DINÉ BIZAAD - Rosetta Stone · DINÉ BIZAAD Course Content NAVAJO RosettaStone.com RosettaStone.co.uk VERSION 3. DINÉ BIZAAD Level 2 Course Content NAVAJO VERSION 3 N a v a j o

Level 2

Nava

jo Language Renaissance

Course C

ontent Navajo Level 2

2360019

DINÉ BIZAAD

Course Content

NAVAJO

RosettaStone.comRosettaStone.co.uk VERSION 3

DINÉ BIZAAD

Level 2

Course Content

NAVAJO

VERSION 3

Nava

jo Language Renaissance

CCB-NAV-L2-1.0 - 157480

ISBN 978-1-61716-401-9

All information in this document is subject to change without notice. This document is provided for informational purposes only and Rosetta Stone Ltd. makes no guarantees, representations or warranties, either express or implied, about the information contained within the document or about the document itself. Rosetta Stone,® Language Learning Success,™ and Dynamic Immersion,® are trademarks of Rosetta Stone Ltd.Copyright © 2010 Rosetta Stone Ltd. All rights reserved.

Printed in the United States of America.

Rosetta Stone Harrisonburg, Virginia USA T (540) 432-6166 • (800) 788-0822 in the USA and Canada F (540) 432-0953 RosettaStone.com

Bóhoo’aahígíí Bee Hadít’éCh’aa Na’adá

1.1 ’Áłtsé Bóhoo’aahígíí .................................................................................. 11.2 ’Áłtsé Bóhoo’aahígíí .................................................................................. 31.3 ’Áłtsé Bóhoo’aahígíí .................................................................................. 51.4 ’Áłtsé Bóhoo’aahígíí .................................................................................. 71.5 Biniiyé ’Áhát’ínígíí Bóhoo’’ .................................................................. 9

’Áhoodzaaígíí dóó ’Áhodooníłígíí2.1 ’Áłtsé Bóhoo’aahígíí ................................................................................ 102.2 ’Áłtsé Bóhoo’aahígíí ................................................................................ 122.3 ’Áłtsé Bóhoo’aahígíí ................................................................................ 142.4 ’Áłtsé Bóhoo’aahígíí ................................................................................ 162.5 Biniiyé ’Áhát’ínígíí Bóhoo’’ ................................................................ 18

Hak’éí Bił Na’aldeeh3.1 ’Áłtsé Bóhoo’aahígíí ................................................................................ 193.2 ’Áłtsé Bóhoo’aahígíí ................................................................................ 213.3 ’Áłtsé Bóhoo’aahígíí ................................................................................ 243.4 ’Áłtsé Bóhoo’aahígíí ................................................................................ 263.5 Biniiyé ’Áhát’ínígíí Bóhoo’’ ................................................................ 27

Da’ad dóó Ch’aa Na’aldeeh4.1 ’Áłtsé Bóhoo’aahígíí ................................................................................ 284.2 ’Áłtsé Bóhoo’aahígíí ................................................................................ 304.3 ’Áłtsé Bóhoo’aahígíí ................................................................................ 324.4 ’Áłtsé Bóhoo’aahígíí ................................................................................ 344.5 Biniiyé ’Áhát’ínígíí Bóhoo’’ ................................................................ 36

Saad bee hadadilne’é .................................................................................... 37

1

1.1 ’Áłtsé Bóhoo’aahígíí

01 naaltsoos nehejeehéda’nijahígibéeso bá hooghanda’nél’ínída’adánínaaltsoos bá hooghan

02 ’Asdzání béeso bá hooghangi naalnish.Hastiin naaltsoos nehejeehígi naalnish.Hastóí da’adánígi naalnish.Chidí ’ólta’ bidáahgi naaz.

03 ’Asdzání da’adánígi ’ółta’.Da’ółta’í naaltsoos bá hooghangi da’ółta’.Hastiin da’nél’ínígi ’ółta’.

04 ’Asdzání béeso bá hooghangi naalnish.’Asdzání da’nijahígi naalnish.Hastiin da’nél’ínígi naalnish.

05 ’Asdzání hooghandi naaghá.Hastóí naanishdi naakai.Ła’ hooghanídóó hooghandi naháazt.’Áłchíní ’ólta’di naháazt.

06 Hastóí naanishdi ch’iyáán ’íílééh.Hastiin hooghandi ch’iyáán ’íílééh.’Áłchíní ’ólta’di da’ółta’.’Ashkii yázhí hooghandi ’ółta’.

07 Hooghandi naashá.Naanishdi naashá.’Ólta’di sédá.

08 ’Asdzání hooghandi naaghá.’Asdzání naaltsoos nehejeehígóó yigááł.’Asdzání naaltsoos nehejeehígi naaghá.’Áłchíní hooghandi naa’aash.’Áłchíní ’ólta’góó yi’ash.’Áłchíní ’ólta’di naháazt.

09 ’Asdzání naanishgóó yigááł.’At’ééd ’ólta’góó yigááł.’Asdzání naaltsoos bá hooghangóó yigááł.’Asdzání da’adánígóó yigááł.

10 Da’nijahígóó yishááł.Naaltsoos nehejeehígóó yiit’ash.Honeeni bá haz’góó yiikah.Béeso bá hooghangóó yigááł.Da’nél’ínígóó yi’ash.’Ólta’góó yi’ash.

11 na’alkidina’alkidina’alkidinida’a’néhénida’a’néhéchidí bitoo’ ’iih náhákaahígi

12 Nida’a’néhídi naaz.’Asdzání na’alkidi sidá.Hastiin chidí bitoo’ ’iih náhákaahídi naalnish.

13 Hastiin kéyah be’elyaaí yółta’.’Asdzání chidí bitoo’ nayiiłniih.Sáanii kéyah be’elyaaí yółta’.Hastóí chidí bitoo’ yiniiyé yi’ash.

