xp

    phng sao cho d tng tc vi nhau hn. Sau y l mt s cch sp xpphng tham kho. Ngoi ra bn cng s tm thy thm thng tin v cch spxp phng hp trong cc chng khc.

    Ti ngh hu ht cc cuc hp m ti c quan st vn theo cng mt kiucho ton th v cc nhm nh, nhng c nhiu s thay i v kch thc vmt bng. Chng ph thuc vo mc ch bui hp (hoc phng php cchn). y chng ti ch trnh by thit kt nhiu c li cho i thoi. V vyti s khng m t thit kphng hp kiu truyn thng nhbn tic c ngingi u bn, kiu lp hc hoc kiu nh ht. Nhng kiu ny c sdngkh thng xuyn nhng khng to nn stng tc nhiu gia cc thnh vintham gia.

    Xp gh hnh bn nguyt vkhng t bn

    y l kiu thit k c bn cho nhm nhc xut nhiu nht. Nhng bng nh kp giy(flip chart), bng gn inhvv c t pha trc

    hoc hai bn nhm. Bn c th sdng ba kph s hoc ba cng lm bn vit. Vi kiu spxp ny c th mt s ngi tham d s cmthy khng vui v khng thoi mi v n khngth hin th bc v cng khng c bn. Nhngngi iu phi vin cuc hp nn ngh nhngnhn vt then cht thxem. Kiu sp xp ny ttnht cho khong 12 16 ngi. Thit k nhmnh vy c mt su im ln nhhn ch s

    2

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    35/153

    24

    Cm nang cc phng php tch cc NHNG NGUYN TC CN BN CA QU TRNH I THOI

    phn tm do nhng vt trn bn (v), gipnhng ngi tham gia tp trung hn vo flipchartv to sbnh ng gia nhng ngi tham d.

    Kiu n tic

    Sp xp theo kiu n tic s gm nhiu bn t ri rc khp phng. Kiu nyrt hon ho i vi nhng bui suy nghsng to nh hoc nhng nhm cngtc. Bn khng nn sdng kiu ny i vi nhng nhm qu ng ngi hoccc hi tho ni ngi din thuyt hoc ngi trnh by ngi pha u cnphng.

    Hnh trn

    Kiu sp xp ngi tham dngi theo hnh trnv khng t bn s to nn s tng tc trcdin trc tip nht. Hnh trn rt l tng tho lun nhm hon ton v n s gim shin

    din ca h thng thbc trong phng v khngai c ch ngi u tin c.

    Kiu hnh chU

    Xp ch hnh chU l l tng nu ngi tham

    dcn nhn ln pha trc v lm vic theo nhmnh. V kiu ny c li cho cho c hnh thc trnhby trang trng v lm vic theo kiu cng tc,n c thkt hp tt nht c hai thgii. Nhngngi dhp v hi tho c thd dng nhn bitrnh by pha trc trong khi vn giao tipc vi nhng ngi xung quanh.

    2

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    36/153

    25

    Cm nang cc phng php tch cc NHNG NGUYN TC CN BN CA QU TRNH I THOI

    Nhn xt cui cng: ng ngi tri nghim cc kiu sp xp ch ngi khcnhau, m nhc v nhng i mi khc thm ch trong mt phin hp n l.Chng hn thay i ch ngi nhanh chng c th thay i ngun nng lng

    trong phng v lm cho cc hot ng tr nn sinh ng hn v din ra suns hn.

    KT LUN

    Chng ny cp n mt vi kha cnh c bn ca cng tc iu phi hihp v cch t chc mt mi trng an ton, hu ch hn cho i thoi v cngtc. V khi chng ta tht si vo tm hiu v cc phng php, c l cc bns cn thy th v hn na. Vy nn hy cng thng thc nh!

    2

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    37/153

    26

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    KTHUT KHNG GIAN M

    (OPEN SPACE TECHNOLOGY)

    KHNG GIAN ML G?

    C l nhiu ngi trong chng ta tng tri qua nhng kinh nghim tng tnhau. Bn tham gia mt hi ngh, mt cuc hp hay mt bui tho lun chuyn v nhng cuc chuyn tr quan trng nht thng din ra trong bui cmtra hay nhng pht gii lao gia gi. y l thi im bn kt ni, chia sthng tin, t cu hi v ln khoch cng nhng ngi ph hp. V mi victhng din ra theo cch kh th gin v y bt ng. Khng gian m l

    phng php da trn hin tng ny.K thut Khng gian m - thng c gi tt l Khng gian m hay OST - lphng php dn dt cc cuc hp, hi tho chuyn hoc nhng cucnhm hp ln. Khng gian m nhm to iu kin cho mi ngi t lp rachng trnh ngh sv mi nhng v khch tham gia cng tho lun kin vcc vn c chung mi quan tm. Phng php ny c bit hu dng giiquyt nhng vn phc tp, a ra quyt nh trong cc nhm a thnhphn v c tim tng mu thun. V n thc s c ch khi ngi ch tr hoclnh o sn lng chia s quyn lc.

    AI C TH S DNG PHNG PHP KHNG GIANM?

    Khng Gian Mc sdng rng ri tgia nhng nm 90. Trong mi nmtr li y hoc hn n t r nn ngy cng thng dng Chu . Thc t lhin nay c mt nhm chuyn gia v Khng gian m Chu mc d ti c

    Chng 3

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    38/153

    27

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    cm gic rng a sh lm vic cc quc gia ni ting Hoa nhHng Kng,Hn quc v Singapore.

    Phng php ny c sdng cho tt c cc dng hp hnh, chng hnnh: lm th no a ra cc hnh thc i ph mi i vi nhng vn lin quan n sc khe cng ng nhHIV/AIDS, tp trung cng ng li vinhau tho lun cc bin php ci tin, pht trin nhng kin mi v ccsn phm mi cho cng ty, tho lun nhng vn c mi ngi nh gi lquan trng, pht trin cc khoch chin lc v mang nhng bn i lp lign nhau. Phng php ny cng c ngi Palestin v Israel s dng cng ngi li i thoi v ha bnh, hay c ngi dn Nam Phi dng cngnhau tin ln sau thi k phn bit chng tc.

