Enforcement Methods of Intellectual Property Rights as Business …dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/2366/1/isarat_tham.pdf · 2017-02-21 · Thamrongmas, I. LL.M., November 2016,

แนวทางการบงคบสทธในการน าทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกน

ทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558

Enforcement Methods of Intellectual Property Rights as Business

Security According to the Business Collateral Act 2015

แนวทางการบงคบสทธในการน าทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกน

ทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558

Enforcement Methods of Intellectual Property Rights as Business Security According

to the Business Collateral Act 2015

อสรตน ธ ารงมาศ

การคนควาอสระเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

นตศาสตรมหาบณฑต

มหาวทยาลยกรงเทพ

ปการศกษา 2558

©2559

อสรตน ธ ำรงมำศ

สงวนลขสทธ

อสรตน ธ ำรงมำศ. ปรญญำนตศำสตรมหำบณฑต, พฤศจกำยน 2559, บณฑตวทยำลย

มหำวทยำลยกรงเทพ.

แนวทำงกำรบงคบสทธในกำรน ำทรพยสนทำงปญญำมำเปนหลกประกน

ทำงธรกจตำมพระรำชบญญตหลกประกนทำงธรกจ พ.ศ. 2558 (189 หนำ)

อำจำรยทปรกษำ: ดร.วรรณวภำ พวศร

บทคดยอ

ในปจจบนประเทศไทยไดมกำรออกพระรำชบญญตหลกประกนทำงธรกจ พ.ศ. 2558 มำเพอ

ชวยเหลอผประกอบกำรรำยยอยใหมโอกำสเขำถงแหลงเงนทนไดมำกขน โดยพระรำชบญญตฉบบน

ไดก ำหนดใหสำมำรถน ำทรพยสนทำงปญญำมำเปนหลกประกนในกำรช ำระหนไดดวย แต

พระรำชบญญตฉบบน มไดมกำรก ำหนดหลกเกณฑในกำรด ำเนนกำรบงคบช ำระหนจำกทรพยสนทำง

ปญญำไวเปนกำรเฉพำะ สำรนพนธฉบบนจงมวตถประสงคเพอศกษำถงแนวทำงในกำรบงคบช ำระหน

จำกทรพยสนทำงปญญำทเปนหลกประกนทำงธรกจตำมพระรำชบญญตหลกประกนทำงธรกจ พ.ศ.

2558 เพอใหเปนแนวทำงในกำรแกไขกฎหมำยและสรำงหลกเกณฑบงคบช ำระหนจำกทรพยสนทำง

ปญญำทเปนหลกประกนทำงธรกจ ใหเกดผลบงคบในทำงปฏบตเพอประโยชนสงสดของผให

หลกประกนและผรบหลกประกน

สำรนพนธนไดท ำกำรศกษำโดยวธกำรวจยทำงเอกสำร กฎหมำย ต ำรำทำงวชำกำร

วทยำนพนธ บทควำมจำกวำรสำร แนวค ำพพำกษำศำล รวมตลอดถงสออเลคทรอนกสทงภำษำไทย

และภำษำตำงประเทศในสวนทเกยวกบทรพยสนทำงปญญำและหลกประกนกำรช ำระหน ศกษำ

กฎหมำยทรพยสนทำงปญญำและกฏหมำยหลกประกนกำรช ำระหนของประเทศไทย กฏหมำย

หลกประกนกำรช ำระหนของประเทศสหรำชอำณำจกร และกฎหมำย U.C.C .ขอ9 ของประเทศ

สหรฐอเมรกำในสวนทเกยวของกบทรพยสนทำงปญญำ

จำกกำรศกษำพบวำควรมกำรแกไขเพมเตมพระรำชบญญตหลกประกนทำงธรกจ พ.ศ. 2558

โดยกำรก ำหนดหลกเกณฑในกำรแตงตงผบงคบหลกประกนและหนำทในกำรขอแกไขเปลยนแปลง

รำยกำรทรพยหลกประกน และก ำหนดใหผรบหลกประกนและผใหหลกประกนสำมำรถเลอกวธกำร

บงคบช ำระหนไดเองโดยอยในกรอบของกฎหมำย

ค ำส ำคญ: ทรพยสนทำงปญญำ, หลกประกนทำงธรกจ, ผรบหลกประกน, ผใหหลกประกน, กำรบงคบ

ช ำระหน

Thamrongmas, I. LL.M., November 2016, Graduate School, Bangkok University. Enforcement Methods of Intellectual Property Rights as Business Security According

to the Business Collateral Act 2015 (189 pp.)

Advisor: Wanwipar Puasiri, Ph.D.

ABSTRACT

Thailand enacts the Business Collateral Act 2015, to provide Thai SMEs with greater opportunities to access financing sources in order to develop their businesses. The Act mandates that intellectual property can be used as business security. However, the Act has not enacted certain method to enforce intellectual property as business security. Therefore the object of this Independent Study (IS) is to study guidelines for enforcement of intellectual property as business security under the Business Collateral Act 2015. The study will suggest possible amendments and propose rules for enforcement on intellectual property as business security for best benefits of the receiver and the creditor.

This Independent Study (IS), therefore, studies from the doctrinal research method from legal documents, academic texts, thesis, journal articles, court judgments, electronic articles of intellectual property and judgment both in Thai and English relating to intellectual property and business collateral, Thailand Intellectual Property and Business Collateral Act, The Company Act and U.C.C Article 9 of United States relating to intellectual property.

From this research, the author found that the Act should be implemented by determining qualification of administrative receivers who will set up a list of useable intellectual property and has allow the security provider and the security receiver to be able to choose preferred methods to enforce business security the rule of law.

Keywords: Intellectual Property, Business Security, Creditor, Receiver, Performance

Enforcement

ช

กตตกรรมประกาศ

สารนพนธเลมนส าเรจไดดวยความเพยรพยายาม ความวรยะอตสาหะ ความมมานะและ

สตปญญาของผศกษาเขยน แตอยางไรกดสารนพนธเลมนไมอาจเกดขนได หากขาดความชวยเหลอ

เกอกลของบคคลอนเปนทรกและเคารพนบถอของผศกษา

ผศกษาขอกราบขอบพระคณบดา มารดา และพ ๆ ทงสอง ทใหการสนบสนนการศกษาใน

ระดบมหาบณฑตและคอยใหความชวยเหลอรวมถงใหค าแนะน าตาง ๆ แกผศกษาเพอประโยชนใน

การศกษาและการท าสารนพนธ

ผศกษาขอขอบคณทานอาจารยทงหลายทประสทธประสาทความร รวมถงใหค าแนะน า

หลกการคดวเคราะหตาง ๆ อนเปนแนวทางในการสรางบคลกลกษณะทางวชาการใหแกผศกษา

โดยเฉพาะทานอาจารย ดร.วรรณวภา พวศร และทานอาจารย ดร.กรชผกา บญเฟอง ทรบเปน

อาจารยทปรกษา และคอยใหค าแนะน าพรอมทงชแนะแนวทางในการคนควา

ผศกษาขอขอบคณคณสเมธ ท ามาพร ผซงคอยชวยเหลอและใหก าลงใจผศกษามาโดยตลอด

ไมวาจะเปนการชวยเหลอในการแลกเปลยนขอมลจากการท าสารนพนธ เสนอแนะความคดเหนและ

คอยกระตนผศกษาอยางสม าเสมอ

นอกจากน ยงมเจาหนาทและบคลากร คณะนตศาสตร มหาวทยาลยกรงเทพ ทคอย

ชวยเหลอในการจดการงานดานธรการทงหลายทเกยวกบการท าสารนพนธ ขาพเจาขอขอบคณทก

ทานมา ณ โอกาสนดวย

อสรตน ธ ารงมาศ

ซ

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ง บทคดยอภาษาองกฤษ ฉ กตตกรรมประกาศ ช สารบญตาราง ฎ บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของการวจย 8 1.3 ขอบเขตของงานวจย 9 1.4 สมมตฐานของงานวจย 10 1.5 วธด าเนนการวจย 10 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 11

บทท 2 กฎหมายทรพยสนทางปญญาและพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจของประเทศไทย 2.1 กฎหมายทรพยสนทางปญญาของประเทศไทย 13

2.1.1 ลขสทธ 13 2.1.2 สทธบตร 20 2.1.3 เครองหมายการคา 29 2.1.4 ความลบทางการคา 34 2.1.5 สงบงชทางภมศาสตร 38 2.1.6 แบบผงภมวงจรรวม 43

2.2 พระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 47 2.2.1 หลกประกนดวยบคคล 49

2.2.2 หลกประกนดวยทรพย 50 2.3 คดทเกยวของกบทรพยสนทางปญญาเมอเปนหลกประกนทางธรกจ 67 ของประเทศไทย

บทท 3 ววฒนาการแนวคดและหลกเกณฑของกฎหมายหลกประกนทางธรกจของตางประเทศ 3.1 ประเทศสหราชอาณาจกร 69

3.1.1 ววฒนาการ 69

ฌ

สารบญ (ตอ)

หนา บทท 3 (ตอ) ววฒนาการแนวคดและหลกเกณฑของกฎหมายหลกประกนทางธรกจของตางประเทศ

3.1.2 หลกเกณฑของหลกประกน 77 3.1.2.1 Fixed Charge 77

3.1.2.2 Floating Charge 78 3.1.3 หลกเกณฑการบงคบสทธในทรพยสนซงเปนหลกประกน 79 ของประเทศสหราชอาณาจกร 3.1.4 แนวทางการบงคบสทธแกทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกน 88 ในการช าระหน 3.1.5 หนวยงานทมบทบาทตอการประเมนมลคาทรพยสนซงน ามาเปน 92 หลกประกนของประเทศสหราชอาณาจกร 3.1.6 คดทเกยวของกบทรพยสนทางปญญาเมอเปนหลกประกนของประเทศ 96 สหราชอาณาจกร

3.2 ประเทศสหรฐอเมรกา 97 3.2.1 ววฒนาการ 97 3.2.2 หลกเกณฑการบงคบสทธในทรพยสนซงเปนหลกประกนของ 99 ประเทศสหรฐอเมรกาตามกฎหมาย UCC Article 9 3.2.3 แนวทางการบงคบสทธแกทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกน 118 ในการช าระหน 3.2.4 หนวยงานทมบทบาทตอการประเมนมลคาทรพยสนซงน ามาเปน 121 หลกประกนของประเทศสหรฐอเมรกา 3.2.5 วธการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญา 123 3.2.6 คดทเกยวของกบทรพยสนทางปญญาเมอเปนหลกประกนของประเทศ 125 สหรฐอเมรกา

บทท 4 การน าหลก Floating Charge ของประเทศสหราชอาณาจกรและหลกเกณฑ การบงคบสทธในทรพยสนซงเปนหลกประกน (Perfection) ของประเทศ สหรฐอเมรกาตามกฎหมาย UCC Article 9 มาเปรยบเทยบกบการน าทรพยสน ทางปญญามาเปนหลกประกนตามพระราชบญญตหลกประกนธรกจของ พ.ศ. 2558 ของประเทศไทย

ญ

สารบญ (ตอ)

หนา บทท 4 (ตอ) การน าหลก Floating Charge ของประเทศสหราชอาณาจกรและหลกเกณฑ

การบงคบสทธในทรพยสนซงเปนหลกประกน (Perfection) ของประเทศ สหรฐอเมรกาตามกฎหมาย UCC Article 9 มาเปรยบเทยบกบการน าทรพยสน ทางปญญามาเปนหลกประกนตามพระราชบญญตหลกประกนธรกจของ พ.ศ. 2558 ของประเทศไทย

4.1 ปญหาของทรพยสนทางปญญาแตละประเภทในการเปนหลกประกนทางธรกจ 128 4.1.1 ประเทศไทย 128 4.1.2 ประเทศสหราชอาณาจกร 137 4.1.3 ประเทศสหรฐอเมรกา 142

4.2 ปญหาการบงคบสทธในทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนทางธรกจ 148 ในแตละประเทศ

4.2.1 ประเทศไทย 148 4.2.2 ประเทศสหราชอาณาจกร 152

4.2.3 ประเทศสหรฐอเมรกา 154 4.3 วเคราะหเปรยบเทยบแนวทางในการน า Floating Charge และการบงคบสทธ 156 ตามกฎหมาย UCC Article 9 ของประเทศสหรฐอเมรกามาใชบงคบแกทรพยสน ทางปญญาเพอประโยชนของผรบหลกประกน-ผใหหลกประกนในประเทศไทย 4.4 วเคราะหคดตวอยางเรองการใชทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกน 171 ทางธรกจในแตละประเทศ

4.4.1 ประเทศไทย 171 4.4.2 ประเทศสหราชอาณาจกร 172 4.4.3 ประเทศสหรฐอเมรกา 174 บทท 5 บทสรปและขอเสนอแนะ 177 บรรณานกรม 184 ประวตผเขยน 189 เอกสารขอตกลงวาดวยการอนญาตใหใชสทธในรายงานการคนควาอสระ

ฎ

สารบญตาราง

หนา

ตารางท 1: ตารางเปรยบเทยบความแตกตางของกฎหมายทรพยสนทางปญญาของประเทศไทย 145

ประเทศสหราชอาณาจกร-และประเทศสหรฐอเมรกา

ตารางท 2: ตารางเปรยบเทยบกฎหมายหลกประกนการช าระหนในการบงคบช าระหนทรพยส 165

ทางปญญาประเทศไทย-ประเทศสหราชอาณาจกร-และประเทศสหรฐอเมรกา

1

บทท 1 บทนา

1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา

ในอดตการเขาถงแหลงเงนทนของบคคลธรรมดาและนตบคคล สามารถกระทาไดโดยวธการ

จานาและการจานองตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ซงจาเปนตองมการสงมอบทรพยสนเพอเปนหลกประกนแกเจาหนผรบหลกประกนในการไดรบชาระหนคน โดยการจานาจะใชกบสงหารมทรพย เชน ทอง เพชร ขาว หากเปนนตบคคลกอาจจะเปนเครองมอ อปกรณทใชในการดาเนนกจการทงหลาย สวนอสงหารมทรพย เชน ทดน สงปลกสรางอนมสวนควบกบทดน เปนตน ซงการจาเปนตองสงมอบทรพยสนเพอเปนหลกประกนนนกอใหเกดปญหาแกลกหนผใหหลกประกนในการไมสามารถใชสอยทรพยสนอนเปนหลกประกนนนได หากทรพยสนนนจาเปนแกการดาเนนกจการตามปกตอาจกอใหเกดความเสยหายแกผจานา เพราะการตองสงมอบทรพยสนทมาจานาเพอเปนหลกประกนยอมทาใหผประกอบกจการขาดไรซงอปกรณในการดาเนนธรกจได ทงภาครฐและผประกอบการไดตระหนกถงปญหาทเกดขนน จงไดมความพยายามในการแกไขปญหาเพอเอออานวยตอผกในความสามารถเขาถงแหลงเงนทน โดยไมตองสงมอบทรพยสนอนเปนหลกประกนเพอความสะดวกมากขน1 คอ การออกพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ โดยมการแกไขอยหลายครงเพอใหเกดความเหมาะสมตอสภาพสงคมและเศรษฐกจของประเทศไทย โดยฉบบลาสด คอ พระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ซงมการกาหนดทรพยสนทสามารถนามาเปนหลกประกนทางธรกจได มทงหมด 6 ประเภท คอ สงหารมทรพย อสงหารมทรพย กจการ สทธเรยกรอง ทรพยสนอนตามทกาหนดในกฎกระทรวง รวมถงการกาหนดใหสามารถนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจไดดวย ในเบองตนจะขอกลาวถงความหมายของทรพยสนทง 6 ประเภท เพอทาความเขาใจพอสงเขป ดงน

1) อสงหารมทรพย คอ ทดน และทรพยอนตดอยกบทดนมลกษณะเปนการถาวร

1 ปกรณ นลประพนธ, แนวความคดใหมเกยวกบการใชทรพยสนเปนหลกประกนการชาระหน

[Online], 2545. แหลงทมา http://www.lawreform.go.th/lawreform /images/th /content/ th/4/38.doc.

2

หรอประกอบเปนอนเดยวกบทดน และหมายความรวมถงทรพยสทธอนเกยวกบทดนหรอประกอบเปนอนเดยวกบทดนนนดวย2 ซงสามารถแบงออกไดเปน ทดน เชน พนดน ภเขา หวย หนอง คลอง บง ลานา ทะเลสาบ เกาะ และทดนชายทะเล ทรพยอนตดอยกบทดน เชน อาคาร โรงเรอน สงกอสรางบนทดน ไมยนตน เปนตนสาหรบทรพยซงประกอบเปนอนเดยวกบทดน เชน แมนา ลาคลอง แรธาต กรวด ทรายทมอยตามธรรมชาตหรอซงมนษยนามารวมไวกบทดนจนกลายเปนสวนหนงของพนดนตามธรรมชาต นอกจากนยงหมายรวมถงทรพยสทธอนเกยวกบทดนหรอประกอบเปนอนเดยวกบทดน เชน กรรมสทธในทดนทมโฉนด สทธครอบครองในทดน ภาระจายอม สทธอาศย สทธเหนอพนดน เปนตน3

2) สงหารมทรพย คอ ทรพยสนอนนอกจากอสงหารมทรพย และหมายความ รวมถงสทธอนอนเกยวกบทรพยสนนนดวย4 เชน เพชร, ทอง, รถยนต, เฟอรนเจอร, เครองใชไฟฟา, เสอผา และเครองประดบ เปนตน5

3) กจการ คอ การดาเนนธรกจการคาของบคคลธรรมดาและนตบคคล เพอ แสวงหากาไร โดยอาจเปนกจการเกยวกบการใหบรการ กจการประเภทพาณชยกรรม กจการการผลต เปนตน6

4) สทธเรยกรอง คอ สทธโดยชอบดวยกฎหมายทบคคลหนงในฐานะเจาหนมสทธ อยเหนออกบคคลหนงซงเรยกวา ลกหน โดยอานาจตามสทธนนเกดขนไดโดยสญญา และสทธเรยกรองดงกลาวสามารถโอนใหแกกนได หมายถงเจาหนมอานาจโอนสทธเรยกรองไปใหบคคลอนได

2 มาตรา 139 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พ.ศ. 2535 บญญตวา อสงหารมทรพย

หมายความวา ทดนและทรพยอน ตดอยกบทดนมลกษณะเปนการถาวรหรอประกอบเปนอนเดยวกบ ทดนนนและหมายความรวมถงทรพยสทธอนเกยวกบทดน หรอ ทรพยอนตดอยกบทดน หรอประกอบเปนอนเดยวกบทดนนนดวย.

3 ฝายประชาสมพนธและเผยแพร สานกงานเลขานกรม กรมสรรพากร สล. 0318/30, อสงหารมทรพยคออะไร [Online], 27 ตลาคม 2558. แหลงทมา http://www.ban4cash.net /articles/42118085/.

4 มาตรา 140 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พ.ศ. 2535 บญญตวา สงหารมทรพย หมายความวา ทรพยสนอนนอก จากอสงหารมทรพย และหมายความรวมถงสทธอนเกยวกบทรพยสน นนดวย.

5 ชอทพย สมรป, สงหารมทรพย-อสงหารมทรพย [Online], 11 มกราคม 2555. แหลงทมาhttp://dibbb.blogspot.com/.

6 สชาต เหลาปรด, ความรการบญช. ประเภทของกจการธรกจ [Online], 2546. แหลงทมา http://www.accountclub.net/.

3

เชน เจาหนเงนก สามารถโอนสทธเรยกรองตามสญญากยมเงนไปใหบคคลอนรบเงนชาระหนแทนเจาหนได ซงการโอนสทธเรยกรองจะตองทาเปนหนงสอ และจะตองบอกกลาวการโอนหนนนไปยงลกหนดวย หรอลกหนยนยอมดวยในการโอนหนนน มฉะนนจะไมสมบรณ การโอนสทธเรยกรองมผลทาใหผรบโอนจงมสทธเรยกรองบงคบชาระหนเอาจากลกหนของผโอนไดในนามของผรบโอน เวนแตจะมขอตกลงกนเปนอยางอนเปนรายกรณไป7

5) สาหรบทรพยสนอนตามทกาหนดในกฎกระทรวง คอ ทรพยสนอนใด นอกเหนอจากทพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ไดบญญตไว กลาวคอ นอกจากสงหารมทรพย อสงหารมทรพย กจการ สทธเรยกรอง และทรพยสนทางปญญา กฎหมายไดมการบญญตไวเพอเปดชอง สาหรบทรพยสนทจะนามาเปนหลกประกนทางธรกจในอนาคตตอไป8

6) ทรพยสนทางปญญา คอ ผลงานอนเกดจากการประดษฐ คดคน หรอสรางสรรค ของมนษย ซงเปนผลผลตอนเกดจากของสตปญญา ความรความสามารถ ความพยายามและความวรยะอตสาหะของผประดษฐ สาหรบทรพยสนทางปญญาทไดรบการรบรองตามกฎหมายทรพยสน

7 คาพพากษาศาลฎกาท 2408/2551 ระหวาง.....บรษท นครหลวงเจรญเชาซอหาดใหญ จากด.....โจทก

และ….หางหนสวนจากดบสเตอรทว 3 กบพวก.…...จาเลย จาเลยท 1 โอนสทธเรยกรองทจาเลยท 1 มตอลกหนของจาเลยท 1 ใหแกโจทก และโจทกตกลงชาระ

คาตอบแทนจากการรบโอนสทธเรยกรองใหแกจาเลยท 1 เปนการโอนสทธเรยกรองตาม ป.พ.พ. มาตรา 303 และ 306 โจทกจงมสทธเรยกรองบงคบชาระหนเอาจากลกหนของจาเลยท 1 ไดในนามของโจทก แตเมอตามสญญาโอนสทธเรยกรองทจาเลยท 1 ทาไวแกโจทกมขอตกลงในขอ 6 วา "หากลกคาปฏเสธไมยอมชาระหนหรอไมสามารถชาระหนไมวาทงหมดหรอบางสวน หรอลกคาไมตองชาระหนไมวาดวยกรณใด ๆ ใหแกผรบโอน ผโอนตกลงยอมชดใชคาเสยหายทเกดจากการรบโอนสทธเรยกรองใหแกผรบโอนเปนเงนเทากบจานวนเงนทลกคาไมชาระหนตามมลหนพรอมดอกเบยในอตรารอยละ 15 ตอป นบแตวนผดนดชาระหนเปนตนไปจนกวาผรบโอนจะไดชาระหนคนครบถวน และผรบโอนจะมสทธนาเงนทหกไวตามสญญาขอ 4 หรอคาตอบแทนทผโอนจะไดรบจากการโอนสทธเรยกรองนนมาหกชาระหนไดทนทโดยไมปนตองแจงใหผโอนทราบ..." ดงน จาเลยทงสองจงยงตองรบผดชาระหนในสทธเรยกรองทโอนใหแกโจทกไปแลวตามขอตกลงดงกลาวดวย โจทกฟองใหจาเลยทงสองรบผดในสทธเรยกรองของจาเลยท 1 ทมตอลกหนทจาเลยท 1 นามาโอนใหแกโจทกแลวโจทกไมไดรบชาระหนตามสทธเรยกรองดงกลาวจากลกหนของจาเลยท 1 ซงจาเลยท 1 ตองรบผดตามสญญา จงเปนการฟองใหจาเลยทงสองรบผดตามสญญาโอนสทธเรยกรองซงไมมกฎหมายบญญตอายความไวโดยเฉพาะ ไมใชกรณทโจทกฟองบงคบตามสทธเรยกรองทรบโอนจากจาเลยท 1 เรยกใหลกหนของจาเลยท 1 ชาระหนในมลหนอนเกดจากสญญาซอขายระหวางจาเลยท 1 กบลกหนอนมอายความ 2 ป ฟองของโจทกจงมอายความ 10 ป ตาม ป.พ.พ. มาตรา 193/30.

8 กาชย จงจกรพนธ, เรองนารเกยวกบกฎหมายหลกประกนทางธรกจ [Online], 2557. แหลงทมา http://www.lrct.go.th/th/wp-content/uploads/2014/02/Pocket-Book-Business-Security-Act.pdf.

4

ปญญาของไทยนน แบงออกไดเปน ลขสทธ สทธบตร เครองหมายการคา ความลบทางการคา และสงบงชทางภมศาสตร ปจจบนทรพยสนทางปญญานนไดมบทบาทสาคญตอระบบเศรษฐกจของไทยอยางมาก ไมวาการทาธรกจกจการใด ๆ ทงกจการขนาดเลกและขนาดใหญ ผประกอบธรกจตางหนมาใหความสาคญกบทรพยสนทางปญญามากขน เพอรกษาผลประโยชนของตนผเปนเจาของสทธในทรพยสนทางปญญา เหนไดจากการผลตผลงานเพลง กจะมการคมครองลขสทธ ดงทเปนขาวในหนงสอพมพใหไดเหนทนกรองคนหนงถกฟองจากตนสงกดในประเดนของการละเมดลขสทธโดยการนาเพลงนนไปรองโดยไมไดรบอนญาต9, การจบกมการเลยนเครองหมายการคาของกระเปาแบรนเนม10 เปนตน

จากเหตผลดงกลาวขางตน เหนไดวาในปจจบนหลายกจการทรพยสนทางปญญาไดเปนสวนสาคญในการดาเนนกจการ ดงนนการทพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ไดมการกาหนดใหสามารถนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจได จงมความสาคญในการเปดโอกาสใหบคคลทตองการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจเขาถงแหลงเงนทนเพอการพฒนาตอยอด ขยายกจการได อนเปนการกระตนการขยายตวทางเศรษฐกจและสงเสรมความสามารถในการแขงขนทางการคาของธรกจขนาดเลกดวย เมอพจารณาจากสาระสาคญของพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ของประเทศไทย พบวามการกาหนดใหผใหหลกประกนไมตองสงมอบทรพยสนซงเปนหลกประกนใหอยในการครอบครองของผรบหลกประกน และผรบหลกประกนใหอสระแกผใหหลกประกนในการใชสอยทรพยสนซงเปนหลกประกนนนไดตามปกตของธรกจการคานน ไมวาจะเปนการใชสอย การจาหนายจายโอน รวมถงการนามาเปนหลกประกน

หลกเกณฑนไทยไดมแมแบบมาจากหลก Floating Charge หรอ หลกประกนแบบลอยของประเทศสหราชอาณาจกร ซงมลกษณะสาคญคอ ผใหหลกประกนไมตองสงมอบทรพยสนซงเปนหลกประกนใหอยในการครอบครองของผรบหลกประกนและผรบหลกประกนใหอสระแกผใหหลกประกนในการใชสอยทรพยสนซงเปนหลกประกนนนไดตามปกตของธรกจการคานน โดยระบแตเพยงประเภทและชนดของทรพยทจะนามาเปนหลกประกนเทานน ไมจาเปนตองระบเฉพาะเจาะจงอยางเชน Fixed Charge (หลกประกนเฉพาะเจาะจง) แตหากมเหตการณบางประการททาใหเกดการ

9 “ซด!อารเอสไมแฟร!‘ฟอรด’ทาใจลขสทธเพลง”, ไทยรฐออนไลน [Online], 4 กมภาพนธ 2558. แหลงทมา http://www.thairath.co.th/content/479130.

10 “กอบอนตราย..ระวงจบ ปรบ คก!!”, ผจดการรายวน [Online], 10 เมษายน 2552. แหลงทมา http://www.manager.co.th/Daily/ViewNews.aspx?NewsID=9520000040562.

5

แปลงสภาพหรอเหตแหงการบงคบสทธในทรพยสนซงเปนหลกประกน ทรพยสนทเปนหลกประกนนนจะกลายเปนหลกประกนเฉพาะเจาะจง ยกตวอยางเชน ระบไวเพยงวาจะนารถยนตมาเปนหลกประกนแตไมไดเจาะจงวาเปนรถคนใด เชนนถอเปนลกษณะของหลกประกนแบบลอยหรอ Floating Charge แตหากมเหตการณททาใหเกดการแปลงสภาพ เชน มเหตการณอยางใดอยางหนงอนแสดงใหเหนวาลกหนหยดดาเนนกจการ หยดทาการคา หรอมตงผดและบงคบหลกประกนแลว ผลคอเหตการณดงกลาวนยอมกอใหเกดสทธแกผรบหลกประกนเหนอทรพยสนซงเปนหลกประกนนนในการบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนนนเพอนามาชาระหนได ซงสอดคลองกบลกษณะของทรพยสนทางปญญาทโดยสภาพไมสามรถสงมอบไดอยแลว เนองจากทรพยสนทางปญญานนเปนสทธ อนเปนสทธเดดขาดแตเพยงผเดยวของผเปนเจาของ โดยผเปนเจาของสามารถหวงกนมใหผอนกระทาการลอกเลยน ทาซา จาหนายจายโอน หรอกระทาการใด ๆ ในลกษณะเดยวกนนอนเปนการละเมดทรพยสนทางปญญาของตนได

แตเมอมาพจาณาถงการบงคบแกทรพยสนทางปญญาเพอนามาเปนหลกประกนทางธรกจแลว ทาใหเกดขอสงสยทอาจกอใหเกดปญหาได ไมวาจะเปนในเรองของหลกเกณฑในการพจารณามลทรพยสนทางปญญาแตละประเภทวาหนวยงานใดจะเปนผรบผดชอบและมหลกเกณฑในการพจารณาอยางไร และเมอมเหตบงคบแกทรพยสนทางปญญาตามสญญาหลกประกนทางธรกจแลวจะตองดาเนนการบงคบอยางไร เพราะทรพยสนทางปญญานนมความละเอยดออนและมความแตกตางกนในแตละประเภท11 แตกลบมไดมการบญญตหลกเกณฑในการดาเนนการบงคบแกทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนทางธรกจเมอมเหตแหงการบงคบตามสญญาหลกประกนทางธรกจไว หากจะพจารณาวาเปนสทธเชนเดยวกนกบสทธเรยกรอง ในพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ฉบบนกไดมการบญญตในเรองของสทธเรยกรองทชดเจน โดยกาหนดประเภทของสทธเรยกรองไววาเปนสทธเรยกรองจากลกหน,สทธการเชา,สทธในบญชเงนฝาก เทานน12 รวมถงมการกาหนดการดาเนนการบงคบไวอยางชดเจน ไมเพยงแตสทธเรยกรองเทานน แตรวมไปถงทรพยสนทเปนสงหารมทรพย อสงหารมทรพย และกจการดวย13

ในสวนนผศกษาจงจะทาการศกษาเปรยบเทยบกบหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ของประเทศสหราชอาณาจกร โดยในประเทศสหราชอาณาจกรนนไดมหนวยงานหรอองคกรททา

11 รชต จาปาทอง, ปญหาหลกประกนตามรางพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พศ…(วทยานพนธ นตศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2554).

12 เรองเดยวกน, หนา 29. 13 พระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558.

6

หนาทประเมนทรพยสนทางปญญา อาท สานกงานประเมนมลคา (VOA) และหนวยงานประเมนมลคาหนและทรพยสนทางปญญา (SAV) เปนตน รวมถงแนวทางการบงคบสทธในทรพยสนทเปนหลกประกนทมความยดหยน แมจะไมมการกาหนดวาใหใชบงคบแกทรพยสนทางปญญาโดยตรง แตเนองจากบทบญญตทเปดกวางทาใหสามารถนามาประยกตใชได และหลกการชาระหนตามกฎหมาย Uniform Commercial Code ขอ 9 ของประเทศสหรฐอเมรกา โดยในประเทศสหรฐอเมรกานนมหนวยงานเฉพาะภายใตการดแลของกรมสรรพากรในการทาหนาทประเมนทรพยสนทางปญญา รวมถงมการกาหนดบทบญญตทเปนการบงคบเอาแกทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนในการชาระหนอยางชดเจน14

เมอพจาณาจากเหตผลขางตน จงอาจกลาวไดวามปญหาและอปสรรคของการดาเนนการบงคบสทธในการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจตามพรบ.หลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 คอ

1) การขาดองคกรหรอหนวยงานททาหนาทพจาณามลคาทรพยสนทางปญญา โดยเฉพาะ เมอนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจ รวมถงการกาหนดหลกเกณฑทชดเจนเพอเปนแนวทางหรอหลกเกณฑในการบงคบแกองคกรหรอหนวยงานททาหนาทประเมน ในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาตองพจารณาจากหลายปจจย ซงการทไมมองคกรหรอหนวยงานททาหนาทพจารณามลคาทรพยสนทางปญญาโดยเฉพาะ อาจเปนอปสรรคตอผใหหลกประกนในการไดรบเงนทนทมมลคาตากวามลคาทรพยสนทางปญญาของตน การพจารณามลคาทขนอยกบดลยพนจของผรบหลกประกน อาจจะทาใหไมมมาตรฐานทแนนอนและขาดความนาเชอถอ นอกจากนอาจกอใหเกดความลาชา ทาใหผใหประกนทตองการเขาถงแหลงเงนทนเปลยนไปกเงนจากเจาหนนอกระบบแทน ในสวนนผศกษาจงจะทาการศกษาเปรยบเทยบกบหลกประกนการชาระหนตามกฎหมาย Uniform Commercial Code ขอ 9 ของประเทศสหรฐอเมรกา โดยในประเทศสหรฐอเมรกานนมหนวยงานทมการสรางหลกเกณฑขนมาโดยเฉพาะภายใตการดแลของกรมสรรพากรในการทาหนาทประเมนทรพยสนทางปญญา และเปรยบเทยบกบหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ของประเทศสหราชอาณาจกร ประกอบกบแนวทางการบรหารจดการการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาของประเทศสหราชอาณาจกร

14 ศรตม ดษฐปาน, การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาเพอวตถประสงคทางภาษเงนได.

(วทยานพนธ นตศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2555).

7

2) การขาดหลกเกณฑทใชพจารณามลคาของทรพยสนทางปญญาทแนนอน ใน อดตทผานมานน ประเทศไทยมเพยงหลกการแปลงทรพยสนทางปญญาเปนทนทนามาเปนหลกในการประเมนมลคาของทรพยสนทางปญญาเพอประโยชนในการเขาถงแหลงเงนทนของผเปนเจาของธรกจขนาดยอม ซงหากจะนามาปรบใชแกการพจารณามลคาของทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนทางธรกจนน พบวาไมสามารถทจะนามาปรบใชแกทรพยสนทางปญญาไดทกประเภทและไมไดใหความเชอมนแกสถาบนการเงนหรอผรบหลกประกนอนในการปลอยสนเชอ วาตนจะไดรบการชาระหนจากลกหนผใหหลกประกน ผศกษาจงจะทาการศกษาเปรยบเทยบกบหลกเกณฑในการพจารณาทรพยสนทางปญญาตามกฎหมาย Uniform Commercial Code ขอ9 ของประเทศสหรฐอเมรกา โดยในประเทศสหรฐอเมรกานนมหลกเกณฑในการพจารณาหลายปจจย กลาวคอ การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาโดยพจารณาจากตนทน (Cost Approach) การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาโดยเปรยบเทยบราคาตลาด (Market Approach) และการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาโดยพจารณาจากรายได (Income Approach) และเปรยบเทยบกบหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ของประเทศสหราชอาณาจกรทมหลกเกณฑในการพจารณามลคาของทรพยสนทไมมรปรางโดยการประเมนมลคาจากราคาตลาด (Market Approach)

3) การไมมบทบญญตกาหนดคณสมบตของผบงคบหลกประกน ซงกอใหเกดความ สงสยในคณสมบตและความสามารถของผบงคบหลกประกนตามกฎหมาย จงตองมการกาหนดบทบญญตเพมเตมทชดเจนในเรองความรความเชยวชาญและประสบการณของผบงคบหลกประกน ควรเปนผมความรความเชยวชาญทางดานกฎหมาย,ผเชยวชาญดานกฎหมายทรพยสนทางปญญา,ผเชยวชาญในการประเมนทรพยสน รวมทงควรมการกาหนดประสบการณของผบงคบหลกประกนทางธรกจไว

4) การขาดบทบญญตในพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจทกาหนดแนวทางใน การรบประกนและการดาเนนการบงคบคดเอาแกทรพยสนทางปญญาโดยเฉพาะ เมอมเหตใหตองบงคบตามสญญาหลกประกนทางธรกจ ซงหากดจากบทบญญตทวไปทใชบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนทกประเภทตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 แลว มการกาหนดไวเพยงวธการประมลโดยเปดเผย ซงหากพจาณาถงสภาพและลกษณะของทรพยสนทางปญญา หากใหผรบหลกประกนทางธรกจบงคบเอาแกผลประโยชนทจะไดจากการอนญาตใหใชสทธอาจเปนทางเลอกทเหมาะสมมากกวา เพราะการขายทอดตลาดนนทาใหเกดคาใชจายสงและใชระยะเวลานาน ซงอาจกอใหเกดภาระแกผรบหลกประกนและความลาชานนอาจทาใหผรบประกนเสยหายได แตหาก

8

เลอกใชวธการอนญาตใหใชสทธ สทธแตเพยงผเดยวยงคงอยแกผใหหลกประกน อกทงผรบหลกประกนยงไดรบชาระหนโดยไมเปนการเพมภาระแกตน ในสวนนผศกษาจงจะทาการศกษาเปรยบเทยบความแตกตางของหลก Floating Charge หรอหลกประกนแบบลอยของประเทศสหราชอาณาจกรในการดาเนนการบงคบแกทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกน กบการนาหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) มาใชบงคบแกการดาเนนการบงคบแกทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558

ดงนน ผศกษาจงจะทาการศกษาปญหาดงกลาว เพอเปนแนวทางในการแกไขกฎหมายหรอการสรางหลกเกณฑในการบงคบสทธของทรพยสนทางปญญาในการเปนหลกประกนทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 เพอใหเกดผลบงคบในทางปฏบตและเพอประโยชนแกผใหหลกประกนในความสามารถเขาถงแหลงเงนทนโดยการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจ รวมถงเพอสรางความมนใจใหแกผรบหลกประกน ไมวาจะเปนธนาคารหรอสถาบนการเงนตามทไดมการกาหนดไวในพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ในการปลอยเงนกใหกบผใหหลกประกนและความสามารถของผใหหลกประกนในการชาระหนคนได 1.2 วตถประสงคของการวจย

1.2.1 เพอศกษาถงแนวคด และความเปนมากฎหมายหลกประกนทางธรกจของประเทศไทย 1.2.2 เพอศกษาถงปญหาทอาจจะเกดขนของการนาทรพยสนทางปญญาแตละประเภทมา

เปนหลกประกนทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 1.2.3 เพอศกษาถงหลกเกณฑในการดาเนนการบงคบแกทรพยสนทางปญญาในการนามา

เปนหลกประกนทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 1.2.4 เพอศกษาถงปญหาการดาเนนการบงคบแกทรพยสนทางปญญาในการนามาเปน

หลกประกนทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 1.2.5 เพอสามารถวเคราะหเปรยบเทยบแนวทางการบงคบสทธในการนาทรพยสนทาง

ปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจของประเทศไทยเพอศกษาถงปญหาทอาจจะเกดขนของการนาทรพยสนทางปญญาแตละประเภทมาเปนหลกประกนทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 กบหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ของประเทศสหราชอาณาจกร และหลกเกณฑการบงคบสทธตามกฎหมาย Uniform Commercial Code ขอ9 ของประเทศ

9

สหรฐอเมรกา เพอชใหเหนถงความแตกตาง ปญหา รวมถงขอด – ขอเสย เพอประโยชนในการพฒนากฎหมายไทยทใชบงคบอยตอไป

1.2.6 เพอเสนอแนะแนวทางในการแกไขปญหาทอาจจะเกดขนจากการดาเนนการบงคบแก ทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 โดยควรการกาหนดคณสมบตของผบงคบหลกประกนทชดเจน เพอประโยชนแกผใหหลกประกนในการปองกนการเอาเปรยบจากผรบหลกประกน นอกจากนยงรวมถงการสรางหลกเกณฑในการดาเนนการบงคบทนอกจากจะใชวธการประมลโดยเปดเผยแลว อาจใหคสญญาสามารถตกลงเปนอยางอน เชน การบงคบเอาแกรายไดจากการอนญาตใหใชสทธ ทงนเพอเปนการสรางความมนใจใหแกผรบหลกประกนในการไดรบชาระหน 1.3 ขอบเขตของงานวจย

สารนพนธฉบบนศกษาถงปญหาของการบงคบสทธในทรพยสนทางปญญญาเพอเปน

หลกประกนทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ของประเทศไทย และหลก Floating Charge (หลกประกนแบบลอย) ของกฎหมายประเทศสหราชอาณาจกร รวมถงการดาเนนการบงคบแกทรพยสนเพอเปนหลกประกนการชาระหนตามกฎหมาย Uniform Commercial Code ขอ 9 ของประเทศสหรฐอเมรกา โดยจะมงศกษาถง หนวยงานหรอองคกรทมสวนเกยวของในการพจารณาทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนทางธรกจ,คณสมบตของผบงคบหลกประกนทางธรกจทเปนทรพยสนทางปญญา และการดาเนนการบงคบแกทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 โดยเปรยบเทยบกบหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ของประเทศสหราชอาณาจกร และหลกเกณฑการดาเนนการบงคบแกทรพยสนทเปนหลกประกนการชาระหนในสวนทเกยวของกบทรพยสนทางปญญาตามกฎหมาย Uniform Commercial Code ขอ 9 ของประเทศสหรฐอเมรกา เพอชใหเหนถงขอด – ขอเสยของแนวทางการบงคบสทธในการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจของประไทยไทย และเพอเปนแนวทางในการแกไขปญหา ปรบปรงกฎหมาย รวมถงการสรางกลไลในการดาเนนการบงคบสทธใหมความเหมาะสมตอไป

10

1.4 สมมตฐานของงานวจย การทประเทศไทยไดนาหลก Floating Charge (หลกประกนแบบลอย) ของประเทศ

สหราชอาณาจกรมาใชบงคบแกการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจ หากดจากหลกเกณฑพบวาสอดคลองกบลกษณะของทรพยสนทางปญญา โดยมลกษณะสาคญคอ ผใหหลกประกนไมตองสงมอบทรพยสนซงเปนหลกประกนใหอยในการครอบครองของผรบหลกประกนและผรบหลกประกนใหอสระแกผใหหลกประกนในการใชสอยทรพยสนซงเปนหลกประกนนนไดตามปกตของธรกจการคานน โดยระบแตเพยงประเภทและชนดของทรพยทจะนามาเปนหลกประกนเทานน ไมจาเปนตองระบเฉพาะเจาะจงอยางเชน Fixed Charge (หลกประกนเฉพาะเจาะจง) แตหากมเหตการณบางประการททาใหเกดการแปลงสภาพหรอเหตแหงการบงคบสทธในทรพยสนซงเปนหลกประกน ทรพยสนทเปนหลกประกนนนจะกลายเปนหลกประกนเฉพาะเจาะจง อนกอใหเกดสทธแกผรบหลกประกนเหนอทรพยสนซงเปนหลกประกนนนในการบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนนนเพอนามาชาระหนได การทประเทศไทยไดนาเอาหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) มาบญญตไวในพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 เมอพจารณาจากหลกเกณฑแลวยอมเออตอผใหหลกประกนในการเขาถงแหลงเงนทนไดงายขน ในกฎหมายฉบบนไดมการกาหนดหลกเกณฑเกยวกบการบงคบหลกประกนทเปนทรพยสนและการบงคบหลกประกนทเปนกจการไวอยางชดเจน แตในเรองของทรพยสนทางปญญากลบมไดมการบญญตหลกเกณฑในการดาเนนการบงคบแกทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนทางธรกจเมอมเหตแหงการบงคบตามสญญาหลกประกนทางธรกจไว จงควรมการศกษาเพอแกไขเพมเตมกฎหมายหรอออกขอกาหนดหลกเกณฑทชดเจน เพอใหสอดคลองแกการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจไดจรงเพอประโยชนสงสดแกผใหหลกประกนและผรบหลกประกน 1.5 วธดาเนนงานวจย

สารนพนธฉบบน เปนการศกษาโดยวธการวจยทางเอกสาร (Document Research) โดยผ

ศกษาไดคนควาและรวบรวมขอมลจากตาราทางวชาการ วทยานพนธ บทความจากวารสารและเอกสารตาง ๆ รวมตลอดถงสออเลคทรอนกสทงภาษาไทยและภาษาตางประเทศในสวนทเกยวกบ

11

ทรพยสนทางปญญา หลกประกนการชาระหน และหลกประกนทางธรกจ รวมถงศกษาบทกฎหมายพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจของประเทศไทย หลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ของประเทศสหราชอาณาจกร หลกการบงคบแกทรพยสนเพอการชาระหน รวมตลอดถงหลกเกณฑการดาเนนการบงคบแกทรพยสนทเปนหลกประกนการชาระหนในสวนทเกยวของกบทรพยสนทางปญญาตามกฎหมาย Uniform Commercial Code ขอ 9 ของประเทศสหรฐอเมรกาจาก ตารา บทความและแนวคาพพากษาของศาลตางประเทศ

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1) เพอทราบถงแนวคด ววฒนาการของการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทาง

ธรกจ รวมถงความเปนมาของการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจของประเทศไทย

2) เพอทาความเขาใจและทราบถงปญหาของหลกเกณฑในการพจารณามลคาของทรพยสน ทางปญญา หนวยงานหรอองคกรทาหนาทพจารณา รวมถงคณสมบตของผบงคบหลกประกนหรอผมหนาทในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญา และการดาเนนการบงคบแกทรพยสนทางปญญาเพอนามาเปนหลกประกนทางธรกจ

3) เพอทราบถงปญหาของกฎหมายหลกประกนทางธรกจของไทย และสามารถเสนอแนะ แนวทางในการแกไขปญหาเหลานนไดอยางเหมาะสม

4) เพอทราบถงแนวคด ววฒนาการ รวมถงหลกเกณฑของการบงคบแกหลกประกนของ ประเทศสหราชอาณาจกร ทงทเปนหลกประกนเฉพาะเจาะจงและหลกประกนแบบลอย ในการดาเนนการบงคบแกทรพยสนทางปญญา

5) เพอทราบถงแนวคด ววฒนาการ รวมถงหลกเกณฑในการดาเนนการบงคบแกทรพยสน ทางปญญาของประเทศสหรฐอเมรกา

6) เพอทราบถงขอแตกตาง ขอด-ขอเสย รวมถงความสาคญของการนาแนวทางของ หลกประกนของประเทศสหราชอาณาจกร ทเปนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) และหลกการบงคบสทธแกทรพยสนทางปญญาเพอนามาเปนหลกประกนการชาระหนของประเทศสหรฐอเมรกามาใชในการบงคบแกทรพยสนทางปญญาในการเปนหลกประกนทางธรกจของประเทศไทยตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558

12

7) การศกษาเปรยบเทยบการดาเนนการตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ของประเทศไทยกบหลก Floating Charge ของประเทศสหราชอาณาจกรและหลกประกนการชาระหนของประเทศสหรฐอเมรกาตามกฎหมาย Uniform Commercial Code ขอ 9 ทงน อาจนามาเปนขอมลเบองตนในการนาไปปรบปรงแกไขกฎหมาย รวมถงการสรางหลกเกณฑการบงคบสทธแกการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจตอไป

13

บทท 2 กฎหมายทรพยสนทางปญญาและพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจของประเทศไทย

ในบทนผศกษาจะทาการศกษาถงกฎหมายของประเทศไทยในสวนทเกยวของกบการนา

ทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 โดยผศกษาไดแบงเนอหาออกเปน 2 สวน คอ

สวนแรกจะศกษาถงความเปนมาและหลกเกณฑอนเปนสาระสาคญของกฎหมายทรพยสนทางปญญาของประเทศไทยในปจจบนแตละประเภททมผลกระทบสาคญตออตสาหกรรมและเศรษฐกจการคาของประเทศ ประกอบดวย กฎหมายลขสทธ กฎหมายสทธบตร กฎหมายเครองหมายการคา กฎหมายความลบทางการคา กฎหมายสงบงชทางภมศาสตร และกฎหมายคมครองแบบผงภมของวงจรรวม

สวนทสองจะทาการศกษาถงแนวคดความเปนมาและหลกการสาคญของตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 เพอใหทราบถงความเปนมาและสาระสาคญของกฎหมายหลกประกนทางธรกจของประเทศไทย เพอศกษาถงแนวทางและการสรางหลกเกณฑในการดาเนนการบงคบสทธแกการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจซงจะไดกลาวถงในบทตอไป

2.1 กฎหมายทรพยสนทางปญญาของประเทศไทย

2.1.1 ลขสทธ (Copy Right) หมายถง สทธแตเพยงผเดยวของผสรางสรรคในการกระทาใด ๆ อนเกยวกบงานท

ตนไดสรางสรรคขน โดยผลงานสรางสรรคนนเกดจากความร ความสามารถ การใชสตปญญาและความวรยะอตสาหะของตวผสรางสรรคเอง โดยงานทสรางสรรคนนตองเปนงานทไมขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนจงจะไดรบความคมครองตามกฎหมายลขสทธของไทยโดยตวผสรางสรรคนนจะไดรบความคมครองทนททมการแสดงออกทางความคดของผลงานทตนไดสรางสรรคขนโดยไมจาเปนตองจดทะเบยนลขสทธทกรมทรพยสนทางปญญาและไมจากดวาการแสดงออกนนจะผานชองทางใด1

1 กรมทรพยสนทางปญญา, ลขสทธ [Online], 17 กนยายน 2556. แหลงทมาhttp://www.ipthailand.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=28&Itemid=308.

14

สาหรบกฎหมายทใหความคมครองในเรองลขสทธของประเทศไทยนน คอ พระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 โดยมสาระสาคญ ดงน

2.1.1.1 ความเปนมาของพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 เรมมาจากในสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว มการจดตง

“หอพระสมดวชรญาณ” เมอป พ.ศ. 2424 โดยทรงพระกรณาโปรดเกลาฯใหม คณะกรรมการบรหารหอพระสมด ชอวา “กรรมสมปาทกสภา” คณะกรรมการดงกลาว ไดจดพมพหนงสอวชรญาณวเศษ โดยนาเรองตาง ๆ ทชวยกนนพนธลงพมพและไดมการประชมหารอกน ออกเปนประกาศหามมใหผใดเอาขอความจากหนงสอวชรญาณวเศษไปตพมพเยบเปนเลม หรอคดเรองหนงเรองใดไปตพมพ นอกจากจะไดรบอนญาตจากกรรมสมปาทกสภาเทานน มขอพงสงเกตวา ประกาศดงกลาวไมไดมการกาหนดโทษสาหรบผฝาฝนไวแตอยางใด

ตอมาในปพ.ศ. 2444 ไดมการออกพระราชบญญตกรรมสทธผแตงหนงสอ ร.ศ.120 (พ.ศ. 2444) กาหนดใหผมกรรมสทธในหนงสอมอานาจทจะพมพ คด แปล จาหนาย หรอขายหนงสอทตนมกรรมสทธนนไดแตเพยงผเดยว ระยะเวลาของกรรมสทธตามกฎหมายฉบบนคอ ตลอดอายของผแตงหนงสอและอก 7 ปหลงผแตงถงแกความตาย แตถารวมเวลาไดกรรมสทธทงหมดจนถงภายหลงผแตงถงแกความตายแลวไมถง 42 ป กใหกรรมสทธมอยตอไปจนครบ 42 ป นบแตวนเรมไดรบกรรมสทธ มขอสงเกตวา ยงไมมการบญญตศพทคาวาลขสทธในกฎหมายฉบบน แตใชคาวากรรมสทธ ซงเปนลกษณะของสทธความเปนเจาของตางจากแนวความคดเรองลขสทธโดยทวไป ซงไมใชสทธความเปนเจาของ แตเปนสทธแตเพยงผเดยวในการทจะทาซา ดดแปลง เผยแพร หรออนญาตใหผอนทาซา ดดแปลง หรอเผยแพร และเนนการคมครองเฉพาะหนงสอเทานน ไมรวมถงงานศลปกรรมประเภทอนดวย และตองมการจดทะเบยนเพอเปนแบบพธในการไดรบความคมครองดวย

ตอมาประเทศไทยไดเขารวมเปนภาคของสหภาพเบอรนในสมย พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ประเทศไทยจงตองปรบปรงกฎหมายวาดวยลขสทธใหสอดคลองกบพนธกรณทประเทศไทยรวมลงนามไว โดยไดตราพระราชบญญตคมครองงานวรรณกรรมและศลปกรรม พ.ศ. 2474 ไว โดยยกเลกพระราชบญญตกรรมสทธผแตงหนงสอ หลกการของพระราชบญญตนไดเพมประเภทสงทไดรบความคมครอง ครอบคลมไปถงงานวรรณกรรม ศลปกรรม ซงหมายความรวมถงการทาขนทกชนดในแผนกวรรณคด แผนกวทยาศาสตร และแผนกศลปะ โดยมการบญญตคาวา “ลขสทธ” ขนใชเปนครงแรกในกฎหมายฉบบน นอกจากนยงคมครองงานอนมลขสทธของตางประเทศ ยกเลกแบบพธการไดรบความคมครอง จากทเคยมการจดทะเบยน เปนไมมการจดทะเบยนแตอยางใด และกาหนดโทษทางอาญาไวดวย

ในป พ.ศ. 2521 ไดมการตราพระราชบญญตลขสทธขน ยกเลก

15

พระราชบญญตคมครองงานวรรณกรรมและศลปกรรม โดยมการขยายความคมครองไปอกหลายงาน คอ งานวรรณกรรม นาฏกรรม ศลปกรรม ดนตรกรรม โสตทศนวสด ภาพยนตร งานแพรเสยงแพรภาพ หรองานอนใดอนเปนงานในแผนกวรรณคด แผนกวทยาศาสตรหรอแผนกศลปะ กาหนดความผดและมบทลงโทษใหสงขนจากเดม และกาหนดอายความคมครองเปนตลอดอายผสรางสรรคและตอไปอก 50 ป นบแตผสรางสรรคถงแกความตาย

ป พ.ศ. 2537 ไดมการตราพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 ยกเลกพระ ราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2521 เนองจากสถานการณทงภายในและภายนอกประเทศไดมการเปลยนแปลงไปโดยเฉพาะการพฒนาและการขยายตวทางเศรษฐกจการคา และอตสาหกรรมของประเทศและระหวางประเทศ จงมการปรบปรงมาตรการคมครองดานลขสทธใหมประสทธภาพยงขนเพอรองรบการเปลยนแปลงดงกลาว และเพอสงเสรมใหมการสรางสรรคงานในดาน วรรณกรรม ศลปกรรม และงานอน ๆ ทเกยวของมากยงขน2

2.1.1.2 เงอนไขการไดรบความคมครองตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537

การคมครองลขสทธตามพระราชบญญตฉบบน ผสรางสรรคตองมการ สรางสรรคงานและแสดงออกซงผลงานนนโดยวธการใดวธหนง อาจจะเปนการบนทกลงในแผนกระดาษ หรออปกรณอเลกทรอนกส รวมถงการแสดงออกผานทางอนเตอรเนต ซงการคมครองจะเกดขนทนททผสรางสรรคไดแสดงออกถงความคดสรางสรรคนนโดยไมจาเปนตองจดทะเบยน สาหรบประเภทของงานทไดรบความคมครองนน พระราชบญญตฉบบนไดมการกาหนดงานสรางสรรคทถอวาเปนงานอนมลขสทธทจะไดรบการคมครองลขสทธตามกฎหมายไว โดยในมาตรา4 ไดกาหนดประเภทของงานทไดรบการคมครองไว 9 ประเภท ดงตอไปน

1) งานวรรณกรรม หมายถง งานนพนธททาขนทกชนด เชน หนงสอ จลสาร สงเขยน สงพมพ ปาฐกถาเทศนา คาปราศรย สนทรพจน และใหหมายความรวมถงโปรแกรมคอมพวเตอรดวย

2) โปรแกรมคอมพวเตอร หมายถง คาสง ชดคาสง หรอสงอนใดทนาไปใช กบเครองคอมพวเตอร เพอใหเครองคอมพวเตอรทางานหรอเพอใหไดรบผลอยางหนงอยางใด

3) งานนาฎกรรม หมายถง งานเกยวกบการรา การเตน การทาทา หรอ การแสดงทประกอบขนเปนเรองราว รวมถงการแสดงละครใบดวย

2 บทความดดมสาระ, ความเปนมาของกฎหมายลขสทธในประเทศไทย [Online], 22 กมภาพนธ 2554.

แหลงทมา http://www.thaieditorial.com/.

16

4) งานศลปกรรม หมายถง งานอนมลกษณะ ดงตอไปน - งานจตรกรรม กลาวคอ สรางสรรคดวยเสน แสง ส อยางใดอยางหนง

หรอหลายอยางรวมกน โดยแสดงซงความคดสรางสรรคนนลงบนวสด - งานประตมากรรม คอ งานสรางสรรครปทรงทเกยวกบปรมาตรทจบ

ตองได - งานภาพพมพ คอ งานสรางสรรคภาพดวยกรรมวธทางการพมพ

รวมถงแมพมพหรอแบบพมพทใชในการพมพดวย - งานสถาปตยกรรม คอ งานออกแบบอาคารหรอสงปลกสราง งาน

ออกแบบตกแตงทงภายในและภายนอก - งานภาพถาย คอ งานทเกดจากการใชเครองมอบนทกภาพโดยใหแสง

ผานเลนซไปยงฟลมหรอกระจก และลางดวยนายาซงมสตรเฉพาะอนทาใหเกดภาพขน - งานภาพประกอบ แผนท โครงสราง ภาพรางหรองานสรางสรรค

รปทรงสามมตอนเกยวกบภมศาสตร ภมประเทศ หรอวทยาศาสตร - ศลปประยกต คอ การนาเอางานสรางสรรคอยางใดอยางหนงดงกลาว

ขางตนมารวมกนเพอนาไปใชประโยชน 5) งานดนตรกรรม หมายถง งานเกยวกบเพลงทแตงขนเพอบรรเลงหรอ

ขบรอง รวมถงโนตเพลงทไดเรยบเรยงแลว 6) งานสงบนทกเสยง หมายถง งานทประกอบดวยเสยงดนตร เสยงการ

แสดงโดยบนทกลงบนวสดใด ๆ ทสามารถนามาเลนซาไดอก โดยใชเครองมอทจาเปนสาหรบการใชงานวสดนน เชน ซด แผนเสยง เปนตน

7) งานโสตทศนวสด หมายถง งานอนประกอบดวยลาดบภาพโดยบนทก ลงในวสดอยางใดอยางหนง โดยสามารถนามาเลนซาไดอก โดยใชเครองมอทจาเปนสาหรบการใชงานวสดนน เชน วซด ดวด เปนตน

8) งานภาพยนตร หมายถง โสตทศนวสดทประกอบดวยลาดบภาพซง สามารถนาออกฉายตอเนองได รวมถงเสยงประกอบภาพยนตรนนดวย

9) งานแพรเสยงแพรภาพ หมายถง งานทมการเผยแพรตอสาธารณะโดย วทยกระจายเสยง วทยโทรทศน หรอโดยวธอนใดอนมลกษณะเดยวกน3

3 มาตรา 4 แหงพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537.

17

สาหรบเงอนไขของตวผสรางสรรค ทถอวาเปนผสรางสรรคอนจะไดรบ ความคมครองในฐานะเจาของลขสทธนน ในมาตรา 8 ไดมการกาหนดเงอนไขของการไดมาซงลขสทธตามพระราชบญญตนไว โดยผสรางสรรคตองเปนผมสญชาตไทยหรออยในราชอาณาจกรไทยหรอมสญชาตแหงประเทศทเปนภาคแหงอนสญญาวาดวยการคมครองลขสทธทไทยเขาเปนภาคดวย4 ทงนผสรางสรรคตองมองคประกอบครบทง 2 สวน คอ (1) ตองเปนงานสรางสรรคอนมลกษณะอยางใดอยางหนงตามมาตรา 4 และ (2) ตองเปนผมคณสมบตตามมาตรา 8 จงจะเปนผทกฎหมายรองรบสทธในการเปนเจาของลขสทธงานทไดสรางสรรคตามพระราชบญญตฉบบน กอใหเกดสทธเดดขาดในการใชสอย จาหนายจายโอน การทาซาหรอดดแปลง การเผยแพรตอสาธารณะ ใหเชาตนฉบบ อนญาตใหบคคลอนใชสทธ (Licensing) รวมถงสทธในการฟองบคคลผกระทาการใด ๆ อนเปนการละเมดลขสทธของตนดวย นอกจากนในเรองอายการคมครองลขสทธ ในพระราชบญญตฉบบนกาหนดใหลขสทธนนมอยตลอดอายของผสรางสรรค และมอยตอไปอกเปนเวลาหาสบปนบแตผสรางสรรคถงแกความตาย หากเปนลขสทธทมผสรางสรรครวม อายการคมครองลขสทธยอมมอยตอไปอกเปนเวลาหาสบปนบแตผสรางสรรครวมคนสดทายถงแกความตาย หากผสรางสรรคถงแกความตายกอนมการโฆษณางานนนน ใหลขสทธมอายการคมครองหาสบปนบแตไดมการโฆษณาครงแรก5

2.1.1.3 สทธของเจาของลขสทธตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 เมอผสรางสรรคไดสรางสรรคงานอนมลขสทธแลว พระราชบญญตฉบบน

จงไดบญญตคมครองสทธของผสรางสรรคไวเพอเปนการตอบแทนการใชความวรยะอตสาหะ ความรความสามารถ ความเชยวชาญเฉพาะ รวมถงเครองมออปกรณพเศษเพอสรางสรรคผลงานนน จงกาหนดใหสทธเดดขาดแตผเดยวแกผทรงสทธในการใชสอย ทาซาหรอดดแปลง เผยแพรตอสาธารณะ6 รวมตลอดถงการอนญาตใหบคคลอนใชสทธในงานอนมลขสทธนนไดดวย โดยจะใหเปนสญญาแบบเดดขาด (Exclusive Licensee) คอ ผไดรบอนญาตเปนผมสทธในการใชสทธในลขสทธนนแตเพยงผเดยว โดยเจาของงานอนมลขสทธหรอผทรงสทธจะไมอนญาตใหบคคลอนใชสทธนนอกและผทรงสทธจะไมใชสทธในลขสทธนนเองดวย หรอจะตกลงใหเปนสญญาแบบไมเดดขาด (Non-Exclusive Licensee) ซงผทรงมสทธทจะอนญาตใหบคคลอนใชสทธตามลขสทธนนไดอก หรอจะ

4 มาตรา 8 แหงพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537. 5 มาตรา 19 แหงพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537. 6 มาตรา 15 แหงพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537.

18

กาหนดใหเฉพาะผรบอนญาตเพยงรายเดยวใชสทธโดยจะไมอนญาตใหบคคลอนใชอก แตเจาของงานอนมลขสทธยงมสทธทจะใชลขสทธเองไดดวย (Sole Licensee) กได

นอกจากนเจาของงานอนมลขสทธยงสามารถจาหนายจายโอนสทธใน ลขสทธใหแกบคคลอนได โดยจะโอนทงหมดหรอบางสวนกได และจะเปนการโอนโดยทางมรดกหรอนตกรรมสญญากยอมได7

1. การโอนทางมรดกหรอพนยกรรม กรณเจาของงานอนมลขสทธถงแกความตาย สทธในลขสทธรวมตลอดถง

หนาทความรบผดชอบตาง ๆ อนเกยวกบลขสทธนนยอมตกเปนทรพยมรดกอนตกทอดแกทายาทของผสรางสรรคนนตอไป โดยทายาทของบคคลนนอาจเปนทายาทโดยธรรม หรอทายาทโดยพนยกรรมกได

2. การโอนทางนตกรรมสญญา กรณเจาของงานอนมลขสทธประสงคจะจาหนายจายโอนใหแกบคคลอน

โดยผทรงสทธไดรบคาตอบแทนจากการจาหนายลขสทธนน อาจเปนในรปของเงนหรอทรพยสนมมลคาอยางอน อนเปนลกษณะของสญญาซอขายทาใหสทธเดดขาดของเจาของงานอนมลขสทธโอนไปยงคสญญาอกฝายหนง มผลใหผสรางสรรคหมดสนไปซงความเปนผทรงสทธในลขสทธนนและไมมสทธกระทาการใด ๆ อนเกยวของกบลขสทธนนไดอก หากผเปนเจาของงานอนมลขสทธซงสนสภาพการเปนผทรงสทธในลขสทธยงคงใชสอยหรอหาประโยชนจากลขสทธนน ถอวาการกระทาดงกลาวเปนการกระทาละเมดอนมความผดตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 ทงน หากมบคคลหนงบคคลใดกระทาการอนขดตอมาตรา188 กลาวคอ บคคลอนใดบดเบอน ตดทอน ดดแปลงหรอทาโดยประการอนใดแกงานนนจนเกดความเสยหายตอชอเสยง หรอเกยรตคณของผสรางสรรค การกระทาดงกลาวทงหลายนยอมเปนการกระทาละเมดตอผทรงสทธอนเปนความผดตามพระราชบญญตนและเมอผสรางสรรคถงแกความตาย ทายาทของผสรางสรรคกมสทธทจะฟองรองบงคบตามสทธดงกลาวไดตลอดอายแหงการคมครองลขสทธแกผทกระทาการละเมดนนไดดวยเชนกน นอกจากนในพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 ยงไดมการกาหนดตวผทรงสทธทเปนนกแสดงทมสทธไดรบการคมครองตามกฎหมายฉบบนเอาไว โดยใหความหมายไววา นกแสดง หมายถง ผแสดง นกดนตร นกรอง นกเตน นกรา และผซงแสดงทาทาง รอง กลาว พากย หรอแสดงตามบท เปนตน โดยนกแสดงถอวาอยในฐานะเปนผทรงสทธเชนเดยวกนกบผสรางสรรค

7 มาตรา 17 แหงพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537. 8 มาตรา 18 แหงพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537.

19

งานอนมลขสทธ ดงนนสทธของนกแสดงจงมความคลายคลงกบสทธของผสรางสรรคงานอนมลขสทธ กลาวคอ นกแสดงยอมมสทธแตเพยงผเดยวในการแพรเสยงแพรภาพของตนตอสาธารณชน เวนแตวาการเผยแพรตอสาธารณชนนนไดเปดเผยจากการแสดงทไดเคยมการบนทกไวกอนแลว หรอ สทธการบนทกการแสดงทยงไมไดมการบนทกไว การทาซาซงสงบนทกการแสดง9 รวมถงการฟองผทกระทาละเมดสทธนกแสดงของตนได แมความเสยหายนนยงไมไดเกดขน แตนกแสดงผนนมหลกฐานชดแจงวาบคคลนนกาลงจะกระทาการอยางใดอยางหนงอนเปนการละเมดสทธของนกแสดงผนน เจาของลขสทธหรอนกแสดงสามารถขอใหศาลมคาสงใหบคคลดงกลาวระงบหรอละเวนการกระทานนได10

2.1.1.4 การละเมดลขสทธ ตามทไดกลาวมาแลวขางตน สทธของเจาของงานอนมลขสทธและสทธของ

นกแสดงเปนสทธเดดขาด อนบคคลใดจะกระทาการละเมดมได ไมวาจะเปนการทาซา การดดแปลง การเผยแพรตอสาธารณะ หรอทาโดยประการอนใดแกงานนนจนเกดความเสยหายตอชอเสยง หรอเกยรตคณของผสรางสรรค การกระทาดงกลาวทงหลายนยอมเปนการกระทาละเมดตอผทรงสทธอนเปนความผดตามพระราชบญญตน ดงนน หากมบคคลใดกระทาการดงกลาวโดยรหรอมเหตอนควรรวาการกระทานนจะเปนการละเมดลขสทธของผอน เพอหากาไร กลาวคอ การขาย มไวเพอขาย เสนอขาย ใหเชา แจกจายในลกษณะทอาจกอใหเกดความเสยหายแกเจาของลขสทธ รวมถงการสงหรอนาเขามาในราชอาณาจกร11 ผนนยอมเปนผกระทาการละเมดลขสทธอนมความผดตามพระราชบญญตน

อยางไรกด กฎหมายไดมการกาหนดขอยกเวนการกระทาทไมถอวาเปนการ ละเมดลขสทธเอาไว โดยหากการกระทานนไมขดตอการแสวงหาประโยชนและไมกระทบสทธอนชอบดวยกฎหมายของเจาของลขสทธเกนสมควร อาจเปนการกระทาเพอวจยหรอศกษางานนน อนมใชการกระทาเพอหากาไร การใชเพอประโยชนของตนเองหรอเพอประโยชนของบคคลอนในครอบครวหรอญาตสนท การตชม วจารณ หรอแนะนาผลงานโดยมการรบรถงความเปนเจาของลขสทธในงานนน การเสนอรายงานขาวทางสอสารมวลชนโดยมการรบรถงความเปนเจาของลขสทธในงานนน การทาซา ดดแปลง นาออกแสดง หรอทาใหปรากฏ เพอประโยชนในการพจารณาของศาลหรอเจาพนกงานหรอเพอประโยชนในการศกษา12 การกระทาดงกลาวทงหลายเหลาน ไมใหถอวาเปนการละเมดลขสทธ เพราะกฎหมายตองการทจะเปดโอกาสใหแกบคคลตาง ๆ รวมถงเดกรนใหม ในการนา

9 มาตรา 44 แหงพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537. 10 มาตรา 65 แหงพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537. 11 มาตรา 31 แหงพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537. 12 มาตรา 32 แหงพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537.