14 Chidí bitoo’ biniiyé déyá.Bee ’h hadaajilí yee chidí bitoo’ nayiiłniih.Kéyah be’elyaaí yinízin.Kéyah be’elyaaí béeso yee nayiiłniih.

15 ’Asdzání chidí bitoo’ yinízin.’Asdzání béeso yinízin.’Asdzání kéyah be’elyaaí yinízin.’Asdzání gohwééh yinízin.

16 Háágóó yínááł?’Azee’ bá hooghangóó yishááł.Háágóó woh’ash?Naaltsoos bá hooghangóó yiit’ash.

17 Háágóó yínááł?’Azee’ ’ál’ínígóó yishááł.Háágóó wohkah?Nida’a’néhígóó yiikah.Háágóó yi’ash?Da’adánígóó yi’ash.

18 Háágóó yínááł?Da’nijahígóó yishááł.Háágóó yínááł?Naaltsoos bá hooghangóó yishááł.Háágóó woh’ash?Na’alkidgóó yiit’ash.

19 Háágóó yínááł?Nida’a’néhígóó yishááł.Háágóó yínááł?Naaltsoos bá hooghangóó yishááł.

2

1.1 Náás

20 Da’nél’ínígóó yiit’ash.Naaltsoos nehejeehígóó yiit’ash.Chidí bitoo’ ’iih náhákaahígóó yiit’ash.Béeso bá hooghangóó yiikah.

21 Hastiin tsin yine’d’ siz.’Ashkii yázhí tsin yidáahgi siz.’At’ééyázhí tsásk’eh bik’ínáltihí yine’d’ siz.’Asdzání tsásk’eh bik’ínáltihí yidáahgi siz.

22 Dzi’izí hooghan bidáahgi siz.’Asdzání chidí yine’d’ siz.Ł’ da’nél’íní yidáahgi dah siz.’Asdzání hastiin yine’dóó siz.

23 Hastiin bichidí yíighahgi siz.Chidí yágo dootł’izhígíí ’éí chidí łichí’ígíí yíighah yilwoł.

Hastiin be’esdz yíighah dah sidá.’Asdzání bil’ yíighahgi siz.

24 Hastiin chidí yine’d’ siz.Hastiin chidí yíighahgi siz.Hastiin chidí yidáahgi yigááł.

25 ’Asdzání da’nél’ínígi naaghá.Hastiin bikáá’ dah ’asdáhí yikáá’ dah siz.’Ashkii yázhí bikáá’adání yiyaagi sit.

26 Naaldlooshii chidí yine’di siz.Naaldlooshii hooghan yiyaagi sidá.Naaldlooshii chidí yikáá’ dah sit.Naaldlooshii hooghan góne’ sidá.Naaldlooshii hooghan yidáahgi siz.Naaldlooshii chidí yíighahgi siz.

27 Háadi naniná?Bikáá’ dah ’asdáhí biyaadi sédá.Háadi naniná?Bikáá’ dah ’asdáhí bine’d’ séz.Háadi naniná?Chidí biyaadi sét.Háadi naniná?Chidí bine’d’ séz.

28 Hastiin nish’náájí yee ’ak’e’ełchí.’Asdzání nishtł’ají yee ’ak’e’ełchí.Díí bíla’ nish’náájí ’át’é.Díí bikee’ nishtł’ají ’át’é.

29 ’At’ééyázhí nishtł’ajígo sidá.Łééch’í nish’náájígo naaghá.Dzi’izí nishtł’ajígo siz.Kéyah be’elyaaí nish’náájígo dah siłtsooz.

30 Nishtł’ajígo da’adání bił haz’.Nish’náájígo da’adání bił haz’.Nishtł’ajígo na’alkidí bił haz’.Nish’náájígo na’alkidí bił haz’.

31 Yá’át’ééh, háadi bááh bá hooghan bił haz’?Bááh bá hooghan Pine Streetgi bił haz’.

32 Háadi naaltsoos nehejeehé bił haz’?Kéyah be’elyaaí niidzin.Da’ kéyah be’elyaaí naaltsoos nahaniihígi nahaniih?

’Aoo’, kéyah be’elyaaí naaltsoos nahaniihígi nahaniih.

33 Yá’át’ééh, kéyah be’elyaaí ła’ niidzin.Hane’ binaaltsoos bine’jí sinil.Díí kéyah be’elyaaí nahashniih.

34 Díkwíísh bh ’íl?’Ashdla’ béeso bh ’íl.Da’ t’áá béeso bee ni’nílé?Nidaga’, bee ’h hadaajilí bee nahashniih.

3


01 ’Áłchíní ’ałkéé’ naaz.Hastóí ’ałkéé’ naaz.Sáanii ’ałkéé’ naaz.

02 ’Ałkéé’ naaz.Hastiin nineezígíí ’áłtsé siz.’Asdzání bitsii’ łitsooígíí naaki góne’ siz.’Asdzání bitsii’ łizhinígíí táá’ góne’ siz.’Asdzání dibáá’ nízinígíí d’ góne’ siz.

03 ’At’ééyázhí ’áłtsé sizínígíí bitł’aakał łichíí’.’At’ééyázhí naaki góne’ sizínígíí binák’ee sinilí łizhinígíí hól.

’Ashkii yázhí táá’ góne’ sizínígíí bi’éé’ naats’ǫǫdít’hí hól.

’Ashkii yázhí d’ góne’ sizínígíí bich’ah hól.

04 Táá’ ’áłtsé si’.Náhást’éí naaki góne’ si’.Tsosts’id táá’ góne’ si’.

05 Háadi yah ’anídajikah?Nish’náájí ’áłtsé dáádílkał góne’ bił haz’.Háadi yah ’anídajikah?Nishtł’ají naaki dáádílkał góne’ bił haz’.