    Trong cc cuc hp sdng Khng Gian M, thnh phn tham gia c nn tng

    kh a dng, thay i tnhng ph n tht hc hoc thanh nin n cc btrng chnh ph - thnh thong thm ch h cn cng tham gia mt cuc hp.V mt trong nhng iu tuyt nht l khng ai s hu phng php ny, dovy bn khng cn xin php ai trc khi sdng n!

    Chu , ti s dng phng php ny trong cc s kin do n v xutbn cun sch ny, Friedrich-Ebert-Stif tung, t chc. Bn c th s dngKhng gian m nhm khuyn khch i thoi v tt c cc kha cnh ca ccvn chnh tr, kinh thay x hi. Ti cng dng Khng gian m trong cccuc hp ni b ca nhiu t chc pht trin. Khng gian m cha bao gingng pht huy tc dng, tuy nhin cn phi p ng mt syu cu v iukin tin quyt trc khi p dng n.

    KHI NO NN V KHNG NN S DNG PHNGPHP NY

    Cu hi ny rt quan trng. i khi bn c th c n tng rng mt snhthc hnh Khng gian m thch sdng phng php ny gii quyt bt cvn no. Tuy nhin cng ging nhnhng li t ip cn khc, ch nn sdng

    phng php ny sau khi p ng mt stin nht nh.

    Khng gian m hot ng c bit hiu qu khi hin din nhng mi quan tmmnh m hoc nhng cu hi cp bch. Trong tnh hung , n thc sgipnhm tho lun t c tin b nhanh chng v r rng. Mc khc, phngphp ny c thb chng xung nu nhng ngi hin din t quan tm hockhng tham gia si ni. Nn mi ngi cm thy rng h mun tham giacuc hp chkhng phi b bt buc tham gia.

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    39/153

    28

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    By gi chng ta s ni v nhng trng hp khng nn sdng Khng gianm. Khng gian m khng phi l gii php cho mi vn . Ti ngh ccbn nn tho lun vi mt iu phi vin hi tho (vit tt PVHT) c kinh

    nghim v mt si tc tham gia xem liu Khng gian m c ph hp vimc tiu cuc hp ca bn khng. Nu cuc hp ca bn c mt syu tdiy, c l bn khng nn p dng OST.

    Cc cu hi hoc vn t ra khng qu phc tpThnh phn tham gia dkin khng c ng lc gii quyt vn cn tho

    lun.Khng gian m khng phi l phng php ph hp nu bn l nh t chc

    v ngh rng bn c sn p n trong u; bn bit chnh xc mnhmun lm g. Nu bn c hng th mun pht trin nhng kin mi nhngs khng tip tc trin khai nu chng tri vi kin ca bn, th c l bn

    khng nn p dng Khng gian m. iu c thkhin thnh phn thamdbi ri, khng c li hoc mt i stin tng.Khng gian m cng khng hn l phng php tt nu bn mun chuyn

    ti thng tin c thn thnh phn tham d. Trong mt s kin ng tinhthn Khng gian m, s khng c bi trnh by hoc pht biu no c. Khnggian m khng nhm thay thcho mt bui hi tho chuyn .

    Bn c thkt hp Khng gian m vi cc phng php khc, chnghn nh Thgii c ph (World Caf). Tuy nhin bn thn qui trnhKhng gian m phi c thc hin hon chnh tA-Z. Bn cng c

    th kt hp phng php ny vi mt hnh thc hi tho truyn thng hn,chng hn nh trong ngy u tin s c nhng bi trnh by v pht biu,nhng tngy thhai tri bn c th t chc theo phng php ny toc hi cho thnh phn tham dtho lun nhng vn h quan tm.

    LCH SPHT TRIN PHNG PHP

    Mt ngi M tn Harrison Owen c ghi nhn l ngi sng to phngphp ny. Owen t chc mt hi tho v Chuyn i T Chc ti Hoa Kvo nm 1983. Nhng phn hi t khch mi cho thy r rng rng cc thi

    im th v nht u vo lc ngh gii lao gia gi. iu ny gi ln trong ngcu hi ti sao mi ngi li thch nht phn chu t tc ng ca ng nht. Datrn nhng quan st ny, ng t hi liu c th s dng nng lng tkhonh khc gii lao thgin cho mc tiu v mc ch ca hi tho ckhng.

    Owen trc tng lm vic Chu Phi v ng rt hng th vi cch thngtin, giao tip ca cc lng bn. T, ng pht trin mt phng php datrn cc yu tbao gm cc dy ghxp vng trn, mt khu vc ch trung tm

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    40/153

    29

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    v mt bng thng bo cng ng - nhng yu t v sau tr thnh phn ctyu trong phng php Khng gian m hin i.

    MT QUI TRNH KHNG GIAN M IN HNH SNHTHNO?

    Trong cn phng hoc hi trng chun b thc hin Khng gian m c mtvng trn ghngi ngay chnh gia, chci hoc con s trong phng nhdu a im hp mt, mt bc tng trng lm chng trnh hp v mtbng tin tc ghi chp li v dn kt qu cc phin i thoi ln.

    By gi ti s hng dn cc bn mt smo nh thc hin qui trnh. Mt buihp sdng Khng gian m cn t ri qua cc bc sau y:

    Bc 1) C nhm tp hp li thnh mt vng trn. Vng trn c l l hnhthc tt nht i thoi. Khng c ngi no ng lch ra bt cpha no, trn, di, sau hoc trc. Vi hnh thc sp xp nh vy bn strnh c vic thhin bt csphn cp thbc no.

    m bo rng mi ngi khng ngi vng trn th 2 xungquanh vng trn chnh. Ch s dng vng trn th 2 hoc th 3nu nhkhng gian hp mt khng ch cho mt vng trn duynht.

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    41/153

    30

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    Bc 2) n v ch tr cho mng khch mi. y thng l n v t chchoc khi xng cuc hp. Ngi ny ch nn cho mng ngn gn v sau gii thiu PV HT.

    Nu n v ch tr khng bit v phng php Khng gian m, ttnht bn nn gii thiu phng php ny cho h trc khi cuchp din ra. Ngi ny nn khch l v to cm hng ch khngc ra lnh cho nhng ngi xung quanh.

