DIsCURsUs POLITICUsDo

PRUDENTIALegislatori!tum Politica seu Civili,Deo Ter Og>t„

Maximo benigneannuente,in nova Aca-demia Aboenji exhibita*

PR.PsIDEM MICHAELE O VVEXIONIO

Polit. & Kist. Prosesibre Pub-ordinarioRespondente

ENEVALDO s. FONTANO smol.s. R. M.tis stipend.

Ad quem ventilandum Reverendi Consultissimi &

Ciarissimi Domini ProFessbres &: Acisessoresjpraeter ordinarios opponentes» amice

,

& officiale invitati suerunOiln Auditorio Majori is* Decembria 1641.

rttr Aeeris -uUsia- lAstr, /rri< '/itr

T& OGIE’T)pu Bxscrihebat Petrus Acad, Ijpographm,

tls,H ■ OCTdtCs *k 4rerr*y*i*> t5DssvudzntaA?> Atob serui-: cie PriiXissut.

gratitudinis ergo testatumatqslacratum vultEneyaUu ■ s. Pontanur’..

R

sacro Vati,Reverentiae,Claritatis FminentU dignitate gravijtm»

'Viro, acsancia. pietatis zelo reliogiojijjimo Domino,Dru.. M- NICOLAO KKOKIOEpiscopatus Wex. Ptaesidi dignissimo,Alaecenati suoacPatro-

no magno,debito honoris cultuaetatem prosequendo.Reverendis atepClarisimis viris D. Capitularib9 in eadem

Diceceji attentijjimis\ necnon inclyti nuper inBaurati Gymnaslj ibidemLechnb 9 perindustrtjs,Fautorib 9suisjingulari observantid colendi

Venerandis quotsa ConsuItiJBmis, Clarisiimis,Fort/ simis atd, HumaniJJimis Viris:

D. As. Nicolao Rubenio Pa/lo-^D.Zachariae Rothovio, Dica»ri in ipaetsanRs}/ slerij Regij.quod lunecopk eB,

merinsimo. Fiscali ut Consultisimo itapru-D. Ai.Bencd: cto dentijsimo.

Paflori in Johanni Ai. PaBori ind 0in\lnerum Promptijjimoyjjgi masictorp ti $ures>p vigilant :

D.M. Christi erno Bononio Hieronimi,PaBo-PaJIoriin ri in Xccsavptl) 3rin$aa(j

?orpaipdelijjimo «sconsang 1&. sidelijsirno.vineo optimo >|r D. Ai. Olao Nic. Aiarelandro

D. , Johanni Canuti, PaBoriF*- quondam praceptori meo dejiin V -itimgsit) siBsc deratijsmo.delijjimo. Petro Osaengio Vexillimt-

D. Benedicto, Paflori in /- taris in Osirogothid Capita-ti ipaUtpitaNt impigerrimo, gjp neosortisimo

13. Gudmundo Cauuti, .Petro Pauli, V.D. comminLtnX-lim indeseso.

'

Bro-in parati,simo,Hocce exercitium debitae reverentiae, hraoris&

Praesatio adbenevolum Leporem.,,

OMncs(j.sirrgulcis munem silictivinitm concrediti.

quotidie memores eje oportere, ut retia ratio /vadet , itapublica :

, utilitasmandat y- proinde cumpartes docendiin nova hacAcademia

'A s.K.Mite'nohisClementi \smt,mflrum eHinidse- ,■ thdr, incumbere£js invigilare , ne. ullam. demandati offici} partucu-iam negliganm aut oscitanter traeternus: inter alia qua

■ constitutioncs ncsiwAcademi* dJlngulis Prosesjbribus requirunt,-etiaminjunctumJitpublicam quotannisunam amve Dijjuta-ctionemproponere quo juventusnon privatim in hoc exer-\citijgenere, quod mentemacuit, linguam informat, verita.c, temaperit$ animos modulosdanimisensa incongrejsb apte pro-serendiconciliat3 ejiampublicepericlitetur& exerceatur. ; Ne

turbae inparte, sudiosejuventuti nostroJmuneri deesemus,

ppiuscule in senatuAcademico deliberatum, esi. : Omnes quidem iprogrestm optavim 9 dissicultates interim,remoras $ incomodaper'plurima,dum Typis destituimur,omnes vidimus; eos ig 'tur magnocum desderioexpectavi™ 9 simuletiam coshodiorem occajtonemDijsutationesproponendi. ' Et quia mediante s.R. Mills muni-