20

ลขสทธทมอยเดมไปพฒนาตอยอด เปนแรงบนดาลใจในการคดรเรมสรางสรรคใหมความแตกตางตอไป

2.1.2 สทธบตร (Patent) สทธบตร หมายถง หนงสอสาคญทรฐออกใหเพอคมครองการประดษฐ (Invention)

หรอการออกแบบผลตภณฑ (Product Design) ทมลกษณะตามทพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522 กาหนดโดยกฎหมายฉบบนใหสทธแกผประดษฐคดคนหรอผออกแบบผลตภณฑ มสทธทจะผลตสนคา จาหนายสนคาแตเพยงผเดยว ในชวงระยะเวลาหนงตามทกฎหมายกาหนดไว

การประดษฐ (Invention) คอ การแสดงออกซงความคดสรางสรรคอนเกยวกบ ลกษณะองคประกอบ โครงสรางหรอกลไกของผลตภณฑ รวมทงกรรมวธในการผลตการรกษา หรอปรบปรงคณภาพของผลตภณฑใหดขน หรอทาใหเกดผลตภณฑขนใหมทแตกตางไปจากเดม เปนการคดคนนวตกรรมใหม ๆ เชน การคดคนกลไลการทางานของหนยนตในรปแบบใหม, กลไลการทางานระบบอตโนมตของรถยนต13 เปนตน การออกแบบ (Design) คอ การแสดงออกซงความคดสรางสรรคอนเกยวของกบรปรางของผลตภณฑหรอองคประกอบของลวดลาย หรอสของผลตภณฑอนมลกษณะพเศษสาหรบผลตภณฑซงสามารถใชเปนแบบสาหรบผลตภณฑอตสาหกรรมรวมทงหตถกรรมได14

อนสทธบตร (Petty Patent) คอ หนงสอสาคญทรฐออกใหเพอคมครองการ ประดษฐ แตเปนความคดสรางสรรคทมระดบการพฒนาเทคโนโลยไมสงมาก หรอเปนการประดษฐคดคนเพยงเลกนอย และมประโยชนใชสอยมากขน โดยการประดษฐนนสามารถทจะนามาประยกตใชในทางอตสาหกรรมได15

ความเหมอนและความแตกตางของสทธบตรและอนสทธบตร สทธบตรและอนสทธการประดษฐตางมขอบเขตในการใหความคมครองการ

ประดษฐเชนเดยวกน แตอนสทธบตรเปนการคมครองการประดษฐทมเทคนคไมสงมากนก อาจจะเปนการปรบปรงเพยงเลกนอย และยงไมเคยมการใชหรอแพรหลายกอนวนยนคาขอหรอยงไมเคยเปดเผยสาระสาคญของการประดษฐนนกอนวนยนคาขอทงในประเทศและตางประเทศ โดยการ

13 สารนกรมไทยสาหรบเยาวชนฯ, การประกวดและแขงขนหนยนตในประเทศไทย เลมท36 [Online],

2554. แหลงทมา http://kanchanapisek.or.th/kp6/sub/book/book.php? book=36&chap=6& page=t36-6-infodetail06.html.

14 มาตรา 3 แหงพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522. 15 มาตรา 65 ทว แหงพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522.

21

ประดษฐนนสามารถนามาประยกตใชในทางอตสาหกรรมไดดวย สวนสทธบตรการประดษฐจะตองเปนสงประดษฐขนใหมและมขนตอนการประดษฐทสงขน

นอกจากนขนตอนการขอรบอนสทธบตร จะใชระยะเวลาสนกวาสทธบตรการ ประดษฐมาก เนองจากใชระบบจดทะเบยนแทนการใชระบบทตองมการตรวจสอบกอนการรบจดทะเบยน ผประดษฐคดคนสามารถทจะเลอกไดวา จะยนขอรบความคมครองสทธบตรหรออนสทธบตรอยางใดอยางหนง แตจะขอความคมครองทงสองอยางพรอมกนไมได16

สาหรบอายการใหความคมครองสทธบตรและอนสทธบตรตามพระราชบญญต สทธบตร พ.ศ. 2522 กาหนดใหอนสทธบตรไดรบการคมครอง 6 ป นบตงแตวนยนคาขอรบอนสทธบตรและตองชาระคาธรรมเนยมรายป ตงแตเรมตนปท 5 และปท 6 ทงนสามารถตออายไดสองครงครงละ 2 ป รวมทงสน 10 ป แตสทธบตรนนจะมอายการคมครองแตกตางไปโดยสทธบตรการประดษฐจะมอายการคมครอง 20 ป และสทธบตรการออกแบบผลตภณฑจะมอายการคมครอง 10 ป17

ความเหมอนและความแตกตางของสทธบตรการประดษฐและสทธบตรการ ออกแบบผลตภณฑ

สทธบตรการประดษฐคมครองสงประดษฐ รวมถง ลกษณะ องคประกอบ กลไก โครงสราง กระบวนการ หรอ กรรมวธ สทธบตรการประดษฐมอายการคมครองตามพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522 คอ 20 ป นบจากวนทยนจดสทธบตรและคมครองในประเทศทยนจดเทานน

สทธบตรการออกแบบผลตภณฑคมครองรปลกษณ ลวดลาย หรอสสนของงาน ออกแบบผลตภณฑเทานน ไมไดปกปองถงการใชงาน กลไล กรรมวธหรอประโยชนใชสอย สทธบตรการออกแบบผลตภณฑมอายการคมครองตามพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522 คอ 10 ป นบตงแตวนทยนขอจดทะเบยนสทธบตรและไดรบการคมครองในประเทศทยนจดเทานน18

2.1.2.1 ความเปนมาของพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522

16 มาตรา 65 ตร แหงพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522. 17 Trueinnovation, ประเภทของสทธบตร [Online], 2557. แหลงทมา

http://www.trueinnovationcenter. com/ip_patent2.php. 18 IDG Design Protect Commercialize., ความรเบองตนเกยวกบสทธบตร อนสทธบตร และ

สทธบตรการออกแบบผลตภณฑ [Online], 2558. แหลงทมาhttp://idgthailand.com/%E0%B8 %81%E0%B8% B2%E0 %B8%A3%E0%B8%88%E0%B8%94%E0% B8%AA%E0%B 8%B4% E0%B8%97%E0%B8%98%E0%B8%B4%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%A3/.

22

ในประเทศไทย ไดมความพยายามทจะออกกฎหมายสทธบตรมาตงแตป พ.ศ. 2456 โดยไดมการยกรางกฎหมายเปนภาษาองกฤษชอวา “Law on Patents” ลงวนท 7 กรกฎาคม 2456 และไดมการยกรางกฎหมายสทธบตรมาโดยตลอด พรอมทงไดมการเตรยมงานในการทจะนาระบบสทธบตรมาใชในประเทศไทย แตไดรบการคดคานจากสมาชกรฐสภาฯ ตอมาในป พ.ศ. 2521 กระทรวงพาณชยไดเสนอรางกฎหมายสทธบตรใหคณะรฐมนตรพจารณาอกครงหนง ซงผานความเหนชอบจากสภานตบญญตแหงชาต และมผลใชบงคบตงแตวนท 12 กนยายน 252219

2.1.2.2 เงอนไขการไดรบความคมครองตามพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522

มาตรา 5 – มาตรา 8 แหงพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522 ไดกาหนด เงอนไขในการไดรบความคมครองตามกฎหมายสทธบตรของไทยเอาไว โดยเงอนไขดงกลาวนใชบงคบแกสทธบตรทกประเภท ทงสทธบตรการประดษฐ สทธบตรการออกแบบ รวมถงอนสทธบตร แตเนองจากอนสทธบตรนนมลกษณะและเงอนไขทคลายคลงกบสทธบตรการประดษฐ ในทนผศกษาจงขออธบายเพยงเงอนไขในการไดรบความคมครองสทธบตรการประดษฐและเงอนไขในการไดรบความคมครองสทธบตรการออกแบบผลตภณฑตามพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522 เพอใหเขาใจพอสงเขป ดงตอไปน

สทธบตรการประดษฐ สงประดษฐนตองเปนสงใหมในเวทโลก ผยนขอจดทะเบยนสทธบตรตอง

ตรวจสอบวามความเหมอนกบงานประดษฐของผอนหรอไม20 โดยศกษาขอมลผานแหลงตาง ๆ ทงจากฐานขอมลสทธบตรในประเทศและตางประเทศ วารสาร นตยสาร ขาว หรอแหลงขอมลอน ๆ ทมการเผยแพรสงประดษฐทใกลเคยง นอกจากนสงประดษฐนนผขอจดสทธบตรตองไมเผยแพรสาระสาคญของสงประดษฐเหลานกอนวนทจะยนจดสทธบตร21 เชน การเผยแพรในการประชมสมมนา การออกรานหรอสงพมพตาง ๆ เปนตน

นอกจากนสงประดษฐดงกลาว ตองมขนตอนการประดษฐทสงขน กลาวคอ

19 สมาคมทรพยสนทางปญญาแหงประเทศไทย, ความรทวไปเรองสทธบตร-ความเปนมา [Online],

2553. แหลงทมา http://www.ipat.or.th/index.php?option=com_content&view=article&id=279:25-06-53&catid=46:aut2&Itemid=14.

20 มาตรา 5 แหงพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522. 21 มาตรา 6 แหงพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522.

23

สงประดษฐดงกลาวไมเปนทเขาใจตอบคคลหรอผเชยวชาญในสายงานเดยวกนไดโดยงาย22 การยนขอจดทะเบยนสทธบตรการประดษฐทมขนการประดษฐทสงขนนตองใชความเชยวชาญเฉพาะในการพจารณา และสงประดษฐนนตองมคณคาตออตสาหกรรมโดยสามารถนามาประยกตใชเพอประโยชนของอตสาหกรรมดานใดดานหนงดวย23

สทธบตรการออกแบบผลตภณฑ การออกแบบผลตภณฑนนตองเปนสงใหม ผยนขอจดทะเบยนสทธบตรตอง

ตรวจสอบวามความเหมอนกบชนงานออกแบบของบคคลอนหรอไม โดยอาจทาการสบคนจากฐานขอมลตาง ๆ เชน ฐานขอมลสทธบตร วารสาร นตยสาร ขาว หรอแหลงขอมลอน เปนตน นอกจากนผยนขอจดสทธบตรการออกแบบผลตภณฑตองไมเผยแพรสาระสาคญของผลงานทออกแบบนนกอนวนทจะยนขอจดทะเบยนสทธบตร ไมวาจะเปนการเผยแพรในการประชมสมมนา การออกราน สอออนไลนหรอสงพมพตาง ๆ รวมถงการออกแบบผลตภณฑนนตองไดรบการยอมรบ รวมถงสามารถนามาใชในอตสาหกรรมใดอตสาหกรรมหนงและงานหตถกรรมไดดวย24

2.1.2.3 ผมสทธขอรบสทธบตรตามพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522 ผประดษฐหรอผออกแบบผลตภณฑ

ผประดษฐหรอผออกแบบผลตภณฑ คอ บคคลทไดใชความรความสามารถ ของตน ความวรยะอตสาหะ ในการประดษฐคดคนนวตกรรมใหม ๆ รวมถงรปแบบผลงานทมความเฉพาะตว ซงกอนทจะมสงประดษฐหรอรปแบบของผลตภณฑเหลานมาได ผประดษฐหรอผออกแบบผลตภณฑนอกจากจะใชความรความสามารถของตน และความเพยรพยายามอตสาหะแลว ยงมปจจยในเรองของตนทนระหวางการประดษฐหรอการออกแบบผลตภณฑเหลานนดวย เชน การเรยนเสรมเพมเตม,การตดตอบรษทเอกชนเพอขอคาปรกษา เปนตน และเมอสงประดษฐหรอรปแบบของผลตภณฑนนสามารถนามาจดทะเบยนสทธบตรได กฎหมายจงใหสทธแกผประดษฐหรอผออกแบบผลตภณฑนน ในการขอรบความคมครองตามกฎหมายสทธบตรของไทยโดยการยนขอจดทะเบยนสทธบตร ซงหากไดรบการจดสทธบตรตามกฎหมายเรยบรอยแลว จะกอใหเกดสทธแกผประดษฐและผออกแบบผลตภณฑนน ในการใชสอย จาหนายจายโอนใหแกบคคลอน รวมถงการกระทาใด ๆ อนเปนการแสวงหาประโยชนของตนเองโดยชอบดวยกฎหมายได25

ในกรณทมผประดษฐหรอผออกแบบผลตภณฑรวมกนหลายคน มาตรา 15

22 มาตรา 7 แหงพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522. 23 มาตรา 8 แหงพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522. 24 มาตรา 56 แหงพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522. 25 มาตรา 10 แหงพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522.

24

แหงพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522 ไดกาหนดใหบคคลเหลานนมสทธขอรบสทธบตรรวมกนได หากผประดษฐหรอผออกแบบผลตภณฑคนใดไมยอมรวมขอรบสทธบตรหรอไมสามารถตดตอได ผประดษฐหรอผออกแบบผลตภณฑรวมคนอนสามารถขอรบสทธบตรสาหรบการประดษฐหรอการออกแบบผลตภณฑทไดทารวมกนนนในนามของตนกได26 ทงน ผประดษฐหรอผออกแบบผลตภณฑรวมสามารถตกลงกนเองไดวาจะใหสทธบตรนนเปนสทธบตรรวมหรอใหบคคลใดบคคลหนงเปนผทรงสทธในสทธบตร27

ผรบโอนสทธจากผประดษฐหรอผออกแบบผลตภณฑ สบเนองจากเมอผประดษฐหรอผออกแบบผลตภณฑไดมการจดสทธบตรตามพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522 แลว การจดทะเบยนสทธบตรยอมกอใหเกดเดดขาดแกผประดษฐหรอผออกแบบผลตภณฑในการไดรบความคมครองตามกฎหมายสทธบตรของไทย อาทเชน การมสทธแตเพยงผเดยวในการใช การจาหนายจายโอนใหแกบคคลอน รวมถงการอนญาตใหใชสทธ(Licensing) อนชอบดวยกฎหมาย โดยกฎหมายสทธบตรของไทยไดแบงผรบโอนสทธออกเปน 2 กรณ คอ

ผรบโอนสทธในสทธบตรในฐานะผรบมรดก กรณผประดษฐหรอผออกแบบผลตภณฑซงเปนผทรงสทธในสทธบตรถงแก

ความตาย สทธในสทธบตรรวมตลอดถงหนาทความรบผดชอบตาง ๆ อนเกยวกบสทธบตรนนยอมตกเปนทรพยมรดกอนตกทอดแกทายาทของผนนได28 โดยทายาทของบคคลนนอาจเปนทายาทโดยธรรม หรอทายาทโดยพนยกรรมกได29

ผรบโอนสทธในสทธบตรตามนตกรรมสญญา กรณผประดษฐหรอผออกแบบผลตภณฑเปนผทรงสทธในสทธบตรและ

ประสงคจะจาหนายจายโอนใหแกบคคลอนโดยผทรงสทธในสทธบตรไดรบคาตอบแทนจากการจาหนายสทธบตรนน30 อาจเปนเงนหรอทรพยสนมมลคาอยางอน อนเปนลกษณะของสญญาซอขายทาใหสทธเดดขาดของผประดษฐหรอผออกแบบผลตภณฑโอนไปยงคสญญาอกฝายหนง ทาใหผประดษฐหรอผออกแบบผลตภณฑหมดสนไปซงความเปนผทรงสทธบตรนนและไมมสทธกระทาการ ใด ๆ อนเกยวของกบสทธบตรนนไดอก หากผประดษฐหรอผออกแบบผลตภณฑซงสนสภาพการเปน

26 มาตรา 15 แหงพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522. 27 มาตรา 16 แหงพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522. 28 มาตรา 1600 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พ.ศ. 2535. 29 มาตรา 1603 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พ.ศ. 2535. 30 มาตรา 149 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พ.ศ. 2535.

25

ผทรงสทธในสทธบตรยงคงใชสอยหรอหาประโยชนจากสทธบตรนน จะกลายเปนผกระทาละเมดอนมความผดตามพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522 รวมถงเปนการผดนตกรรมสญญาและละเมดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยดวย

นายจางของผประดษฐหรอผออกแบบผลตภณฑ ในปจจบนสญญาจางแรงงานระหวางนายจางและลกจางมกจะมขอกาหนดโดยชดเจนใหสงประดษฐหรอผลงานทลกจางออกแบบในทางการทจางนนจะตกเปนสทธแกนายจาง โดยลกจางจะไดรบเงนเดอนเปนคาตอบแทนในการประดษฐผลงานนน31 ยกตวอยางเชน สญญาจางแรงงานของบรษทรบออกแบบบาน สญญาจางแรงงานของบรษทรบออกแบบผลตภณฑ สญญาจางแรงงานของบรษทซอฟตแวร เปนตน เนองจากความคดสรางสรรคนนไมไดจากดจากตาแหนงหนาทของบคคล กลาวคอ หากเปนบคคลทมตาแหนงอนซงมไดมหนาทตามทกาหนดในสญญาจางแรงงานแตไดกระทาการประดษฐหรอออกแบบผลตภณฑซงมความเปนเอกลกษณเฉพาะตวขน หากจะใหตกเปนสทธแกนายจางยอมกอใหเกดความไมเปนธรรมแกผเปนลกจาง เชน นกบญชของบรษทรบออกแบบผลตภณฑจบทางดานการบญชและมตาแหนงในบรษทเปนพนกงานบญชทวไป แตมความสามารถดานการวาดรปและสามารถออกแบบผลตภณฑขนมาได หากจะใหสทธในการออกแบบผลตภณฑนนตกเปนสทธแกนายจาง ยอมกอใหเกดความไมเปนธรรมแกลกจาง เพราะลกจางจะไมมสทธใชผลงานออกแบบทตนไดสรางสรรคขนเพอแสวงหาผลประโยชนของตนไดเลย ยอมเปนการจากดสทธและความคดสรางสรรคของลกจางในการสรางสรรคผลงานอนมมลคา

ดงนน พระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522 มาตรา 11 จงมการกาหนด จากดสทธของนายจางไว โดยสทธขอรบสทธบตรจะตกแกนายจาง เมอการประดษฐหรอการออกแบบผลตภณฑนน เกดขนโดยการทางานของลกจางตามสญญาจาง ทาตามทางการทจางหรอโดยสญญาจางทกาหนดใหการประดษฐนนยอมตกไดแกนายจาง นอกจากนลกจางยงมสทธไดรบบาเหนจพเศษจากนายจาง นอกเหนอจากเงนเดอนตามสญญาแจงแรงงานเพอเปนการตอบแทนการทลกจางไดประดษฐหรอสรางสรรคผลงานออกแบบผลตภณฑนนออกมาดวย32

อยางไรกด นอกจากจะมการจากดสทธของนายจางเพอไมใหเอาเปรยบ ลกจางเกนสมควรแลว กฎหมายสทธบตรฉบบนยงไดมการกาหนดสทธของนายจาง เพอความเปนธรรมและปองกนนายจางถกลกจางเอารดเอาเปรยบเชนเดยวกน จงมการกาหนดกรณทลกจางททา


26

การประดษฐสงหนงสงใดดวยการใชวธการสถต หรอรายงานซงลกจางสามารถใชหรอลวงรไดเพราะการเปนลกจางตามสญญาจางนน แมลกจางผนนจะไมไดมตาแหนงหนาทตามสญญาจางเกยวของกบการประดษฐนนกตาม สทธทเกดจากการประดษฐหรอการออกแบบผลตภณฑนนยอมตกแกนายจาง ในทนนอกจากจะหมายถงรายงานหรอขอมลทลกจางไดลวงรแลว ยงหมายรวมถงอปกรณ เครองมอตาง ๆ ทใชในการทางานเพอกจการของนายจางดวย

2.1.2.4 สทธของผทรงสทธตามพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522 สทธในการผลต ใช ขาย มไวเพอขาย เสนอขายหรอนาเขามาใน

ราชอาณาจกร เมอผมสทธยนขอสทธบตรไดดาเนนการยนขอสทธบตรแลว ยอมกอใหเกดสทธเดดขาดแกบคคลนน โดยมฐานะเปนผทรงสทธในสทธบตร กฎหมายจงใหอานาจเดดขาดแกผทรงสทธในสทธบตรแตเพยงผเดยวในการผลต ใช ขาย มไวเพอขาย เสนอขายหรอนาเขามาในราชอาณาจกร เพอแสวงหาประโยชนทผทรงสทธนนสมควรจะไดเพอเปนการตอบแทนการทไดใชความคดสรางสรรค ความวรยะอตสาหะในการประดษฐหรอออกแบบผลตภณฑตาง ๆ ขน โดยการใชประโยชนจากสทธบตรของผทรงสทธนนจะอยภายในขอบเขตของกฎหมาย อยางไรกด แมผทรงสทธจะมสทธเดดขาดแตกฎหมายกไดกาหนดขอยกเวนไวเชนกน เหนไดจากมาตรา 3633 ทมการกาหนดขอยกเวนไว โดยหากเปนการกระทาเพอประโยชนในการศกษา คนควา ทดลองหรอวจย อนไมทาใหเสอมเสยประโยชนของผทรงสทธในสทธบตร บคคลดงกลาวนนยอมสามารถกระทาไดและไมถอวาเปนการละเมดสทธของผทรงสทธบตร การทกฎหมายมการกาหนดขอยกเวนเชนน เนองจากหากมการจากดสทธเดดขาดของผทรงสทธบตรมากเกนไป เทากบเปนการปดโอกาสมใหเกดผสรางสรรคผลงานใหม ๆเกดขนได อนทาใหการประดษฐหรอการออกแบบผลตภณฑนนถกจากด ไมเกดการพฒนาตอยอดความรตอไป อกทงยงอาจทาใหผทรงสทธบตรมสทธเดดขาดมากจนกลายเปนการผกขาดทางการคา ซงยอมกอใหเกดความไมเปนธรรมแกบคคลอนในการไมสามารถใชสอยประโยชนจากสทธบตรนนไดเลย ตองรอจนกวาสทธบตรนนหมดสนอายการคมครองตามทกฎหมายกาหนดไว ซงจะกอใหเกดความเสยหายตอสาธารณะได เชน ในเรองของสทธบตรยา หากมโรคระบาดเกดขน แตมเพยงผทรงสทธบตรเดยวทสามารถผลตยานนได ผทรงสทธในสทธบตรนนอาจแสวงหากาไรโดยการขนราคายาเกนสมควรได ซงหากเปนกรณจาเปนเรงดวน บคคลอน ๆ ยอมจาเปนตองซอยาราคาสงจากผทรงสทธบตรนน หรอหากโรคระบาดนนมการกระจายตวทรวดเรว การมผทรงสทธบตรผกขาดแตเพยงผเดยว การผลตยานนอาจจะมความลาชา ทาใหเกดความเสอมเสยแกสาธารณะได

33 มาตรา 36 แหงพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522.

27

การอนญาตใหใชสทธ (Licensing) สทธของผทรงสทธบตรเปนสทธเดดขาดทกฎหมายรองรบใหผทรงสทธบตร

แตเพยงผเดยวทสามารถผลต ใช ขาย มไวเพอขาย เสนอขายหรอนาเขามาในราชอาณาจกรได นอกจากนผทรงสทธบตรยงสามารถแสวงหาผลประโยชนอนชอบดวยกฎหมายโดยการอนญาตใหบคคลอน ๆ สามารถใชสทธในสทธบตรของตนไดดวย หรอทเรยกวา การอนญาตใหใชสทธ (Licensing) 34 โดยเปดโอกาสใหบคคลอนนน หาประโยชนจากสทธบตรการประดษฐหรอการออกแบบผลตภณฑของตนเองไดโดยอนญาตใหมการผลตภณฑหรอใชกรรมวธตามสทธบตร การใชแบบผลตภณฑตามสทธบตร หรอการขายผลตภณฑตามสทธบตร ทงยงใหมสทธใหใชถอยคาระบวาเปนผลตภณฑตามสทธบตร

สาหรบการอนญาตใหใชสทธนนผทรงสทธบตรจะมฐานะเปนผอนญาต หรอทเรยกวา “Licensor” และบคคลอนทตองการขอใชประโยชนจากสทธบตรนน มฐานะเปน ผรบอนญาต หรอทเรยกวา “Licensee” โดยผทรงสทธและบคคลทขอใชสทธบตรจะทาสญญาระหวางกน เรยกวา “สญญาอนญาตใหใชสทธตามสทธบตร” (Patent Licensee) โดยผทรงสทธจะมสทธเรยกเกบคาตอบแทนการใชสทธตามสทธบตรนนจากผขอใชสทธบตรได ดงทมบญญตไวในมาตรา 38 ทบญญตใหผทรงสทธบตรสามารถอนญาตใหบคคลใดใชสทธตามสทธบตรของตนได ซงในการอนญาตใหใชสทธนน คสญญามสทธกาหนดใหเปนสญญาแบบเดดขาด (Exclusive Licensee) คอผไดรบอนญาตเปนผมสทธในการผลตภณฑ ตามสทธบตรนนแตเพยงผเดยว โดยผทรงสทธบตรจะไมอนญาตใหบคคลอนใชสทธนนอกและผทรงสทธบตรจะไมผลตผลตภณฑนนเองดวย หรอจะตกลงใหเปนสญญาแบบไมเดดขาด (Non-Exclusive Licensee) ซงผทรงสทธบตรมสทธทจะอนญาตใหบคคลอนใชสทธตามสทธบตรไดอก หรอจะกาหนดใหเฉพาะผรบอนญาตเพยงรายเดยวใชสทธโดยจะไมอนญาตใหบคคลอนใชอก แตผทรงยงมสทธทจะผลตเองไดดวย (Sole Licensee)

การทาสญญาอนญาตใหใชสทธตามสทธบตรนน ผทรงสทธบตรสามารถ กาหนดเงอนไขหรอขอจากดตาง ๆ ในการอนญาตใหใชสทธ รวมถงเงอนไขในการชาระคาตอบแทนได แตอยางไรกดเพอปองกนการจากดสทธเกนสมควรของผทรงสทธบตรและปองกนการจากดการแขงขนอนไมเปนธรรม35 พระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522 มาตรา 39 ไดวางหลกไววา ผทรงสทธจะกาหนดเงอนไข ขอจากดสทธหรอคาตอบแทน ในลกษณะอนเปนการจากดการแขงขนโดยไมชอบธรรมไมได ทงจะกาหนดใหผไดรบอนญาตชาระคาตอบแทนหลงจากสทธบตรหมดอายไมได ขอตกลง


28

ทขดตอหลกเกณฑดงกลาวกฎหมายใหถอวาเปนโมฆะ ใชบงคบไมได และในการอนญาตใหใชสทธนนหากมผทรงสทธรวมกนในสทธบตรนนหลายคน ทก ๆ คนทเปนเจาของรวมกนนนตองใหความยนยอมทงหมด โดยความยนยอมนนมาตรา 40 และ 4136 กาหนดใหทาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทดวย37

2.1.2.5 การละเมดสทธบตร การกระทาทถอเปนการละเมดสทธของผทรงสทธบตรอนเปนความผดตาม

พระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522 นน ในมาตรา 36 กฎหมายไดกาหนดใหเปนการทบคคลไดกระทาการอยางใดอยางหนง ในการผลต ใช ขาย มไวเพอขาย เสนอขายหรอนาเขามาในราชอาณาจกร โดยไมไดรบอนญาตจากผทรงสทธบตร ถอวาการกระทาเหลานนเปนการกระทาละเมดตอผทรงสทธบตร38 สาหรบมาตรา 63 นนกฎหมายไดมการกาหนดสทธแตเพยงผเดยวของผทรงสทธบตรโดยมสาระสาคญคลายคลงกบในมาตรา 36 ยงเปนการยนยนสทธของผทรงสทธในสทธบตร อนผอนจะกระทาการละเมดมได ซงหากมบคคลใดไดกระทาการดงกลาว จะมความผดตามมาตรา85 โดยตองจาคกไมเกนสองป หรอปรบไมเกนสแสนบาท หรอทงจาทงปรบ นอกจากนหากมบคคลใดเจตนาเปดเผยสาระสาคญของสทธบตรไมวาจะเปนบคลธรรมดาหรอเจาพนกงาน การเปดเผยสาระสาคญของการประดษฐหรอการออกแบบผลตภณฑนน ยอมทาใหเสอมสทธแกผทรงสทธบตร บคคลดงกลาวนนยอมมความผดฐานละเมดสทธบตร39

2.1.2.6 การระงบสนไปของสทธตามสทธบตร สาระสาคญของหลกนคอ เมอไดมการจาหนายสนคาภายใตสทธของผทรง

สทธเอง หรอโดยความยนยอมของผทรงสทธ สทธทางกฎหมายเหนอสนคานนยอมเปนอนระงบสนไป ผทรงสทธจะบงคบสทธของตนเอากบผซอสนคาจากผทรงสทธโดยตรงมได เนองจากเจตนารมณของกฎหมายในการคมครองสทธของผทรงสทธบตร คอ การใหผทรงสทธสามารถแสวงหาประโยชนจากสทธบตรทตนไดสรางสรรคขนได เมอมการจาหนายจายโอนสงประดษฐหรอผลงานออกแบบผลตภณฑใหแกบคคลอนแลว ถอวาผทรงสทธไดกระทาการแสวงหาประโยชนจากสทธบตรนนแลว สทธเดดขาดเหนอสงประดษฐหรอผลงานออกแบบผลตภณฑนนจงระงบสนไป บคคลผททาการซอไปโดยสจรตยอมมกรรมสทธเหนอสงประดษฐหรอผลงานออกแบบผลตภณฑนน ทงน การทกฎหมายได

36 มาตรา 41 แหงพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522. 37 ปรญญา ศรเกต, ผมสทธในการขอรบสทธบตรการประดษฐ [Online], 2559. แหลงทมา

http://www.soutpaisallaw.com/template/w17/show_article.php?shopid=147445&qid=70705. 38 มาตรา 85 แหงพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522. 39 มาตรา 81 แหงพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522.

29

กาหนดเชนนเพอเปนการคมครองบคคลภายนอกหรอผบรโภคททาการซอสนคาจากผทรงสทธโดยตรงมใหถกเอาเปรยบจากผทรงสทธดวย40

2.1.3 เครองหมายการคา (Trade Mark) เครองหมายการคา หมายถง เครองหมายหรอสญลกษณหรอตราทใชกบสนคาหรอ

บรการ ซงเครองหมายทใหความคมครองตามพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 แบงออกเปน 4 ประเภท ดงตอไปน

1) เครองหมายการคา (Trade Mark) หมายถง เครองหมายทใชหรอจะใชเปนท หมายหรอเกยวของกบสนคาเพอแสดงวาสนคาทใชเครองหมายนนแตกตางจากสนคาทใชเครองหมายการคาของบคคลอน เครองหมายการคาประเภทนมกปรากฏกบสนคาประเภทอปโภคบรโภคทพบเหนไดทวไปในชวตประจาวน เชน บะหมกงสาเรจรป ไขไก เสอผา เครองนงหม เปนตน 2) เครองหมายบรการ (Service Mark) หมายถง เครองหมายทใชหรอจะใชเปนท หมายหรอเกยวของกบบรการ เพอแสดงวาบรการทใชเครองหมายนนแตกตางกบบรการทใชเครองหมายบรการของบคคลอน เชน เครองหมายของสายการบน ธนาคาร โรงแรม เปนตน 3) เครองหมายรบรอง (Certification Mark) หมายถง เครองหมายทเจาของ เครองหมายรบรองใชหรอจะใชเปนทหมายหรอเกยวของกบสนคาและบรการของบคคลอน เพอเปนการรบรองแหลงกาเนด สวนประกอบ วธการผลต คณภาพของสนคา หรอคณลกษณะอนใดของบรการนน เชน เชลลชวนชม แมชอยนางรา อย. เปนตน 4) เครองหมายรวม (Collective Mark) คอ เครองหมายการคาหรอเครองหมาย บรการทใชหรอจะใชโดยบรษทหรอวสาหกจในกลมเดยวกน หรอโดยสมาชกของสมาคม สหกรณ สหภาพ สมาพนธกลมบคคล หรอองคกรอนใดของรฐหรอเอกชน เชน ตราชางของบรษทปนซเมนตไทยจากด เปนตน41

2.1.3.1 ความเปนมาของพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 ประเทศไทยในสมยโบราณนนเครองหมายการคาแทบจะไมมบทบาทเลย

40 จกรกฤษณ ควรพจน, กฎหมายสทธบตรแนวความคดและบทวเคราะห พมพครงท 3, (กรงเทพฯ: นต

ธรรม, 2543), 324-327. 41 กรมทรพยสนทางปญญา, เครองหมายการคา [Online], 17 กนยายน 2556. แหลงทมา

https://www.ipthailand.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=29&Itemid=309.

30

เพราะเปนประเทศเกษตรกรรม แตตอมาเมอไดเรมตดตอคาขายกบตางชาตมากขน และมชาวตางชาตเขามาลงทนทาการคาในประเทศเพมขนเรอย ๆ ชาวตางชาตจงไดนาเครองหมายการคาทมอยในประเทศของตนเขามาใชกบสนคาทซอขายกนในประเทศไทยและเมอการคาไดขยายวงกวางขน การใชเครองหมายการคากไดรบความนยมแพรหลายขนตามไปดวย รฐบาลในสมยนนจงเรมเขามามบทบาทและเหนความจาเปนทจะตองใหความคมครองในเรองเครองหมายการคา

กฎหมายเครองหมายการคาของประเทศไทยไดมการพฒนาปรบปรงแกไข และบงคบใชเรอยมาตามววฒนาการของบานเมองและสภาพเศรษฐกจมาเปนระยะ ๆ ตามลาดบ ดงน

พ.ศ. 2450 ประกาศใชกฎหมายลกษณะอาญา รศ. 127 โดยในสวนท เกยวกบเครองหมายการคา ไดบญญตถงความผดและบทกาหนดโทษในการปลอมและเลยนเครองหมายการคาของผอนไวและตอมากฎหมายฉบบนไดถกยกเลกในป พ.ศ. 2500 และมประมวลกฎหมายอาญามาใชบงคบแทนจนถงปจจบน

พ.ศ. 2457 ประกาศใชพระราชบญญตลกษณะเครองหมายการคาและ ยหอการคาขาย พ.ศ. 2457 (LAW ON TRADE MARKS AND TRADE NAME OF B.E. 2457) ซงถอไดวาเปนกฎหมายเครองหมายการคาฉบบแรกของไทย ทมบทบญญตเกยวกบการรบจดทะเบยนเครองหมายการคา

พ.ศ. 2474 ประกาศใชพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2474 ใชบงคบแทนพระราชบญญตลกษณะเครองหมายการคาและยหอการคาขาย พ.ศ. 2457 ทถกยกเลกไป โดยมผลใชบงคบเมอวนท 1 ตลาคม 2474 ในสมยรชกาลท 7 กฎหมายฉบบนยดตามแนวทางกฎหมายครองหมายการคาขององกฤษ คอ TRADE MARK ACT 1905 และตอมาไดมการปรบปรงแกไขอก 2 ครง ในป พ.ศ. 2476 และ พ.ศ. 2500

พ.ศ. 2534 ประกาศใชพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 ใชบงคบแทนพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2474 ทยกเลกไป โดยกฎหมายฉบบน ไดประกาศในราชกจจา นเบกษาเมอวนท 15 พฤศจกายน 2534 และเรมมผลใชบงคบตงแตวนท 13 กมภาพนธ พ.ศ. 2535 และใชอยจนถงปจจบน42

2.1.3.2 เงอนไขการขอไดรบความคมครองตามพระราชบญญตเครองหมาย การคา พ.ศ. 2534

เครองหมายการคาทสามารถรบจดทะเบยนได 42สมาคมทรพยสนทางปญญาแหงประเทศไทย, ความรทวไปเรองเครองหมายการคา – ประวตความเปนมาของเครองหมายการคา [Online], 2553. แหลงทมา http://www.ipat.or.th/index.php?option=com _content&view=article&id=230:250653&catid=44:trade1&Itemid=14.

31

เครองหมายการคาทไดรบการยอมรบใหจดทะเบยนไดตามพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 น ในมาตรา 6 ไดกาหนดใหพจารณาจาก 3 หลกเกณฑ43 คอ

1) เครองหมายการคานนตองไมเหมอนหรอคลายเครองหมายการคาท บคคลอนไดจดทะเบยนไวแลว เนองจากการทเครองหมายการคามลกษณะคลายกนยอมทาใหสนคานนขาดความพเศษ หรอลกษณะบงเฉพาะไป กอใหเกดความสบสนหลงผดแกบคคลภายนอกไดวาสนคานนเปนของผใด ซงอาจทาใหผมเจตนาไมสจรตลวงขายใหแกบคคลภายนอกใหเกดความหลงเชอวาเปนสนคาของผเปนเจาของเครองหมายการคาทแทจรงได ทงน การทกฎหมายไดกาหนดเชนนนอกจากเปนการคมครองสทธของผเปนเจาของเครองหมายการคาทแทจรงในการมสทธเดดขาดแตเพยงผเดยวในการแสวงหาประโยชนอนชอบดวยกฎหมายตามระยะเวลาทกาหนดแลว ยงเปนการคมครองบคคลภายนอกผสจรตดวย

2) ตองมลกษณะบงเฉพาะโดยวรรค 2 แหงมาตรา 7 ไดกาหนดลกษณะ บงเฉพาะไว คอ อาจเปนชอตว ชอนามสกลของบคคลธรรมดาและนตบคคลทมลกษณะพเศษและมไดเลงถงลกษณะหรอคณสมบตของสนคาโดยตรง หรอ กลมส ตวหนงสอ ตวเลข คาทประดษฐขน รวมถงภาพทประดษฐขนโดยมลกษณะทพเศษ นอกจากนรวมถงชอ คาหรอขอความทไดมการจาหนายหรอโฆษณาเครองหมายการคานนอยางแพรหลายแลว กใหถอวามลกษณะบงเฉพาะได44 และ

3) ตองไมมลกษณะตองหามตามมาตรา 8 คอ ตองไมใชเครองหมาย ราชการ ตราประจากระทรวง ทบวง กรม ตราประจาจงหวด ธงชาตของประเทศไทยและธงชาต หรอเครองหมายประจาชาตของรฐตางประเทศ ธงพระอสรยยศ หรอธงราชการ พระปรมาภไธย พระนามาภไธย พระปรมาภไธยยอ พระนามาภไธยยอหรอนามพระราชวงศ พระบรมฉายาลกษณ หรอพระบรมสาทสลกษณของพระมหากษตรย พระราชนหรอรชทายาท เครองหมายใด ๆ อนมลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนหรอรฐประศาสโนบาย รวมถงเครองหมายการคาทมความคลายกบเครองหมายของบคคลอน จนอาจทาใหสาธารณชนสบสนหลงผดในความเปนเจาของหรอแหลงกาเนดของสนคา สงบงชทางภมศาสตร เปนตน45

43 มาตรา 6 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534. 44 มาตรา 7 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534. 45 มาตรา 8 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534.

32

สาหรบหลกเกณฑดงกลาวขางตนนน เครองหมายการคาของผขอจดทะเบยนตองมองคประกอบครบถวนทง 3 องคประกอบ มฉะนนนายทะเบยนจะไมรบจดทะเบยนเครองหมายการคาอนจะไมไดรบการคมครองตามพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 ในเรองของอายการคมครองเครองหมายการคานน เมอเครองหมายการคาไดรบการจดทะเบยนแลว ยอมไดรบความคมครองตามพระราชบญญตนโดยมอายการคมครอง 10 ปนบแตวนทไดจดทะเบยน และสามารถตออายไดอกคราวละ 10 ป โดยสามารถตอไดกอนวนสนอาย 6 เดอนหรอหลงวนสนอายภายใน 6 เดอนกได

เครองหมายการคาไมสามารถจดทะเบยนได สาหรบเครองหมายการคาทไมสามารถจดทะเบยนได นอกจากเปนกรณ

เครองหมาย คา หรอขอความทมลกษณะตองหามตาม มาตรา 8 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 แลว ยงมกรณตามมาตรา 1346 กลาวคอ เปนเครองหมายการคาทคลายกบเครองหมายทผอนไดจดทะเบยนไวแลว จนอาจทาใหสาธารณชนสบสนหลงผดในความเปนเจาของสนคาหรอแหลงกาเนดสนคาได เนองจากหากนายทะเบยนรบจดทะเบยน เครองหมายการคาของผทไดรบการจดทะเบยนคนหลงอาจตกเปนผกระทาละเมดเครองหมายการคาของผจดทะเบยนกอนได นอกจากนยงเปนการคมครองผบรโภคในการสามารถเลอกซอและไดรบสนคาถกตองตามทตนตองการได

2.1.3.3 ผมสทธไดรบการจดทะเบยนเครองหมายการคาตามพระราชบญญต เครองหมายการคา พ.ศ. 2534

สาหรบผทมสทธยนขอจดทะเบยนเครองหมายการคานน กฎหมาย กาหนดใหตองเปนผทเปนเจาของเครองหมายการคาเองหรอตวแทนของเจาของเครองหมายการคาทแทจรง โดยตองมสานกงานหรอสถานททนายทะเบยนสามารถตดตอไดตงอยในประเทศไทยดวย47 เนองจากเครองหมายการคานนจดทะเบยนเครองหมายการคาในประเทศใด จะไดรบการคมครองเครองหมายการคาภายในประเทศนน ตามหลกดนแดน และเพอประโยชนในการทนายทะเบยนจะตดตามตวเจาของเครองหมายการคาในการสอบถามเพมเตมหรอเรยกใหทาคาชแจงไดดวยความสะดวก48

2.1.3.4 ผลของการจดทะเบยนเครองหมายการคา

46 มาตรา 13 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534. 47 มาตรา 10 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534. 48 มาตรา 12 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534.

33

1) เจาของเครองหมายการคาสามารถใช หรอจาหนายจายโอนใหบคคลอน ได ไมวาทางมรดกหรอทางสญญา49 โดยตองมการแจงแกนายทะเบยนใหทราบกอนมการขอจดทะเบยนโอนเครองหมายการคานน

2) เจาของเครองหมายการคาสามารถแกไขเปลยนแปลงเครองหมายการคา ทจดทะเบยนไวแลวได โดยการแกไขเปลยนแปลงนนอาจะเปนการยกเลกรายการสนคาเพยงบางรายการ รายละเอยดชอ สญชาตทอยของเจาของเครองหมายการคา เปนตน โดยตองไมใชการแกไขในรายละเอยดสาคญทจะสงผลใหเครองหมายการคานนเปลยนแปลงไป50

3) เจาของเครองหมายการคาสามารถอนญาตใหบคคลอนใชสทธใน เครองหมายการคาของตนได (Licensing) ในเรองการอนญาตใหใชสทธนไดถกกาหนดไวในสวนท 5 แหงพระราชบญญตน โดยมหลกเกณฑเชนเดยวกบการอนญาตใหใชสทธของลขสทธและสทธบตร เนองจากผทรงสทธมสทธเดดขาดในการจดการกบทรพยสนทางปญญาของตน โดยนอกจากการใช จาหนาย โอนใหแกบคคลอนแลว เจาของเครองหมายการคายงสามารถนาเครองหมายการคาของตนออกแสวงหาประโยชนโดยวธการอนญาตใหใชสทธได หากผเปนเจาของเครองหมายการคานนยงตองการรกษาความเปนผทรงสทธของตน แตในขณะเดยวกนกตองการแสวงหาผลประโยชนจากทางอนโดยการใหผอนใชสทธในเครองหมายการคาของตนดวย ทงน การอนญาตใหใชสทธผทรงสทธยอมกาหนดเงอนไขหรอขอกดในการใชสทธในสญญาอนญาตไดตราบเทาทเงอนไขหรอขอจากดนนไมไดเปนการกดกนทางการคาและไมขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน

2.1.3.5 การเพกถอนเครองหมายการคา การเพกถอนเครองหมายการคานน เปนอานาจของนายทะเบยนโดยเปน

กรณเครองหมายการคานนปรากฏแกนายทะเบยนภายหลงไดรบจดทะเบยนไปแลววา ฝาฝนเงอนไขหรอไมมลกษณะอนพงรบจดทะเบยนไดตามพระราชบญญตน51 หรอกรณเจาของเครองหมายการคามไดยนขอตออายภายในกาหนดเวลา52 หรอกรณมเหตอนควรเชอวาเจาของเครองหมายการคาไดเลกกจการทไดจดทะเบยนไวในประเทศไทยแลว53 หรออาจเปนกรณเครองหมายการคานนไดจดทะเบยนไวแตไมเคยใชประโยชนเลยเปนเวลา3ป ผมสวนสวนไดเสยหรอนายทะเบยนอาจรองขอตอคณะกรรมการใหเพกถอนเครองหมายการคานนได54

49 มาตรา 48 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534. 50 มาตรา 52 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534. 51 มาตรา 30 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534. 52 มาตรา 56 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534. 53 มาตรา 59 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534. 54 มาตรา 63 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534.

34

2.1.3.6 การละเมดเครองหมายการคา เมอเครองหมายการคาของผทรงสทธไดรบการจดทะเบยนตาม

พระราชบญญตน ยอมไดรบความคมครองอนบคคลอนใดจะกระทาการละเมดมได นอกจากการใชสอย การจาหนายจายโอนโดยมไดรบอนญาตจากผทรงสทธแลว การปลอมเครองหมายการคา เครองหมายบรการ เครองหมายรบรอง หรอเครองหมายรวมของผทรงสทธยอมถอเปนการกระทาละเมดตอเจาของเครองหมายการคาทงสน55 นอกจากนกฎหมายยงไดมการคมครองสทธของผทรงสทธใหครอบคลมถงการกระทาของบคคลหนงบคคลใดทเปนการเลยนเครองหมายการคาดงกลาวขางตนดวย เนองจากแมการเลยนเครองหมายการคาจะมลกษณะแตกตางจากเครองหมายการคาทแทจรง แตอาจมเครองหมายการคาสวนใดสวนหนงเปนสาระสาคญทาใหผบรโภค ผซอสนคาเกดความสบสนหลงผดวาสนคานนเปนของผทรงสทธได ซงกฎหมายไดกาหนดโทษไว คอ จาคกไมเกนสองปหรอปรบไมเกนสองแสนบาทหรอทงจาทงปรบ แตในสวนของการปลอมเครองหมายการคานนมโทษทสงกวา คอ จาคกไมเกนสป หรอปรบไมเกนสแสนบาท หรอทงจาทงปรบ เนองจากบคคลนนมเจตนาละเมดเครองหมายการคาของผทรงสทธโดยตรง56

2.1.4 ความลบทางการคา (Trade Secret) หมายถง ขอมลทางการคาซงยงไมเปนทรจกกนโดยทวไปหรอยงเขาถงไมไดในหม

บคคลซงโดยปกตแลวตองเกยวของกบขอมลดงกลาว โดยเปนขอมลทเปนความลบและนาไปใชประโยชนในทางการคาและเปนขอมลทเจาของหรอผมหนาทควบคมความลบทางการคาไดใชวธการทเหมาะสมรกษาไว

ตามปกตแลวความลบทางการคาจะไดรบความคมครองอยตราบเทาทยงเปน ความลบอย เพราะฉะนนสทธของเจาของความลบทางการคาจงมอยตลอดไป หากความลบทางการคานนยงไมมการเปดเผย และความลบทางการคาจะไดรบความคมครองโดยไมตองมการจดทะเบยนแตอยางใด เจาของความลบทางการคาสามารถเลอกทจะแจงขอมลความลบทางการคาได รวมถงเจาของความลบทางการคาอาจนาความลบทางการคาของตนมาเปนหลกประกนในการกยมเงนกบธนาคารได

55 มาตรา 108 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534. 56 มาตรา 109 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534.

35

"ขอมลการคา" หมายความวา สงทสามารถสอความหมายใหรขอความ เรองราว ขอเทจจรงหรอสงใด ไมวาการสอความหมายนนจะผานวธใด ๆ กไดตวอยางขอมลทเปนขอมลทางการคาไดแกขอมลดงตอไปน

ขอมลทเกยวกบตวสนคา ซงจะเปนขอมลทเกยวกบสวนผสมททาใหเกดเปนตว สนคาขนมา เชนสวนผสมของสบสมนไพร สวนผสมของนาอดลม สวนผสมของกระจกกนกระสนปน หรอสวนผสมของโลหะกนความรอน และหมายความรวมถงสตร รปแบบงานทไดรวบรวมหรอประกอบขน ดวยวธการ เทคนคหรอกรรมวธดวย

ขอมลทเกยวกบการผลตสนคา เชน ขอมลเกยวกบกรรมวธการผลตไวนกระชายดา ขอมลเกยวกบกรรมวธการผลตสบสมนไพร หรอกรรมวธการยอมผา ขอมลการควบคมคณภาพสนคา ขอมลเกยวกบลกคา เชน ขอมลพฤตกรรมของลกคาทไดมาจากการทบรษทไดทาการสารวจเพอทาการสมตวอยางจากแหลงตาง ๆ เปนตน57

"เจาของความลบทางการคา " หมายความวา ผคนพบ คดคน รวบรวม หรอ สรางสรรคขอมลการคาทเปนความลบทางการคาโดยมไดเปนการละเมดสทธในความลบทางการคาของผอน หรอผทมสทธโดยชอบในผลการทดสอบขอมลการคาทเปนความลบทางการคา และใหหมายรวมถงผรบโอนสทธตามพระราชบญญตความลบทางการคา พ.ศ. 2545

"ผควบคมความลบทางการคา" หมายความวา เจาของความลบทางการคา และให รวมถงผครอบครอง ควบคม และผทไดรบมอบหมายใหดแลรกษาความลบทางการคาดวย58

2.1.4.1 ความเปนมาของพระราชบญญตความลบทางการคา พ.ศ. 2545 ประเทศไทยแมจะมการตดตอคาขายกบตางประเทศมาเปนเวลาชานาน

แตในการคมครองความลบทางการคานน สวนใหญผเปนเจาของความลบทางการคามกตองหามาตรการมาชวยเหลอตนเองในการเกบรกษาความลบนนเอาไว เพราะในอดตไมไดมการกาหนดใหความคมครองความลบทางการคาเปนลายลกษณอกษร โดยเปนผเปนเจาของความลบทางการคาจะเลอกเกบรกษาความลบไวกบตนเองหรอถายทอดใหแกบคคลทไววางใจ แตเนองจากการแสวงหาประโยชนทางการคาจากขอมลตาง ๆ ในยคเทคโนโลยสารสนเทศไดเรมเขามามบทบาทสาคญตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศไทยมากขน ตลอดจนการทประเทศไทยไดเขารวมเปนภาคในความตกลง TRIPS จงตองมการอนวตการกฎหมายทเกยวกบการคมครองขอสนเทศทไมเปดเผย

57 กรมทรพยสนทางปญญา, ความลบทางการคา [Online], 17 กนยายน 2556. แหลงทมา

http://www.ipthailand.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=30&Itemid=315. 58 เรองเดยวกน

36

(Protection of Undisclosed Information)ไวในกฎหมายภายใน ดงนนประเทศไทยจงไดประกาศใชพระราชบญญตความลบทางการคา พ.ศ. 2545 และใชมาจนกระทงปจจบน59

2.1.4.2 เงอนไขการไดรบความคมครองตามพระราชบญญตความลบทาง การคา พ.ศ. 2545

ตามปกตแลวความลบทางการคาจะไดรบความคมครองตราบเทาทยงเปน ความลบอย เพราะฉะนนสทธของเจาของความลบทางการคาจงมอยตลอดไป หากความลบทางการคานนยงไมมการเปดเผยและความลบทางการคาจะไดรบความคมครองโดยไมตองมการจดทะเบยนแตอยางใด เจาของความลบทางการคาจงสามารถเลอกทจะจดแจงขอมลอนเปนความลบทางการคาแกหนวยงานรฐหรอไมกได แตการไมจดแจงขอมลอนเปนความลบทางการคาแกหนวยงานรฐอาจทาใหเกดความเสยหายในบางกรณ เชน การนาเขา สงออก ทมาตรา 15 แหงพระราชบญญต60นกาหนดไววาหากเปนยาหรอเคมภณฑทางการเกษตรทใชสารเคมชนดใหมตองมการจดแจงแกหนวยงานรฐเพอใหดแลรกษาความลบ หากมไดทาการจดแจงอาจมผลเสยในการไมสามารถนาเขา หรอสงออกผลตภณฑทางอตสาหกรรมได

2.1.4.3 สทธของเจาของความลบทางการคาทไดรบการคมครองตาม พระราชบญญตความลบทางการคา พ.ศ. 2545

ความลบทางการคานนยอมไดรบความคมครองตราบเทาทยงมไดมการ เปดเผยแกบคคลทวไป ดงนน จงเปนสทธอนเดดขาดแกผเปนเจาของทางการคาทสามารถกระทาการใด ๆ แกความลบทางการคาของตนกได นอกจากการใชสอยเพอประโยชนในการคาแลว ยงมสทธทจะเปดเผยใหแกบคคลอนทราบ และสามารถโอนใหแกบคคลอนไดไมวาจะเปนทางมรดกหรอทางนตกรรมสญญา โดยอาจจะกาหนดเงอนไขใหมการรกษาความลบทางการคานนตอไปกได สวนใหญแลวในทางนตกรรมสญญามกเปนในรปของสญญาอนญาตใหผอนใชสทธในความลบทางการคา โดยกาหนดเงอนไขไวในสญญามใหมการเปดเผยใหแกบคคลใดทราบถงขอมลนน หรอ อาจเปนกรณบรษททประกอบธรกจอาหารจะมการทาสญญากบนกวจยอาหารมใหมการเปดเผยถงกรรมวธ สตร ขนตอนอนเปนความลบของการผลตสนคานน เปนตน

นอกจากความสามารถในการใชสอย จาหนายจายโอน และการเปดเผยตอ

59 สรวช สรนวงศ, แนวทางในการคมครองความลบทางการคาในกรณการไดมาหรอเขาถงโดยมชอบ,

(การศกษาคนควาอสระ นตศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยกรงเทพ, 2556), 5-6. 59 มาตรา 5 แหงพระราชบญญตความลบทางการคา พ.ศ. 2545.

37

บคคลอนแลว เจาของความลบทางการคา ยงไดการคมครองตามพระราชบญญตนในการรองขอตอศาลใหมคาสงใหผทจะกระทาการละเมดหรอผทไดทาการละเมดสทธในความลบทางการคาของตน ระงบหรอละเวนการกระทาดงกลาวไดเปนการชวคราวและมสทธฟองตอศาลในการเรยกรองคาสนไหมทดแทนจากผกระทาการละเมด ในความเสยหายทเกดขนจากการละเมดความลบทางการคาของตนดวย61

2.1.4.5 การละเมดสทธในความลบทางการคา จากการพจารณาบทบญญตของพระราชบญญตความลบทางการคา อาจ

กลาวไดวาการละเมดสทธในความลบทางการคา หมายถง การกระทาทเปนการเปดเผยหรอใชความลบทางการคาของผอนโดยไมไดรบความยนยอมจากเจาของความลบทางการคา ซงมลกษณะทขดตอแนวปฏบตในทางการคาโดยสจรต และผละเมดตองรหรอมเหตอนควรรวาการกระทานนขดตอแนวปฏบตดงกลาว เชน ลกจางผดสญญาวาจะไมเปดเผยสตรซงเปนความลบทางการคาของนายจาง เปนตน ซงมาตรา 6 แหงพระราชบญญตน ไดกาหนดการกระทาทเปนการละเมดความลบทางการคาไวในวรรค 2 วา นอกจากจะเปนการกระทาผดตามนตกรรมสญญาแลว ใหหมายรวมถงการกระทา ใด ๆ ในประการทเปนการจงใจใหละเมดความลบอนเปนทไวเนอเชอใจตอกน เชน การตดสนบน การขมข การฉอโกง การลกทรพยการรบของโจร หรอการจารกรรม โดยใชวธการทางอเลกทรอนกสหรอวธการอนใดดวย62

อยางไรกดในมาตรา 7 กไดมการกาหนดขอยกเวนของการกระทาทไมถอ เปนการละเมดสทธของเจาของความลบทางการคาไว ดงตอไปน63

1) การเปดเผยหรอใชความลบทางการคาโดยผทไดความลบทางการคา นนมาทางนตกรรมไมรวาคสญญาไดความลบทางการคานนมาโดยทางละเมดสทธในความลบทางการคาของผอน ในขอนกฎหมายตองการคมครองบคคลภายนอกทไดขอมลความลบทางการคานนมาโดยสจรตและเสยคาตอบแทน และไมรวาการไดมาซงความลบทางการคานนเปนการกระทาละเมดตอบคคลอน จงทาใหเขาใจวาตนมสทธทจะใชหรอเปดเผยใหแกบคคลอนได 2) การเปดเผยหรอใชความลบทางการคาโดยหนวยงานของรฐทดแล รกษาความลบทางการคาเพอคมครองสขภาพอนามยหรอความปลอดภยของประชาชน 3) การคนพบความลบทางการคาของผอนดวยความร ความชานาญ ของ ผคนพบเอง

61 มาตรา 8 แหงพระราชบญญตความลบทางการคา พ.ศ. 2545. 62 มาตรา 6 แหงพระราชบญญตความลบทางการคา พ.ศ. 2545. 63 มาตรา 7 แหงพระราชบญญตความลบทางการคา พ.ศ. 2545.

38

4) การทาวศวกรรมยอนกลบ ซงเปนการคนพบความลบทางการคาของ บคคลอน โดยบคคลนนไดนาผลตภณฑซงเปนทรจกกนทวไปมาศกษาวเคราะหจนทราบวธการทจะผลตผลตภณฑนนขนมา64

อยางไรกด บรษทหรอผประกอบการทเปนเจาของขอมลอนเปนความลบ ทางการคาควรจะมมาตรการทเหมาะสมในการเกบรกษาความลบทางการคาทอยในความควบคมดแลของตนใหปลอดภย ทงน เพอเปนการปองกนมใหผอนฉกฉวยนาเอาขอมลเหลานนไปใชประโยชนโดยไมไดรบอนญาต

2.1.5 สงบงชทางภมศาสตร (Geographical Indications หรอ GI) สงบงชทางภมศาสตร หมายถง ทรพยสนทางปญญาประเภทหนง ซงเกดจากความ

เชองโยงของบคคลในชมชนหรอบคคลทองถนกบแหลงธรรมชาตภายในทองทนน ๆ โดยมหลกเกณฑทสาคญ คอ ผลตภณฑทไดจากแหลงธรรมชาตในทองทนน ๆ จะมลกษณะพเศษเฉพาะแตกตางจากทองทอนและตวของผลตภณฑจะบงบอกถงแหลงกาเนดหรอแหลงทมาของผลตภณฑชดเจน เปนทประจกษแกบคคลทวไป กลาวคอ หากมการเอยถงสงบงชทางภมศาสตรนน ผทไดฟงจะสามารถทราบไดโดยทนทวามแหลงกาเนดมาจากแหลงใด

สงบงชทางภมศาสตรซงจะเกดขนไดกตอเมอมความเชอมโยงระหวางปจจยสาคญ สองประการ คอ ธรรมชาตและบคคลในทองถน กลาวคอ ชมชนไดอาศยลกษณะเฉพาะทมอยในแหลงภมศาสตรตามธรรมชาต เชน สภาพดนฟาอากาศ พนดน แหลงนา แรธาต หรอวตถดบเฉพาะในพนท มาใชประโยชนในการผลตสนคาในทองถนของตนขนมา ทาใหไดผลตภณฑทไดมคณลกษณะพเศษ อนง การมคณลกษณะพเศษนอาจหมายถง คณภาพ ชอเสยงหรอคณลกษณะเฉพาะอนทมาจากแหลงภมศาสตรนน อาจแบงไดเปน 2 ลกษณะคอ 1) สงบงชทางภมศาสตรโดยตรง (Direct Geographical Indication) กลาวคอ เปนชอทางภมศาสตรทเกยวของกบสนคานนโดยตรง เชน สบประรดภแล สบปะรดตราดสทอง กระทอนตะลง ไขเคมไชยา ปลาสลดบางบอ เปนตน

64 จตพร ปานจอย, ความลบทางการคา [online], 24 กมภาพนธ 2555. แหลงทมา

http://www.tlo.rmutt.ac.th/?author=2.

39

2) สงบงชทางภมศาสตรโดยออม (Indirect Geographical Indication) กลาวคอ เปนสญลกษณ หรอสงอนใดทไมใชชอทางภมศาสตร ซงใชเพอบงบอกแหลงภมศาสตรอนเปนแหลงกาเนดหรอแหลงผลตของสนคา เชน สญลกษณประจาอาเภอหรอจงหวด รปยาโม รปหอไอเฟล เปนตน65

2.1.5.1 ความเปนมาของพระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546

เนองจากประเทศไทยมนโยบายทจะใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตร เพอสงเสรมใหมการพฒนาคณภาพของสนคาทผลตในทองถนใหดยงขน อนจะเปนประโยชนตอการพฒนาทางดานการคาของประเทศตอไป ทงน โดยการคมครองสงบงชทางภมศาสตรจะชวยกระตนใหผผลตในทองถนมความตองการทจะเสรมสรางและรกษาภาพพจนในสนคาทผลตจากทองถนของตน และยงเปนการปองกนไมใหประชาชนสบสนหรอหลงผดในแหลงภมศาสตรของสนคา กระทรวงพาณชยจงไดเสนอรางพระราชบญญตสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ.... ตอคณะรฐมนตร โดยมหลกการและเหตผลทจะใหมกฎหมายวาดวยการคมครองสงบงชทางภมศาสตร เพอปองกนมใหประชาชนสบสนหลงผดในแหลงกาเนดทางภมศาสตรของสนคา โดยกาหนดใหมการขอขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตรสาหรบสนคาทมาจากแหลงภมศาสตรและหามการใชสงบงชทางภมศาสตรอนจะทาใหเกดความสบสนหรอหลงผดในแหลงภมศาสตรอนแทจรงของสนคาทระบในทะเบยน

ในขณะเดยวกน นโยบายนกเปนการปฏบตตามพนธกรณทประเทศไทยม ตามขอ 22 ถงขอ 24 ของความตกลงวาดวยสทธในทรพยสนทางปญญาทเกยวกบการคาในภาคผนวกทายความตกลงมารราเกซจดตงองคการการคาโลก แตกฎหมายของประเทศไทยทมอยยงไมเพยงพอทจะรองรบนโยบายการใหความคมครองและรองรบพนธกรณดงกลาวขางตนได จงจาเปนตองยกรางกฎหมายคมครองสงบงชทางภมศาสตรขนมา คณะรฐมนตรไดใหความเหนชอบในรางพระราชบญญตนตามทกระทรวงพาณชย เสนอและไดนาเสนอตอรฐสภาเพอพจารณา โดยไดผานการพจารณาของสภาผแทนราษฎร วฒสภา คณะกรรมมาธการรวมของทงสองสภาและไดนาทลเกลาลงพระปรมาธไภยในรางพระราชบญญตฉบบน พระราชบญญตสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546 จงไดมประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบกฤษฎกา เลม 120 ตอนท 108 ก วนท 31 ตลาคม 2546 และมผลบงคบใชในวนท 28 เมษายน 2546 จนถงปจจบน66

65 กรมทรพยสนทางปญญา, ความรเบองตนสงบงชทางภมศาสตร [Online], 27 เมษายน 2557.

แหลงทมา https://www.ipthailand.go.th/index.php?option=com_content &view=category y&id= 66&Itemid=259.

66 เรองเดยวกน.

40

2.1.5.2 เงอนไขการคมครองสงบงชทางภมศาสตรตามพระราชบญญตคมครอง สงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546

สงบงชทางภมศาสตรมความแตกตางจากทรพยสนทางปญญาประเภทอน เนองจากผเปนเจาของไมใชบคคลหนงบคคลใด แตเกดจากอทธพลสงแวดลอมทางภมศาสตร เชนสภาพแวดลอม ดน ฟา อากาศของแหลงภมศาสตร ตลอดจนทกษะความชานาญและภมปญญาของกลมบคคลทอาศยอยในแหลงภมศาสตรนนประกอบกน ซงจะสงผลใหผผลตและผประกอบการทอาศยอยในสถานทหรอแหลงภมศาสตรเทานน ทมสทธผลตสนคาดงกลาวโดยใชชอทางภมศาสตรนนได ผผลตคนอนทอยนอกแหลงภมศาสตรจะไมสามารถผลต สนคาโดยใชชอแหลงภมศาสตรเดยวกนมาแขงขนได สทธในลกษณะเรยกวา “สทธชมชน” ซงไมสามารถนาสทธทไดรบไปอนญาตใหบคคลอนใชตอได ผทอยในพนทแหลงภมศาสตรเทานนทมสทธใช

สาหรบสงทสามารถนามาขอขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตรของตาม กฎหมายฉบบน ตองไมใชชอสามญหรอเปนสงบงชทางภมศาสตรทขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน67 นอกจากนการขอขนทะเบยนยงตองระบรายละเอยดเกยวกบคณภาพ ชอเสยง หรอคณลกษณะเฉพาะอน ๆ ของสนคาทจะใชกบสงบงชทางภมศาสตรเพอแสดงความเชอมโยงใหเหนถงความสมพนธกบทองถนหรอสถานทภมศาสตรนนดวย68 ตวอยางเชน สบปะรดตราดสทอง ขอบใบทตนและขอบใบทจกผลมหนามสน ๆ แหลมคม ทรงโคง สนาตาลแดง ผลเปนรปทรงกระบอก ผวเปลอกเมอแกสกเปลยนเปนสเหลองเขมหรอเหลองสม ตาใหญ รองตาลก เปลอกหนา ตาลก กลนหอมมาก เนอสเหลองเขม เนอและไสกรอบ เนอแหงไมฉานา เนอมเสนใยออนนม เคยวไมตดฟน โดยเปนการพฒนามาจากสายพนธเดมจนมการเปลยนแปลงทางพนธกรรมหรอการผสมขามพนธกน ซงความมลกษณะเฉพาะนเกดจากสภาพอากาศ แหลงนา สภาพดนของจงหวดตราด เชนนถอไดวาคณภาพของสบปะรดตราดสทองนนมความสมพนธกบทองถนนนแลว69

การคมครองสงบงชทางภมศาสตร โดยทวไป อาจแบงไดเปน 2 ระดบ คอ ระดบปกต ใชกบสนคาทวไปโดยมงปองกนมใหมการนาสงบงชทาง

ภมศาสตรไปใชในลกษณะทจะทาใหคนสบสนหลงผดในแหลงทมาของสนคานน เชน ผผลตไขเคมทเชยงใหม ไมสามารถใชคาวา “ไขเคมไชยา” กบสนคาของตนได หากทาใหผบรโภคเขาใจผด คดวาไขเคมของตนมาจากอาเภอไชยา

67 มาตรา 5 แหงพระราชบญญตสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546. 68 มาตรา 10 แหงพระราชบญญตสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546. 69 “สบปะรดตราดสทอง พชทอง ของคนเมองตราด”, มตขนออนไลน [Online], 27 พฤศจกายน 2554.

แหลงทมา http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1322378070&gr pid=no&ca tid=&subcatid=.

41

ระดบพเศษ ใชกบสนคาเฉพาะอยางทกาหนดไวในกฎกระทรวง เปนการ หามการใชสงบงชทางภมศาสตรนนทกกรณ แมจะไมไดทาใหสาธารณชนสบสนหลงผดกตาม เพอคมครองไมใหมการแสดงใหทราบถงแหลงภมศาสตรของสนคาโดยใชคาวา “ชนด” หรอ “แบบ” หรอคาทานองเดยวกน อยางไรกตาม70 ภายใตความตกลงระหวางประเทศ TRIPS ไดกาหนดมาตรฐานขนตาททกประเทศสมาชก WTO จะตองใหความคมครองสนคาประเภท ไวน และสรา ในระดบพเศษ ตวอยางการคมครอง GI ในระดบพเศษน เชน ผผลตไวนในประเทศไทยไมสามารถใชคาวา “Borbeaux” ไดเลย ไมวาจะเปนการอางโดยออม เชน ผลตแบบ Borbeaux หรอชนดเหมอน Borbeaux หรอแมจะไดระบไวชดเจนแลววาเปนไวนทผลตในไทยกตาม เปนตน71

2.1.5.3 ผมสทธขอขนทะเบยน ผมสทธขอขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตร มดงน

1. สวนราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ องคกรปกครองสวนทองถน หรอองคกรอนของรฐทเปนนตบคคลซงมเขตรบผดชอบครอบคลมบรเวณแหลงภมศาสตรของสนคานน

2. บคคลธรรมดา กลมบคคล หรอนตบคคลซงประกอบกจการเกยวของ กบสนคาทใชสงบงชทางภมศาสตร และมถนทอยในแหลงภมศาสตรของสนคา

3. กลมผบรโภคหรอองคกรผบรโภคสนคาทใชสงบงชทางภมศาสตร72 นอกจากการยนขอขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตรแลว ในกรณทม

ขอผดพลาดในบางรายการทขอขนทะเบยน ผทมสทธขอขนทะเบยนสามารถยนคาขอแกไขแกนายทะเบยนได โดยการแกไขนนตองเปนการแกไขเพยงเลกนอยมใชสวนทเปนสาระสาคญอนทาใหรายละเอยดของสงบงชทางภมศาสตรนนบดเบอนจากความเปนจรงหรอเปลยนแปลงไป73

2.1.5.4 ผลของการขนทะเบยน การขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตร ทาใหสงบงชทางภมศาสตรนนไดรบ

การคมครองตามกฎหมายฉบบนซงผอนหรอบคคลในชมชนอนจะกระทาการละเมดมได ผผลตและผประกอบการทอาศยอยในสถานทหรอแหลงภมศาสตรนนเทานน ทมสทธผลตสนคาดงกลาวโดยใชชอทางภมศาสตรนนได74 ผผลตคนอนทอยนอกแหลงภมศาสตรจะไมสามารถผลตสนคาโดยใชชอแหลงภมศาสตรเดยวกนมาแขงขนได ทงน หากมการละเมดโดยมบคคลอนใชคาหรอขอความเพอ

70 มาตรา 28 แหงพระราชบญญตสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546. 71 เรองเดยวกน.