06 Háadi yah ’anídajikah?Nishtł’ají ’áłtsé dáádílkał góne’ bił haz’.Háidíígíí ni’éétsoh?Shi’éétsoh łichíí’. Nish’náájí d’ góne’ dah siłtsooz.

07 ’Ashkii ’ólta’góó deeyá.’At’ééyázhí ’ólta’góó yigááł.’Áłchíní ’ólta’di naháazt.

08 Naanishdi sidá.Naanishd’ yigááł.Hooghandi sidá.

09 Ch’iyáán bá hooghangóó déyá.Da’nijahígóó yishááł.Naanishdi naashá.

10 ’Ólta’góó deezh’áázh.’Ólta’góó yi’ash.’Ólta’di siké.

11 Naanishgóó déyá.Naanishgóó yishááł.Naanishdi naháazt.Naanishgóó deeyá.Naanishgóó yigááł.Naanishdi naaghá.

12 łeeyi’ gáálíłeeyi’ gáálíłeeyi’ gáálíbee ch’aa na’adáhíbee ch’aa na’adáhíbee kintaa’adáhí

13 Bee ch’aa na’adáhí yee yigááł.Łeeyi’ gáálí yee yigááł.Bee kintaa’adáhí yee yi’ash.

14 Yá’át’ééh, háadi dah nishdaah?Nish’náájí dah nídaah.’Ahéhee’.’Aoo’.

15 Łeeyi’ gáálí yee yikah.Bee ch’aa na’adáhí yee yi’ash.Bee kintaa’adáhí yee yi’ash.

16 Yá’át’ééh.Dah nídaahísh?’Aoo’, ’ahéhee’.’Aoo’.

17 Yá’át’ééh, háadi dah nishdaah?Táá’ góne’ dah nídaah.Háájí Sarah?Tseebíí góne’ dah sidá.

18 chidíłtsooíbee ch’aa na’adáhíchidíłtsooíbee ch’aa na’adáhí

19 Haash yit’éego naanishdi yíníyá?Chidí bee níyá.Haash yit’éego ’ólta’di yíníyá?Chidíłtsooí bee níyá.

4

1.2 Náás

20 Bee ch’aa na’adáhí yee yigááł.’Asdzání bee ch’aa na’adáhí yiyi’d’ ’adaalyeed.

Bee ch’aa na’adáhí yiih yilyeed.Łeeyi’ gáálí yee yigááł.Łeeyi’ gáálí yiyi’d’ ’adaajeeh.Łeeyi’ gáálí yiih yijeeh.

21 Bee ch’aa na’adáhí honeeni bá haz’ bidáahgi bił haz’.

Chidí bitoo’ ’iih náhákaahí kintahdóó bits’di bił haz’.

Naaltsoos nehejeehé da’adání bíighahgi bił haz’.

22 ’Asdzání bee ch’aa na’adáhí nehejeehígi sidá.Bee ch’aa na’adáhí nehejeehígi nisiidz.’Asdzání bee ch’aa na’adáhí yiih yilyeed.Hastiin bee ch’aa na’adáhí nehejeehígi ’adaalyeed.

Hastóí łeeyi’ gáálí nehejeehígóó yi’ash.Łeeyi’ gáálí nehejeehígi sédá.Łeeyi’ gáálí yiih yijeeh.Hastiin łeeyi’ gáálí nehejeehígi ’adaalyeed.

23 ’Asdzání bee ch’aa na’adáhí yiih yilyeed.’Ashkii yázhí chidíłtsooí yiyi’d’ ’adaalyeed.’Asdzání bee ch’aa na’adáhí yiih yilyeed.’At’ééyázhí chidíłtsooí yiyi’d’ ’adaalyeed.

24 Háágóó díníyá?Łeeyi’ gáálí nehejeehígóó déyá.

25 Háágóó díníyá?Łeeyi’ gáálí nehejeehígóó déyá.

26 Bee kintaa’adáhí nishtł’ajigo dah diilyeed.Bee kintaa’adáhí t’áá náás yilwoł.Bee kintaa’adáhí nish’náajigo dah diilyeed.

27 Bee ch’aa na’adáhí nishtł’ajigo dah diilyeed.Chidí nish’náajigo dah diilyeed.Bee kintaa’adáhí t’áá náás yilwoł.

28 Nishtł’ajigo dooleeł.Nish’náajigo dooleeł.T’áá náás dooleeł.

29 Yá’át’ééh, háadi bee ch’aa na’adáhí nehejeeh?T’áá náás díínááł.Yá’át’ééh, háadi da’nijahí bił haz’?’Atiin táá’ góne’ dóó nishtł’ajigo díínááł.Yá’át’ééh, háadi naaltsoos bá hooghan?Da’nél’ínídóó nish’náajigo díínááł.

30 Yá’át’ééh, háadi béeso bá hooghan?T’áá náás honeeni bá haz’jį’ díínááł.Nishtł’ajigo díínááł.Béeso bá hooghan nish’náájígo bił haz’.

31 Yá’át’ééh, háadi da’nél’?Bee ch’aa na’adáhí d’ góne’ ’atiiníjį’ bee díínááł.

Naaki góne’ ’atiiníjį’ díínááł.Da’nél’íní nishtł’ajígo bił haz’.’Ahéhee’.’Aoo’.

32 Háágóó deeshááł nínízin?Da’nijahígóó deeshááł nisin.Háágóó diit’ash nohsin?Na’alkidgóó diit’ash niidzin.Háágóó deeshááł nínízin?Nida’a’néhígóó deeshááł nisin.