    Bc 3) Sau khi c chuyn li, iu phi vin s gii thch tng qut quitrnh v phng php thc hin. Nhng ngi c vn quan tm scmi vo vng trn, vit ra giy vn ny v vit tn ln mt t giy lndng lm Tng Chng Trnh Ngh S (Agenda Wall). Nhng ngi vit racc vn ny c gi l Ngi Khi Xng (Convener).

    Khng c t ra bt ccu hi no lc . iu ny c thdnn nhng cuc tho lun di dng v trong trng hp xu nhtc thkhin mt sngi nghi ng qui trnh ny. Kinh nghim chothy sau mt hoc hai phin i thoi Khng gian m mi ngi

    s hiu c qui trnh.

    Bc 4) Nhng Ngi Khi Xng vit vn ln tng v chn ra thi gian,a im nhm hp. Vic ny s tip tc n khi khng cn ai mun ara vn tho lun no na.

    Khi c nhiu ch hn khung thi gian dkin, PVHT s gipc nhm khoanh vng hoc nhp cc kin tng t li thnhnhm. Ngi ny s hi xem nhng kin no tng tnhau vs hi nhng Ngi Khi Xng kin (v ch h m thi) xem

    h c sn lng cng thc hin khng. Nu khng - trng hp ny cng nthi - th iu phi vin c th xem xt tng thm thi gian bng cch giithiu mt cn phng hoc mt gc khc.

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    42/153

    31

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    Bc 5) Nhm ln sau tch nh ra v tp trung li tng chng trnh lcny phy cc thng tin ghi ch li thi gian v a im ca phini thoi mnh mun tham gia.

    Bc 6) Cc phin i thoi sau s din ra n ht cuc hp. Mi nhmc ra ngi ghi chp li nhng im mu cht quan trng v dn ln bcTng Thng Tin. Tt c nhng ghi chp ny sc kt hp li thnh mtvo cui cuc hp.

    Bc 7) Tip sau khi kt thc phn c gi l hp ch cc nhm c thchuyn sang lp khoch hnh ng, trong c nhng yu t tho lunnh km vi khoch hnh ng a chng ra khi phng v gia nhpvo thgii thc.

    Bc 8) Cuc hp s kt thc vi mt vng trn kn trong mi ngi cmi chia s nhn xt, hiu bit v nhng cam kt ca h ny sinh t qutrnh thc hin OST ny.

    S dng mt mn lm que ni (hoc trong mt nhm ngngi th nn chuyn micro khng dy) v gii thch rng ch cngi gique ni trong tay mi c pht biu.

    CHN NG CH

    Cng tng t nh phng php Th gii c ph, mt trong nhng yu tquan trng nht thnh cng i vi cuc hp sdng Khng gian m l xcnh ng ch. Mt ng nghip ca ti chuyn v Khng gian m c ni

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    43/153

    32

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    Khi mi ngi ni v nhng iu h mun ni v vo ng lc h mun ni,vi nhng ngi cng am m, th h c th dch chuyn c ni. ti cho cho mt hi ngh phi to c am m i vi thnh phn tham d. V

    vy cn phi lm vic vi mt si tc ch tr cuc hp tm ra ng tic th to cm hng. ti ny nn rng c th tho lun nhiu, nhngkhng c qu m h nu khng s pht sinh thm nhiu tiu ti khngcn lin quan n vn cho na.

    Vi t cch l mt PVHT, thng th ti phi tr chuyn trc vinh t chc bit c ch g s c thng vai tr cho.V n c gi cm hng hay khng? Khch mi c kh nng khi

    xng thm nhiu ch ph khng? Ti cng thy rng bin ch chung

    thnh mt cu hi gi cm hng s rt c ch v thng n nghe c v hp dn.V cng lun ghi nh rng nhiu t chc hoc nhm ngi c h thng tnghoc ngn ngring ca h.

    Di y l mt sv d sdng trong hi tho:

    Truyn thng c thng vai tr g trong vic chng li srp khun v phnbit i x?

    Lm thno chng ta c thbin Chnh sch Y tCng Maharashtra 2007

    thnh mt chnh sch ca nhn dn, do nhn dn v v nhn dn?Vt qua kh khn trong nhng thi im khc nghit

    Qui t - chia s kin thc - ci thin cht lng

    MT CUC HP S DNG KHNG GIAN M S KODI BAO LU?

    OST s khng pht huy ht hiu qu nu bn nn qui trnh trong khong thigian qu ngn. Sdng phng php ny trong na ngy s ph hp vi hotng ng no nhanh. S dng phng php ny trong mt ngy cho phptho lun xa hn v tin hnh cc bc tip theo. Hai ngy s thi gian khm ph su hn ch chung, a ra mt s k hoch hnh ng v tphp bin bn kin. V nu thc hin trong hai ngy ri, bn c thbao gmtrong phn ng no, ln k hoch hnh ng, bin bn kin v nhnc sng h cng nhcam kt mnh m hn tthnh phn tham d.

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    44/153

    33

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    V d Chng trnh hp mt ngyChng trnh cuc hp 1 ngy sdng Khng Gian M

    Lu rng cc vn tho lun s lin quan n ch chung.

    8:30 Tp hp v thnh lp chng trnh

    n v ch tr cho mng khch mi v gii thch l do cuc hp iu phi vin hi tho gii thch qui trnh Khch mi xc nh nhng yu ttho lun trong cc phin i thoi

    9:30 Phin i thoi A

    11:00 Phin i thoi B

    12:30 Cm tra

    1:00 Phin i thoi C

    2:30 Phin i thoi D

    3:30 Vng trn kt thc

    4:00 Chia tay

    Lu : Tr v c ph c phc v trong sut cuc hp

    Chun by tr v c ph trong sut cuc hp. Pattani, chngti c mt nhm chuyn trch chun b tr a phng v c phtrong sut cuc hp. iu ny ng gp ng kvo bu khng kh

    hng n i thoi. ng qun rng - Khng gian m l gi ngh gii laokhng c kt thc.