72 มาตรา 7 แหงพระราชบญญตสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546. 73 มาตรา 21 แหงพระราชบญญตสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546. 74 มาตรา 25 แหงพระราชบญญตสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546.

42

แสดงหรอทาใหผบรโภคหลงเชอวา สงบงชทางภมศาสตรมาจากแหลงกาเนดทแทจรง เชนนยอมถอไดวาเปนการใชสงบงชทางภมศาสตรโดยมชอบ ซงเปนความผดและตองรบโทษตามทกฎหมายสงบงชทางภมศาสตรกาหนดไว

2.1.5.5 การเพกถอนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตร ตามปกตการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรนน เมอไดขนทะเบยน

แลวกจะไดรบความคมครองตลอดไปโดยไมมกาหนดระยะเวลา เวนแตถาปรากฎเหตใดเหตหนงดงตอไปนในภายหลง ผมสวนไดเสยหรอพนกงานเจาหนาทอาจรองขอใหเพกถอนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตรได

1) การขอขนทะเบยนหรอการขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตรไดกระทา ไปโดยไมชอบดวยกฎหมาย หรออาพราง หรอมรายการขอความผดจากความเปนจรงในขณะทรบขนทะเบยน

2) สถานการณเปลยนแปลงไปและการเปลยนแปลงนน ทาใหสงบงชทาง ภมศาสตรมลกษณะตองหามตามทกฎหมายกาหนด หรอทาใหรายการเกยวกบแหลงภมศาสตรหรอรายการอนเปลยนแปลงไปจากทลงไวในทะเบยน75

2.1.5.6 การละเมดสงบงชทางภมศาสตร แมสงบงชทางภมศาสตรเปนทรพยสนทางปญญาทมใชสทธเดดขาดของบคคลใดแตเพยงคนหนง แตเปนสทธของชมชนทองถนทกฎหมายตองการสงเสรมใหบคคลในทองถนนนอนรกษ เหนคณคาของแหลงธรรมชาตอนเปนภมศาสตรของทองถนตน โดยนาภมปญญาทองถนมาประยกตใหเกดผลตภณฑทแตกตางจากทองถนอนเปนการเพมมลคาทางการคาใหกบสงบงชทางภมศาสตรอกทางหนงดวย จงไดกาหนดใหสามารถนาสงบงชทางภมศาสตรมายนขอขนทะเบยนได โดยผขอขนทะเบยนตองระบคณภาพ ชนด คณสมบตทแตกตางจากสงบงชทางภมศาสตรในแหลงทองทอนไวดวย ซงผลของการขนทะเบยนทาใหสงบงชทางภมศาสตรนนไดรบความคมครองตามกฎหมาย อนบคคลหรอชมชนในทองถนอนจะกระทาการละเมดมได ในมาตรา 27 จงไดกาหนดการกระทาทมชอบเอาไว แบงเปน 2 กรณ76 คอ

1) การใชสงบงชทางภมศาสตรเพอแสดงหรอทาใหบคคลอนหลงเชอวา สนคาทมไดมาจากแหลงภมศาสตรทระบในคาขอขนทะเบยนเปนสนคาทมาจากแหลงภมศาสตรดงกลาว

วตถประสงคของมาตรานเพอคมครองผบรโภค เพราะการทาใหผบรโภค

75 มาตรา 22 แหงพระราชบญญตสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546. 76 มาตรา 27 แหงพระราชบญญตสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546.

43

หลงเชอวาสนคานนมาจากทอนยอมเปนการกระทาทไมชอบดวยกฎหมาย นอกจากจะทาใหผบรโภคไมไดรบสนคาตามทตนตองการจากฉลากหรอชอทใชแลว ยงอาจจะสงผลกระทบไปยงสขอนามยและความปลอดภยของประชาชนโดยรวมหากสนคานนไมไดมาตรฐาน

2) การใชสงบงชทางภมศาสตรโดยประการใดททาใหเกดความสบสนหรอ หลงผดในแหลงภมศาสตรของสนคาและในคณภาพ ชอเสยง หรอคณลกษณะอนของสนคานน เพอใหเกดความเสยหายแกผประกอบการคารายอน

ในขอ 2 น กฎหมายกาหนดเพอคมครองผผลตและปองกนการแขงขนทไม เปนธรรม กลาวคอ ปองกนผประกอบธรกจทมเจตนาทจรตฉกฉวยหรอนาเอาชอเสยงของคแขงขนทางการคาไปแอบอางโดยมชอบ เพอแสวงหาประโยชนจากชอเสยงของชมชนอนทผลตสนคาชนดเดยวกน ดงน ยอมเปนการกระทาทไมเปนธรรมทางการคา โดยหากมเพยงกรณใดกรณหนงกถอเปนการกระทาโดยมชอบอนเปนการกระทาละเมดซงจะมความผดและตองไดรบโทษตามทกาหนดไวในพระราชบญญตฉบบน

2.1.6 แบบผงภมวงจรรวม (Layout - Design of Integrated Circuit)

หมายถง แบบ แผนผง หรอภาพททาขนไมวาจะปรากฏในรปแบบใดหรอวธใด เพอใหเหนถงการจด วางใหเปนวงจรรวม จากคานยามดงกลาวจะเหนไดวา แบบของวงจรไฟฟาทไดออกแบบขนมา หรอทเรยกวา Layout Design และตวชดหนากากหรอแผนบง Mask Work ซงเปนตวตนแบบทใชในการสรางใหเกดแบบผงภม กจดวาอยในขายทจะไดรบความคมครองตามกฎหมายนดวยเชนกน

รปแบบของการใหความคมครองแบบผงภม จะเหมอนกบการใหความคมครอง ทางดานสทธบตร กลาวคอใชระบบจดทะเบยน คอตรวจสอบแตเฉพาะความถกตองของเอกสารและคณสมบตของผขอรบความคม ครอง ผทประสงคจะขอรบความคมครองแบบผงภมจะตองยนคาขอจดทะเบยนทกรมทรพยสนทางปญญา กระทรวงพาณชย หรออาจจะยนขอทสานกงานพาณชยจงหวดของแตละจงหวดกได77

2.1.6.1 ความเปนมาของพระราชบญญตคมครองแบบผงภมวงจรรวม พ.ศ. 2543

ประเทศไทยไดมการอนวตการตามพนธกรณขอ 35 ถงขอ 38 แหงความตก

77 กรมทรพยสนทางปญญา, แบบผงภมวงจรรวม [Online], 18 กนยายน 2556. แหลงทมา

http://www.ipthailand.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=32&Itemid=325

44

ลงวาดวยสทธในทรพยสนทางปญญาทเกยวกบการคาในภาคผนวกทายความตกลงมารราเกซจดตงองคการการคาโลก แตเนองจากกฎหมายของไทยในขณะนนยงไมเพยงพอทจะรองรบนโยบายการใหความคมครองและรองรบพนธกรณดงกลาวได จงสมควรบญญตกฎหมายคมครองแบบผงภมของวงจรรวมขน เปนพระราชบญญตคมครองแบบผงภมวงจรรวม พ.ศ. 2543 ทมผลบงคบใชจนถงปจจบน

2.1.6.2 เงอนไขการไดรบความคมครองตามพระราชบญญตคมครองแบบผงภม วงจรรวม พ.ศ. 2543

ประเทศไทยมนโยบายทจะใหความคมครองแกผซงสรางสรรคแบบผงภม ของวงจรรวมโดยใหมสทธแตผเดยวทจะทาซา นาเขา ขายหรอจาหนาย เพอวตถประสงคในเชงพาณชย ซงแบบผงภมของวงจรรวม วงจรรวม ตลอดจนผลตภณฑทมแบบผงภมทไดรบความคมครองประกอบอยดวย ทงน เพอสงเสรมใหมการพฒนาและถายทอดเทคโนโลย อนจะเปนประโยชนตอประเทศ โดยไดกาหนดเงอนไขไววาแบบผงภมทจะนามาขอรบความคมครองไดตามกฎหมายจะตองเขาเงอนไขขอใดขอหนงดงตอไปนคอ

1. จะตองเปนแบบผงภมทผออกแบบไดสรางสรรคขนเอง และไมเปนทรจก กนโดยทวไปในอตสาหกรรมวงจรรวม 2. เปนแบบผงภมทผออกแบบไดสรางสรรคขนใหมโดยนาเอาชนสวน สวนเชอมตอแบบผงภมหรอวงจรรวมอนเปนทรจกกนโดยทวไปมาจดวางใหม ทาใหเกดเปนแบบผงภมใหม78

2.1.6.3 เงอนไขในการยนขอจดทะเบยน บคคลนนจะมสทธยนคาขอจดทะเบยนเพอขอรบความคมครองแบบ ผงภ

มไดจะตองเขาเงอนไขอยางใดอยางหนงดงตอไปนดวย 1. กรณทนาแบบผงภมหาประโยชนในเชงพาณชยแลวไมวาภายในหรอ

ภายนอกประเทศ การยนขอจดทะเบยนแบบผงภมจะตองยนขอจดทะเบยนภายใน 2 ป นบแตวนทไดนาแบบผงภมนนออกหาประโยชนในเชงพาณชยเปนครงแรก79

2. ในกรณทไมมการนาแบบผงภมออกหาประโยชนในเชงพาณชย ตอง ยนขอจดทะเบยนภายใน 15 ป นบแตวนทสรางสรรคแบบผงภมนนเสรจสน80

78 มาตรา 6 แหงพระราชบญญตคมครองแบบผงภมวงจรรวม พ.ศ. 2543. 79 มาตรา 14 แหงพระราชบญญตคมครองแบบผงภมวงจรรวม พ.ศ .2543. 80 จตพร ปานจอย, แบบผงภมวงจรรวม [Online], 27 กมภาพนธ 2555. แหลงทมา

http://www.tlo.rmutt.ac.th/?p=51.

45

2.1.6.4 ผมสทธขอรบความคมครอง กฎหมายไดกาหนดบคคลผมสทธขอรบความคมครองแบบผงภมวงจรรวม

ตามพระราชบญญตฉบบน กลาวโดยสรปได ดงน 1. ผออกแบบ หรอ ผออกแบบรวม81 เพอเปนการตอบแทนผสรางสรรค

ในการใชสตปญญา ความรความสามารถในการคดคนออกแบบ กฎหมายจงกาหนดใหเปนผมสทธยนขอความคมครองได

2. พนกงานหรอลกจาง ในกรณทเปนการจางแรงงาน82 3. ผวาจาง ในกรณทเปนการจางทาของ บคคลในขอ 2-3 น เนองจากผออกแบบนนไดเสยคาใชจายในการวาจาง

บคคลอน อาจเพราะเครองมออปกรณ และความเชยวชาญในดานการออกแบบทมมากกวาผออกแบบ เมอบคคลดงกลาวไดรบเงนคาจางแลวยอมมเพยงแตหนาทตามสญญาจางเทานน มไดมสทธในแบบผงภมวงจรรวมแตอยางใด ผออกแบบทเปนผวาจางจงเปนผมสทธขอรบความคมครองได

4. หนวยงานราชการ รฐวสาหกจ หรอองคกรอนของรฐทเปนนตบคคล83 5. ผรบโอนและผรบโอนทางมรดก84 เนองจากแบบผงภมวงจรรวมเปนทรพยสนทางปญญาประเภทหนง อนเปน

ทรพยสนทสามารถจาหนายจายโอนได ลกษณะเชนเดยวกบสทธบตร ผออกแบบทไดสรางสรรคขนจงมสทธเดดขาดในการจดการกบทรพยสนของตนซงรวมถงการโอนใหแกบคคลอน ไมวาจะเปนการโอนโดนทางมรดกหรอการโอนโดยนตกรรมสญญา

2.1.6.5 สทธของผทรงสทธ ตามทไดกลาวมาแลวขางตนวาแบบผงภมวงจรรวมเปนทรพยสนทางปญญา

ทเปนสทธเดดขาดของผออกแบบ ดงนนผออกแบบทไดสรางสรรคแบบผงภมวงจรรวมจงมสทธแตเพยงผเดยวในการทาซาซงแบบผงภมของตน นาเขามาในราชอาณาจกร ขาย หรอจาหนายโดยวธการใดเพอประโยชนในเชงพาณชย ซงแบบผงภมทตนไดรบความคมครอง รวมถงวงจรรวมทมแบบผงภมทตนไดรบความคมครองประกอบอยดวย หรอผลตภณฑทมวงจรรวมดงกลาวประกอบอยดวย85

การอนญาตใหใชสทธ กฎหมายไดกาหนดใหผออกแบบทเปนผมสทธขอรบความคมครองตาม

81 มาตรา 7 แหงพระราชบญญตคมครองแบบผงภมวงจรรวม พ.ศ. 2543. 82 มาตรา 8 แหงพระราชบญญตแบบผงภมวงจรรวม พ.ศ. 2543. 83 มาตรา 9 แหงพระราชบญญตแบบผงภมวงจรรวม พ.ศ. 2543. 84 มาตรา 10 แหงพระราชบญญตแบบผงภมวงจรรวม พ.ศ. 2543. 85 มาตรา 22 แหงพระราชบญญตแบบผงภมวงจรรวม พ.ศ. 2543.

46

พระราชบญญตน สามารถนาแบบผงภมวงจรรวมของตนออกมาใชในการอนญาตใหใชสทธได โดยกาหนดแบบของการอนญาตใหใชสทธไว กลาวคอ ตองทาเปนหนงสอและจดทะเบยน มฉะนน การอนญาตใหใชสทธและการโอนสทธนนจะไมสมบรณ86 โดยผออกแบบสามารถกาหนดเงอนไข หรอขอจากดในสญญาอนญาตใหใชสทธได แตขอจากดดงกลาวตองไมมลกษณะเปนการจากดและกดกนการแขงขนทางการคา87 2.1.6.6 อายการคมครอง

สาหรบระยะเวลาการใหความคมครองนน กฎหมายกาหนดใหหนงสอ สาคญแบบผงภมมอาย 10 ปนบแตวนยนขอจดทะเบยนหรอวนทนาออกหาประโยชนในเชงพาณชยเปนครงแรกแลวแตวนใดจะเกดขนกอนแตระยะเวลาในการใหความคมครองแบบผงภมตองไมเกน 15 ปนบแตวนทสรางสรรคแบบผงภมเสรจ ดงนนหากลวงพนระยะเวลา 15 ปนบแตวนสรางสรรคแบบผงภมเสรจ ผสรางสรรคกไมสามารถนาแบบผงภมมาขอจดทะเบยนได แมวาจะไมเคยนาแบบผงภมนนออกหาประโยชนในเชงพาณชยกตาม88

2.1.6.7 การเพกถอนการจดทะเบยน การเพกถอนการจดทะเบยนแยกออกพจารณาไดเปน 2 กรณ 1) การเพกถอนการจดทะเบยนแบบผงภมทไมเปนไปตามหลกเกณฑทกาหนด

ไวในมาตรา 14 และมาตรา 15 เชน ผยนขอจดทะเบยนไมไดเปนผมสทธขอรบความคมครองตามทกาหนดไวและขาดคณสมบต หรอคาขอจดทะเบยนไมมรายการเอกสารครบถวนตามทกาหนดไว ผมสทธขอเพกถอนการจดทะเบยนนจะตองเปนผทมสวนไดเสยและจะตองขอเพกถอนภายใน 1 ปนบแตวนประกาศโฆษณา89

2) การเพกถอนการจดทะเบยนแบบผงภมทไมเขาเงอนไขอยางใดอยางหนง ตามมาตรา 6 และอธบดกรมทรพยสนทางปญญาสงสอบสวนขอเทจจรงและรายงานใหคณะกรรมการทราบเพอสงเพกถอนการจดทะเบยน90

2.1.6.8 การสนสดการคมครองแบบผงภมวงจรรวม ตามพระราชบญญตคมครองแบบผงภมวงจรรวมของประเทศไทย ฉบบ

ปจจบนไดกาหนดการสนสดการคมครองไวในมาตรา 31 โดยแบงไดเปน 4 กรณคอ

86 มาตรา 24 แหงพระราชบญญตคมครองแบบผงภมวงจรรวม พ.ศ. 2543. 87 มาตรา 25 แหงพระราชบญญตคมครองแบบผงภมวงจรรวม พ.ศ. 2543. 88 มาตรา 19 แหงพระราชบญญตคมครองแบบผงภมวงจรรวม พ.ศ. 2543. 89 มาตรา 28 แหงพระราชบญญตคมครองแบบผงภมวงจรรวม พ.ศ. 2543. 90 มาตรา 30 แหงพระราชบญญตคมครองแบบผงภมวงจรรวม พ.ศ. 2543.

47

(1) ผทรงสทธสละสทธในแบบผงภมโดยขอคนหนงสอสาคญแบบผงภม (2) แบบผงภมสนระยะเวลาการคมครองตามมาตรา 19 หรอการคมครอง

สทธสนสดลง ตามมาตรา20 วรรคสาม (3) ผทรงสทธตายและไมมทายาท หรอ (4) อธบดหรอคณะกรรมการมคาสง คาวนจฉย หรอคาพพากษาอนเปน

ทสด ใหเพกถอนการจดทะเบยนแบบผงภม91 2.1.6.9 การกระทาทเปนการละเมดแบบสทธของผทรงสทธ

เนองจากพระราชบญญตคมครองแบบผงภมวงจรรวม พ.ศ. 2543 ฉบบน ไดมการกาหนดสทธของผทรงสทธไวในมาตรา 22 คอ ผทรงสทธมสทธแตผเดยวทจะทาซาซงแบบผงภมทตนไดรบความคมครอง นาเขามาในราชอาณาจกร ขาย หรอจาหนายโดยวธการใดเพอประโยชนในเชงพาณชย ซงแบบผงภมทตนไดรบความคมครอง หรอวงจรรวมทมแบบผงภมทตนไดรบความคมครองประกอบอยดวย หรอผลตภณฑทมวงจรรวมดงกลาวประกอบอยดวย ดงนน การกระทาใดทเปนการละเมดสทธของผทรงสทธตามมาตราน กลาวคอ มบคคลหนงบคคลใดกระทาซา ขาย หรอจาหนายโดยวธการใดโดยไมไดรบอนญาตจากผทรงสทธยอมเปนการกระทาละเมดทงสน บคคลผกระทาการละเมดดงกลาวยอมมความผดและตองรบโทษตามทกฎหมายฉบบนกาหนดไว

ขอยกเวนการละเมดสทธ อยางไรกด กฎหมายฉบบนไดมการกาหนดขอยกเวนไววาการกระทา

บางอยางไมถอวาเปนการละเมดสทธของผทรงสทธไวในมาตรา 23 ไดแกการกระทาดงกลาวตอไปน คอ

1) การทาซาเพอใชในการประเมน การวเคราะห การวจย หรอการศกษา 2) การนาแบบผงภมของผทรงสทธมาทาซาเพอการศกษาและในระหวางท

ทาซาเพอการศกษานนกไดคดคนแบบผงภมซงมความใหมขน ผสรางสรรคดงกลาวสามารถนาแบบผงภมทมความใหมออกจาหนายไดโดยไมถอวาเปนการละเมดสทธของผทรงสทธในแบบผงภมเดม92 2.2 พระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 เนองจากการจานาและการจานองตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยในอดต ยงมขอจากดในเรองการตองสงมอบทรพยสนทนามาจานา ซงกอใหเกดปญหาแกผประกอบกจการในการ

91 มาตรา 31 แหงพระราชบญญตคมครองแบบผงภมวงจรรวม พ.ศ. 2543. 92 มาตรา 23 แหงพระราชบญญตคมครองแบบผงภมวงจรรวม พ.ศ. 2543.

48

ขาดไรซงอปกรณในการดาเนนธรกจ หรอทรพยสนบางประเภททมมลคาไมสามารถทจะนามาจานาหรอจานองได ภาครฐและผประกอบการไดตระหนกถงความสาคญของปญหาทเกดขนน จงเกดเปนความรวมมอกนขน โดยไดมการออกพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 เพอมารองรบตอความเปลยนแปลงทเกดขนและเออประโยชนตอผประกอบการรายยอยในการเขาถงแหลงเงนทน โดยมหลกเกณฑทสาคญคอ ผใหหลกประกนไมตองสงมอบทรพยสนซงเปนหลกประกนใหอยในการครอบครองของผรบหลกประกน และผรบหลกประกนใหอสระแกผใหหลกประกนในการใชสอยทรพยสนซงเปนหลกประกนนนไดตามปกตของธรกจการคานน ไมวาจะเปนการใชสอย การจาหนายจายโอน รวมถงการนามาเปนหลกประกน ซงผรบหลกประกนจะมฐานะเปนเจาหนมบรมสทธเหนอทรพยสนทเปนหลกประกนนน และเปนเจาหนมประกนอนมสทธเหนอเจาหนอน93 นอกจากนการออกพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ยงเปนการเตรยมความพรอมของประเทศไทยในการกาวเขาส ประเทศไทย4.0 (Thailand4.0) คอการเปลยนของโครงสรางเศรษฐกจไปเปน “เศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม” (Value-Based Economy) โดยมหลกเกณฑทสาคญคอ “การทานอย ไดมาก” ซงการเปลยนแปลงนนจะเกดขนใน 3 มตทสาคญ คอ

1. เปลยนจากการผลตสนคาโภคภณฑ ไปสสนคาเชงนวตกรรม 2. เปลยนจากการขบเคลอนประเทศดวยภาคอตสาหกรรมไปสการขบเคลอนดวย

เทคโนโลย ความคดสรางสรรคและนวตกรรม 3. เปลยนจากการเนนภาคการผลตสนคา ไปสการเนนภาคบรการมากขน การเปลยนแปลงทง 3 มตดงกลาวขางตนน ตองเปลยนผานระบบใน 4 องคประกอบสาคญ

คอ 1. เปลยนจากการเกษตรแบบดงเดม (Traditional Farming) ในปจจบนไปสการเกษตร

สมยใหมทเนนการบรหารจดการและเทคโนโลย (Smart Farming) โดยเกษตรกรตองรารวยขนและเปนเกษตรกรแบบผประกอบการ (Entrepreneur)

2. เปลยนจากผประกอบธรกจขนาดเลกแบบดงเดม (Traditional SMEs หรอ SMEs) ทม ภาครฐคอยชวยเหลอ เพอผลกดนสการเปนผประกอบธรกจทสามารถแขงขนกบประเทศอน ๆ ในตลาดเศรษฐกจได (Smart Enterprises) และเปนธรกจทเตบโตอยางรวดเรว (Startups) ทมศกยภาพสง

93 กาชย จงจกรพนธ, เรองนารเกยวกบกฎหมายหลกประกนทางธรกจ [online], 2557. แหลงทมา

http://www.lrct.go.th/th/wp-content/uploads/2014/02/ Pocket-Book-Business-Security-Act.pdf.

49

3. เปลยนจากการใหบรการแบบดงเดม (Traditional Services) ทมมลคาตาสการบรการท มมลคาสงขน (High Value Services)

4. เปลยนจากแรงงานทกษะตา สแรงงานทมความรความเชยวชาญ และทกษะสง ประเทศไทย4.0 (Thailand4.0) จงเปนการขบเคลอนการเตบโตทางเศรษฐกจแบบใหมดวยการแปลงความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบของประเทศไทยทมอย 2 ดาน คอ ความหลากหลายเชงชวภาพ และ ความหลากหลายเชงวฒนธรรม มาเปนความไดเปรยบในเชงแขงขน โดยการเตมเตมดวยวทยาการ ความคดสรางสรรค นวตกรรม วทยาศาสตร เทคโนโลย และการวจยและพฒนา มาปรบใชกบ 5 กลมอตสาหกรรมเปาหมาย ไดแก

1. กลมอาหาร เกษตร และเทคโนโลยชวภาพ (Food, Agriculture and Bio-Tech) 2. กลมสาธารณสข สขภาพ และเทคโนโลยทางการแพทย (Health, Wellness and

Bio-Med) 3. กลมเครองมออปกรณอจฉรยะ หนยนต และระบบเครองกลทใชอเลกทรอนกสควบคม (Smart Devices, Robotics and Mechatronics)

4. กลมดจตอล เทคโนโลยอนเทอรเนตเชอมตอและบงคบอปกรณตาง ๆ ปญญาประดษฐและเทคโนโลยสมองกลฝงตว (Digital, IOT, Artificial Intelligence and Embedded Technology) 5. กลมอตสาหกรรมสรางสรรค วฒนธรรม และบรการทมมลคาสง (Creative, Culture and High Value Services)94

ในสวนตอไปนผศกษาจะทาการศกษาถงแนวคดความเปนมาของกฎหมายหลกประกนทางธรกจ และสาระสาคญของพระราชบญญตฉบบน โดยแบงเนอหาออกเปน 2 สวน คอ ศกษาหลกประกนทางธรกจดวยบคคลและหลกประกนทางธรกจดวยทรพย เพอชใหเหนถงสาระสาคญของสทธหนาทของผรบหลกประกน ผใหหลกประกน รวมถงแนวทางการบงคบทรพยสนแตละประเภทเพอนามาเปนหลกประกนทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ของไทยในปจจบน

2.2.1 ความเปนมาของพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ประเทศไทยมแนวคดเกยวกบการออกกฎหมายหลกประกนทางธรกจมาตงแตป

94 “ไขรหส "ประเทศไทย 4.0" สรางเศรษฐกจใหม กาวขามกบดกรายไดปานกลาง”, ไทยรฐ [Online], 2

พฤษภาคม 2559. แหลงทมา http://www.thairath.co.th/content/613903.

50

พ.ศ. 2540 ซงเปนหนงในแนวทางการแกไขปญหาเศรษฐกจของประเทศในชวงเวลานน โดยคณะรฐบาลในสมยนนมการจดตงคณะกรรมขน เพอทาหนาทออกมาตรการทางกฎหมายเพอแกปญหาวกฤตเศรษฐกจของชาต และหนงในมาตรการทางกฎหมาย คอ การรเรมยกรางกฎหมายหลกประกนทางธรกจฉบบนขนในป พ.ศ. 2541 โดยอาศยแนวทางการรางกฎหมายหลกประกนทางธรกจของคณะกรรมาธการกฎหมายการคาระหวางประเทศแหงสหประชาชาต (The UNCITRAL Legislative Guide on Secure Transaction) และนามาปรบใชใหเปนไปตามแนวปฏบตทางการคา และปจจยอน ๆ ของประเทศไทย95

อยางไรกด รางกฎหมายหลกประกนทางธรกจของประเทศไทยตองตกไปในระหวาง การพจาณารางหลายตอหลายครง เนองจากการเปลยนรฐบาล การพจารณารางกฎหมายหลกประกนทางธรกจครงสดทายคอ สมยรฐบาลคณยงลกษณ ชนวตร และตองตกไปอกครง ภายหลงทรฐบาลคณยงลกษณ ไดประกาศยบสภาในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2556 แมรางกฎหมายหลกประกนทางธรกจจะไดตกไปในรฐบาลหลายยคหลายสมยกตาม แตกฎหมายฉบบนไดมพฒนาการดานเนอหาของรางกฎหมาย เพอใหสอดคลองและครอบคลมทรพยสนทจะนามาใชเปนหลกประกนเพมขน ตวอยางทเหนไดชดจากรางตงแตสมยป พ.ศ. 2541 จนถงครงสดทายในป พ.ศ. 2556 สงทพฒนาขนมาในรางกฎหมายหลกประกนทางธรกจ เชน กาหนดใหนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจได การบงคบหลกประกนโดยเอาทรพยสนหลดเปนสทธ และเพมเตมคณสมบตของผบงคบหลกประกนใหมความนาเชอถอมากขน เปนตน96

ปจจบนรางกฎหมายหลกประกนทางธรกจไดถกหยบยกขนมาอกครงในรฐบาล พล เอกประยทธ จนทรโอชา โดยไดมการนารางพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ และรางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย โดยแกไขหลกการตามมาตรา 305 เพอใหสอดคลองกบหลกการตามกฎหมายหลกประกนทางธรกจ ทคณะรฐมนตรมมตเหนชอบ เสนอตอสภานตบญญตแหงชาตเพอเขาสกระบวนการพจารณาออกเปนกฎหมายเมอประมาณกลางเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2558 ทผานมา97

2.2.2 หลกประกนดวยบคคล หลกประกนดวยบคคล หมายถง การทบคคลหนงยอมผกพนตนตอเจาหน เพอเปน

95 กลชา จรงกจอนนต, ประเทศไทยกบกฎหมายหลกประกนทางธรกจ(1) [Online], 8 เมษายน 2558.

แหลงทมา http://www.bangkokbiznews.com/blog/detail/634197. 96 เรองเดยวกน.

51

การประกนการชาระหนและชาระหนตามสญญาเมอลกนไมชาระหนนน อกนยหนงเรยกความผกพนแบบนวาสญญาคาประกน สาหรบในเรองคาประกนนน ในพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ไมไดมการกาหนดหลกเกณฑไวโดยเฉพาะ จงตองพจารณาจากบททวไปในเรองคาประกน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเพอนามาปรบใชใหสอดคลองกบผคาประกนตามสญญาหลกประกนทางธรกจ โดยผศกษาจะกลาวถงสาระสาคญของสญญาคาประกน ดงตอไปน

2.2.2.1 ความสมบรณของสญญาคาประกน เนองจากสญญาคาประกนถอเปนสญญาอปกรณของสญญาประธาน ซงสญญาประธานคอ สญญาระหวางลกหนผใหหลกประกนกบเจาหนผรบหลกประกน หากสญญาประธานไมสมบรณสญญาคาประกนกจะเกดขนไมได ความสมบรณแหงสญญาประธาน คอ สญญานนไดทาขนตามแบบทกฎหมายกาหนดไว ไมมวตถประสงคตองหามชดแจงตามกฎหมาย และไมขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน เปนตน

สญญาคาประกนตองทาเปนหนงสอและลงลายมอชอผคาประกนเปนสาคญ เพอประโยชนแกการบงคบคด และในมาตรา 681 ยงไดกาหนดใหตองมรายละเอยดเกยวกบวตถประสงคในการกอหนรายทคาประกน ลกษณะของมลหน จานวนเงนสงสดทคาประกนและระยะเวลาในการกอหนทจะคาประกนไวในสญญาดวย98

2.2.2.2 ความรบผดของผคาประกน ในเรองความรบผดของผคาประกนนน กฎหมายไดจากดความรบผดของผ

คาประกนไว ซงแตกตางจากเดมทผคาประกนสามารถเลอกคาประกนแบบจากดความรบผดหรอไมจากดความรบผดของตนไวกได และตองรบผดตอเจาหนอยางลกหนรวม แตในปจจบนหากมการตกลงไวเชนนน ขอตกลงดงกลาวนนตกเปนโมฆะ99 รวมทงมการแกไขขอกาหนดเพมเตมในเรองของหนาทของเจาหนในการบอกกลาวไปยงผคาประกนเมอลกหนผดนด หากเจาหนไมไดบอกกลาวไปยงผคาประกน ผคาประกนสามารถปฏเสธความรบผดในดอกเบยและคาสนไหมทดแทน ตลอดจนคาภาระตดพนแหงหนรายนนได100 หรอหากหนมกาหนดระยะเวลาทแนนอนแตเจาหนยอมผอนเวลาใหแกลกหน ผคาประกนยอมหลดพนจากความรบผดนน เวนแตผคาประกนจะไดตกลงดวยในการผอนเวลานนดวย แมขอตกลงนนผคาประกนจะไดทาไวลวงหนากอนเจาหนผอนเวลา อนมลกษณะเปนการยนยอมใหเจาหนผอนเวลาได ขอตกลงดงกลาวกไมสามารถใชบงคบได101 ซงหลกเกณฑในเรองของ

98 มาตรา 681 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พ.ศ. 2535. 99 มาตรา 681/1 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พ.ศ. 2535. 100 มาตรา 686 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พ.ศ. 2535. 101 มาตรา 700 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พ.ศ. 2535.

52

การจากดความรบผดของผคาประกนนนกไดมการกาหนดไวในสญญาหลกประกนทางธรกจดวย ดงนน เมอลกหนผดนดชาระหนตามสญญาหลกประกนทางธรกจ อนเปนเหตใหเจาหนผรบหลกประกนเกดสทธในการบงคบชาระหนตามสญญาหลกประกนทางธรกจแกผคาประกนและลกหน โดยเจาหนตองมหนงสอบอกกลาวไปยงผคาประกนภายใน 60 วนนบแตวนทลกหนผดนด แตเจาหนจะเรยกใหผคาประกนชาระหนกอนหนนนถงกาหนดไมได หรอเจาหนจะกาหนดขอตกลงเกยวกบการคาประกนทแตกตางไปจากบทบญญตลกษณะคาประกนอนเปนภาระแกผคาประกนเกนสมควรไมได ขอตกลงดงกลาวจะตกเปนโมฆะ รวมถงหนอนมกาหนดระยะเวลาทแนนอน หากเจาหนยนยอมผอนเวลาใหแกลกหน ผคาประกนยอมหลดพนจากความรบผดนน แมขอตกลงดงกลาวผคาประกนจะไดตกลงทาไวลวงหนากอนเจาหนผอนเวลาใหกตาม ขอตกลงดงกลาวไมสามารถใชบงคบได เวนแตผคาประกนจะไดตกลงในการผอนเวลานนดวย102

2.2.2.3 สทธไลเบยของผคาประกน สทธไลเบยของผคาประกนทยอมผกพนตนตอเจาหน ยอมเกดขนเมอผคา

ประกนไดชาระหนตามสญญาทลกหนไดทาไวแกเจาหน โดยผคาประกนยอมไดรบชวงสทธของเจาหนในการไลเบยเอาแกบรรดาหนทงหลาย อาจเปนเงนตน ดอกเบย คาเสยหายตาง ๆ ทไดเสยไปจากการคาประกนนน ทมเหนอลกหนดวย103 อยางไรกดเพอเปนการปองกนผคาประกนบงคบชาระหนเอาแกลกหนโดยมชอบ อนกอใหเกดความเสยหายแกลกหนได ในกฎหมายฉบบนจงไดมการกาหนดขอยกเวนหรอการเสยสทธไลเบยของผคาประกนไว โดยหากเปนกรณ ลกหนมสทธยกขอตอสทจะใชยนแกเจาหน เมอมการบงคบชาระหนไดแตผคาประกนกลบมไดยกขอตอสดงกลาว104 หรอ ผคาประกนไดชาระหนตามสญญาแกเจาหนไปโดยมไดบอกกลาวแกลกหนกอนและลกหนไดชาระหนนนซาเดมใหแกเจาหนนน ในกรณนแมผคาประกนจะเสยสทธในการไลเบยแกลกหน แตยงคงมสทธฟองเจาหนเพอใหคนลาภมควรได105 2.2.2.4 การระงบสนไปแหงสญญาคาประกน การระงบสนไปของสญญาคาประกนอนผคาประกนหลดพนจากความผกพนในการตองชาระหนใหแกเจาหนนน เกดขนไดหลายกรณ อาจเปนกรณหนประธานระหวาง

102 เรองเดยวกน. 103 มาตรา 693 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พ.ศ. 2535. 104 มาตรา 695 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พ.ศ. 2535. 105 มาตรา 696 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พ.ศ. 2535.

53

ลกหนผใหหลกประกนกบเจาหนผรบหลกประกนระงบสนไป โดยการปลดหน การชาระหนครบตามสญญา การแปลงหนใหม106 เปนตน หรอ อาจเปนกรณผคาประกนบอกเลกสญญาคาประกน107 หรอ เมอเจาหนยอมผอนระยะเวลาชาระหนใหลกหนโดยเปนการตกลงกนเองระหวางผเปนเจาหนและลกหน แมผคาประกนจะไดยนยอมใหมการผอนเวลาไดแตการยนยอมนนเกดขนกอนทเจาหนจะมการผอนเวลานน การผอนเวลาของเจาหนยอมไมผกพนผคาประกน ผคาประกนจงหลดพนจากความรบผดชอบ108 หรอ เมอผคาประกนขอชาระหนเมอถงกาหนดชาระ แตเจาหนไมยอมรบการชาระหนนน109

นอกจากการระงบสนไปดงกลาวขางตนแลว อาจมการระงบซงสญญาคา ประกนในกรณอน ๆ ไดอก อาทเชน เมอผคาประกนไมอาจรบชวงสทธจากเจาหนไดทงหมดหรอบางสวน เพราะการกระทาอยางใดอยางหนงของผเปนเจาหนเอง ผคาประกนยอมหลดพนจากความรบผดตามสดสวนทตนตองเสยหายเพราะการกระทาของเจาหนนน110 2.2.3 หลกประกนดวยทรพย

หมายถง การนาทรพยสนมาเปนหลกประกนการชาระหน สาหรบพระราชบญญต หลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 น ไดกาหนดทรพยสนทสามารถนามาเปนหลกประกนแบงออกไดเปน 6 ประเภท ดงน

1) กจการ หมายถง ทรพยสนทผใหหลกประกนใชในการประกอบธรกจ ตลอดจน สทธตาง ๆ อนเกยวของกบการประกอบธรกจนน ซงผใหหลกประกนอาจโอนบรรดาทรพยสนและสทธตาง ๆ อนเกยวของกบการประกอบธรกจนน ใหแกบคคลอนในลกษณะทผรบโอนสามารถประกอบธรกจดงกลาวตอไปไดทนท 2) สทธเรยกรอง หมายถง สทธทจะไดรบชาระหนและสทธอน ๆ เชน สทธในเงน ฝากสทธการเชาพนทอสงหารมทรพย สทธในการรบเงนรายไดและปฏบตตามสญญาสมปทาน สทธในการรบเงนคางวดตามสญญาจาง สทธในการรบเงนคาสนคา เปนตน แตไมรวมถงสทธทมตราสาร เชน หน หลกทรพย พนธบตร เปนตน 3)สงหารมทรพยทผใหหลกประกนใชในการประกอบธรกจ เชน เครองจกร สนคา

106 มาตรา 698 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พ.ศ. 2535. 107 มาตรา 699 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พ.ศ. 2535. 108 มาตรา 700 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พ.ศ. 2535. 109 มาตรา 701 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พ.ศ. 2535. 110 มาตรา 697 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พ.ศ. 2535.

54

คงคลง หรอวตถดบทใชในการผลตสนคา หรอสนคาทรอการจาหนาย อปกรณทงหลายทใชในการประกอบกจการ เปนตน

4) อสงหารมทรพย หมายถง ทดนเปลา อาคารชด นคมอตสาหกรรม เปนตน ทงน ตองเปนกรณทผใหหลกประกนเปนผประกอบธรกจอสงหารมทรพยโดยตรงเทานน

5) ทรพยสนทางปญญา หมายถง ลขสทธ สทธบตร อนสทธบตร เครองหมาย การคา ความลบทางการคา สงบงชทางภมศาสตร แบบผงภมวงจรรวม เปนตน 6)ทรพยสนอนตามทกาหนดในกฎกระทรวง111 สาหรบทรพยสนประเภทน กฎหมายกาหนดไว เพอเปดชองสาหรบทรพยสนทจะนามาเปนหลกประกนในอนาคตตอไป โดยทรพยสนประเภทนไมใชทรพยสนประเภทใดประเภทหนงตามทกาหนดไวในขอ1-5

สาหรบรายละเอยดของขอมลทตองระบในรายการทจดทะเบยนนน ในมาตรา 18 ไดกาหนดใหตองมรายการ ดงตอไปน

(1) วน เดอน ป และเวลาทจดทะเบยน (2) ชอและทอยของลกหนและผใหหลกประกน (3) ชอและทอยของผรบหลกประกน (4) ชอและทอยของผรบใบอนญาตซงยนยอมเปนผบงคบหลกประกนและอตราหรอ

จานวน คาตอบแทนของผบงคบหลกประกน ในกรณทนากจการมาเปนหลกประกน (5) หนทกาหนดใหมการประกนการชาระ (6) รายละเอยดของทรพยสนทใชเปนหลกประกน หากเปนทรพยสนมทะเบยนให

ระบ ประเภทของทะเบยน หมายเลขทะเบยน และนายทะเบยนไวดวย หากเปนสงหารมทรพยทผใหหลกประกน ใชในการประกอบธรกจ ใหระบประเภท ปรมาณ และมลคาของทรพยสนดงกลาวไวดวย

(7) ขอความทแสดงวาผใหหลกประกนตราทรพยสนทระบในรายการจดทะเบยนไว แกผรบหลกประกนเพอเปนประกนการชาระหน

(8) จานวนเงนสงสดทตกลงใชทรพยสนเปนประกน (9) เหตบงคบหลกประกนตามสญญาหลกประกนทางธรกจ (10) รายการอนตามทเจาพนกงานทะเบยนกาหนดโดยประกาศในราชกจจา

นเบกษา112

111 มาตรา 8 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558. 112 มาตรา 18 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558.

55

กรณผมรบหลกประกนมรายการขอมลไมครบทง 10 ขอน เจาพนกงานจะไมรบจด ทะเบยน ไมรบแกไขรายการจดทะเบยน หรอไมสามารถยกเลกการจดทะเบยนสญญาหลกประกนทางธรกจได โดยผรบหลกประกนตองเปนผตรวจสอบความถกตองและครบถวนของขอมลเอง113

2.2.3.1 สทธและหนาทของผใหหลกประกน ผรบหลกประกน และ บคคลภายนอก

สทธและหนาทของผใหหลกประกนและผรบหลกประกนเกดขนเมอไดม การทาสญญาหลกประกนทางธรกจตามพระราชบญญตฉบบนแลว โดยในกฎหมายฉบบนไดกาหนดใหสญญาหลกประกนทางธรกจสมบรณเมอผใหหลกประกนไดตราทรพยสนไวแกผรบหลกประกนเพอเปนการประกนการชาระหน โดยไมจาเปนตองสงมอบทรพยสนนนแกผรบหลกประกน และผรบหลกประกนไดสงมอบเงนใหแกผใหหลกประกน114 โดยคสญญาทงสองฝาย จะตองทาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอเจาพนกงานทะเบยน115หากไมไดทาตามแบบทกฎหมายกาหนด สญญาจะตกเปนโมฆะ

1) สทธและหนาทของผใหหลกประกน 1.1) สทธครอบครอง ใชสอย แลกเปลยน จาหนายจายโอน จานอง

และนามาเปนหลกประกน เนองจากพระราชบญญตฉบบนมหลกการทสาคญคอ ผใหหลกประกนไม

ตองสงมอบทรพยสนทเปนหลกประกน เพอใหผใหหลกประกนยงคงสามารถใชสอยทรพยสนซงเปนหลกประกนนนไดตามปกตทางการคา โดยกฎหมายใหสทธแกผใหหลกประกนในการใชสอยแลกเปลยน จาหนายจายโอน รวมถงการจานอง การไดดอกผลจากทรพยสนทเปนหลกประกนนนได116 โดยตองมการจดทาบญชทรพยสนทเปนหลกประกนไว ตามวธการปฏบตตามปกตทางการคาหรอตามทไดตกลงไวกบผรบหลกประกนในสญญา117 เวนแตการจานา เนองจากการจานานนอาจทาใหผรบหลกประกนเสยเปรยบในการตดตามหรอการบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนเมอมเหตใหบงคบเอาแกทรพยสนซงเปนหลกประกนเพอชาระหน อยางไรกด แมผใหหลกประกนไมตองสงมอบทรพยสนซงเปนหลกประกนใหอยในการครอบครองของผรบหลกประกน แตผใหหลกประกนตองใช

113 มาตรา 16 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ.2558 114 มาตรา 5 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558. 115 มาตรา 13 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558. 116 มาตรา22 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558. 117 มาตรา 24 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558.

56

ความระมดระวงและใชฝมอเพอสงวนรกษาทรพยสนนนเสมอนเชนวญชนพงใชความระมดระวงและตองบารงรกษาซอมแซมทรพยสนซงเปนหลกประกนนนใหมสภาพดงเชนตอนทนามาตราไวเปนหลกประกนทางธรกจ118

1.2) หนาทอานวยความสะดวกใหผรบหลกประกนเขาตรวจดทรพยสน ซงเปนหลกประกน

ผใหหลกประกนมหนาทอานวยความสะดวก ใหผรบหลกประกนสามารถ เขาตรวจดทรพยสนซงเปนหลกประกนทอยในการครอบครองของตนไดตามระยะเวลาทคสญญาทงสองฝายไดตกลงกนไว เมอไดรบหนงสอแจงการจะเขาตรวจดทรพยสนซงเปนหลกประกนจากผรบหลกประกนไมวาโดยทางไปรษณยลงทะเบยนตอบรบหรอกรณอนใดอนมลกษณะทเปนการแจงใหผใหหลกประกนทราบถงการจะเขาตรวจดทรพยสนซงเปนหลกประกนนน กฎหมายกาหนดเพอใหผรบหลกประกนสามารถตรวจสอบทรพยสนซงเปนหลกประกนนนได หากทรพยสนซงเปนหลกประกนนนเปลยนแปลงไป ผรบหลกประกนจะมสทธโตแยงหรอแจงแกไขการจดทะเบยนทรพยสนทนามาเปนหลกประกนทางธรกจได เพอปองกนผใหหลกประกนยกยายทรพยสนซงเปนหลกประกนไปโดยทจรต อยางไรกด เพอเปนการคมครองสทธของผใหหลกประกนและปองกนผรบหลกประกนเอาเปรยบผใหหลกประกน ในวรรคแรกไดกาหนดใหผรบหลกประกนตองแจงการเขาตรวจดแกผใหหลกประกนไมนอยกวาสามวน และวรรคสองไดกาหนดเงอนไขในการเขาตรวจดทรพยสนซงเปนหลกประกน โดยผรบหลกประกนตองทาการตรวจดตอหนาผใหหลกประกนหรอตวแทนของผใหหลกประกนดวย119

1.3) สทธในการไถถอนทรพยสนซงเปนหลกประกน ผใหหลกประกนมสทธไถถอนทรพยสนทเปนหลกประกนในเวลาใด ๆ กได

กอนทจะมเหตบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกน โดยชาระหนตามจานวนหนประกนทไดกาหนดไวในสญญาหลกประกนทางธรกจ รวมตลอดถงคาใชจายในการสงวนรกษาทรพยสนซงเปนหลกประกน และคาธรรมเนยมอนเกดจากการบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนนน120

2) สทธและหนาทของผรบหลกประกน 2.1) สทธในการยนขอจดทะเบยน ขอแกไขรายการจดทะเบยน และ

118 มาตรา 23 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558. 119 มาตรา 25 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558. 120 มาตรา 27 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558.

57

ยกเลกการจดทะเบยนทรพยสนทเปนหลกประกน พระราชบญญตฉบบนกาหนดหนาทของผรบหลกประกนในการยนขดจดทะเบยนหลกประกนทางธรกจ121 รวมถงหนาทในการขอแกไขเมอทรพยสนซงเปนหลกประกนนนเปลยนแปลงไปจากเดม122 โดยตองไดรบความยนยอมเปนหนงสอจากการผใหหลกประกน และตองทาการขอแกไขภายในสบสวนนบแตวนทไดรบความยนยอมเปนหนงสอนน นอกจากนหากหนประกนนนระงบไปดวยเหตอนใดทมใชอายความ อาจเปนการทคสญญาตกลงกนยกเลกสญญาเปนหนงสอ หรอเมอมผใหหลกประกนไถถอนทรพยสนซงเปนหลกประกน ผรบหลกประกนมหนาทออกหนงสอยกเลกการจดทะเบยน123

2.2) สทธในการไดรบชาระหนกอนเจาหนสามญ เนองจากผรบหลกประกนตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ.

2558 น กฎหมายกาหนดใหมฐานะเปนเจาหนมประกนอนมสทธไดรบการชาระหนกอนเจาหนสามญ แมทรพยสนซงเปนหลกประกนนนไดโอนไปยงบคคลภายนอกแลว แตหนหลกประกนยงมไดระงบ ผรบหลกประกนจงยงคงมสทธบงคบเอาแกทรพยสนซงเปนหลกประกนไดอย124

2.3) สทธในการบงคบเอาแกทรพยสนซงเปนหลกประกนและทรพยสนอนทไดมาแทนททรพยสนซงเปนหลกประกน

กรณทรพยสนทเปนหลกประกนนนรวมเขากบทรพยสนของบคคลอนจน เปนสวนควบหรอแบงแยกไมได ผรบหลกประกนอนเปนเจาหนมประกนตามพระราชบญญตฉบบนยงคงมสทธบงคบเอาแกทรพยสนซงเปนหลกประกนนนได125 หรอ ทรพยสนซงเปนหลกประกนนน มการเปลยนแปลงไปโดยการจาหนายจายโอน แลกเปลยน หรอไดทรพยสนอนใดมาแทนทรพยสนซงเปนหลกประกนเดม ผรบหลกประกนทางธรกจจะบงคบเอาแกทรพยสนทไดมาแทนทรพยหลกประกนเดมกได โดยทรพยสนทไดมาแทนทรพยสนซงเปนหลกประกนเดมนน อาจเปนเงน ทรพยสนอนใด รวมถงสทธเรยกรองกได126 แตสาหรบกรณทผรบหลกประกนจะบงคบแกทรพยสนอนใดทไดมาแทนทรพยหลกประกนเดมนน ผรบหลกประกนตองมการยนขอแกไขรายการจดทะเบยนตอ

121 มาตรา 17 วรรคแรก แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558. 122 มาตรา 20 วรรคแรก แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558. 123 มาตรา 28 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558. 124 มาตรา 29 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558. 125 มาตรา 30 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558. 126 มาตรา 31 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558.

58

เจาพนกงานแลว และสาหรบสทธเรยกรองนอกจากผรบหลกประกนจะไดยนขอแกไขรายการจดทะเบยนตอเจาพนกงานแลว ยงตองสงหนงสอบอกกลาวไปยงลกหนผใหหลกประกนเพอใหทราบวา ผรบหลกประกนจะบงคบเอาแกสทธเรยกรองแทนททรพยสนซงเปนหลกประกนเดม 2.4) หนาทของผรบหลกประกนตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558

สาหรบหนาทของผรบหลกประกนตามพระราชบญญตหลกประกนทาง ธรกจ พ.ศ. 2558 น กฎหมายไดกาหนดหนาทกรณหนหลกประกนตามพระราชบญญตน ระงบสนไปดวยเหตอนใดทมใชเหตอายความ อาจเปนกรณคสญญาตกลงกนเปนหนงสอใหยกเลกสญญาหลกประกนทางธรกจ หรอเมอมการไถถอนทรพยสนทเปนหลกประกน ผรบหลกประกนมหนาททจะตองยนยอมใหผใหหลกประกนไถถอนทรพยสนทเปนหลกประกนนนได127 และมหนาทออกหนงสอยนยอมใหผใหหลกประกนยนขอยกเลกการจดทะเบยนไดทนททหนหลกประกนนนระงบสนไป

กรณมเหตบงคบเอาแกทรพยสนซงเปนหลกประกน อาจเปนการจาหนาย ทรพยสนซงเปนหลกประกนหรอใหทรพยสนซงเปนหลกประกนนนหลดเปนสทธ ผรบหลกประกนมหนาทเปนผดาเนนการขอยกเลกการจดทะเบยนภายในสบสวนนบแตวนจาหนายทรพยสนหรอวนททรพยสนซงเปนหลกประกนนนหลดเปนสทธ แลวแตกรณ นอกจากนผรบหลกประกนยงมหนาทรบรองความถกตองของยอดหนทคางชาระ โดยออกเปนหนงสอยนยนจานวนหนทถกตองสงกลบไปยงผใหหลกประกนภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบหนงสอจากผใหหลกประกน โดยไมเกบคาใชจาย เวนแตผใหหลกประกนไดมหนงสอขอใหผรบหลกประกนยนยนความถกตองในจานวนหนทคางชาระหางกนไมเกน 6 เดอน128

3) สทธของบคคลภายนอก นอกจากพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจฉบบนจะกาหนดสทธและหนาทของผใหหลกประกน และผรบหลกประกนอนมหนาทตองปฏบตตามหลกเกณฑทกฎหมายกาหนด กอใหเกดสทธผกพนในการตองปฏบตตามสญญาหลกประกนทางธรกจแลว กฎหมายหลกประกนทางธรกจฉบบนยงไดกาหนดสทธของบคคลภายนอกไว ในการไดรบความคมครองหากบคคลภายนอกนนไดทรพยสนซงเปนหลกประกนนนไป โดยปกตทางการคาหรอไดมาโดยผรบหลกประกนใหความยนยอม สาหรบกรณทรพยสนซงเปนหลกประกนนนมลกษณะหมนเวยนเปลยน


59

มอตลอดเวลา หรอหากทรพยสนซงเปนหลกประกนนนมไดเปนทรพยสนทมลกษณะหมนเวยนเปลยนมอตลอดเวลา แตบคคลภายนอกนนไดมาโดยสจรต และเสยคาตอบแทน หรอโดยผรบหลกประกนใหความยนยอม กรณดงกลาวขางตนน บคคลภายนอกยอมไดรบความคมครอง โดยไดทรพยสนซงเปนหลกประกนนนไปโดยปลอดภาระผกพน129

2.2.3.2 การบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนทางธรกจ การบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนทางธรกจนน จะเกดขน

เมอมเหตใหตองบงคบหลกประกน (Even of Default) โดยเปนไปตามทคสญญาคอ ผใหหลกประกน และ ผรบหลกประกน ตกลงกนไวในสญญาหลกประกนทางธรกจ130 สาหรบการบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนทางธรกจนน สามารถแบงไดเปน 3 รปแบบใหญ ๆ ดงน

1) สทธเรยกรอง สาหรบการบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนทเปนสทธในเงนฝากเมอมเหตบงคบหลกประกน ผรบหลกประกนทเปนผรบฝากเงนสามารถนาเงนฝากหกชาระหนไดทนทและผรบหลกประกนตองมหนงสอแจงการหกเงนฝากเพอชาระหนใหแกผใหหลกประกนผเปนเจาของบญชเงนฝากทราบภายใน 7 วน กรณผรบหลกประกนเปนสถาบนการเงนอน ใหผรบหลกประกนนนแจงสถาบนการเงนทผใหหลกประกนนาบญชเงนฝากมาเปนหลกประกน ทราบถงเหตแหงการบงคบหลกประกนและหกบญชเงนฝากนนเพอชาระหนไดทนท131 ในกรณททรพยสนซงเปนหลกประกนทางธรกจนนเปนสทธเรยกรองประเภทอน อนมใชสทธในเงนฝาก เมอมเหตบงคบแกสทธเรยกรองซงเปนหลกประกน ผรบหลกประกนตองมหนงสอแจงเหตบงคบหลกประกนใหผใหหลกประกนทราบ เพอหามมใหผใหหลกประกนจาหนายจายโอน และหามเจาหนตามคาพพากษาอนยดหรออายดทรพยสนซงเปนหลกประกนนน132

2) กจการ การบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนทเปนกจการ พระราชบญญต

ฉบบนไดกาหนดหลกเกณฑไวในหมวดท 6 โดยการบงคบแกกจการนนจะมความแตกตางจากทรพยสนซงเปนหลกประกนประเภทอน เพราะมการกาหนดถงผทาหนาทบงคบหลกประกนไวซงมใช

129 มาตรา 32 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558. 130 กาชย จงจกรพนธ, เรองนารเกยวกบกฎหมายหลกประกนทางธรกจ. 131 มาตรา 43 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558. 132 มาตรา 39 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558.

60

ผรบหลกประกน และจะไมมการบงคบใหทรพยสนซงเปนหลกประกนหลดเปนสทธได ผศกษาจะกลาวถงสาระสาคญ ดงตอไปน 2.1) ผบงคบหลกประกน ผบงคบหลกประกนตองเปนผไดรบใบอนญาตจากกรมพฒนาธรกจการคา กระทรวงพาณย133 โดยตองตออายใบอนญาตทก 3 ป และตองเปนผมความเชยวชาญและประสบการณดานกฎหมาย บญช เศรษฐศาสตร บรหารธรกจ หรอการประเมนราคาทรพยสน ตองไมมลกษณะตองหามตามมาตรา 55 แหงพระราชบญญตฉบบน134 กลาวคอ ไมเปนหรอเคยเปนบคคลลมละลายทจรต เปนบคคลลมละลายหรอพนจากการเปนบคคลลมละลายมาแลวไมถงหาป ไมเคยไดรบโทษจาคกโดยคาพพากษาถงทสดใหจาคกในความผดเกยวกบทรพย ไมเคยเปนกรรมการ ผจดการ หรอบคคลผมอานาจในการจดการของสถาบนการเงนทถกเพกถอนใบอนญาตเวนแตไดรบยกเวนตามหลกเกณฑทรฐมนตรประกาศกาหนด ไมเปนกรรมการ ผจดการ หรอบคคลผมอานาจในการจดการของผใหหลกประกนหรอผรบหลกประกน ไมเคยถกถอดถอนจากการเปนประธานกรรมการ กรรมการ หรอผจดการตามพระราชบญญตหลกทรพยและตลาดหลกทรพย พ.ศ. 2535 หรอตามบทบญญตแหงกฎหมายอน ไมเปนขาราชการการเมอง ผดารงตาแหนงทางการเมอง หรอผดารงตาแหนงในพรรคการเมอง ไมเปนขาราชการทมตาแหนงหรอเงนเดอนประจา หรอไมมลกษณะตองหามอยางอนตามทรฐมนตรประกาศกาหนด นอกจากจะมการกาหนดคณสมบตและลกษณะตองหามของผบงคบหลกประกนทเปนกจการแลว พระราชบญญตฉบบนยงไดกาหนดใหผบงคบหลกประกนตองมความเปนกลางและเปนอสระ โดยตองเปดเผยขอเทจจรงทอาจเปนเหตอนควรสงสยถงความเปนกลางหรอความอสระของตนได สาหรบอานาจหนาทของผบงคบหลกประกน ตามมาตราทกลาวขางตน อาจสรปไดวา อานาจหนาทหลกของผรบหลกประกน คอ การบารงรกษา จดการและดาเนนกจการทเปนหลกประกนจนกวาจะจาหนายทรพยสนหลกประกนทเปนกจการได การตรวจสอบและประเมนราคากจการทเปนหลกประกน การกาหนดวธการทเหมาะสมในการจาหนายกจการ การดาเนนการบงคบแกกจการเมอมเหตบงคบตามสญญาหลกประกนทางธรกจโดยกาหนดวธการทเหมาะสม การจาหนายจายโอน ใหเชา ชาระหน กอหนหรอการกระทาการใด ๆ อนกอใหเกดภาระในกจการทเปน


61

หลกประกนเพยงเทาทจาเปนเพอใหกจการสามารถดาเนนการตอไปได135 ทงน การใชอานาจหนาทของผบงคบหลกประกน ในการดาเนนการบงคบหลกประกนประเภทกจการยอมเปนไปเพอประโยชนสงสดของผใหหลกประกนและผรบหลกประกนในการไดรบชาระหนตามสญญาหลกประกนทางธรกจ 2.2) กระบวนการบงคบแกกจการ เมอมเหตบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกน ผรบหลกประกนตองมหนงสอแจงไปยงผบงคบหลกประกนเพอใหทราบวาเหตแหงการบงคบแกหลกประกนตามสญญาไดเกดขนแลว136 เมอผบงคบหลกประกนทราบเหตดงกลาวจะทาการไตสวนขอเทจจรงและวนจฉยใหแลวเสรจภายใน 15 วนนบแตวนไตสวนขอเทจจรงวนแรก137 โดยแบงประเดนในการพจารณาไดเปน 2 ประเดน คอ กรณ ไมมเหตบงคบหลกประกน ใหผบงคบหลกประกนมหนาททาหนงสอแจงคาวนจฉย อนประกอบดวยขอเทจจรงโดยสรป ขอกฎหมายทเกยวของ เหตผลในการวนจฉย ลายมอชอผบงคบหลกประกนและวนทมคาวนจฉย ใหผทเกยวของทกฝายทราบ กรณ มเหตบงคบหลกประกน ใหผบงคบหลกประกนมหนาททาหนงสอแจงคาวนจฉย อนประกอบดวยขอเทจจรงโดยสรป ขอกฎหมายทเกยวของ เหตผลในการวนจฉย ลายมอชอผบงคบหลกประกนและวนทมคาวนจฉย ใหผทเกยวของทกฝายทราบ และใหอานาจหนาทในการจดการกจการตกแกผบงคบหลกประกนทนท138 โดยผใหหลกประกนตองสงมอบกจการใหผบงคบหลกประกนภายใน 7 วน139 หากไมสงมอบ ผบงคบหลกประกนจะยนคารองตอศาลใหยดหรออายดกจการเพอสงมอบใหผบงคบหลกประกนเพอจาหนายกจการได 2.3) การคดคานผบงคบหลกประกน ผใหหลกประกนหรอผรบหลกประกนอาจยนคารองตอศาลเพอมคาสงใหผบงคบหลกประกนพนจากตาแหนงได ในกรณดงตอไปน 1) ผบงคบหลกประกนปฏบตหนาทโดยทจรตหรอประมาทเลนเลอ และ กอใหเกดความเสยหายแกผใหหลกประกนหรอผรบหลกประกน 2) ปรากฎขอเทจจรงทเปนเหตอนควรสงสยถงความเปนกลางหรอความ

135 มาตรา 73 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558. 136 มาตรา 63 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558. 137 มาตรา 68 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558. 138 มาตรา 71 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558. 139 มาตรา 72 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558.

62

เปนอสระของผบงคบหลกประกน 3) ผบงคบหลกประกนขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามกฎหมาย โดยในระหวางการพจารณา ศาลอาจมคาสงใหผบงคบหลกประกนหยดการปฏบตหนาทจนกวาศาลจะมคาสงหรอคาพพากษาได

3) ทรพยสนอน สาหรบการบงคบแกทรพยสนอนทเปนหลกประกนทางธรกจน ผศกษาจะกลาวถงสงหารมทรพย อสงหารมทรพย และทรพยสนทางปญญา เนองจากทรพยสนทง 3 ประเภทนมไดมการกาหนดการดาเนนการบงคบไวโดยเฉพาะเหมอนกบกจการและสทธเรยกรอง จงตองพจารณาจากหลกทวไปตามพระราชบญญตน กลาวคอ เมอมเหตบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนทางธรกจ ผรบหลกประกนมหนาททาหนงสอแจงเหตการบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนตามสญญาหลกประกนทางธรกจใหแกผใหหลกประกนทราบ และหามผใหหลกประกนจาหนายจายโอนทรพยสนซงเปนหลกประกนนน เมอมเหตบงคบหลกประกนและแจงแกผใหหลกประกนทราบแลว ผรบหลกประกนเกดสทธในการครอบครองทรพยสนซงเปนหลกประกนได แตการเขาครอบครองนนตองไมขดตอความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน กรณผใหหลกประกนยนยอมสงมอบทรพยสนซงเปนหลกประกนใหแกผรบหลกประกน ผรบหลกประกนจะใหทรพยสนหลกประกนนนหลดเปนสทธ หรอจาหนายโดยวธการประมลโดยเปดเผยกได แตหากผใหหลกประกนไมยนยอมสงมอบทรพยสนซงเปนหลกประกนใหแกผรบหลกประกน ผรบหลกประกนมสทธยนคารองตอศาลเพอขอใหบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนนนตามสญญาได อยางไรกด แมวาจะเปนหลกประกนดวยบคคลหรอหลกประกนดวยทรพย แตหากเมอบงคบชาระหนแกทรพยสนซงเปนหลกประกนแลว หนตามสญญาหลกประกนทางธรกจยงเหลออยเทาใด ลกหนยงคงมหนาทตองชาระในสวนทขาดนน แตหากเปนหลกประกนดวยบคคลหรอผใหหลกประกนทมใชลกหนอนมภาระผกพนตามสญญาน แตนาทรพยสนของตนเพอประกนแทนบคคลอน ในพระราชบญญตนมาตรา 52140 กาหนดให เจาหนจะไมสามารถเรยกรองในสวนทขาดจากผคาประกนได ขอตกลงทกาหนดเปนอยางอนนอกเหนอจากทกฎหมายกาหนดจะมผลเปนโมฆะ หรอ ผเปนเจาหนจะเลอกใหทรพยสนซงเปนหลกประกนนนหลดเปนสทธกได แตใหถอวาหนประธานและหนตามสญญาหลกประกนทางธรกจเปนอนระงบสนไป

140 มาตรา 52 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558.