5


01 chidí naat’a’íkǫ’ na’ałbsiibee ch’aa na’adáhíchidí naat’a’í nídanidaahígikǫ’ na’ałbsii nehejeehígibee ch’aa na’adáhí nehejeehígi

02 Hastiin chidí naat’a’í yii’ ’ay.Kǫ’ na’ałbsii yii’ ’ałhosh.Bee ch’aa na’adáhí yiyi’d’ ’adaalyeed.

03 Chidí naat’a’í biba’ sédá.’At’ééké kǫ’ na’ałbsii yiba’ naa’aash.’At’ééd bee ch’aa na’adáhí yiba’ naaghá.

04 ’Ałní’ní’dóó bik’ijį’ chidí naat’a’í nídanidaahígi ’áhoot’é.

’Abínígo kǫ’ na’ałbsii nehejeehígi ’áhoot’é.Tł’ée’go bee ch’aa na’adáhí nehejeehígi ’áhoot’é.

05 ’Amá dóó biyáázh chidí naat’a’í nídanidaahígi yiba’ naa’aash.

Bee ch’aa na’adáhí nehejeehígi biba’ sédá.Hastóí kǫ’ na’ałbsii nehejeehígi yiba’ naakai.Da’adánígi bik’is yiba’ sidá.

06 Hastiin ná’oolkiłí bee hól.Kǫ’ na’ałbsii nehejeehígi ná’oolkiłí dah si’.’Asdzání ná’oolkiłí bee hól.Chidí naat’a’í nídanidaahígi ná’oolkiłí dah si’.

07 Ná’oolkiłí bikáá’adání bikáa’gi dah si’.Ná’oolkiłí bikáá’adání bikáa’gi dah si’.Ná’oolkiłí łeets’aa’ bii’ tánágisí bíighahgi si’.Ná’oolkiłí łeets’aa’ bii’ tánágisí bíighahgi si’.

08 T’ááłáhídigóó ’oolkił.Naakidigóó ’oolkił.Táadigóó ’oolkił.Dįdigóó ’oolkił.Náhást’éidigóó ’oolkił.Naakits’áadahdigóó ’oolkił.

09 t’ah ’abííníd’’abíní’ałní’ní’’ałní’ní’dóó bik’ijį’’i’íí’tł’é’ííłníí’

10 T’ah ’abííníd’ ’ashdladigóó ’oolkił.’Abínígo hastdigóó ’oolkił.’Ałní’ní’.’Ałní’ní’dóó bik’ijį’ táadigóó ’oolkił.’I’íí’dóó tsosts’idigóó ’oolkił.Tł’ée’go ła’ts’áadahdigóó ’oolkił.

11 ’Abínígo tseebíidigóó ’oolkił.’Ałní’ní’dóó bik’ijį’ t’ááłáhídigóó ’oolkił.’I’íí’dóó tseebíidigóó ’oolkił.Tł’é’ííłníí’dóó t’ááłáhídigóó ’oolkił.

12 ’Ałní’ní’dóó dįdigóó ’oolkiłgo chidí naat’a’í dah diit’ááh.

’I’íí’dóó náhást’éidigóó ’oolkiłgo chidí naat’a’í yít’ááh.

’Abínígo hastdigóó ’oolkiłgo kǫ’ na’ałbsii dah diilyeed.

’Ałní’ní’dóó naakidigóó ’oolkiłgo kǫ’ na’ałbsii yílyeed.

13 Tł’é’ííłníí’dóó naakidi dóó ’ałníí’góó ’oolkiłgo chidí naat’a’í yít’ááh.

’I’íí’dóó hastdi dóó ’ałníí’góó ’oolkiłgo bee ch’aa na’adáhí dah diilyeed.

’Abínígo ła’ts’áadahdi dóó ’ałníí’góó ’oolkiłgo kǫ’ na’ałbsii yílwod.

’I’íí’dóó neeznáadi dóó ’ałníí’góó ’oolkiłgo kǫ’ na’ałbsii dah diilyeed.

14 ’ałní’ní’tł’é’ííłníí’t’ah ’abííníd’

15 Yá’át’ééh, díkwíígóó ’oolkił?’Ashdladigóó ’oolkił.’Ahéhee’.Yá’át’ééh, díkwíígóó ’oolkił?Tseebíidi dóó ’ałníí’góó ’oolkił.’Ahéhee’.

16 Díkwíígóó ’oolkił?’Ashdladi dóó bi’ ’ashdla’áadahgóó ’oolkił.Díkwíígóó ’oolkił?T’ááłáhídi dóó bi’ ’ashdla’áadahgóó ’oolkił.

17 Díkwíígóó ’oolkił?Naakidi ’adooleełjį’ ’ashdla’áadah yidziih.Díkwíígóó ’oolkił?Hastdi ’adooleełjį’ ’ashdla’áadah yidziih.

6

1.3 Náás

18 Táadigóó ’oolkił.Táadi dóó ’ałníí’góó ’oolkił.Táadi dóó bi’ ’ashdla’áadahgóó ’oolkił.Dįdi ’adooleełjį’ ’ashdla’áahdah yidziih.Táadi dóó bi’ d’góó ’oolkił.Dįdi ’adooleełjį’ d’ yidziih.

19 Bik’é ch’aa na’adáhí nahashniih.Bik’é ch’aa na’adáhí nihee hól.

20 Tsits’aa’ łichí’ígíí bee hól.Tsits’aa’ łizhinígíí bee hól.Tsits’aa’ yágo dootł’izhígíí bee hól.

21 Ch’aa na’adá binaaltsoos ’éí tsits’aa’ bii’ si’.Ch’aa na’adá binaaltsoos ’éí béésh bee hane’é bíighahgi si’.

Ch’aa na’adá binaaltsoos ’éí kéyah be’elyaaí bikáa’gi si’.

Ch’aa na’adá binaaltsoos ’éí bik’é ch’aa na’adáhí bíighahgi si’.

