37
Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings Endokrini sistem

endokrini sistem-medicina2010.pdf

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Endokrini sistem

Page 2: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Strukture hormonov

Page 3: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Nadzor izločanja hormonov s povratno zanko

Page 4: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Nadzor izločanja hormonov

Page 5: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

• Tiroide stimulirajoči hormon (TSH)

• TSH sproži izločanje ščitničnih hormonov

• Sproščanje TSH stimulira tirotropinasprostitveni hormon

• Adrenokortikotropni hormon (ACTH)

• Stimulira sproščanje glukokortikoidov v nadledvični žlezi

• Sproščanje ACTH stimulira kortikotropina sprostitveni hormon

Hormoni adenohipofize

Page 6: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

• Folikel stimulirajoči hormon (FSH)

• Stimulira razvoj folikla in izločanje estrogenovpri ženskah ter vpliva tudi na produkcijo spermijev pri moških

• Luteinizirajoči hormon (LH)

• Povzroča ovulacijo, vpliva na nastanek progesterona pri ženskah in androgenov pri moških

Hormoni adenohipofize

Page 7: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

• Prolaktin (PH)

• Stimulira razvoj mlečnih žlez in produkcijo mleka

• Rastni hormon (GH ali somatotropin)

• Stimulira celično rast in podvojevanje s tem, ko vpliva na sproščanje somatomedinov in IGF

• Melanocit- stimulirajoči hormon (MSH)

• Stimulira melanocite, da producirajo melanin

Hormoni adenohipofize

Page 8: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Page 9: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Nadledvična žleza

Page 10: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Hormoni skorje nadledvične žleze

Page 11: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Page 12: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Hormoni vplivajo na prepisovanje genov

Page 13: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Nadledvična žleza in stres

Page 14: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings Figure 23-3: The control pathway for cortisol

Page 15: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

• glukoneogeneza (vpliva na sintezo encimov)

• proteoliza ob razmerju kortizol : inzulin več kot 4

• Stimulira ubiquitin-proteosome sistem

Kortizol stimulira katabolizem

Page 16: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Nadledvična žleza- sredica

Page 17: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

• sinteza adrenalina (~75 - 80%)

in noradrenalina(~25-30%)

Sredica nadledvične žleze

Page 18: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Fundamentals of

Anatomy & PhysiologySIXTH EDITION

Fred

eric H. M

artini

PowerPoint® Lecture Slide Presentation prepared by

Dr. Kathleen A. Ireland, Biology Instructor, Seabury Hall, Maui, Hawaii

Adrenaline

NH2

H

CH C OH

OHH

OH

Noradrenaline

NH

H

CH C OH

OHH

OH

CH3

Page 19: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

ADRENERGIČNI RECEPTORJI

• Adrenalin in noradrenalin

(epinephrine/norepinephrine)

Imata 3 glavne tipe receptorjev - α1 α2 β

cAMP

PKA

encimenzim

P

cytosol

GDP

β αs

γ

β-adrenergični receptorji

Adenilil

ciklaza

β

γ GTP

αs

ATP

cAMP

Adrenalin

GDP

G αs

Page 20: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

α1 adrenergični receptorji

βGDP

αq

γ

ADRENALIN

GTP

fosfolipaza C

(PLC)

β

γ PIP2

IP3 DAG

GTP

αq

PLC

Povezava z G αq

Page 21: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Končni efekt:

cAMP

PKA neaktivna

β

γ GTP

αi

Adenilil

ciklaza inhibirana

ATP

cAMP

βGDP

αi

γ

ADRENALIN

GTP

α2 adrenergični receptorji

citosol

GDP

β αi

γ

G αi (inhibitorni)

Aktivacija α2 receptorjev na β-celicah

pankreasa inhibira sproščanje inzulina

Page 22: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Stres in nadledvična žleza

Page 23: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Page 24: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Sinteza tiroidnih hormonov:

DIT

DIT + DIT = THYROXINE (T4)3, 5, 3’, 5’-TETRAIODOTHYRONINE

MIT + DIT = TRIIODOTHYRONINE (T3)3, 5, 3’-TRIIODOTHYRONINE

3

5’

3’

5

Page 25: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Page 26: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Tiroidni folikel

Page 27: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Uravnavanje delovanja ščitnice

Page 28: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

T3 in T4 imata receptorje v mitohondrijih in v jedru

Page 29: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Fiziološka vloga tiroidnih hormonov

• T3 in T4 imata identične učinke,le da je T3

mnogo učinkovitejši

• metabolični učinki:

- povečana razgradnja OH

-povečana razgradnja lipidov

- določanje hitrosti bazalnega

metabolizma rate

Page 30: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Uravnavanje homeostaze kalcija

Page 31: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Pankreas

Figure 18.18a, b

Page 32: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings Figure 18.19

Uravnavanje krvne glukoze

Page 33: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Insulin synthesis and secretion - 2

computing

Presentation copyright © 2002 David A Bender and some images copyright © 2002 Taylor & Francis Ltd

Sinteza in izločanje inzulina

B c

hain

A c

hain

C peptide

sig

nal p

ep

tid

e

110 aminokislin

21 + 30 = 51AK

35 aminokislin

A c

hain

B c

hain

24 AK

endoplasmic reticulum Golgi

86 aminokislin

Page 34: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin CummingsInsulin Signaling Pathways by C. Hooper http://www.abcam.com/index.html?pageconfig=resource&rid=10602&pid=7

Page 35: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Glukagon se veže na GPCR

GPCP G-protein coupled receptor

PKA Protein kinase A

GPK Glycogen phosphorylase kinase

GP Glycogen phosphorylase

GS Glycogen synthase

IP Inhibitor of phosphatase

PP Protein phosphatase

PKA

GPCRAdeylyl

Cyclase

GPK

GP

Glukoza1-fosfat

cAMP

GS

IP

PP

Sinteza glikogena X

X

Page 36: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Actions of insulin and glucagon

computing

Presentation copyright © 2002 David A Bender and some images copyright © 2002 Taylor & Francis Ltd

Delovanje inzulina in glukagona

Inzulin stimulira

• Jetra

• Sintezo MK

• Sintezo glikogena

• Sintezo proteinov

• Maščevje

• Transport glukoze

• Sintezo MK

mišica

• Transport glukoze

• Sintezo glikogena

• Sintezo proteinov

Inzulin zmanjša

Jetra

• ketogenezo

• glukoneogenezo

maščevje

• lipolizo

Glukagon stimulira

jetra

• ketogenezo

• glukoneogenezo

maščevje

• lipolizo

Page 37: endokrini sistem-medicina2010.pdf

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

• Preprečuje proteinsko razgradnjo:

• Inhibira ubiquitin-proteasom, kalpain in kaspazni sistemza prot.razgradnjo

• Poveča privzem AK

• Stimulira proteinsko sintezo (na ravni transkripcije in na ravni translacije)

Inzulin stimulira sinteze