63

2.2.4 ความระงบสนไปแหงสญญาหลกประกนทางธรกจ จากบทบญญตดงกลาวขางตน จงอาจสรปเหตแหงการระงบสนไปซงสญญาหลกประกนทางธรกจได ดงตอไปน คอ เมอหนทประกนระงบสนไปดวยเหตประการอนอนมใชอายความ อาจเปนกรณคสญญาตกลงกนเปนหนงสอยกเลกสญญาหลกประกนทางธรกจ การไถถอนทรพยสนซงเปนหลกประกน การจาหนายทรพยสนซงเปนหลกประกนเมอมเหตบงคบตามสญญาหรอเมอใหทรพยสนซงเปนหลกประกนนนหลดเปนสทธแกผรบหลกประกน141 ทงน แมเมอหนทประกนนนขาดอายความแลว ผรบหลกประกนยงคงบงคบเอาแกทรพยทเปนหลกประกนได แตจะบงคบเอาดอกเบยทคางชาระตามสญญาหลกประกนทางธรกจเกนกวา 5 ปไมได142

2.2.5 บทกาหนดโทษ สาหรบบทกาหนดโทษตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจฉบบปจจบน มทง

โทษปรบและจาคกแลวแตกรณ ผศกษาขอแยกพจารณาดงน 1) การแสดงขอความอนเปนเทจหรอปกปดความจรง ในการดาเนนการทาง

ทะเบยนหรอการขอจดทะเบยน ขอแกไข หรอยกเลกการจดทะเบยน หากผรบหลกประกนหรอผใหหลกประกนคนใดกระทาการดงกลาว ตองระวางโทษจาคกไมเกน 3 ป หรอปรบไมเกน 300,000 บาท หรอทงจาทงปรบ143

2) การไมดาเนนการทางทะเบยน 2.1) การไมแกไขรายการหรอยกเลกการจดทะเบยน ภายใน 14 วนนบแต

วนทไดรบหนงสอยนยอมจากผใหหลกประกน หรอวนทจาหนายทรพยสน หรอทรพยสนนนหลดเปนสทธ

2.2) การไมมหนงสอแจงวน เวลา สถานทและวธการจาหนายหลกประกน ใหผใหหลกประกน หรอเจาหนอนซงมบรมสทธเหนอทรพยสนทเปนหลกประกนทราบลวงหนาไมนอยกวา 7 วนกอนดาเนนการจาหนายหลกประกน 2.3) การไมมหนงสอแจงใหผใหหลกประกนทราบภายใน 7 วนนบแตวนทดาเนนการหกเงนฝาก หากการไมดาเนนการทางทะเบยนของผรบหลกประกนมลกษณะอยางใดอยางหนงดงกลาวขางตน ผรบหลกประกนตองระวางโทษปรบไมเกน 100,000 บาท แตหากเปนการ


64

กระทาโดยทจรตของผรบหลกประกน ผรบหลกประกนตองระวางโทษจาคกไมเกน 2 ป หรอปรบปรบไมเกน 200,000 บาท หรอทงจาทงปรบ ใขณะเดยวกนหากเปนการไมดาเนนการทางทะเบยนของผใหหลกประกน กลาวคอ ผใหหลกประกนไมแจงถงความเปลยนแปลงของทรพยสนซงเปนหลกประกนใหผรบหลกประกนทราบ ไมจดทาบญชตามทตกลงกนในสญญา ไมยนยอมใหผรบหลกประกนเขาตรวจดทรพยสนทเปนหลกประกน หรอไมดาเนนการยกเลกการจดทะเบยนเมอหนทประกนระงบสนไป ผใหหลกประกนตองระวางโทษปรบไมเกน 100,000 บาทเชนกน และหากไดกระทาการดงกลาวโดยทจรต ผใหหลกประกนตองระวางโทษจาคกไมเกน 2 ป หรอปรบปรบไมเกน 200,000 บาท หรอทงจาทงปรบ144

3) การแสดงขอความอนเปนเทจหรอปกปดขอเทจจรงในการรองขอใหศาลมคา พพากษาบงคบหลกประกนในการแจงผบงคบหลกประกนเพอมคาวนจฉยใหบงคบกจการ ผรบหลกประกนตองระวางโทษจาคกไมเกน 3 ป หรอปรบไมเกน 300,00 บาท หรอทงจาทงปรบ145

4) การลวงรหรอไดมาซงขอมลหรอความลบในการประกอบธรกจ หรอขอมลอนใด ของผใหหลกประกนอนเปนขอมลหรอความลบทตามปกตวสยของผใหหลกประกนจะถงสงวนไวไมเปดเผย และไดเปดเผยหรอใชขอมลหรอความลบนนเพอประโยชนของตนเองหรอผอน ไมวาผเปดเผยนนจะเปนผรบหลกประกน ผใหหลกประกนหรอบคคลอนใด แตหากไดกระทาเพอใหคสญญาฝายใดฝายหนงเสยหาย ยอมตองระวางโทษจาคกไมเกน 1 ปหรอปรบไมเกน 100,000 บาท หรอทงจาทงปรบ อยางไรกด หากการเปดเผยนนเปดเผยนนเปนการการปฏบตหนาทตามกฎหมาย หรอเพอประโยชนในการสอบสวน หรอการพจารณาคด หรอเปดเผยโดยผใหหลกประกนไดใหความยนยอมแลว ผเปดเผยยอมไมมความผดตามพระราชบญญตหลกประกนน146 จากการทผศกษาไดทาการศกษาถงแนวคดความเปนมาและหลกเกณฑอนเปนสาระของกฎหมายทรพยสนทางปญญาทมผลกระทบตอเศรษฐกจการคาของประเทศไทยในปจจบน อนประกอบดวย ลขสทธ สทธบตร เครองหมายทางการคา ความลบทางการคา สงบงชทางภมศาสตร และแบบผงภมวงจรรวม พบวาทรพยสนทางปญญาแตละประเภทนนตางมลกษณะความสรางสรรคของงาน และการใหความคมครองทแตกตางกนไป เมอพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ของประเทศไทยฉบบปจจบน ไดกาหนดใหสามารถนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกน


65

ได ผศกษาจงไดทาการศกษาแนวคด หลกเกณฑ สาระสาคญของพระราชบญญตฉบบนเพอพจารณาถงความสอดคลองของการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจ โดยพจารณาจากทรพยสนทางปญญาทมเอกสารสทธและทรพยสนทางปญญาทไมมเอกสารสทธ การเปนสทธเดดขาดของผทรงสทธแตเพยงผเดยวและสทธของชมชน เพอชใหเหนถงขอกาหนดทเปนปญหาอนควรมการแกไขเพมเตมของพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 และเพอพจารณาถงความสอดคลองกบ Roadmap ทรพยสนทางปญญา (IP Roadmap) ทมเปาหมายสาคญในการสงเสรมใหเกดการพฒนานวตกรรมและการนาไปใชใหเกดการประโยชนในเชงพาณชย ตลอดจนการปกปองทรพยสนทางปญญา โดยการวางระบบการจดทะเบยนทมประสทธภาพมาตรฐานและการปราบปรามการละเมดทรพยสนทางปญญา

สาหรบสาระสาคญของ Roadmap ทรพยสนทางปญญา (IP Roadmap) แบงเปน 6 ดาน ดงน 1) การสรางสรรค เชน การสรางระบบนเวศทเออตอการสรางสรรคทรพยสนทาง ปญญาจดทา Patent Mapping จดตงศนย SME/IP Support Center เพอใหคาปรกษาดานทรพยสนทางปญญาแกผประกอบการ พฒนาทรพยากรมนษย และเสรมสรางทรพยสนทางปญญา รวมถงมมาตรการสนบสนนการสรางสรรค เชน สทธประโยชนทางภาษ การสนบสนนการเขาถงแหลงเงนทน และเรงพฒนาโครงสรางพนฐาน เครองมอทางวทยาศาสตร สงเสรมการวจยและพฒนา เปนตน

2) การใชประโยชนทรพยสนทางปญญาในเชงพาณชย เชน การสงเสรมการบรหาร จดการทรพยสนทางปญญาทดในสถาบนการศกษา สถาบนวจย และองคกรตาง ๆ เชน การจดตงองคกรหรอหนวยงานในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาและกาหนดคณสมบตของผมหนาทในการประเมน เพอสนบสนนการใชทรพยสนทางปญญาเปนหลกประกนทางธรกจ เปนตน 3) การคมครอง เชน จดตงหนวยใหคาแนะนาและอบรมเรองการจดทะเบยนและ การคมครอง ทรพยสนทางปญญา การพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศนใหทนสมย ลดขนตอนการจดทะเบยน จดตงหนวยควบคมคณภาพและมาตรฐานการจดทะเบยน เปนตน 4) การบงคบใชกฎหมาย เชน การรณรงคสรางจตสานกในการเคารพสทธ สงเสรม ความรดานทรพยสนทางปญญาแกเจาหนาท การบงคบใชกฎหมายและการบรณาการระหวางหนวยงานบงคบใชกฎหมายเพอใหเกดการบงคบใชกฎหมายอยางจรงจง เปนตน 5) ดานการสงเสรมการคมครองสงบงชทางภมศาสตร (GI) เชน สงเสรมการขน ทะเบยนและสรางมาตรฐานสนคาสงบงชทางภมศาสตรในประเทศไทยและตางประเทศ และประชาสมพนธสนคาสงบงชทางภมศาสตรของประเทศไทยทเชอมโยงการทองเทยวเชงวฒนธรรมใหเปนทรจกในตลาดโลก เปนตน และ

66

6) ดานการปกปองภมปญญาทองถน ทรพยากรพนธกรรม และการแสดงออกทาง วฒนธรรมแบบดงเดม เชน การจดทาและบรหารจดการฐานขอมลกลางระดบชาต และผลกดนการเจรจาจดทาความตกลงในเวทการคาระหวางประเทศ เชน องคการทรพยสนทางปญญาโลก (WIPO) ใหสามารถคมครองปกปองภมปญญาทรพยากรพนธกรรม และการแสดงออกทางวฒนธรรมของไทย เปนตน147 แมในพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 จะไดกาหนดหลกเกณฑในการดาเนนการบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนไว แตไดกาหนดไวเพยงการดาเนนการบงคบแกทรพยสนทเปนกจการและสทธเรยกรองเทานน ในสวนของทรพยสนทางปญญาไมไดมบทบญญตทชดเจนไว หากจะนามาปรบใชกสามารถใชไดเพยงบททวไป ซงอาจไมสอดคลองกบลกษณะของทรพยสนทางปญญาในการดาเนนการบงคบแกทรพยสนทางปญญาเมอมเหตบงคบหลกประกน กลาวคอ ทรพยสนทางปญญาแมจะมการขนทะเบยน แตบางประเภทกไมไดบงคบวาตองมการขนทะเบยนถงจะไดรบความคมครองตามกฎหมาย ทาใหเกดปญหาขน ในเรอง

(1) การประเมนมลคาของทรพยสนทขนทะเบยนแลวและทยงมไดมการขนทะเบยน (2) การสงมอบทรพยสนทางปญญาใหอยในการครอบครองของผรบหลกประกนจะ

ทาไดโดยวธใด และ (3) เมอมเหตบงคบแกทรพยสนทางปญญาผรบหลกประกนจะสามารถใชวธการขาย

ตลอดหรอการหลดเปนสทธจงจะเกดประโยชนสงสดตอคสญญาทง 2 ฝาย ดงนน ผศกษาจงจะทาการศกษาหลกการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกร โดยพจารณาถงหลก Floating Charge อนเปนแมแบบสาคญทประเทศไทยไดนามาบญญตไว ในเรองการไมตองสงมอบทรพยสนซงเปนหลกประกน และ หลกการชาระหนของประเทศสหรฐอเมรกา รวมถงองคกรหรอหนวยงานททาหนาทในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาโดยเฉพาะของประเทศสหราชอาณาจกร และประเทศสหรฐอเมรกา เพอพจารณาถงความแตกตาง ประโยชนและโทษของการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจของประเทศไทย ประเทศสหราชอาณาจกร และประเทศสหรฐอเมรกา และเพอศกษาถงแนวทางในการดาเนนการบงคบแกทรพยสนทางปญญาทเหมาะสมแกประเทศไทยทสด โดยผศกษาจะไดทาการศกษาในบทตอไป

147 THANSETTAKIJ, กระทรวงพาณชยยกราง Road map ทรพยสนทางปญญาส Thailand 4.0 [Online], 02 มถนายน 2559. แหลงทมา http://www.thansettakij.com/2016/06/02/58708.

67

2.3 คดทเกยวของกบทรพยสนทางปญญาเมอเปนหลกประกนทางธรกจของประเทศไทย คาพพากษาศาลฎกาท 2051/2537148

148 คาพพากษาศาลฎกาท 2051/2537 ระหวาง บรษท เงนทนหลกทรพย จกรวาล ทรสต จากด,ธนาคาร

กรงไทย จากด โจทก และ บรษท สหพนธจกรวาล จากด จาเลย คดสบเนองมาจากศาลชนตนมคาสงพทกษทรพยลกหน (จาเลย) เดดขาดเจาหนยนคาขอรบชาระหนตามภาระคาประกนตวสญญาใชเงนของโจทกเปนเงน 112,753,161.64 บาท จากกองทรพยสนของลกหน โดยขอใหเจาพนกงานพทกษทรพยขายทรพยสนอนเปนหลกประกนแลวขอรบในสวนทขาดตามมาตรา 96(3) แหงพระราชบญญตลมละลาย พ.ศ. 2583 เจาพนกงานพทกษทรพยไดใหบรรดาเจาหนตรวจคาขอรบชาระหนแลวไมมผใดโตแยงคาขอรบชาระหน สวนกรรมการผจดการของลกหนหลบหนไมมาใหการในชนสอบสวนและอยระหวางดาเนนการตามหมายจบของศาล เจาพนกงานพทกษทรพยจงงดสอบสวนพยานลกหน และมความเหนเสนอศาลชนตนวาโจทกไมใชเจาของสทธการโอนกรรมสทธรถยนตของลกหน จงไมมอานาจทจะนาสทธการโอนกรรมสทธรถยนตไปจานากบเจาหน และการทโจทกนาสทธการโอนกรรมสทธรถยนตของลกหนพรอมทะเบยนรถยนตและสญญาเชาซอไปมอบใหเจาหนไมเปนการประกนหนตามตวสญญาใชเงนทโจทกออกใหแกเจาหนเพอประกนหนทโจทกกยมเงนจากเจาหนแตอยางใด ศาลชนตนมคาสงใหยกคาขอรบชาระหนของเจาหนตามความเหนของเจาพนกงานพทกษทรพย เจาหนอทธรณ ศาลอทธรณพพากษายน เจาหนฎกา ศาลฎกาวนจฉยวา "ทางสอบสวนพยานฝายเจาหนของเจาพนกงานพทกษทรพยไดความวา เจาหนไดยนคาขอรบชาระหนจากมลหนตามภาระคาประกนตวสญญาใชเงนของโจทกโดยหนรายนเกดจากโจทกไดกยมเงนจากเจาหนเนองจากโจทกประสบปญหาดานการเงนไมมเงนจายใหแกลกคาผฝากเงนกระทรวงการคลงจงมอบหมายใหเจาหนเปนผระดมแหลงเงนทนจากธนาคารพาณชยตาง ๆ ใหบรษทเงนทนทประสบปญหาไดกยมเงนนาไปแกปญหาดงกลาว โจทกไดกยมเงนจากเจาหนรวม 15 ครงระหวางวนท 3 กมภาพนธ 2527 ถงวนท 16 เมษายน 2527 เปนเงน73,740,000 บาท ในการกยมเงนแตละครงโจทกไดออกตวสญญาใชเงนแกเจาหนรวม 15 ฉบบ โดยสญญากบเจาหนวาจะจายเงนคนของแตละครงในการกยมนนหากเจาหนทวงถามและยอมใชดอกเบยในอตรารอยละ 16.5 และ 17.5 ตอปทกเดอน เพอชาระหนเงนกดงกลาว รายละเอยดตามสาเนาภาพถายตวสญญาใชเงนเอกสารหมาย จ.2 ถง จ.16 ในการกยมเงนระหวางโจทกกบเจาหนมนายสนทร พงษารตน นายบญ บญบวสวรรณ และหมอมราชวงศทองแทง ทองแถม เปนผลงลายมอชอรบเปนอาวลตวสญญาใชเงนทง 15 ฉบบ และมนางกรรณการ บวสวรรณ เปนผลงลายมอชอรบเปนอาวลตวสญญาใชเงนฉบบเลขท 009 ถง 017 รวม 9 ฉบบ ดวยตามเอกสารหมาย จ.8 ถง จ.16 นอกจากนนลกหนยงไดเสนอสทธในการโอนกรรมสทธรถยนตมมลคาตามทระบไวในสญญาเชาซอกลาวคอ เมอลกคาผเชาซอรถยนตของลกหนไดมาทาสญญาเชาซอกบลกหน ลกหนจะนาสทธการโอนทะเบยนรถยนตมามอบใหแกเจาหน โดยทาหนงสอมอบสทธการโอนกรรมสทธรถยนตพรอมทะเบยนรถยนต และสญญาเชาซอใหไวแกเจาหน โดยตกลงใหเจาหนมสทธทจะบงคบโอนกรรมสทธรถยนตเปนของเจาหนหากลกหนไมชาระหนในหนประกนการกยมเงนระหวางโจทกกบเจาหนโดยไดมอบสทธการโอนกรรมสทธรถยนตรวม 196 คน ตามรายละเอยดใบคมอการจดทะเบยนรถยนตของลกหนเอกสารหมาย จ.18 จานาไวเปนประกนหนตามตวสญญาใชเงนดงกลาว ตอมาวนท 22 ตลาคม 2527 ลกหนไดทาหนงสอสละสทธไลเบยวา หากลกหนตองชาระหนใหแกเจาหนตามทไดนาสทธการโอนกรรมสทธรถยนตไปจานาเปนประกนกบเจาหน ดงกลาวลกหนจะไมไลเบยเอาจากโจทก

68

สทธซงมตราสารยอมหมายถงตราสารทใชแทนสทธหรอทรพยซงเปนเอกสารททาขน ตามแบบพธในกฎหมาย และเปนตราสารทโอนกนไดดวยวธของตราสารนน ไมหมายความถงเอกสารธรรมดาททาขนเพอเปนพยานหลกฐานแหงสทธทว ๆ ไป สทธการโอนกรรมสทธรถยนตพรอมทะเบยนรถยนตและสญญาเชาซอทลกหนมอบใหเจาหนเพอประกนการชาระหนตามตวสญญาใชเงนทโจทกออกใหแกเจาหนนน หาไดมลกษณะเปนสทธซงมตราสารในความหมายดงกลาวไม แมสทธดงกลาวอาจโอนแกกนไดกเปนเพยงการโอนสทธเรยกรองธรรมดาเทานน การทลกหนมอบสทธการโอนกรรมสทธรถยนตพรอมทะเบยนรถยนตและสญญาเชาซอแกเจาหนเพอเปนประกนการชาระหนตามตวสญญาใชเงนทโจทกออกใหแกเจาหน จงไมเปนการจานาสทธซงมตราสารตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 750 เจาหนจงไมมสทธขอรบชาระหนอยางเจาหนมประกนตาม พระราชบญญตลมละลายพ.ศ. 2483 มาตรา 96(3)

หนงสอดงกลาวคอการใหสตยาบนของลกหนในการจานาสทธการโอนกรรมสทธรถยนตดงกลาวแลวเจาหนจงขอรบชาระหนจากกองทรพยสนของลกหนอยางเจาหนมประกนตามมาตรา 96(3) แหงพระราชบญญตลมละลาย พ.ศ. 2483 พเคราะหแลว มปญหาตองวนจฉยตามฎกาของเจาหนวาสทธการโอนกรรมสทธรถยนตพรอมทะเบยนรถยนตและสญญาเชาซอทลกหนมอบใหเจาหนเปนประกนหนตามตวสญญาใชเงนทโจทกออกใหแกเจาหนนน เปนการจานาสทธซงมตราสารแกเจาหนหรอไม เหนวาสทธซงมตราสารยอมหมายถงตราสารทใชแทนสทธหรอทรพย ซงเปนเอกสารททาขนตามแบบพธในกฎหมายและเปนตราสารทโอนกนไดดวยวธของตราสารนน แตไมหมายความถงเอกสารธรรมดาททาขนเพอเปนพยานหลกฐานแหงสทธทว ๆ ไปซงสทธการโอนกรรมสทธรถยนตพรอมทะเบยนรถยนตและสญญาเชาซอทลกหนมอบใหเจาหนเพอประกนการชาระหนตามตวสญญาใชเงนทโจทกออกใหแกเจาหนนน หาไดมลกษณะเปนสทธซงมตราสารในความหมายดงกลาวไม แมสทธดงกลาวอาจโอนแกกนไดกเปนเพยงการโอนสทธเรยกรองธรรมดาเทานน การทลกหนมอบสทธการโอนกรรมสทธรถยนตพรอมทะเบยนรถยนตและสญญาเชาซอแกเจาหนเพอเปนประกนการชาระหนตามตวสญญาใชเงนทโจทกออกใหแกเจาหน จงไมเปนการจานาสทธซงมตราสารตามนยมาตรา 750 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ดงน เจาหนจงไมมสทธขอรบชาระหนอยางเจาหนมประกนตามมาตรา 96(3)แหงพระราชบญญตลมละลาย พ.ศ. 2483 ดงทเจาหนฎกา ศาลอทธรณพพากษาชอบแลวฎกาของเจาหนฟงไมขน สวนทเจาหนฎกาตอไปวา แมศาลอทธรณวนจฉยวาเจาหนมไดเปนเจาหนมประกนกตาม แตกชอบทจะใหเจาหนมสทธไดรบชาระหนทงหมดหรอบางสวนโดยกาหนดเงอนไขอยางเจาหนมประกนหรอเจาหนไมมประกนมใชยกคาขอรบชาระหนของเจาหนทงหมดนน เหนวาเจาหนยนคาขอรบชาระหนอยางเจาหนมประกนตามมาตรา 96(3)แหงพระราชบญญตลมละลาย พ.ศ. 2483 เทานนทงมไดอทธรณในปญหานตอศาลอทธรณแตอยางใด ดงนฎกาของเจาหนดงกลาวจงเปนขอทมไดยกขนวากนมาแลวโดยชอบในศาลชนตนและศาลอทธรณจงตองหามมใหฎกาตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาตรา 249 วรรคหนง ประกอบพระราชบญญตลมละลาย พ.ศ. 2483มาตรา 153 ศาลฎกาไมรบวนจฉย" พพากษายน

69

บทท 3

ววฒนาการแนวคดและหลกเกณฑของกฎหมายหลกประกนทางธรกจของตางประเทศ

เนองจากประเทศไทยไดมการนาเอาแนวคด รวมถงหลกเกณฑเกยวกบการนาทรพยสนมาเปนหลกประกนทางธรกจ มาจากกฎหมายหลกประกนการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกรและกฎหมาย Uniform Commercial Code ขอ 9 ของประเทศสหรฐอเมรกามาเปนแนวทางในการบงคบแกทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนทางธรกจดวย1

ในบทนผศกษาจงจะทาการศกษาถงความเปนมา ววฒนาการ แนวคดและหลกเกณฑในการบงคบสทธแกทรพยสนซงเปนหลกประกนในการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกร อนประกอบดวยหลกประกนแบบลอยหรอ Floating Charge และหลกประกนโดยเฉพาะเจาะจงหรอ Fixed Charge เพอนามาศกษาเปนแนวทางในการบงคบเอาทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนทางธรกจในประเทศไทย รวมถงความเปนมา ววฒนาการ แนวคดและหลกเกณฑในการบงคบสทธตามกฎหมาย Uniform Commercial Code ขอ 9 นอกจากนผศกษาจะศกษาไปถงองคกรหรอหนวยงานททาหนาทในการประเมนมลคาทรพยสนซงนามาเปนหลกประกนทางธรกจ เพอศกษาถงหนาทและหลกเกณฑทใชในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญา เพอนามาแกไขปญหาการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจของประเทศไทยใหเกดความเปนธรรมและเพอประโยชนสงสดของผใหหลกประกนและผรบหลกประกน 3.1 ประเทศสหราชอาณาจกร

3.1.1 ววฒนาการของกฎหมายหลกประกน กฎหมายของประเทศสหราชอาณาจกรประกอบดวยหลกกฎหมาย 3 สวน คอ 1) หลกกฎหมายคอมมอนลอว (Common Law) ระบบคอมมอนลอรเปนระบบกฎหมายทพฒนาขนในประเทศองกฤษตงแตอดตกาล

1 กาชย จงจกรพนธ, เรองนารเกยวกบกฎหมายหลกประกนทางธรกจ [Online], 2557 แหลงทมา

http://www.lrct.go.th/th/wp-content/uploads/2014/02/ Pocket-Book-Business-Security-Act.pdf.

70

ซงในสมยนนการใชกฎหมายในประเทศองกฤษไดรบอทธพลจากกฎหมายโรมนเพยงเลกนอย โดยกฎหมายทใชบงคบคอ กฎหมายจารตประเพณทองถนของกลมชนตาง ๆ หลากหลายกลม ทมภมลาเนาอยเขตพนทประเทศองกฤษกระจดกระจายอยทวไปและมจารตประเพณ กฎเกณฑกาหนดวถชวตของสมาชกในกลมของตน ทาใหจารตประเพณมลกษณะทหลากหลายและขาดเอกภาพ จนกระทงมการปกครองระบอบสมบรณาญาสทธราชยภายใตการปกครองของ “กษตรย” ทมอานาจสงสดเดดขาด มการจดระบบการปกครองเสยใหมในรปการครอบครองทดน อนเปนการเสรมใหพระมหากษตรยมพระราชอานาจเหนอศกดนาอน ๆ เเละไดแตงตงตวแทนของกษตรยในลกษณะของศาล ทเดนทางไปตดสนคดในทองถนตาง ๆ เรยกวา “ศาลหลวง” ( Royal Court ) โดยวธการพจารณาวนจฉยของศาลหลวงนนม 2 วธ คอ 1) การนาเอาจารตประเพณของทองถนมาปรบใชกบขอเทจจรงทเกดขน สาหรบขอพพาททเกดขนระหวางทองถนและมปญหาวาจะใชจารตประเพณของทองถนใดในการตดสน ศาลหลวงจะเปนผพจารณาตดสนวาจะใชจารตประเพณของทองถนใด และพจารณาขอพพาททเกดขนเปนกรณไป ซงเมอมคาตดสนจากศาลหลวง ทองถนนนจะตองยอมรบและปฏบตตาม 2) ในกรณททองถนนนไมมจารตประเพณของทองถน ศาลหลวงจาเปนตองสรางหลกกฎหมายขนมาใหม โดยเปนการใชเหตผลไปพจารณาประกอบขอเทจจรงทเกดขนเปนขอพพาท ศาลหลวงจะวางหลกเกณฑในการตดสนชขาดจากการพจารณาเหตผลทแฝงอยในความสมพนธของขอเทจจรงนน หลกเกณฑเชนนเปนหลกเกณฑทตางจากการใชกฎหมายทองถนแบบเดม เพราะไมใชการใชกฎหมายจารตประเพณแตเปนการวนจฉยคดตามหลกกฎหมายทวไปนนเอง ตอมาเมอเวลาผานไป 2 ระบบนจงไดพฒนาเปนระบบเดยวกนภายใตกฎเกณฑทศาลหลวงเปนผกาหนดโดยมไดแบงแยกเชนเดมอกตอไป ซงการพฒนาเปนระบบเดยวกนเปนการจดระบบจารตประเพณททาใหกฎหมายเปนระบบ เกดระบบคอมมอนลอว (Common Law) โดยทหลกคอมมอนลอวนนถอวาเปนหลกกฎหมายทศาลสรางขนมาจากจารตประเพณหรอจากหลกเหตผลทไดจากการพจารณาขอเทจจรงในคาพพากษาไมใชเปนการตดสนตามอาเภอใจ ดงนทาใหมการนาหลกเกณฑในคาพพากษากอน ๆ มาใชในการตดสนขอเทจจรงทเกดขนแบบเดยวกนในภายหลง ตามหลกการทกลาววาขอเทจจรงอยางเดยวกนตองไดรบการปฏบตเหมอนกน และพฒนาตอมาจนเกด

71

เปนทฤษฎการตดสนโดยยดหลกกฎหมายตามคาพพากษา (The Doctrine of Rrecedent) ในราวปลายศตวรรษท 182

ตอมาเมอระบบคอมมอนลอวไดพฒนาถงขดสดในชวงศตวรรษท15 จนไมสามารถ พฒนาตอไปได ไมวาจะดวยการมกระบวนพจารณาทเครงครดจากดมากเกนไปและตองผกพนอยกบคาพพากษาบรรทดฐานของศาลคอมมอนลอว กฎหมายคอมมอนลอวของศาลหลวงเรมไมสอดคลองกบความตองการของสงคม จนไมสามารถตอบสนองกบปญหาทเกดขนจากการเปลยนแปลงของสงคม หรอแนวคดของผพพากษาทเปนอนรกษนยมจนมากเกนไปทาใหมผทไมไดรบความเปนธรรมจากศาลคอมมอนลอว ตองหนไปพงพงและรองของความเปนธรรมจากราชเลขานการของพระมหากษตรย (Load Chancellor) เพอเยยวยาความเดอดรอนดงกลาวราชเลขานการของพระมหากษตรย (Load Chancellor) มสานกงานตงอยทศาลแชนเซอร (Court of Chancery) ไดเยยวยาความเดอดรอนแกผรองทกข โดยยดหลกความเปนธรรมในแตละกรณ (The Equity of the Case) กลาวคอ วนจฉยคดโดยยดหลกประโยชนสขและความยตธรรมในสงคมเปนใหญ ไมไดยดถอตามหลกกฎหมาย ตามแนวคาพพากษาแบบศาลคอมมอนลอว จนพฒนาเปนหลกความเปนธรรม (Equity) ขนในทสด3 หลกความเปนธรรม (Equity) นจงเปนกฎหมายของประเทศองกฤษอกหลกหนงทเกดขนเพออานวยความยตธรรมแกประชาชนควบคไปกบระบบคอมมอนลอว ในกรณทระบบคอมมอนลอวมไดใหความเปนธรรมทสมบรณแกคด

ครนถงศตวรรษท 18 เมอชนชนองกฤษเตบใหญขนจนเขายดกมรฐสภาไดและม อานาจมากขนเรอย ๆ กไดมการออกกฎหมายมาแกไขหลกกฎหมายคอมมอนลอวทไมสอดคลองกบการขยายระบบของทนนยมในสมยนน ในชวงแรกศาลคอมมอนลอวปฏเสธทจะใชกฎหมายลายลกษณอกษรทสภาบญญตขนเพราะผพพากษามความเชอวา คอมมอนลอวเปนระบบเหตผลทไดรบการปรบปรงโดยนกปราชญมานานจนเปนระบบทสมบรณแลว แตพอเวลานานเขาความตองการของประชาชนไดบบบงคบใหศาลตองยอมรบกฎหมายลายลกษณอกษร ถงกระนนศาลกยงคงพยายามทจะสงวนสทธทจะไมใชกฎหมายของรฐสภา เมอกฎหมายขดตอเหตผลหรอความรสกของประชาชน

2 Blogspot, ประวตความเปนมาของระบบคอมมอนลอร [Online], 31 มนาคม 2555. แหลงทมา

http://52011313447g5.blogspot.com/2012/03/royal-corut-2-1-2-common-law-doctrine.html. 3 อาจารยสรพนธ พลรบ, หลกความเปนธรรมทางกฎหมายและกฎหมายทรสต [Online], ม.ป.ป.

แหลงทมา http://www.stou.ac.th/Schools/Slw/upload/Ex.40701-4.pdf.

72

โดยศาลอางเสรภาพทจะไมใชกฎหมายนนบงคบ ในทสดรฐสภาองกฤษจงไดบงคบใหศาลนากฎหมายทรฐสภาออกไปใชบงคบโดยศาลไมมดลยพนจงดใชกฎหมาย4

ผลจากกฎหมายน ทาใหศาลคอมมอนลอวเลยงไปสรางหลกการตความกฎหมาย ลายลกษณอกษร โดยใหกฎหมายลายลกษณอกษรมผลนอยทสดโดยถอวาบทกฎหมายลายลกษณอกษรเปนขอยกเวนของหลกคอมมอนลอว จงพยายามตความกฎหมายลายลกษณใหแคบและเครงครดเขาไวยดตวอกษรเปนหลกโดยไมคานงถงเจตนารมณของกฎหมาย คอ หลกตความตามตวอกษร (Literal Rule) ทาใหกฎหมายลายลกษณอกษรถกตความอยางแคบ ทาใหศาลมโอกาสนาหลกคอมมอนลอวอนเปนหลกทวไปมาใชบงคบแกคดนนเปนสวนใหญ ววฒนาการของฝายนตบญญตทดาเนนควบคไปกบการขยายอทธพลของรฐประชาธปไตยแบบเสรนยม และแนวความคดของ Jeremy Bentham ทาใหเกดการปฏรปกฎหมายวธพจารณาคดในตอนกลางศตวรรษท 19 อนเปนการเปลยนแปลงกฎหมายของประเทศองกฤษครงสาคญ จากนนมานกกฎหมายและศาลองกฤษจงคอย ๆ หนมายอมรบกฎหมายสารบญญตมากขน และเปนผลใหระบบกฎหมายคอมมอนลอวไดรบการจดระบบใหดขน โดยผลของ Judicature Acts 1873-1875 ทาใหมการปรบปรงองคกรตลาการจนศาลองกฤษทงหมดสามารถใชกฎหมายลายลกษณอกษรควบคไปกบหลกคอมมอนลอวได แตกฎหมายองกฤษกยงคงรกษาแบบฉบบเดมไว คอรฐสภาองกฤษมฐานะเพยงเปนผแสดงแนวทางกฎหมายทววฒนาการขนใหมเทานน และยงถอวาคาพพากษาของศาลเปนบอเกดของกฎหมายซงตางจากระบบชวลวในประเทศภาคพนยโรป5

2) หลกกฎหมายลายลกษณอกษร (Statutory Law) ระบบกฎหมายลายลกษณอกษร หรอทเรยกวา ระบบกฎหมายภาคพนยโรปหรอ

ระบบประมวลกฎหมาย เปนระบบกฎหมายทมตนกาเนดมาจากกฎหมายโรมน ซงยดหลกกฎหมายลายลกษณอกษรเปนสาคญ ลกษณะของกฎหมายลายลกษณอกษร คอ การนาเอาขอกฎหมายเรองตาง ๆ มาบนทกเปนกฎเกณฑไวในลกษณะเปนประโยคขอความอยางชดเจน กฎหมายลายลกษณอกษรจงสะดวกแกการนาไปใช และประชาชนสามารถอานขอความในกฎหมายเพอความเขาใจและปฏบตตามไดโดยงาย เพราะเปนหลกเกณฑทแนนอนและสามารถอางองกนไดทกฝาย ดงนนทมาสาคญของกฎหมายจงไดแก กฎหมายลายลกษณอกษรทได

4 อนสสรา รกษาพล, ศรวรรณ ลตานา และแคทลยา กลนสข, ระบบกฎหมายหลก [online], 19 มกราคม 2556. แหลงทมา http://lawsystem15029.blogspot.com/2013/01/blog-post.html.

5 Blogspot, ประวตความเปนมาของระบบคอมมอนลอร [online], 2 พฤษภาคม 2553. แหลงทมา http://janjao-law-knowledge.blogspot.com/2010/05/blog-post.html.

73

บญญตขนมาใช นอกจากน “จารตประเพณ” ซงเปนแนวปฏบตอนเปนทยอมรบกนมาเปนเวลานานจนเปนเสมอนกฎหมายในสงคม ตลอดจน “หลกกฎหมายทวไป”ทเปนสภาษตกฎหมาย กยงถอวาเปนกฎหมายทปรบใชในคดความดวย จงอาจกลาวไดวาทมาของกฎหมายในระบบกฎหมายลายลกษณอกษร ไดแก6 รฐธรรมนญ ประมวลกฎหมายอาญา ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา พระราชบญญต พระราชกาหนด พระราชกฤษฎกา กฎกระทรวง เปนตน และ 3) หลกความเปนธรรม (Equity) โดยหลกเอคควตไดมการพฒนามาจากศาลแซนเซอร (The Old Court of Chancery)7

หลกความเปนธรรม (Equity) แรกเรมเกดขนมาจากหลงจากทมการจดตงศาลหลวง ขนมาเรยบรอยแลวในสมยพระเจาเฮนรท 2 (ค.ศ. 1154-89) และจะตองใชรท (Writ)8 ในการฟองคดความ การออกรทใหม ๆ กถกจากด โดยพระราชบญญตเดอะ โพรวชน ออฟ ออกฟอรด (The Provision of Oxford, 1285) เพราะรฐสภาเหนวาการใหชานเซลเลอรออกรทใหม ๆ ไดเทากบเปนการบนทอนอานาจนตบญญตของรฐสภา จงทาใหกฎหมายและการเยยวยา (Remedy) ความเสยหายไมยดหยนเทาทควร ศาลหลวงของกษตรยมกจะใหคาสนไหมทดแทนเปนเงนตรามากกวาการบงคบใหจาเลยกระทาการเฉพาะสงเพอบรรเทาความเดอดรอนของโจทก

ดงนน ในศตวรรษท 14 เมอศาลคอมมอนลอวไมอาจใหการเยยวยาไดอยางเพยงพอ แกโจทก ในบางกรณผไดรบความเดอดรอนจงถวายฎกาตอองคพระมหากษตรย หรอสภาทปรกษาของกษตรยโดยตรง เรองทขอความเปนธรรมเชนนมเพมขนอยางมากมาย กษตรยจงตองมอบคด ตาง ๆ เหลานใหชานเซลเลอรเปนผตดสน ความจรงชานเซลเลอรมหนาทบรหารงานศาลโดยตรงอยแลว กลาวคอ เปนผออกรทสาหรบใชฟองคดในศาลหลวง เมอตองมาทาหนาทตลาการเสยเอง ททาการของชานเซลเลอร จงกลายเปนศาลไปโดยปรยาย มชอเรยกวา ศาลแชนเซอร (Court of Chancery)

สาหรบการฟองคดนน แชนเซอรจะออกรทใหไปฟองคดยงศาลแชนเซอร หากเหนวาคดนนไมอาจจดการไดอยางเตมทในศาลคอมมอนลอว ซงบางครงอาจเปนเพราะศาลคอมมอนลอว

6 ชมชน มณยารมย, ทมาของกฎหมาย [Online], ม.ป.ป. แหลงทมา

www.dpu.ac.th/law/upload/content/files/4.doc. 7 เรองเดยวกน. 8 Writ (รท) หมายถง รปแบบของคาสงทเปนลายลกษณอกษรออกโดยศาลหรอผมอานาจตามกฎหมาย

ใหกระทาการหรอละเวนการกระทาอยางใดอยางหนง.

74

ไมอาจบงคบคดเอากบผมอทธพล แตรทของชานเซลเลอรนนออกในพระปรมาภไธยของพระเจาแผนดน การขดขนคาสงของศาลแชนเซอรจงเทากบเปนการหมนพระบรมเดชานภาพ ศาลแชนเซอรจงบงคบคดไดดกวา อกประการหนงการเยยวยาในศาลคอมมอนลอวเปนแตเพยงการใหคาสนไหมทดแทนเปนเงนตรา ถาโจทกประสงคใหศาลคอมมอนลอวบรรเทาความเดอดรอนเปนประการอนกตองมาฟองตอศาลแชนเซอร

ผพพากษาในศาลชานเซอร ไดแก ชานเซลเลอร (Chancellor) ซงสวนมากมกจะ เปนนกบวชในครสตศาสนา การตดสนคดใชหลกความสานกอนดงาม หลกศลธรรม หลกกฎหมายและหลกศาสนา การพจารณาคดไมไดใชลกขนเหมอนอยางศาลคอมมอนลอว ซงตดสนคดโดยอาศยหลกกฎหมายทมอยในคาพพากษาแตเกากอนและบทบญญตกฎหมายของรฐสภา เนองจากศาลของชานเซลเลอรใหการเยยวยาไดดกวาศาลคอมมอนลอว จงเปนทนยมชมชอบของประชาชน อานาจของศาลแชนเซอรจงเพมมากขน ทาใหเกดการขดแยงกบศาลคอมมอนลอว เชน ศาลแชนเซอรอาจหามมใหมการบงคบคดตามคาพพากษาของศาลคอมมอนลอว ถาหากชานเซลเลอรเหนวาคาพพากษานนขดตอความเปนธรรม ในการนแมจะไมเปนการกลบคาพพากษาของศาลคอมมอนลอวกตาม แตผลแหงคาพพากษานนกแทบจะไมมความหมายเลย เพราะฝายชนะคดในศาลคอมมอนลอวไมอาจบงคบคดไดตามคาพพากษา ศาลคอมมอนลอวจงเหนวาผทพยายามหลกเลยงคาพพากษาในกรณเชนนเปนการผดกฎหมายและลงโทษผไปศาลแชนเซอร

ในตอนปลายครสตวรรษท 16 หลกกฎหมายทใชอยในศาลแชนเซอรเรมมลกษณะ เปนการแนนอนและมความขดแยงกบคอมมอนลอวในบางประเดน ในรชสมยพระเจาเจมสท 1 ไดทรงชขาดในป ค.ศ. 1615 วาในกรณทมการขดแยงกนระหวางคอมมอนลอวและเอคควตแลว ใหเอคควตมผลใชบงคบ ขอใหสงเกตวาเอคควตไมใชระบบกฎหมายทสมบรณในตวมนเอง กลาวกนวา ถาหากประเทศองกฤษไมมเอคควต ประเทศองกฤษกยงคงดารงอยได แตถาประเทศองกฤษมแตเอคควตโดยไมมคอมมอนลอวเลย ประเทศองกฤษจะไมสามารถดารงอยไดเลย

ในเรองของเขตอานาจของศาลแชนเซอร มนกเขยนตาราในศตวรรษท 19 ได จาแนกเขตอานาจของศาลแชนเซอร ออกเปนสามสวน ดงน

1) ศาลแชนเซอรมเขตอานาจแตเพยงผเดยวเหนอคดบางประเภททศาลคอม มอนลอวไมอาจบรรเทาความเดอดรอนได เชน การบงคบเกยวกบการจดตงทรสต (Trust) การคมครองผจานองอสงหารมทรพย ในกรณเชนนสทธและการเยยวยามลกษณะเปนการอาศยหลกความเปนธรรม

75

2) ศาลแชนเซอรมเขตอานาจซาซอนกบศาลคอมมอนลอว ไดแก ในกรณทศาล คอมมอนลอวยอมรบในสทธของโจทกแตไมไดกาหนดวธการเยยวยาไวอยางเพยงพอ เชน การผดสญญาซอขาย การเชาทดน การทาละเมด หรอการจะทาละเมด เชน การกอใหเกดการรบกวนหรอกอใหเกดความราคาญ สาหรบในกรณแรกซงไดแกการผดสญญา ศาลอาจสงใหปฏบตการชาระหนเฉพาะสง (Specific Performance) โดยบงคบใหฝายหนงฝายใดปฏบตตามสญญา สวนในกรณหลงไดแก การทาละเมด ศาลอาจสงใหจาเลยงดกระทาการละเมดหรอการรบกวน (Injunction) ตอไปได ถาหากโจทกฟองคดทง 2 ประเภทนในศาลคอมมอนลอว สงทโจทกจะไดรบ ไดแก คาสนไหมทดแทนเปนเงนตราเมอเกดความเสยหายขนแลวเทานน

3) ศาลแชนเซอรมเขตอานาจเสรมสาหรบในกรณทศาลคอมมอนลอวยอมรบใน สทธของโจทกโดยใหการเยยวยาไดอยางเพยงพอ แตไมสามารถบงคบตามสทธได เนองจากมขอบกพรองเกยวกบกระบวนการบงคบตามสทธนน ชานเซลเลอรอาจบงคบใหจาเลยสงมอบเอกสารทอยในความครอบครองของจาเลยใหโจทกตรวจสอบได

สาหรบหลกกฎหมายทใชในศาลเอคควต ในสมยแรกเรมจดตงศาลแชนเซอรนน ศาลใชหลกสานกอนดงามและหลก ความเปนธรรมในการตดสนคด แตไมมความนกคดทจะยดถอหลกบรรทดฐานคาพพากษาแตประการใด ในศตวรรษท 17 มการตงผพพากษาไปแทนชานเซลเลอรซงเปนนกบวชในครสตศาสนาและพมพรายงานคาพพากษา (Report) ขนมาจงทาใหมการยดถอตามคาพพากษาทเคยมมาแตเกากอนและวางหลก (Maxims) ทใชในการตดสนคด ยกตวอยางเชน หลกความเปนธรรมหรอเอคควต จะไมบงคบตามสญญาทฝายหนงของสญญามอานาจการตอรองเหนอกวาอกฝายหนงมาก, บคคลทมาแสวงหาความเปนธรรมจะตองมาดวยมอสะอาด, เอคควตไมใชเปนเครองมอสาหรบการแกแคน, เอคควตใชบงคบเอากบตวบคคล, เอคควตเปนฝายตามกฎหมาย, เอคควตจะตองใหผทไดรบความเสยหายไดรบการเยยวยาเสมอ, เอคควตคอความเสมอภาค, ระหวางความเทาเทยมกนผทมากอนยอมมสทธดกวา เปนตน9

ตอมาไดมการนาเอาหลกความเปนธรรม (เอควต) มาใชจนพฒนากลายเปน หลก Floating Charge หรอหลกประกนแบบลอย ซงมผลใชบงคบแกการนาทรพยสนอยางใดอยางหนงมาเปนหลกประกนในการชาระหนตามสญญาของประเทศสหราชอาณาจกรจวบจนปจจบน ผศกษาจงขอกลาวถงความเปนมาของหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) พอสงเขป ดงน

9 E-Books Ramkhamhaeng University, LA102 (LW102), บทท2 ววฒนาการแหงกฎหมาย

[Online], 2554. แหลงทมา http://e-book.ram.edu/e-book/l/LA102(LW102)54/chapter2.pdf.

76

หลกประกนแบบลอย (Floating Charge) มจดกาเนดมาจากความคดเหนของผ พพากษาททาหนาทพจารณาคดทเกยวของกบการประกนหน โดยเฉพาะในศาลแชนเซอร (Court of Chancery) แนวคดทางทฤษฎของหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) แบงออกไดเปน 2 ทฤษฎ 1) ทฤษฎการอนญาต (The License Theory)

ทฤษฎนมความเหนวา บรษทมอานาจขายและจานองทรพยทเปนหลกประกนการ ชาระหนแบบลอย (Floating Charge) ได เพราะไดรบอนญาตโดยปรยายจากเจาหนใหกระทาการดงกลาวได แตการอนญาตของเจาหนนนกมขอจากดเชนกน โดยเปนขอจากดทชดแจง กลาวคอ เจาหนจะอนญาตใหบรษทดาเนนธรกจเกยวกบทรพยสนซงเปนหลกประกนนนได หากเปนไปในตามทางปกตของการคาทเหมาะสม แตเจาหนจะไมมความผกพนกบการกระทาทนอกเหนอขอบอานาจ(ultra vires) ของบรษท หรอบรษทปดกจการ และการขายทรพยสนของบรษท ถาบรษทกระทาการอยางหนงอยางใดดงกลาว ศาลจะออกคาสงใหยดทรพยสนของบรษทไวชวคราวได โดยไมตองคานงวาทรพยสนซงเปนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) เกดการแปลงสภาพแลวหรอไม

ในกรณทบรษทเลกกจการ การไดรบอนญาตจากเจาหนใหสามารถดาเนนธรกจท เกยวของกบทรพยสนทเปนหลกประกนนนไดตามปกตของบรษทจะหยดลงทนท แมจะเปนการเลกกจการเพอเปนการฟนฟกจการ (Reconstruction) หรอการควบกจการ (Amalgamation) ของบรษท และแมจะมขอกาหนดในสญญาวาหลกประกนของเจาหนจะไมถกบงคบชาระหน กรณดงกลาวขางตนนยอมถอเปนเหตการณอยางใดอยางหนงซงกอใหเกดการแปลงสภาพไปจากหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) แลว 2) ทฤษฎการจานองทรพยสนทจะไดมาในอนาคต (The Mortgage of Future Assets Theory)

ทฤษฎนมความเหนวา อานาจของบรษททสามารถเขาไปผกพนกบทรพยสนซงเปน หลกประกนนน มาจากการทหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ยงไมกอใหเกดการผกพนตวทรพย จงยงไมเปนทรพยสนทเปนหลกประกนโดยเฉพาะเจาะจงจนกวาหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) จะเกดการแปลงสภาพ (Crystalization) เปนหลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) ดงนน ในระหวางททรพยสนนนยงไมไดมการแปลงสภาพ ผเปนเจาหนจงยงไมมสทธเขาไปกระทาการใด ๆ อนเกยวของแกทรพยสนซงเปนหลกประกนได นอกจากนในเรองของเงอนไขหรอเหตการณทจะถอวาเปนการแปลงสภาพทรพยสนซงเปนหลกประกนจากหลกประกนแบบลอย

77

(Floating Charge) เปนหลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) ลกหนและเจาหนสามารถตกลงกนไดตามเจตนาของคสญญาทง 2 ฝาย อยางไรกด แมทรพยสนซงเปนหลกประกนยงไมไดแปลงสภาพเปนหลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) หากลกหนไดกระทาการใด ๆ อนเปนการเจตนาหลอกลวงเจาหน หรอทาใหทรพยสนซงเปนหลกประกนลดนอยถอยลงไป ผเปนเจาหนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) มสทธโตแยงคดคานการกระทาดงกลาวของลกหนได10

3.1.2 หลกเกณฑของหลกประกน หลกประกนแบบภาระตดพน (Charge) แบงไดเปน 2 ประเภท คอ

1) ภาระตดพน (Charge) ทเกดมาจากกฎหมายลายลกษณอกษร (Legal Charge)

คอ การประกนการชาระหนทเกดขนจากบทบญญตของกฎหมาย เชน สญญา โดยการทาสญญากนระหวางเจาหนและลกหนทมลกษณะเปนการจานา (Pledge) หรอ จานอง(Mortgage) เปนตน11 สาหรบภาระตดพน (Charge) ประเภทนผศกษาจะขอกลาวแตเพยงสงเขป เนองจากเนอหาทจะทาการศกษาเกยวกบการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจในสวนตอไปจะมความเกยวของแตเพยงหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ทมาจากหลก เอคควต

2) ภาระตดพน (Charge) ทเกดมาจากหลกเอคควต (Equitable Charge) คอ การประกนการชาระหนซงเจาหนยงไมไดสทธในทรพยสนซงเปน

หลกประกน เปนเพยงภารตดพนตวทรพย (Encumbrance) เจาหนผมประกนแบบนจะบงคบชาระหนไดโดยการยนคารองตอศาลเพอใหบงคบชาระหน โดยอาจเปนการขายทรพยสนซงเปนหลกประกน หรอการแตงตงเจาพนกงานพทกษทรพย (Receiver) เปนตน โดยหลกเอคควต (Equitable Charge) แบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ หลกประกนแบบลอย (Floating Charge) และหลกประกนโดยเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge)

3.1.2.1 หลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) หมายถง การนาทรพยสนสงใดสงหนงมาเปนหลกประกนในการชาระหน

10 วทยา จญกาณจน, การประกนหนดวยทรพยแบบ floating charge (วทยานพนธ นตศาสตรมหา

บณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2537), 44-46. 11 นพรตน เนยมคลาย, เจาหนบรมสทธในกฎหมายลมละลาย (วทยานพนธ นตศาสตรมหาบณฑต

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2554), 87.

78

โดยคสญญาทง 2 ฝาย ไดระบลงไปในสญญาวามทรพยสนสงใดเปนหลกประกนในการชาระหนตามสญญา โดยลกหนผใหหลกประกนตองสงมอบทรพยสนซงเปนหลกประกนตามทไดระบในสญญาใหอยในการครอบครองของเจาหน และลกหนผตราทรพยสนซงเปนหลกประกนไวตามสญญาไมมสทธจดการใด ๆ แกทรพยสนนนไดอก หากลกหนผใหหลกประกน ไมไดกระทาการตามทสญญากาหนดไวหรอกระทาผดสญญา เจาหนผรบหลกประกนยอมมทรพยสทธเหนอทรพยสนซงเปนหลกประกนอนสามารถเขายดถอทรพยสนซงเปนหลกประกนนนเพอชาระหนไดทนท12 3.1.2.2 หลกประกนแบบลอย (Floating Charge)

หมายถง การนาทรพยสนสงใดสงหนงมาเปนหลกประกนในการชาระหน แตลกหนจะยงไมไดระบตวทรพยทเปนหลกประกนไวอยางแนนอน จะระบไวเพยงแตประเภท ชนด หรอกลมของทรพยสนนนเทานน ยกตวอยางเชน ระบไวเพยงใชขาวเปลอกประกนการชาระหน แตมไดกาหนดเฉพาะเจาะจงวาใชขาวเปลอกประเภทใดในการชาระหน โดยมลกษณะเปนทรพยสนทมการหมนเวยนเปลยนมอตลอดเวลา อาจเปนทรพยสนจากกจการของบรษทลกหน หรอทรพยสนอนใดอนมมลคากได นอกจากนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ยงมความหมายใหครอบคลมถงทรพยสนทจะไดมาในอนาคตดวย

ในเวลาทาสญญานน ลกหนผใหหลกประกนไมจาเปนตองสงมอบทรพยสน ซงเปนหลกประกนใหอยในการครอบครองของเจาหน และเจาหนผรบหลกประกนยงใหสทธแกลกหนในการจดการกบทรพยสนซงนามาเปนหลกประกนในการชาระหนไดตามปกตทางการคา ดงนน ในระหวางททาสญญาหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) สทธของเจาหนเหนอทรพยสนซงเปนหลกประกนดงกลาวจงยงมไดเกดขน เจาหนจงไมมสทธกระทาการใด ๆ แกทรพยสนซงเปนหลกประกนนนได แตหากมเหตการณอยางใดอยางหนงอนเปนการแปลงสภาพใหทรพยสนซงเปนหลกประกนแบบลอยกลายสภาพเปนทรพยสนซงเปนหลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง เจาหนผรบหลกประกนจะเกดสทธในการบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนนนเพอนามาชาระหนได13

สาหรบผเปนเจาหนหลกประกนตามหลกประกนแบบลอย (Floating

12 Key differences, Difference between Fixed Charge and Floating Charge By Surbhi S

[Online], 29 September 2015. Available from http://keydifferences.com/difference-between-fixed-charge-and-floating-charge.html.

13 วภานนท ประสมปลม, “ตวอยางการบงคบหลกประกนทางธรกจ”,กรงเทพธรกจ [online], 23 กนยายน 2558. แหลงทมา http://www.bangkokbiznews.com/blog/detail/635645.

79

Charge) นเปนไดทงบคคลธรรมดา นตบคคล ธนาคารหรอสถาบนการเงนตาง ๆ ได แตผทจะเปนลกหนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) นน ตามหลกกฎหมายของสหราชอาณาจกรจากดไวเฉพาะแตเพยงบรษทจากดเทานน14

3.1.3 หลกเกณฑการบงคบสทธในทรพยสนซงเปนหลกประกนของประเทศ สหราชอาณาจกร

ตามทไดกลาวมาแลวขางตนถงความแตกตางระหวางการบงคบแก ทรพยสนซงเปนหลกประกนโดยเฉพาะเจาะจงกบการบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนแบบลอย สาหรบการบงคบหลกประกนโดยเฉพาะเจาะจง ลกหนจะตองสงมอบทรพยสนซงเปนหลกประกนใหอยในการครอบครองของเจาหนนบตงแตวนทมการทาสญญาเกดขน หากลกหนกระทาผดเงอนไขตามทระบไวในสญญา เจาหนยอมเกดสทธในการบงคบแกทรพยสนซงนามาเปนหลกประกนตงแตขณะทาสญญานนไดโดยทนท การบงคบแกหลกประกนประเภทนจงไมมความซบซอน แตหากเปนการบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนแบบลอย จะมวธการบงคบสทธในทรพยสนทแตกตางกนออกไป โดยผศกษาจะไดกลาวถงรายละเอยด ดงตอไปน

1) การบงคบสทธในทรพยสนซงเปนหลกประกนแบบลอยตองมการจด ทะเบยนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge)

สาหรบวตถประสงคในการจดทะเบยนหลกประกน Floating Charge หรอ หลกประกนแบบลอยน เพอใหผเปนเจาหนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) เกดความมนใจในการไดรบชาระหนและสามารถนามาใชยนกบเจาหนรายอนได นอกจากนยงเปนการบอกกลาวใหบคคลภายนอกทราบและตรวจสอบไดวาทรพยสนนนเปนทรพยสนทมหลกประกนแบบลอย (floating charge) อย โดยบคคลภายนอกสามารถทาการตรวจสอบไดทบรษทของลกหน

การจดทะเบยนสญญาหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) น ประกอบดวย 2 ขนตอน

(1) การจดทะเบยนทบรษทลกหน มาตรา 859C(1) กาหนดวา ผเปนลกหนจะตองจดทะเบยนหลกประกนแบบ

ลอย (Floating Charge) ลงในสมดทะเบยนของบรษท15และบรษทมหนาทตองเกบรกษาสมดทะเบยนไว เพอเปดโอกาสใหบคคลภายนอกสามารถตรวจสอบได โดยขอความทตองระบลงในสมด

14 รชต จาปาทอง, ปญหาหลกประกนตามรางพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พศ...

(วทยานพนธ นตศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2554), 54-55.

80

จดทะเบยนคอ ชอเจาหนผมสทธในหลกประกน ทรพยสนทใชเปนหลกประกน และจานวนเงนประกน กรณทลกหนไมยนยอมจดทะเบยนไวทบรษทของลกหนจะมความผดและถกปรบได16

(2) การจดทะเบยนตอนายทะเบยน มาตรา859A(4) กาหนดวา บรษทลกหนและเจาหนตองยนรายการเพอขอจด

ทะเบยนตอนายทะเบยนภายใน 21 วนนบแตวนทาสญญา17 โดยนายทะเบยนจะออกหนงสอรบรองการจดทะเบยนเพอเปนหลกฐานวาบรษทไดจดทะเบยนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge)

15 Section 859C(1) of The Companies Act 2006(Amendment of part 25)Regulations 2013

Charges existing on property or undertaking acquired (1) This section applies where a company acquires property or undertaking which is subject to a charge of a kind which would, if it had been created by the company after the acquisition of the property or undertaking, have been capable of being registered under section 859A.

15 Section 859A(4) of The Companies Act 2006(Amendment of part 25)Regulations 2013 (4) “The period allowed for delivery” is 21 days beginning with the day after the date of creation of the charge (see section 859E), unless an order allowing an extended period is made under section 859F(3).

16 Section 859P of The Companies Act2006(Amendment of part 25)Regulations 2013 Companies to keep copies of instruments creating and amending charges (1) A company must keep available for inspection a copy of every—

(a) instrument creating a charge capable of registration under this Chapter, and (b) instrument effecting any variation or amendment of such a charge.

(2) In the case of a charge contained in a series of uniform debentures, a copy of one of the debentures of the series is sufficient for the purposes of subsection (1)(a). (3) If the particulars referred to in section 859D(1) or the particulars of the property or undertaking charged are not contained in the instrument creating the charge, but are instead contained in other documents which are referred to in or otherwise incorporated into the instrument, then the company must also keep available for inspection a copy of those other documents. (4) It is sufficient for the purposes of subsection (1)(a) if the company keeps a copy of the instrument in the form delivered to the registrar under section 859A(3), 859B(3) or (4) or 859C(3). (5) Where a translation has been delivered to the registrar in accordance with section 1105, the company must keep available for inspection a copy of the translation.

17 Section 859A(4) of The Companies Act2006(Amendment of part 25)Regulations 2013

81

ตามทกฎหมายกาหนดไวแลว หากแมรายการทจดทะเบยนจะไมถกตองครบถวนทงหมด กไมมผลตอหนงสอรบรอง

กรณทลกหนไมไดจดทะเบยนตอนายทะเบยนทหนวยงานของรฐ (Companies House) ภายในระยะเวลา 21 วนตามทกฎหมายกาหนดโดยไมมเหตผลอนสมควร สญญาหลกประกนการชาระหนเหนอทรพยสนดงกลาวตกเปนโมฆะ ผเปนเจาหนจงไมถอเปนเจาหนหลกประกนคงมเพยงแตฐานะเปนเจาหนทวไปอนไดรบการชาระหนหลงจากเจาหนบรมสทธอน แตหากเปนกรณทลกหนไมไดจดทะเบยนตอหนวยงานของรฐ (Companies House) ภายในระยะเวลา 21 วนโดยมเหตผลอนสมควรนบแตวนทาสญญาหรอลกหนจดทะเบยนลาชา เพราะมเหตการณอยางใดอยางหนงดงตอไปน The Companies Act 2006 มาตรา859F กาหนดวาใหบรษทลกหนหรอผมสวนไดเสยสามารถยนคารองตอศาลเพอขอขยายระยะเวลาสาหรบการจดทะเบยนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) กอนสนกาหนดระยะเวลา 21 วน ออกไปได

สาหรบกรณทกฎหมายกาหนดใหลกหนหรอผมสวนไดเสยทไมไดจดทะเบยนตอ หนวยงานของรฐ (Companies House) ภายในระยะเวลา 21 วนนบแตวนทาสญญาหรอลกหนจดทะเบยนลาชา สามารถยนคารองตอศาลเพอขอขยายระยะเวลาสาหรบการจดทะเบยนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ออกไปได ตองมลกษณะอยางใดอยางหนง ดงกลาวตอไปน

1) การมความผดพลาดในรายการทจะตองจดทะเบยน เนองจากการเกด อบตเหตหรอเหตผลสมควรอยางใดอยางหนงอนไมกอใหเกดความเสยหายตอเจาหนรายอน

2) เมอมเหตอนสมควรและเพอความเปนธรรมทจะใหมการจดทะเบยนได ในเรองของการอนญาตใหจดทะเบยนกรณจดทะเบยนลาชาน เปนเรองดลยพนจของศาลและผลของการจดทะเบยนลาชาจะอยภายใตคาสงของศาล โดยทวไปแลวศาลจะอนญาตใหจดทะเบยนไดหากไมทาใหเจาหนรายอนเกดความเสยหายขน18

(4) “The period allowed for delivery” is 21 days beginning with the day after the date of creation of the charge (see section 859E), unless an order allowing an extended period is made under section 859F(3).

18 Section 859F of The Companies Act2006(Amendment of part 25)Regulations 2013 Extension of period allowed for delivery (1) Subsection (3) applies if the court is satisfied that—

(a) neither the company nor any other person interested in the charge has delivered to the registrar the documents required under section 859A or (as the case may be) 859B before the end of the period allowed for delivery under the section concerned, and

82

สาหรบกรณทมเจาหนหลายรายเหนอทรพยสนทเปนหลกประกนอนเดยวกน อาจเกดปญหาขนไดวาเจาหนรายใดจะมลาดบกอนและเจาหนรายใดจะเปนเจาหนลาดบหลง โดยปกตแลวจะพจารณาวา เจาหนรายใดไดจดทะเบยนหลกประกนทหนวยงานของรฐ (Companies House) กอน เจาหนรายนนยอมมสทธในการไดรบชาระหนกอนเจาหนทไดจดทะเบยนภายหลง แตอยางไรกด เจาหนทไดจดทะเบยนหลกประกนรายหลงอาจไดสทธในการไดรบชาระหนกอน หากเขาเงอนไขอยางใดอยางหนง ดงตอไปน

1) สทธในหลกประกนของเจาหนรายหลงดกวาเจาหนรายแรก ยกตวอยางเชน หลกกฎหมายยอมดกวาหลกความเปนธรรม เนองจากประเทศสหราชอาณาจกรใชระบบกฎหมายแบบคอมมอนลอว (Common Law) การพจารณาคดตาง ๆ ยอมยดตามลายลกษณอกษรเปนหลก ดงนนตวบทกฎหมายยอมถกนามาพจารณากอนแนวทางในการปฏบตของศาล หรอกรณเจาหนหลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) หรอเจาหนจานอง ยอมมสทธไดรบชาระหนกอนเจาหนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge)19 หรอ อาจเปนกรณทเจาหนรายหลงไดจดทะเบยนสญญาหลกประกนในการชาระหนตอหนวยงานของรฐกอนเจาหนรายแรก แมเจาหนรายแรกจะไดทาสญญาหลกประกนในการชาระหนเหนอทรพยสนชนเดยวกนกอนกตาม สทธของเจาหนรายหลงยอมสมบรณและมสทธทดกวาในการไดรบบงคบชาระหนกอนเจาหนรายแรก20 เปนตน

(b) the requirement in subsection (2) is met.

(2) The requirement is— (a) that the failure to deliver those documents—

(i) was accidental or due to inadvertence or to some other sufficient cause, or (ii) is not of a nature to prejudice the position of creditors or shareholders of the

company, or (b) that on other grounds it is just and equitable to grant relief.

(3) The court may, on the application of the company or a person interested, and on such terms and conditions as seem to the court just and expedient, order that the period allowed for delivery be extended.

19 Financial web, What is a Floating Charge [Online], n.d. Available from http://m.finweb.com/loans/what-is-floating-charge.html.

20 LexisWeb, Priority of security [Online], n.d. Available from http://lexisweb.co.uk/sub-topics/priority-of-security.

83

2) เจาหนหลกประกนรายหลงไมไดลวงรถงการททรพยสนซงเปนหลกประกนนนไดเปนทรพยหลกประกนของเจาหนรายแรกแลว

3) สทธของเจาหนหลกประกนรายหลงตองมความสมบรณ กลาวคอ สทธใน การบงคบหลกประกนนนจะมความสมบรณเมอผเปนเจาหนไดมการแจงและจดแจงสญญาหลกประกนการชาระหนตอหนวยงานของรฐแลว21

2) การเกดสทธในการบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ตองมการแปลงสภาพของทรพยสนซงเปนหลกประกน

การแปลงสภาพของทรพยสนซงเปนหลกประกน (Crystallization)22 หมายถง การเกดเหตการณอยางใดอยางหนงขนอนทาใหทรพยสนซงเปนหลกประกนนนเกดการแปลงสภาพจากหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) กลายเปนทรพยสนหลกประกนทเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) อนกอใหเกดสทธของเจาหนในการบงคบเอาแกทรพยสนซงเปนหลกประกนนนเพอนามาชาระหนแกตนได

จากการทผศกษาไดศกษามาถงเหตแหงการแปลงสภาพ ผศกษาจงขอกลาว สรปโดยแบงเปนประเภท ดงตอไปน

1) กรณบรษทลกหนหยดดาเนนกจการ ถาบรษทลกหนหยดการดาเนนกจการคาขายไมวาดวยความสมครใจของ

ลกหนเองหรอเกดจากคารองขอตอศาลขอใหศาลมคาสงใหบรษทลกหนหยดการดาเนนกจการ หรอมเหตการณอนใดทมผลทาใหบรษทลกหนตองหยดการดาเนนกจการ

2) เมอมการบอกเลกอานาจการจดการของกรรมการของบรษทลกหน ในกรณนแมวาบรษทลกหนยงคงดาเนนกจการคาขายตอไปอย โดยอาจ

เกดจากมตของผถอหนในบรษทใหเลกกจการ หรอโดยคาสงศาลใหเลกกจการ หรอมการแตงตงผพทกษทรพย (Receiver) ไมวาจะแตงตงโดยเจาหนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) หรอ เจาหนมประกนรายอน หรอโดยคาสงของศาล จะมผลทาใหทรพยสนซงเปนหลกประกนเกดการแปลงสภาพ23

21 Ibid, 65. 22 A company Law Solutions Company, Company Law Club, Fixed and floating charges

[Online] , n.d. Available from http://www.companylawclub.co.uk/fixed-and-floating-charges. 23 INVESTOPEDIA, Whatis a ‘Floating Charge’ [Online], n.d. Available from

http://www.investopedia.com/terms/f/floating_charge.asp.

84

3) เมอเจาหนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ใชสทธเขาแทรกแซงอานาจในการจดการแกทรพยสนซงเปนหลกประกน กรณนคอการทเจาหนใชสทธตามขอตกลงในสญญาทจะเขาแทรกแซงอานาจในการจดการแกทรพยสนซงเปนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ผลคอเทากบเปนการปลดเปลองอานาจของกรรมการของบรษทลกหนในการจดการแกทรพยสนซงเปนหลกประกนนน จงเกดการแปลงสภาพ นอกจาการนยงมการแทรกแซงอานาจในการจดการโดยวธการอน ๆ ได ยกตวอยางเชน การเขาครอบครอบทรพยสนซงเปนหลกประกน การแตงตงเจาพนกงานพทกษทรพย (Receiver) การขายทรพยสนซงเปนหลกประกนดงกลาว เปนตน

4) เมอมเหตการณอยางใดอยางหนงตามทไดกาหนดไวในหนกหรอสญญา หลกประกนการแปลงสภาพในกรณน เปนกรณทเจาหนและลกหนไดตกลงกนไวกอนลวงหนา โดยกาหนดไวเปนเงอนไขในหนกหรอสญญาหลกประกน24 และเมอมเหตการณดงกลาวเกดขนกจะทาใหเกดการแปลงสภาพของทรพยสนทเปนหลกประกนโดยอตโนมต หรอเกดการแปลงสภาพบางสวนแลวแตกรณ ซงลกษณะของการแปลงสภาพทรพยสนไมวาทงหมดหรอบางสวน มเงอนไขดงตอไปน

4.1) การแปลงสภาพของทรพยสนทเปนหลกประกนทงหมด กรณทมการกาหนดไวในสญญาหรอหนกวา ถาลกหนกระทาการ

บางอยาง จะทาใหเกดการแปลงสภาพของทรพยสนซงเปนหลกประกนทงหมดโดยทนท เชน ลกหนผดนดชาระหนแกเจาหนรายอน บรษทลกหนยนเงนบคคลภายนอกเกนกาหนดทตงไว เปนตน สาหรบกรณนจะมผลระหวางผเปนลกหนและเจาหนเทานน โดยไมตองมการแจงใหบคคลภายนอกทราบ 4.2) การแปลงสภาพของทรพยสนทเปนหลกประกนแตเพยงบางสวน

กรณทลกหนและเจาหนไดตกลงกนไวในสญญาหรอหนกวา ทรพยสน ทเปนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) สามารถแปลงสภาพไดแตเพยงบางสวน สวนทไมไดถกแปลงสภาพยงคงมสภาพเปนทรพยสนทวไป

3) สทธของเจาหนในการบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนหลงจากมการ แปลงสภาพ

เมอทรพยสนทเปนหลกประกนเกดการแปลงสภาพจากหลกประกนแบบลอย

24 Financial web, What is a Floating Charge [online], n.d. Available from

http://m.finweb.com/loans/what-is-floating-charge.html.

85

(Floating Charge) เปนหลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) แลว สทธของเจาหนในการบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนยอมเกดขนตามทThe Companies Act 2006 มาตรา 859K กาหนดไว อนเจาหนสามารถใชสทธบงคบแกทรพยสนทเปนหลกประกนเพอชาระหนแกตนได ผศกษาจงขอจาแนกสทธของเจาหนในการบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนหลงจากมการแปลงสภาพจากหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) เปนหลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) ดงน 1) เจาหนมทรพยสทธในทรพยสนทเปนหลกประกนและมสทธแตงตงเจา พนกงานพทกษทรพย (Receiver) เพอใหเขาครอบครอง ขาย หรอฟองขอบงคบเอาทรพยสนทเปนหลกประกนหลดเปนของเจาหนได25 ผลทตามมาคอ ลกหนหมดสทธทจะดาเนนการใด ๆ แกทรพยสนทเปนหลกประกนตามทไดเคยกระทาตามปกตทางการคา ยกเวนกรณทเปนการแปลงทรพยสนซงเปนหลกประกนแตเพยงบางสวน ลกหนยงคงคงสามารถดาเนนธรกจแกทรพยสนหลกประกนสวนทมไดแปลงสภาพไดตามการดาเนนธรกจปกตทางการคา 2) สทธของเจาหนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ในการไดรบชาระหน กอนเจาหนอนเนองจากการทเจาหนยอมผกพนตนทาสญญาหลกประกนแบบลอย (Floating Charge )กบลกหน ถอวามความเสยงนบตงแตวนททาสญญาในการไดรบชาระหนจากลกหน เนองจากเจาหนไมไดครอบครองทรพยสนซงเปนหลกประกน และไมไดมการระบถงทรพยสนทจะใชเปนหลกประกนในการชาระหนไวอยางเฉพาะเจาะจงอยางเชน การจานา จานอง แตจะระบเพยงแต ชนด ประเภทของทรพยสนทจะนามาเปนหลกประกนเทานน เพอสรางความมนใจใหแกเจาหนในการไดรบชาระหนและประโยชนของลกหนในการทยงคงสามารถใชสอยทรพยสนซงเปนหลกประกนนนไดตามปกตทางการคา กฎหมาย The Companies Act 2006 มาตรา754 จงไดวางหลกเกณฑไววาใหเจาหนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ถอเปนเจาหนมประกนทดกวาเจาหนรายอน อนมสทธไดรบชาระหนกอนเจาหนรายอน26

25 Section 859K of The Companies Act2006(Amendment of part 25)Regulations 2013

Registration of enforcement of security (1) Subsection (2) applies where a person—

(a) obtains an order for the appointment of a receiver or manager of a company’s property or undertaking, or

(b) appoints such a receiver or manager under powers contained in an instrument. 26 Section 754 of The Companies Act 2006

86

ดงนน เมอมการแปลงสภาพของทรพยสนซงเปนหลกประกนเปนลอย (Floating Charge) แลว อานาจในการจดการแกทรพยสนหลกประกนของลกหนเปนอนหมดสนไป เจาหนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) จะเปนผเขามาดาเนนการจดการแกทรพยสนซงเปนหลกประกนนน โดยอาจเปนลกษณะของการแตงตงเจาพนกงานพทกษทรพย (Receiver) ซงเจาพนกงานพทกษทรพย (Receiver) นโดยปกตจะมผลเมอบรษทลกหนไดรบแจงการแตงตงเปนหนงสอ ในขณะเดยวกนผเปนเจาพนกงานพทกษทรพย (Receiver) จะแสดงออกโดยชดแจงหรอปรยายในการยอมรบเปนเจาพนกงานพทกษทรพย (Receiver) และจาเปนตองใชอานาจกระทาการบางอยางแกทรพยสนทเปนหลกประกนเทาทจาเปน เพอแจงใหสาธารณะชนทราบถงการเขามาแทรกแซงของเจาพนกงานพทกษทรพย (Receiver)

4) แนวทางการบงคบสทธแกทรพยสนซงเปนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge)

เมอบรษทลกหนผดนดชาระหน เจาหนมสทธใชมาตรการตาง ๆ ตามทกาหนด ไวในหนกหรอสญญาเพอปองกนและแกไขความเสยหายทอาจเกดขน รวมถงการเขาครอบครองและขายทรพยสนทเปนหลกประกนได หรอจะแตงตงเจาพนกงานพทกษทรพย (Receiver) ตามทกฎหมาย Insolvency Act 1986 Part3 กาหนดเพอใหเจาพนกงานพทกษทรพย (Receiver) มอานาจในการรวบรวมทรพยสนทเปนหลกประกนออกขายและดาเนนธรกจของบรษทลกหนตอไปกได อยางไรกด สทธในการบงคบชาระหนแกทรพยสนซงเปนหลกประกนของเจาหนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) จะมอานาจมากนอยเพยงใดขนอยกบขอตกลงในสญญาเปนสาคญ

Priorities where debentures secured by floating charge security (1) This section applies where debentures of a company registered in England and Wales or Northern Ireland are secured by a charge that, as created, was a floating charge. (2) If possession is taken, by or on behalf of the holders of the debentures, of any property comprised in or subject to the charge, and the company is not at that time in the course of being wound up, the company’s preferential debts shall be paid out of assets coming to the hands of the persons taking possession in priority to any claims for principal or interest in respect of the debentures. (3) “Preferential debts” means the categories of debts listed in Schedule 6 to the Insolvency Act 1986 (c. 45) or Schedule 4 to the Insolvency (Northern Ireland) Order 1989 (S.I. 1989/2405 (N.I. 19)).For the purposes of those Schedules “the relevant date” is the date of possession being taken as mentioned in subsection (2). (4) Payments under this section shall be recouped, as far as may be, out of the assets of the company available for payment of general creditors.