22 Tsits’aa’ bee hól.Ch’aa na’adá binaaltsoos bee hól.Bik’é ch’aa na’adáhí bee hól.

23 bee ’ak’e’elchíhí tsosts’id’awéé’ tsosts’id’ayęęzhii tseebííbikáá’ dah ’asdáhí tseebíích’ah náhást’éíbilasáana náhást’éí

24 Bik’é ch’aa na’adáhí naakigo nisin.Bik’é ch’aa na’adáhí hastdiin béeso bh ’íl.Díkwíígóó ’oolkiłgo kǫ’ na’ałbsii dah diilyeed?

T’ááłáhídi dóó ’ałníí’góó ’oolkiłgo kǫ’ na’ałbsii dah diilyeed.

25 Díkwíígóó ’oolkiłgo kǫ’ na’ałbsii dah diilyeed?

Náhást’éidi ’adooleełjį’ naadiin táá’ yidziihgo kǫ’ na’ałbsii dah diilyeed.

Díkwíígóó ’oolkiłgo bee ch’aa na’adáhí yílyeed?’I’íí’go tsosts’idi dóó bi’ ’ashdla’áadahgóó ’oolkiłgo bee ch’aa na’adáhí yílyeed.

Díkwíígóó ’oolkiłgo chidí naat’a’í dah diit’ááh?T’ááłáhídi ’adooleełjį’ ’ashdla’áadah yidziihgo chidí naat’a’í dah diit’ááh.

26 Díkwíígóó ’oolkiłgo chidí naat’a’í yít’ááh?Háidíígíí?Parisd’ yít’áhígíí.Dįdi ’adooleełjį’ tseebííts’áadah yidziihgo yít’ááh.

Díkwíígóó ’oolkił?Táadi ’adooleełjį’ tseebííts’áadah yidziih.

27 Da’ chidí naat’a’í yít’áhígíí biba’ sínídá?’Aoo’, hahgo yít’ááh?Neeznáadigóó ’oolkiłgo chidí naat’a’í yít’ááh.Da’ kǫ’ na’ałbsii t’ááłáhídi ’oolkiłgo yilwołígíí biba’ naniná?

Nidaga’, kǫ’ na’ałbsii naakidigo yilwołígíí biba’ naashá.

T’ááłáhídigóó ’oolkiłgo yílyeed.

28 Yá’át’ééh. Da’ kǫ’ na’ałbsii tsosts’idi dóó bi’ ’ashdla’áadahgóó ’oolkiłgo yílyeed?

Nidaga’, tseebíidi dóó bi’ ’ashdla’áadahgóó ’oolkiłgo yílyeed.

Yá’át’ééh. Da’ náhást’éidi ’adooleełjį’ ’ashdla’ yidziihgo chidí naat’a’í dah diit’ááh?

Nidaga’, náhást’éidi dóó bi’ naadiin ’ashdla’góó ’oolkiłgo chidí naat’a’í dah diit’ááh.

29 Díkwíígóó ’oolkił?Tseebíidi dóó bi’ naadiin ’ashdla’góó ’oolkił.Da’ kǫ’ na’ałbsii t’áá ’ákohgo yílyeed?Nidaga’, náhást’éidi dóó ’ałníí’góó ’oolkiłgo yílyeed.

30 Da’ tsits’aa’ nee hól?’Aoo’, tsits’aa’ shee hól.Da’ t’áá ’ákohgo chidí naat’a’í yít’ááh?’Aoo’, d’ dóó bi’ ’ashdla’áadahgóó ’oolkiłgo chidí naat’a’í dah diit’ááh.

’Ahéhee’.’Aoo’.

31 Da’ bik’é ch’aa na’adáhí nee hól?’Aoo’, bik’é ch’aa na’adáhí shee hól.’Ahéhee’. Da’ ch’aa na’adá binaaltsoos nee hól?

’Aoo’, ch’aa na’adá binaaltsoos shee hól.

32 Chidí naat’a’í nídanidaahíjį’ naadiin tsin sit.Da’nijahíjį’ neeznáá tsin sit.Chidí bitoo’ ’iih náhákaahíjį’ ’ashdla’ tsin sit.Da’adáníjį’ t’ááłá’í tsin sit.

7

33 ’Asdzání biiłkaah góne’ sidá.Tádiin dóó bi’ t’ááłá’í góne’ danihiiłkaah.Hóne’é niiłkaah.

34 Hastdiin dóó bi’ t’ááłá’í góne’ dah sidá.Hastdiin dóó bi’ naaki góne’ biiłkaah.Díí hastdiin dóó bi’ táá’ béeso bh ’íl.Hastdiin dóó bi’ d’ binááhai.

35 Tsosts’idiin dóó bi’ táá’ góne’ dah nídaah.Tsosts’idiin dóó bi’ d’ góne’ niiłkaah.Tsosts’idiin dóó bi’ ’ashdla’ béeso bh ’íl.Romejį’ tsosts’idiin dóó bi’ hast tsin sit.

36 Tseebídiin dóó bi’ ’ashdla’ góne’ dah nídaah.Tseebídiin dóó bi’ hast góne’ niiłkaah.Tseebídiin dóó bi’ tsosts’id béeso bh ’íl.Tseebídiin dóó bi’ tseebíí binááhai.

37 Díí bee ’i’iilkeedí náhást’édiin dóó bi’ náhást’éí béeso bh ’íl.

Díí béésh bee hane’é náhást’édiin dóó bi’ táá’ béeso bh ’íl.

Díí ’éétsoh náhást’édiin béeso bh ’íl.Díí ké náhást’édiin dóó bi’ hast béeso bh ’íl.