' sic entia,qua etiaminhocJslendidiJpme nobisilluxit,de Calchogra-phid in proxime sequuturum tempus .vernale demum 'certiores

sumus,placuit interea Dijsutationes pro re nata inchoare, ne

studiosorum commoda,quantum in nobis, diutiusremoraremurVenerando igitur senatu Academicosic decernenteprimam nuncDisputationem : eamjselegi materiam qua& ProseJJionimea. congrua ss tractatione dignisimaett. Anno enimprAterlapso »

i

sen. E-pist.8s>-Piat, inMen:

durante mea inbenesiciarios regios ins>eBione,PhiIosophia moralispartemgeneralem,qua de virtutibus bonis moribus agit. Disu*tationibusaliquot comprehendi stipendiariusproposui: Pruden-tiae a.trablationemparticularem hucussoreservavi. s>)mm ceuomnium 'virtutum sasciculum, compendium ts spitomen mentishumanetbonumperfectum appellatam: quasotapraire£3? adrectafaciedumducere dPlatone dicitur, cui quicquid essa-mulaturut Menaderinquit P mdeniiam,inquam,prasenti discursu delinearesatago. Consitueram equidem jampridem exa-ctam ejusdem tractationem exhibere; verum partimpropter oc-

cupationum varietatem $ multitudinem-, partim ob temporisbrevitatem,quia ante anniprasentis exitumDisutationcm habe-re visum est, maxime quia perprali desestum, prolixior trabiatuscomm sdein lucem edinequit, desderio meo aliorum expectatio-niinprasentiarumsatissacerenopotui,quin igitur aptiori occasoniintendere cogor, hac ipst etiam tumsub incudemrevocareaugere non pigebit ; ut Deo Opt; Max:succesum largiente votomealiquando exsolvam traciationemq,plenius absolvama. Faxitomnipotens atevnus Deus,ut hacDisutatlo non minusacsequuturaomnes in nominisDivini laudem,reipub: literaria incrementum$totiusPatria emolumentum vergant ac dirigantur\

>

Thesss I.v’ 'Q Uanquam . m hacnaturi imbecillitate nemo absio-

luteperse&dm asiequiposiit Prudentiam adeo ut in*considiando velagendo haltucinetur ; id enimsolius est Divinitatis nunquam errare; Cum etiamprotoplasios licet integerrimos,lapsos effo, heudolor,\ni-mispiam certum esl: Nihilominus tamen cum aliosalijs

prudentiores effo indiescompertamus, (si quosdam, licetpauciores,rariuspoenitenda conjilia velsequi vel capta-re,quosdam T?. aut dammjdutplurimumagitare (siper-

consilia,autplane nulla ; sedbesiijs non ahfinaliterin diemviiereddjpriusagerequodpriussese ossert,nul-(o honestatis necj utilitatis habito respestu; dariPrudentiam cujus du&u(s nobis (si alijs resle consiolerepofirmus,ne Andabatarum moreclausis q: oculis inobeundassunstioaes ruamus, consianter aserimusi V i ‘ ■■ 11. "■ i-:-V- Prudentia q: idquodconfinitisi-mum eBprovidet,eodensisenju dnosiratibus §Ossici^'tisCCt di&a Graecisphronesss,qu6 dbonae mentisars sit ; (sini Cie.ait: ut medicina valetudinis, iic-

■ i. An Jit; Prudetu, tiA:

i. ChitiJitCiendesin*

vivendi ars cst Prodentia; Haec enim propria eslh6-minis, virtus? Principis ,'oculusiomnium virtutum

;

3.AEqui-'vocatioseuhomonymictstollitur.

i

dire&nx. srnehacnecreliquat virtutes u(um($ uti-litatem-,nec converjatio humana sinem,nec beatitudo

perse&ionem adsequitur. Flura quidem in Principercquisitaponunt Polidchverumsine alijs multiper Pru-dentiam enituerunt, sine hac nemo uriquam,utut caeterussiipatm, inclaruit: Exemplosunt, inter alios quamplu-rimos japudRomanos Marcus Aurelius Imp. xvn.s. Ericus apud noBros quinecsiemate nec opibus initiovaluerunt: Gsuicquid V. quantisuerunt, idomntper Pmden.dd.rnsuerunt.