87

5) ทรพยสนทสามารถนามาเปนทรพยหลกประกนแบบลอย (Floating Charge)

สาหรบทรพยสนทสามารถนามาเปนทรพยหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) นน ไมไดมการกาหนดหลกเกณฑหรอขอจากดทชดเจนเอาไว แตจากการศกษาThe Companies Act 2006 พบวาในมาตรา 859D ไดมการกลาวถงทรพยสนทสามารถนามาเปนทรพยหลกประกนไวอยางยดหยน โดยสามารถนาทรพยสนทงทมตวตน จบตองได และทรพยสนทไมมตวตนรวมถงทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ได27

27 Section 859D of The Companies Act2006(Amendment of part 25)Regulations 2013 Particulars to be delivered to registrar (2) The particulars referred to in subsection (1)(c) are—

(a) any of the following— (i) the name of each of the persons in whose favour the charge has been

created or of the security agents or trustees holding the charge for the benefit of one or more persons; or,

(ii) where there are more than four such persons, security agents or trustees, the names of any four such persons, security agents or trustees listed in the charge instrument, and a statement that there are other such persons, security agents or trustees;

(b) whether the instrument is expressed to contain a floating charge and, if so, whether it is expressed to cover all the property and undertaking of the company;

(c) whether any of the terms of the charge prohibit or restrict the company from creating further security that will rank equally with or ahead of the charge;

(d) whether (and if so, a short description of) any land, ship, aircraft or intellectual property that is registered or required to be registered in the United Kingdom, is subject to a charge (which is not a floating charge) or fixed security included in the instrument;

(e) whether the instrument includes a charge (which is not a floating charge) or fixed security over—

(i) any tangible or corporeal property, or (ii) any intangible or incorporeal property,

not described in paragraph (d). (3) The particulars referred to in subsection (1)(d) are—

(a) a statement that there is no instrument creating or evidencing the charge; (b) the names of each of the persons in whose favour the charge has been created or the

88

อยางไรกด การทบรษทลกหนจะนาทรพยสนประเภทใดมาเปนหลกประกน แบบลอย (Floating Charge) ยอมขนอยกบเจาหนวาจะยอมรบมลคาของทรพยสนดงกลาว เพอใหนามาเปนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) เพอบงคบชาระหนตอไปในอนาคตไดหรอไม ซงในเรองของการประเมนมลคาของทรพยสนทจะนามาเปนหลกประกนทางธรกจ ผศกษาจะไดกลาวถงในหวขอตอไปในรายละเอยดของหนวยงานททาหนาทในการประเมนและหลกเกณฑในการประเมนทรพยสนแตละประเภท

3.1.4 แนวทางการบงคบสทธแกทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนในการ ชาระหน

สาหรบแนวทางหรอวธการในการบงคบแกทรพยสนทางปญญาเพอเปน หลกประกนในการชาระหนนน จะเกดชนหลงจากหนทไดมการแปลงสภาพอนทาใหเจาหนเกดสทธในการเขายดทรพยสนทางปญญา จากการทผศกษาไดทาการศกษาคนควาพบวา การบงคบสทธในทรพยสนทางปญญาจะเกดขนไดตองเขาตามหลกเกณฑทกฎหมายไดกาหนดไว โดยแบงหลกเกณฑในการบงคบแกทรพยสนทางปญญาออกเปน 2 ประเภท คอ ทรพยสนทางปญญาทมเอกสารสทธ และทรพยสนทางปญญาทไมมเอกสารสทธ 1) ทรพยสนทางปญญาทมเอกสารสทธ

หมายถง ทรพยสนทางปญญาทมการขนทะเบยนทรพยสนทางปญญาตอหนวยงาน ของรฐตามทกฎหมายกาหนดไว ในประเทศสหราชอาณาจกรนนการจะนาทรพยสนสงใดมาเปนหลกประกนในการชาระหน ผเปนลกหนตองเปนผเปนเจาของหรอมสทธเดดขาดในการครอบครองหรอมกรรมสทธในทรพยสนนน ดงนนหากผกยมตองการทจะนาทรพยสนทางปญญาของตนมาเปนหลกประกนในการชาระหน กฎหมายกาหนดใหตองมการขนทะเบยนทรพยสนทางปญญากอนเพอ names of any security agents or trustees holding the charge for the benefit of one or more persons;

(c) the nature of the charge; (d) a short description of the property or undertaking charged; (e) the obligations secured by the charge.

(4) In this section “fixed security” has the meaning given in section 486(1) of the Companies Act 1985(a). (5) In this section “intellectual property” includes—

(a) any patent, trade mark, registered design, copyright or design right; (b) any licence under or in respect of any such right.

89

กอใหเกดสทธในทรพยสนทางปญญาโดยมเอกสารสทธเปนการรบรองยนยนสทธของผกตอผใหกยมและสามารถนามาเปนหลกประกนในการชาระหนได ซงการขนทะเบยนทรพยสนทางปญญานเปนปจจยสาคญทมผลตอความสมบรณของเจาหนหลกประกนอนมสทธบงคบชาระหนกอนจาหนรายอน สาหรบทรพยสนทางปญญาทสามารถจดทะเบยนสานกงานทรพยสนทางปญญา (Intellectual Property Office หรอ IPO) ในประเทศสหราชอาณาจกรคอ สทธบตร เครองหมายการคา สทธในการออกแบบ และลขสทธ

สทธบตร เครองหมายการคา สทธในการออกแบบ และลขสทธทมเอกสารสทธตาม กฎหมายสหราชอาณาจกร คอ สทธบตรทไดมการยนขอจดทะเบยนตอสานกงานทรพยสนทางปญญา (Intellectual Property Office หรอ IPO)28 ซงการทผเปนเจาหนจะไดสทธเจาหนหลกประกนในทรพยสนทางปญญานนนอกจากจะตองมการจดทะเบยนสญญาหลกประกนการชาระหนตอหนวยงานของรฐ (Company House) ภายใน21วนนบตงแตวนทาสญญาแลว ผเปนเจาหนและผเปนลกหนยงตองมหนาทในการจดแจงการจานอง, สญญาหลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) หรอ สญญาหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) เหนอทรพยสนทางปญญาดงกลาวตอสานกงานทรพยสนทางปญญา (Intellectual Property Office หรอ IPO) ดวย ซงในทางปฏบตผเปนเจาหนมกจะเลอกใชวธการจานองหรอสญญาหลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) เพอใหตนมสทธไดรบชาระหนกอนเจาหนรายอน แตกมขอเสยคอเจาหนหลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) ยอมไดรบโอนไปซงภาระหนาทในการดแลรกษารวมตลอดจนคาธรรมเนยมทจาเปนในการตออายทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนในการชาระหน

ภายหลงจากทไดมการจดทะเบยนสญญาหลกประกนการชาระหนตอหนวยงาน ของรฐ (Company House) ภายใน21วน นบตงแตวนทาสญญาและผเปนเจาหนหรอลกหนไดทาการจดแจงการจานอง,สญญาหลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) หรอ สญญาหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) เหนอทรพยสนทางปญญาดงกลาวตอสานกงานทรพยสนทางปญญา (Intellectual Property Office หรอ IPO) แลว สทธของเจาหนหลกประกนยอมมผลสมบรณเมอมเหตแหงการบงคบชาระหนผเปนเจาหนสามารถดาเนนการบงคบทรพยสนทางปญญาเพอนามาชาระหนแกตนได โดยการแตงตงเจาพนกงานพทกษทรพย (Receiver) เพอทาหนาทในการรวบรวม

28 Practice Law, A Thomsan reuters legal solution, Lending and taking security in the UK (England and Wales):Overview [Online], 1 february 2016, Available from http://uk.practicallaw.com/1-501-2672.

90

ทรพยสนอนเกยวของกบทรพยสนทางปญญาทไดนามาเปนหลกประกนมาบงคบชาระหนซงเจาพนกงานพทกษทรพย (Receiver) มอานาจตามกฎหมายทสามารถบงคบชาระหนไดโดยไมตองพงอานาจศาล อาจจะกระทาโดยการขายหรอการประมลทรพยสนทางปญญาดงกลาวกได 2) ทรพยสนทางปญญาทไมมเอกสารสทธ

หมายถง ทรพยสนทางปญญาทไมไดมการขนทะเบยนทรพยสนทางปญญาตอ หนวยงานของรฐตามทกฎหมายกาหนดไว ในประเทศสหราชอาณาจกรนนแมจะมการกาหนดวาการจะนาทรพยสนสงใดมาเปนหลกประกนในการชาระหน ผเปนลกหนตองเปนเจาของหรอมสทธเดดขาดในการครอบครองหรอมกรรมสทธในทรพยสนนน แตในทรพยสนทางปญญาบางประเภท กฎหมายในสหราชอาณาจกรกาหนดใหสามารถนามาเปนหลกประกนในการชาระหนได เชน คานยม (Goodwill)29

คานยม (Goodwill) หมายถง คณคาทเกดขนภายในกจการนนจนกลายเปนคานยม อาจเกดจากธรรมเนยมปฏบต,การเกดจากความสมพนธอนดกบลกคา,การบรหารงานทดมความนาเชอถอ เปนตน อนทาใหกจการนนไดรบการเชอถอเปนทรจกแกบคคลโดยทวไป โดยสามารถนาคานยมดงกลาวมาหาประโยชนอกทางหนงได คานยมนไมมการจากดระยะเวลาและไมจาเปนตองมการจดทะเบยนตอหนวยงานของรฐ ซงมลคาของคานยมนจะขนอยกบกระแสของสงคมวาจะมคานยมดงกลาวเปนระยะเวลานานเทาใด30 สาหรบคานยมหรอ Goodwill ในประเทศสหราชอาณาจกรนน เนองจากไมไดมการกาหนดใหตองขนทะเบยนตอสานกงานทรพยสนทางปญญา (Intellectual Property Office หรอ IPO) การทาสญญาหลกประกนการชาระหนเหนอคานยม (Goodwill) ดงกลาวจงไมตองมการจดแจงการจานอง, ,สญญาหลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) หรอ สญญาหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) เหนอคานยม (Goodwill) ตอสานกงานทรพยสนทางปญญา (Intellectual Property Office หรอ IPO) อกครงหนง ผกและผใหกยมคงมหนาทเพยงแตการจดทะเบยนสญญา

29 Evans, A., & Harrison, L. Taking security over IP [Online], February 2015. Available

from http://www.fieldfisher.com/media/2861045/Taking-Security-over-IP.pdf?utm_source=Mondaq&utm_medium=syndication&utm_campaign=View-Original.

30 โรงเรยนตงตรงจต, การรบรและการวดมลคาสนทรพยทไมมตวตน [Online], ม.ป.ป. แหลงทมา https://sites.google.com/a/ttc.ac.th/jointventure-consignments/sinthraphy-mimi-taw-tn.

91

หลกประกนการชาระหนเหนอคานยม (Goodwill) ดงกลาว ตอหนวยงานของรฐ (Company House) ภายใน 21 วนนบตงแตวนททาสญญาเทานน ภายหลงจากทไดมการจดทะเบยนสญญาหลกประกนการชาระหนตอหนวยงานของรฐ (Company House) ภายใน 21 วนนบตงแตวนทาสญญาแลว สทธชองเจาหนหลกประกนเหนอคานยม (Goodwill) ยอมมผลสมบรณ เมอมเหตแหงการบงคบชาระหนผเปนเจาหนสามารถดาเนนการบงคบแกคานยม (Goodwill) เพอนามาชาระหนแกตนได โดยการแตงตงเจาพนกงานพทกษทรพย (Receiver) เพอทาหนาทบงคบชาระหนจากคานยม (Goodwill) ตามสญญาหลกประกนการชาระหนได ตามปกตแลวทรพยสนทางปญญาประเภททไมตองมการจดทะเบยนเอกสารสทธนจะนยมใชวธการบงคบหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) เนองจากผเปนเจาหนสามารถไดรบโอนไปซงสทธในทรพยสนทางปญญาโดยปราศจากภาระผกพนในการดแลรกษาทรพยสนทางปญญานน แตเจาหนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) มขอเสยคอ จะไดรบชาระหนเปนลาดบถดจากเจาหนหลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) และเจาหนบรมสทธอน ๆ ทมสทธดกวา

สาหรบกรณทมเจาหนหลายรายเหนอทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนอน เดยวกน อาจเกดปญหาขนไดวาเจาหนรายใดจะมลาดบกอนและเจาหนรายใดจะเปนเจาหนลาดบหลง โดยปกตแลวจะพจารณาวา เจาหนรายใดไดจดทะเบยนหลกประกนทหนวยงานของรฐ (Companies House) กอน เจาหนรายนนยอมมสทธในการไดรบชาระหนกอนเจาหนทไดจดทะเบยนภายหลง สาหรบทรพยสนทางปญญานอกจากจะพจารณาจากการจดทะเบยนหลกประกนท หนวยงานของรฐ (Companies House) แลว ยงตองพจารณาลาดบกอนหลงของการจดแจงตอสานกงานทรพยสนทางปญญา (Intellectual Property Office หรอ IPO) ดวยโดยมหลกเกณฑเดยวกนคอ เจาหนรายใดจดแจงการจานอง,สญญาหลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) หรอ สญญาหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ตอสานกงานทรพยสนทางปญญา (Intellectual Property Office หรอ IPO) กอนยอมมสทธดกวาเจาหนทไดจดแจงลาดบหลงโดยพจารณาจากวนททลงในเอกสาร

สาหรบวธการในการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญานน ผเปนเจาหน สามารถเลอกวธการดาเนนการบงคบโดยแบงออกไดเปน 5 วธคอ

1) ผเปนเจาหนสามารถใชสทธเจาหนหลกประกนของตนในการขายหรอโอน ทรพยสนทางปญญานนเพอบงคบชาระหนดวยตนเองได

92

2) ผเปนเจาหนสามารถแตงตงทนายเพอทาหนาทดาเนนการบงคบชาระหนโดย วธการประมลได 3) ผเปนเจาหนสามารถแตงตงเจาพนกงานพทกษทรพย (Receiver) เพอทาหนาทรวบรวมทรพยสนของลกหนอนเกยวเนองกบทรพยสนทางปญญาดงกลาวเพอนามาบงคบชาระหนแกเจาหนโดยอาจเปนการขายหรอการบงคบใหหลดเปนสทธแกเจาหนกได 4) ในกรณของหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ผเปนเจาหนมสามารถ แตงตงผบรหารเพอทาหนาทขายกจการทเกยวเนองกบทรพยสนทางปญญาดงกลาวเพอนามาชาระหนแกตนได

5) ผเปนเจาหนสามารถแสวงหาประโยชนจากทรพยสนทางปญญาทเปน หลกประกนดงกลาวโดยการอนญาตใหใชสทธและมสทธไดรบคาธรรมเนยมจากการอนญาตใหใชสทธในทรพยสนทางปญญาดงกลาวได31

อยางไรกด การทผเปนเจาหนหลกประกนจะเลอกวธการใดในการดาเนนการบงคบ ชาระหนยอมขนอยกบประเภทของทรพยสนทางปญญาแตละประเภทวามความแตกตางกนอยางไร เปนสวนควบของกจการหรอไม การขายทงกจการหรอแยกสวนระหวางทรพยสนทางปญญากบกจการจะไดผลตอบแทนในการไดรบชาระหนทดกวากน ทงนยอมเปนไปตามสญญาหลกประกนการชาระหนทคสญญาผเปนลกหนและผเปนเจาหนจะไดตกลงกน

3.1.5 หนวยงานทมบทบาทตอการประเมนมลคาทรพยสนซงนามาเปน หลกประกนของประเทศสหราชอาณาจกร

สาหรบหนวยงานทมบทบาทตอการประเมนมลคาทรพยสนเพอเปนหลกประกนใน สวนน ผศกษาไดทาการศกษาถงหนวยงานททาหนาทในการประเมนมลคาทรพยสนเพอประโยชนในทางภาษมาเปนแนวทางในการศกษาถงการประเมนมลคาทรพยสนเพอประโยชนในการนามาเปนหลกประกนทางธรกจ ซงพบวามหนวยงานทเกยวของ 2 หนวยงาน คอ สานกงานประเมนมลคา(VOA) และ หนวยงานประเมนมลคาหนและทรพยสน (SAV) โดยมรายละเอยด ดงตอไปน

ในประเทศสหราชอาณาจกรนน มหนวยงานทสาคญททาหนาทวาง

31 Practice Law, A Thomsan reuters legal solution, Lenging and taking security in the

UK(England and Wales):Overview. [online], 01 february 2016, Available from http://uk.practicallaw.com/1-501-2672.

93

แนวทางในการประเมนมลคาของทรพยสนไว ภายใตการควบคมของกรมสรรพากรและศลกากร (HM Revenue& Customs) โดยมหนาทหลกเพอประโยชนในการจดเกบภาษ ซงแบงหนวยงานททาหนาทในการประเมนมลคาทรพยสนออกไปเปน 2 หนวยงาน คอ

3.1.5.1 สานกงานประเมนมลคา (Valuation Office Agency หรอ VOA)

สานกงานประเมนมลคา หรอ VOA มหนาทหลกในการประเมนมลคา ทรพยสนเพอวตถประสงคในทางภาษ โดยใหบรการขอมลแกกรมสรรพากรและศลกากร รวมถงหนวยงานในการจดเกบภาษทองถนอน ๆ สาหรบทรพยสนท VOA มบทบาทในการประเมนมลคาจะเปนทรพยสนประเภททมตวตน จบตองได เชน ทดน สงปลกสราง อสงหารมทรพย เปนตน

3.1.5.2 หนวยงานประเมนมลคาหนและทรพยสน (Shares and Assets Valuation หรอ SAV)

หนวยงานประเมนมลคาหนและทรพยสน หรอ SAV เปนหนวยงานททา หนาทในการประเมนทรพยสนทจดตงขนในภายหลง โดยมหนาทหลกในการประเมนมลคาหนทขาดขอมลอางอง (Unquoted Shares) และทรพยสนไมมรปราง เชน ทรพยสนทางปญญา งานศลปะ เครองประดบ นอกจากนยงรวมถงการประเมนมลคาหนในตางประเทศ เรอ เครองบน เปนตน32

1) แนวทางในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญา สาหรบแนวทางในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญานนจะอยภายใต

การพจารณาของหนวยงานประเมนมลคาหนและทรพยสน (SAV) ซงจะทาหนาทในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาเพอใหไดมลคาพนฐาน โดยแบงการพจารณาออกเปน 3 ประเภท ดงน

1.1) การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาจากขอมลของราคาตลาด (The Market Value Approach) โดยราคาตลาดนนไดมการใหคานยามไวอยางหลากหลาย อาทเชน ใน Taxation of Chargeable Gains Act 199233 ไดใหความหมายไววา ราคาตลาดหมายถง

32 ศรตม ดษฐปาน, การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาเพอวตถประสงคทางภาษเงนได,

(วทยานพนธ นตศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2555), 106-107. 33 Section 17 of Taxation of Chargeable Gains Act 1999, Disposals and acquisitions treated

as made at market value (1) Subject to the provisions of this Act, a person’s acquisition or disposal of an asset shall for the purposes of this Act be deemed to be for a consideration equal to the market value of the asset—

94

ราคาอนสมเหตสมผลซงคาดวาทรพยสนนนจะถกขายไปในตลาดเสร หรอใน Inheritance Tax Act 198434 ไดใหคานยามไววา ราคาตลาดหมายถง ราคาอนสมเหตสมผลซงคาดวาทรพยสนนนจะถกขายไปในตลาดเสร แตไมใชราคาซงคาดหมายวาจะเปนราคาทตาทสดของทรพยสนทถกขายในเวลานน เปนตน อาจกลาวโดยสรปไดวา การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาจากราคาตลาด (The Market Value Approach) คอ การนาราคาทไดจากการขายทรพยสนทางปญญาทอยในจาพวกเดยวกน ในตลาดเดยวกนมาประเมนมลคา ซงวธการนเปนวธการทสามารถปรบใชไดกบทรพยสนทางปญญาทกประเภท และสามารถใชในการประเมนเพอการขาย การใหเชา และการกาหนดคาสทธ (Royalty) ได วธการนทาใหเกดความเขาใจไดงายระหวางผซอกบผขายจงไดรบความนยมในปจจบน35 โดยหลกเกณฑทนามาพจารณามลคาทรพยสนทางปญญาจากราคาตลาดน แตกตางกนไปตามลกษณะดงตอไปน

- ความพเศษเฉพาะตว - โครงสรางการชาระเงน

(a) where he acquires or, as the case may be, disposes of the asset otherwise than by

way of a bargain made at arm’s length, and in particular where he acquires or disposes of it by way of gift or on a transfer into settlement by a settlor or by way of distribution from a company in respect of shares in the company, or

(b) where he acquires or, as the case may be, disposes of the asset wholly or partly for a consideration that cannot be valued, or in connection with his own or another’s loss of office or employment or diminution of emoluments, or otherwise in consideration for or recognition of his or another’s services or past services in any office or employment or of any other service rendered or to be rendered by him or another. (2) Subsection (1) shall not apply to the acquisition of an asset if—

(a) there is no corresponding disposal of it, and (b) there is no consideration in money or money’s worth or the consideration is of an

amount or value lower than the market value of the asset. 34 Section 160 of Inheritance Tax Act 1984,

Market value. Except as otherwise provided by this Act, the value at any time of any property shall for the purposes of this Act be the price which the property might reasonably be expected to fetch if sold in the open market at that time; but that price shall not be assumed to be reduced on the ground that the whole property is to be placed on the market at one and the same time.

35 Ibid.

95

- อาณาเขต เศรษฐกจและสถาการณของตลาด อยางไรกด การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาจากราคาตลาดอาจเกด

ปญหาขนในการทจะนามลคาของทรพยสนทางปญญาในตลาดมาเปรยบเทยบกน เนองจากทรพยสนทางปญญาแตละประเภทนนมความเฉพาะตวแตกตางกนไป เชน สทธบตรทมลคาของสทธบตรจะขนอยกบความใหม ซงความใหมนอาจหาสทธบตรประเภทเดยวกนในตลาดมาเปรยบเทยบเพอหามลคาของสทธบตรนน ๆ ไดยาก เปนตน36 1) การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาจากตนทน (The Cost -Approach)

การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาวธนจะขนอยกบตนทนทเกดจากการ พฒนาหรอการสรางทรพยสนทางปญญาขน รวมถงคาใชจายในการพฒนาผลตภณฑหรอบรการ โดยไมไดคานงถงราคาตลาดของสนคาหรอผลตภณฑนน ๆ สาหรบหลกเกณฑในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาโดยพจารณาจากตนทน ประกอบดวย

- แรงงาน - วตถดบและเครองมออปกรณ - การคนควาและพฒนา - การสรางตนแบบ - การทดลอง - เอกสารควบคมและเอกสารรบรอง - การขนทะเบยนทรพยสนทางปญญา - คาใชจายอน ๆ ในการดาเนนการทางธรกจ เนองจากการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาโดยวธนจะพจารณา

โดยอาศยขอมลทเกยวของกบตนทนการไดมาซงทรพยสนทางปญญาเทานน จงเหมาะสาหรบการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาทยงอยในชวงเรมตนหรอทรพยสนทางปญญาทไมมตลาดซอขายหรอคานวณผลตอบแทนไดยาก อาจกลาวโดยสรปไดวา การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาโดย

36 สานกงาน กสทช., Study room เฉลมชย กกเกยรตกล [Online], 10 มถนายน 2556. แหลงทมา

http://chalermchai-nbtc.blogspot.com/2013/06/intangible-asset-present-value-future.html.

96

พจารณาจากตนทนนนเปนการสะทอนใหเหนถงมลคาตาสดของทรพยสนทางปญญาทถกประเมน37 2) การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาจากวธประเมนจากรายได (The Income Approach)

การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาวธนจะคานงถงรายไดททรพยสน ทางปญญานนพงจะไดมาในปจจบนและอนาคต ประกอบกบคาใชจายและความเสยงตาง ๆ ทจะเกดขน เมอนาพจารณาประกอบกนแลว ผลลพธทไดคอมลคาทแทจรงของทรพยสนทางปญญา (Net Present Value หรอ NPV) โดยปจจยทนามาพจารณาในการประเมนมลคา ประกอบดวย

- จดแขงของสทธในทรพยสนทางปญญา - ศกยภาพของตลาด - ธรรมชาตของการแขงขน - การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ - คาใชจายในการจดทะเบยน, การบงคบ และการปกปองสทธใน

ทรพยสนทางปญญา อยางไรกด ถงแมวาการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาวธนจะกระทาได งาย แตกยงมขอเสยคอการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาจะคานงถงผลประโยชนทจะไดรบมาในอนาคตมากกวาการพจารณาจากผลประโยชนทไดรบมาแลวในอดต ซงการประเมนสถานการณเศรษฐกจและผลประโยชนในอนาคตนนกระทาไดยาก อกทงยงมความไมแนนอนเพราะสามารถผกผนไดตลอดเวลา38

3.1.6 คดทเกยวของกบทรพยสนทางปญญาเมอเปนหลกประกนของประเทศ สหราชอาณาจกร คด Re Jeavons, ex parte Mackey (1873)LR 8 Ch App 64339

37 จฑามาศ ดนวลพะเนาว, แนวทางการประเมนมลคาลขสทธในยคเทคโนโลยสารสนเทศ (การคนควา

อสระ นตศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยกรงเทพ, 2557), 51. 38 Intellectual Property Office, IP for business: Events, guidance, tools and case

studies, Designs, Patents, Trade marks and Copyright Valuing your intellectual property [Online], 22 February 2016. Available from https://www.gov.uk/guidance/valuing-your-intellectual-property#history.

39 Mr.Joshua Jeavans and company v. John Brown & Co.Ltd., Court of Appeal LR 8 Ch App 643 (1873)

97

บรษท Joshua Jeavons& Company ไดขายสทธบตรสวนหนงเพอนามาพฒนาเครองจกรสาหรบผลตแผนโลหะทใชในกจการใหแกบรษท Brown & Co and Cammell & Co โดยบรษท Brown & Co and Cammell & Co จะชาระคาสทธในสทธบตรเปนการตอบแทน นอกจากนบรษท Brown & Co and Cammell & Co ยงไดให Jeavons กยมเงนจานวน £12,500 โดยตกลงกนวาครงหนงของคาสทธในสทธบตรจะนามาชาระหนเงนกใหแกบรษท Brown & Co and Cammell & Co ในกรณท Jeavons ลมละลายหรอมการตระเตรยมการกบเจาหนรายอน บรษท Brown & Co and Cammell & Co สามารถบงคบชาระหนจากคาใชสทธในสทธบตรทงหมดจนกวาหนนนจะไดชาระจนหมดสนได ศาลไดตดสนวาขอตกลงทกาหนดใหบรษท Brown & Co and Cammell & Co มสทธไดรบชาระหนครงหนงจากคาใชสทธนนมผลสมบรณสามารถใชบงคบระหวางคสญญาได แตขอตกลงลาดบหลงนนใชไมไดเนองจากเปนขอตกลงททาใหเจาหนรายอนเสยประโยชนจากการบงคบชาระหนดงกลาวและเปนการขดตอกฎหมายลมละลาย 3.2 ประเทศสหรฐอเมรกา

3.2.1 ววฒนาการ กอนศตวรรษท19 การประกนดวยทรพยในประเทศสหรฐอเมรกานนมอย 2 วธ คอ

การจานาและการจานอง สาหรบการจานานนไมตองมการจดแจงตามแบบทกาหนดแตตองมการสงมอบทรพยสนซงจานาใหอยในการครอบครองของเจาหน สวนการจานองตองมการจดแจงตามแบบและพธการทแตละมลรฐกาหนดเพอใหประชาชนหรอบคคลภายนอกทราบวาทรพยสนชนนนมภาระผกพนในการจานองไวแลว Mr Joshua Jeavons had an iron manufacturing business (Joshua Jeavons & Company) at the Millwall Ironworks. Jeavons sold one John Brown & Co. Ltd a patent for improving armour plates manufacture. In return Brown would pay Jeavons royalties of 15s per ton of plates produced. Brown also lent Jeavons £12,500, and agreed that half Jeavons' royalties would go to paying back that loan. It was further agreed that if Jeavons went insolvent, or made an arrangement with creditors, Brown could keep all the royalties to satisfy the debt. The Chancery Division of the Court of Appeal held that Brown had a lien on one half of the royalties only. The agreement that Brown could retain all royalties if Jeavons went bankrupt was a fraud on the bankruptcy laws and void.

98

ในชวงศตวรรษท 19 และกอนถงยคของ Uniform Commercial Code หรอ UCC กจการการคาตาง ๆ และอตสาหกรรมมการพฒนาเตบโตขนอยางรวดเรว การประกนหนดวยทรพยโดยวธการจานาไมสามารถตอบสนองความตองการทางธรกจในขณะนนได เพราะลกหนบางรายนาทรพยสนประเภทเครองจกรหรออปกรณการผลตมาจานาไวแกเจาหน ซงเมอจานาแลวทรพยสนนนตองอยในการครอบครองของเจาหน ลกหนจงไมมสทธในการนาทรพยสนดงกลาวมาใชในการดาเนนการตามปกตการคาได ทาใหขาดไรซงเครองจกรหรออปกรณทสาคญในการดาเนนการผลต ผประกอบธรกจซงจาเปนตองใชการประกนสนเชอ จงไดคดคนและพฒนากลไกหรอเครองมอประกนสนเชอ (Security Devices) ขนหลายรปแบบดวยกน เพอประโยชนในการนาทรพยสนไปเปนหลกประกนในการชาระหน อาทเชน การซอขายแบบมเงอนไขซงกรรมสทธในทรพยสนจะยงไมโอนไปจนกวาจะไดชาระราคาครบถวน (Conditional Sale) ทรสตรซท (Trust Receipt) การจานาใบรบคลงสนคาและการโอนบญชลกหน หรอการโอนสทธเรยกรอง เปนตน

สาหรบกลไกซงเปนเครองมอดงกลาวขางตนน จะมผลบงคบใชตามหลกของคอม มอนลอว (Common Law) ยกเวนทรสตรซทซงภายหลงมการตรากฎหมาย Uniform Trust Receipt Act ขนมาใชบงคบโดยเฉพาะ การบงคบใชและผลแหงการบงคบทางกฎหมายจงตองเปนไปตามกฎหมายดงกลาว โดยแนวทางการบงคบอาจแตกตางกนไปในแตละมลรฐ ทงนขนอยกบกฎหมายลายลกษณอกษร (Statutes) ทแตละมลรฐประกาศใชเปนกฎหมายภายในของตน40

จากทกลาวมาขางตนถงความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจการคาและภาค อตสาหกรรมทมการเตบโตอยางรวดเรว จงมความจาเปนตองใชกลไกตาง ๆ เขามาเปนเครองมอในการชวยใหลกหนผใหหลกประกนสามารถเขาถงแหลงสนเชอไดในขณะเดยวกนกยงคงสามารถใชสอยทรพยสนซงเปนหลกประกนนนได กฎหมาย Uniform Commercial Code หรอ UCC จงเปนกฎหมายสาคญทมารองรบตอการเปลยนแปลงน โดยมหลกเกณฑทสาคญตามขอ 9 ดงจะไดกลาวตอไป

หลงจากทมการประกาศยอมรบนตกรรมตามขอ 9 ของ UCC (Secured Transactions) เปนกฎหมายภายใน (Statute) ของแตละรฐแลว นตกรรมใดอนเกยวกบการประกนดวยทรพย ทไมใชการจานาและการจานอง บรรดานตกรรมทงหลายทมวตถประสงคหลกในการกอตงสทธการเปน

40 สวทย สวรรณ, “การประกนดวยทรพยตามหลกกฎหมายอเมรกา”, วารสารกฎหมาย

มหาวทยาลยธรรมศาสตร (2553), 47-49.

99

เจาหนมประกนหรอใหสทธแกเจาหนในการบงคบชาระหนเอาแกทรพยสนซงเปนหลกประกน (Security Interest) แมวานตกรรมนนจะไมไดระบโดยชดแจงวาเปนการประกนการชาระหนกตาม ยกตวอยางเชน คสญญาอาจทาเปนสญญาเชา ฝากขาย หรอขายฝาก แตในสญญามเนอหาสาระสาคญทแสดงถงวตถประสงคเปนการใหสนเชอหรอเครดตระหวางกนและเจาหนเองมสทธบงคบชาระหนเอาแกทรพยสนทไดใหเชา ซอขาย หรอฝากขายแลว สญญาเหลานนยอมอยภายใตบงคบขอ 9 ทงสน41

นตกรรมตามขอ 9 ไมไดออกมาเพอลบลางหรอยกเลกกลไลทใชอยแตเดมเกยวกบ การประกนสนเชอ ไมวาจะเปนการซอขายแบบมเงอนไข การเชาในรปแบบของการใหสนเชอ การขายฝาก การฝากขาย หรอการจานา แตเปนกฎหมายทชวยใหกลไลทมอยแตเดมสมบรณมากยงขน เพยงแตคสญญาตองปฏบตตามขอกาหนดเพมเตมบางประการตามท UCC ขอ 9 กาหนดใหครบถวนเทานน42 3.2.2 หลกเกณฑการบงคบสทธในทรพยสนซงเปนหลกประกน (Perfection) ของประเทศสหรฐอเมรกาตามกฎหมาย UCC ขอ 9

1) การเกดสทธของเจาหนมประกน มาตรา 9-203 กาหนดวาการเปนเจาหนมประกน (Secured Creditor)

ไมตองครอบครองทรพยสนทเปนหลกประกน (Collaterals) แตจะตองมสญญาทเปนลายลกษณอกษร หรอจะบนทกในรปแบบของสออเลกทรอนกสใหปรากฎไวกได เพอใหเปนหลกฐานระหวางเจาหนผรบหลกประกนกบลกหนผใหหลกประกนทแสดงวาลกหนยอมใหเจาหนมสทธในการบงคบชาระหนเอาจากทรพยสนซงเปนหลกประกน (Security Interest) ในทรพยสนอยางใดอยางหนงโดยเฉพาะเจาะจง สญญานเรยกวาสญญาบงคบหลกประกนในการชาระหน (Security Agreement)

สาหรบสทธในการบงคบชาระหนเอาจากทรพยสนซงเปนหลกประกน

41 รชต จาปาทอง, ปญหาหลกประกนตามรางพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พศ... (

วทยานพนธ นตศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2554), 72-74. 42 เรองเดยวกน, 53-54.

100

(Security Interest) เกดขนเมอมการทาสญญาบงคบหลกประกนในการชาระหน (Security Agreement) ดงกลาวแลว ผลคอสทธของเจาหนเขายดตดกบตวทรพยสนซงเปนหลกประกนทนท43 หากเขาหลกเกณฑครบองคประกอบตามมาตรา9-203(b) ดงตอไปน

1) เมอมการทาสญญาบงคบหลกประกนในการชาระหน (Security Agreement)

บงคบหลกประกนในการชาระหน (Security Agreement) คอ สญญา ระหวางลกหนและเจาหนทมการระบมลหนทมตอกน และเปนการใหสทธแกเจาหนในการมประกนเหนอทรพยสนซงเปนหลกประกนนน กลาวคอ เจาหนมสทธในการบงคบชาระหนเอาแกทรพยสนซงเปนหลกประกนนนได สาหรบรายละเอยดเกยวกบการบงคบหลกประกนในการชาระหน (Security Agreement) นน ตองมเนอสาระทบงบอกใหทราบถงตวผเปนเจาหนและผเปนลกหน มลหนทมอยตอกน ทรพยสนทจะใชเปนหลกประกน และวธการบงคบชาระหนเอาแกทรพยสนทเปนหลกประกน

นอกเหนอจากทกลาวมาขางตน ลกหนและเจาหนอาจมการตกลงเงอนไข อน ๆ เพมเตมได หากเงอนไขดงกลาวไมขดตอกฎหมาย ไมเปนการทาใหเจาหนรายอน ๆ เสยสทธในการไดรบชาระหนและไมขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนโดยสวนรวม โดยอาจทาบงคบหลกประกนในการชาระหน (Security Agreement) ในรปของการเขยนดวยลายมอ สงพมพ หรอสออเลกทรอนกสกได44

43 Section 9-203. of U.C.C.

ATTACHMENT AND ENFORCEABILITY OF SECURITY INTEREST; PROCEEDS; SUPPORTING OBLIGATIONS; FORMAL REQUISITES.of U.C.C.

(a) [Attachment.] A security interest attaches to collateral when it becomes enforceable against

The debtor with respect to the collateral, unless an agreement expressly postpones the time of attachment.

44 Section 9-110. of U.C.C. SECURITY INTERESTS ARISING UNDER ARTICLE 2 OR 2A.

A security interest arising under Section 2-401, 2-505, 2-711(3), or 2A-508(5) is subject to this article. However, until the debtor obtains possession of the goods:

(1) the security interest is enforceable, even if Section 9-203(b)(3) has not been satisfied;

(2) filing is not required to perfect the security interest;

101

2) เจาหนชาระหนตางตอบแทน หมายถง การทเจาหนไดสงมอบเงนกเพอเปนการชาระตอบแทนการท

ลกหนไดนาทรพยสนมาเปนหลกประกนในการกยมเงนจากเจาหน และ 3) ลกหนมสทธบรบรณในตวทรพยสนทเปนหลกประกน

กลาวคอ ลกหนตองเปนผมกรรมสทธเดดขาดในการจาหนายจายโอน ทรพยสนทจะใชเปนหลกประกน เพอเปนการปองกนผเปนลกหนทจรตนาทรพยสนของบคคลอนมาเปนหลกประกนในการชาระหน โดยผทเปนเจาของไมไดรเหนหรอใหความยนยอม ซงหากลกหนไดกระทาการทจรตดงกลาว ผเปนเจาหนยอมไมไดไปซงสทธบงคบหลกประกนในการชาระหน (Security Interest) ตามหลกผรบโอนไมมสทธดกวาผโอน45

(3) the rights of the secured party after default by the debtor are governed by

Article 2 or 2A; and (4) the security interest has priority over a conflicting security interest created by

the debtor. 45 Section 9-203. of U.C.C.

ATTACHMENT AND ENFORCEABILITY OF SECURITY INTEREST; PROCEEDS; SUPPORTING OBLIGATIONS; FORMAL REQUISITES.

(b) [Enforceability.] Except as otherwise provided in subsections (c) through (i), a security interest is

enforceable against the debtor and third parties with respect to the collateral only if : (1) value has been given; (2) the debtor has rights in the collateral or the power to transfer rights in the

collateral to a secured party; and (3) one of the following conditions is met:

(A) the debtor has authenticated a security agreement that provides a description of the collateral and, if the security interest covers timber to be cut, a description of the land concerned;

(B) the collateral is not a certificated security and is in the possession of the secured party under Section 9-313 pursuant to the debtor's security agreement;

(C) the collateral is a certificated security in registered form and the security certificate has been delivered to the secured party under Section 8-301 pursuant to the debtor's security agreement; or

(D) the collateral is deposit accounts, electronic chattel paper, investment,

102

หลกเกณฑดงกลาวขางตน ใชบงคบรวมถงกรณทเปนสญญาใหเจาหนมสทธ บงคบหลกประกนในการชาระหน (Security Interest) เหนอทรพยสนทมการหมนเวยนหรอทรพยสนทลกหนพงจะไดมาในอนาคตดวย กลาวคอ ทนททลกหนไดรบทรพยสนทใชเปนหลกประกนตามสญญาแลว สทธบงคบหลกประกนในการชาระหน (Security Interest) ของเจาหนจะยดตดเขากบตวทรพยสนนนโดยอตโนมตโดยไมตองมการทาสญญากนใหม

สทธบงคบหลกประกนในการชาระหน (Security Interest) เหนอทรพยสน ทมการหมนเวยนอยตลอดเวลาน หรอเรยกอกอยางหนงวา Floating Lien ซงมลกษณะคอ ตวทรพยสนทเปนหลกประกนถกแปรเปลยนไปตลอดเวลาตามการซอขายไปของลกหน ซงมลกษณะคลายกบหลกประกนแบบลอย (Floating charge) ของประเทศสหราชอาณาจกรทยงไมไดระบถงทรพยสนทเปนหลกประกนไวอยางแนนอนในเวลาทาสญญา แตจะระบไวเพยงแตชนด กลมหรอประเภทของทรพยสนทจะนามาเปนหลกประกนเทานน ดงทไดกลาวมาแลวในสวนท146

การทาสญญาดงกลาวกบทรพยสนประเภทหมนเวยนหรอทรพยสนทลกหน พงจะไดมาในอนาคต มกไดรบความนยมในธรกจทตองมการผลต การจดจาหนายและการกระจายสนคา (Logistics) รวมถงการคาสงและการคาปลก เพราะผประกอบการสามารถใชสนเชอของสถาบนการเงนเพอสรางและหมนเวยนสตอกสนคา (Inventory) เพอขายและจาหนายอยางตอเนองโดยไมตองมาทาสญญาบงคบหลกประกนในการชาระหน (Security Agreement) กบเจาหนทกครงทมสตอกใหมเขามา

แตหากทรพยสนทเปนหลกประกนนนเปนสนคาสาหรบบรโภค (Consumer Goods) สนคาสาหรบบรโภคทไดมาภายหลง จะกลายเปนหลกประกนตามสญญาเดมไดเฉพาะในสวนทไดมาภายใน 10 วนนบตงแตวนทเจาหนไดปลอยเครดต หรอปลอยเงนกใหลกหน หรอหากเปนกรณทไดตกลงทาสญญากนโดยมใจความสาคญใหเจาหนมสทธบงคบหลกประกนในการชาระหน (Security Interest) เหนอทรพยทเปนสทธเรยกรองมลละเมดทางการคา (Commercial Tort Claims) ทยงไมเกดขน ขอตกลงดงกลาวไมสามารถกระทาได

นอกจากนใน UCC ขอ 9 ยงไดมการกาหนดสทธบงคบหลกประกนในการ

Property or letter-of-credit rights, and the secured party has control under Section 9-104, 9-105, 9-106, or 9-107 pursuant to the debtor's security agreement. 46 รชต จาปาทอง, ปญหาหลกประกนตามรางพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พศ..., 75-77.

103

ชาระหน (Security Interest) ขนดพเศษทเรยกวา Purchase Money Security Interest (PMSI) ซงเปนการสรางเจาหนมประกนชนดพเศษทเรยกวา เจาหน PMSI ขน เจาหน PMSI นไดแก เจาหนทใหก ใหเครดต หรอใหการสนบสนนทางการเงนแกลกหนเพอใหลกหนสามารถไดมาซงทรพยสนทจะใชเปนหลกประกน สาหรบสทธของเจาหน PMSI คอ เจาหน PMSI จะมบรมสทธพเศษ (Super-Priority Right) เหนอเจาหนมประกนอน ๆ ในการบงคบชาระหนจากทรพยสนทเปนหลกประกน47

2) ทรพยสนทสามารถนามาเปนทรพยหลกประกนตาม UCC ขอ 9 นกกฎหมายในสหรฐอเมรกาไดมการจาแนกทรพยสนทเปนหลกประกน

ออกเปน 3 ประเภทโดยการศกษาจากคานยามทไดกาหนดไวในมาตรา9-102 คอ ทรพยทมตวตน (Tangible Goods) ทรพยทมสภาพคลายกบมตวตน (Quasi-Tangibles) และทรพยทไมมตวตน (Intangibles) เพอใหเขาใจถงรายละเอยดของทรพยแตละประเภท ผศกษาจงขอยกตวอยางของทรพยแตละชนด ดงน

1) ทรพยทมตวตน (Tangible Goods) หมายถง ทรพยทมองเหนไดวามตวตน เปนรปธรรม สมผสไดและม

มลคา48 เชน เครองมอ เครองใช อปกรณตาง ๆ ในการดาเนนกจการตามปกตสตอกสนคา ผลตภณฑทางการเกษตร สนคาผบรโภค49 เปนตน

2) ทรพยทมสภาพคลายกบมตวตน (Quasi-Tangibles)


PRIORITY OF PURCHASE-MONEY SECURITY INTERESTS. (a) [General rule: purchase-money priority.] Except as otherwise provided in subsection (g), a perfected purchase-money

security interest in goods other than inventory or livestock has priority over a conflicting security interest in the same goods, and, except as otherwise provided in Section 9-327, a perfected security interest in its identifiable proceeds also has priority, if the purchase-money security interest is perfected when the debtor receives possession of the collateral or within 20 days thereafter.

48 วรรณภา เอยมสมบต, วชาบญชเบองตน [Online], 2555. แหลงทมาhttp://www.pw.ac.th/emedia/media/tech/accounting1/lesson2.php.

49 Section 9-102.(33) of U.C.C. "Equipment" means goods other than inventory, farm products, or consumer

goods.

104

หมายถง ทรพยทไมมตวตน แตเปนการแสดงออกถงการมอยของทรพย นนผานเอกสารสทธ เชน ตราสารเปลยนมอ เอกสารแสดง กรรมสทธ ตราสารการลงทน50 ตราสารแสดงความเปนเจาหนหรอลกหนประกอบกบสทธทจะไดทรพยอยางใดอยางหนงเปนการประกนการชาระหน51 เปนตน

3) ทรพยทไมมตวตน (Intangible) หมายถง ทรพยทไมมรปราง ไมมตวตนและไมสามารถสมผสจบตองได แต

มมลคาหรอราคาอนสามารถนามาแลกเปลยนเปนเงนหรอทรพยสนอยางอนหรอคาประกนได52 เชน สทธเรยกรอง สทธตามเลตเตอรออฟเครดต สทธใหเชา บญชเงนฝาก รวมถงทรพยสนทางปญญา อนไดแก ลขสทธ สทธบตร ความลบทางการคา เครองหมายการคา เปนตน53 3) การบงคบแกทรพยสนทเปนหลกประกน (Perfection)

ลาดบตอมาเจาหนจะตองดาเนนการเพอใหสทธการเปนเจาหนมประกน

50 Section 9-102(47) of U.C.C. "Instrument" means a negotiable instrument or any other writing that evidences a right to

the payment of a monetary obligation, is not itself a security agreement or lease, and is of a type that in ordinary course of business is transferred by delivery with any necessary indorsement or assignment. The term does not include (i) investment property, (ii) letters of credit, or (iii) writings that evidence a right to payment arising out of the use of a credit or charge card or information contained on or for use with the card.

51 Section 9-102(10) of U.C.C. “Certificate of title” means a certificate of title with respect to which a statute provides for the security interest in question to be indicated on the certificate as a condition or result of the security’s obtaining priority over the rights of a lien creditor with respect to the collateral

52 บลอกของครระเบยบ, ความหมายของสนทรพยทไมมตวตน [Online], 24 มกราคม 2551. แหลงทมา https://krurabieb.wordpress.com/.

53 Section 9-102(42) of U.C.C. "General intangible" means any personal property, including things in action,

other than accounts, chattel paper, commercial tort claims, deposit accounts,documents, goods, instruments, investment property, letter-of-credit rights, letters of credit, money, and oil, gas, or other minerals before extraction. The term includes payment intangibles and software.

105

ของตนสามารถใชยนกบบคคลภายนอก หรอเจาหนรายอนได กลาวคอ เปนการแจงใหบคคลภายนอกทราบถงการมอยของสทธบงคบหลกประกนในการชาระหน (Security Interest) ซงตาม UCC ขอ 9 เรยกการดาเนนการนวาการบงคบแกทรพยสนทเปนหลกประกน (Perfection) หรอการทาใหมผลสมบรณ โดยการบงคบแกทรพยสนทเปนหลกประกน (Perfection) นน สามารถแบงไดเปน 4 วธการ ดงน

1) การยนเอกสารเอกสารทางการเงน (Financing Statement)54 UCC ขอ 9 มาตรา 9-310 กาหนดวาการยนเอกสารทางการเงน

(Financing Statement) คอ การยนเอกสารเกยวกบหนสนตอหนวยงานของรฐทมหนาทรบผดชอบเกยวกบการจดทะเบยนหรอรบแจงเอกสาร วธนเปนวธทนยมใชกนมากทสดเพราะใชไดกบทรพยสนหลกประกนเกอบทกประเภท ซงรวมถงหลกประกนประเภทบญชลกหนและทรพยทไมมตวตนดวย55

54 “Financing”, Longdo Dict [Online], n.d., Available from

https://dict.longdo.com/search/Financing. 55 Section 9-310. of U.C.C

When filing required to perfect security interest or agricultural lien; security interests and agricultural liens to which filing proviosions do not apply.

(a) [General rule: perfection by filing.] Except as otherwise provided in subsection (b) and Section 9-312(b), a financing statement must be filed to perfect all security interests and agricultural liens.

(b) [Exceptions: filing not necessary.] The filing of a financing statement is not necessary to perfect a security interest:

(1) that is perfected under Section 9-308(d), (e), (f), or (g); (2) that is perfected under Section 9-309 when it attaches; (3) in property subject to a statute, regulation, or treaty described in Section 9-311(a); (4) in goods in possession of a bailee which is perfected under Section 9-312(d)(1) or (2); (5) in certificated securities, documents, goods, or instruments which is perfected without filing or possession under Section 9-312(e), (f), or (g); (6) in collateral in the secured party's possession under Section 9-313; (7) in a certificated security which is perfected by delivery of the security certificate to the secured party under Section 9-313;

106

สาหรบเนอหาสาระสาคญในเอกสารทางการเงน (Financing Statement) นน ใน UCC ขอ 9 กาหนดไวแตเพยงวาตองมขอมลทพอจะใหบคคลทวไปและเจาหนรายตอไปทราบไดวาลกหนมเจาหนมประกนอยกอนแลว แตหากเจาหนรายตอไปตองการทจะทราบรายละเอยดเพมเตมตองตดตอเจาหนหรอลกหนเพอสอบถามตอไป ทงนเจาหนและลกหนไมจาเปนตองลงลายมอชอใน Financing Statement เพราะหากเจาหนไดยนเอกสารทางการเงน (Financing Statement) ตอหนวยงานทเกยวของแลว ยอมอนมานไดวาลกหนไดใหความยนยอมแลว

หากมการยนเอกสารทางการเงน (Financing Statement) และไดชาระ คาธรรมเนยมตามคาสงของขายทะเบยนแลว UCC ขอ9 มาตรา9-516(a) กาหนดใหเอกสารทางการเงน (Financing Statement) จะมผลใชบงคบทนทนบแตเวลาทไดชาระคาธรรมเนยม56 โดยเอกสารทางการเงน (Financing Statement) นนมผลใชบงคบ 5 ปนบแตวนทยน หากหนสนระหวางเจาหนและลกหนยงไมระงบสนไป ลกหนและเจาหนอาจยนตอเอกสารทางการเงน (Financing Statement) ไดตามขอความใน UCC ขอ9 มาตรา9-515 โดยตองยนขอตอเอกสารทางการเงนแบบตอเนอง (Continuation Statement)57 ภายในระยะเวลา 6 เดอนกอนเอกสารทางการเงน (Financing Statement) หมดอาย ซงหากยนเอกสารทางการเงนแบบตอเนอง (Continuation

(8) in deposit accounts, electronic chattel paper, investment property, or letter-of-credit rights which is perfected by control under Section 9-314; (9) in proceeds which is perfected under Section 9-315; or (10) that is perfected under Section 9-316.

(c) [Assignment of perfected security interest.] If a secured party assigns a perfected security interest or agricultural lien, a filing under this article is not required to continue the perfected status of the security interest against creditors of and transferees from the original debtor. 56 Section 9-516(a). of U.C.C.

What constitutes filing ; effectiveness of filing. (a) [What constitutes filing.]

Except as otherwise provided in subsection (b), communication of a record to a filing office and tender of the filing fee or acceptance of the record by the filing office constitutes filing.

57 Continuation Statement หมายถง การยนเอกสารทางการเงนแบบตอเนอง หรอ การดาเนนการยนเอกสารแบบตอเนองหลงจากถกคางการพจารณาไว.

107

Statement) จะมผลทาใหเอกสารทางการเงน (Financing Statement) มอายตอไปอกคราวละ 5 ป58


Duration and effectiveness of financing statement; effect of lapsed financing statement. (a) [Five-year effectiveness.]

Except as otherwise provided in subsections (b), (e), (f), and (g), a filed financing statement is effective for a period of five years after the date of filing.

(b) [Public-finance or manufactured-home transaction.] Except as otherwise provided in subsections (e), (f), and (g), an initial

financing statement filed in connection with a public-finance transaction or manufactured-home transaction is effective for a period of 30 years after the date of filing if it indicates that it is filed in connection with a public-finance transaction or manufactured-home transaction.

(c) [Lapse and continuation of financing statement.] The effectiveness of a filed financing statement lapses on the expiration of the

period of its effectiveness unless before the lapse a continuation statement is filed pursuant to subsection (d). Upon lapse, a financing statement ceases to be effective and any security interest or agricultural lien that was perfected by the financing statement becomes unperfected, unless the security interest is perfected otherwise. If the security interest or agricultural lien becomes unperfected upon lapse, it is deemed never to have been perfected as against a purchaser of the collateral for value.

(d) [When continuation statement may be filed.] A continuation statement may be filed only within six months before the expiration

of the five-year period specified in subsection (a) or the 30-year period specified in subsection (b), whichever is applicable.

(e) [Effect of filing continuation statement.] Except as otherwise provided in Section 9-510, upon timely filing of a

continuation statement, the effectiveness of the initial financing statement continues for a period of five years commencing on the day on which the financing statement would have become ineffective in the absence of the filing. Upon the expiration of the five-year period, the financing statement lapses in the same manner as provided in subsection (c), unless, before the lapse, another continuation statement is filed pursuant to subsection

108

2. การบงคบแกทรพยสนทเปนหลกประกน (Perfection) โดยการ ครอบครองทรพยสนทเปนหลกประกน

การบงคบแกทรพยสนทเปนหลกประกน (Perfection) ประเภทนเปน ลกษณะของการจานา กลาวคอ สทธของเจาหนจะสมบรณทนทเมอมการครอบครองทรพยสนซงเปนหลกประกน โดยเจาหนไมตองทาสญญาบงคบทรพยสนซงเปนหลกประกน (Security Agreement)กบลกหนเปนลายลกษณอกษร และเจาหนไมตองยนเอกสารทางการเงน (Financing Statement) แกหนวยงานของรฐ การบงคบทรพยสนทเปนหลกประกน (Perfection) ประเภทนจะใชกบทรพยสนทมตวตนทกประเภท รวมถงทรพยทคลายกบมตวตนประเภทตราสารเปลยนมอ ตราสารการลงทนทมตวตน จบตองได และสงมอบใหอยในการครอบครอบไดเทานน59ตามขอความในมาตรา9-313(a)-(b) ทกาหนดวาสทธของเจาหนในเอกสาร สนคา อปกรณ เงน เอกสารสทธของทรพยสนทมตวตน

(d). Succeeding continuation statements may be filed in the same manner to continue the effectiveness of the initial financing statement.

(f) [Transmitting utility financing statement.] If a debtor is a transmitting utility and a filed initial financing statement so indicates,

the financing statement is effective until a termination statement is filed. (g) [Record of mortgage as financing statement.]

A record of a mortgage that is effective as a financing statement filed as a fixture filing under Section 9-502(c) remains effective as a financing statement filed as a fixture filing until the mortgage is released or satisfied of record or its effectiveness otherwise terminates as to the real property.

59 Section 9-313(a)-(b). of U.C.C. When possession by or delivery to secured party perfects security interest without filing.

(a) [Perfection by possession or delivery.] Except as otherwise provided in subsection (b), a secured party may perfect a security

interest in negotiable documents, goods, instruments, money, or tangible chattel paper by taking possession of the collateral. A secured party may perfect a security interest in certificated securities by taking delivery of the certificated securities under Section 8-301.

(b) [Goods covered by certificate of title.] With respect to goods covered by a certificate of title issued by this State,

109

อาจสมบรณไดโดยการครอบครองหรอการสงมอบ 3. การบงคบแกทรพยสนทเปนหลกประกน (Perfection) โดยการเขา

ควบคม การบงคบแกทรพยสนทเปนหลกประกน (Perfection) ประเภทนเจาหนจะ

มสทธเดดขาดเหนอทรพยสนทเปนหลกประกนโดยเจาหนไมจาเปนตองเขาครอบครองทรพยสนทเปนหลกประกนโดยตรง ตวอยางเชน ตามมาตรา9-104 กรณเจาหนเปนสถาบนการเงนทมสทธเขาควบคมบญชเงนฝากของลกหน โดยเจาหนไมตองยนเอกสารทางการเงน (Financing Statement) ตอหนวยงานรฐ นอกจากนยงรวมถงสทธตามเลตเตอรออฟเครดต ตราสารการลงทน และสญญาซอขายโภคภณฑดวย60 4. การมผลสมบรณโดยอตโนมต

การมผลสมบรณโดยอตโนมตน เปนกรณทสทธประโยชนทมหลกประกน

a secured party may perfect a security interest in the goods by taking possession of the goods only in the circumstances described in Section 9-316(d).

60 §9-104. of U.C.C CONTROL OF DEPOSIT ACCOUNT.

(a) [Requirements for control.] A secured party has control of a deposit account if:

(1) the secured party is the bank with which the deposit account is maintained;

(2) the debtor, secured party, and bank have agreed in an authenticated record that the bank will comply with instructions originated by the secured party directing disposition of the funds in the deposit account without further consent by the debtor; or

(3) the secured party becomes the bank's customer with respect to the deposit account.

(b) [Debtor's right to direct disposition.] A secured party that has satisfied subsection (a) has control, even if

the debtor retains the right to direct the disposition of funds from the deposit account.

110

(Security Interest)61 มความบรบรณดวยตวของมนเอง โดยเจาหนและลกหนไมตองดาเนนการใด ๆหลงจากทมการยดตดในตวทรพยสนทเปนหลกประกนแลว62ตามขอความในมาตรา9-309 ทกาหนดวา การขายทไมมหลกฐานการชาระเงน ,การขายตวสญญาใชเงน, สทธประโยชนทมหลกประกน

61 ‘interest’, Longdo Dict [Online], Avialable from

https://dict.longdo.com/search/security%20interest. 62 § 9-309. of U.C.C.

Security interest perfected upon attachment. The following security interests are perfected when they attach:

(1) a purchase-money security interest in consumer goods, except as otherwise provided in Section9-311(b) with respect to consumer goods that are subject to a statute or treaty described in Section9-311(a);

(2) an assignment of accounts or payment intangibles which does not by itself or in conjunction with other assignments to the same assignee transfer a significant part of the assignor's outstanding accounts or payment intangibles;

(3) a sale of a payment intangible; (4) a sale of a promissory note; (5) a security interest created by the assignment of a health-care-insurance receivable to the provider of the health-care goods or services; (6) a security interest arising under Section 2-401, 2-505, 2-711(3), or 2A-508(5),

until the debtorobtains possession of the collateral; (7) a security interest of a collecting bank arising under Section 4-210; (8) a security interest of an issuer or nominated person arising under Section 5-118; (9) a security interest arising in the delivery of a financial asset under Section 9-206(c); (10) a security interest in investment property created by a broker or securities

intermediary; (11) a security interest in a commodity contract or a commodity account created by

a commodity intermediary; (12) an assignment for the benefit of all creditors of the transferor and subsequent

transfers by the assignee thereunder; and (13) a security interest created by an assignment of a beneficial interest in a

decedent's estate.

111

(Security Interest) ทไดมาจากการโอนสทธของลกหนในการประกนการดแลสขภาพใหแกผใหบรการดแลสขภาพ, สทธประโยชนทมหลกประกน (Security Interest) ในสญญาสนคาโภคภณฑหรอบญชสนคาโภคภณฑทถกสรางขนโดยผเปนคนกลางของสนคา, การโอนสทธเพอประโยชนของผเปนเจาหนโดยบคคลภายนอกผรบโอน ,สทธประโยชนทมหลกประกน (Security Interest) ทเกดจากการโอนสทธทจะไดรบประโยชนในทรพยมรดกของผตาย เปนตน กรณทงหลายเหลาน สทธประโยชนทมหลกประกน (Security Interest) จะมผลสมบรณในตวเองโดยอตโนมต

4) แนวทางการบงคบสทธของเจาหนเหนอทรพยสนทเปนหลกประกน UCC ขอ 9 มาตรา9-601(a)63 ไดกาหนดใหสทธแกเจาหนในการสามารถใช

สทธบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกนไดโดยไมตองพงอานาจศาล โดยการเขาไปยดทรพยสนทเปนหลกประกนมาเกบรกษาหรอใชประโยชนอยางอนกได แตวธการในการบงคบชาระหนของเจาหนตองสมเหตสมผลและไมเปนการละเมดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนโดยสวนรวม64

ในกรณททรพยสนซงเปนหลกประกนถกแปรสภาพเปนเงนหรอทรพยสน อนมาทดแทน บรรดาเงนหรอทรพยสนทไดมาแทนทนนยอมตกอยภายใตสทธประโยชนทมหลกประกน (Security Interest) เดมของเจาหนทงหมด หากพสจนไดวาเงนหรอทรพยสนทงหลายทไดมานนเกดจากการจาหนายจายโอนทรพยสนทเปนหลกประกน เพอใหเขาใจถงแนวทางในการดาเนนการบงคบชาระหนแกทรพยสนซงเปนหลกประกน ผศกษาจงขอแยกประเดนในการพจารณา


RIGHTS AFTER DEFAULT; JUDICIAL ENFORCEMENT; CONSIGNOR OR BUYER OF ACCOUNTS, CHATTEL PAPER, PAYMENT INTANGIBLES, OR PROMISSORY NOTES.

(a) [Rights of secured party after default.] After default, a secured party has the rights provided in this part and, except as

otherwise provided in Section 9-602, those provided by agreement of the parties. A secured party:

(1) may reduce a claim to judgment, foreclose, or otherwise enforce the claim, security interest, or agricultural lien by any available judicial procedure; and

(2) if the collateral is documents, may proceed either as to the documents or as to thegoods they cover.

64 สวทย สวรรณ, “การประกนดวยทรพยตามหลกกฎหมายอเมรกา”, วารสารกฎหมายมหาวทยาลยธรรมศาสตร (2553): 60.

112

โดยแบงเปนเหตแหงการบงคบชาระหน ลาดบของเจาหนบรมสทธ และวธการในการบงคบชาระหน ดงน 1) เหตแหงการบงคบชาระหน

การใชสทธในการบงคบชาระหนของเจาหนมประกนจะเกดขนได เมอมเหต แหงการบงคบชาระหน ซงเหตแหงการบงคบชาระหนเจาหนและลกหนอาจตกลงกนกาหนดเปนเงอนไขในสญญา เชน การผดนดชาระหนตามสญญา ทรพยสนทเปนหลกประกนถกทาลายหรอเสยหายหรอสญหายไป ลกหนไดใหขอมลเกยวกบตวทรพยสนทนามาเปนหลกประกนเปนเทจ ลกหนตายหรอหยดประกอบกจการหรอเลกกจการ เปนตน นอกจากนเจาหนและลกหนอาจกาหนดเงอนไขในการบงคบชาระหน เมอเกดเหตการณพเศษกรณอน ๆ ได หากขอตกลงดงกลาวมความสมเหตสมผลและไมเปนการเอาเปรยบลกหน รวมถงเจาหนรายอนมากเกนปกตวสย

2) ลาดบบรมสทธของเจาหนมประกน สาหรบการบงคบสทธเหนอทรพยสนซงเปนหลกประกนของเจาหน

หลายราย การพจารณาลาดบบรมสทธของเจาหนมประกนจะเปนไปตามลาดบการยนเอกสารทางการเงน (Financing Statement) ตอหนวยงานทางทะเบยนของรฐหรอตามลาดบการการบงคบแกทรพยสนทเปนหลกประกน (Perfection) เปนสาคญ กลาวคอ เจาหนรายใดยนการบงคบแกทรพยสนทเปนหลกประกน (Perfection) และมผลสมบรณกอนยอมมสทธไดรบชาระหนกอนเจาหนมประกนทการบงคบแกทรพยสนทเปนหลกประกน (Perfection) มผลสมบรณภายหลง อยางไรกด อาจเกดปญหาขนในกรณทเจาหนแตละรายตางมสทธอางสทธประโยชนทมหลกประกน (Security Interest) เหนอทรพยสนซงเปนหลกประกนดงกลาว

ดงนน ผศกษาจงขอจาแนกลาดบบรมสทธของเจาหนมประกนเพอให เขาใจถงลาดบสทธในการไดรบชาระหนจากทรพยสนซงเปนหลกประกนชนเดยวกน โดยแบงเปน 4 ประเภท ดงตอไปน 1) บรมสทธระหวางเจาหนมประกนทไดทาการบงคบแกทรพยสนทเปน หลกประกน (Perfection) แลว

หากมการโตแยงสทธกนระหวางเจาหนมประกนทไดบงคบแกทรพยสนท เปนหลกประกน (Perfection) แลว UCC ขอ9 มาตรา9-322 กาหนดใหพจารณาจากลาดบกอนหลงในการทาการบงคบแกทรพยสนทเปนหลกประกน (Perfection) กลาวคอ เจาหนมประกนคนใดทาการบงคบแกทรพยสนทเปนหลกประกน (Perfection) และไดชาระคาธรรมเนยมแกหนวยงานรฐท

113

เกยวของกอน เจาหนมประกนผนนยอมมสทธดกวาเจาหนมประกนททาการบงคบแกทรพยสนทเปนหลกประกน (Perfection) ภายหลง65

2) บรมสทธระหวางเจาหนมประกนกบเจาหนมประกนแบบ PMSI (Purchase Money Security Interest)

UCC ขอ 9 มาตรา9-324(a) ไดกาหนดใหเจาหนมประกนแบบ PMSI ม สทธไดรบชาระหนกอนเจาหนมประกนประเภทอนในทรพยสนทเปนหลกประกนชนเดยวกน แมวาเจาหนมประกนรายอนจะไดมการทาการบงคบแกทรพยสนทเปนหลกประกน (Perfection) กอนเจาหนมประกนแบบ PMSI กตาม เนองจากถอวาเปนเจาหนผยนยอมเสยงตน ในการขายสนคาเงนผอนหรอใหลกหนกเงนไปซอสนคาในสภาวะลาบาก จงสมควรไดบรมสทธพเศษเหนอทรพยสนซงเปนหลกประกนของลกหน66

65 Section 9-322(c) of U.C.C.

Priorities among conflicting security interest in and agricultural liens on same collateral. (c) [Special priority rules: proceeds and supporting obligations.]

Except as otherwise provided in subsection (f), a security interest in collateral which qualifies for priority over a conflicting security interest under Section 9-327, 9-328, 9-329, 9-330, or 9-331 also has priority over a conflicting security interest in:

(1) any supporting obligation for the collateral; and (2) proceeds of the collateral if:

(A) the security interest in proceeds is perfected; (B) the proceeds are cash proceeds or of the same type as the collateral; and (C) in the case of proceeds that are proceeds of proceeds, all intervening proceeds are cash proceeds, proceeds of the same type as the collateral, or an account relating to the collateral.

66 Section 9-324. of U.C.C. Priority of purchase-money security interest.

(a) [General rule: purchase-money priority.] Except as otherwise provided in subsection (g), a

perfected purchase-money security interest in goods other than inventory or livestock has priority over a conflicting security interest in the same goods, and, except as otherwise provided in Section 9-327, a perfected security interest in its identifiable proceeds also has priority, if the purchase-money security interest is perfected when the debtor receives possession of the collateral or within 20 days thereafter.