38 Díí bee ’i’iilkeedí díkwíísh bh ’íl?Tsosts’idiin dóó bi’ ’ashdla’ béeso bh ’íl.Díí nák’ee sinilí łizhinígíí díkwíísh bh ’íl?Tseebídiin béeso bh ’íl.Díí níłch’i halne’é díkwíísh bh ’íl?Hastdiin dóó bi’ d’ béeso bh ’íl.

39 Da’ t’áá ’ákohgo chidí naat’a’í yít’ááh?Nidaga’, doo t’áá ’ákohgo chidí naat’a’í yít’áah da.

Da’ t’áá ’ákohgo chidí naat’a’í yít’ááh?’Aoo’, t’áá ’ákohgo chidí naat’a’í yít’ááh.

40 Díkwíígóó ’oolkiłgo chidí naat’a’í yít’ááh?Tsosts’idi dóó bi’ naadiin táá’góó ’oolkiłgo yít’ááh.

Díkwíígóó ’oolkiłgo kǫ’ na’ałbsii yílyeed?Tsosts’idi ’adooleełjį’ hast yidziihgo kǫ’ na’ałbsii dah diilyeed.


01 Da’ díí da’nél’ínígóó deeswod?’Aoo’, díí da’nél’ínígóó deeswod.Da’ da’adánígóó díníyá?Nidaga’, neeznáá tsin sit lá.

02 Da’ kǫ’ na’ałbsii Parisgóó deeswod?Nidaga’, kǫ’ na’ałbsii doo Parisgóó deeswod da.

Da’ kǫ’ na’ałbsii Barcelonagóó deeswod?’Aoo’, tsosts’idi ’adooleełjį’ ’ashdla’áadah yidziihgo dah diilyeed.

03 ’At’ééd tábhdi ’ałhosh.Hastiin dóó ’asdzání tsiyi’di ’ahinoolchééł.’Ashiiké tó siyínígíí yii’ nida’ałk’.Hastiin dziłdi yigááł.

04 tábhdziłtsiyi’tó siy

05 Dziłgóó yi’ash.Tábhdi yi’ash.Tó siyínígóó yikah.Tsiyi’di yikah.

06 Tábhdi naakai.Dziłdi naa’aash.Tsiyi’di naakai.Tó siyínídi naa’aash.

07 Dziłgóó yigááł.Tábhdi naa’aash.Tsiyi’góó yigááł.Tó siyínídi naa’aash.

08 Tsiyi’di nahałtin.Dziłdi níchííl.Tó siyínídi nahałtin.Kintahdi níchííl.

09 Dííj dziłdi ’adinídíín.Dííj honeeni bá haz’di k’os hól.Dííj tábhdi ’adinídíín.Dííj tó siyínídi k’os hól.

8

1.4 Náás

10 Haash yit’éego tsits’aa’ nástłéé’?Nahałtingo biniinaa tsits’aa’ nástłéé’.Ha’át’íísh biniiyé nák’ee sinilí łizhinígíí nee hól?

’Adinídíín biniinaa nák’ee sinilí łizhinígíí shee hól.

11 Da’ chidí naat’a’í ’ashdladiin dóó bi’ ’ashdla’ígíí t’áá ’ákohgo yít’ááh?

Nidaga’, doo ’ákohgo yít’áah da.Ha’át’íísh biniinaa doo ’ákohgo yít’áah da?Níchíilgo biniinaa doo ’ákohgo yít’áah da.

12 Da’ nahałtin?’Aoo’, nahałtin.Da’ tł’óo’di ’adinídíín?’Aoo’, tł’óo’di ’adinídíín.

13 Dííj nahałtin dooleeł.Nahałtin.Dííj níchííl dooleeł.Níchííl.

14 Dííj dziłdi deesk’aaz.Dííj tábhdi deesk’aaz.Dííj tsiyi’di deesdoi.Dííj kintahdi deesdoi.

15 Egyptdi shįgo deesdoi.’Éé’ Łichíi’ii Bikéyahdi haigo deesk’aaz.New Yorkdi haigo deesk’aaz.Romedi shįgo deesdoi.

16 Yá’át’ééh. Dííj deesdoi dooleeł.Yiskgo deesk’aaz dooleeł.Tágíj Nida’anish góne’ k’os dooleeł.D’íj Nida’anish góne’ ’adinídíín dooleeł.

17 Da’ tł’óo’di ’iid dooleeł?Nidaga’, doo tł’óo’di ’iid da dooleeł.Ha’át’íísh biniinaa?Jó nahałtin dooleeł.

18 Dííj na’ashk’.Yiskgo ’íhoosh’aah dooleeł.

19 Dííj na’ashk’.Yiskgo ’íhoosh’aah dooleeł.Tágíj Nida’anish góne’ jooł nabízníltaałí bee naashnée dooleeł.

D’íj Nida’anish góne’ níłch’i naalkidí nésh’į dooleeł.

20 Ha’át’íísh baa naniná?Bik’é yah ’ajigháhí nahashniih.Ha’át’íísh biniiyé bik’é yah ’ajigháhí nahíłniih?Yiskgo dilní yee nidaanéhígóó déyáago biniinaa bik’é yah ’ajigháhí nahashniih.

21 Dííj tsiyi’góó déyá. Yiskgo shichidí tánásgis dooleeł.

Dííj bee chaha’ohí nahashniih. Yiskgo nahałtin dooleeł.

Dííj nahałtin, ’ákondi yiskgo ’adinídíín dooleeł.

Dííj k’os hól, ’ákondi yiskgo deesdoi dooleeł.

Dííj níchííl, ’ákondi yiskgo nahałtin dooleeł.Dííj naashnish. Yiskgo ni’dilkalí bee naashnée dooleeł.

