E D rejta Procedurale Penale

E Drejta Procedurale Penale

Dr. Lulzim Lelçaj

UNIVERSITETI JUSTICIA

Create your first presentation

Kuptimi dhe përmbajtja e Procedurës Penale• E drejte e Procedures Penle përfshin është

tërësia e normave që rregullojnë veptimtarinë e subjekteve në procesin penal

• E drejta procedurale penale përfshin

• Raporttet procedurale ndermjet subjekteve

• Format procedurale te veprimeve procedurale

• Garacite procedurale te te pandehurit dhe te demtuarit


Sistemi –modeli procedural penal

• Sistemi akuzator

• Sistei inkuizitor

• Sistemii përzier.


Sistemi akuzotor

• Sistem I familjes Cmmon Laë

• Parimi I prezumimit të pafjsisë, Barazisë së palëve në proces

• Vleerësimi I provave në debatin gjyqësor procesin gjyqësor

• Dhënjes së drejtësisë nga Juria

• Pozicioni I saktë I prokurorit përfaqësues I akuzës në emër të shtetit, të pandehurit, mbrojtësve gjykata nga juria si përfaqësuese e populit.


Sistemi inkuizitor –(dr romake-gjermanike)

• Gjyqtari në mes dhe palët në pozitë të kundërt • Procesi është publik• Gjyqtari kujdeset për respektimin e rregullave

të procesit dhe jep vendimin sipas provave të paraqitura nga palët.

• Gjykatësi vetëm vlerëson provën nuk I krijon ato

• Prokurori paraqet provat përpara gjykatës• I pandehuri paraqet prapësimet për provat


sist inkuizitor favorizon denimin e pandehurit

• Sistemin inkuizitor procesi është jo publik, bëhet me anë të dokumenteve

• gjyqtari kërkon, administron dhe vlerëson provat• Gjyqtari kërkon zbulimin e të vërtetës.• Gjyqtari merr gati pozicionin e prokurorit duke

hartuar akuzën publike.• Nga ana tjetër sigurohen garancitë procedurale

për të pandehurin.• Duket sikur palët nuk janë të barabarta në proces

por eshte krijuar Sistemi Inkuizitor I garantuar


Sistemi I përzier

• Kombinim I sistemeve• Nevoja e goditjes së veprave penale me liritë e të

akuzuarit• Kodi I procedures penale natyre ekuzatore• Ruan edhe disa elemenete të sistemit inkuizitor

të drejtat e paleve dhe rolin e gjykatës në marrjen e disa provave.

Pajtueshmeria me standartet ndërkombëtare• Rendesia e debatit gjyqesor• Te drejtat dhe garancitë e mbrojtjes• Standartet e KEDNJ për masat e sigurise,

kontrolet dhe korespondnces• Njohja me akuzën• Paraqitja brenda 48 orëve për caktimin e masave

të sigurimit (Habeas Corpus I njohur Magna Carta 1215)

• Të dretjën e ankimit ndaj këtyre vendimeve• E drejta e zhdëmtimit për burgim të padrejtë• Paanësia e gjyqtarëve, nënshtrimi vetëm ndaj

ligjit


• Ggjykim publik• Gjykim brenda afatit të arsyeshëm• Barazia e palëve ne procesin gjyqësor• Standarte e të drejtat të të pandehurit• Prezumimi I pafajsisë• E drejta e ankimit ndaj vendimit gjyqësor në një

gjykatë më të lartë.• Rishikimi I vendimeve gjyqësore• Gjykimi vetëm njëherë • Mungesa e fuqiise prapavepruese


Parimet e procedimit penal• Rregullat që përcaktojnë karakterin dhe

përmbajtjen e mënyrës së procedimit penal• Parimi I ligjsmërisë (neni 2 I K.Pr Penale)• Pavarsia e gjykatave (neni 3) ndarja e

pushteteve• Prezumimi I pafajsisë (neni 4) bara e proves

dyshimet interpretohen ne favor te te pandehurit• Parimi I sigurimit të mbrojtjes• Dënimi jo më shumë se njëherë për një vepër

penale.• Perdorimi I gjuhes shqipe


• Parimi I rivendosjes të të drejtave (demshperblimi për vendim të pa drejtë)