114

อยางไรกด การไดมาซงสทธของเจาหนมประกนแบบ PMSI ตองเปนไป ตามเงอนไขท UCC ขอ 9 มาตรา9-324(b)-(d) กาหนดไว โดยมเงอนไขทแตกตางกนออกไปในทรพยสนทเปนหลกประกนแตละประเภท ดงน

1) กรณเปนสนคาสาหรบบรโภค สทธของเจาหนมประกน แบบ PMSI จะมผลสมบรณทนททลกหนไดรบสนคานนมาครอบครอง

2) กรณทรพยสนทเปนหลกประกนเปนเครองจกร อปกรณ หรอ ผลตภณฑทางการเกษตร สทธของเจาหนมประกนแบบ PMSI จะสมบรณเมอไดมการยนเอกสารทางการเงน (Financing statement) กอนทลกหนจะไดทรพยสนทเปนหลกประกนไปครอบครอง หรอภายใน 20 วนหลงจากนน

3) กรณททรพยสนทเปนหลกประกนเปนสตอกสนคาหรอปศสตว สทธ ของเจาหนมประกนแบบ PMSI จะสมบรณเมอเจาหนยนเอกสารทางการเงน (Financing statement) กอนทลกหนจะไดทรพยสนทเปนหลกประกนไปครอบครองและเจาหนมประกนรายอนไดทราบถงสทธของเจาหน PMSI แลว67

67 Section 9-324. Of U.C.C.

Priority of purchase-money security interest. (b) [Inventory purchase-money priority.]

Subject to subsection (c) and except as otherwise provided in subsection (g), a perfected purchase-money security interest in inventory has priority over a conflicting security interest in the same inventory, has priority over a conflicting security interest in chattel paper or aninstrument constituting proceeds of the inventory and in proceeds of the chattel paper, if so provided in Section 9-330, and, except as otherwise provided in Section 9-327, also has priority in identifiable cash proceeds of the inventory to the extent the identifiable cash proceeds are received on or before the delivery of the inventory to a buyer, if:

(1) the purchase-money security interest is perfected when the debtor receives possession of the inventory;

(2) the purchase-money secured party sends an authenticated notification to the holder of the conflicting security interest;

(3) the holder of the conflicting security interest receives the notification within five years before the debtor receives possession of the inventory; and

(4) the notification states that the person sending the notification has or

115

1. บรมสทธระหวางเจาหนมประกน PMSI ในเรองของบรมสทธระหวางเจาหนมประกนแบบ PMSI น ใน

UCC Article 9 มาตรา9-324(g) ไดมการกาหนดใหเจาหน PMSI ทมลกษณะเปนผขายมบรมสทธเหนอกวาเจาหน PMSI ทเปนผใหก68

4. บรมสทธระหวางเจาหนมประกนกบผมสทธยดหนวง สาหรบผมสทธยดหนวงทจะตกอยภายใต U.C.C.Article9 มาตรา 9-333

expects to acquire a purchase-money security interest in inventory of the debtor and describes the inventory.

(d) [Livestock purchase-money priority.] Subject to subsection (e) and except as otherwise provided in subsection (g), a perfected purchase-money security interest in livestock that are farm products has priority over a conflicting security interest in the same livestock, and, except as otherwise provided in Section 9-327, a perfected security interest in their identifiable proceeds and identifiable products in their unmanufactured states also has priority, if:

(1) the purchase-money security interest is perfected when the debtor receives possession of the livestock;

(2) the purchase-money secured party sends an authenticated notification to the holder of the conflicting security interest;

(3) the holder of the conflicting security interest receives the notification within six months before the debtor receives possession of the livestock; and

(4) the notification states that the person sending the notification has or expects to acquire a purchase-money security interest in livestock of the debtor and describes the livestock. 68 Section 9-324 of U.C.C.

PRIORITY OF PURCHASE-MONEY SECURITY INTERESTS. (g) [Conflicting purchase-money security interests.] If more than one security interest qualifies for priority in the same collateral under subsection (a), (b), (d), or (f):

(1) a security interest securing an obligation incurred as all or part of the price of the collateral has priority over a security interest securing an obligation incurred for value given to enable the debtor to acquire rights in or the use of collateral; and

(2) in all other cases, Section 9-322(a) applies to the qualifying security interests.

116

นน ตองเปนผมสทธยดหนวงทเปนผครอบครองทรพยเทานน ซงจะมผลคอผมสทธยดหนวงทเปนผครอบครองทรพยเปนผมสทธดกวาเจาหนมประกน69

3) แนวทางการบงคบชาระหน เมอมเหตแหงการบงคบชาระหนแลว เจาหนมสทธทจะเขาครอบครอง

ทรพยและนาทรพยสนนนออกจาหนาย ใหเชา ใหสทธ หรออาจเปนการขายทอดตลาดกได โดยจะบงคบชาระหนทงหมดหรอบางสวนกยอมได ทงน วธการในการบงคบชาระหนนนตองสมเหตสมผล เปนธรรม เปนไปตามเงอนไขในสญญา อยในกรอบของกฎหมายและสามารถตอบลกหนและศาลไดวาวธการดงกลาวเกดผลดแกเจาหนและลกหนอยางไร

โดยปกตแลว ผเปนเจาหนจะไมไดเปนผครอบครองทรพยสนทเปน หลกประกน ดงนนเจาหนจะตองเปนผสบเสาะตดตามยดทรพยสนมาจากลกหนเพอดาเนนการบงคบชาระหนตอไป ในการดาเนนการน UCC ขอ9 ไดใหอานาจไวใหเจาหนสามารถกระทาไดเองโดยไมตองพงอานาจศาล แตการกระทาดงกลาวตองพอสมควรแกเหตและไมขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน เวนแตเจาหนไมสามารถตดตามยดทรพยสนจากลกหนมาชาระหนได เจาหนอาจใชสทธทางศาลเพอขอใหศาลมคาสงใหนาทรพยสนซงเปนหลกประกนมาชาระหนแกตนได

อยางไรกด ในการตดตามยดทรพยสนทเปนหลกประกนจากลกหนนน UCC ขอ9 มาตรา9-607(a) กาหนดวาผเปนเจาหนไมจาเปนตองมการบอกกลาวลวงหนาแกลกหน เพอเปนการปองกนลกหนทาการยกยายถายเททรพยสนซงเปนหลกประกนไปโดยมชอบ เวนแตเจาหนจะไดตกลงไวกบลกหนในสญญาบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกน (Security Agreement) วาจะตองมการบอกกลาวลวงหนากอนเขายดทรพยสนซงเปนหลกประกน70 หากเปนเชนนนผเปนเจาหนกตองปฏบตตามเงอนไขทกาหนดไวในสญญา ซงเมอเจาหนตดตามยดทรพยสนซงเปน

69 Section 9-333. of U.C.C.Priority of certain liens arising by operation of law. 70 Section 9-607. of U.C.C.

COLLECTION AND ENFORCEMENT BY SECURED PARTY. of U.C.C. (a) [Collection and enforcement generally.]

If so agreed, and in any event after default, a secured party: (1) may notify an account debtor or other person

obligated on collateral to make payment or otherwise render performance to or for the benefit of the secured party;

117

หลกประกนมาอยในการครอบครองแลว เจาหนมหนาทตองเกบรกษาทรพยสนซงเปนหลกประกนนนใหอยในสภาพดเสมอนเชนวญชนพงปฏบต

กรณนาทรพยสนทเปนหลกประกนออกจาหนายนน UCC ขอ9 มาตรา9- 320(c)(2) กาหนดวาเจาหนจะตองยอมรบเอาทรพยสนทเปนหลกประกนไปเปนกรรมสทธของตน โดยไดรบความยนยอมจากลกหนหรอลกหนไมไดคดคานภายใน 20 วนนบแตไดรบขอเสนอจากเจาหน71แลว หากลกหนใหความยนยอมแลว ใน UCC ขอ9 มาตรา9-620(e)-(f)กาหนดใหเจาหนจะตองขายทรพยสนทเปนหลกประกนชนนนภายใน 90 วนนบแตวนทไดเขาครอบครองทรพยสนทเปนหลกประกนดงกลาว72 แตวธการนจะไมนาเอามาใชกบทรพยสนทเปนหลกประกนประเภทสนคาบรโภค ทลกหนไดชาระหนใหแกเจาหนมาแลวไมนอยกวารอยละ 60 ของจานวนหนทงหมด

71 Section 9-620 (c) (2) of U.C.C.

a debtor consents to an acceptance of collateral in full satisfaction of the obligation it secures only if the debtor agrees to the terms of the acceptance in a record authenticated after default or the secured party:

(A) sends to the debtor after default a proposal that is unconditional or subject only to a condition that collateral not in the possession of the secured party be preserved or maintained;

(B) in the proposal, proposes to accept collateral in full satisfaction of the obligation it secures; and

(C) does not receive a notification of objection authenticated by the debtor within 20 days after the proposal is sent.

72 § 9-620 (e)-(f) of U.C.C. (e) [Mandatory disposition of consumer goods.]

A secured party that has taken possession of collateral shall dispose of the collateral pursuant to Section 9-610 within the time specified in subsection (f) if:

(1) 60 percent of the cash price has been paid in the case of a purchase-money

security interest in consumer goods; or (2) 60 percent of the principal amount of the obligation secured has been

paid in the case of a non-purchase-money security interest in consumer goods. (f) [Compliance with mandatory disposition requirement.]

To comply with subsection (e), the secured party shall dispose of the collateral: (1) within 90 days after taking possession; or

118

เมอไดจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนแลว เงนทไดจากการจาหนาย ทรพยสนดงกลาวเจาหนมสทธจดสรรชาระหนรวมถงดอกเบย ตลอดจนคาใชจายตาง ๆ ในการตดตามยดทรพยและการดาเนนการจาหนายจายโอน หากมเงนสวนทเหลอเจาหนจะตองคนใหแกลกหน แตหากเงนทไดจากการจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนไมเพยงพอตอการชาระหนแกเจาหน เจาหนมสทธฟองรองเรยกสวนทขาดจากลกหนอยางเจาหนสามญทวไป

3.2.3 แนวทางการบงคบสทธแกทรพยสนทางปญญาเพอเปน หลกประกนในการชาระหน

สาหรบแนวทางหรอวธการในการบงคบแกทรพยสนทางปญญาเพอเปน หลกประกนในการชาระหนในประเทศสหรฐอเมรกานนใชหลกเกณฑในการบงคบเชนเดยวกบการบงคบแกทรพยสนหลกประกนทวไป โดยจะอยภายใตอานาจกฎหมาย UCC ขอ 9 กลาวคอ เมอผกซงเปนผมสทธเดดขาดในทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนและผใหกยมตกลงทาสญญาหลกประกนการชาระหนระหวางกนขน ทเรยกวาสญญาบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกน (Security Agreement) โดยมเนอหาสาระทบงบอกถงตวผเปนเจาหน ผเปนลกหน มลหนทมอยตอกน ทรพยสนทางปญญาทจะนามาเปนหลกประกนในการชาระหนและสทธของเจาหนในการบงคบชาระหนเอาแกทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกน รวมถงการตกลงเงอนไขอน ๆ เพมเตม หากเงอนไขดงกลาวไมขดตอกฎหมาย ไมเปนการทาใหสทธของเจาหนรายอนลดนอยถอยลงไปและไมขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน โดยสญญาบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกน (Security Agreement) จะทาขนดวยลายมอ สงพมพหรอสออเลกทรอนกสกได รวมถงเมอผเปนเจาหนไดชาระหนตางตอบแทนใหแกผเปนลกหนแลว สทธการเปนเจาหนมประกนเหนอทรพยสนทางปญญาดงกลาวยอมเกดขน แตการจะทาใหสทธในการบงคบหรอเขายดทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนของเจาหนมผลสมบรณ สามารถใชยนตอเจาหนรายอนถงการมประกนเหนอทรพยสนทางปญญาดงกลาว ผเปนเจาหนจะตองทาการยนเอกสารทางการเงน (Financing Statement) ตอหนวยงานของรฐทมหนาทรบผดชอบเกยวกบการจดทะเบยนหรอรบแจงเอกสาร โดยมขอมล

(2) within any longer period to which the debtor and all secondary obligors have

agreed in an agreement to that effect entered into and authenticated after default.

119

โดยสงเขปทพอจะใหบคคลทวไปหรอเจาหนรายตอไปทราบวาทรพยสนทางปญญาดงกลาวของลกหนมเจาหนมประกนอยกอนแลว73 นอกจากนทรพยสนทางปญญาทสามารถนามาเปนหลกประกนในการชาระหนของประเทศสหรฐอเมรกานน กฎหมายกาหนดใหตองเปนทรพยสนทางปญญาทมเอกสารสทธหรอทรพยสนทางปญญาทไดมการจดทะเบยนทรพยสนทางปญญาตอหนวยงานของรฐแลว จากการทผศกษาไดทาการศกษาพบวาทรพยสนทางปญญาทสามารถจดทะเบยนเอกสารสทธในประเทศสหรฐอเมรกา คอ ลขสทธ เครองหมายทางการคาและสทธบตร74 ลขสทธทสามารถนามาเปนหลกประกนในการชาระหนตามUCC ขอ9 คอ ลขสทธทไดมการจดทะเบยนตอสานกงานลขสทธของสหรฐอเมรกา (US Copyright Office) และตองมการบนทกสญญาบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกน (Security Agreement) ตอสานกงานลขสทธของสหรฐอเมรกา (US Copyright Office) ภายใน1 เดอนนบแตวนทผเปนเจาหนไดรบจานองหรอไดสงมอบเงนกใหแกผเปนลกหนดวย โดยจะอยในรปสญญาหลกประกนแบบสน (Short-Form Security Agreement)75 ซงหากผเปนเจาหนไมไดทาการบนทกสญญาหลกประกนแบบสน (Short-Form Security Agreement) ตอสานกงานลขสทธของสหรฐอเมรกา (US Copyright Office) ผลคอเจาหนรายนนถอวาเปนเจาหนไมมประกนอนมสทธไดรบชาระหนหลงจากเจาหนบรมสทธอนทมสทธไดรบชาระหนดกวา

ดงนน หากผเปนเจาหนตองการไดสทธการเปนเจาหนมประกนอนมสทธ ไดรบชาระหนกอนเจาหนรายอนจงตองยนทงเอกสารทางการเงน (Financing Statement) ตอหนวยงานของรฐ (Secretary of State) และตองบนทกสญญาบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกน (Security Agreement) ตอสานกงานลขสทธของสหรฐอเมรกา (US Copyright Office) ในสวนของการบงคบชาระหนเอาแกลขสทธเมอมเหตแหงการบงคบชาระหน ผเปนเจาหนจะเลอกวธการขาย

73 รชต จาปาทอง, ปญหาหลกประกนตามรางพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พศ..., 72-74,82-

87. 74 White & Case,”Perfecting” Security Interests in United States Patents,Trademarks

and Copyrights [Online], n.d. Daren Orzechowski and Amy Bagdasarian, 18 December 2013. Available from http://www.whitecase.com/publications/article/perfecting-security-interests-united-states-patents-trademarks-and-copyrights.

75 “short-form”, Longdo Dict [Online], n.d. Available from https://dict.longdo.com/search/ short-form.

120

ลขสทธ การประมล การอนญาตใหใชลขสทธทงหมดหรอบางสวนกไดเพยงแตผเปนเจาหนตองสามารถตอบลกหนและศาลถงเหตผลในการเลอกวธการบงคบชาระหนวธนนได สาหรบเครองหมายทางการคา ทสามารถนามาเปนหลกประกนในการชาระหนตาม UCC ขอ9 มหลกเกณฑเดยวกนคอ ตองมการจดทะเบยนตอสานกงานสทธบตรและเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกา (United States Patent and Trademark Office หรอ USPTO) และสทธการเปนเจาหนมประกนจะเกดขนเมอไดมการบนทกสญญาบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกน (Security Agreement) ตอสานกงานสทธบตรและเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกา (United States Patent and Trademark Office หรอ USPTO) ในรปของ สญญาหลกประกนแบบสน (Short-Form Security Agreement) ภายใน 3 เดอนนบแตวนทผเปนเจาหนไดรบจานองหรอไดสงมอบเงนกใหแกผเปนลกหนดวย76 พรอมกบยนเอกสารทางการเงน (Financing Statement) ตอหนวยงานของรฐ (Secretary of State) แลว ในสวนของการบงคบชาระหนแกเครองหมายการคานน ตามปกตแลวผเปนเจาหนไมสามารถบงคบชาระหนแกตวเครองหมายการคาเพยงตวเดยวได เนองจากเครองหมายการคามกใชในกจการ ดงนนเครองหมายการคายอมครอบคลมไปถงทรพยสนทงหลายอนเกยวเนองกบกจการ ไดแก สนคา การบรการรวมถงความมชอเสยงยอมถอเปนทรพยสนอนเกยวเนองกบเครองหมายการคานนดวย การทเจาหนจะบงคบชาระหนแกเครองหมายการคาจงตองบงคบชาระหนแกทรพยสนทงหลายทเกยวเนองกบเครองหมายการคาดงกลาวอนไดแก ผลตภณฑ สนคา และการบรการดวย77

สาหรบสทธบตรทสามารถนามาเปนหลกประกนในการชาระหนตาม UCC ขอ 9 นนมหลกเกณฑคลายกบเครองหมายการคา คอ สทธบตรนนตองมการจดทะเบยนสานกงานสทธบตรและเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกา (United States Patent and Trademark Office หรอ USPTO) แลว ในสวนสทธการเปนเจาหนมประกนจะเกดขนเมอไดมการบนทกสญญาบงคบแกทรพยสนซงเปนหลกประกน (Security Agreement) ตอสานกงานสทธบตรและเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกา (United States Patent and Trademark Office หรอ USPTO) ในรปของสญญาหลกประกนแบบสน (Short-Form Security Agreement) ภายใน 3เดอนนบแตวนทผเปนเจาหนไดรบจานองหรอไดสงมอบเงนกใหแกผเปนลกหนดวย และไดมการยนเอกสาร

76 Practical Law Intellectual Property & Technology, IP Security Interests: Perfecting Your Approach [Online], 1 October 2013. Available from http://us.practicallaw.com/4-543-8145?q=&qp=&qo=&qe=.

77 Ibid.

121

ทางการเงน (Financing Statement) ตอหนวยงานของรฐ (Secretary of State) แลว สวนของการบงคบชาระหนเอาแกสทธบตรเมอมเหตแหงการบงคบชาระหน ผเปนเจาหนจะเลอกวธการขายสทธบตรทงหมดหรอบางสวนกได การประมล การอนญาตใหใชสทธบตร หรอวธการอนใดทไมขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของสวนรวม พรอมทงผเปนเจาหนตองสามารถตอบลกหนและศาลถงเหตผลในการเลอกวธการบงคบชาระหนวธนนได78

3.2.4 หนวยงานทมบทบาทตอการประเมนมลคาทรพยสนซงนามาเปน หลกประกนของประเทศสหรฐอเมรกา

จากการศกษาถงหนวยงานทมบทบาทตอการประเมนมลคาทรพยสนของ ประเทศสหรฐอเมรกา ผศกษาไดทาการศกษาถงหนวยงานททาหนาทในการประเมนมลคาทรพยสนเพอประโยชนในทางภาษมาประกอบ เพอเปนแนวทางในการศกษาถงการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนทางธรกจตอไป โดยพบวาสหรฐอเมรกาไมมการจดตงองคกรขนโดยเฉพาะ แตเปนการจดโครงการภายใตการดแลของกรมสรรพากร (IRS) ทเรยกวา โครงการวางแผนและควบคมอยางชานาญ (Engineering Program) ขน79

โครงการวางแผนและควบคมอยางชานาญ หรอ Engineering Program คอ หนวยงานทมบทบาทในการประเมนมลคาทรพยสนของประเทศ

สหรฐอเมรกาซงรวบรวมผทมประสบการณ ความรความเชยวชาญในแตละสาขาไว อาทเชน งานปาไม งานบญช งานวศวกรรม งานอสงหารมทรพย สงหารมทรพย การประเมนมลคาธรกจ การประเมนทรพยสนไมมรปราง เปนตน80 เพอทาหนาทใหความเหนและขอเสนอแนะเพอประโยชนในการ

78 Greenberg Glusker, Security interests in intellectual property and related issues in

bankruptcy [Online], 25 August 2014. Available from http://www.lexology.com/library/detail. aspx?g=745046fa-8e6b-4325-82e5-c02189f68dc

79 ศรตม ดษฐปาน, การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาเพอวตถประสงคทางภาษเงนได, (วทยานพนธ นตศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2555), 93-95.

80 Internal Revenue Manual of IRS Part4. Examining Process,Chapter48.Engineering Program,Section1.Overview of Engineering Program 4.48.1.1 (05-01-2006) Areas of Expertise

1. Engineering services are available in several areas of expertise, including advanced degrees, professional designations, and state certifications/licenses. The following list is not all inclusive:

122

ประเมนมลคาในการจดเกบภาษ โดยมการจดทาคมอในการประเมนมลคาทรพยสนทไมมรปราง (Intangible Property Valuation Guidelines) ไวโดยเฉพาะ โดยมหลกการทสาคญ ดงตอไปน

1) การวางแนวทางในการประเมนมลคาของเจาหนาทในขนตอนการ พฒนา การตดสนใจ การรายงานเกยวกบการประเมนมลคาทรพยสนทไมมรปราง โดยเจาหนาทตองมความสามารถในการพจารณาและตดสนใจเกยวกบการประเมนไดอยางเปนเหตเปนผลตามแนวทางการประเมนทไดกาหนดไว81

2) การประเมนมลคาทรพยสนทไมมรปราง ไดแกทรพยสนดงตอไปน - คอมพวเตอรซอฟแวร - กลมสทธบตรและทคลายกน เชน สตร กระบวนการผลต การ

ออกแบบ ความลบทางการคา เปนตน - กลมงานลขสทธ เชน งานวรรณกรรม งานศลปกรรม งาน

ดนตรกรรม งานนาฏกรรม เปนตน - กลมเครองหมายการคา ชอทางการคา และสงบงชทางการคา - กลมแฟรนไชน คาสทธและสญญา

- กลมกระบวนการ เชน โปรแกรม ระบบ โครงการ การสารวจ การศกษา การคาดการณ การประมาณการณ รายชอลกคา ขอมลทางเทคนค เปนตน

Engineer Forester Geologist Accountant – Valuation Specialist Real Property Appraiser Personal Property Appraiser Business Valuation/Intangible Property Appraiser

2. Specific engineering disciplines include: Industrial General Mining Petroleum

3. All of the above specialists are hereafter referred to as Engineers. 81 Ibid.

123

3) วางแนวทางในการวเคราะหทรพยสน การจดทาเอกสาร และวเคราะห ทรพยสนทไมมรปรางโดยภาพรวม แตไมไดมการลงรายละเอยดของทรพยสนทไมมรปรางแตละประเภท

4) เจาหนาทททาหนาทประเมนตองสรปการประเมนมลคา โดยกาหนด ขอบเขตของขอมลทสาคญ ดงน

- ทรพยสนทจะถกประเมน - วนทประเมนมลคา - วตถประสงคของการประเมนมลคา - วธการทใชในการประเมนมลคา - มาตรฐานและนยามของมลคาทจะใชในงานประเมน - สมมตฐาน - ขอจากดและเงอนไขในการประเมนมลคา - ขอบเขตของขอจากด - ขอจากดหรอขอตกลงหรอมลเหตอนทมอทธพลตอการ - ประเมนมลคา - แหลงทมาของขอมล 3.2.5 วธการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญา

สาหรบวธการในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาของคมอในการ ประเมนมลคาทรพยสนทไมมรปราง (Intangible Property Valuation Guidelines) จากการทผศกษาไดคนควาพบวาไดใชวธการพนฐานในการประเมน กลาวคอ ใชวธการประเมนมลคาโดยคดจากตนทน การประเมนมลคาโดยวธการเปรยบเทยบราคาตลาด และประเมนมลคาโดยพจารณาจากรายได เพอใหเขาใจในความแตกตางของวธการประเมนแตละประเภท ผศกษาจงขออธบายเพมเตม ดงน 1) การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาโดยพจารณาจากตนทน (Cost Approach)

การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาโดยพจารณาการตนทนน มรากฐาน มาจากแนวคดวาดวยการแทนท โดยเปนการประเมนจาก คาธรรมทางดานกฎหมายคาธรรมเนยมในการจดทะเบยนสทธของทรพยสนทางปญญา ตนทนเฉพาะบคคล ตนทนการพฒนา ตนทนการผลต

124

ตนทนการตลาดและประชาสมพนธ โดยสะทอนใหเหนถงมลคาพนฐานหรอมลคาตาสดของทรพยสนทางปญญาทถกประเมน82

อยางไรกด การประเมนมลคาวธนไมสามารถประเมนมลคาใหทราบถง ผลประโยชนทจะไดรบจากทรพยสนปญญาดงกลาว วธการนจงเหมาะสาหรบทรพยสนทางปญญาทอยในชวงเรมตน หรอไมมตลาดซอขาย หรอทรพยสนทางปญญาทคานวณหาผลประโยชนตอบแทนไดยาก เปนตน 2) การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาโดยเปรยบเทยบราคาตลาด (Market Approach)

การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาโดยเปรยบเทยบราคาตลาด คอ การ นาราคาทไดจากการขายทรพยสนทางปญญาทอยในจาพวกเดยวกน ในตลาดเดยวกนมาประเมนมลคา วธการนเปนวธการทสามารถปรบใชไดกบทรพยสนทางปญญาทกประเภท และสามารถใชในการประเมนเพอการขาย การใหเชา และการกาหนดคาสทธ (Royalty) ได วธการนทาใหเกดความเขาใจระหวางผซอกบผขายจงไดรบความนยมในปจจบน83 3) การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาโดยพจารณาจากรายได (Income Approach)

การประเมนมลคาวธการนเปนการพจารณาจากรายไดในอนาคต หมายความวา การคาดหมายวาจะไดรบจากทรพยสนทางปญญานน ๆ วธการนนยมใชในวงการธรกจ เนองจากขอมลในการนามาพจารณาเพอประเมนมลคาเปนขอมลทจาเปนตองใชในการวางแผนธรกจและทาใหไดมลคาของทรพยสนทางปญญาทมราคาสง อนประกอบดวย จานวนรวมของรายไดในอนาคต อตราการเตบโตหรอการเสอมถอยของรายไดในอนาคต และระยะเวลาในการสรางรายไดในอนาคต แมปจจยดงกลาวจะทาใหมลคาของทรพยสนทางปญญาทไดมความไมแนนอน แตผประเมนกสามารถปรบปรง แกไขขอมลใหมความคงทขนได

อยางไรกด คมอในการประเมนมลคาทรพยสนทไมมรปราง (Intangible

82 ขวญชย จนทรวงศากล, การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญา [Online], 30 มกราคม 2557. แหลงทมา http://mckansys.com/wp-content/uploads/2015/1 0/12_IntellectualP operty Valuation.pdf. 83 ศรตม ดษฐปาน, การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาเพอวตถประสงคทางภาษเงนได, (นตศาสตรมหาบณฑต สาขากฎหมายภาษ คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2555), 45-46

125

Property Valuation Guidelines) ไมไดยดวธการในการประเมนวธใดวธหนงเปนหลก แตขนอยกบชนด ประเภท และปจจยตาง ๆ ทเกยวของกบทรพยสนทไมมรปรางทถกประเมน โดยมหลกการทสาคญคอ ไมวาจะเปนวธการใดวธการนนตองสะทอนใหเหนถงมลคาทเปนธรรมแกผทถกประเมนและผประเมนตองใชความสจรตปฏบตหนาทอยางผมวชาชพเฉพาะพงปฏบต

3.2.6 คดทเกยวของกบทรพยสนทางปญญาเมอเปนหลกประกนของประเทศ สหรฐอเมรกา คด Matter of Roman cleanser Co.,43B.R.940 (Bankr.E.D.Mich.1984)84

บรษท Roman cleanser ไดกยมเงนจากบรษท National Acceptance โดยนาเอาอปกรณทกประเภททใชในการประกอบกจการตามปกตทางการคาไปเปนหลกประกนในการชาระหน ซงรวมถงเครองหมายการคาและสตรทางเคมของบรษท ตอมาบรษท Roman Cleanser ไดถกฟองลมละลายและขายกจการตอไปใหกบบรษท Michlin Chemical Corporation ซงรวมตลอดถงอปกรณและเครองหมายการคา บรษท National Acceptance จงไดยน Financing Statement เพอการมบรมสทธเหนอเจาหนรายอนในทรพยหลกประกนของบรษท Roman Cleanser ศาลไดตดสนวา Financing Statement ของบรษท National Acceptance นนไมสมบรณ เนองจากไมไดมการยนตอหนวยงาน The United States Patent and Trademark บรษท National Acceptance จงไมมบรมสทธเหนอเจาหนรายอน

โดยภาพรวม จากการทผศกษาไดทาการศกษาถงววฒนาการแนวคด หลกเกณฑและแนวทางบงคบสทธของกฎหมายหลกประกนทางธรกจของประเทศสหราชอาณาจกรและประเทศสหรฐอเมรกาในบทนแลว พบวาแนวทางในการบงคบสทธหรอแนวทางในการบงคบชาระหนแกทรพยสนทเปนหลกประกนของประเทศแมแบบทง 2 นน ไมไดมการกาหนดวธการทตายตวแนนอนไว ขนอยกบการตดสนใจของผเปนเจาหนวาจะเลอกวธการใด ทงนเพราะทรพยสนทสามารถนามาเปนหลกประกนของทงประเทศสหราชอาณาจกรและสหรฐอเมรกานนเปนไดทงทรพยสนทมรปรางมตวตน ทรพยสนไมมรปราง และทรพยสนทจะไดมาในอนาคตกฎหมายของ

84 Roman cleanser company and G.E. Grogan, Trustee,Plaintiffs v. National acceptance

company of America,a Delaware corporation,and Patterson Laboratories, Inc., Defendants. (United States Bankruptcy Court, E.D. Michigan, S.D.November 5, 1984).

126

ประเทศสหราชอาณาจกรและประเทศสหรฐอเมรกา จงมการกาหนดไวอยางยนหยนเพอใหสามารถปรบใชไดกบทรพยสนทกประเภท

ในประเทศสหราชอาณาจกร เมอเกดเหตการณอยางใดอยางหนงอนเปน การทาใหทรพยสนทเปนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) แปลงสภาพกลายเปนทรพยหลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) ผเปนเจาหนมประกนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) มสทธเขาครอบครอง หรอขายทรพยสนทเปนหลกประกนโดยการแตงตงเจาพนกงานพทกษทรพย (Receiver) ขน เพอทาหนาทรวบรวมทรพยสนทเปนหลกประกนออกขายทอดตลาดและเขาดาเนนธรกจของบรษทลกหนตอไป หรอจะใชสทธทางศาลฟองขอบงคบทรพยสนทเปนหลกประกนใหหลดเปนสทธของเจาหนกได สาหรบในประเทศสหรฐอเมรกา เมอลกหนผดนดชาระนหรอกระทาการใดอนเปนการผดเงอนไขตามสญญา ผเปนเจาหนมสทธตดตามนาทรพยสนซงเปนหลกประกนมาชาระหนโดยเจาหนมสทธทจะเขาครอบครองทรพยและนาทรพยสนนนออกจาหนาย ใหเชา ใหสทธ หรออาจเปนการขายทอดตลาดกได โดยจะบงคบชาระหนทงหมดหรอบางสวนกยอมได แตอยางไรกตาม การทเจาหนจะใชวธการใดบงคบแกทรพยสนทเปนหลกประกนนนนน ตองเปนวธการทสมเหตสมผล เปนธรรมตอผเปนลกหน และสามารถบอกเหตผลแกผเปนลกหนรวมถงศาลไดถงสาเหตในการเลอกใชวธการดงกลาว

ในบทท 4 ผศกษาจะนาขอมลทไดจากการศกษาในบทท3 เปนแนวทางใน การศกษาถงการนาหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ของประเทศสหราชอาณาจกรและหลกเกณฑการบงคบสทธในทรพยสนซงเปนหลกประกนของประเทศสหรฐอเมรกาตามกฎหมาย UCC ขอ 9 มาใชบงคบแกทรพยสนทางปญญาเปรยบเทยบกบการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนตามพระราชบญญตหลกประกนธรกจของประเทศไทย พ.ศ. 2558 เพอชใหเหนถงปญหาของทรพยสนทางปญญาแตละประเภทในการเปนหลกประกนทางธรกจและวเคราะหแนวทางในการนาหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) และการบงคบสทธตามกฎหมาย UCC ขอ 9 ของประเทศสหรฐอเมรกามาใชบงคบแกทรพยสนทางปญญาเพอประโยชนของผรบหลกประกนและผใหหลกประกนในประเทศไทย ซงจะไดกลาวถงในสวนตอไป

127

บทท 4 การนาหลก Floating Charge ของประเทศสหราชอาณาจกรและหลกเกณฑการบงคบสทธใน ทรพยสนซงเปนหลกประกน (Perfection) ของประเทศสหรฐอเมรกาตามกฎหมาย UCC

Article 9 มาเปรยบเทยบกบการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนตามพระราชบญญตหลกประกนธรกจของ พ.ศ. 2558 ของประเทศไทย

ในบทนผศกษาจะทาการศกษาถงปญหาของทรพยสนทางปญญาแตละประเภทในการเปน

หลกประกนทางธรกจ ปญหาการบงคบชาระหลกประกนทเปนทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนทางธรกจในประเทศไทย ประเทศสหราชอาณาจกรและประเทศสหรฐอเมรกา โดยนาขอมลทไดทาการศกษาในบทท 2 เรองหลกเกณฑของกฎหมายทรพยสนทางปญญาของประเทศไทยในปจจบนแตละประเภททมผลกระทบสาคญตอภาคอตสาหกรรมและเศรษฐกจการคา อนประกอบดวย กฎหมายลขสทธ กฎหมายสทธบตร กฎหมายเครองหมายการคา กฎหมายความลบทางการคา กฎหมายสงบงชทางภมศาสตร และกฎหมายคมครองแบบผงภมของวงจรรวม และหลกการสาคญของพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ของประเทศไทย มาวเคราะหเปรยบเทยบกบขอมลในบทท 3 เกยวกบแนวคดและหลกเกณฑในการบงคบสทธแกทรพยสนเพอเปนหลกประกนในการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกร อนประกอบดวยหลกประกนแบบลอยหรอ Floating Charge และหลกประกนโดยเฉพาะเจาะจงหรอ Fixed Charge รวมถงแนวคดและหลกเกณฑในการบงคบทรพยสน (Perfection) ตามกฎหมายหลกประกนการชาระหนของประเทศสหรฐอเมรกา หรอ Uniform Commercial Code ขอ 9 มาเปนแนวทางในการศกษา

นอกจากน ผศกษาจะวเคราะหแนวทางในการนาหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) และการบงคบสทธตามกฎหมาย UCC ขอ 9 ของประเทศสหรฐอเมรกามาใชบงคบแกทรพยสนทางปญญาเพอประโยชนของผรบหลกประกนและผใหหลกประกนในประเทศไทย โดยศกษาจากคดตวอยางในเรองการใชทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจของประเทศไทย ประเทศ สหราชอาณาจกรและประเทศสหรฐอเมรกา เพอใหไดมาซงบทสรปของแนวทางในการสรางหลกเกณฑการบงคบชาระหลกประกนทเปนทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ของประเทศไทย อนเปนวตถประสงคของสารนพนธฉบบน

128

4.1 ปญหาของทรพยสนทางปญญาแตละประเภทในการเปนหลกประกนทางธรกจ 4.1.1 ประเทศไทย จากการทผศกษาไดอธบายถงหลกการทสาคญของทรพยสนทางปญญาแตละประเภททมอทธพลสาคญตอภาคอตสาหกรรม อนไดแก ลขสทธ สทธบตร เครองหมายการคา ความลบทางการคา สงบงชทางภมศาสตร และแบบผงภมของวงจรรวม พบวาทรพยสนทางปญญาบางประเภทตองมการขนทะเบยนเอกสารสทธ แตบางประเภทไดรบการคมครองจากกฎหมายทรพยสนทางปญญาโดยอตโนมตโดยไมตองมการจดแจงหรอขนทะเบยนเอกสารสทธ และจากการศกษาพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 พบวาในมาตรา 18(6) ไดมการกาหนดใหการจดทะเบยนหลกประกนทางธรกจนน ตองมการกาหนดรายละเอยดของทรพยสนทใชเปนหลกประกน หากเปนทรพยสนมทะเบยนใหระบประเภทของทะเบยน หมายเลขทะเบยน และนายทะเบยนไวดวย หากเปนสงหารมทรพยทผใหหลกประกนใชในการประกอบธรกจ ใหระบประเภท ปรมาณและมลคาของทรพยสนดงกลาวไวดวย จากบทบญญตดงกลาวทาใหเขาใจไดวา ทรพยสนทจะนามาเปนหลกประกนทางธรกจของประเทศไทยจะเปนทรพยสนทมการจดทะเบยนตามทกฎหมายกาหนด หรอจะเปนทรพยสนทไมมการจดทะเบยนแตไดรบการคมครองโดยอตโนมตตามกฎหมายกได เนองจากไมมขอบงคบใดทกาหนดใหตองเปนทรพยสนมทะเบยนเทานนจงจะสามารถนามาเปนหลกประกนในการชาระหนตามพระราชบญญตฉบบน

ดงนน ผศกษาจงขออธบายถงปญหาของทรพยสนทางปญญาแตละประเภทในการ เปนหลกประกนทางธรกจ โดยจาแนกจากการขนทะเบยนเอกสารสทธ ดงตอไปน 1) ทรพยสนทางปญญาทตองขนทะเบยนเอกสารสทธ เอกสารสทธ หมายถง เอกสารทเปนหลกฐานแหงการกอ เปลยนแปลง โอน สงวน หรอระงบซงสทธ1 ในทางทรพยสนทางปญญา จงหมายถง เอกสารทางทะเบยนทผทรงสทธไดขนทะเบยนจดแจงแกกรมทรพยสนทางปญญา เพอใหไดรบการคมครองตามทกฎหมายทรพยสนทางปญญากาหนด และแสดงถงการเปนผทรงสทธในทรพยสนทางปญญาประเภทนน ๆ อนมสทธในการหวงกนมใหบคคลอนกระทาการลอกเลยน ทาซา ดดแปลง เผยแพร หรอใชเพอประโยชนในทาง

1 พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554, เอกสารสทธ [Online]. แหลงทมา

http://www.royin.go.th /dictionary/.

129

การคาโดยไมไดรบอนญาตจากผทรงสทธ หากมบคคลใดกระทาการละเมดดงทกลาวมาขางตนหรอในทานองเดยวกนน ผทรงสทธมสทธทจะฟองรองดาเนนคดแกบคคลผกระทาการละเมดได

นอกจากน การขนทะเบยนเอกสารสทธยงเปนการรบรองสทธแกผทรงสทธ เพอเปน การใหประโยชนในลกษณะของการตอบแทนการทผทรงสทธไดใชความรความสามารถเฉพาะตว สตปญญา ความวรยะอตสาหะ รวมถงตนทนตาง ๆ ทใชในการผลตทรพยสนทางปญญา ซงนอกจากการใชสอยไดแตเพยงผเดยวแลว ผทรงสทธยงสามารถใชสทธตามเอกสารสทธนนในการจาหนายจายโอนสทธ อนญาตใหบคคลอนใชสทธในทรพยสนทางปญญาของตน อนเปนการหาประโยชนในทางการคาตามสมควรทตนควรจะได รวมถงการนามาเปนหลกประกนทางธรกจตามทพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ไดมการกาหนดไวได สาหรบทรพยสนทางปญญาทตองมการจดแจงเอกสารสทธ จงจะไดรบความคมครองตามกฎหมายทรพยสนทางปญญาตามทผศกษาไดทาการศกษามาแลวในบทกอนหนาน ไดแก สทธบตร เครองหมายการคา สงบงชทางภมศาสตร และแบบผงภมของวงจรรวม

1.1) ปญหาของทรพยสนทางปญญาทตองขนทะเบยนเอกสารสทธในการ เปนหลกประกนทางธรกจ

สาหรบทรพยสนทางปญญาทกฎหมายกาหนดใหตองมการขนทะเบยน เอกสารสทธน มกไมคอยเกดปญหาในการนาเอกสารสทธมาเปนหลกฐานเพอเปนหลกประกนทางธรกจ เนองจากการขนทะเบยนจดแจงแกกรมทรพยสนทางปญญา เปนการขนทะเบยนในระบบของทางราชการทเปดโอกาสใหบคคลภายนอกรวมถงผรบหลกประกนสามารถตรวจสอบขอมลไดงาย สทธบตรและเครองหมายการคาจงไมมปญหาหากตองนามาเปนหลกประกนทางธรกจ ปญหาทเกดขนจงเกดจากบทบญญตของกฎหมายทรพยสนทางปญญาแตละประเภททมความแตกตางกน

ยกตวอยาง เชน ในกรณของสงบงชทางภมศาสตร ทเปนทรพยสนทาง ปญญาทตองขนทะเบยนเอกสารสทธเชนเดยวกบสทธบตร เครองหมายการคา และแบบผงภมของวงจรรวม แตเนองจากสงบงชทางภมศาสตรไมใชสทธเดดขาดของบคคลใดบคคลหนง โดยเปนสทธของชมชนทกฎหมายสงบงชทางภมศาสตร มจดมงหมายในการคมครองผลตภณฑทเกดจากแหลงภมศาสตรดงกลาว รวมถงผลตภณฑทเกดจากภมปญญาของคนในทองทนนในการผลตสนคาทมความเอกลกษณเฉพาะตวตางจากสนคาจากทองทอน ๆ เพอเปนการสงเสรมใหคนในทองทดงกลาวเกดความคดรเรมใหม ๆ ในการนามาพฒนาทองทของตนใหมความเจรญและสงเสรมอาชพใหแกคนในทองท หากมการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจ จะเกดปญหาวาผใดจะเปนผ

130

ทรงสทธในทรพยสนทางปญญานน และผรบหลกประกนจะบงคบชาระหนเอาแกบคคลใดไดบาง รวมถงการพจารณามลคาของสงบงชทางภมศาสตรจะใชหลกเกณฑใดในการพจารณา การควบคมตรวจสอบยอมกระทาไดยาก ยกตวอยางเชน ในกรณของสหกรณสงเสรมธรกจภาคเกษตรจงหวดตราด ตองการนาสบปะรดตราดสทองมาเปนหลกประกนทางธรกจในการกเงน ผทรงสทธในสงบงชทางภมศาสตรยอมเปนบคคลทกคนในชมชนนน แตรวมกลมกนในรปแบบของสหกรณฯทเปนนตบคคล ดงนน สหกรณฯจงมสภาพบคคลอนสามารถกระทานตกรรมตามกฎหมายได เมอสหกรณฯไดทาการกเงนจากสถาบนการเงนหรอผรบหลกประกนทกาหนดไวตามกฎหมายหลกประกนทางธรกจ สหกรณฯจงอยในฐานะลกหนหรอผใหหลกประกนซงมหนาทตองชาระหนเงนกใหแกผรบหลกประกน สาหรบเงนทสหกรณนามาชาระหนเงนกนนมาจากการเรยกเกบจากคนในชมชนทนาเงนกไปประกอบธรกจอนเกยวเนองกบสบปะรดตราดสทองอกทหนง ดงนน เมอสหกรณฯมฐานะเปนผใหหลกประกน ในกรณทสหกรณผดสญญาหลกประกนทางธรกจ ผรบหลกประกนยอมสามารถดาเนนการบงคบชาระหนแกสหกรณฯได โดยบงคบชาระหนเอาจากคณะกรรมการของสหกรณ สวนสหกรณฯกตองทาการไลเบยจากบคคลในชมชนทเกยวของอกทหนงตามสดสวนในการนาเงนกไปประกอบธรกจ จากตวอยางดงกลาวขางตน ผศกษามความเหนวาตามหลกของกฎหมาย หากสงบงชทางภมศาสตรมการแสดงออกผานทางสหกรณฯไมใชบคคลใดแตบคคลเดยวในชมชน สงบงชทางภมศาสตรนนยอมนามาเปนหลกประกนทางธรกจได เนองจากการทสงบงชทางภมศาสตรเปนสทธของบคคลในชมชนทกคน แตการกระทานตกรรมผานทางสหกรณฯกไมไดเปนหลกประกนแกผรบหลกประกนวา สหกรณฯนนจะสามารถกระทาการชาระหนได รวมถงการทสหกรณฯจะตองกระทาการไลเบยเอาแกบคคลในชมชนนนเอง จะเปนการสรางภาระใหแกสหกรณฯในเรองของการตดตามบงคบชาระหน หากบคคลในชมชนไมสามารถชาระหนได ยอมตกเปนภาระแกสหกรณฯทจะตองชาระหนเงนกนนเอง นอกจากน สงบงชทางภมศาสตรสวนใหญเปนสนคาเกษตร ซงขนอยกบสภาพดน ฟา อากาศ ทไมมความแนนอน หากเกดภยพบตขน สนคาเกษตรทเปนสงบงชทางภมศาสตรนนยอมเกดความเสยหายอยางรายแรง ดงนน หากผรบหลกประกนพจารณาถงหลกเกณฑตามทผศกษาไดวเคราะหดงกลาวขางตน ยอมไมยอมรบสงบงชทางภมศาสตรในการนามาเปนหลกประกนทางธรกจ แตหากพจาณาอกแงมหนง ในกรณของกาแฟดอยชางทเปนสงบงชทางภมศาสตรอนเกดจากการรวมกลมกนของผปลกกาแฟดอยชาง ประกอบดวยกลมผลตกาแฟดอยชาง1

131

กลมผลตกาแฟดอยชาง2 กลมกาแฟ Doi Chang Coffee กลม EGO กลมกาแฟดอยชางAAA กลมกาแฟดอยยามา กลมกาแฟภสวาง กลมแปรรปกาแฟยามากอจอ กลมแปรรปกาแฟลอมลาอาขาดอยชางและบรษท ดอยชาง เฟรช โรสเตด คอฟฟ จากด อนเปนบคคลในชมชนผประกอบธรกจเกยวของกบกาแฟดอยชางในตาบลวาว จงหวดเชยงราย2 จงถอวาเปนกลมบคคลทมความเชอมโยงกบแหลงภมศาสตรดงกลาว ดงนน กลมผปลกดงกลาวขางตนจงเกดสทธในการเปนผทรงสทธทสามารถใชสอย จาหนายกาแฟดอยชางรวมถงการนามาขอขนทะเบยนเปนสงบงชทางภมศาสตรดวย เมอไดมการขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตรแลว กลมผปลกกาแฟดอยชางยงคงมสทธใชสอย จาหนายกาแฟดอยชางดงกลาว รวมถงการนามาเปนหลกประกนทางธรกจ ซงหากมการกยมจากผรบหลกประกน ผศกษามความเหนวากาแฟดอยชางจะสามารถนามาเปนหลกประกนทางธรกจได เนองจากกลมผทรงสทธมอาชพหลกคอการทากาแฟและมกระบวนการกรรมวธตาง ๆ ในการคงคณภาพและเกบรกษากาแฟใหสามารถอยไดโดยไมเนาเสยไปในชวงระยะเวลาหนง รวมถงการทกาแฟดอยชางของกลมผทรงสทธเปนสนคาทไดรบความนยมในปจจบน อกทงการขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตรยงทาใหผรบหลกประกนสามารถทราบตวผใหหลกประกนทจะบงคบชาระหนเมอมเหตแหงการบงคบชาระตามสญญาหลกประกนทางธรกจได ผรบหลกประกนยอมเกดความมนใจในการไดรบชาระหนและการตดตามผทรงสทธเพอบงคบชาระหน ดงนน หากเปนการนาสงบงชทางภมศาสตรอนมหลกเกณฑดงกลาวขางตนมาเปนหลกประกน ยอมสามารถกระทาได เชนเดยวกบกาแฟดอยตง กาแฟดอยตง มผทรงสทธทขอขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตรคอ มลนธแมฟาหลวงในพระบรมราชปถมภ เนองจากมลนธแมฟาหลวงมการประกอบกจการอยางหนงเปนการปลกกาแฟ อนมทอยในการประกอบกจการอยในตาบลแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย3 จงถอวาเปนบคคลทมความเกยวของเชอมโยงกบแหลงภมศาสตรดงกลาวทสามารถเปนผขอขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตรกาแฟดอยตงได เมอกาแฟดอยตงเปนสนคาทไดรบความนยมในตลาดเศรษฐกจในปจจบน และการขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตรทาใหผรบหลกประกนสามารถทราบตวผให

2 กรมทรพยสนทางปญญา, ประกาศกรมทรพยสนทางปญญา เรองการขอขนทะเบยนสงบงชทาง

ภมศาสตร กาแฟดอยชาง ทะเบยนเลขท สช 50100018 [Online], 27 กนยายน 2550. แหลงทมา แหลงทมา http://www.ipthailand.go.th/th/gi-011/8.html.

3 กรมทรพยสนทางปญญา, ประกาศกรมทรพยสนทางปญญา เรองการขอขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตร กาแฟดอยตง ทะเบยนเลขท สช 49100005 [Online], 18 เมษายน 2549. แหลงทมา แหลงทมา http://www.ipthailand.go.th/th/gi-011/8.html.

132

หลกประกนทจะบงคบชาระหน เมอมเหตแหงการบงคบชาระตามสญญาหลกประกนทางธรกจได ผรบหลกประกนยอมเกดความมนใจในการไดรบชาระหนคนและการตดตามบงคบชาระหน กาแฟดอยตงจงสามารถนามาเปนหลกประกนทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ได ดงนน การจะนาสงบงชทางภมศาสตรมาเปนหลกประกนทางธรกจ ในพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ควรทจะมการกาหนดหลกเกณฑทเปนเงอนไขในการสามารถนามาเปนหลกประกนทางธรกจไวอยางชดเจน เพอไมใหเกดประเดนถกเถยงกนในเรองของความเปนธรรมในการนาสงบงชทางภมศาสตรมาเปนหลกประกนทางธรกจ วาเหตใดสงบงชทางภมศาสตรบางทองทสามารถนามาเปนหลกประกนทางธรกจได แตในขณะเดยวกนบางทองทไมสามารถนามาเปนหลกประกนทางธรกจได

นอกจากน ปญหาของพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ใน ปจจบน ทแมจะมการบญญตใหสามารถนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจไดตามมาตรา 8 แตกมไดมการระบแนวทางในการบงคบแกทรพยสนทางปญญาทมการขนทะเบยนเอกสารสทธเอาไว จงทาใหผรบหลกประกนรวมถงสถาบนการเงนเกดความไมมนใจในการทตนจะไดรบชาระหน หากมการใหสนเชอแกผใหหลกประกนแลว เนองจากในพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ไดมการกาหนดแนวทางการบงคบชาระหนแกทรพยสนทวไปอนไดแก สงหารมทรพยและอสงหารมทรพยรวมถงทางการบงคบชาระหนแกกจการไวเทานน ซงทรพยสนทางปญญายงคงเปนเรองทใหมสาหรบวงการสถาบนการเงนในประเทศไทยในการปลอยสนเชอ

ดงนน ผศกษาจงมความเหนวาแมในพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 มาตรา 36 จะไดมการกาหนดใหผรบหลกประกนสามารถบงคบชาระหนแกทรพยสนทเปนหลกประกน โดยจะใหหลดเปนสทธแกผรบหลกประกนหรอจะจาหนายทรพยสนดงกลาวเพอนามาชาระหนตนกได ซงบทบญญตดงกลาวนเปนบททวไปทผรบหลกประกนสามารถเลอกเปนแนวทางในการนามาปรบใชแกทรพยสนทางปญญาได แตอยางไรกด ผศกษามความคดเหนวาควรมการแกไขเพมเตมพระราชบญญตหลกหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 โดยมการกาหนดแนวทางในการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาไวอยางชดแจง เพอใหเกดความมนใจแกผรบหลกประกนในการทตนจะไดรบชาระหนและเพอใหผใหหลกประกนสามารถเขาถงแหลงเงนทนได โดยนาเอาไปพฒนาธรกจใหมความกาวหนา ใหมความสามารถในการแขงขนในตลาดเศรษฐกจตามเจตนารมณทมการบญญตพระราชบญญตหลกหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ขน

133

2) ทรพยสนทางปญญาทไมตองขนทะเบยนเอกสารสทธ ทรพยสนทางปญญาทไมตองขนทะเบยนเอกสารสทธ หมายถง ทรพยสนทางปญญาทผทรงสทธไมตองทาการขนทะเบยนจดแจงแกกรมทรพยสนทางปญญา เพอใหไดรบการคมครองตามทกฎหมายทรพยสนทางปญญากาหนด แตสทธทางทรพยสนทางปญญาของผทรงสทธจะไดรบความคมครองโดยอตโนมตหากเขาเงอนไข หลกเกณฑทกฎหมายทรพยสนทางปญญาประเภทนน ๆ ไดกาหนดไว โดยผทรงสทธมสทธในการหวงกนมใหบคคลอนกระทาการลอกเลยน ทาซา ดดแปลง เผยแพร หรอใชเพอประโยชนในทางการคาโดยไมไดรบอนญาตจากผทรงสทธ หากมบคคลใดกระทาการละเมดดงทกลาวมาขางตนหรอในทานองเดยวกนน ผทรงสทธมสทธทจะฟองรองดาเนนคดแกบคคลผกระทาการละเมดได สาหรบทรพยสนทางปญญาทไดรบความคมครองตามกฎหมายโดยไมตองมการขนทะเบยนเอกสารสทธน ไดแก ลขสทธ และ ความลบทางการคา สาหรบลขสทธนน ผทรงสทธจะไดรบความคมครองตามกฎหมายลขสทธโดยอตโนมต โดยไมตองมการขนทะเบยนจดแจงแกกรมทรพยสนทางปญญาแตอยางใด หากเขาเงอนไข หลกเกณฑทกฎหมายลขสทธไดกาหนดไว กลาวคอ ผทรงสทธตองมการสรางสรรคงานและแสดงออกซงผลงานนนโดยวธการใดวธหนง อาจจะเปนการบนทกลงในแผนกระดาษ หรออปกรณอเลกทรอนกส รวมถงการแสดงออกผานทางอนเตอรเนต โดยงานทจะไดรบความคมครองตองเปนงานทมลกษณะตามทกาหนดไวในมาตรา 4 แหงพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 และผสรางสรรคตองเปนผมสญชาตไทยหรออยในราชอาณาจกรไทยหรอมสญชาตแหงประเทศทเปนภาคแหงอนสญญาวาดวยการคมครองลขสทธทไทยเขาเปนภาคดวย เมอครบองคประกอบตามทกลาวขางตน สทธของผทรงสทธจะไดรบการคมครองโดยอตโนมต ผทรงสทธจงเกดสทธตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 ในการหวงกนมใหบคคลอนกระทาการลอกเลยน ทาซา ดดแปลง เผยแพร หรอใชเพอประโยชนในทางการคาโดยไมไดรบอนญาตจากผทรงสทธ หากมการกระทาละเมดผทรงสทธยอมฟองรองแกผกระทาการละเมดได ในกรณของลขสทธน จงอาจทาใหเกดปญหาหากมการนาลขสทธมาเปนหลกประกนทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 เพราะนอกจากไมมการจดแจงขนทะเบยนเอกสารสทธ อนเปนการยนยนสทธของตนเองทมอยตามกฎหมายลขสทธแกบคคลภายนอกแลว การทบคคลภายนอกหรอผรบหลกประกนจะตรวจสอบถงการมอยซงสทธของผทรงสทธนนยงเปนไปไดยาก เพราะไมมการขนทะเบยนกบกรมทรพยสนทางปญญาไว

แตสาหรบลขสทธทไมไดมการจดทะเบยนแตไดมการโฆษณางานแลวตามมาตรา

134

8(2) แหงพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 25374 กลาวคอ การโฆษณางานลขสทธในครงแรกไดกระทาขนในราชอาณาจกรหรอในประเทศทเปนภาคแหงอนสญญาวาดวยการคมครองลขสทธซงประเทศไทยเปนภาคอยดวย หรอในกรณทการโฆษณาครงแรกไดกระทานอกราชอาณาจกร หรอในประเทศอนทไมเปนภาคแหงอนสญญาวาดวยการคมครองลขสทธซงประเทศไทยเปนภาคอยดวย หากไดมการโฆษณางานลขสทธ ดงกลาวในราชอาณาจกรหรอในประเทศทเปนภาคแหงอนสญญาวาดวยการคมครองลขสทธซงประเทศไทยเปนภาคอยดวยภายในสามสบวนนบแตวนทไดมการโฆษณาครงแรก หรอผสรางสรรคเปนผมลกษณะตามทกาหนดไวในขณะทมการโฆษณางานครงแรกในกรณทผสรางสรรคตองเปนผมสญชาตไทย ถาผสรางสรรคเปนนตบคคล นตบคคลนนตองเปนนตบคคลทจดตงขนตามกฎหมายไทย กรณทกลาวมาขางตนน แมจะไมไดมการจดทะเบยนตอกรมทรพยสนทางปญญาเพอออกเอกสารสทธอนเปนการยนยนสทธของตน แตการโฆษณายอมเปนการประกาศใหบคคลโดยทวไปไดทราบถงการมอยซงสทธในลขสทธของตนแลว หากผรบหลกประกนจะตรวจสอบการมอยซงสทธของผทรงสทธยอมสามารถกระทาได

อยางไรกด ผศกษามความเหนวาการตรวจสอบอาจเปนการเพมภาระแก สถาบนการเงนและผรบหลกประกน ซงผรบหลกประกนอาจเกดความรสกไมมนใจในการไดรบชาระหนจากผทรงสทธในลขสทธนน ผทรงสทธทจะไดรบการอนมตสนเชอจากผรบหลกประกนอาจถกจากดแตเพยงผทรงสทธทมอชอเสยงแพรหลายหรอทประกอบธรกจลขสทธขนาดใหญ เทากบวาเจตนารมณของกฎหมายหลกประกนทางธรกจของไทยทตองการสงเสรมการเขาถงแหลงเงนทนของผประกอบธรกจขนาดยอมไมประสบผลสาเรจตามจดมงหมายทตงไว

แตทรพยสนทางปญญาประเภทลขสทธน กฎหมายเปดโอกาสใหผทรงสทธม

4 มาตรา 8 แหงพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 บญญตวา

(2) ในกรณทไดมการโฆษณางานแลว การโฆษณางานนนในครงแรกไดกระทาขนในราชอาณาจกรหรอในประเทศทเปน ภาคแหง อนสญญาวาดวยการคมครองลขสทธซงประเทศไทยเปนภาคอยดวย หรอในกรณทการโฆษณาครงแรกไดกระทา นอกราชอาณาจกร หรอในประเทศอนทไมเปน ภาคแหงอนสญญาวาดวยการคมครองลขสทธซงประเทศไทยเปนภาคอยดวย หากไดมการโฆษณางาน ดงกลาวในราชอาณาจกรหรอในประเทศทเปนภาคแหงอนสญญาวาดวยการคมครองลขสทธซง ประเทศไทยเปนภาคอยดวยภายใน สามสบวนนบแตวนทไดมการโฆษณาครงแรก หรอผสรางสรรคเปนผ มลกษณะตามทกาหนด ไวใน (1) ในขณะทมการโฆษณางาน ครงแรกในกรณทผสรางสรรคตองเปนผมสญชาตไทย ถาผสรางสรรคเปนนตบคคล นตบคคลนนตองเปนนตบคคลทจดตงขนตาม กฎหมายไทย.

135

สทธทจะเลอกจดแจงขนทะเบยนตอกรมทรพยสนทางปญญาหรอไมกได ขนอยกบดลยพนจของผทรงสทธในลขสทธ ซงหากผทรงสทธในลขสทธเลอกทจะจดแจงขนทะเบยนตอกรมทรพยสนทางปญญากจะกลายเปนลขสทธทมเอกสารสทธ ซงตองนาไปพจารณาในสวนของทรพยสนทางปญญาทมเอกสารสทธดงทไดกลาวมาแลวในหวขอขางตน ทงน การจดแจงขนทะเบยนตอกรมทรพยสนทางปญญาไมได เปนการรบรองสทธของเจาของลขสทธแตอยางใด แตเปนเพยงการแจงตอหนวยงานราชการวาตนเองเปนเจาของสทธในผลงานลขสทธทแจงไวเทานน โดยผแจงตองรบรองตนเองวาเปนเจาของผลงานทนามาแจงขอมลลขสทธ และหนงสอรบรองทกรมทรพยสนทางปญญาออกให ไมไดเปนการรบรองวาผแจงเปนเจาของงานลขสทธแตอยางใด หากมขอโตแยงเกยวกบความเปนเจาของลขสทธ ผแจงจาเปนตองพสจนความเปนเจาของลขสทธนนเอง5 ในสวนของความลบทางการคา มหลกเกณฑทสาคญอนจะไดรบความคมครองทรพยสนทางปญญาตามพระราชบญญตความลบทางการคา พ.ศ. 2545 คอ ความลบทางการคานนจะไดรบความคมครองตามกฎหมายทรพยสนทางปญญาตราบเทาทยงคงเปนความลบอย ในสวนนกฎหมายไมไดหมายถงผเปนเจาของความลบทางการคานนตองมบคคลเดยว แตหมายความถงการทความลบทางการคานนยงไมเปนทแพรหลายแกประชาชนโดยทวไป และไมอาจรไดโดยงายแกบคคลใดบคคลหนงเกยวกบความลบดงกลาว โดยสวนใหญแลวความลบทางการคามกไดแก สตรอาหาร สตรทางเคม สตรยา สตรการประดษฐ เปนตน สาหรบความลบทางการคานมลกษณะเชนเดยวกบลขสทธ กลาวคอ กฎหมายเปดโอกาสใหผทรงสทธเลอกทจะจดแจงแกกรมทรพยสนทางปญญาหรอไมกได แตโดยสวนใหญแลวผทเปนเจาของความลบทางการคา มกจะเลอกเกบรกษาความลบทางการคาไวกบตนมากกวาจะทาการจดแจงแกกรมทรพยสนทางปญญา เนองจากยงคงไมมนใจในมาตรการการรกษาความลบของหนวยงานราชการและความซอตรงตอการปฏบตหนาทของเจาหนาทรฐผมหนาทเกยวของ เพราะความลบทางการคามกเปนหวใจสาคญของการประกอบธรกจ6ทประเมนมลคาไดยากหากเกดความเสยหายเกดขน การทผทรงสทธออกมาตราการในการดแลรกษาความลบนนเอง ยอมควบคมและตรวจสอบไดงายกวา

ปญหาและอปสรรคของความลบทางการคาทไมมเอกสารสทธน ผศกษา

5 กรมทรพยสนทางปญญา, ลขสทธ [Online], 17 กนยายน 2556. แหลงทมา

https://www.ipthailand.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=28&Itemid=308. 6 สรนช สรนวงศ, แนวทางในการคมครองความลบทางการคาในกรณการไดมาหรอเขาถงโดยมชอบ

(การศกษาคนควาอสระ นตศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยกรงเทพ, 2556), 8-18.

136

มความเหนวา แมโดยลกษณะของความลบทางการคาจะเปนสทธทไมสามารถสงมอบใหอยในการครอบครองของผรบหลกประกน อนสอดคลองกบหลกเกณฑของพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ของไทยในปจจบนกตาม แตเนองจากในทางปฏบตผทรงสทธมกเลอกทจะเกบรกษาความลบไวแกตนเองมากกวา อกทงการจดแจงตอกรมทรพยสนทางปญญาแมจะมหนวยงานและกฎระเบยบในการดแลรกษาความลบนนไวแลว แตผทรงสทธเองยงคงตองใชมาตราการดแลรกษาความลบทางการคาของตนซงอาจเพมมากขนกวาเดม ทาใหอาจเสยงบประมาณในการดแลรกษาเพมมากขน นอกจากนการเปดเผยความลบทางการคาดงกลาวอาจทาใหมลคาของความลบทางการคาทเปนหวใจสาคญของการประกอบธรกจการคานน ถกลดมลคาลงไปจากการเปดเผยขอมลอนเปนความลบนน หากนามาเปนหลกประกนทางธรกจยอมตองเปดเผยแกสถาบนการเงนหรอผรบหลกประกนอนตามกฎหมายอก ซงจะขดกบหลกเกณฑในการเปนผทรงสทธในความลบทางการคาตามพระราชบญญตความลบทางการคา พ.ศ. 2545 ผศกษาจงมความเหนวาความลบทางการคาอาจไมเหมาะสมตอการนามาเปนหลกประกนทางธรกจ หากผทรงสทธจะเขาถงแหลงเงนทนอาจเลอกใชเปนการนากจการมาเปนหลกประกนทางธรกจจงจะมความเหมาะสมมากกวาและยงคงรกษาความลบทางการคาของตนไวได

สาหรบลขสทธแมจะเปนการเพมมลคาแกทรพยสนทางปญญาดงกลาว แตก อาจเกดเปนอปสรรคตอการนามาเปนหลกประกนทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ของไทยในปจจบนได เนองจากสถาบนทางการเงนกไมมนใจตอผทรงสทธในลขสทธวาลขสทธดงกลาวมมลคาคมคาพอแกการทผรบหลกประกนจะปลอยสนเชอใหแกผทรงสทธหรอไม รวมถงการมความยงยากในการตรวจสอบ ในสวนนผศกษาจงมความคดเหนวา ผทรงสทธเองตองเลอกทจะยอมจดแจงสทธในลขสทธของตนตอกรมทรพยสนทางปญญาเพอประโยชนแกการเขาถงแหลงเงนทนและเพอเปนการสรางความมนใจใหแกผรบหลกประกน จากการวเคราะหขางตนถงปญหาของทรพยสนทางปญญาแตละประเภทในการเปนหลกประกนทางธรกจของประเทศไทย ผศกษาจงไดสรปขอด-ขอเสยของพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ของไทยในเรองการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนไว ดงน ขอด คอ พระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ของไทยไมไดมการกาหนดวาทรพยสนทางปญญาประเภทใดสามารถนามาเปนหลกประกนทางธรกจได ทาใหทรพยสนทางปญญาทกประเภทอาจนามาใชเปนหลกประกนในการชาระหนได ซงจะเปนการเปดโอกาสใหผรบหลกประกนหรอผทรงสทธในทรพยสนทางปญญาสามารถเขาถงแหลงเงนทนไดมากขน

137

ขอเสย คอ ผศกษามความเหนวาหากพจารณาอกดานหนง การทพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ของไทยไมไดมการระบประเภททรพยสนทางปญญาทสามารถนามาเปนหลกประกนทางธรกจเอาไว อาจทาใหผรบหลกประกนปฏเสธผใหหลกประกนในการนาทรพยสนทางปญญาบางประเภทมาเปนหลกประกนได เนองจากผรบหลกประกนยอมตองการลดภาระและความเสยงทจะเกดขนจากการยอมรบทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนในการชาระหน ทาใหเจตนารมณของกฎหมายทแทจรงทตองการเพมโอกาสใหผประกอบการรายยอยสามารถเขาถงแหลงเงนทนไดมากขน ไมประสบความสาเรจ

4.1.2 ประเทศสหราชอาณาจกร จากการทผศกษาไดทาการศกษาถงกฎหมายหลกประกนของประเทศสหราชอาณาจกร พบวากฎหมายหลกประกนทางธรกจของประเทศสหราชอาณาจกรนน แมไมไดมบทบญญตในเรองของทรพยสนทางปญญาในการนามาเปนหลกประกนในการชาระหนโดยเฉพาะ แตไดมการใหนยามคาวาทรพยสนทไมมรปรางเอาไว อยางเชน ในคดของ Ladbroke (Football) Ltd vs William Hill (Football) Ltd; HL1964 ไดมคาพพากษาเกยวกบลขสทธไววากฎหมายลขสทธไมไดเกยวของกบความแปลงใหมของความคด แตเกยวของโดยตรงกบการแสดงออกทางความคดทแปลกใหม ดงนน การคดสาเนาชนงานเดมในสวนทไมใชสาระสาคญทไดรบความคมครองตามกฎหมายลขสทธ ยอมไมใชการกระทาละเมดลขสทธในงานชนดงกลาว จากคาพพากษาดงกลาวแสดงใหเหนวาการทบคคลใดจะไดรบความคมครองตามกฎหมายลขสทธนน ตองมการแสดงออกซงความคด หากมความคดแปลกใหมแตไมไดมการแสดงออกมาไมวาจะเปนการกระทาลงบนกระดาษ การตพมพหรอสออเลกทรอนกส ยอมไมไดรบความคมครองทางความคดทงสน7 ซงความคดทไดรบ 7 Ladbroke (Football) Ltd vs William Hill (Football) Ltd; HL1964. The plaintiff alleged copying of their football pools coupons and copyright infringement. The issues were as to the extent of copying required for infringement, and whether it was proper to look at the several parts of the work separately. Held: The question of substantiality is a matter of quality rather than quantity. There must be a sufficient resemblance between the copyright work and the alleged infringement, but there is no copyright in a mere idea. The subsistence of copyright involves an assessment of the whole work in which copyright is claimed. It is wrong to make that assessment by dissecting the whole into separate parts and then submitting that there is no copyright in the parts.

138

ความคมครองนกอใหเกด “สทธ” ทผเปนเจาของสามารถสงวนรกษาไวไมใหบคคลใดมากระทาการละเมดได และความคดทแสดงออกนไมใชทรพยอนเปนวตถมรปรางหรอสามารถจบตองได แตเปนทรพยทไมมรปรางอนกอใหเกดสทธตามกฎหมาย หรอทเรยกวา ทรพยสนทางปญญา จงสามารถสรปจากคาพพากษาดงกลาวไดวา ทรพยสนทางปญญาจงเปนสทธซงถอเปนทรพยสนทไมมรปราง ดงนน ทรพยสนทางปญญาทกประเภทยอมนามาเปนหลกประกนทางธรกจได หากเขาหลกเกณฑตามทกฎหมาย The Companies Act 2006 สวนท25 ของประเทศสหราชอาณาจกรกาหนดไว กลาวคอ ผใหหลกประกนหรอลกหนตองเปนนตบคคลเทานนและผรบหลกประกนตองเปนสถาบนการเงน โดยในมาตรา 859(D) แหง The Companies Act 2006 กาหนดใหทรพยสนทางปญญาทเปนทรพยสนไมมรปรางจะทาเปนสญญาหลกประกนในการชาระหนหลกประกนแบบลอย (Floating charge), หลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) หรอการจานองกยอมได8

As regards originality: ‘The word ‘original’ does not in this connection mean that the work must be the expression of original or inventive thought. Copyright Acts are not concerned with the originality of ideas, but with the expression of thought, and in the case of ‘literary work’, with the expression of thought in print or writing. The originality which is required relates to the expression of the thought.’ and ‘as regards compilation, originality is a matter of degree depending on the amount of skill, judgment or labour that has been involved in making the compilation.’ ‘Substantiality depends upon quality rather than quantity.’