22 Tł’óo’di haash hoot’é?Nahałtin.Tł’óo’di haash hoot’é?’Adinídíín.Tł’óo’di haash hoot’é?Níchííl.

23 Tł’óo’di haash hoot’é?Tł’óo’di deesk’aaz dóó níchííl.Tł’óo’di haash hoot’é?Tł’óo’di deesdoi dóó ’adinídíín.

24 Da’ yiskgo nahałtin dooleeł?Nidaga’, yiskgo ’adinídíín dooleeł.Da’ yiskgo níchííl dooleeł?Nidaga’, yiskgo doo níchíil da dooleeł.

25 Dííj deesk’aaz.Yiskgo deesdoi dooleeł.Dííj deesdoi.Yiskgo deesk’aaz dooleeł.

9

26 Ni’dilkalí bee naashnée dooleeł.Nida’iilkǫ’ dooleeł.Yiikah dooleeł.

27 ’I’íí’go da’iid dooleeł.Jooł nabízníltaałí yee nidaanée dooleeł.’Ałní’ní’go ’ash dooleeł.Jooł nabízníltaałí bee naashnée dooleeł.

28 Ch’iyáán bá hooghangóó deeshááł.Ch’iyáán bá hooghangóó yishááł.Naaltsoos nehejeehígóó doogááł.Naaltsoos nehejeehígóó yigááł.Tábhgóó deeskai.Tábhgóó yi’ash.Tó siyínígóó diikah.Tó siyínígóó yiikah.

29 Háágóó diit’ash nohsin?Naaltsoos nehejeehígóó diit’ash niidzin.Naaltsoos nehejeehé bíighahgi naaltsoos nidahaniihí bił haz’.

1.5 Biniiyé ’Áhát’ínígíí Bóhoo’’

01 Díkwíígóó ’oolkił?Táadi ’adooleełjį’ tseebííts’áadah yidziih.

02 Tł’aakał háidíígíí nił yá’át’ééh?Tł’aakał łizhinígíí shił yá’át’ééh.

03 Ké háidíígíí nił yá’át’ééh?Ké łizhinígíí shił yá’át’ééh.

04 Díkwíígóó ’oolkił?Dįdi dóó ’ashdla’áadahgóó ’oolkił.

05 Yá’át’ééh.Yá’át’ééh. Kéyah be’elyaaí ła’ nisin.

06 Háágóó díníyá?Da’nél’góó déyá.

07 ’Ahéhee’.’Aoo’.

08 Nishtł’ajigo doodaii’ nish’náajigo daats’í?Nishtł’ajigo.

09 T’áá náás doodaii’ nish’náajigo daats’í?T’áá náás.

10 Da’ chidí bitoo’ hól?’Aoo’, chidí bitoo’ hól.

11 Nishtł’ajigo doodaii’ nish’náajigo daats’í?Nish’náajigo.

12 Díkwíígóó ’oolkił?’Ashdladigóó ’oolkił.

13 Yá’át’ééh, Mr. FosterYá’át’ééh.

10


01 Na’ałkǫ’ dooleeł.Na’ałk’.Na’ask’.

02 Jooł nabíznílghaałí yee naanée dooleeł.Jooł nabíznílghaałí yee naané.Jooł nabíznílghaałí yee naazne’.

03 Jooł nabízníltaałí yee naané.Jooł nabízníltaałí yee naazne’.’At’ééd na’ałk’.’At’ééd na’ask’.

04 Da’ ni’síníłk’?’Aoo’, ni’séłk’.Hád’ jooł nabíznílghaałí bee naohnéé nít’éé’?’Abíníd’ jooł nabíznílghaałí bee nisii’ne’.Da’ jd’ ’áłchíní jooł nabízníltaałí yee nidaazne’?

’Aoo’, ’abíníd’ jooł nabízníltaałí yee nidaazne’.

05 Ni’séłk’.Na’ask’.Nida’ask’.Ni’síníłk’.

06 Jooł nabíznílghaałí yee naazne’.Jooł nabíznílghaałí bee niséne’.Jooł nabíznílghaałí bee nisíníne’.Jooł nabíznílghaałí yee nidaazne’.

07 Hastiin naaswod.Honeeni bá haz’góó nahi’niilch’.Hast tsin sitgóó nisínílwod!

08 Naaswod.Naazhjéé’.Nisiswod.Nahi’neeshch’.

09 Nisiswod.Nisínílwod.Hastiin naaswod.’Asdzání naaswod.Nahi’neelch’.Nishoojéé’.Hastóí naazhjéé’.’At’ééké naazhjéé’.

10 ’Add’ tó siyínídi ni’séłk’.Dííj Naakij Nida’anish. ’Ólta’di sédá.Yiskgo shimásání bighangóó déyá.

11 Naaltsoos nayiisnii’.Ch’ah nayiisnii’.Da’ naaltsoos nahíníłnii’?Nidaga’, doo naaltsoos naháłnii’ da. Hane’ binaaltsoos naháłnii’.

Hane’ binaaltsoos shaa nahaniih.Hane’ binaaltsoos shaa nahaaznii’.

12 ’Add’ ’atsį’ dóó ch’il daadánígíí naháłnii’.Dííj ch’iyáán ’íshłééh.’Add’ neeznáá tsin sitgóó nisiswod.Dííj na’ashk’.

13 ’Add’ hane’ binaaltsoos naháłnii’.Dííj hane’ binaaltsoos yíníshta’.’Add’ naaltsoos naháłnii’.Dííj naaltsoos yíníshta’.

14 Tágíj Nida’anish yęd’ kǫ’ na’ałbsii bik’é ch’aa na’adáhí nayiisnii’.

Dííj Parisgóó kǫ’ na’ałbsii yiih yilyeed.Damóo Biiskání yęd’ ké ’ániidígíí nayiisnii’.Dííj bikee’ nayiisnii’ yę yee yilwoł.