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    45/153

    34

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    Bn nguyn tc, mt qui lut v mt lu

    Khng Gian M hot ng rt n gin. Bn nguyn tc, mt qui lut v mtlu khng phi l nhng qui nh tiu biu trong hi tho hay bui trnh bychuyn , m chng thin v hng nhng li khuyn khn ngoan trong cucsng hn. Tuy nhin, nhng gii hn m chng t ra s gip cc cuc tholun din ra si ni hn, ng thi cng gip khuyn khch s ci m v tnhsng to.

    Bn nguyn tc

    Bt cai n cng l ngi ph hp. Nguyn tc ny nhm gip mi ngi thot khi nhu cu cn c nhng ngip ng nhng yu cu nht nh tham gia trong nhm. C l h mong munc tham gia cng nhng ngi c a v quyn lc nht nh, hoc c chuynmn trong mt lnh vc no . Vi nguyn tc ny, mi ngi s m ra nhnnh mi, rng nhng ngi c quan tm tham gia vo mt cuc ithoi l nhng ngi c th lm tt trong lnh vc . Trong phn gii thiu,PVHT nn lm r rng nu ch c mt mnh Ngi Khi Xng mun ni vch anh y/c y a ra th vn khng sao. C thch cn mt ngi suyngh v mt ch v tt c nhng suy ngh vn c ghi chp li trongphn Ghi ch ca Ngi Khi Xng.

    Bt clc no bt u cng u thch hp.

    Nguyn tc ny ng rng trong khi mt phin hp s bt u ti mt thiim nht nh th tnh sng to v cm hng khng phi lc no cng lm victheo mc thi gian mong mun ca chng ta. Mi vic ch thc sbt u khichng sn sng, khng phi t rc v cng khng phi sau .

    Bt ciu g xy ra cng l iu duy nht c thxy ra.

    Nguyn tc ny khuyn khch mi ngi loi b nhng mong mun i vi cchmi vic nn din ra, hoc ch n ca nhng cuc tho lun. Chng ta cnhc cch loi trnhng mong mun ny v thay vo hy hin din ti cuchp v ch n nhng g thc sang din ra gia nhng thnh vin thamgia tho lun trong nhm.

    Khi mi vic kt thc th tc l n thc skt thc.

    Chng ta khng bit cn bao nhiu thi gian gii quyt mt vn . TrongKhng gian m, vn cn gii quyt quan trng hn thi gian biu. Nu bn

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    46/153

    35

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    c th kt thc trc thi gian qui nh, bn c th chuyn sang tip tc lmvic vi mt nhm c ch khc. Chng ta khng nn li ch bi v lch trnhc phn b nh vy. Cch sp xp thi gian trong phng php ny cng

    khc. Nu chng ta vn cha hon thnh khi ht thi gian, chng ta c tht t chc gia hn n, tip tc vo thi im hp l v phi thng bo trntng nhng ngi khc bit. Hoc, chng ta nn tip tc tho lun o suhn trn c s ch cuc hp.

    Mt qui lut

    Qui lut hai bn chn, hay cn gi l Qui lut Vn ng

    Qui lut ny nhm n s tht rng con ngi c nhng k nng khc nhau.Nhng iu phi vin trong cuc hp nn nhc nh mi ngi rng: Nu bncm thy bn khng hc hi hoc ng gp c g th n lc bn c trchnhim s dng hai bn chn ca mnh v di gt i, c l l n mt nhmkhc. Qui lut ny cp n trch nhim c nhn. Do thi gian trong cccuc hp c gii hn nn mt sch sc bt u song song, mi chtho lun thng ko di t30 n 45 pht. y l lc Qui lut Vn ng cp dng - ch c bn mi bit mnh c thhc hi hoc ng gp nhiu nht u. Do vy hy i n ni no l tr dn dt bn. Mt ng nghip ngi cca ti c ni rng khi bn i v khng thng gp c g, th thc ra bnang chng t mnh thc stn trng c nhm.

    Mt lu

    V nhng ch ong ngh v nhng ch bm

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    47/153

    36

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    Trong bi cnh nn vn ha Chu , ngh rng khch mi s t chngqun l thi gian, khng gian v nng lng ca h thng kh hiu hoc khchp nhn. V vy, trong Khng gian m bn c th s dng hai hnh nh

    din gii r hn l thuyt ny.

    Bn c thgii thch rng khch mi c php chn hnh nh tng trng camnh tmt trong hai loi vt. Thnht l mt ch ong ngh bay tbng hoany sang bng hoa khc. C ngha l mt khch mi ong ngh s di chuyn tmc ny sang mc khc, th phn cho cc cuc i thoi nhng nhm khcnhau.

    Hoc khch mi c thhnh ng nhmt ch bm v ng (hoc ngi) bn c phc v tr, c ph v cc mn n nh khc sn sng trong sut cuc

    hp OST, cu

    c h

    p m sau ch

    t th

    ng

    c miu t

    l m

    t l

    t ngh

    gii laokhng c kt thc. V c ths c nhng cuc i thoi quan trng din ra ti

    .

    Tt nhin vic ny i khi kh c chp nhn. rt nhiu nn vn ha Chu v Chu u, chng ta phi hc cch ngi im v t nht phi gi v lng nghengay c khi chng ta khng c mt cht hng th no. Nhng y bn cphp di chuyn tdo n bt cni no bn mun. Ngay c khi mt v khchmun ri khi cuc hp cng vn bnh thng. Khng nn buc mt ngi phi li hp nu ngi khng thy hng th vi ch v ti tho lun.

    Khng gian m c ths rt mi m vi nhiu khch mi v mt sc kh nng s khng hi lng vi phng php ny. Ti c mt monhi khi s hu ch cho bn. ng nghip ca ti, Prabu Naidu

    cch y t lu gii thiu vi ti khi nim Con rui, v k t bn thn tilun sdng n trong bt k bui hp OST no m ti dn dt. Khch mi Ruicng ging nh loi cn trng ny, bay xung quanh v lm nhim nhng cuctho lun vi cc kin tiu cc. H khng ci m vi kin mi. Do vy, tithng nhc nh khch mi rng chng ta khng ai mun c Rui trong cuchp ny, ng khng?!