• Rishikimi I vendimit• Njohja dhe zbatimi I legjislacionit ndërkombëtar


Subjektet e procedimit penal

• Subjektet janë pjesëmarrësit në procesin penal qëveprojnë në bazë të kompetencave të caktuara në K.Penale

• Subjektet jane:• Gjykata• Prokuroria• Policia gjyqësore• Ipandehuri dhe mbrojtesi I tij• I demtuari• Paditësi dhe I padituri civil


Gjykata • Gjykata realizon funksionin e dhënjes së drejtësisë.

Pushteti gjyqësor ushtrohet nga Gjykata e Lartë, Gjykatat e Apelit, Gjykatat e Rretheve Gjyqëosre Gjykata e Krimeve të Rënda.

• Në gjykatat e shkallës së parë gjykohen nga një gjyqtar:

a) e palëve gjatë hetimeve paraprake;b) kërkesat për ekzekutimin e vendimeve;c) kërkesat për marrëdhëniet juridiksionale me autoritetet• Veprat penale me maksimum 7 vjet burgim


Gjykata e krimeve të renda

• Gjykojnë më trup gjykues me 5 gjyqtarë• Gjykimet për të miturit bëhet nga seksionet e

gjykata për të mitur.


Gjykatat e Apelit

• Shqyrtojnë ne shkalle te dyte me trup gjykues me 3 gjyqtarë cështjet e gjykuara nga gjykatat e rretheve

• Gjykatat e Apelit të Krimeve të Renda gjykojnë në shkalle të dyte me 5 gjyqtare gjykimet e nga gjykata e kirmeve të renda

• Për ceshtjet e hetimit gjykon me trup gjykues me 3 gjyqtare.


Gjykata e Lartë • Gjykata e lartë gjykon në kolegje me 5 gjyqtarë

ose në kolegje të bashkuara.• Gjykata e Lartë ka juridiksion fillestar kur gjykon

akuza penale kunder Presidentit te Republikes, Kryetarit dhe anetareve te keshillit te ministrave, deputeteve, gjyqtareve te gjykates se larte dhe kushtetuese.• GJL ka juridiksion rishikues te vendimeve te

formes se prere per shkak te ligjshmerise apo bazueshmerise ne prova.

• Vendimet unifikuese te GJL


Kushtet për të qene gjyqtar L.9877/2008 n.11• Gjyqtar mund të emërohet shtetasi shqiptar, që

përmbush kriteret e mëposhtme: a) të ketë zotësi të plotë për të vepruar; b) të jetë me arsim të lartë juridik; c) të ketë përfunduar Shkollën e Magjistraturës; ç) të mos jetë dënuar me vendim gjyqësor të formës së prerë për kryerjen e një vepre penale; d) të ketë cilësi të larta morale dhe aftësi profesionale.• 10% mund te emrohen ishgjyqtar qe plotesojne

kushtet e mesiperme.


Kushtet per gjyqtar Gjykata Krimeve te renda

2. Gjyqtari i gjykatës për krimet e rënda emërohet nga Presidenti i Republikës, me propozimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë, në bazë të konkurrimit me jetëshkrime, pasi:

a) të ketë punuar jo më pak se 5 vjet në gjykatat e shkallës së parë; b) të jetë dalluar për aftësi profesionale dhe cilësi të larta etiko-morale; c) të jetë vlerësuar "Shumë mirë" për aftësi profesionale dy herët e fundit; ç) të mos ketë masë disiplinore në fuqi.