III.sciendum a.per Prudentiam nos hic non quamli- -

hetsolertiam 'sagacitatem intedigere,quae etiam inse-ris beHiolis non raro lumma invenitur, sioformicasu-turorumgnara alimentacongerit-,in aviculis, muribus,Elephantis alys£ irrationalibus mirasepe industria re-*

peritur,quae tamen instinBum naturalem magis quamveram Prudentiam arguit. Neep de oeconomicabllc vice expressio agimusPrudentia qua domui sa-miliaereBepr officitur., ea enimpartim naturalis etiamesi,ut ex brutorum exemplispatet,partim usu &urgen-te neces itate addiseitur. sQuippe tempore exem-plis magis quam certispraeceptis nititur. £)uinpraecepta requirit sedpraxim ac diligentiam uberiorem.

Prudens namepoeconomus ante omnia non quibus o-pus esl/ed quod necesse est acquirat, Histspotius

utasu? mtdijs adremfamiliarem augendam,quae paucio-ressumi t sicu!tatem mimremsiu&us t>.uberiores ad~serunt. Nec ullum honestum lucrumparvi ducataut negligat. Et quodrei caput eBsuccesiumdictionem divinitus petat & expellet. Longeplu-ra dariposentpraecepta,maximejiperUnarum,locorum(si circumBantiarum varietas,quafirme infinita eli ,repicienda esiet, quae ardis hijce cancellis includi ne~queunt. Ad duo tamen principia has (si alias o-mnes regulas oeconomicasnon incommode revocari posisie,licet non adeo expertus > crediderim. Nimirum.I. Bonus oeconomus omnem licitam (si honeBamrem augendi Occasionemperjpiciat eam£ non neglugat. Et 2. Pie (si honeBepartis decenter &parceutatur. ssuatsiquis juxta alias demandatum jtbi os-siciumpieante oculos habuerit,experientia ipsa sat ma-gnampraeceptorum (si obsiervationum copiamsuppedita-lit.quae in aliudtempusreservanda l».

IV.n .

Multo minus hicper Prudentiam indigltamusvanam multorum sallendi & simulandi subtilitatem,velpotius vasiriiiem quaesepiusperniciosa quam laudabi-lis. sjjuasiv.vulpeculam agere (quodanimalpropteraButiam omnibus exosiimesi) aut siellionatus criminereum agi, imoDiabolum ipjum imitari eximium ejsit >

quisimulatein angelum lucis se transformando,ple-

s7-.llsisssmnpru dae~tia^.

ntspdfliVi sallendum & nocendumgtassatur. Jshiam.vis autemsimulatio non raro licite adhiberipostit,juxtatritum, qui nescit dissimularemescitregnas ta-men ita ut in ejus'vergat Atium quem salvare oportuit►Neq; Prudentia in simulando,sed;potius:in ssmula-tionerecte adhibendaconsfflio. sess

V:Verum prudentia nobis esl benefiorum, vero-

rum & utilium ad hominum salutem*direda£a; ~ swd .

Haec ominum a&ionum 'humanarum regula esledebet,utbonum eligatur,malum'fugiatur; | ideosetripli»cem ipsi oculum morales Fhilolphi attribuerunt; Me-moriam,^#ipraeterita; Intelligentiae!.^*praesentia;& futura conflderat tum iitinflat■oculi omnes nosiras a&iones inparticulari adpraslcruptum omnium 'virtutum dirigat: tum ut Reip. utiliaprojpiciat. si VI. ■ Vvxv-

Unde Prudentia alia Privata dicitur,qua quis%privatimsilicohsulit vitam£ dirigit,(slalias Ethica di

\ citur. Attin eo cdnslßit, ut piussalutaria vitat consilia. capiat,vel sleßetur, quopulcherrima (si honesii _•

reddatur: quod si omnium (sislngularum virtutum'trames (si praescriptum teneatur. ' Alia Publica eB,| quae dire&e,primario (si immediateReipubl: inservit,velin lustitiaadminißrandsvdijs quaeregno, civitati

5. Veradefinitio

pruden- *

tia.',‘A. • *

0"t

G.Dißin-Bio sivedivisio •pruden-tusiMxsi

(si Reipub: prosicua (sisialutariasiuntprojpiciendo,jug~verendo (si agendo; ijsproinde maxime necesiaria esi,

quialijsprae(si debent, & unus vel pauci multorumsaluti considere, sihiodduplicisit via: i. VelLe-ges neccjsiirias utiles condendo,(sisecundum easidemlegitime judicando. 2. Vetin alijs negotijs,quapublicamutilitatemstvebellosive concernunt,zons&vx mi-nislrando (si re&e considendo.