8 Section 859D of The Companies Act2006(Amendment of part 25)Regulations 2013 Particulars to be delivered to registrar (2) The particulars referred to in subsection (1)(c) are—

(a) any of the following— (i) the name of each of the persons in whose favour the charge has been

created or of the security agents or trustees holding the charge for the benefit of one or more persons; or,

(ii) where there are more than four such persons, security agents or trustees, the names of any four such persons, security agents or trustees listed in the charge instrument, and a statement that there are other such persons, security agents or trustees;

(b) whether the instrument is expressed to contain a floating charge and, if so, whether it is expressed to cover all the property and undertaking of the company;

(c) whether any of the terms of the charge prohibit or restrict the company from creating further security that will rank equally with or ahead of the charge;

139

สาหรบทรพยสนทางปญญาทสามารถนามาเปนหลกประกนในการชาระหนของประเทศ สหราชอาณาจกรจากการทผศกษาไดทาการศกษามานน แมจะไดมการกาหนดอยางกวางใหสามารถนาทรพยสนทางปญญาทกประเภทมาเปนหลกประกนในการชาระหนไดแตกไดมการแบงหลกเกณฑของทรพยสนทางปญญาออกเปน 2 ประเภทคอ ทรพยสนทางปญญาทมเอกสารสทธ และ ทรพยสนทางปญญาทไมมเอกสารสทธ โดยมรายละเอยด ดงน

1) ทรพยสนทางปญญาทมเอกสารสทธ ในประเทศสหราชอาณาจกรนนการจะนาทรพยสนสงใดมาเปนหลกประกนในการ

ชาระหน ผเปนลกหนตองเปนผเปนเจาของหรอมสทธเดดขาดในการครอบครองหรอมกรรมสทธในทรพยสนนน ดงนนหากผกยมตองการทจะนาทรพยสนทางปญญาของตนมาเปนหลกประกนในการชาระหน มาตรา 860(8) แหง The Company Act 20069กาหนดใหตองมการขนทะเบยนทรพยสน

(d) whether (and if so, a short description of) any land, ship, aircraft or intellectual

property that is registered or required to be registered in the United Kingdom, is subject to a charge (which is not a floating charge) or fixed security included in the instrument;

(e) whether the instrument includes a charge (which is not a floating charge) or fixed security over—

(i) any tangible or corporeal property, or (ii) any intangible or incorporeal property,

not described in paragraph (d). (3) The particulars referred to in subsection (1)(d) are—

(a) a statement that there is no instrument creating or evidencing the charge; (b) the names of each of the persons in whose favour the charge has been created or

The names of any security agents or trustees holding the charge for the benefit of one or more persons;

(c) the nature of the charge; (d) a short description of the property or undertaking charged; (e) the obligations secured by the charge.

(4) In this section “fixed security” has the meaning given in section 486(1) of the Companies Act 1985(a). (5) In this section “intellectual property” includes—

(a) any patent, trade mark, registered design, copyright or design right; (b) any licence under or in respect of any such right. 9 Section 860(7) of The Companies Act 2006

140

ทางปญญากอนเพอกอใหเกดสทธในทรพยสนทางปญญาโดยมเอกสารสทธเปนการรบรองยนยนสทธของผกตอผใหกยมและสามารถนามาเปนหลกประกนในการชาระหนได สาหรบทรพยสนทางปญญาทสามารถจดทะเบยนตอสานกงานทรพยสนทางปญญา (Intellectual Property Office หรอ IPO) ในประเทศสหราชอาณาจกรคอ สทธบตร เครองหมายการคา สทธในการออกแบบ และลขสทธ 2) ทรพยสนทางปญญาทไมมเอกสารสทธ

ในประเทศสหราชอาณาจกรนนแมจะมการกาหนดวาการจะนาทรพยสนสงใดมา เปนหลกประกนในการชาระหน ผเปนลกหนตองเปนเจาของหรอมสทธเดดขาดในการครอบครองหรอมกรรมสทธในทรพยสนนน แตในทรพยสนทางปญญาบางประเภท กฎหมายในสหราชอาณาจกรกาหนดใหสามารถนามาเปนหลกประกนในการชาระหนได เชน คานยม (Goodwill) สาหรบคานยมหรอ Goodwill ในประเทศสหราชอาณาจกรนนไมไดมการกาหนดใหตองขนทะเบยนตอสานกงานทรพยสนทางปญญา (Intellectual Property Office) การทาสญญาหลกประกนการชาระหนเหนอคานยม (Goodwill) ดงกลาวจงไมตองมการจดแจงการจานอง, หลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) หรอ หลกประกนแบบลอย (Floating Charge) เหนอคานยม (Goodwill) ตอสานกงานทรพยสนทางปญญา (Intellectual Property Office) อกครงหนง ผกและผใหกยมคงมหนาทเพยงแตการจดทะเบยนสญญาหลกประกนการชาระหนเหนอคานยม (Goodwill) ดงกลาว ตอหนวยงานของรฐ (Company House) ภายใน 21วนนบตงแตวนททาสญญาเทานน

จากการทผศกษาไดทาการศกษาถงปญหาของทรพยสนทางปญญาของ ประเทศสหราชอาณาจกรในการนามาเปนหลกประกนในการชาระหน พบวาทรพยสนทางปญญาทจะนามาเปนหลกประกนในการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกรนนไมเกดปญหาเพราะกฎหมายไดมการบญญตอยางกวางเพอเปนการเปดโอกาสใหผใหหลกประกนสามารถนาทรพยสนทางปญญาหลายประเภททงทมเอกสารสทธและไมมเอกสารสทธมาเปนหลกประกนในการชาระหนได สวนการทผเปนเจาหนจะใชวธการบงคบชาระหลกประกนทเปนทรพยสนทางปญญาโดยวธหลกประกนแบบลอย (Floating Charge), หลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) หรอการจานอง ยอมขนอยกบดลยพนจของเจาหนวาจะใชวธการบงคบหลกประกนแบบใด เพอทตนจะไดรบ This section applies to the following charges—

(g)a floating charge on the company's property or undertaking, (i)a charge on goodwill or on any intellectual property.

141

ประโยชนในการไดรบชาระหนกอนเจาหนรายอนและเปนดลยพนจของเจาหนวาจะยอมรบทรพยสนทางปญญาดงกลาวมาเปนหลกประกนในการชาระหนหรอไม

แมหลกเกณฑในเรองของการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนในการชาระ หนของประเทศสหราชอาณาจกรและประเทศไทยจะมความคลายคลงกน กลาวคอ ทงประเทศ สหราชอาณาจกรและประเทศไทยนน กาหนดใหนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนการชาระหนได โดยไมไดระบเฉพาะเจาะจงวาตองเปนทรพยสนทางปญญาทมการจดทะเบยนเอกสารสทธหรอทรพยสนทางปญญาทไมตองจดทะเบยนเอกสารสทธ ซงยอมทาใหทรพยสนทางปญญาทกประเภทนามาเปนหลกประกนในการชาระหนได แตขอแตกตางคอ สญญาหลกประกนการชาระหนของ สหราชอาณาจกรกาหนดใหระบเพยง ชอเจาหนผมสทธในหลกประกน ทรพยสนทางปญญาทใชเปนหลกประกน เหตแหงการบงคบชาระหน และจานวนเงนประกนเทานน แตของประเทศไทยนน นอกจากการกาหนด ชอเจาหนผมสทธในหลกประกน ทรพยสนทางปญญาทใชเปนหลกประกน และเหตแหงการบงคบชาระหน ยงมการกาหนดใหตองระบถงรายละเอยดของทรพยสนทางปญญาทใชเปนหลกประกนไวดวย สาหรบทรพยสนทางปญญาทมเอกสารสทธตองระบ ประเภทของทะเบยน หมายเลขทะเบยน และนายทะเบยนไวดวย กรณนอาจไมเกดปญหาเพราะสามารถระบรายละเอยดไดเนองจากเปนทรพยสนทางปญญาทการจดทะเบยนแลว แตในกรณของทรพยสนทางปญญาทไมมเอกสารสทธนนไมไดมการระบถงรายละเอยดทตองกาหนดในสญญาหลกประกนเอาไว รวมถงการกาหนดวาตองมการระบจานวนเงนสงสดทตกลงใชทรพยสนเปนประกน ซงการจะระบจานวนเงนสงสดทตกลงใชทรพยสนเปนประกนไดนนตองผานกระบวนการในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญากอน แตจากการทผศกษาไดทาการศกษาถงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ไมพบการกาหนดแนวทางในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาแตอยางใด ซงจะแตกตางกบในประเทศสหราชอาณาจกรทมการกาหนดแนวทางในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาทชดเจน ผศกษาจงมความเหนวาการทประเทศสหราชอาณาจกรประสบความสาเรจในการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนในการชาระหนและใชบงคบไดจรงนน เพราะมการวางแนวทางในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญา และการกาหนดหลกเกณฑในการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนในการชาระหนอยางชดเจน จากการทผศกษาไดวเคราะหขางตนถงปญหาของทรพยสนทางปญญาแตละประเภทในการเปนหลกประกนการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกร ผศกษาจงมความเหนวา

142

ขอดของกฎหมายหลกประกนการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกร คอ ประเทศสหราชอาณาจกรมการกาหนดใหนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนในการชาระหนได โดยกาหนดไวอยางกวางทาใหทรพยสนทางปญญาทกประเภทสามารถนามาเปนหลกประกนในการชาระหนได รวมถงการมหนวยงานเฉพาะเพอทาหนาทกาหนดแนวทางในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาทชดเจน ยอมเปนการรองรบใหทรพยสนทางปญญาสามารถนามาใชเปนหลกประกนในการชาระหนไดอยางแทจรงและมประสทธภาพ ขอเสย คอ การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนการชาระหน ตองจดทะเบยนสญญาหลกประกนการชาระหนทบรษทลกหน จดทะเบยนตอนายทะเบยนทหนวยงานของรฐและจดทะเบยนสญญาหลกประกนตอหนวยงานทรพยสนทางปญญาดวย ซงผศกษามความเหนวาอาจเปนการจดทะเบยนทซาซอน เพราะจดประสงคของการกาหนดใหจดทะเบยนสญญาหลกประกนทบรษทลกหน คอ การใหบคคลภายนอกรวมถงเจาหนรายอนสามารถตรวจสอบวา ทรพยสนทางปญญาดงกลาวไดเปนทรพยหลกประกนของเจาหนรายอนแลวหรอไม ในสวนนผศกษามความเหนวา การทบคคลภายนอกหรอเจาหนรายอนจะตรวจสอบ ยอมตรวจสอบจากหนวยงานของรฐไดอยแลว แตกฎหมายหลกประกนการชาระหนของสหราชอาณาจกรไมไดมการกาหนดขอบงคบในการจดทะเบยนและตรวจสอบจากหนวยงานรฐเพยงทเดยว ทาใหการจดทะเบยนสญญาหลกประกนการชาระหนตองมการจดทะเบยนหลายทซาซอน 4.1.3 ประเทศสหรฐอเมรกา

จากการทผศกษาไดทาการศกษาถงหลกกฎหมายหลกประกนการชาระหนของประเทศ สหรฐอเมรกา คอ Uniform Commercial Code หรอ UCC ขอ 9 ทกาหนดใหนตกรรมใดอนเกยวกบการประกนดวยทรพย ทไมใชการจานาและการจานอง บรรดานตกรรมทงหลายทมวตถประสงคหลกในการกอตงสทธการเปนเจาหนมประกนหรอใหสทธแกเจาหนในการบงคบชาระหนเอาแกทรพยสนซงเปนหลกประกน (Security Interest) แมวานตกรรมนนจะไมไดระบโดยชดแจงวาเปนการประกนการชาระหนกตามแตในสญญามเนอหาสาระสาคญทแสดงถงวตถประสงคเปนการใหสนเชอหรอเครดตระหวางกนและเจาหนเองมสทธบงคบชาระหนเอาแกทรพยสนทไดใหเชา ซอขาย หรอฝากขายแลว สญญาเหลานนยอมอยภายใตบงคบมาตรา 9 ทงสน ซงใน UCC ขอ 9 นไดมการแบงประเภททรพยทจะนามาเปนหลกประกนโดยชดเจน โดยแบงเปนทรพยทมตวตน ทรพยทคลายจะมตวตนแลว และทรพยสนทไมมตวตนซงทรพยสนทางปญญาไดถกรวมไวในทรพยประเภทนดวย

สาหรบทรพยสนทางปญญาทสามารถนามาเปนหลกประกนในการชาระหนของประเทศ

143

สหรฐอเมรกานน U.C.C. มาตรา9-203 กาหนดใหตองเปนทรพยสนทางปญญาทมเอกสารสทธหรอทรพยสนทางปญญาทไดมการจดทะเบยนทรพยสนทางปญญาตอหนวยงานของรฐแลว10 จากการทผศกษาไดทาการศกษาพบวาทรพยสนทางปญญาทจดทะเบยนเอกสารสทธทสามารถนามาเปนหลกประกนในการชาระหนในประเทศสหรฐอเมรกา คอ

- ลขสทธทไดมการจดทะเบยนตอสานกงานลขสทธของสหรฐอเมรกา (US Copyright Office)

- เครองหมายทางการคาทไดมการจดทะเบยนตอสานกงานสทธบตรและ เครองหมายการคาของสหรฐอเมรกา (United States Patent and Trademark Office หรอ USPTO)


ATTACHMENT AND ENFORCEABILITY OF SECURITY INTEREST; PROCEEDS; SUPPORTING OBLIGATIONS; FORMAL REQUISITES (b) [Enforceability.] Except as otherwise provided in subsections (c) through (i), a security interest is enforceable against the debtor and third parties with respect to the collateral only if : (1) value has been given; (2) the debtor has rights in the collateral or the power to transfer rights in the collateral to asecured party; and (3) one of the following conditions is met: (A) the debtor has authenticated a security agreement that provides a description of the collateral and, if the security interest covers timber to be cut, a description of the land concerned; (B) the collateral is not a certificated security and is in the possession of the secured party under Section 9-313 pursuant to the debtor's security agreement; (C) the collateral is a certificated security in registered form and the security certificate has been delivered to the secured party under Section 8-301 pursuant to the debtor's security agreement; or (D) the collateral is deposit accounts, electronic chattel paper, investment property, orletter-of-credit rights, and the secured party has control under Section 9-104, 9-105, 9-106, or 9-107 pursuant to the debtor's security agreement.

144

- สทธบตรทไดมการจดทะเบยนตอสานกงานสทธบตรและเครองหมาย การคาของสหรฐอเมรกา (United States Patent and Trademark Office หรอ USPTO) สาหรบทรพยสนทางปญญาทไมมเอกสารสทธหรอไมไดมการจดทะเบยนทรพยสนทางปญญาตอหนวยงานของรฐในประเทศสหรฐอเมรกานน ยงไมไดมการกาหนดแนวทางไวอยางชดเจนจงยงคงมขอถกเถยงถงแนวทางในการนาทรพยสนทางปญญาทไมมเอกสารสทธมาเปนหลกประกนในการชาระหนในปจจบน เพราะอาจทาใหเกดปญหาในเรองการตรวจสอบถงสทธของเจาหนหลกประกนเหนอทรพยสนทางปญญาดงกลาวจากบคคลภายนอกผสจรตหรอเจาหนรายอน รวมถงการไมมเอกสารสทธอาจกอใหเกดความไมมนใจแกเจาหนในความสามารถบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาดงกลาวได

ดงนน ผศกษาจงมความเหนวาการทกฎหมาย UCC ขอ 9 ไดมการกาหนดใหนา ทรพยสนทางปญญาทไดจดทะเบยนแลวมาเปนหลกประกนในการชาระหนไดอยางชดเจน ยอมเปนการยอมรบวาทรพยสนทางปญญาทกประเภททมการจดทะเบยนเอกสารสทธตอหนวยงานของรฐตามทกาหนดไว สามารถนามาเปนหลกประกนในการชาระหนไดทงสน หากจะเกดปญหาอาจเปนในเรองของทรพยสนทางปญญาประเภททไมไดมการจดทะเบยนเอกสารสทธทยงไมไดมการกาหนดแนวทางในการนามาเปนหลกประกนในการชาระหน การไดมาซงสทธของเจาหนมประกนเหนอทรพยสนทางปญญาดงกลาว และการดาเนนการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาทไมมเอกสารสทธ

จากการวเคราะหขางตนถงปญหาของทรพยสนทางปญญาแตละประเภทในการเปน หลกประกนการชาระหนของประเทศสหรฐอเมรกา ผศกษาเหนวา U.C.C. ขอ9 ม

ขอดคอ การกาหนดใหนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนในการชาระหนได อยางชดเจน โดยระบใหเปนทรพยสนทางปญญาทมเอกสารสทธ สาหรบทรพยสนทางปญญาทไมมเอกสารสทธแมจะไมไดมการกาหนดไวชดเจน แตผศกษามความเหนวานาจะสามารถนามาเปนหลกประกนการชาระหนได เชน ลขสทธทไมไดจดทะเบยนแตเปนทรจกแพรหลายแกบคคลทวไป ลขสทธนนยอมมมลคาในตวเองทสามารถนามาเปนหลกประกนในการชาระหนได ในการตรวจสอบถงการเปนผทรงสทธผเปนเจาหนสามารถตรวจสอบไดจากการโฆษณาครงแรก หรอ คานยมทเกดขนภายในกจการนน อาจเกดจากธรรมเนยมปฏบต การสรางความสมพนธอนดกบลกคา การบรหารงานทด อนทาใหกจการนนไดรบความเชอถอเปนทรจกแกบคคลโดยทวไป ซงมลคาของคานยมนจะขนอยกบกระแสของสงคมวาจะมคานยมดงกลาวเปนระยะเวลานานเทาใด โดยในรายละเอยดของสญญา

145

หลกประกนจะระบเพยงสาระสาคญเทานน คอ การกาหนดใหระบตวผเปนลกหน ผเปนเจาหน มลหนทมอยตอกน และการใหสทธแกเจาหนในการมประกนเหนอทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนดงกลาว นอกจากน U.C.C.ขอ9 ยงมการกาหนดองคกรททาหนาทในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาโดยเฉพาะเชนเดยวกบในประเทศสหราชอาณาจกร ซงแสดงใหเหนวาในประเทศสหรฐอเมรกานนมการรองรบใหทรพยสนทางปญญาสามารถนามาใชเปนหลกประกนในการชาระหนไดอยางแทจรง ขอเสย คอ การท U.C.C. ขอ9 ไมไดมการกาหนดไวอยางชดเจนถงการนาทรพยสนทางปญญาทไมมเอกสารสทธมาเปนหลกประกนในการชาระหน อาจกอใหเกดปญหาในเรองแนวทางในการนาทรพยสนทางปญญาทไมมเอกสารสทธมาเปนหลกประกนในการชาระหนในปจจบน โดยอาจเกดปญหาในเรองการตรวจสอบถงสทธของเจาหนหลกประกนเหนอทรพยสนทางปญญาดงกลาวจากบคคลภายนอกผสจรตหรอเจาหนรายอนได ตารางท 1: ตารางเปรยบเทยบความแตกตางของกฎหมายทรพยสนทางปญญาของประเทศไทย-

ประเทศสหราชอาณาจกร-และประเทศสหรฐอเมรกา

ตารางเปรยบเทยบความแตกตางของกฎหมายทรพยสนทางปญญาของ ประเทศไทย-ประเทศสหราชอาณาจกร-และประเทศสหรฐอเมรกา

ประเทศไทย พระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 ใหความคมครองแกงานสรางสรรคอนมลขสทธทไดมการแสดงออกโดยวธการใดวธการหนง โดยไมจาเปนตองมการจดทะเบยน พระราชบญญตสทธบตร พ.ศ.2522 ใหความคมครองแกงานสรางสรรคทมการจดทะเบยนสทธบตรการประดษฐ สทธบตรการออกแบบและอนสทธบตร พระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 ใหความคมครองแกเครองหมายการคา เครองหมายบรการ เครองหมายรบรองและเครองหมายรวมทมการจดทะเบยนแลว

(ตารางมตอ)

146

ตารางท 1 (ตอ): ตารางเปรยบเทยบความแตกตางของกฎหมายทรพยสนทางปญญาของประเทศไทย- ประเทศสหราชอาณาจกร-และประเทศสหรฐอเมรกา


ประเทศไทย พระราชบญญตความลบทางการคา พ.ศ. 2545 ใหความคมครองแกขอมลอนเปนความลบทางการคา แมไมไดจด ทะเบยน พระราชบญญตสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546 ใหความคมครองแกสงบงชทางภมศาสตรทมลกษณะพเศษแตกตาง จากทองทหรอชมชนอน โดยตองมการขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตร พระราชบญญตคมครองแบบผงภมวงจรรวม พ.ศ.2543 ใหความคมครองแกแบบผงภมวงจรรวม ทผออกแบบไดสรางสรรคขนเอง และไมเปนทรจกกนโดยทวไปในอตสาหกรรมวงจรรวมหรอ เปนแบบผงภมทผออกแบบไดสรางสรรคขนใหม โดยตองมการจดทะเบยน

ประเทศสหราชอาณาจกร

Intellectual Property Act 2014 ใหความคมครองแกสทธในการออกแบบและสทธบตรทมการจดทะเบยน Copyright, Designs and Patent Act 1988 ใหความคมครองแกทรพยสนทางปญญาประเภทลขสทธ สทธในการออกแบบ สทธบตรทมการจดทะเบยน The Patent Act 1977 ใหความคมครองแกสทธบตรทมการจดทะเบยน Trade Marks Act 1994 ใหความคมครองแกเครองหมายการคาทมการจดทะเบยน


147

ตารางท 1 (ตอ): ตารางเปรยบเทยบความแตกตางของกฎหมายทรพยสนทางปญญาของประเทศไทย- ประเทศสหราชอาณาจกร-และประเทศสหรฐอเมรกา



ประกาศคณะมนตรท 2081/92/EC วาดวยความคมครองสงบงชทางภมศาสตรและการระบถงแหลงกาเนดของผลตภณฑทางเกษตรกรรมและโภชนาการ (Council Regulation 2081/62/8EC on the Protection of Geographical Indications and Designations of Agriculture Products and Foodstuffs) ใหความคมครองแกความมชอเสยงของชออาหารทแสดงถงผลตภณฑทางเกษตรกรรมหรอโภชนาการททาโดยวถทางตามประเพณหรอทาในทองถนเฉพาะ โดยตองมการจดทะเบยน The Copyright Act 1909 ใหความคมครองแกงานสรางสรรคอนมลขสทธ โดยไมจาเปนตองมการจดทะเบยน

ประเทศสหรฐอเมรกา

America Invents Act 2013 (AIA) ใหความคมครองแกสทธบตรการประดษฐ สทธบตรการออกแบบ สทธบตรในพนธพชทมการจดทะเบยน The Lanham Act ใหความคมครองแก เครองหมายทางการคาและสงบงชทางภมศาสตรแตสาหรบสงบงชทางภมศาสตรไมมระบบการจดทะเบยน โดยจะกาหนดใหเครองหมายการคาทเปนหรอประกอบดวยสงบงชทางภมศาสตรหรอระบถ งแหลงภมศาสตรของสนคา (Geographic connotation) เปนเครองหมายทไมมลกษณะบงเฉพาะอนไมสามารถรบจดทะเบยนเครองหมายการคาได

148

4.2 ปญหาการบงคบทรพยสนทางปญญาในฐานะหลกประกนทางธรกจในแตละประเทศ 4.2.1 ประเทศไทย ประเทศไทยไดมการตราพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ขนเพอมาแกไขปญหาขอจากดของการทตองสงมอบทรพยสนซงเปนหลกประกนใหอยในการครอบครองของเจาหนอนเปนไปตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยในเรองของการจานาและการจานอง ซงยงมขอจากดในเรองของการตองสงมอบทรพยสนซงเปนหลกประกน ทรพยสนทสามารถนามาเปนหลกประกนทางธรกจ และแนวทางบงคบสทธแกทรพยสนซงเปนหลกประกน โดยพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 นไดนาเอาหลกเกณฑมาจากกฎหมายหลกประกนการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกรและกฎหมายหลกประกนการชาระหนของสหรฐอเมรกามาเปนแมแบบในการรางพระราชบญญตนขน11

ในเรองของทรพยสนทางปญญา แมในพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 จะไดมการกาหนดใหสามารถนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจได แตมไดมการกาหนดถงแนวทางในการบงคบทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนไว ซงจะแตกตางกบทรพยสนทนามาเปนหลกประกนประเภทอนทมการกาหนดแนวทางในการบงคบสทธไวอยางชดเจน ยกตวอยางเชน ทรพยสนทเปนสงหารมทรพยหรออสงหารมทรพย สามารถบงคบชาระหนตามแนวทางของการจานาและการจานองตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยได สวนกจการและสทธเรยกรองกไดมการกาหนดแนวทางในการบงคบชาระหนไวอยางชดเจนคอ เจาหนอาจเลอกใหหลดเปนสทธหรอขายทอดตลาดกได แตสาหรบทรพยสนทางปญญานนไมไดมบทบญญตกาหนดแนวทางหรอวธการในการบงคบชาระหนไว

แมในพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 มาตรา 36 จะไดมการ กาหนดใหผรบหลกประกนสามารถบงคบชาระหนแกทรพยสนทเปนหลกประกน โดยจะใหหลดเปนสทธแกผรบหลกประกนหรอจะจาหนายทรพยสนดงกลาวเพอนามาชาระหนตนกได ซงบทบญญตดงกลาวนเปนบททวไปทผรบหลกประกนสามารถเลอกเปนแนวทางในการนามาปรบใชแกทรพยสนทางปญญาได แตอยางไรกด ผศกษามความคดเหนวาการบงคบตามมาตรา 36 นอาจเปนการจากด

11 กาชย จงจกรพนธ. เรองนารเกยวกบกฎหมายหลกประกนทางธรกจ, [Online]. 2557. แหลงทมา

http://www.lrct.go.th/th/wp-content/uploads/2014/02/Pocket-Book-Business-Security-Act.pdf.

149

แนวทางในการบงคบชาระหลกประกนทเปนทรพยสนทางปญญามากจนเกนไป เพราะเจาหนมสทธในเลอกในการบงคบชาระหนเพยงใหหลดเปนสทธของเจาหนหรอขายทอดตลาดทรพยสนทางปญญาเพอนาเงนมาชาระหนตนเทานน และไมสอดคลองกบเจตนารมณทแทจรงของผรบหลกประกนและผใหหลกประกน

ดงนน ผศกษามความเหนวา ควรมการแกไขเพมเตมพระราชบญญตหลกประกน ทางธรกจ พ.ศ. 2558 โดยมการกาหนดแนวทางในการบงคบชาระหลกประกนทเปนทรพยสนทางปญญาไวอยางชดแจงและกาหนดแนวทางปฏบตอยางกวาง โดยอาจนาแนวทางของประเทศสหราชอาณาจกรและประเทศสหรฐอเมรกามาเปนแบบอยาง กลาวคอ อาจเพมเตมวธการบงคบชาระหนโดยใหผรบหลกประกนทเปนเจาหน สามารถแตงตงเจาพนกงานพทกษทรพยหรอผบงคบหลกประกนทมความเชยวชาญเฉพาะ เพอทาหนาทรวบรวมทรพยสนของลกหนอนเกยวเนองกบทรพยสนทางปญญามาบงคบชาระหนแกเจาหนได โดยอาจเปนการขายหรอการบงคบใหหลดเปนสทธแกเจาหนกได

ทงน การแตงตงผบงคบหลกประกนทมความเชยวชาญทางดานทรพยสนทางปญญา มาดาเนนการบงคบชาระหนแทนผรบหลกประกน ยอมทาใหผรบหลกประกนไดรบประโยชนมากขนและเปนการลดภาระของผรบหลกประกนในการตดตามชาระหนอกทางหนง และควรมการกาหนดวธการบงคบชาระหนทใหผรบหลกประกนสามารถแสวงหาประโยชนจากทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนได โดยการอนญาตใหใชสทธและมสทธไดรบคาธรรมเนยมจากการอนญาตใหใชสทธในทรพยสนทางปญญาดงกลาว นอกจากน อาจเพมเตมวธการบงคบชาระหนโดยใหคสญญาตกลงกนเองได นอกเหนอจากการขายทอดตลาดและการหลดใหเปนสทธ เพยงแตวธการบงคบชาระหนนนตองไมขดตอกฎหมาย ความสงบเรยบรอยอนดของประชาชนและไมเปนการเอาเปรยบผเปนลกหนเกนสมควร เพอใหเกดความมนใจแกผรบหลกประกนในการทตนจะไดรบชาระหนและเพอใหผใหหลกประกนสามารถเขาถงแหลงเงนทนได โดยนาเอาไปพฒนาธรกจใหมความกาวหนา ใหมความสามารถในการแขงขนในตลาดเศรษฐกจตามเจตนารมณทมการบญญตพระราชบญญตหลกหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ขน กรณบงคบชาระหนโดยใหทรพยสนทางปญญาหลดเปนสทธ อาจกอใหเกดปญหาไดเพราะมาตรา7 แหงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 กาหนดใหผเปนเจาหนผรบหลกประกนตองเปนสถาบนการเงนหรอบรษทประกนภยทมความสามารถตามทกาหนดไว นอกจากนยงไดมมตคณะรฐมนตรอนมตหลกการรางกฎกระทรวงกาหนดใหบคคลอนเปนผรบหลกประกน พ.ศ. .... ซงกาหนดใหบคคลอนนอกเหนอจากทในพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ.2558

150

กาหนดไว สามารถเปนผบงคบหลกประกนทางธรกจได คอ (1) นตบคคลเฉพาะกจทมวตถประสงคในการดาเนนการแปลงสนทรพยเปนหลกทรพย (2) ทรสตตามกฎหมายวาดวยทรสตเพอธรกรรมในตลาดทน (3) บรษทหลกทรพยกองทนรวมหรอผถอหนกตามกฎหมายวาดวยหลกทรพยและตลาดหลกทรพย (4) ผประกอบธรกจสญญาซอขายลวงหนาตามกฎหมายวาดวยสญญาซอขายลวงหนา (5) บรษทบรหารสนทรพยตามกฎหมายวาดวยบรษทบรหารสนทรพย (6) ผประกอบธรกจแฟคเตอรง12

จากรางกฎกระทรวงดงกลาวแสดงใหเหนวา หนวยงานราชการตาง ๆ มความ พยายามทจะกาหนดใหบคคลอนสามารถเขามาเปนผรบหลกประกนได เพอขยายขอจากดในเรองบคคลทสามารถเปนผรบหลกประกน การลดภาระของสถาบนการเงนและบรษทประกนภย รวมถงเพมโอกาสในการเขาถงแหลงเงนทนของผใหหลกประกน อยางไรกด ผศกษามความเหนวาแมจะมการออกกฎกระทรวงเพมเตม แตผรบหลกประกนยงคงไมใชผทมความรความเขาใจในเรองของการบรหารจดการกบทรพยสนทางปญญาโดยเฉพาะ หากบงคบโดยใหทรพยสนทางปญญาหลดเปนสทธอาจเปนการเพมภาระแกเจาหนผรบหลกประกนในการตองเรยนรถงการดแลรกษาสทธและคาใชจายในการดแลรกษาทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกน หากเทยบแลวอาจไมคมคากบสนเชอทไดใหกยมไป หรอหากนาทรพยสนทางปญญาออกขายทอดตลาด การขายทอดตลาดอาจใชระยะเวลานาน ซงอาจไมคมคากบคาใชจายทเกดขนระหวางทดาเนนการขายทอดตลาด

ผศกษามองวาการทกฎหมายไมมการกาหนดแนวทางในการบงคบชาระหลกประกน ทเปนทรพยสนทางปญญาไวอยางชดเจน ยอมกอใหเกดปญหาแกเจาหนในเรองของความมนใจวาตนจะไดรบชาระหนคนจากลกหนหากมการใหกยม และการตดตามบงคบชาระหลกประกนทเปนทรพยสนทางปญญาจะสามารถทาไดโดยวธการใดบางในเมอทรพยสนทางปญญาเปนสทธทไมอาจสงมอบการครอบครองได

ผศกษาจงมความคดเหนวา ควรมการแกไขเพมเตมกฎหมายโดยกาหนดแนวทางใน การบงคบชาระหลกประกนทเปนทรพยสนทางปญญาไวอยางชดเจน เพอใหสอดคลองกบเจตนารมณของกฎหมายทตองการใหคสญญาสามารถบงคบชาระหนกนไดเองโดยไมตองพงอานาจศาล โดยกาหนดใหคสญญาสามารถเลอกวธการทเหมาะสมสาหรบทรพยสนทางปญญาแตละประเภทได โดยกาหนดถงแนวทางหรอวธการในการบงคบชาระหนไวในสญญา และยดถอขอตกลงในสญญาเปนสาคญหากมเหตแหงการบงคบชาระหนคสญญาทง 2 ฝายกมหนาททจะตองปฏบตตามเงอนไขทระบ

12 สานกงานรฐมนตร กระทรวงการคลง, มตคณะรฐมนตร 21/6/2559 [Online], 22 มถนายน 2559.

แหลงทมา http://www.ofm.mof.go.th/images/stories/pdf/98907_590621.pdf.

151

ไวในสญญา เชน การขาย ใหเชา ใหสทธ หรออาจเปนการขายทอดตลาดกได รวมทงควรมการกาหนดถงประเภททรพยสนทางปญญาทสามารถนามาเปนหลกประกนทางธรกจอยางชดเจนโดยระบวาทรพยสนทางปญญาทจะสามารถนามาเปนหลกประกนทางธรกจไดนนตองเปนทรพยสนทางปญญาทมเอกสารสทธ เพอเปนการรบรองการมอยซงสทธในทรพยสนทางปญญาของผเปนลกหนและเพอความสะดวกในการตรวจสอบทงจากตวผเปนเจาหนและบคคลภายนอก

นอกจากนในเรองของการตดตามทรพยสนทางปญญาเพอนามาบงคบชาระหนตาม สญญาหลกประกนทางธรกจ หากลกหนไดทรพยสนใดมาแทนทรพยสนทางปญญาทนามาเปนหลกประกน ภาระหนาทจะตกแกผเปนเจาหนในการพสจนถงทรพยสนทไดมาวาเปนทรพยสนทไดมาแทนทรพยสนทางปญญาเดมและตองมการยนขอแกไขรายการจดทะเบยนตอเจาพนกงาน ซงผศกษามความเหนวา โดยปกตแลวภาระหนาทในการพสจนจะตกเปนของเจาหน แตในเรองของการจดทะเบยนแกไขรายการทรพยสนทเปนหลกประกนทางธรกจ ควรกาหนดใหผบงคบหลกประกนเปนผมอานาจยนขอแกไขตอเจาพนกงานนน โดยไดรบความยนยอมจากผรบหลกประกนและผใหหลกประกน เพอเปนการลดภาระของเจาหนและถอวาลกหนไดรบรและยนยอมใหผเปนเจาหนสามารถบงคบชาระหนเอาแกทรพยสนทไดมาแทนทรพยสนทางปญญาเดมแลว เพอเปนการลดภาระของผรบหลกประกนและผใหหลกประกน จากการวเคราะหขางตนถงปญหาการบงคบทรพยสนทางปญญาในฐานะการเปนหลกประกนทางธรกจของประเทศไทย ผศกษาจงไดสรปขอด-ขอเสยของกฎหมายหลกประกนทางธรกจของประเทศไทยในเรองการบงคบชาระทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนไว ดงน ขอด คอ การกาหนดใหผรบหลกประกนสามารถบงคบชาระหนทรพยสนทางปญญาไดเองโดยไมตองพงอานาจศาล โดยผรบหลกประกนอาจเลอกวธการใหทรพยสนทางปญญานนหลดเปนสทธของตนหรอขายทอดตลาดทรพยสนทางปญญาดงกลาวเพอนาเงนมาชาระหนหลกประกนของตนกได ซงการใหผรบหลกประกนสามารถบงคบชาระหนไดเอง นอกจากจะเกดความสะดวกรวดเรวแลวยงเปนการลดภาระของศาลอกทางหนงดวย รวมถงมการกาหนดใหผรบหลกประกนมหนาทแจงใหผใหหลกประกนทราบลวงหนาถงการจะเขาบงคบชาระหน ยอมทาใหผใหหลกประกนสามารถตระเตรยมการใหทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนอยในสภาพพรอมทจะใหผรบหลกประกนเขาบงคบชาระหน ขอเสย คอ กฎหมายหลกประกนทางธรกจของประเทศไทยในปจจบน ไมไดมการกาหนดแนวทางในบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาทชดเจน เหนไดจากการทกาหนดให

152

ทรพยสนทเปนหลกประกนประเภทอสงหารมทรพยและสงหารมทรพย สามารถนาแนวทางตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาปรบใชได และทรพยสนหลกประกนประเภทกจการกมการกาหนดใหตงผบงคบหลกประกนทมความรความเชยวชาญ เพอทาหนาทดาเนนการบงคบชาระหนได แตทรพยทเปนหลกประกนประเภททรพยสนทางปญญานนไมไดมการกาหนดถงการตงผบงคบหลกประกนทมความเชยวชาญในดานทรพยสนทางปญญาเพอทาหนาทบงคบหลกประกนไว และการกาหนดใหผรบหลกประกนมสทธเลอกวธการบงคบชาระแกทรพยสนทางปญญาแตเพยงการหลดเปนสทธหรอการขายทอดตลาด อาจเปนการจากดวธการบงคบชาระหนมากเกนไป รวมถงการกาหนดใหผรบหลกประกนเปนผมหนาทแกไขรายการทจดทะเบยนในสญญาหลกประกนทางธรกจ หากไดทรพยสนอนใดมาแทนทรพยสนซงเปนหลกประกน จะเปนการเพมภาระแกผรบหลกประกน 4.2.2 ประเทศสหราชอาณาจกร

การบงคบสทธแกทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนในการชาระหนของ ประเทศสหราชอาณาจกรจะเปนการบงคบสทธตามสญญาหลกประกนการชาระหน ซงเปนไดทงหลกประกนแบบลอย (Floating Charge), หลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) และการจานอง โดยสทธของเจาหนในการบงคบชาระหนจะเกดขนเมอบรษทลกหนผดนดชาระหน เจาหนจงเกดสทธทจะใชมาตรการตาง ๆ ตามทกาหนดไวในสญญาเพอปองกนและแกไขความเสยหายทอาจเกดขน อยางไรกด สทธในการบงคบชาระหลกประกนทเปนทรพยสนทางปญญาซงเปนหลกประกนของเจาหนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge), หลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) และการจานองจะมอานาจมากนอยเพยงใดขนอยกบขอตกลงในสญญาเปนสาคญ

จากการทผศกษาไดทาการศกษาถงแนวทางในการบงคบสทธในทรพยสนทางปญญา เพอเปนหลกประกนในการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกร พบวากฎหมายหลกประกนการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกรนน ไมไดกาหนดวธการในการบงคบชาระหนทแนนอนตายตวไว เนองจากเจตนารมณของกฎหมายหลกประกนการชาระหน ตองการเปดโอกาสใหผเปนลกหนและเจาหนสามารถตกลงกนเองไดโดยไมตองพงอานาจศาลดงทไดกาหนดไวใน มาตรา 264 แหง Insolvency Act 1986 โดยวธการบงคบชาระหนจะถกกาหนดไวในสญญา ซงเทากบวาคสญญาทง 2 ฝายรบรถงวธการในการบงคบชาระหนนบตงแตวนทไดทาสญญาแลว

สาหรบวธการในการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญานน ผเปนเจาหนสามารถ เลอกวธการดาเนนการบงคบโดยแบงออกไดเปน 5 วธคอ

1) ผเปนเจาหนสามารถใชสทธเจาหนหลกประกนของตนในการขายหรอโอน

153

ทรพยสนทางปญญานนเพอบงคบชาระหนดวยตนเองได 2) ผเปนเจาหนสามารถแตงตงทนายเพอทาหนาทดาเนนการบงคบชาระหนโดย

วธการประมลได 3) ผเปนเจาหนสามารถแตงตงเจาพนกงานพทกษทรพย (Receiver) เพอทา

หนาทรวบรวมทรพยสนของลกหนอนเกยวเนองกบทรพยสนทางปญญาดงกลาวเพอนามาบงคบชาระหนแกเจาหนโดยอาจเปนการขายหรอการบงคบใหหลดเปนสทธแกเจาหนกได

4) ในกรณ หลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ผเปนเจาหนมสามารถ แตงตงผบรหารเพอทาหนาทขายกจการทเกยวเนองกบทรพยสนทางปญญาดงกลาวเพอนามาชาระหนแกตนได

5) ผเปนเจาหนสามารถแสวงหาประโยชนจากทรพยสนทางปญญาทเปน หลกประกนดงกลาวโดยการอนญาตใหใชสทธและมสทธไดรบคาธรรมเนยมจากการอนญาตใหใชสทธในทรพยสนทางปญญาดงกลาวได อยางไรกด การทผเปนเจาหนหลกประกนจะเลอกวธการใดในการดาเนนการบงคบชาระหนยอมขนอยกบประเภทของทรพยสนทางปญญาแตละประเภทวามความแตกตางกนอยางไร การขายทงกจการหรอแยกสวนระหวางทรพยสนทางปญญากบกจการจะไดผลตอบแทนในการไดรบชาระหนทดกวากน ทงนการทในประเทศสหราชอาณาจกรมการกาหนดแนวทางในการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาทหลากหลายยอมเปนการเปดโอกาสใหแกผเปนเจาหนและผเปนลกหนในการเลอกใชวธท สอดคลองกบสภาพของทรพยสนทางปญญาและผลประโยชนททง 2 ฝายจะไดรบอยางเหมาะสมทสดได จากการวเคราะหขางตนถงปญหาของการบงคบทรพยสนทางปญญาในฐานะการเปนหลกประกนการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกร ผเขยนเหนวาขอดของกฎหมายหลกประกนการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกร คอ มการกาหนดวธการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาทหลากหลาย ทาใหผรบหลกประกนและผใหหลกประกนสามารถตกลงกนเลอกวธการทเหมาะสมสาหรบทง 2 ฝายได ขอเสย คอ การกาหนดใหผรบหลกประกนตองแจงการจะเขาบงคบชาระหนใหผเปนลกหนทราบกอน อาจทาใหผเปนลกหรอผใหหลกประกนทเปนผทรงสทธในทรพยสนทางปญญา ทาการยกยาย หลบซอน หรอกระทาการใดอนทาใหผรบหลกประกนไมสามารถบงคบชาระหนจากทรพยสนทางปญญาดงกลาวหรอบงคบชาระหนจากทรพยสนทางปญญานนไดลดลง

154

4.2.3 ประเทศสหรฐอเมรกา จากการทผศกษาไดทาการศกษาถงปญหาการนาทรพยสนทางปญญาแตละประเภท

มาเปนหลกประกนทางธรกจตามกฎหมายหลกประกนการชาระหนของประเทศสหรฐอเมรกาหรอ UCC ขอ 9 พบวา ไดมการกาหนดใหสามารถนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนในการชาระหนไดอยางชดเจนโดยจะจดอยในประเภททรพยสนทไมมตวตน เมอศกษาตอมาถงแนวทางในการบงคบชาระหลกประกนทเปนทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนในการชาระหน พบวาใชหลกเกณฑเดยวกนกบทรพยสนประเภทอน ๆ กลาวคอ เมอมการผดสญญาหรอเหตแหงการบงคบชาระหน เจาหนมสทธในการทสามารถบงคบชาระหลกประกนทเปนทรพยสนทางปญญาซงเปนหลกประกนไดโดยไมตองพงอานาจศาล ซงคลายกบหลกการบงคบชาระหนในประเทศสหราชอาณาจกร โดยผเปนเจาหนสามารถเขาไปยดทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนมาเกบรกษาหรอใชประโยชนอยางอนกได แตวธการในการบงคบชาระหนของเจาหนตองสมเหตสมผลและไมเปนการละเมดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนโดยสวนรวม เปนธรรม เปนไปตามเงอนไขในสญญา อยในกรอบของกฎหมายและสามารถตอบลกหนและศาลไดวาวธการดงกลาวเกดผลดแกเจาหนและลกหนอยางไร

สาหรบแนวทางในการบงคบชาระหลกประกนทเปนทรพยสนทางปญญาทนามาเปน หลกประกนของประเทศสหรฐอเมรกานน กฎหมายไดมการกาหนดแนวทางในการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาทมเอกสารสทธหรอทรพยสนทางปญญาทไดมการจดทะเบยนทรพยสนทางปญญาตอหนวยงานของรฐ อนไดแก ลขสทธ เครองหมายทางการคาและสทธบตรไว กลาวคอ ลขสทธทไดมการจดทะเบยนตอสานกงานลขสทธของสหรฐอเมรกา (US Copyright Office) แลว การบงคบชาระหนเอาแกลขสทธเมอมเหตแหงการบงคบชาระหน ผเปนเจาหนจะเลอกวธการขายลขสทธ การประมล การอนญาตใหใชลขสทธทงหมดหรอบางสวนกได

สาหรบเครองหมายทางการคา มหลกเกณฑเดยวกนคอ ตองมการจดทะเบยนตอ สานกงานสทธบตรและเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกา (United States Patent and Trademark Office หรอ USPTO) แลว และในสวนของการบงคบชาระหนเครองหมายการคาแกเจาหนนน ตามปกตแลวผเปนเจาหนไมสามารถบงคบชาระหนตวเครองหมายการคาเพยงตวเดยวได เนองจากเครองหมายการคามกใชในกจการ ดงนนเครองหมายการคายอมครอบคลมไปถงทรพยสนทงหลายอนเกยวเนองกบกจการ ไดแก สนคา การบรการรวมถงความมชอเสยงยอมถอเปนทรพยสนอนเกยวเนองกบเครองหมายการคานนดวย การทเจาหนจะบงคบชาระหนเครองหมายการคาจงตอง

155

บงคบชาระหนทรพยสนทงหลายทเกยวเนองกบเครองหมายการคาดงกลาว อนไดแก ผลตภณฑ สนคา และการบรการดวย

สาหรบสทธบตรตองมการจดทะเบยนตอสานกงานสทธบตรและเครองหมายการคา ของสหรฐอเมรกา (United States Patent and Trademark Office หรอ USPTO) แลว ในสวนของการบงคบชาระหนสทธบตรเมอมเหตแหงการบงคบชาระหน ผเปนเจาหนจะเลอกวธการขายสทธบตรทงหมดหรอบางสวนกได การประมล การอนญาตใหใชสทธบตร หรอวธการอนใดทไมขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของสวนรวม พรอมทงผเปนเจาหนตองสามารถตอบลกหนและศาลถงเหตผลในการเลอกวธการบงคบชาระหนวธนนได

สาหรบทรพยสนทางปญญาทไมมเอกสารสทธหรอไมไดมการจดทะเบยนทรพยสน ทางปญญาตอหนวยงานของรฐในประเทศสหรฐอเมรกานน ยงไมมการวางแนวทางปรากฏแนชด แตผศกษามความเหนวาทรพยสนทางปญญาทไมมเอกสารสทธสามารถนามาเปนหลกประกนในการชาระหนได อยางเชน ลขสทธทไมไดจดทะเบยนแตเปนทรจกแพรหลายแกบคคลทวไป ลขสทธนนยอมมมลคาในตวเองทสามารถนามาเปนหลกประกนในการชาระหนได ในการตรวจสอบถงการเปนผทรงสทธผเปนเจาหนสามารถตรวจสอบไดจากการโฆษณาครงแรก แตในสวนของการดาเนนการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาทไมมเอกสารสทธ จากการศกษายงไมพบการกาหนดหลกเกณฑในการดาเนนการบงคบชาระหนเอาไวอยางชดเจน จากการวเคราะหขางตนถงปญหาของการบงคบทรพยสนทางปญญาในฐานะการเปนหลกประกนการชาระหนของประเทศสหรฐอเมรกา ผเขยนเหนวา U.C.C.ขอ9 ม

ขอด คอ UCC ขอ 9 จะเปดโอกาสใหคสญญาสามารถตกลงกนเองได โดยกาหนดไว ในสญญาและจะยดถอขอตกลงรวมกนนเปนสาคญ หากมเหตแหงการบงคบชาระหนเจาหนและลกหนมหนาททจะตองปฏบตตามสญญาโดยอยในกรอบของศลธรรมและความสมเหตสมผล เหนไดจากการทผเปนเจาหนตองสามารถตอบเหตผลในการเลอกวธการบงคบชาระหนใด ๆ แกลกหนและศาลได การทกฎหมายกาหนดเชนนยอมเปนผลดแกการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนในการชาระหนและเปนประโยชนแกคสญญาเจาหนและลกหน ในการพจารณาหาแนวทางทเหมาะสมรวมกนเพอรกษาผลประโยชนของทง 2 ฝาย และยงเปนการเปดโอกาสใหมการนาทรพยสนทางปญญาประเภทอน ๆ ทจะเกดขนในอนาคตมาเปนหลกประกนทางธรกจไดดวย โดยแนวทางในการบงคบชาระหนอาจเปน การขาย ใหเชา ใหสทธ หรออาจเปนการขายทอดตลาดกได

156

ขอเสยของ U.C.C. ขอ9 คอ การกาหนดใหผรบหลกประกนสามารถบงคบชาระหนตามสญญาหลกประกนการชาระหนไดทนท โดยไมตองบอกกลาวลวงหนาแกลกหน อาจทาใหเกดความเสยหายตอลกหนทใชทรพยสนทางปญญานนเปนสวนสาคญในการดาเนนกจการได 4.3 เปรยบเทยบแนวทางในการนาหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) และการบงคบสทธตามกฎหมาย UCC ขอ 9 ของประเทศสหรฐอเมรกามาใชบงคบแกทรพยสนทางปญญาเพอประโยชนของผรบหลกประกน-ผใหหลกประกนในประเทศไทย จากการทผศกษาไดทาการศกษากฎหมายหลกประกนการชาระหนของตางประเทศในสวนทเกยวกบการนามาเปนตนแบบของพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจของประเทศไทยในปจจบน คอ กฎหมายหลกประกนการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกรในสวนของหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) และกฎหมายหลกประกนการชาระหนของประเทศสหรฐอเมรกาหรอ UCC ขอ 9 ผศกษาจงขอวเคราะหแนวทางของแตละประเทศ ดงน ผศกษาไดทาการศกษามาในบทกอนหนาถงหลกเกณฑทสาคญของหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) พบวายอมเปนประโยชนแกผใหหลกประกนทตองการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจเพอเขาถงแหลงเงนทน เนองจากโดยสภาพของทรพยสนทางปญญาแลวไมใชทรพยสนทจะสามารถสงมอบใหอยภายใตการครอบครองไดอยางเชนการจานา ดงนนการนาเอาหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) มาบญญตไวในพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ในสวนทกาหนดใหผใหหลกประกนไมตองสงมอบทรพยสนซงเปนหลกประกนใหอยในการครอบครองของผรบหลกประกน และผรบหลกประกนยงคงใหสทธแกผใหหลกประกนในการดาเนนการจดการแกทรพยสนซงเปนหลกประกนนนไดตามปกตทางการคา ไมวาจะเปนการใช การจาหนาย การไดดอกผล เปนตน ซงเมอพจารณาจากสภาพของทรพยสนทางปญญาทมลกษณะเปนสทธเดดขาดของผทรงสทธ ไมสามารถสงมอบใหอยในภายใตการครอบครองไดอยางเชนทรพยสนทเปนสงหารมทรพยหรออสงหารมทรพยและผทรงสทธยงคงจาเปนตองใชทรพยสนทางปญญาในการดาเนนกจการตามปกตทางการคาแลว ผศกษาจงมความคดเหนวาการบญญตหลกดงกลาวไว ยอมเปนการเปดโอกาสใหสามารถนาทรพยสนทางปญญาทไมอาจดาเนนการไดตามกฎหมายแพงและพาณชยในเรองของการจานองและจานามาเปนหลกประกนทางธรกจไดและเออประโยชนแกผใหหลกประกนในการเขาถงแหลงเงนทนไดโดยไมตองสงมอบทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกน

157

นอกจากนหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ยงไดมการกาหนดใหตองมการจดทะเบยน หลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ตอนายทะเบยนและทสานกงานของลกหนไว เพอประโยชนในการตรวจสอบจากบคคลภายนอกและประโยชนแกเจาหนในการดาเนนการบงคบ กรณทลกหนไมไดจดทะเบยนตอนายทะเบยนภายในระยะเวลา 21 วนตามทกฎหมายกาหนดโดยไมมเหตผลอนสมควร สญญาหลกประกนการชาระหนเหนอทรพยสนดงกลาวตกเปนโมฆะ

ในสวนนพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจของไทยกไดมการกาหนดใหมการจดทะเบยนเชนกน แตมาตรา 13 ของพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 กาหนดเพยงการทาหนงสอจดทะเบยนไวตอเจาหนาทเทานน มไดมการจดทะเบยนไวทสานกงานของลกหนเชนเดยวกบหลกประกนแบบลอย (Floating Charge) ของประเทศสหราชอาณาจกรและไมไดมการกาหนดในเรองของระยะเวลาการจดทะเบยนไว ซงหากไมไดมการทาเปนหนงสอจดทะเบยนไวตอเจาหนาทแลว สญญาหลกประกนทางธรกจดงกลาวกจะไมมผลใชบงคบได

เมอพจารณาแลว ผศกษามความเหนวาการทาเปนหนงสอจดทะเบยนตอเจาหนาทกอาจเหมาะสมเพยงพอสาหรบการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจในประเทศไทยแลว เนองจากกรมพฒนาธรกจการคา กระทรวงพาณชย จะทาหนาทในการรวบรวมขอมลใหมความชดเจนและตรวจสอบไดงายแกบคคลโดยทวไป โดยมการประสานงานรวมกบกรมทรพยสนทางปญญาซงในปจจบนหากเราตองการทราบขอมลเกยวกบทรพยสนทางปญญาใด ๆ กสามารถเขาไปสบคนหาขอมลรวมถงการสอบถามไปยงกรมทรพยสนทางปญญาได หากจะทาการตรวจสอบกสามารถทาไดงายโดยไมจาเปนตองมการจดทะเบยนทสานกงานของลกหนอกครงหนง ซงจะคลายกบแนวทางของประเทศสหราชอาณาจกรทกาหนดใหทรพยสนทางปญญาทมเอกสารสทธตองมการจดสญญาหลกประกนการชาระหนแบบลอย (Floating Charge) , หลกประกนแบบเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) หรอการจานองตอสานกงานทรพยสนทางปญญา (Intellectual Property Office หรอ IPO) อกครงหนงและสอดคลองกบแนวทางของประเทศสหรฐอเมรกาทกาหนดใหทรพยสนทางปญญาทมเอกสารสทธตองมการจดแจงสญญาหลกประกนการชาระหนในรปของสญญาหลกประกนแบบสน (Short-Form Security Agreement) ตอหนวยงานทรพยสนทางปญญาทมหนาทรบผดชอบเพอประโยชนของผเปนเจาหนและบคคลภายนอกในการตรวจสอบ แตประเดนทผศกษาคดวาเปนปญหาและสรางความยงยากแกทรพยสนทางปญญาในการนามาเปนหลกประกนทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจคอ รายการทกาหนดใหตองมการจดทะเบยนทไดกาหนดไวถง 10 ขอ ซงจะแตกตางกบหลกประกนแบบลอย (Floating Charge)

158

ของประเทศสหราชอาณาจกรและ UCC ขอ 9 ของประเทศสหรฐอเมรกาทจะกาหนดรายละเอยดทตองใชในการจดทะเบยนเปนหลกประกนในการชาระหนแตเพยงสาระสาคญเทานน คอ มาตรา9-203(b) กาหนดวาผใดเปนผใหหลกประกนและผรบหลกประกน ทรพยสนทใชเปนหลกประกน มลคาสงสดทใชทรพยสนเปนหลกประกน และสาระสาคญทบงบอกถงวตถประสงคในการปลอยสนเชอ13

ซงผศกษามความเหนวาพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ของประเทศไทยในปจจบนยงมขอกาหนดรายละเอยดบางขอทเกนความจาเปนและมความซาซอน เชน รายละเอยดของทรพยสนทใชเปนหลกประกน หากเปนทรพยสนมทะเบยนใหระบ ประเภทของทะเบยน หมายเลขทะเบยน และนายทะเบยนไวดวย หากเปนสงหารมทรพยทผใหหลกประกน ใชในการประกอบธรกจ ใหระบประเภท ปรมาณ และมลคาของทรพยสนดงกลาวไวดวย หรอ ขอความทแสดงวาผใหหลกประกนตราทรพยสนทระบในรายการจดทะเบยนไวแกผรบหลกประกนเพอเปนประกนการชาระหน เปนตน หากมการนาทรพยสนทางปญญาทโดยสภาพเปนสทธมาเปนหลกประกนทางธรกจ กจะเกดปญหาวาทรพยสนทางปญญาบางประเภทมเอกสารสทธบางประเภทไมมเอกสารสทธ หากตองมการระบหมายเลขทะเบยนกอาจทาใหทรพยสนทางปญญาประเภททไมมเอกสารสทธ เชน ลขสทธและความลบทางการคาทไมไดจดทะเบยนไมสามารถนามาเปนหลกประกนทางธรกจได สาหรบในเรองของการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาในปจจบนของประเทศไทย จากการทผศกษาไดทาการศกษาพบวา สมาคมผประเมนมลคาทรพยสนแหงประเทศไทยและสมาคมนกประเมนราคาอสระไทย (Thai Valuers Association) ไดมการรวมกนสรางแนวทางในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนทางธรกจ โดยออกประกาศรวมท 6/2559 เรองแนวทางและวธปฏบตในการประเมนมลคาทรพยสนตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ.2558 ขน ซงไดมการกาหนดแนวทางและหลกเกณฑการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาไว แบงไดเปน 3 แนวทาง คอ

1) การคดจากอตราทน (Direct Capitalization) คอ กรรมวธในการประเมนมลคา ทรพยสนทางปญญาเชงเปรยบเทยบ โดยพจารณาจากรายไดและคาใชจายของทรพยสนทประเมนและทาการประเมนมลคาโดยหารรายไดสทธ (NOI-Net Operating Income) ดวยอตราผลตอบแทนเปนรอยละทคาดวาจะไดรบทรพยสน (Capitalization Rate) กรรมวธนจะพจารณาถงความสมพนธโดยตรงระหวางอตราผลตอบแทนกบรายไดสทธปใดปหนงเพยงปเดยว 2) การคดลดจากกระแสเงนสด (Discounted Cash Flow Approach หรอ DCF) คอ วธ


159

คานวณกระแสรายไดสทธ (NOI-Net Operating Income) ในอนาคตแลวทอนดวยมลคาปจจบนดวยอตราคดลดทเหมาะสม โดยปกตระยะเวลาในการคานวณอตราคดลดจะสนกวาระยะเวลาทกอใหเกดประโยชนทางเศรษฐกจหรอระยะเวลาทกฎหมายคมครองทรพยสนทางปญญาดงกลาว

3) การเปรยบเทยบราคาตลาด (Market Approach) คอ การเปรยบเทยบมลคาของทรพยสนทางปญญาโดยเปรยบเทยบจากขอมลในตลาดทเกดจากการเปลยนมอระหว างผซอ ผขาย แตผประเมนจะตองอธบายและมขอมลในการวเคราะหสนบสนนทชดเจน 14

จากการศกษาแนวทางในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาตามประกาศดงกลาวขางตน พบวาแมในพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 จะไมไดมการกาหนดหลกเกณฑในเรองของการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาไว แตการทมประกาศรวมท 6/2559 เรองแนวทางและวธปฏบตในการประเมนมลคาทรพยสนตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ทกาหนดกรอบแนวทางและวธปฏบตในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาไว จงเปนการรองรบใหทรพยสนทางปญญาสามารถนามาเปนหลกประกนทางธรกจไดจรงในทางปฏบตและยงชวยใหผประกอบธรกจขนาดเลกสามารถเขาถงแหลงเงนทนได อนเปนการสอดคลองกบวตถประสงคของพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 โดยอยภายใตการกากบดแลของสมาคมผประเมนมลคาทรพยสนแหงประเทศไทยและสมาคมนกประเมนราคาอสระไทย (Thai Valuers Association)

ในสวนนเมอพจารณาแลว ผศกษาจงมความเหนวาแมไมมการออกกฎหมายเพมเตมหรอแกไขพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 แตการมประกาศรวมท 6/2559 เรองแนวทางและวธปฏบตในการประเมนมลคาทรพยสนตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ.2558 ออกมาเพอรองรบตอการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญา แมจะเปนการบงคบใชเพยงชวคราวแตกเพอใหผประกอบการขนาดเลกสามารถนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจได ในระหวางทดาเนนการจดทารางมาตรฐาน จรรยาบรรณการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาเพอบงคบใชตอไปในอนาคต ผศกษาจงมความเหนวา ประกาศขางตนเปนการกาหนดมาตรการรองรบในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาทเพยงพอและสอดคลองกบสภาพของเศรษฐกจ รวมถงลกษณะของทรพยสนทางปญญาของผใหหลกประกนแลว

14 สมาคมนกประเมนราคาอสระไทย, ประกาศรวมท 6/2559 เรองแนวทางและวธปฏบตในการ

ประเมนมลคาทรพยสนตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ.2558 [Online], แหลงทมา http://tva.or.th/ewtadmin/ewt/tva_web/ewt_news.php?nid=819.

160

ในสวนขององคกรหรอหนวยงานในการกากบดแลการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาของประเทศไทย ยงไดอยภายใตการควบคมของสมาคมผประเมนมลคาทรพยสนแหงประเทศไทยและสมาคมนกประเมนราคาอสระไทย (Thai Valuers Association) ซงจะคลายคลงกบในประเทศสหราชอาณาจกรทมสานกงานประเมนมลคา (VOA) และหนวยงานประเมนมลคาหนและทรพยสน (SAV) และประเทศสหรฐอเมรกาทมการจดทาโครงการวางแผนและควบคมอยางชานาญ (Engineering Program) โดยเฉพาะ

นอกจากน ผศกษายงไดทาการศกษาถงประกาศของธนาคารแหงประเทศไทยในเรองของแนวนโยบายการประเมนราคาหลกประกนและอสงหารมทรพยรอการขายทไดมาจากการรบชาระหนการประกนการใหสนเชอหรอทซอจากการขายทอดตลาดของสถาบนการเงน15

ผศกษาพบวาสาระสาคญของประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ในเรองของแนวนโยบายการประเมนราคาหลกประกนและอสงหารมทรพยรอการขายทไดมาจากการรบชาระหนการประกนการใหสนเชอหรอทซอจากการขายทอดตลาดของสถาบนการเงนนน มงเนนไปในเรองของแนวทางในการเลอกผประเมนราคาทรพยสนสาหรบสถาบนการเงนและหลกเกณฑทกาหนดใหสถาบนการเงนตองปฏบตตามระเบยบของธนาคารแหงประเทศไทยเทานน สาหรบแนวทางในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญากาหนดไวแตเพยงวา ใหประเมนราคาโดยยดตามแนวทางปฏบตตามมาตรฐานสากลหรอแนวทางทสมาคมผประเมนคาทรพยสนแหงประเทศไทยหรอสมาคมนกประเมนราคาอสระไทยหรอสานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพยประกาศใชเปนเกณฑขนตา ดงนน จงสรปไดวาในปจจบนแนวทางในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาจะยดถอตามประกาศรวมท 6/2559 เรองแนวทางและวธปฏบตในการประเมนมลคาทรพยสนตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 เพยงเทานน โดยมผลบงคบใชตงแตวนท 1 กรกฎาคม 2559 เปนตนไป ซงผศกษามความเหนวาแนวทางในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาในประกาศดงกลาว มความเพยงพอและเหมาะสมสอดคลองกบสภาพของเศรษฐกจ รวมถงลกษณะของทรพยสนทางปญญาของผใหหลกประกนแลว อกทงยงมหลกเกณฑในการกาหนด

15 ธนาคารแหงประเทศไทย, แนวนโยบายการประเมนราคาหลกประกนและอสงหารมทรพยรอการขาย

ทไดมาจากการรบชาระหนการประกนการใหสนเชอหรอทซอจากการขายทอดตลาดของสถาบนการเงน [Online], 10 มถนายน 2559 แหลงทมา https://www.bot.or.th/Thai/FIPCS/Documents/FPG /2559/ThaiPDF/25590127.pdf.