Zgjedhja e gjyqtareve te Gj Apelit

Gjyqtari i gjykatës së apelit duhet te plotesoje kushtet: a) të ketë punuar jo më pak se 7 vjet në gjykatat e shkallës

së parë; b) të jetë dalluar për aftësi profesionale dhe cilësi të larta etiko-morale; c) të jetë vlerësuar "Shumë mirë" për aftësi profesionale dy herët e fundit; ç) të mos ketë masë disiplinore në fuqi.

4. Ndërmjet gjyqtarëve që kandidojnë për në gjykatën e krimeve të rënda dhe për në gjykatat e apelit dhe që plotësojnë kushtet e pikave 2 dhe 3 të këtij neni, Këshilli i Lartë i Drejtësisë përzgjedh me pikëzim,


Anetaret e Gjykates se Larte neni 3 ligji GJL

1. Gjyqtar në Gjykatën e Lartë mund të zgjidhet shtetasi shqiptar, që përmbush këto

kushte:a) të ketë mbaruar arsimin e lartë juridik, Diplomë e Nivelit të Dytë;b) të ketë punuar si:i) gjyqtar për jo më pak se 13 vjet, nga të cilat të paktën 5 vite pune si

gjyqtarpranë Gjykatës së Apelit;ii) jurist me jo më pak se 15 vjet përvojë profesionale në funksione

publike në administratën e Kuvendit, administratën e Presidentit, aparatin e Këshillit të Ministrave, ministri dhe institucione qendrore të pavarura, në Gjykatën Kushtetuese dhe Gjykatën e Lartë, prokuror, avokat dhe personelin akademik të arsimit të lartë, profesor dhe docent ose gradën shkencore “Doktor”, si dhe pedagog ose drejtor në Shkollën e Magjistraturës;


iii) kushtet e përcaktuara në këtë shkronjë janë plotësuese;c) të mos ketë masë disiplinore në fuqi;ç) të mos ketë qenë anëtar i partive politike për 5 vitet pararendëse nga data

e kandidimit;d) të mos ketë qenë i dënuar penalisht me vendim gjyqësor të formës së

prerë.2. Kandidatët, që përmbushin kushtet ligjore të parashikuara në pikën 1 të

këtij neni, zgjidhen gjyqtarë në Gjykatën e Lartë:a) në bazë të këtyre kritereve objektive:i) vjetërsisë në profesion;ii) përvojës së veçantë të kandidatit në një fushë të caktuar të së drejtës;iii) vlerësimit dhe treguesve të lartë cilësorë të punës së kandidatit, kupërfshihen vendimet gjyqësore, parashtrimet, diskutimet dhe çdo akt tjetër tëpërgatitur nga kandidati gjatë pjesëmarrjes në gjykim;iv) treguesve shkencorë, ku përfshihen botimet dhe artikujt shkencorë nëfushën juridike;v) ecurisë gjatë kryerjes së arsimit të lartë juridik;vi) masave disiplinore të mëparshme, llojit dhe numrit të tyre;vii) në bazë të vlerësimit të kritereve shtesë të mëposhtme:viii) të gëzojë integritet të lartë moral, ku përfshihet, ndër të tjera,

transparenca eplotë dhe e dokumentuar e të gjitha të ardhurave dhe aseteve dhe pagimi i tëgjitha detyrimeve tatimore;ix) të mos ketë konflikt interesi apo lidhje nepotike me gjyqtarë të gjykatave tëjuridiksionit të zakonshëm;x) përbërjen e trupës gjyqësore, në momentin e emërimit të kandidatit, dukesynuar balancën ndërmjet përvojave personale të anëtarëve;xi) informacioneve zyrtare të marra nga institucione të tjera publike, përfshirëedhe informacionet konfidenciale në lidhje me kandidatët.3. Në çdo rast, numri i gjyqtarëve që zgjidhen nga radhët e juristëve nuk

mund të jetë mëi madh se ¼ e numrit të përgjithshëm të gjyqtarëve të Gjykatës së Lartë.