    C nhn ti thng lun nhc nh khch mi phi ngc nhin. Tit mt tm p phch ln c dng ch Hy chun bngc nhin v tr d thy i vi mi ngi. Mc tiu ca ti l mun lu mi

    ngi hy lun t m v gicho u c mnh ci m.

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    48/153

    37

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    MI KHCH

    By gi chng ta hy cng quay li bc thc hin u tin khi t chc mtcuc hp. Ti mun ni mt cht v phn mi khch tham d mt hi nghtng i thun thc s dng phng php Khng gian m. Nhng ngi sdng phng php ny tin rng mt qui trnh OST tt bt u vi li mi th vv y cm hng n thnh phn tham d. Ti gia giy mi s ghi ch hitho. Ti thin v hng thit kgiy mi trong nu r cho khch mi bitcuc qui t ny nhm mc ch su xa hn l ch thu thp thng tin tccbi pht biu v trnh by power point. Ti thng phi tr chuyn nhiu vinh t chc c ththng nht ch hi tho. Trong nhng ln ni chuyn chng ti cng lm r mc m ca li mi. Trong mt s kin sdngOST c thmi rt nhiu ngi, v ch b gii hn bi khng gian vt cht vcc ch c kh nng c nu ra trong skin. Cho nn li mi tham gia skin sdng phng php OST cng nhvy, s m rng ca i vi bt caic quan tm n ch v trong li mi cng ku gi mi ngi cngchu trch nhim bng cch chia s nim am m.

    C thbn s khng mun gii hn danh sch mi theo a v x hihoc vai tr. Thay vo hy mi nhng ngi thc s quan tmn ch hp. Trong li mi ch nn gii thch ngn gn vn ;

    nhng cu hi sc nu ra; thng ip r rng rng cuc hp ch dnh cho

    nhng ngi thc sam m v sn lng chu trch nhim chia s vn . Dnhin bn vn c th gii hn tng s khch mi tham d. Thc t, vic nythng nng snhit tnh v cam kt tham gia ca khch mi ln.

    T CHC KHNG GIAN MU?

    Hy cgng tm mt ni tt, c khng gian cho khch mi. Ti thch nhngni m khch mi c thngi quy qun thoi mi trong mt vng trn khi m

    u cuc hp. a im ny cng phi c h thng m thanh tt. Hy cn thnkhi bn sdng hi trng c thm thanh s b vang. V c vi 10 khchmi bn s cn mt gc phng rng ri hoc mt cn phng ring. Nhngnhng cuc hp OST din ra trn khp thgii nhng ni khng ng ti nht,chng hn nh ngoi tri khng c mi che v vy c th ni l trong mtKhng gian m tht s!

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    49/153

    38

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    GII THIU MT CUC HP KHNG GIAN M

    PVHT ng gia vng trn v cho mng khch mi vi cu Cho mng quvn Khng gian m, sau i chm ri xung quanh bn trong vng trn.Trong bi phn mu phi ni v nhng yu tsau.

    Truyn t r rng mc ch v ch ca hi tho. M t qui trnh v gip thit lp chng trnh lm vic.Theo kinh nghim ca ti, cn ti a 20 30 pht gii thiu qui trnh Khnggian m cho thnh phn tham dv lp ra chng trnh lm vic (s tho utin). Ti nghmt s iu phi vin c khuynh hng ni qu nhiu. V ticng tin rng mi ngi khng n nghe nhng bi pht biu di dng

    dc, cng nh khong thi gian ch ca mt ngi trung bnh cng khngko di lu. Ti a ra y mt v d v phn mu, tuy nhin xin lu rng mi PV Khng gian m nn tm ra phong cch ring ca mnh giithiu bui hp. Ti thng gii thiu Khng gian m cng vi sh tr ca mtPV cng s/phin dch a phng ngi cha c o to v phng phpny. Thng th mt ngi nhvy c th thm vo cht hng v c nhn. Nepal, ngi cng s ca ti c rt nhiu nng lng v rt hi hc, vthnh gi rt yu thch phong cch ca c. Thm ch ti cn cho rng hu htthnh phn tham d u t hi rng ti sao li phi c thm mt g datrng ni ting Anh nh!!

    ng nhn bt ccu hi no tkhch mi. iu ny c thb xeml bt lch s, nhng cu hi s lm chm qui trnh i hay thm chcn m ra nhng cuc tranh lun di dng v vic liu qui trnh ny

    c hot ng hiu qu khng, hoc v vic qui trnh ny din ra nh thnotheo kinh nghim trc y ca h. S lng lv nhng bi ri tim tng cami ngi sc gii quyt mt cch n gin ch qua vic quan st nhngngi hiu cch lm vic xung quanh, v qua vic trc tip tham gia.

    Gii thiu skinTi tn l PETER SAMPLE v ti rt vinh dc tham gia cng qu v sng hm nay. Khi tinhn xung quanh, ti thy v sk nng, kh nng, kin thc v scam kt xut hin trongcn phng ny. Trong ( thm thi gianc tnh voy) gi sp n, chng ta s cng nhau

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    50/153

    39

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    pht trin nhng tduy hay nht ca mnh xung quanh cc yu tv cc c hi lin quan nch chung ca cuc hp. V ch ca chng ta hm nay l (in tn chvo).

    bt u, ti mun qu v lu n bc tng trng bn cnh. y s l bc TngChng Trnh Ngh S ca chng ta. Ch chc lt na thi ti s mi qu v xc nh nhngyu thoc c hi mnh thy xung quanh ch ca chng ta ngy hm nay, t mt ci tangn v vit n ra t giy. m bo rng qu v thc squan tm n vn ny chkhngch c suy ngh thong qua hoc cm thy rng y c th l tng tt cho ngi khc thchin.

    Ngay khi qu v sn sang, vui lng i ra chnh gia, ly mt mnh giy, vit ch v tnca mnh ra, dn n ln bc Tng Chng Trnh. ng i n khi c ngi yu cu mnh.Hy i khi qu v sn sng. V tip tc n khi bt cai c tng mun tho lun u

    dn n ln t

    ng.Chng ti mong mun qu v nhn trch nhim c nhn cho cuc tho lun. iu ny c nghal qu v phi nu ra a im v thi gian tp trung ca nhm, v m bo rng kt qu tholun sc ghi ch li. Qu v c tha ra hn mt vn , v khi qu v khng thy tng ca mnh trn tng, ch c thtrch mt ngi m thi: l chnh bn thn mnh.