161

คณสมบตของผมหนาทในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาทเหมาะสม ทาใหเกดความเปนธรรมแกผใหหลกประกนและผรบหลกประกนในการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนในการชาระหนตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558

เมอศกษาตอไปถงการตงผบงคบหลกประกนในพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจของประเทศไทย พ.ศ. 2558 พบวาไดมการกาหนดใหการบงคบชาระหนแกกจการ สามารถตงผบงคบหลกประกนทมใบอนญาตตามทไดกาหนดไวในกฎหมายเปนผดาเนนการบงคบชาระหนแกกจการเมอมเหตแหงการบงคบชาระหน โดยมการกาหนดคณสมบตของผบงคบหลกประกนไวโดยเฉพาะวาตองมความเชยวชาญดานใดดานหนง เชน กฎหมาย บญช เศรษฐศาสตร บรหารธรกจ หรอการประเมนราคาทรพยสน เปนตน แตในสวนของการดาเนนการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญากลบไมไดมการกาหนดใหมการตงเจาพนกงานพทกษทรพย (Receiver) เอาไว

ผศกษามความเหนวาควรมการแกไขเพมเตมพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 โดยเพมเตมแนวทางในการบงคบทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนทางธรกจไวโดยกาหนดใหสามารถตงผบงคบหลกประกนทมความรความเชยวชาญโดยเฉพาะโดยอาจอางองจากคณสมบตของผบงคบหลกประกนประเภทกจการ เนองจากผรบหลกประกนตามทพระราชบญญตฉบบนกาหนดเปนสถาบนการเงนและบรษทประกนทไดรบอนญาตตามทกาหนดไว ซงไมใชหนวยงานทมความรความเชยวชาญโดยเฉพาะในดานของทรพยสนทางปญญา หากมการกาหนดใหตงผบงคบหลกประกนทมความรความเชยวชาญโดยเฉพาะ ยอมจะเปนประโยชนแกผรบหลกประกนในการปลอยสนเชอ รวมถงการดาเนนการบงคบชาระหนและประโยชนของผใหหลกประกนในการไดรบเงนกตามจานวนทเหมาะสมกบมลคาทแทจรงของทรพยสนทางปญญาและการดาเนนการในการบงคบชาระหนทเปนธรรม เนองจากการตงผบงคบหลกประกนนน ตองไดรบความยนยอมจากคสญญาทง 2 ฝาย

เมอพจารณาตอมาถงแนวทางในการบงคบสทธหรอแนวทางในการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนทางธรกจ จากการทผศกษาไดทาการศกษากฎหมายหลกประกนแมแบบของทง 2 ประเทศแลวพบวา การบงคบสทธในทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนในการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกรจะเกดขนเมอบรษทลกหนผดนดชาระหน เจาหนเกดสทธทจะใชมาตรการตาง ๆ ตามทกาหนดไวในสญญาเพอปองกนและแกไขความเสยหายทอาจเกดขนได

162

กลาวคอ ผเปนเจาหนสามารถใชสทธเจาหนหลกประกนของตนในการขายหรอโอนทรพยสนทางปญญานนเพอบงคบชาระหนดวยตนเองไดหรอผเปนเจาหนจะแตงตงทนายเพอทาหนาทดาเนนการบงคบชาระหนโดยวธการประมลหรอผเปนเจาหนจะแตงตงเจาพนกงานพทกษทรพย (Receiver) เพอทาหนาทรวบรวมทรพยสนของลกหนอนเกยวเนองกบทรพยสนทางปญญาดงกลาวเพอนามาบงคบชาระหนแกเจาหนโดยอาจเปนการขายหรอการบงคบใหหลดเปนสทธแกเจาหนกไดหรอในกรณของสญญาหลกประกนการชาระหนแบบลอย (Floating Charge) ผเปนเจาหนมสทธแตงตงผบรหารเพอทาหนาทขายกจการทเกยวเนองกบทรพยสนทางปญญาดงกลาวเพอนามาชาระหนแกตนได

นอกจากนผเปนเจาหนสามารถแสวงหาประโยชนจากทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนดงกลาวโดยการอนญาตใหใชสทธและมสทธไดรบคาธรรมเนยมจากการอนญาตใหใชสทธในทรพยสนทางปญญาดงกลาวได นอกจากวธการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาดงกลาวขางตนแลว หากทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนนนถกแปรรปไปอาจเปนจากการจาหนายจายโอน โดยลกหนไดเงนหรอทรพยสนมมลคาอยางอนอยางใดมาแทนท สทธของเจาหนในการบงคบชาระหนยอมครอบคลมไปถงทรพยสนทมาทดแทนทรพยสนทางปญญาทนามาเปนหลกประกนในการชาระหนดวย

เหนไดวากฎหมายหลกประกนการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกรนน ไมไดกาหนดหลกเกณฑในการบงคบชาระหนทแนนอนตายตวไว เนองจากเจตนารมณของกฎหมายหลกประกนการชาระหน ตองการเปดโอกาสใหผเปนลกหนและเจาหนตกลงกนเองได การทบทกฎหมายกาหนดใหคสญญาสามารถเลอกวธการในการบงคบชาระหนไดเองนน เนองมาจากทรพยสนทางปญญาแตละประเภทมลกษณะของสทธทแตกตางกน อกทงความยนยอมและแนวทางของคสญญากแตกตางกนออกไป กฎหมายจงกาหนดไวอยางยดหยนเพอใหเกดความเหมาะสมแกสภาพทรพยสนทางปญญาแตละประเภท และยงกอใหเกดความรวดเรวในการบงคบชาระหนเพราะคสญญาสามารถบงคบชาระหนตามสญญาไดโดยไมตองพงกระบวนการศาล ซงจะเปนการชวยลดภาระของศาลอกทางหนง

เมอพจารณาตอมาถงวธการในการดาเนนการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญา ในพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ไมไดมการกาหนดวธการไวอยางชดเจน หากจะนาไปปรบใชกบบททวไปซงกาหนดใหใชวธการหลดเปนสทธแกผรบหลกประกนหรอการขายทอดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาใชบงคบโดยอนโลม ผศกษามความเหนวาการบงคบใหทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนทางธรกจหลดเปนสทธแกผรบหลกประกนไมกอใหเกดประโยชนท

163

แทจรง เนองจากผรบหลกประกนเปนสถาบนการเงนหรอบรษทประกนทไมไดมความรความเชยวชาญทางดานทรพยสนทางปญญาโดยเฉพาะ การใหหลดเปนสทธยอมกอใหเกดผลเสยแกผรบหลกประกนในการไมไดรบชาระหนเงนกตามทตนไดปลอยสนเชอไป และเปนการเพมภาระในการดแลรกษาทรพยสนทางปญญาแกผรบหลกประกนในการคงคณคาของทรพยสนทางปญญานน ๆ เพอใชทรพยสนทางปญญาดงกลาวในการแสวงหาผลประโยชนมาทดแทนการชาระหนเงนกของผใหหลกประกน

ผศกษาจงมความเหนวาการใหหลดเปนสทธจะเปนการทาใหผรบหลกประกนเสยประโยชนในการไมไดรบชาระหนและผใหหลกประกนกลายเปนผทไมตองมภาระผกพนใด ๆ เทากบวาหนนนสนสดนบตงแตวนทหลดเปนสทธ หรอ หากพจารณาใหใชวธการบงคบโดยการขายทอดตลาดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย กอาจใชระยะเวลานานในการทผรบหลกประกนจะไดรบชาระหนจากการขายทอดตลาดนน และอาจกอใหเกดภาระแกผรบหลกประกนในการจาตองใชคาใชจายทเกดขนในการดแลรกษาทรพยสนทางปญญาดงกลาวตลอดระยะเวลาทดาเนนการขายทอดตลาด ซงอาจไมคมคากบมลหนของผใหหลกประกน เมอพจารณาเปรยบเทยบกบกฎหมายหลกประกนการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกรและ U.C.C. ขอ9 ของประเทศสหรฐอเมรกา พบวาทง 2 ประเทศนนไดมการกาหนดแนวทางในเรองของวธการดาเนนการบงคบชาระหนไววา ใหคสญญาตกลงกนและกาหนดไวในสญญาหลกประกนการชาระหนโดยคสญญามอสระทจะเลอกวธการทเหมาะสมในการดาเนนการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาดงกลาวได โดยอาจเปนการขาย ใหเชา ใหสทธ หรออาจเปนการขายทอดตลาดกได

ดงนน ผศกษาจงมความเหนวาเพอประโยชนแกผใหหลกประกนในความสามารถเขาถงแหลงเงนทนและการสรางความมนใจในการไดรบชาระหนคนของผรบหลกประกน จงควรมการกาหนดวธการในการดาเนนการบงคบแกทรพยสนทางปญญาทชดเจน โดยอาจกาหนดใหคสญญามอสระในการเลอกวธการในการบงคบชาระหนไวในสญญาไดตราบเทาทวธการดงกลาวไมขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน เชน การขาย ใหเชา ใหสทธ หรออาจเปนการขายทอดตลาดนอกเหนอจากการใหทรพยสนทางปญญานนหลดเปนสทธหรอโดยการประมลกได หากไดมการกาหนดไวแลวถอวาคสญญาทง 2 ฝายไดยอมรบวธการดงกลาว เมอมเหตแหงการบงคบหลกประกนคสญญาจงมหนาททจะตองปฏบตตามเงอนไขทไดกาหนดไวในสญญานน เพอเปนการลดภาระของศาลและสอดคลองกบเจตนารมณทแทจรงของกฎหมายหลกประกนทางธรกจทตองการใหคสญญาสามารถดาเนนการบงคบกนไดเองโดยไมตองพงอานาจศาล

164

ในกรณทผใหหลกประกนไดจาหนายทรพยสนทางปญญาหรอไดทรพยสนอนใดมาแทนทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนทางธรกจ พระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 กาหนดใหสทธของผรบหลกประกนครอบคลมถงบรรดาทรพยสนทไดมาทดแทนทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนทางธรกจดวย ซงหลกเกณฑนประเทศไทยไดรบเอามาจากกฎหมายหลกประกนการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกรและ U.C.C. ขอ 9 ของประเทศสหรฐอเมรกา ซงภาระการพสจนจะตกอยทผรบหลกประกนในการพสจนวาทรพยสนดงกลาวไดมาแทนทรพยสนซงเปนหลกประกนเดม แตการจดทะเบยนแกไขเปลยนแปลงทรพยสนทเปนหลกประกนวาไดทรพยสนใดมาแทนทรพยสนทเปนหลกประกนเดม กฎหมายหลกประกนการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกรและ U.C.C. ขอ 9 ของประเทศสหรฐอเมรกาไมไดมการกาหนดใหเปนภาระหนาทของผรบหลกประกน แตของประเทศไทยไดกาหนดใหเปนหนาทของผรบหลกประกนในการตองขอแกไขเปลยนแปลงรายการจดทะเบยน

ซงผศกษามความเหนวาโดยแทจรงแลวผทจะรถงการไดมาซงทรพยสนสงใดยอมเปนตวผใหหลกประกน แตเพอไมใหเปนการเพมภาระแกคสญญาทง 2 ฝาย จงควรกาหนดใหผบงคบหลกประกนเปนผดาเนนการขอแกไขรายการทจดทะเบยนโดยไดรบความยนยอมจากผรบหลกประกนและผใหหลกประกน เพอใหคสญญาทง 2 ฝายไดตรวจสอบความถกตองของทรพยสนทไดมาแทนทเพอประโยชนในการบงคบชาระหนตามสญญาหลกประกนและเพอเปนการลดภาระของผรบหลกประกน

จากการทผศกษาไดทาการศกษาถงพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 กฎหมายหลกประกนการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกร และ U.C.C. ขอ9 ของประเทศสหรฐอเมรกา อนเกยวกบสญญาหลกประกนการชาระหนในการบงคบชาระหนทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกน ดงทไดมการวเคราะหในบทกอนหนา ทาใหไดขอสรปเกยวกบขอดและขอเสยของกฎหมายหลกประกนในการบงคบชาระหนทรพยสนทางปญญาของแตละประเทศ เพอใหเกดความเขาใจทชดเจน ผศกษาไดทาการสรปเปนตารางเปรยบเทยบขอดและขอเสยของกฎหมายหลกประกนการชาระหนของแตละประเทศ ดงน

165

ตารางท 2: ตารางเปรยบเทยบกฎหมายหลกประกนการชาระหนในการบงคบชาระหนทรพยสนทาง ปญญาประเทศไทย-ประเทศสหราชอาณาจกร-และประเทศสหรฐอเมรกา

ตารางเปรยบเทยบกฎหมายหลกประกนการชาระหนในการบงคบชาระหนทรพยสนทางปญญา ประเทศไทย-ประเทศสหราชอาณาจกร-และประเทศสหรฐอเมรกา

ขอด ขอเสย

การจดทะเบยน

สญญาหลกประกนการชาระหน

ประเทศไทย 1. พรบ.หลกประกนการทางธรกจ พ.ศ. 2558 กาหนดใหจดทะเบยนสญญาหลกประกนทางธรกจตอนายทะเบยนเทานน

1. การกาหนดรายการจดทะเบยนในสญญาหลกประกนทางธรกจทมากเกนความจาเปนและซาซอน 2. การกอภาระแกผรบหลกประกนในการจดทะเบยนแกไขทรพยสนทเปนหลกประกนในกรณทไดทรพยสนอนมาแทนทรพยสนทางปญญา


1. สญญาหลกประกนการชาระหนตองจดทะเบยนทสานกงานของลกหนและจดทะบยนตอเจาหนาทภายใน 21วน รวมถงตองจดทะเบยนตอหนวยงานทรพยสนทางปญญาทรบผดชอบ 2. รายการทจดทะเบยนในสญญาหลกประกนการชาระหนกาหนดแตเพยงสาระสาคญ

1. การจดทะเบยนสญญาหลกประกนการชาระหนทบรษทลกหนอาจเปนการทาสญญาซาซอนเพราะตองมการจดแจงสญญาหลกประกนการชาระหนตอหนวยงานของรฐและหนวยงานทรพยสนทางปญญาทรบผดชอบอยแลว


166

ตารางท 2 (ตอ): ตารางเปรยบเทยบกฎหมายหลกประกนการชาระหนในการบงคบชาระหนทรพยสน ทางปญญาประเทศไทย-ประเทศสหราชอาณาจกร-และประเทศสหรฐอเมรกา



การจดทะเบยนสญญา

หลกประกนการชาระหน


1. สญญาหลกประกนการชาระหนตองมการจดแจงสญญาหลกประกนการชาระหนในรปของสญญาหลกประกนแบบสน (short-form security agreement) ตอหนวยงานทรพยสนทางปญญาทมหนาทรบผดชอบ 2. รายการทจดทะเบยนในสญญาหลกประกนการชาระหนกาหนดแตเพยงสาระสาคญ

ทรพยสนท

สามารถนามาเปนหลกประกน

ประเทศไทย 1. กจการ สทธเรยกรองสงหารมทรพย อสงหารมทรพย ทรพยสนอนตามทกาหนดในกฎกระทรวง รวมถงกาหนดใหนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจได

1. การไมมขอกาหนดทระบแนวทางปฏบตในการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจเอาไวอยางชดเจน อาจทาใหผรบหลกประกนปฏเสธผใหหลกประกนในการนาทรพยสนทางปญญาบางประเภทมาเปนหลกประกนได


167




ทรพยสนทสามารถนามาเปนหลกประกน


1. ทรพยสนทงทมตวตนจบตองไดและทรพยสนทไมมตวตนรวมถงทรพยสนทางปญญา


1.ทรพยทมตวตน ทรพยทมสภาพคลายกบมตวตน และทรพยทไมมตวตน

การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญา

ประเทศไทย 1. การออกประกาศรวมท 6/2559 เรองแนวทางและวธปฏบตในการประเมนมลคาทรพยสนตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ.2558 ซงกาหนดกรอบแนวทางและวธปฏบตในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาไว 2. สมาคมผประเมนคาทรพยสนแหงประเทศไทยและสมาคมนกประเมนราคาอสระไทยเปนหนวยงานในการกากบดแลการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญา


168




การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญา


1. มการกาหนดหนวยงานททาหนาทในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาโดยเฉพาะ 2. มการกาหนดหลกเกณฑในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาทชดเจนและหลากหลาย


1. มการกาหนดหนวยงานททาหน าท ในการประเมนม ลค าทรพยสนทางปญญาโดยเฉพาะ 2. มการกาหนดหลกเกณฑในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาทชดเจนและหลากหลาย

การบงคบชาระหน

ประเทศไทย 1. การกาหนดใหผรบหลกประกนบงคบชาระหนทรพยสนซงเปนหลกประกนไดเองโดยไมตองพงอานาจศาลโดยการใหหลดเปนสทธของผรบหลกประกนหรอขายทอดตลาด ซงขอกาหนดดงกลาว

1. ขาดการกาหนดแนวทางในการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาทชดเจน


169

ตารางท2 (ตอ): ตารางเปรยบเทยบกฎหมายหลกประกนการชาระหนในการบงคบชาระหนทรพยสน ทางปญญาประเทศไทย-ประเทศสหราชอาณาจกร-และประเทศสหรฐอเมรกา

ตารางเปรยบเทยบกฎหมายหลกประกนการชาระหนในการบงคบชาระหนทรพยสนทาง ปญญาประเทศไทย-ประเทศสหราชอาณาจกร-และประเทศสหรฐอเมรกา


การบงคบชาระ

หน

ประเทศไทย 2. การกาหนดใหผรบหลกประกนแจงใหผใหหลกประกนทราบลวงหนากอนเขาบงคบชาระหน

2. ขาดการกาหนดแนวทางการตงผบงคบหลกประกนเพอทาหนาทบงคบชาระทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกน


1.การกาหนดใหผรบหลกประกนแจงใหผใหหลกประกนทราบลวงหนากอนถงการเขาบงคบชาระหน 2. มการกาหนดแนวทางในการบงคบชาระทรพยสนทางปญญาทเปดกวาง โดยเจาหนสามารถเลอกวธการทเหมาะสมไดเอง


170

ตารางท2 (ตอ): ตารางเปรยบเทยบกฎหมายหลกประกนการชาระหนในการบงคบชาระหนทรพยสน ทางปญญาประเทศไทย-ประเทศสหราชอาณาจกร-และประเทศสหรฐอเมรกา

ตารางเปรยบเทยบกฎหมายหลกประกนการชาระหนในการบงคบชาระหนทรพยสนทาง

ปญญาประเทศไทย-ประเทศสหราชอาณาจกร-และประเทศสหรฐอเมรกา ขอด ขอเสย

การบงคบชาระหน


1. ผรบหลกประกนสามารถบงคบชาระหนไดทนทเมอมเหตแหงการบงคบชาระหน 2. มการกาหนดแนวทางในการบงคบชาระทรพยสนทางปญญาอยางเปดกวาง โดยเจาหนสามารถเลอกวธการทเหมาะสมไดเอง

1. การบงคบชาระหนทนทเมอมเหตแหงการบงคบชาระหนอาจทาใหผใหหลกประกนเกดความเสยหายได

เมอพจารณาจากตารางเปรยบเทยบดงกลาวขางตน พบวากฎหมายหลกประกนการชาระหนของประเทศไทย ประเทศสหราชอาณาจกรและประเทศสหรฐอเมรกานนมทงขอดและขอเสย โดยประเทศสหราชอาณาจกรและประเทศสหรฐอเมรกานน มหลกเกณฑทใชบงคบทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนคลายคลงกน เพอประโยชนสงสดในการพฒนากฎหมายหลกประกนการชาระหนหรอพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ใหบรรลวตถประสงคทแทจรงตามเจตนารมณของกฎหมาย

ผศกษาจงมความเหนวาควรมการนาเอาหลกเกณฑในสวนทเปนขอดของประเทศสหราชอาณาจกรมาเปนแบบอยาง เนองจากประเทศไทยนนแมจะมการยดตวบทกฎหมายเปนหลก แตในบางกรณการพจารณาคดกไดนาแนวคาพพากษาของศาลมาเปนแนวทางในการตดสนประกอบอกทางหนง ซงจะคลายคลงกบระบบกฎหมายของประเทศสหราชอาณาจกรทมทงตวบทกฎหมายและแนวคาพพากษาศาล นอกจากนในสวนของทรพยสนทางปญญา ประเทศสหราชอาณาจกรยงมกฎหมายเกยวกบทรพยสนทางปญญาอนประกอบดวย ลขสทธ สทธบตร เครองหมายทางการคา ความลบทางการคา และสงบงชทางภมศาสตรทคลายคลงกบของประเทศไทย สวนในประเทศสหรฐอเมรกา

171

นนจะไมมกฎหมายสงบงชทางภมศาสตร แตจะกาหนดใหนาสงบงชทางภมศาสตรไปพจารณาภายใตกฎหมายเครองหมายการคา

ดงนน ผศกษาจงมความเหนวาประเทศไทยควรมการแกไขพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ในสวนของรายการทจดทะเบยนในสญญาหลกประกนทางธรกจ โดยกาหนดแตเพยงสาระสาคญ ควรมการกาหนดหนวยงานททาหนาทในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาโดยเฉพาะ รวมถงกาหนดหลกเกณฑในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาทชดเจนและหลากหลาย นอกจากนควรมการกาหนดแนวทางในการบงคบชาระทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนอยางเปดกวาง โดยใหผรบหลกประกนสามารถเลอกวธการทเหมาะสมไดเองโดยไมตองพงอานาจศาล ทงน ผศกษามความเหนวา หากไดมการแกไขชองวางของพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจของไทยตามทผศกษาไดมการศกษาเปรยบเทยบดงกลาวขางตน ยอมเปนประโยชนแกทงผรบหลกประกนในการเกดความมนใจในการไดรบชาระหนและประโยชนแกผใหหลกประกนทประกอบธรกจขนาดเลกในโอกาสการเขาถงแหลงเงนทนทเพมมากขน เพอผลกดนใหผประกอบธรกจขนาดเลกมความสามารถในการแขงขนทดเทยมประเทศอน ๆ ในตลาดเศรษฐกจ อนเปนการขบเคลอนใหเศรษฐกจของไทยมการพฒนาอยางกาวหนา 4.4 วเคราะหคดตวอยางเรองการใชทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนทางธรกจในแตละประเทศ

4.4.1 ประเทศไทย จากการทผศกษาไดทาการศกษาคนควาพบวาในประเทศไทยนนยงไมปรากฎคด

เกยวกบการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจโดยตรง ซงผศกษาจงนาคดอนมลกษณะใกลเคยงมาเปนตวอยางเพอพเคราะหพจารณาถงแนวทางวธการบงคบสทธแกทรพยสนทางปญญาเพอนามาเปนหลกประกนทางธรกจในอนาคตตอไป คาพพากษาศาลฎกาท 2051/2537

สทธซงมตราสารยอมหมายถงตราสารทใชแทนสทธหรอทรพยซงเปนเอกสารททา ขนตามแบบพธในกฎหมาย และเปนตราสารทโอนกนไดดวยวธของตราสารนน ไมหมายความถงเอกสารธรรมดาททาขนเพอเปนพยานหลกฐานแหงสทธทว ๆ ไป สทธการโอนกรรมสทธรถยนตพรอมทะเบยนรถยนตและสญญาเชาซอทลกหนมอบใหเจาหนเพอประกนการชาระหนตามตวสญญาใชเงนทโจทกออกใหแกเจาหนนน หาไดมลกษณะเปนสทธซงมตราสารในความหมายดงกลาวไม แมสทธดงกลาวอาจโอนแกกนไดกเปนเพยงการโอนสทธเรยกรองธรรมดาเทานน การทลกหนมอบสทธการ

172

โอนกรรมสทธรถยนตพรอมทะเบยนรถยนตและสญญาเชาซอแกเจาหนเพอเปนประกนการชาระหนตามตวสญญาใชเงนทโจทกออกใหแกเจาหน จงไมเปนการจานาสทธซงมตราสารตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 750 เจาหนจงไมมสทธขอรบชาระหนอยางเจาหนมประกนตาม พระราชบญญตลมละลายพ.ศ. 2483 มาตรา 96(3)16

จากคดตวอยางขางตน ศาลตดสนวาสทธซงมตราสาร หมายถงตราสารทใชแทนสทธ หรอทรพย ซงเปนเอกสารททาขนตามแบบพธในกฎหมายและเปนตราสารทโอนกนไดดวยวธของตราสารนน ไมไดหมายความถงเอกสารธรรมดาททาขนเพอเปนพยานหลกฐานแหงสทธทว ๆ ไป ซงหลกเกณฑนคลายคลงกบลกษณะของทรพยสนทางปญญา กลาวคอ เมอพจารณาเปรยบเทยบกบทรพยสนทางปญญาทตองมการจดทะเบยนแลว ทรพยสนทางปญญาทตองมการจดทะเบยน หมายถง การทผทรงสทธนาสทธในทรพยสนทางปญญาของตนมาจดทะเบยนตอกรมทรพยสนทางปญญาตามทกฎหมายกาหนดเพอใหไดรบการคมครองตามกฎหมายทรพยสนทางปญญาประเภทนน ๆ โดยผทรงสทธจะไดรบเอกสารสทธอนเปนการยนยนรบรองสทธของตน ดงนน การทานตสมพนธใด ๆ ยอมตองมหลกเกณฑเฉพาะเพอใหสอดคลองกบสภาพของทรพยสนทางปญญานน ในทนยอมรวมถงการนามาเปนหลกประกนทางธรกจ ในปจจบนการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจนนสามารถกระทาไดโดยอาศยอานาจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 แมในพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจของไทยในปจจบนยงไมมการกาหนดแนวทางในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญา รวมถงแนวทางในการดาเนนการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาทชดเจน แตจากการศกษาคดดงกลาวขางตนยอมแสดงใหเหนวาการโอนหรอทานตกรรมใด ๆ แกทรพยสนทไมมตวตนซงหมายรวมถงทรพยสนทางปญญานน ยอมตองมการจดทะเบยนกอนเพอใชเอกสารสทธเปนหลกฐานการมอยของสทธในทรพยสนทางปญญาของผทรงสทธดวย 4.4.2 ประเทศสหราชอาณาจกร คด Re Jeavons, ex parte Mackey (1873)LR 8 Ch App 64317

16 คาพพากษาศาลฎกาท 2051/2537 ระหวาง บรษท เงนทนหลกทรพย จกรวาล ทรสต จากด,ธนาคาร

กรงไทย จากด โจทก และ บรษท สหพนธจกรวาล จากด จาเลย. 17 Mr.Joshua Jeavans and company v. John Brown & Co.Ltd., Court of Appeal LR 8 Ch

App 643 (1873) Mr Joshua Jeavons had an iron manufacturing business (Joshua Jeavons & Company) at the Millwall Ironworks. Jeavons sold one John Brown & Co. Ltd a patent for improving armour plates manufacture. In return Brown would pay Jeavons royalties of 15s per ton of plates produced. Brown also lent Jeavons £12,500, and agreed that half Jeavons' royalties would go to

173

บรษท Joshua Jeavons& Company ไดขายสทธบตรสวนหนงเพอนามาพฒนาเครองจกรสาหรบผลตแผนโลหะทใชในกจการใหแกบรษท Brown & Co and Cammell & Co โดยบรษท Brown & Co and Cammell & Co จะชาระคาสทธในสทธบตรเปนการตอบแทน นอกจากนบรษท Brown & Co and Cammell & Co ยงไดให Jeavons กยมเงนจานวน £12,500 โดยตกลงกนวาครงหนงของคาสทธในสทธบตรจะนามาชาระหนเงนกใหแกบรษท Brown & Co and Cammell & Co ในกรณท Jeavons ลมละลายหรอมการตระเตรยมการกบเจาหนรายอน บรษท Brown & Co and Cammell & Co สามารถบงคบชาระหนจากคาใชสทธในสทธบตรทงหมดจนกวาหนนนจะไดชาระจนหมดสนได ศาลไดตดสนวาขอตกลงทกาหนดใหบรษท Brown & Co and Cammell & Co มสทธไดรบชาระหนครงหนงจากคาใชสทธนนมผลสมบรณสามารถใชบงคบระหวางคสญญาได แตขอตกลงลาดบหลงนนใชไมไดเนองจากเปนขอตกลงททาใหเจาหนรายอนเสยประโยชนจากการบงคบชาระหนดงกลาวและเปนการขดตอกฎหมายลมละลาย

จากการศกษาคดของประเทศสหราชอาณาจกรดงกลาวขางตน พบวาเจาหน Brown & Co and Cammell & Co และลกหน Jeavons ไดมการตกลงกนใหเจาหนสามารถบงคบชาระหนจากคาใชสทธในสทธบตรได ซงถอเปนวธบงคบชาระหนจากทรพยสนทางปญญาประเภทหนง โดยในประเทศ สหราชอาณาจกรนไมไดมการกาหนดวธการในการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาทแนนอนตายตวไว ดงนน ผเปนเจาหนจงอาจตงเจาพนกงานพทกษทรพย (Receiver) เพอดาเนนการบงคบชาระหนแทนหรอจะกระทาดวยตวเองกยอมได ในกรณนผเปนเจาหนดาเนนการบงคบชาระหนดวยตนเอง เมอสญญากยมของคสญญาทง 2 ฝายสมบรณ ขอตกลงในการใหเจาหนมสทธไดรบชาระหนจากคาใชสทธในสทธบตรกงหนงจงมผลใชบงคบได สวนขอตกลงทกาหนดวาในกรณทลกหนลมละลายผเปนเจาหนสามารถบงคบชาระหนจากคาใชสทธในสทธบตรทงหมดนน แมการลมละลายจะเปนเหตใหเจาหนเกดสทธในการบงคบชาระหนได แตการมสทธไดรบชาระหนทงหมดกอนเจาหนรายอนนนตองพจารณาจากการเปนเจาหนมประกนเหนอคาใชสทธในสทธบตรดงกลาว โดยลกหนตองมการจดทะเบยนสญญาหลกประกนการชาระหนตอนายทะเบยนภายใน 21

paying back that loan. It was further agreed that if Jeavons went insolvent, or made an arrangement with creditors, Brown could keep all the royalties to satisfy the debt. The Chancery Division of the Court of Appeal held that Brown had a lien on one half of the royalties only. The agreement that Brown could retain all royalties if Jeavons went bankrupt was a fraud on the bankruptcy laws and void.

174

วนหลงจากไดมการทาสญญาหลกประกนการชาระหนแลว เมอไมปรากฏวาไดมการจดทะเบยนตอนายทะเบยน Brown & Co and Cammell & Co จงไมมฐานะเปนเจาหนมประกนอนจะเกดสทธในการบงคบชาระหนกอนเจาหนรายอน เจาหนคงมสทธไดรบชาระหนอยางเจาหนทวไปเทานน ดงนน ขอตกลงในการบงคบชาระหนจากคาใชสทธในสทธบตรทงหมดจงไมสามารถกระทาได

4.4.3 ประเทศสหรฐอเมรกา คด Matter of Roman Cleanser Co.,43B.R.940 (Bankr.E.D.Mich.1984)18

บรษท Roman Cleanser ไดกยมเงนจากบรษท National Acceptance โดย นาเอาอปกรณทกประเภททใชในการประกอบกจการตามปกตทางการคาไปเปนหลกประกนในการชาระหน ซงรวมถงเครองหมายการคาและสตรทางเคมของบรษท ตอมาบรษท Roman cleanser ไดถกฟองลมละลายและขายกจการตอไปใหกบบรษท Michlin Chemical Corporation ซงรวมตลอดถงอปกรณและเครองหมายการคา บรษท National Acceptance จงไดยนเอกสารทางการเงน (Financing Statement) เพอการมบรมสทธเหนอเจาหนรายอนในทรพยหลกประกนของบรษท Roman Cleanser

ศาลไดตดสนวาการยนเอกสารทางการเงน (Financing Statement) ของบรษท National Acceptance นนไมสมบรณ เนองจากไมไดมการยนตอสานกงานสทธบตรและเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกา (The United States Patent and Trademark) บรษท National Acceptance จงไมมบรมสทธเหนอเจาหนรายอน จากการศกษาคดของประเทศสหรฐอเมรกาดงกลาวขางตน พบวาสาหรบทรพยสนทเปนหลกประกนประเภททรพยสนทางปญญานนสามารถนามาเปนหลกประกนทางธรกจไดโดยการทา Security Agreement ระหวางเจาหนและลกหนขน โดยเจาหนจะเกดสทธในการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญานนไดเมอลกหนผดสญญาหรอมเหตแหงการบงคบชาระหน ในกรณนลกหนบรษท Roman Cleanser ลมละลายและไดโอนกจการใหแกบรษท Michlin Chemical Corporation รวมตลอดถงอปกรณทใชในการประกอบกจการตามปกตทางการคา สตรทางเคมและเครองหมายทางการคาดวย ดงนน บรษท Michlin Chemical Corporation ยอมไดรบไปซง

18 Roman cleanser company and G.E. Grogan,Trustee,Plaintiffs v. National acceptance

company of America,a Delaware corporation,and Patterson Laboratories, Inc., Defendants.(United States Bankruptcy Court, E.D. Michigan, S.D.November 5, 1984.).

175

ทรพยสนในกจการ สตรเคม เครองหมายการคา รวมถงสทธหนาทในการชาระหนใหแก บรษท National Acceptance ดวย

ตามปกตแลวหากเจาหนผรบหลกประกนตองการมบรมสทธเหนอเจาหนรายอน เหนอทรพยสนทางปญญานน ตองใชวธการยนเอกสารทางการเงน (Financing Statement) จงจะเปนวธการทเหมาะสมกบสภาพของทรพยสนทางปญญาทมลกษณะเปนสทธ และตองมการจดแจงสญญาบงคบทรพยสนซงเปนหลกประกน (Security Agreement) ตอสานกงานลขสทธของสหรฐอเมรกา (US Copyright Office) หรอสานกงานสทธบตรและเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกา (United States Patent and Trademark Office) แลวแตกรณ จงจะเกดสทธการเปนเจาหนมประกน แตในกรณนบรษท National Acceptance ไมไดทาการจดแจงสญญาบงคบทรพยสนซงเปนหลกประกน (Security Agreement) ตอสานกงานสทธบตรและเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกา (United States Patent and Trademark Office) จงถอวาเอกสารทางการเงน (Financing Statement) ของบรษท National Acceptance ผเปนเจาหนไมสมบรณ ไมถอเปนเจาหนมประกนอนมบรมสทธเหนอเจาหนรายอน บรษท National Acceptance จงมสทธเพยงไดรบชาระหนอยางเจาหนทวไปและการบงคบชาระหนแกเครองหมายทางการคานนคงทาไดเพยงแตเครองหมายการคาทไดมการจดทะเบยนเครองหมายการคาตามทกฎหมายกาหนดไวแลวเทานน จากคดตวอยางดงกลาวขางตนทผศกษาไดยกตวอยางมาพอสงเขป ทงของประเทศไทย ประเทศสหราชอาณาจกรและประเทศสหรฐอเมรกาพบวามความแตกตางกน โดยของประเทศไทยนนยงไมมคดเกยวกบการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจโดยตรง มเพยงแตคดทมลกษณะใกลเคยงทสามารถนามาปรบใชได คอ คดสทธในตราสารทสามารถนามาเปนแนวทางในการใชบงคบแกทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนทางธรกจ โดยสะทอนใหเหนวาหากมการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจ ยอมตองมวธการในจดการรวมถงการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาโดยเฉพาะเพอใหสอดคลองกบสภาพสทธของทรพยสนทางปญญาประเภทนน ๆ

ดงนน ผศกษาจงมความเหนวาควรมการกาหนดถงแนวทางในการนาทรพยสน ทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจทชดเจน ทงขนตอนวธดาเนนการในการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจ รวมตลอดถงวธทเจาหนสามารถบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาประเภทดงกลาวได เมอพจารณาตอมาถงแนวคาพพากษาศาลของประเทศสหราชอาณาจกรพบวามความแตกตางกน โดยคดในประเทศสหราชอาณาจกรมการวางแนวทางในการ

176

บงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาไวอยางกวาง โดยเจาหนสามารถตงเจาพนกงานพทกษทรพย (Receiver) หรอผชาระบญช (Liquidator) เพอทาหนาทบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาหรอจะบงคบชาระหนดวยตนเองกยอมได

ในกรณตวอยางนเปนการทเจาหนใชสทธของตนในการบงคบชาระหนเองโดย สามารถบงคบชาระหนจากครงหนงของคาใชสทธในสทธบตรได นอกจากนขอตกลงทเปนการทาใหเสอมสทธของเจาหนรายอน ๆ เมอเจาหนไมไดมฐานะเปนเจาหนมประกนยอมไมสามารถบงคบใชได จากคาพพากษาศาลแสดงใหเหนวาการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนในการชาระหนนนสามารถกระทาได โดยดาเนนการตามทกฎหมายไดกาหนดไว กลาวคอ การดาเนนการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญานน แมจะไดมการทาสญญาหลกประกนแลวแตหากไมไดมการจดแจงตอหนวยงานของรฐภายใน 21 วนตามทกฎหมายกาหนด หรอไมไดมการจดแจงสญญาหลกประกนนนตอสานกงานทรพยสนทางปญญา (Intellectual Property Office) แลว สทธของเจาหนหลกประกนนนยอมไมมผลสมบรณ จงไมเกดสทธในการไดรบชาระหนกอนเจาหนรายอน

ในสวนคดของประเทศสหรฐอเมรกานนไดมแนวคาพพากษาของศาลกาหนด หลกเกณฑในการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนในการชาระหนไดอยางชดเจน โดยตองมการดาเนนการจดทะเบยนสญญาหลกประกนตอหนวยงานของรฐตามขนตอนทกฎหมายกาหนดไวจงจะเกดสทธการเปนเจาหนมประกนอนมสทธไดรบชาระหนกอนเจาหนรายอนเหนอทรพยสนทางปญญาดงกลาว

จากการทผศกษาไดทาการศกษาคดของทง 3 ประเทศ จงสะทอนใหเหนวาการ นาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจหรอหลกประกนในการชาระหนยงคงเปนเรองทใหมสาหรบประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบตางประเทศ เพราะยงขาดการดาเนนการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาทชดเจน ดงนน เพอใหการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจมความสมฤทธผลและเกดประโยชนสงสดแกผใหหลกประกนและผรบหลกประกนตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ผศกษาจงไดทาการสรปประเดนทเปนปญหาและขอเสนอแนะไวโดยจะไดกลาวถงรายละเอยดของแตละประเดนในบทตอไป

178

บทท 5 บทสรปและขอเสนอแนะ จากการทผศกษาไดทาการศกษาถงหลกกฎหมายของประเทศไทยทเกยวของดงแสดงไวในบทท 2 ซงประกอบไปดวยกฎหมายทรพยสนทางปญญาทมอทธพลตอภาคอตสาหกรรม คอ ลขสทธ สทธบตร เครองหมายการคา ความลบทางการคา สงบงชทางภมศาสตรและแบบผงภมวงจรรวมประกอบกบพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 เพอพจารณาถงความสอดคลองกนของการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจในปจจบน กบการศกษาแนวทางและหลกเกณฑในการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนในการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกรและประเทศสหรฐอเมรกาในบทท3 มาประกอบเพอวเคราะหถงแนวทางในการนาหลกประกนแบบลอยของประเทศสหราชอาณาจกรและการบงคบสทธตามกฎหมาย UCC ขอ 9 ของประเทศสหรฐอเมรกา มาใชบงคบแกทรพยสนทางปญญาเพอประโยชนของผรบหลกประกนและผใหหลกประกนในประเทศไทยในบทท4 แลว

ในบทท 5 น ผศกษาจะกลาวโดยสรปถงแนวทางในการบงคบชาระทรพยสนทางปญญาในฐานะเปนหลกประกนทางธรกจ ตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 และเสนอแนะแนวทางในการปรบปรงแกไขเพมเตม เพอใหทรพยสนทางปญญาสามารถนามาใชเปนหลกประกนทางธรกจไดจรงในทางปฏบตและมแนวทางในการบงคบชาระหนรองรบ เพอประโยชนสงสดแกผรบหลกประกนและผใหหลกประกน ตลอดจนมความสอดคลองกบสภาพเศรษฐกจของประเทศและเจตนารมณของกฎหมายใหสมฤทธผลตามทไดตงไว ซงมรายละเอยดดงตอไปน

5.1 บทสรป ในสวนนผศกษาจะกลาวโดยสรปถงการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 โดยทาการสรปทงขอดและขอเสย เพอนาไปสขอเสนอแนะดงทจะไดกลาวถงในสวนตอไป 5.1.1 ประเภททรพยสนทางปญญาทสามารถนามาเปนหลกประกนทางธรกจ

จากทไดศกษาพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 พบวามขอดคอ ม

178

การกาหนดใหสามารถนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจไดโดยไมไดจากดประเภทของทรพยสนทางปญญาไว ทาใหทรพยสนทางปญญาทกประเภทอาจนามาใชเปนหลกประกนในการชาระหนได ซงจะเปนการเปดโอกาสใหผรบหลกประกนหรอผทรงสทธในทรพยสนทางปญญาสามารถเขาถงแหลงเงนทนไดมากขน แตในขณะเดยวกนกมขอเสย คอ การไมมขอกาหนดทระบแนวทางปฏบตในการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจเอาไวอยางชดเจน แมจะกาหนดใหนาทรพยสนทางปญญาสามารถนามาเปนหลกประกนทางธรกจได แตอาจทาใหผรบหลกประกนปฏเสธผใหหลกประกนในการนาทรพยสนทางปญญาบางประเภทมาเปนหลกประกนได เนองจากผรบหลกประกนยอมตองการลดภาระและความเสยงทจะเกดขนจากการยอมรบทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนในการชาระหน ทาใหเจตนารมณของกฎหมายทแทจรงทตองการเพมโอกาสใหผประกอบการรายยอยสามารถเขาถงแหลงเงนทนไดมากขน ไมประสบความสาเรจ

5.1.2 รายละเอยดการจดทะเบยนสญญาหลกประกนทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558

เมอศกษาตอมาถงรายละเอยดการจดทะเบยนสญญาหลกประกนทางธรกจตาม พระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 พบวามขอดคอ มการกาหนดใหระบรายละเอยดในสญญาหลกประกนทางธรกจอยางชดเจน โดยในมาตรา 18 กาหนดใหตองมรายละเอยดอยางนอย 10 รายการ คอ (1) วน เดอน ป และเวลาทจดทะเบยน (2) ชอและทอยของลกหนและผใหหลกประกน (3) ชอและทอยของผรบหลกประกน (4) ชอและทอยของผรบใบอนญาตซงยนยอมเปนผบงคบหลกประกนและอตราหรอจานวน คาตอบแทนของผบงคบหลกประกน ในกรณทนากจการมาเปนหลกประกน (5) หนทกาหนดใหมการประกนการชาระ (6) รายละเอยดของทรพยสนทใชเปนหลกประกน หากเปนทรพยสนมทะเบยนใหระบ ประเภทของทะเบยน หมายเลขทะเบยน และนายทะเบยนไวดวย หากเปนสงหารมทรพยทผใหหลกประกน ใชในการประกอบธรกจ ใหระบประเภท ปรมาณ และมลคาของทรพยสนดงกลาวไวดวย (7) ขอความทแสดงวาผใหหลกประกนตราทรพยสนทระบในรายการจดทะเบยนไวแกผรบหลกประกนเพอเปนประกนการชาระหน (8) จานวนเงนสงสดทตกลงใชทรพยสนเปนประกน (9) เหตบงคบหลกประกนตามสญญาหลกประกนทางธรกจ (10) รายการอนตามทเจาพนกงานทะเบยนกาหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา ซงยอมเปนประโยชนตอทงผรบหลกประกนและผใหหลกประกน ในการปองกนคสญญาฝายใดฝายหนงอาศยชองวางของสญญาเพอกระทาการละเมดตอคสญญาอกฝายหนงโดยมชอบ แตในขณะเดยวกน รายการทกาหนดใหตองระบในสญญาหลกประกนทางธรกจนน บางรายการมลกษณะคลายคลงกน เชน ใน

179

รายละเอยดขอ (5) หนทกาหนดใหมการประกนการชาระ และขอ (7) ขอความทแสดงวาผใหหลกประกนตราทรพยสนทระบในรายการจดทะเบยนไวแกผรบหลกประกนเพอเปนประกนการชาระหน ซงตางกเปนการกาหนดถงการตราทรพยสนเพอเปนหลกประกนในการชาระหนทงสน จงเปนการกาหนดรายการเอยดทซาซอนและเยอะเกนความจาเปน นอกจากน ในกรณทผใหหลกประกนไดจาหนายทรพยสนทางปญญาหรอไดทรพยสนอนใดมาแทนทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนทางธรกจ ขอดของพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 คอ การกาหนดใหสทธของผรบหลกประกนครอบคลมถงบรรดาทรพยสนทไดมาทดแทนทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนทางธรกจดวย แตขอเสยคอ การกาหนดใหเปนหนาทของผรบหลกประกนในการตองขอแกไขเปลยนแปลงรายการจดทะเบยนดวยตนเอง ซงการใหผรบหลกประกนเปนผมหนาทขอแกไขรายการทจดทะเบยนเปนการเพมภาระแกผรบหลกประกน

5.1.3 การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาและหนวยงานในการกากบดแลเฉพาะเพอเปนหลกประกนทางธรกจ จากการศกษาพบวาพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ไมไดมการกาหนดถงการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาและหนวยงานในการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนทางธรกจไวโดยเฉพาะ แตไดมความรวมมอกนระหวางสมาคมผประเมนมลคาทรพยสนแหงประเทศไทยและสมาคมนกประเมนราคาอสระไทย (Thai Valuers Association) ในการออกประกาศรวมท 6/2559 เรองแนวทางและวธปฏบตในการประเมนมลคาทรพยสนตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ขน ซงไดมการกาหนดแนวทางและหลกเกณฑการประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาไว แบงไดเปน 3 แนวทาง คอ (1) การคดจากอตราทน (Direct Capitalization) (2) การคดลดจากกระแสเงนสด (Discounted Cash Flow Approach หรอ DCF) และ (3)การเปรยบเทยบราคาตลาด (Market Approach)1 ซงนบวาเปนขอดของประเทศไทยในการทหลายหนวยงานเขามารวมมอกนใหความ ชวยเหลอ ถอเปนสญญาณทดในการสนบสนนใหสามารถนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนทางธรกจไดจรงในทางปฏบต อนเปนการเพมโอกาสในการเขาถงแหลงเงนทนของผประกอบธรกจขนาดเลกและยงกอใหเกดความเปนธรรมแกผใหหลกประกนและผรบหลกประกนดวย

1 สมาคมนกประเมนราคาอสระไทย, ประกาศรวมท 6/2559 เรองแนวทางและวธปฏบตในการประเมน

มลคาทรพยสนตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 [online], แหลงทมา http://tva.or.th/ewtadmin/ewt/tva_web/ewt_news.php?nid=819.

180

5.1.4 แนวทางในการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาเมอมเหตแหงการบงคบชาระหนตามสญญาหลกประกนทางธรกจ

เมอศกษาถงแนวทางในการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาตาม พระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 พบวามขอด คอการกาหนดใหผรบหลกประกนสามารถบงคบชาระหนทรพยสนทางปญญาไดเองโดยไมตองพงอานาจศาล โดยผรบหลกประกนจะเลอกวธการใหทรพยสนทางปญญานนหลดเปนสทธของตนหรอขายทอดตลาดทรพยสนทางปญญาดงกลาว เพอนาเงนมาชาระหนหลกประกนของตนกได ซงการใหผรบหลกประกนสามารถบงคบชาระหนไดเอง นอกจากจะเกดความสะดวกรวดเรวแลวยงเปนการลดภาระของศาลอกทางหนงดวย รวมถงมการกาหนดใหผรบหลกประกนมหนาทแจงใหผใหหลกประกนทราบลวงหนาถงการจะเขาบงคบชาระหน ยอมทาใหผใหหลกประกนสามารถตระเตรยมการใหทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนอยในสภาพพรอมทจะใหผรบหลกประกนเขาบงคบชาระหน

ในขณะเดยวกน วธการบงคบชาระหนทรพยสนทางปญญาตามพระราชบญญตหลก ประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 กกอใหเกดผลเสยเชนเดยวกน เพราะการกาหนดใหผรบหลกประกนมสทธเลอกวธการบงคบชาระแกทรพยสนทางปญญาแตเพยงการหลดเปนสทธหรอการขายทอดตลาด อาจเปนการจากดวธการบงคบชาระหนมากเกนไปและไมกอใหเกดประโยชนทแทจรง เนองจากผรบหลกประกนเปนสถาบนการเงนหรอบรษทประกนทไมไดมความรความเชยวชาญทางดานทรพยสนทางปญญาโดยเฉพาะ การใหหลดเปนสทธยอมกอใหเกดผลเสยแกผรบหลกประกนในการไมไดรบชาระหนเงนกตามทตนไดปลอยสนเชอไป และเปนการเพมภาระในการดแลรกษาทรพยสนทางปญญาแกผรบหลกประกนในการคงคณคาของทรพยสนทางปญญานน ๆ เพอใชทรพยสนทางปญญาดงกลาวในการแสวงหาผลประโยชนมาทดแทนการชาระหนเงนกของผใหหลกประกน 5.2 ขอเสนอแนะ จากการทผศกษาไดศกษาคนควาขอมลและสรปขอด-ขอเสยของการนาทรพยสนทางปญญามาเปนหลกประกนในการชาระหนตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 แลว ผศกษายงตองการเสนอแนะแนวทางในการแกไขขอเสยไวในสารนพนธฉบบน เนองจากผประกอบการในปจจบนไดมการนาเอาทรพยสนทางปญญามาใชเปนสวนหนงหรอเปนสวนประกอบหลกของการประกอบกจการการคามากขนเรอย ๆ ประกอบกบเรองของธรกจการคานน เปนไปตามสภาพสงคม

181

และเศรษฐกจทตองอาศยความรวดเรวและความคลองตว ผศกษาจงมความเหนวาควรมการออกขอกาหนดเพมเตมหรอการแกไขกฎหมายหลกประกนทางธรกจของประเทศไทยในปจจบน เพอใหผใหหลกประกนสามารถเขาถงแหลงเงนทนไดทนตอสถานการณของเศรษฐกจและเมอกจการการคาของผใหหลกประกนมความขยายตวเพมขน ยอมเปนประโยชนแกระบบเศรษฐกจของไทยในการขยายตวทดเทยมกบนานาประเทศ

ซงนอกจากจะเปนการเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยใหทดเทยมกบนานาประเทศแลว ยงเปนการสงเสรมใหประชาชนมอาชพมรายไดเพมขน อนเปนการพฒนาคณภาพชวตขนพนฐานของคนไทยใหมคณภาพชวตทดขนดวย 5.2.1 กาหนดประเภทของทรพยสนทางปญญาทสามารถนามาเปนหลกประกนทางธรกจอยางชดเจน จากปญหาการไมระบประเภททรพยสนทางปญญาทสามารถนามาเปนหลกประกนทางธรกจเอาไวในพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 อาจทาใหผรบหลกประกนปฏเสธผใหหลกประกนในการนาทรพยสนทางปญญาบางประเภทมาเปนหลกประกนได เชน สงบงชทางภมศาสตร แมจะไดมการขนทะเบยนเอกสารสทธตามทกฎหมายกาหนดไว แตเปนสทธของชมชน รวมถงการตรวจสอบสาหรบสถาบนการเงนผรบหลกประกนในการบงคบชาระหนแกลกหนเปนไปดวยความยากลาบาก ซงกอใหเกดความเสยงแกสถาบนการเงนรวมถงผรบหลกประกนในการไดรบชาระหน ดงนน สงบงชทางภมศาสตรจงไมเหมาะสมในการนามาเปนหลกประกนในทางธรกจตามพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ผศกษามความเหนวา พระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ควรมการกาหนดใหชดแจงถงประเภทของทรพยสนทางปญญาในการนามาเปนหลกประกนทางธรกจ โดยกาหนดเงอนไขทชดเจนวาทรพยสนทางปญญาทสามารถนามาเปนหลกประกนทางธรกจได ตองมคณลกษณะชนไร

5.2.2 กาหนดรายละเอยดในการจดทะเบยนสญญาหลกประกนทางธรกจใหมความกระชบ

ผศกษามความเหนวา ปญหาของพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ในสวนของรายการทกาหนดใหตองระบในสญญาหลกประกนทางธรกจ มการกาหนดรายการทตองจดทะเบยนทเยอะเกนความจาเปน ซงจะแตกตางกบกฎหมายหลกประกนการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกรและ U.C.C. ขอ9 ของประเทศสหรฐอเมรกาทจะกาหนดรายละเอยดทตองใชในการจดทะเบยนเปนหลกประกนในการชาระหนแตเพยงสาระสาคญเทานน คอ ผใดเปนผใหหลกประกน

182

และผรบหลกประกน ทรพยสนทใชเปนหลกประกน มลคาสงสดทใชทรพยสนเปนหลกประกน และสาระสาคญทบงบอกถงวตถประสงคในการปลอยสนเชอ รวมถงการกาหนดใหเปนหนาทของผรบหลกประกนในการตองขอแกไขเปลยนแปลงรายการจดทะเบยนดวยตนเอง ในกรณทผใหหลกประกนไดจาหนายทรพยสนทางปญญาหรอไดทรพยสนอนใดมาแทนทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกนทางธรกจ จะเปนการเพมภาระใหแกผรบหลกประกน ดงนน พระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 ควรมการแกไขใหรายละเอยดทกาหนดในสญญาหลกประกนทางธรกจเหลอเพยงแตสาระสาคญเพอใหทราบถงตวผใหหลกประกน ผรบหลกประกน ทรพยสนทใชเปนหลกประกน และวงเงนทไดรบสนเชอ และหากไดทรพยสงใดมาแทนทรพยสนทางปญญาทเปนหลกประกน ควรมการกาหนดใหผบงคบหลกประกนเปนผดาเนนการขอแกไขรายการทจดทะเบยนโดยไดรบความยนยอมจากผรบหลกประกนและผใหหลกประกน

5.2.3 ตงผบงคบหลกประกนในการบงคบแกทรพยสนทางปญญาเพอเปนหลกประกนทางธรกจ สาหรบปญหาของแนวทางในการบงคบชาระหนทรพยสนทางปญญา ทกาหนดใหสถาบนการเงนหรอบรษทประกนสามารถบงคบชาระหนไดเองโดยไมตองพงอานาจศาลนน สถาบนการเงนหรอบรษทประกนไมไดเปนผมความรความเชยวชาญทางดานทรพยสนทางปญญาโดยเฉพาะ การใหหลดเปนสทธหรอการขายทอดตลาดอาจกอใหเกดผลเสยแกผรบหลกประกน ในการไมไดรบชาระหนเงนกตามทตนไดปลอยสนเชอไป และเปนการเพมภาระในการดแลรกษาทรพยสนทางปญญาแกผรบหลกประกนในการคงคณคาของทรพยสนทางปญญานน ๆ เพอใชทรพยสนทางปญญาดงกลาวในการแสวงหาผลประโยชนมาทดแทนการชาระหนเงนกของผใหหลกประกน ผศกษามความเหนวา ควรมการแกไขเพมเตมพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 โดยเพมเตมแนวทางในการบงคบสทธแกทรพยสนทางปญญาไวโดยกาหนดใหสามารถตงผบงคบหลกประกนทมความรความเชยวชาญโดยเฉพาะโดยอาจอางองจากคณสมบตของผบงคบหลกประกนประเภทกจการ หากมการกาหนดใหตงผบงคบหลกประกนทมความรความเชยวชาญโดยเฉพาะ ยอมจะเปนประโยชนแกผรบหลกประกนในการปลอยสนเชอ รวมถงการดาเนนการบงคบชาระหนและประโยชนของผใหหลกประกนในการไดรบเงนกตามจานวนทเหมาะสมกบมลคาทแทจรงของทรพยสนทางปญญาและการดาเนนการในการบงคบชาระหนทเปนธรรม เนองจากการตงผบงคบหลกประกนนน ตองไดรบความยนยอมจากคสญญาทง 2 ฝายแลว

183

5.2.4 ใหอสระแกผรบหลกประกนและผใหหลกประกนในการตกลงกนกาหนดวธการบงคบชาระหนไดตราบเทาทไมขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน

เมอศกษาถงวธการบงคบชาระหนทรพยสนทางปญญาตามพระราชบญญต หลกประกนทางธรกจ พ.ศ. 2558 พบวาเกดปญหาในเรองวธการในการบงคบชาระหน เพราะการกาหนดใหผรบหลกประกนมสทธเลอกวธการบงคบชาระแกทรพยสนทางปญญาแตเพยงการหลดเปนสทธหรอการขายทอดตลาด อาจเปนการจากดวธการบงคบชาระหนมากเกนไปและไมกอใหเกดประโยชนทแทจรง ผศกษามความเหนวาการใหหลดเปนสทธนจะเปนการทาใหผรบหลกประกนเสยประโยชนในการไมไดรบชาระหนและผใหหลกประกนกลายเปนผทไมตองมภาระผกพนธใด ๆ เทากบวาหนนนสนสดนบตงแตวนทหลดเปนสทธ หรอ หากพจารณาใหใชวธการบงคบโดยการขายทอดตลาดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย กอาจใชระยะเวลานานในการทผรบหลกประกนจะไดรบชาระหนจากการขายทอดตลาดนน และอาจกอใหเกดภาระแกผรบหลกประกนในการจาตองใชคาใชจายทเกดขนในการดแลรกษาทรพยสนทางปญญาดงกลาวตลอดระยะเวลาทดาเนนการขายทอดตลาด ซงอาจไมคมคากบมลหนของผใหหลกประกน เมอพจารณาเปรยบเทยบกบกฎหมายหลกประกนการชาระหนของประเทศสหราชอาณาจกรและ U.C.C. ขอ9 ของประเทศสหรฐอเมรกา พบวาทง 2 ประเทศนนไดมการกาหนดแนวทางในเรองของวธการดาเนนการบงคบชาระหนไววา ใหคสญญาตกลงกนและกาหนดไวในสญญาหลกประกนการชาระหนโดยคสญญามอสระทจะเลอกวธการทเหมาะสมในการดาเนนการบงคบชาระหนแกทรพยสนทางปญญาดงกลาวได โดยอาจเปนการขาย ใหเชา ใหสทธ หรออาจเปนการขายทอดตลาดกได เนองจากทรพยสนทางปญญาแตละประเภทมลกษณะของสทธทแตกตางกน อกทงความยนยอมและแนวทางของคสญญากแตกตางกนออกไป พระราชบญญตหลกประกนทางธรกจของไทยจงควรมการกาหนดวธการในการดาเนนการบงคบแกทรพยสนทางปญญาทชดเจน โดยอาจกาหนดใหคสญญามอสระในการเลอกวธการในการบงคบชาระหนไวในสญญาได ตราบเทาทวธการดงกลาวไมขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน เพอใหเกดความเหมาะสมแกสภาพทรพยสนทางปญญาแตละประเภท และยงกอใหเกดความรวดเรวในการบงคบชาระหนเพราะคสญญาสามารถบงคบชาระหนตามสญญาไดโดยไมตองพงกระบวนการศาล

184

บรรณานกรม

กระทรวงพาณชยยกราง Road map ทรพยสนทางปญญาส Thailand 4.0. (2559). ฐานเศรษฐกจ.

สบคนจากhttp://www.thansettakij.com/2016/06/02/58708.

วภานนท ประสมปลม. (2558,23 กนยายน). ตวอยางการบงคบหลกประกนทางธรกจ. กรงเทพ ธรกจ. สบคนจาก http://www.bangkokbiznews.com/blog/detail/635645. กลชา จรงกจอนนต. (2558). ประเทศไทยกบกฎหมายหลกประกนทางธรกจ(1). สบคน

จาก http://www.bangkokbiznews.com/blog/detail/634197. กรมทรพยสนทางปญญา. (2549). ประกาศกรมทรพยสนทางปญญา เรองการขอขนทะเบยนสงบงช

ทางภมศาสตร กาแฟดอยตง ทะเบยนเลขท สช 49100005. สบคนจาก

http://www.ipthailand.go.th /th/gi-011/8.html.

กรมทรพยสนทางปญญา. (2550). ประกาศกรมทรพยสนทางปญญา เรองการขอขนทะเบยนสงบงช ทางภมศาสตร กาแฟดอยชาง ทะเบยนเลขท สช 50100018. สบคนจาก http://www.ipthailand.go.th/th/gi-011/8.html. กรมสรรพากร ฝายประชาสมพนธและเผยแพร ส านกงานเลขานกรม สล. 0318/30. (2556).

อสงหารมทรพยคออะไร. สบคนจาก http://www.ban4cash.net/articles/42118085/. กรมทรพยสนทางปญญา. (2556). ลขสทธ. สบคนจาก http://www.ipthailand.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id= 28&Itemid=308. กรมทรพยสนทางปญญา. (2556). เครองหมายการคา. สบคนจาก

https://www.ipthailand.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=29&Itemid=309.

กรมทรพยสนทางปญญา. (2556). ความลบทางการคา. สบคนจาก http://www.ipthailand.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=30&Itemid=315.

กรมทรพยสนทางปญญา. (2556). แบบผงภมวงจรรวม. สบคนจาก http://www.ipthailand.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=32&Itemid=325.

กรมทรพยสนทางปญญา. (2557). ความรเบองตนสงบงชทางภมศาสตร. สบคน จาก https://www.ipthailand.go.th/index.php?option=com_content&

http://www.thansettakij.com/2016/06/02/58708

http://www.bangkokbiznews.com/blog

http://www.bangkokbiznews.com/blog/detail/634197

http://www.ipthailand.go.th/th/gi-011/8.html

http://www.ipthailand.go.th/th/gi-011/8.html

http://www.ban4cash.net/articles/42118085/

http://www.ipthailand.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=28

http://www.ipthailand.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=28

https://www.ipthailand.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=29&Itemid=309

https://www.ipthailand.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=29&Itemid=309



185

view=category&id=66&Itemid=259.

“กอบ” อนตราย..ระวงจบ ปรบ คก!!. (2552, 10 เมษายน). ผจดการรายวน. สบคนจาก http://www.manager.co.th/Daily/ViewNews.aspx?NewsID=9520000040562.

ขวญชย จนทรวงศากล. (2557,30 มกราคม). การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญา. สบคน จาก http://mckansys.com/wp-content/uploads/2015/10/12_

IntellectualPropertyValuation.pdf. “ไขรหส "ประเทศไทย 4.0" สรางเศรษฐกจใหม กาวขามกบดกรายไดปานกลาง”. (2559,2

พฤษภาคม).

ไทยรฐออนไลน. สบคนจาก http://www.thairath.co.th/content/613903.

จกรกฤษณ ควรพจน. (2543). กฎหมายสทธบตรแนวความคดและบทวเคราะห (พมพครงท3). กรงเทพฯ: นตธรรม.

จตพร ปานจอย. (2555). ความลบทางการคา. สบคนจาก http://www.tlo.rmutt.ac.th/?author=2. จฑามาศ ดนวลพะเนาว. (2557). แนวทางการประเมนมลคาลขสทธในยคเทคโนโลยสารสนเทศ.

การคนควาอสระปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยกรงเทพ. ชมชน มณยารมย. (ม.ป.ป.). ทมาของกฎหมาย. สบคนจาก

www.dpu.ac.th/law/upload/content/files/4.doc.

ชอทพย สมรป. (2555). สงหารมทรพย-อสงหารมทรพย. สบคนจาก http://dibbb.blogspot.com/. ซด!อารเอสไมแฟร!‘ฟอรด’ท าใจลขสทธเพลง. (2558, 4 กมภาพนธ). ไทยรฐออนไลน. สบคนจาก

http://www.thairath.co.th/content/479130. ดจ ดไซน โพรเทค คอมเมอรเชยวไลซ. (2558). ความรเบองตนเกยวกบสทธบตร อนสทธบตร และ

สทธบตรการออกแบบผลตภณฑ. สบคนจาก http://idgthailand.com. ทรอนโนเวชน. (2557). ประเภทของสทธบตร. สบคนจาก http://www.trueinnovationcenter.com/ip_patent2.php. ธนาคารแหงประเทศไทย. (2559). แนวนโยบายการประเมนราคาหลกประกนและ

อสงหารมทรพยรอการขายทไดมาจากการรบช าระหนการประกนการใหสนเชอหรอทซอจาก

การขายทอดตลาดของสถาบนการเงน. สบคนจาก

https://www.bot.or.th/Thai/FIPCS/Documents/FPG/2559/ThaiPDF/

25590127.pdf.

https://www.ipthailand.go.th/index.php?option=com_content&view=category&id=66&Itemid=259

http://mckansys.com/wp-content/uploads/2015/10/12_%20IntellectualProperty

http://mckansys.com/wp-content/uploads/2015/10/12_%20IntellectualProperty

http://www.thairath.co.th/content/613903

http://www.tlo.rmutt.ac.th/?author=2

http://dibbb.blogspot.com/

http://www.thairath.co.th/content/479130

http://www.trueinnova/

https://www.bot.or.th/Thai/FIPCS/Documents/FPG/2559/ThaiPDF/%2025590127.pdf

https://www.bot.or.th/Thai/FIPCS/Documents/FPG/2559/ThaiPDF/%2025590127.pdf

186

นพรตน เนยมคลาย. (2554). เจาหนบรมสทธในกฎหมายลมละลาย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต,

มหาวทยาลยธรรมศาสตร. บลอกของครระเบยบ. (2551). ความหมายของสนทรพยทไมมตวตน. สบคนจาก

https://krurabieb.wordpress.com/. บลอกสปอต. (2555). ประวตความเปนมาของระบบคอมมอนลอร. สบคนจาก

http://52011313447g5.blogspot.com/2012/03/royal-corut-2-1-2-common-law-doctrine.html.

บทความดดมสาระ. (2554). ความเปนมาของกฎหมายลขสทธในประเทศไทย. สบคนจาก http://www.thaieditorial.com/.

ปกรณ นลประพนธ. (2545). แนวความคดใหมเกยวกบการใชทรพยสนเปนหลกประกนการช าระหน. สบคนจาก http://www.lawreform.go.th/lawreform/images/th/content/th/4/38.doc.

ปรญญา ศรเกต. (2559). ผมสทธในการขอรบสทธบตรการประดษฐ. สบคนจาก

http://www.soutpaisallaw.com/template/w17/show_article.php?shopid=14744

5&qid=70705.

มหาวทยาลยรามค าแหง. (2554). LA102 (LW102) บทท 2 ววฒนาการแหงกฎหมาย. สบคนจาก http://e-book.ram.edu/e-book/l/LA102(LW102)54/chapter2.pdf.

รชต จ าปาทอง. (2554). ปญหาหลกประกนตามรางพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พศ... วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

โรงเรยนตงตรงจต. (ม.ป.ป.). การรบรและการวดมลคาสนทรพยทไมมตวตน. สบคนจาก https://sites.google.com/a/ttc.ac.th/jointventure-consignments/sinthraphy-mimi-taw-tn.

วทยา จญกาณจน. (2537). การประกนหนดวยทรพยแบบ floating charge. วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ศรตม ดษฐปาน.(2555). การประเมนมลคาทรพยสนทางปญญาเพอวตถประสงคทางภาษเงนได. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สบปะรดตราดสทอง พชทอง ของคนเมองตราด. (2554, 27 พฤศจกายน). มตขนออนไลน. สบคนจาก http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1322378070& grpid=no&catid=&subcatid=

https://krurabieb.wordpress.com/

http://52011313447g5.blogspot.com/2012/03/royal-corut-2-1-2-common-law-

http://52011313447g5.blogspot.com/2012/03/royal-corut-2-1-2-common-law-

http://l.facebook.com/l.php?u=http%3A%2F%2Fwww.lawreform.go.th%2Flawreform%2Fimages%2Fth%2Fcontent%2Fth%2F4%2F38.doc&h=IAQHSuyVo

http://www.soutpaisallaw.com/template/w17/show_article.php?shopid=147445&qid=70705

http://www.soutpaisallaw.com/template/w17/show_article.php?shopid=147445&qid=70705

http://e-book.ram.edu/e-book/l/LA102(LW102)54/chapter2.pdf

https://sites.google.com/a/ttc.ac.th/jointventure-consignments/sinthraphy-mimi-taw-tn

https://sites.google.com/a/ttc.ac.th/jointventure-consignments/sinthraphy-mimi-taw-tn

http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1322378070&%20%09grpid=no&catid=&subcatid

http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1322378070&%20%09grpid=no&catid=&subcatid

187

สมาคมทรพยสนทางปญญาแหงประเทศไทย. (2553). ความรทวไปเรองสทธบตร-ความเปนมา. สบคนจาก http://www.ipat.or.th/index.php?option=com_ content&view=article&id=279:

25-06-53&catid=46:aut2&Itemid=14. สมาคมทรพยสนทางปญญาแหงประเทศไทย. (2553). ความรทวไปเรองเครองหมายการคา – ประวต

ความเปนมาของเครองหมายการคา. สบคนจาก http://www.ipat.or.th/index.php?option=com_content&view =article&id=230:250653&catid=44:trade1&Itemid=14.

สรพนธ พลรบ. (ม.ป.ป.). หลกความเปนธรรมทางกฎหมายและกฎหมายทรสต. สบคนจาก http://www.stou.ac.th/Schools/Slw/upload/Ex.40701-4.pdf.

สชาต เหลาปรด. (2546), ความรการบญช. ประเภทของกจการธรกจ. สบคนจาก http://www.accountclub.net/.

สวทย สวรรณ. (2553). การประกนดวยทรพยตามหลกกฎหมายอเมรกา. วารสารกฎหมาย มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สรนช สรนวงศ. (2556). แนวทางในการคมครองความลบทางการคาในกรณการไดมาหรอเขาถงโดย มชอบ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยกรงเทพ.

ส านกงาน กสทช. (2556). Study room เฉลมชย กกเกยรตกล. สบคนจาก http://chalermchai-nbtc.blogspot.com/2013/06/intangible-asset-present- value-future.html.

ส านกงานรฐมนตร กระทรวงการคลง. (2559). มตคณะรฐมนตร 21/6/2559. สบคนจาก http://www.ofm.mof.go.th/images/stories/pdf/98907_590621.pdf.

อนสสรา รกษาพล, ศรวรรณ ลตานา และแคทลยา กลนสข. (2556). ระบบกฎหมาย หลก. สบคนจาก http://lawsystem15029.blogspot.com/2013/01/blog-post.html.

A company Law Solutions Company, Company Law Club. (n.d.). Fixed and floating charges. Retrieved from http://www.companylawclub.co.uk/fixed-and-floating - charges.

Evans, A., & Harrison, L., (2015). Taking security over IP. Retrieved from http://www.fieldfisher.com/media/2861045/Taking-Security-over-IP.pdf?utm_source=Mondaq&utm_medium=syndication&utm_campaign=View-Original.

http://www.ipat.or.th/index.php?option=com_

http://www.ipat.or.th/index.php?option=com_content&view

http://www.accountclub.net/

http://chalermchai-nbtc.blogspot.com/2013/06/intangible-asset-present-value-future.html

http://chalermchai-nbtc.blogspot.com/2013/06/intangible-asset-present-value-future.html

http://www.companylawclub.co.uk/fixed-and-floating%20-%20charges

http://www.companylawclub.co.uk/fixed-and-floating%20-%20charges

http://www.fieldfisher.com/media/2861045/Taking-Security-over-IP.pdf?utm_source=Mondaq&utm_medium=syndication&utm_campaign=View-Original



188

Financial web. (n.d.). What is a floating charge. Retrieved from

http://m.finweb.com/loans/what-is-floating-charge.html. Glusker, G., (2014). Security interests in intellectual property and related issues in

bankruptcy. Retrieved from http://www.lexology.com/library/detail.aspx ?g=745046fa-8e6b-4325-82e5-c02189f68dc0.

Intellectual Property Office. (2016). IP for business: Events, guidance, tools and casestudies, designs, patents, trade marks and copyright valuing your intellectual property. Retrieved from https://www.gov.uk/guidance/valuing-your-intellectual-property#history.

INVESTOPEDIA. (n.d.). Whatis a ‘floating charge’. Retrieved from http://www.investopedia.com/terms/f/floating_charge.asp.

LexisWeb. (n.d.). Priority of security. Retrieved from http://lexisweb.co.uk/sub- topics/priority-of-security.

Practice Law. (2016). A Thomsan reuters legal solution, lending and taking security in the UK (England and Wales): Overview. Retrieved from

http://uk.practicallaw.com/1-501-2672. Orzechowski, D., & Bagdasarian, A., (2013). “Perfecting” Security Interests in United

States Patents,Trademarks and Copyrights. Retrieved, from http://www.whitecase.com/publications/article/perfecting-security-interests- united-states-patents-trademarks-and-copyrights. Surbhi, S. (2015). Key differences, difference between fixed charge and floating

charge. Retrieved from http://keydifferences.com/difference-between-fixed-

charge-and-floating-charge.html.

http://m.finweb.com/

http://www.lexology.com/library/detail.aspx

https://www.gov.uk/topic/intellectual-property

https://www.gov.uk/government/collections/ip-for-business-events-guidance-tools-and-case-studies

https://www.gov.uk/topic/intellectual-property/designs

https://www.gov.uk/topic/intellectual-property/patents

https://www.gov.uk/topic/intellectual-property/trade-marks

https://www.gov.uk/topic/intellectual-property/copyright

http://lexisweb.co.uk/sub-topics/priority-of-security

http://lexisweb.co.uk/sub-topics/priority-of-security

http://uk.practicallaw.com/1-501-2672

http://www.whitecase.com/publications/article/perfecting-security-interests-

http://www.whitecase.com/publications/article/perfecting-security-interests-

http://keydifferences.com/author/surbhi

http://keydifferences.com/difference-between-fixed-

http://keydifferences.com/difference-between-fixed-

189

ประวตผเขยน

ชอ-นามสกล อสรตน ธ ารงมาศ

อเมล [email protected]

ประวตการศกษา นตศาสตรบณฑต รน 67

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ปการศกษา 2554

โรงเรยนอสสมชญคอนแวนต รน 91 ปการศกษา

2550

ประสบการณการท างาน บรษท มตซย โอ.เอส.เค ไลน

(ประเทศไทย) จ ากด

บรษท lawsolutions จ ากด