Statusi I gjyqtareve

• Pavarsia e gjyqtareve nenshtrohen vetem ligjitdhe kushtetutes

• Qendrimi ne detyre smund te kufizohet.• Paga dhe privilegjet nuk mund te ulen• Konrolli incidentral I ligjeve ne gjykaten

kushtetuese.


Paanesia e gjyqtareve ne zgjidhjen e ceshtjes

• PaPapajtueshmëria për shkak të pjesëmarrjes në procedim• 1. Gjyqtari që ka dhënë ose që ka marrë pjesë në dhënien e vendimit në

një shkallë të procedimit nuk mund të ushtrojë funksionet e gjyqtarit në shkallët e tjera, as të marrë pjesë në rigjykim pas prishjes së vendimit.

• 2. Nuk mund të marrë pjesë në gjykim gjyqtari që ka vleftësuar masën e sigurimit ose çdo kërkesë tjetër të prokurorit të paraqitur gjatë hetimit paraprak në të njëjtin procedim.

• 3. Nuk mund të ushtrojë në të njëjtin procedim detyrën e gjyqtarit ai që ka qenë prokuror ose që ka kryer veprime të policisë gjyqësore ose që ka qenë mbrojtës, përfaqësues i një pale ose dëshmitar, ekspert ose që ka paraqitur një kallëzim, ankim, kërkesë për procedim ose që ka dhënë apo ka marrë pjesë në dhënien e vendimit për autorizimin e procedimit.pajtueshmëria për shkak të pjesëmarrjes në procedim


Papajtueshmëria për arsye lidhjeje familjare, gjinie a krushqie

Në të njëjtin procedim nuk mund të marrin pjesë si gjyqtarë personat që janë ndërmjet tyre ose me pjesëmarrësit në gjykim, bashkëshortë, gjini e afërt (të paralindur, të paslindur, vëllezër, motra, ungjër, emta, nipër, mbesa, fëmijë të vëllezërve dhe të motrave) ose krushqi e afërt (vjehërr, vjehrrë, dhëndër, nuse, kunatë, thjeshtri, thjeshtra, njerku e njerka).


Gjyqtari ka për detyrë të heqë dorë nga gjykimi i çështjes konkrete:

a) kur ka interes në procedim ose kur një nga palët private ose një mbrojtës është debitor a kreditor i tij, i bashkëshortit ose i fëmijëve të tij;

b) kur është kujdestar, përfaqësues apo punëdhënës i të pandehurit ose i njërës nga palët private ose kur mbrojtësi a përfaqësuesi i njërës prej këtyre palëve është gjini e afërt e tij ose e bashkëshortit të tij;

c) kur ka dhënë këshilla ose kur ka shfaqur mendim mbi objektin e procedimit;

ç) kur ekzistojnë mosmarrëveshje ndërmjet tij, bashkëshortit ose ndonjë të afërmi të tij me të pandehurin ose njërën prej palëve private;


d) kur ndonjë prej të afërmve të tij ose të bashkëshortit është cenuar ose dëmtuar nga vepra penale;

dh) kur një i afërm i tij ose i bashkëshortit kryen ose ka kryer funksionet e prokurorit në të njëjtin procedim;

e) kur ndodhet në një nga kushtet e papajtueshmërisë të parashikuara nga nenet 15 dhe 16;

ë ) kur ekzistojnë shkaqe të tjera të rëndësishme njëanshmërie.

2. Deklarimi i heqjes dorë i paraqitet kryetarit të gjykatës përkatëse.


Perjashtimi i gjyqtarit

1. Palët mund të kërkojnë përjashtimin e gjyqtarit:a) në rastet e parashikuara nga nenet 15, 16 dhe

17; (papajtueshmerise ose heqjes dore)b) kur gjatë ushtrimit të funksioneve dhe para se të

jetë dhënë vendimi ai ka shfaqur mendimin e tij mbi faktet ose rrethanat objekt procedimi.