VII., Icleod (si hac Prudentias species gemina exisiit,nimirum Nomotheticasieu legislatoria & ludicia-riaj aut buleuticesive Consiliaria. Utratp huma-nam siocietatem (sijungit (siconglutinat (si consiervat.

7. Publi,

Csijsisisisipu

so.VIII.

V■. Lcginatoria, Prudentia al; Nomothetica re- <gnum politiam super certas legefflruit & sun- 1dat: auam,in nostra prdsertim patrii, übi optimus le-gibus jampridem retroseculisrejpubl: constituta jjeH, tantopere:necejsymm non habemus: nihilominustamen nulla Rejp. tam bene constituta repentur, quinnovi emergentes casius, temporii vicisitudines (j mo-res hominumsubinde mutati, novas requirant interdumLeges , Comitialia decreta atp recessus. sicut a-lia at<palia remedia diversis temporibus uni £$ eidemcorpori utiliter adhibentur : Ita temporum circum-slantiarum vicisitudines aliudat aliud, reip. utile sa-

s.Nonta-thetkoj.

"s

cluni. salus enim stutilitas rcip, suprema lex esso.IX.

p. An U.mut.ieLe/

eril '

**

PQuin igitur etiam in lure noslro illustre mutatio-nsc exemplumhabemur quod C+ J+ £+ Ih con-sianter adseverat Regem svecorum non tam here-ditario electionis titulo asiumendumesie: id tn. annosalutis i 4. Non minori cum ap-

plau 'usubditorum quam evidenti totius patria commo-ditate in Comitijs Arosiensibus mutatum esso novi-mus. . ssuot enim expriseorum ele&ionibus bella in-des Patria devasationes; quot regum etiam optimo-rum cades; quot procerum aemulationes ; in quam va-riaspartessape itum annalespleno ore loquuntur. Ve.rum enimvero magnihic opus eji Prudentia ut muta-tiones hujujmodi caute> (pj aliud q: agendo insiitudtur.sic videmus prudentistimos regni optimates unacum pientissimo Rege Gullavo I.mo, velut aliud in-tendentes, legempriorem in utiliorem mutase. Neqqenimsolum Publice condonabantur aut rationes accumu-labant,quare consultim ejjet hereditarium quam ele-dlitiumhabereregem, intelligentes hoc rudi plebecu a

facile stspctlumsore, utpote apparenti libertati praju-dicans: quamvispracipuis mutationishujus scopus (psenatoribus (pj Regifuerit salus publica: Verumetiamplausbilem aliamcausam,cuipopulus sine ruborerefragari nonpojjet, adjungebant(pjpraecipue urgebant:

gratitudinem nimirum erga regem ejutzs inclytamfamiliam oh immenjapatri*prnnita benesicia. Ita(s hocsa&umesl;gratos se hoc osjicio Kegi declararuntos eo ipsosummum benesicium acceperunt. sic inesean-dumsepe vulgusquod alias intractabileeljnonsecui ac homo ru-

dis autaliudanimalAgrum,memhrumlasumdMedico velCmrur-go tractarirecusatjed quantispotesi viribus mordendo & recalci-trando adversatur: Leniter igitur tractandum $ demulcendum JutDomicaprius apertajit quamsentiat: £5? levamen ex medica-mento velinjlrumentoprius quam medicamentum velinjirumen-tum ipsum advertatur.

X.

MttgPJ°~ e ' £>*

um-a.