    Mt khi tt c cc tng u c dn ln tng, mi ngi sc mi n xem BcTng Chng trnh v quyt nh xem mnh quan tm n vn no nht. T tri,nhng ngi nu ra cc vn - nhng Ngi Khi Xng s ch tr.

    Mc d Khng Gian M thc srt ci m, vn c mt snguyn tc v mt qui lut chng tacn luu . Qu v c ththy bc p phch Bn Nguyn Tc v mt Qui lut treo trn tng.

    Bt cai n cng l ngi ph hp

    Bt cai tham gia vo nhm ca bn cng l ngi ph hp. Bn khng cn nhng sp lntrong nhm, v cng khng cn phi c hng trm ngi c th lp nhm v bt u. Mingi khi xng nn hi lng vi nhng ngi tham gia trong nhm. Nhng ngi ny nnhm ca bn v h thc squan tm, hoc thm ch l am m ch ny nhbn. Ch cmt ngi tham gia ? Hoc phi lm sao nu cui cng khng ai tham gia? ng lo lng. Lncui cng bn c thi gian yn tnh suy nghv vit v nhng iu bn thc squan tm l

    khi no? Thng th bn s thy c thm ngi tham gia vo nhm sau thi.Bt ciu g xy ra cng l iu duy nht c thxy ra.

    Nguyn tc ny nhm th lng nhng mong mun ca bn. Hy ci m tip nhn nhng iumi, kin mi hoc nhng skin mi. Hy chun b hc hi ln nhau.

    Bt clc no bt u cng u thch hp.

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    51/153

    40

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    Hy nh rng ssng to khng phi lc no cng tun theo qui lut thi gian, v vy ng lolng nu nhbn cha c c cuc tho lun ho hng trong nhng pht u tin, v cngng lo lng nu mi ngi n t r.

    Khi mi vic kt thc th tc l n thc skt thc.

    Nhm ca bn kt thc tho lun trong 10 pht? Tuyt vi! Hy tip tc, tham gia vo mtnhm khc.

    Ch c mt Qui lut - Qui lut Vn ng

    Nu bn tham gia vo mt nhm no v cm thy rng mnh khng hc hi cng khngng gp g c cho cuc tho lun, th bn c trch nhim phi di chuyn. Cng vic cabn l ng dy v p ng nhu cu ca bn thn mnh. Bn c thcxging nh loi Ong

    Ngh, tc l l bn th phn cho cc tng, di chuyn tnhm ny sang nhm khc, hocbn c thging loi Bm, trng thanh nh nhng tm nh hng cha thc sc bc lra ngoi. H khng tham gia cc nhm tho lun m thay vo ngi ti bn c ph tn guvi nhng ch bm khc, hoc ch ngi xung v im lng. Cuc i thoi ny c ths tcng ln n kt qu hi tho ca chng ta chiu nay, v vy nu bn cm thy bc tc binhng thnh vin khng tham gia vo nhm tho lun no, th hy nh rng h cng nhmmt mc ch hu dng; nu bn l mt trong sh, bn khng cn phi cm thy c li trong Khng Gian M bn lun c trn trng. Tuy nhin mt loi cn trng khng cphp hin din. l loi Rui. Rui s bay xung quanh Khng Gian M v lm nhim cnhm vi nhng kin tiu cc. V vy hm nay ti khng mun thy bt ccon Rui no.

    Cui cng nhng cng khng km phn quan trng, ti mong qu v s lun ghi nh cu niny : Hy chun bngc nhin, cha bao gi c thqui t mt nhm nh thno, vs khng bao gi na. Cho nn xin hy giBn Nguyn Tc v Mt Qui Lut trong u, v btu lm vic.

    Theo hng , chng ta s c mt cu hi bt u. Xung quanh ch ca chng ta cnhng yu t v c hi g, nhng iu qu v thc s quan tm v s sn sng chu trchnhim?

    ... (Khi chng trnh xong)

    By gi ti xin mi qu v cng ng dy xem cc ch khc nhau m chng ta nu ra trnBc Tng Chng Trnh. Khi qu v tm thy ch mnh quan tm, ni mnh c thhc hihoc ng gp th vui lng ghi li a im din ra tho lun.

    Tgi tri - cc v s t t chc cng vic ca mnh. Xin mi nhng Ngi Khi Xng in khu vc s din ra tho lun nhm v ch ca mnh. Khi chung reng ln thnht, ttc cc nhm nn tp trung li. V khi chung reo ln th hai, ti s mi nhng Ngi KhiXng mi i n khu vc ca mnh.

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    52/153

    41

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    GHI NHN THNG TIN

    Khi bn nu ra mt vn - v khng ch c mt - bn c xem l Ngi KhiXng. Vi tcch l Ngi Khi Xng, bn chu trch nhim thc hin nhngGhi Ch ca Ngi Khi Xng, m bo rng nhng ngi khng tham giatho lun vn ca bn vn c thc nhng ghi ch ny sau, v tr chuynvi nhng khch mi khc v ch ny. Ghi ch ca Ngi Khi Xng c thc vit tay, sau sao ra hoc c nh my v in ra. Vi my tnh bn cthd dng thit kmt bo co hay gm c trang ba, danh sch khch mi,thmi v tt nhin, tt c nhng Ghi ch ca Ngi Khi Xng. Vo buisng ngy cui cng hoc sm hn i vi nhng hi ngh ngn, tt c khchmi s nhn c bo co. Ngay c khi cuc hp ch din ra trong mt ngy thchng ta cng cgng gi hoc bn giao bo co cng sm cng tt.