2. Gjyqtari nuk mund të japë ose të marrë pjesë në dhënien e vendimit derisa të jepet vendimi që e deklaron të papranueshme ose që e rrëzon kërkesën e përjashtimit.


Afatet dhe format e kërkimit të përjashtimit1. Kërkesa për përjashtimin e gjyqtarit bëhet në seancë

menjëherë pas legjitimimit të palëve.2. Kur shkaku i përjashtimit lind ose zbulohet pas mbarimit të

momentit të legjitimimit të palëve, kërkesa duhet të bëhet brenda tri ditëve nga konstatimi. Kur shkaku ka lindur ose është zbuluar gjatë seancës kërkesa e përjashtimit duhet të bëhet para mbarimit të seancës.

3. Kërkesa përmban shkaqet e provat dhe parashtrohet me akt të shkruar. Ajo paraqitet, bashkë me dokumentet, në sekretarinë e gjykatës kompetente. Një kopje e kërkesës i jepet gjyqtarit për të cilin kërkohet përjashtimi.

4. Kur nuk bëhet personalisht nga palët, kërkesa mund të paraqitet me anën e mbrojtësit ose të një përfaqësuesi të posaçëm. Në prokurë duhet të tregohen shkaqet për të cilat kërkohet përjashtimi, ndryshe ajo nuk pranohet.


Kompetencat për të vendosur përjashtimin

1. Kërkesa për përjashtimin e gjyqtarëve shqyrtohet në seancë nga një gjyqtar tjetër i së njëjtës gjykatë. Ndaj vendimit për pranimin ose rrëzimin e kërkesës për përjashtim lejohet ankim së bashku me vendimin përfundimtar të çështjes.

2. Për kërkesën e përjashtimit të një gjyqtari të Gjykatës së Lartë vendos një kolegj i kësaj gjykate, i ndryshëm nga ai të cilit i përket gjyqtari që kërkohet të përjashtohet. Vendimi është i formës së prerë.

3. Nuk pranohet kërkesa për përjashtimin e gjyqtarëve të caktuar për të vendosur mbi përjashtimin.


Vendimi mbi kërkesën e përjashtimit

1. Kur kërkesa e përjashtimit është bërë nga ai që nuk e ka patur këtë të drejtë ose duke mos respektuar afatet ose format e parashikuara nga neni 19 ose kur shkaqet e paraqitura janë të bazuara në ligj, gjykata që shqyrton ankimin e shpall atë të papranueshëm me vendim.

2. Gjykata mund të pezullojë përkohësisht çdo veprimtari procedurale ose ta kufizojë atë në kryerjen e veprimeve të ngutshme.

3. Gjykata, pasi merr të dhënat e nevojshme, vendos për kërkesën e përjashtimit.

4. Vendimi i dhënë në bazë të paragrafëve të sipërm i njoftohet gjyqtarit, për të cilin është kërkuar përjashtimi, prokurorit, të pandehurit dhe palëve private. Kundër tij mund të bëhet rekurs në Gjykatën e Lartë.


Pasojat e heqjes dore apo perjashtimit1. Kur deklarimi i heqjes dorë ose kërkesa e përjashtimit

pranohen, gjyqtari nuk mund të kryejë asnjë veprim procedimi.

2. Akti që pranon deklarimin e heqjes dorë ose kërkesën e përjashtimit cakton nëse dhe në ç’pjesë kanë vlerë veprimet e kryera më parë nga gjyqtari që ka hequr dorë ose që është kërkuar të përjashtohet.

3. Dispozitat për heqjen dorë dhe përjashtimin e gjyqtarit zbatohen edhe për sekretarin e seancës dhe personat e ngarkuar për të bërë transkriptime ose riprodhim fonografik apo audioviziv. Për heqjen dorë ose përjashtimin e tyre vendos gjykata që shqyrton çështjen.

Documents

E D rejta Procedurale Penale