■ Jnlegthusserendispiid ex utilitate statussit) to-'tuttsy populi sedulb ponderandum, genius &c natura,

itumregionis tum gentis accurate notandus ; pia dereprolixeBodinus de rep.l.s.c. &c.

i Aliter n.bellicos ; aliter smplices; aliterlucri cupidi, aliter honorum appetentes trassandi : illi:multitudinem, militum, servorum,hi mercatorum., s

poHremi nobilium numerum augent. Necp adeo ab~dum ut nonnulli autumant, unum genusprat ceteris

'Utiliter - augeri, : sic s.' G. multiplicentur Nobiles idnessub ditisnocebit. Itanamdp i. Excitabuntur invicem adofficia

sidem erga Magislratum. 2. Adpericula $laboressubeundumpro patria invitantur. J. Quilibet eo magis de mecijssisuos/s

statumjssiuum confirmandipollicitu, erit, quodpubliceetiamproderit. 4. Melius habebunt ruricuU dum ab alijs in A-

cultura diriguntur &'desenduntur, quamsidvetyists crabro-nibus deglubantur. /. sisio decedet, cum indereditus Ave

to. Lt.o

w';J*y *

*

durtu.

Nobilesmulticari arLs

utile

Istigalta exfrumento,pecoribus, armentis,mercimomjssodinisfructibus quibusfrugi Nobiles intentisunt,coronet augeantur. 6. I~demprobant aliarumrerump. exempla. Derum de bis bae viceita obiter intranseursu.

XI.Lex, quot 'mgenere est praeceptum facienda )u-

bensj& non facienda prohibens: aut est Divina.Deum immediate promulgatorem agnosiens; aut na-turazjpux. instinstu naturali apudomnes velplerass gen-tesservatur ; aut ah hominibuspatesiateinsiru&is lata est; de qua nobis hicpotisiimumfirmo est.Deges bae humanat aut fundamentales simi de regnoineundo; aut QWAt$(stritle)de eodem adminisirande.Omnes a. Iui\xsinio,publice utiles immb nece/iariaeadeojpossibilessive integro regno (s toti reip. denturslvecerto collegio (ssodetatisigantur: Praeterea divi-no (s naturali juri congruant. Non sint ambiguaenimisq; obscurae;& breviores potius quam verlope.Nec ratio legis anima ? desideretur. sjhdn ssj hocle umlatoribus advertendum,ne lezum numer9 nimium

O o

e crescat: scdpaucae sini ,at multacomprehendant.De multiplicatione igitur jamadeo non laborandum,

scdpotius in id incumbendumi utsecundum leges latasjuste judicetur.

n ]■ cvquidtsquotu-t'ex •

Qualis.

XII.ia.Td:ct :■ .1 Judiciaria igitur prudentia, quae juxta leges latasGVar!t.iticlam pronuntiare sententiam» cumprimisnoli*

eB necesaria. Requiritur a. a judiceimprimit ut Legessciat (s intelligat,quodnon eB 'verba tantum tenere,ut

loquitur ictus, sedearundem vim atej Jensum. Ne.j, in-utiliserit $peregrinarum legum acjlatutorum cognitiojic ubi no-

sr&vel tacent velobscuricressimi,ut adjimliia procedi pojjit,licetsecundum easnon judicandum,. Deinde judex etiam ali-quam habeatrerum experientiam, alias i. casus sa-lli species dextreperciperenequit. Id e£t veritatemelicere; & legem accommodaro.

: . XIII. :

• ' Fraterea judex aliqua Philosbphiai,maxime Pra-cognitione imbutus erit, ‘ut honestum:ab insio-

|nesio (s turpi,astionem voluntariamdnvitam&mix-ignorantiam universalem & particularem dis

- cernereposit : . alias apuam raropronuntiabit senten-tiam, Jcd vel rigidam nimis, vel laxam (sremijpim:Nej enim qui homicidium conattit dolosum aut per ignorantiam,'aut coactu* eadem p&ndplectenda* est,quamvis leges generaliterloquantur 1 ;

'•

.'

XIV; \ §&Deniq affectibus moderariJciat, etiam in hac

schola discitur, savore vel odio ductim, quacund de■ causa, maxime ne turpis imo dorophagias vitio laboret' (s muneribusperditismiscorruptus alteriplus sequo'' veat , alterum siogravet. Quippe quatvorireetipuepesimiju sinire Censiliarijnumerarisolent : A-

; mor&. OdiumCupiditas &Timox.cumjudexamore

Boni ju-dicis re-quijita. '

1. 17-sde liti-.. /

'Philoso-' phia co~

■ gnitio. quid

* projit /

> Jv

Assectusjudici ca-primen.