    V d v Bo co Ngi Khi Xng

    Bo co nhm

    Ch:

    Ngi khi xng:

    Tn thnh phn tham d:

    Cc im tho lun, kin v xut chnh:

    TCH HP CC KIN V LP RA K HOCH HNHNG

    Khi ln khoch mt cuc hp sdng phng php Khng gian m, bn cnsuy nghcch lm thno m bo nhng kin thu thp c tcuc hpsc p dng trong thgii thc, v lm thno cc vn khch mi nura c thc gii quyt hiu qu sau khi h kt thc hp v v nh. Hy nhrng y l mt ththch thc s ln.

    Vic i tch tho lun theo phng php Khng gian m cc yu tm chngta quan tm n vic lp ra nhng hnh ng thc t t kt qu tho lunc gi l lp khoch hnh ng. C rt nhiu cch khc nhau lp khoch hnh ng. Mt trong nhng phng php ph bin l yu cu thnhphn tham dnu ra nhng ch mi sau khi thc hin vng trn kt thctrong ch thun nh hng n hnh ng ni mt cch khc, nhng iukhch mi sn lng nhn trch nhim lp thnh khu hiu. Trong lt cui cngca cc cuc i thoi h c thdnh khong 15 pht tho lun v nhngcuc hp tip theo. Nhng cuc i thoi ngn ny c thch ra nn mi thm

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    53/153

    42

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    nhng ai khc trong cc hot ng xc tin xa hn k hoch ca bn v cnnhng g trc khi thc hin iu .

    C nhn ti c mt phng php yu thch xc nh khoch hnh ng, l b phiu. C ngi no gi qu trnh ny l Nt Dn Ch (Dotmocracy thay de trong chDemocracy bng dot c ngha l nt). Qu trnh nynhsau: Ti pht ra mt snt hnh dn. Sau ti mi tng ngi dn hnhca h vo bt c vn no h cm thy c nng lng tip tc phttr in hn na. Nhng vn no c nhiu hnh dn nht s thng. Tithng m shnh dn v vit con s r rng ngay bn cnh ch. Sau ti t chc mt vng Khng gian m khc cho cc vn c chn lpkhoch hnh ng. Qui Lut Hai Bn Chn li c p dng. Cui cng, minhm bo co v Nhng bc tip theo u tin ca h thay v ton b k

    hoch bi v chng ta u bit rng khoch c th thay i sau khi mi ngithc hin nhng bc u tin v rt kinh nghim t.

    Trong nhiu quc gia, c bit l n v Nepal, bn c thmuanhng Bindis nh nhng du chm p m ph n thngmang trc trn v sdng chng b phiu. hu ht cc quc

    gia Chu cng c sn cc du chm . Mt khc c th l pht v bphiu hoc bt c g tng t m bn ngh ra. Hy sng to trong cch tchc b phiu!

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    54/153

    43

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    VNG TRN KT THC V PHN HI

    ng trng ch phn trnh by ca nhm. Sau nhiu s kin sdng phngphp Khng gian m, mi ngi n gp ti hi lm thno trnh by ktqu lm vic nhm y nhng iu ny khng cn thit. Harrison Owen xut s dng que ni, vt dng chuyn trong vng trn cui cng. Quinh rt n gin: Bt cai cm que ni trong tay sc pht biu v nhngngi khc u phi lng nghe mt cch ch ng. Mi ngi c yu cuchia s ngn gn cch h cm nhn v phng php OST hoc nhng vic hs lm trong tng lai. Nu khng c g chia s h c th im lng chuynque ni sang cho ngi bn cnh.

    Thng th trong nhng cuc hp ng ngi s sdng micro lmque ni thun tin v mt m thanh. Tuy nhin trong mt nhmnh bn c thsdng que ni thng. Chn mt vt g ph hp

    v mt vn ha hoc c th thm hng vc bit cho cuc hp. Tin ycng xin ni rng que ni c du nhp tnghi thc que ni ca dn Chu Mbn x.

    DANH SCH NHNG VIC CN LM

    Di y l danh sch nh nhng vic cn lm c th t chc mt buiKhng Gian M.

    Danh sch nhng vic cn lm cho Khng Gian MNHIM V XONG?

    Ln khoch trc khi din ra skin

    Pht trin mt ch to cm hng

    Xc nh thnh phn v s lng khch mi (Mang c h thng vo mtphng to tnh a dng.)

    nh ngy

    Chn khng gian t chc v m bo rng chng ta c thdn p phch lntng

    Chia thnh cc phng ph hoc cc gc

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    55/153

    44

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    Khu vc ht thuc

    Khu vc ng k

    Gi giy mi (nu c thhy lm cho giy mi t r nn th v)

    Hu cn

    Lm vic vi mt nhm v vic chun b phng hp, v.v.

    Xem xt vic gi cho thnh phn tham gia mt bi vit v OST

    Sp xp gh thnh vng trn trong phng hp chnh, cc phng ph nn ccu trc linh ng

    Ln k hoch cc ba n (tic ng hoc thc n c thngoi trong vigi)

    Sp xp cc chi tit vi nhn vin ph trch thc phm tr v c ph phcv sut cuc hp

    Chun b cho nhng ngi c yu cu n ung c bit

    Chun b my tnh nh bin bn

    1 my in Laser v 1 mn chiu LCD nu cn thit

    C ngun in v bn cho my tnh

    Chun b micro khng dy v pin dtr

    Giy nu v keo dnh

    Bng dnh che v bt lng mu en & xanh

    Bng treo giy Flip chart (mi phng ph mt ci, km theo giy thm)

    Giy vit cc ch (c t giy dn trn flip chart; chun b s lngnhiu hn sngi tham gia)

    Cn xem xt yu tphp l no hay khng? An ninh?

    Cn bin hiu no khng?

    H tr di chuyn (phng khch sn, xe t, bn )

    Bng tn v cc ti liu cho mng khc (t ri, bt)

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    56/153

    45

    Cm nang cc phng php tch cc K THUT KHNG GIAN M

    Ba ng cc bin bn lu

    Chun b sao lu cc bin bn lu

    Chun bnh my sin thoi v a ch ca khch mi cho cc bin bnlu

    Chun b / Tp hun ngi ch tr phn mu v vai tr ca h

    Sp xp bn ng k (bin hiu, bng tn, bt, danh sch tn, sin thoiv a ch)

    Sp xp khu vc thtn, bin hiu, my tnh, micro

    Mang cc bin hiu n hoc chun b chng (Qui Lut Vn ng, Bn NguynTc, Hy Chun bNgc Nhin, Ch)

    Xp ghthnh vng trn

    Sau skin

    Phng vn nh t chc hoc khch mi, hoc c hai

    Sao lu v pht bin bn hp

    Vit thcm n n khch mi

    C hot ng nh gi no khng?

    SCH V A CH THAM KHO THM

    C mt trang web rt hay bng ting Anh www.openspaceworld.org trong tp hp nhng ti liu min ph tcc chuyn gia Khng Gian M trn ton thgii. Tuy nhin, hu ht nhng thng tin trc tuyn u bng ting Anh, Php,c, v.v, chcha c vit nhiu bng cc ngn ngChu khc.

    V sch, cc bn nn c cun sch ta K thut Khng Gian M - Hngdn cho ngi sdng (Open Space Technology A Users Guide), xut bnln th3 ca Harrison Owen, ngi khi to K thut Khng Gian M.

    3

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    57/153

    46

    Cm nang cc phng php tch cc BUI C PH CA TH GII

    THGII C PH (WORLD CAF)

    THGII C PH L G?

    Nhng cuc chuyn tr th v v gi tr nht ca chng ta thng din ra u? Hu ht chng din ra trong nhng tim c ph, qun tr hoc nh hngni ta gp g bn b, ng nghip, nhng ngi mi quen thm ch c nhngngi cn xa l. Ti tp trung mt nhm nh trong khung cnh th thi,thoi mi c m nhc lm nn, v bt u nhng cuc tr chuyn th v. Do cng khng c g ngc nhin khi ai c to ra mt mi trng nh vy chonhng cuc i thoi u ngha ca mnh.

    Phng php Thgii c Ph (World Caf) c thc xem l phng php

    d dng t chc nhng cuc i thoi y ngha hoc nhng cuc mlun trong mt nhm vi nhiu ngi tham gia. Nhng cuc chuyn tr kiuThgii c Ph l mt hnh thc c tnh quc tto ra mt mng li sinhng i vi cc cuc i thoi xoay quanh cc cu hi quan trng lin quann i tng tham d. Mt cuc i thoi trong Thgii c Ph l mt quitrnh sng to nhm dn dt cuc i thoi mang tnh hp tc, chia s kin thcv to ra kh nng hnh ng nhm bt cqui m no. Nu phi m t Thgii c Ph ch trong mt vi cu, ti c thni nhthny:

    Chng 4

    4

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    58/153

    47

    Cm nang cc phng php tch cc BUI C PH CA TH GII

    Phng php Thgii c Ph gip t chc nhng cuc tr chuyn su v c ngha, to c cm hng bi khng gian c ph thn thuc, trong mingi tham gia tho lun mt cu hi hay mt vn no theo tng nhmnh quanh bn c ph. Sau khong 30 pht, nhng ngi tham gia chuynsang bn khc trngi ch ta ca bn, ngi k tm tt ni dung cuci thoi trc cho nhng v khch mi va ngi vo bn. Theo cch ny,nhng cuc i thoi t ip s lm phong ph thm nhng tng ban u trongcuc i thoi trc . Khi vo cng on cui cng ngi ta tm tt cc kin chnh ca ton b cuc trao i trc mt phin hp ton th, ti y s

    tho lun v kh nng tip tc nhng vn nhthno.Phng php Thgii c ph c mt su im sau:

    - N lm gim i sngi ngn khi phi t ip cn vi nhng ngi xa l m tahu nhcha h quen bit.

    - Bn khng cn phi i n c hi thch hp ni chuyn vi ai - Khng b p lc phi to ra kt qu nh bu khng kh kh thn mt, thoi

    mi

    - Mi ngi cm thy d dng by t kin v suy nghca mnh trong mtnhm nh hn l phi trnh by trc ton th hi ngh. Trong phin hpton th thng t c ngi tnh nguyn tham gia pht biu. Hn na, nuphi tr chuyn bng ngoi ng th thng ngi ta thy thoi mi hn khini trong mt nhm nh.

    - Nhng ngi mnh dn, thch ni s kh c iu kin d dng ln lt khii thoi, ng thi nhng ngi nht nht, kim li s c dp ng gp kin nhiu hn.

    4

  • 8/2/2019 Facilitation Toolbook Wagner_VN

    59/153

    48

    Cm nang cc phng php tch cc BUI C PH CA TH GII

    AI C THSDNG PHNG PHP NY?

    Phng php Thgii c Ph xut hin tkh lu v c nhiu quc gia vicc nn vn ha khc nhau sdng rng ri. iu ny cng khng c g ngcnhin v hu ht cc nn vn ha u c thi quen cng qui t trong mt mitrng, tng tnh thgii c ph thc hin nhng cuc i thoi quantrng.

    Chu , phng php Thgii c ph gn y ngy cng tr nnph bin hn. ng nghip ca ti, anh Chaiwat Therapantu v ti

    gn y theo yu cu ca Friedrich-Ebert Stiftung (FES) t chc mt bui

    tp hun v Phng php Thgii c Ph, thnh phn tham gia l nhng nhlnh o v chuyn gia tnhiu t chc khc nhau Bangkok v Khu vc Higio chim a s Deep South (Min Nam) Thi Lan. Chng ti rt phn khinhn thy rng nhiu thnh vin tham gia tp hun rt t tin v sng to,mnh dn s dng phng php ny ngay sau khi kt thc kha tp hun.Nhn y ti cng xin k, anh Chaiwat Therapantu t chc iu phi mthot ng ln nht Thi Lan, nu khng ni l ln nht th gii, vi hn3.000 ngi tham d, khi cch y nhiu nm anh gip ng Dn Ch xydng mt k hoch cho tng lai, ti hot ng ny anh ch yu s dngphng php Thgii c ph.

    Sau khi tm hiu, ti thy ngy cng r rng hn l khng nn sonra mt cun s tay hng dn sdng phng php Thgii c ph

    v khng th xc nh phng php ny trong qui trnh 1-2-3-bc. i viphng php ny bn cn tri nghim v t a ra nhng tng ca