■ di.'

, Malicon-siliatio ,

Picturajujiitia.

Juxta E.judican-dunu.

velodio alterutrius munerum cupiditate, velpersons, litigantis metu impulsus, aliter quam oportetsententiarnprosert ; quiomnes d jußo judicealienislmisinio. XV.$»vv& . -

V juHitiaolim caeca sive vultu obve-latopingisolita, indicans nepersonam respicidt judex,Virgo incorruptasingebatur,ne ullismuneribus,blandissermonibus precationibus aut ajjentationibus vincatur(s corrumpatur.'stateram in manu tenens; ut 'cdusaaccurateponderentur (s cuncta ad veritatis trutinam

' examinentur; dextra gladium vibrans,quo innuiturjista judiciaexsequutio-ni mandanda, innocentibus in de-senflonemperversls v.in horrorem (sl jußds-panasK

Trislem demum (s contra dia fronte adumbrabanttorvoq! alpedlu; quo injustis terror incutiatur; justisy.considentiamprabeat,nullashicblanditias aut lenocunia,sedjustam causam ‘valituram. Ita veteres justutiam coloribus delinearunt: Indicum esl ipslssaelis Qjjjr.dicijshac exprimere.Lj.":■ - . : XVI. • -

secundum leges igitur judicandum,nislpraxis velrationabilisconsuetudo obsiet,maxime judicibusinserio

. ribusj (sl inorioribus inflant ijs,d quibus appellatio datur:illos n.non oportet ejje mitiores neop duriores quam lexesl,ut ait ictussedcircumflant reileponderatis quam

strißisimeadamusimlegumjudicare. Poenam

V. mitigare «se exalperare ejus esi, cujus (si ssmplici-ter 1 irrogare aut 1tollere, &nimirum ’ summi Magi-ilratus,^*eorumpuibus 'vicessio* demandavit. EtjusoquitateJemper temperandum ne ex eo injuria oria-tur. Nulla enim jurisratio aut aequitatisbenignitas patitur ut

quasaluhriter pro'hominum utilitate introductasunt,ea durioriinterpretatione contra ipsorum commodum adseveritatemprodu-camus. Aequitas haec non tamjuris apices quam natura-lem rationem respicit: ab anguHijs verborum recedit

nimis arHa legum viticula laxat. Adeotj in dubijssemper benignior jententiaproserenda: stsatim esifaci-nusnocentis impunitum dimittere,quam innocentem damnareJ>.

In summa; meminerit Judex judiciumDei justissi-rni se exercere ipsuscj populum judicare, a quo viciDsmomnino judicabitur.

rtqui-tatetem•peramdurru.

XVII.s: Coffliaria Prudentiaseu deliberativade iisre&e ;

constiltare statuere docetquas pubi: emolumen-tum non minus quam&privatam utilitatem respi-

: ciunt> 'quiRegum, Principum, Magnatum& sena-torum q:propria, unde (si .'senatoria' dicisilet, ab ijsxetiam dtscenda &>commodisime qui in hu~jusimodi negotijs versati *

• - Quantum trii vel Po-liticorumlibri,vel mediocris Hisoriarum cognitio 3cumalicpuali experientd(uppeditare pojsiunt,praecepia etiam,~t.t -? -Ar ‘-'it si: s*:scr»s nct0 v/i» t|i: Wn 1*t'l 4 tstPPti iia Academus merito (si utiliter proponuntur.

«1 j : •t. -a«-tr! tosi-.aaEf ii esrtso£4 J®

u.ConpL

i

XVIII.. : : De congruente cosiliari)aetate do&rind(si moribusPolitici; inter altos 5. Fol.cap. 22. consit-latur.-}; Quiidem etiam tria consiliario _ adejle deberedocet, nimirum.,

i.s vadendi libertatem.. 2. {sobrie-;

tatem &3, Providam cundationem... Abejse v.assentationem;contumaciam, diseordiam (siprivatosas-

-littus:' 'Fusius eandem cordam irattat (si quales opor-teat essc honoscbnsiliarios AUhusius nosier c.17.osiendit,

XIX. svU _

Quoniam a. seriptionis incommoda ex Typorumdesittuprolixiores ejsi\vetat; überiorem horum trama-tionem incommodiorem occasionem dsssijre cogimur.Inierim obiter hoc includentesaddimus, utsiluti, ria ha-beantur consilia,profundamento Pietatem requiri , cum

virtutis studio (si insucato amore; Deinde multarum*rerumExperientiamjtaciturnitatem&patri i ; flor-

viendi desiderium. Consilia non nimis subtilia&

intricata adhibenda; haec enim non siecm ac hero 'ogiamagus industrie (si subtiliter sabresa&asragiliorasint:ut eleganter loquitur Boterus 1.2.c.6 PolitdlUust.d ■

• *

Nec oselatione&'pompam magiscjudm'felicitatem serant.Nec nimis ampla jint: Multa enim ampleslenspaucafringit.

.Ata,ut lentecosultadumjta consultafestimnter exsequendasmt.''

"

Deus Ter OpsMax : - serenisis: Reginam no-slram Ele&am justitix &prudentiae spiritu imbuat& audeat: Nec non IlluMstos ejusdem KM&*

Consilia-rtj requi-staj.

Elegans,

5,.\'Jmilitudo.

/4. Vo-imu.

V

»

vegetos (sincolumes conservet. ld<%nobis ex Divinasua Clementiabenigne concedat,ne un-

quampatrint nosira dulcisimae desini qui justitium ad-salutaria suggerere consilia d velint

d valeant!

COROLLARIA-l Homo Christianus bona conscientia JudicemWPartem

in soro litigantem agerepotesl. £hia enim loca scripturaefflare vi dentur,de abuju Cprivatapotius vmdiHaloquuntur.

11. Nec minus magislratuspie,sine Ujioneconscientia geripotesl.IU, Hodie etiamsalvd conscientia coram magislratu jurare li-

cet: modo siat de re pofflbili ,jujld, licita& gravi, ut adglo-riam Dei,ita etiam in nomine Dei, es reverenter-, tumdp ma-

xime juramentum adhibendum, cum veritas aliter haberinequit.

IV. Mosaic&forenses inRepub. Chrijtiandneces irio non

servantur: populo enim judaico lata,. sublatopraeesutejusdemforenjis liciteetiam negligipotesl.

MANTIssJE.I. sveci Germanis antiquiores & eorum lingvahorum priorsuio. Tritum quidem est &a, veritate a-deo non abhorrens hic sacra excipimus)sahulosaese. Ideoq; quae de Antiquissimis Regnorum fun-datoribus, devetustissimisRegibus & Heroibus passim re-seruntur,' lubrico magna ex parte inniti fundamento.Neq; adeo magnam habere utilitatem hujusmodi quae-stiones satendum essi Quia tamen saepe incidere posi

‘" r*.

> lusimj, £'tioMceo-tidispah -

dis-Pon-tkhrtrises Vle As-ll c

"

2 facitJemorib-.Cerm-sjpopulis ’

Cerma-

'

siint; scacommensallbus meis in Germania hanc ventiolatam,memini, obiter eam hic movere non .taederiFundamentum affectionis nostrae. i. Est idem quo schy-tae antiquitatem Tuam contra ssigyptios tuentur apud Ju-stinum lib.a.nimirum aeditissima quaeq; terrae pars aquisdecurrentibusprimum detectafuit; terrae autemboreale*Tunt excelsiores, omnia enim serme stumina hic ab aqui-lone ad austrussi tendunct».. : i. Ex Tacito mutuamur acoeli &Tosi qualitate! Quis enim praeter periculum hor-

di& ignoti maris Germania relicta sueciassi peteret in-formem terris, aiperassi coelo tristem cultu aspectuq nisipatria sit. Cum igitur in Germania quamin suecia mol-lius sit coelum,benignius rssiliW, .sequitstr hanc illapriushabitatam suissio. 3. Huic etiam sententiaetota Histori-corum natio,nonssiodonostratuirn sed.& aliorum adsti-pulatur, qui Teptesitriosiesii vaginam geptium vocano.Ab aquilone populos prodijslemon v. ed tesidisle assieve-rantesA 4. expresse Alstedius, Chytraeus '&ralij'Ma-

}gogumTuisconeprioremfaciunu. 5. Ut de eo nihil di-cam quod lingva suecana Germanica(quamvis una sit dia-

' lectis tantum distans jfundamentalior & magis origina-lis sit. Nostra enim nullampingit literam quam non &

; pronuciat; cum illorum e contra ut, 3stjgen q: U mo-, do ut t) in ii'd/ modo ut s wU/vsye/ &c. inparticulistvte/ste/sicscc & similibusA rQuod argumentum est insal-libile originisAs; s *. ;11. Gothi expatria noslra oriundi suero..-Nescio

.»an resutatione an risu dignus sit Cluverm, optimus alias au-

thor & Clarijsimu*Geographia , qui ex Germanianon ex Go-’ silia (Gothlandiam ille putat) Gothos prodi jsle|desendit,. quodarctissima haec sit Verum Vestrogotlsiam,

Aturirasioncj).3 Beros.loh MCoth E-ria Vp-rjp pre_

cens. HernJ:she-dei. Pan-lui Fa-gm.Pe-trw: Ber-tiu4. D.saulin:P. P. Up.lienst

Ingenio doctrina excultisjimo luvenis- sontano

dePrudentia dode disserenti

MUnia diversos diversasubire voluptasEccetrahit. spinas hic legit illerosas ,

Caslra alius Ceoptitur , vocem tubad^.Matribus invisam virginibusap jimuk

Fldiibus Icarijs aliussua linteamittensTrabeJecanspelagus, Rutilius arva colit.

Gothi amq; australem ducatus amplissimos, ubi vera Gc-tnia,adeat; CumHallandia,Blekingia & scania,quae olimGothorum regibus paruere, quarumrespectu,uti & Goth-landiae,Rex Caniae adhuc Gothorum Rex salutari amat:

Hasinquam &reliquas eo spectantes Insulas &provinciasadeat; Atq; mirari desineu. Non negamus a. in Gotho-rum exercituplurimos suisle Germanos; Nec aliterfieripotuit cum Gothi ex sedibussuis erumpentes primitm Ru-giamPomeraniam&viciniora loca occuparintsibiq; ali-quamdiu consederint, unde non paucos admixtos suisleGermanos haud minurio. sicinbello moderno exerci-tus nostersuecicus dicitur, cum tamen in eo numerosiorpars nationeGermani suerint,ut omnibusnotum_s. Hincigitur patet Cluverium de re ignota judicium serentem,

nec mirum, hallucinatumesso- Majoremq; antiquilll-mis nostrisLegumlatoribus qui Gothorum nomen & ha-bitatiosiem nuspiamfixam ac stabilem reperiri dixerunt,praeterquam in suecia & exinde in extras regiones per-manasle; quam extraneo authori principia neganti, si-dem

Grata sient brevia hac! plura dabuntur.

D. sanatMagniVcx'-ij c

C.l.deju-reRegat.svec:Goth.

MaJJicm alteriuspergrato* sanabo* humor %

Ut curetgenium notie die•<% movet, ■; '3 i 'n<t j 4Ji)uidFontanus agit nojler /jt scire laborat *

/ ‘ 'i*Exhauritplenispalladis acta animis C2

Vijserit egregie quidjit Prudentia mentisJ^uamundum illuHratsol velut ignicomo#

0docilemmentem celebrandacp pedioris orsrt*Gjudttuaseliatur mensanimusq. pius!

Iporrosilix quo tetrahitEntheos ardorEt tandem(ludtjs digna brabea seres.

Animitus ficadgratulari voluioPETRUs s. LIDENIU s.

ALIUD.

QUodphoebus coelis, 'terris Prudentia praestuo!Ispellit tenebras, haec sitgat in!citiam_s

Hmc Enevald-e veri dum tu prudentis honores*scrutaris, nomen non sine laude gerisr*

sicper pierios poteris clarescerecollesr*Dum probat ingenium docta Minervae tnumu.

Pergito Musarum stadium decurrere. Jova_.Reddet sicstudijspraemia magnatuisJ

.

Amico syncere dilectoamoris ergo apponebatGudmundus J.‘Rothovius smoL

ALIUD.

Doctrina inHructivita $probitatePolitiOssicium luvenisrite probeq,gens :

Dum dicis docte quid jit Prudentia vernaelllamep dprobris asseruisjestudes.

Eline,Eneva! de, tibisuccrescet gloriatantrL»Ut capias doctus, doctarepente Iocxj.

Deproperabat Dietericus P. Moli smoL