15 D’íj Nida’anish yęd’ hooghan naháłnii’.Dííj bikáá’adání dóó bikáá’ dah ’asdáhí nahashniih.

Damóo Biiskání yęd’ bichidí baa nahaaznii’.Dííj bee ch’aa na’adáhí yiih yilyeed.

16 Nida’iiníísh yęd’ ch’ah naháłnii’.Naakij Nida’anish yęd’ t’ááłá’í tsin sitgóó ni’séłk’.

Ła’ damóo yęd’ naaltsoos naaki yíłta’.

17 Da’ díí naaltsoos yíníłta’?’Aoo’, yíłta’.Naaltsoos yiyííłta’.Hane’ binaaltsoos dayííłta’.

18 Daalkaní yish dooleeł.Daalkaní yish.Daalkaní yíy’.

19 Da’ chsht’ezhiitsoh yíníy’?’Aoo’, chsht’ezhiitsoh yíy’.’Asdzání dóó ’ashkii ’ííy’.Bilasáana yiyííy’.

11

20 ’Abíní yęd’ ’ííy’.’Abíní yęd’ ’at’ééd ’ííy’.’Abíní yęd’ ’iid’.’Abíní yęd’ da’ííy’.

21 Naaltsoos wólta’í táá’ yííníłta’!Łééch’í nahíníłnii’!Dah díníilghaazh táá’ yiyííy’.

22 naaltsoostsohnaaltsoostsohnaaltsoostsohnaaltsoos bik’e’elchíhínaaltsoos bik’e’elchíhíbikáá’ na’anishí

23 ’ídadiiljeehí’ídadiiljeehí’ídadiiljeehínaaltsoos bee ’ída’al’ínínaaltsoos bee ’ída’al’ínítsxł hane’é

24 ’ídadiiljeehínaaltsoos bee ’ída’al’ínítsxł hane’ébikáá’ na’anishínaaltsoostsohnaaltsoos bik’e’elchíhí

25 Naaltsoos bik’e’elchíhí bikáá’ na’anishí bikáa’gi dah si’.

’Ídadiiljeehí bikáá’ na’anishí bikáa’gi dah sinil.Naaltsoos bee ’ída’al’íní bikáá’ na’anishí biyaagi siłtsooz.

26 Da’ naaltsoostsoh nee hól?Nidaga’, ’ákondi bá’ólta’í naaltsoostsoh bee hól.

Da’ naaltsoostsoh nee hól?’Aoo’, naaltsoostsoh bikáá’ na’anishí bikáa’gi dah si’.

27 Ha’át’íísh baa naniná?Naaltsoos ’íshłééh.Da’ ’ídadiiljeehí nínízin?Nidaga’, ’add’ ’ídadiiljeehí naháłnii’.Da’ naaltsoos bee ’ída’al’íní nahíníłnii’?’Aoo’, ła’ damóo yęd’ naaltsoos bee ’ída’al’íní naháłnii’.

28 ’Asdzání ’éí ’at’ééké yázhí yich’į’ ’ółta’.’At’ééd bimá dóó bizhé’é yich’į’ naaltsoos ’íílééh.

’Asdzání hastiin yich’į’ naaltsoos bik’e’elchíhí nayiiłniih.

Hastiin bik’is yich’į’ tsxł hane’é ’íílééh.

29 Hastiin naaltsoos ’íílééh.’At’ééyázhí naaltsoos ’íyiilaa.’Asdzání tsxł hane’é ’íílééh.’Ashkii yázhí tsxł hane’é ’íyiilaa.

30 Naaltsoos shich’į’ ’ídayiilaa.Ch’ah yich’į’ nayiiłniih.Tsxł hane’é bich’į’ ’íishłaa.Naaltsoos yich’į’ yółta’.

31 ’Ootseed yá nayiiłniih.’Ootseed ná naháłnii’.Gohwééh yá nayiiłniih.Gohwééh nihá naháłnii’.

32 Daalkaní nihá nayiisnii’.Tsin bineest’’ yá nayiisnii’.Jd’ ch’ilátah hózhóón ná naháłnii’.Díí ná ’ádeilyaa.

33 Shimá háágóó deeyá?Ch’iyáán bá hooghangóó deeyá.Shimá háágóó ’ííyá?Ch’iyáán bá hooghangóó ’ííyá.

34 Tábhgóó déyá.Tábhgóó niséyá.Parisgóó deezh’áázh.Parisgóó naazh’áázh.Naaltsoos bá hooghangóó deekai.Naaltsoos bá hooghangóó nisiikai.

35 ’Azee’ bá hooghangóó naazh’áázh.Ch’iyáán bá hooghangóó naayá.Naaltsoos nidahaniihígóó naayá.Tábhgóó naaskai.

36 Díkwíígóó ’oolkiłgo naanishgóó dah diniyá?Náhást’éidigóó ’oolkiłgo naanishgóó dah diiyá.Díkwíígóó ’oolkiłgo ’ólta’góó dah doo’áázh?Tseebíidigóó ’oolkiłgo ’ólta’góó dah diit’áázh.

12

2.1 Náás

37 Jd’ háágóó nisíníyá?Honeeni bá haz’góó niséyá.Ła’ damóo yęd’ háágóó nishoo’áázh?Dziłgóó nishiit’áázh.

38 Damóo dóó D’íj Nida’anish yęd’ béeso bá hooghangóó niséyá.

Nida’iiníísh yęd’ naaltsoos bá hooghangóó niséyá.

Damóo Yázhí yęd’ tó siyínígóó nishiit’áázh.Nida’iiníísh yęd’ ch’iyáán bá hooghangóó nishiit’áázh.

39 Hane’ binaaltsoos shaa nahaniih.Hane’ binaaltsoos shaa nahaaznii’.Naaltsoos yíníshta’.Naaltsoos dį’go yíłta’.

40 ’Add’ jooł nabíznílghaałí yee naazne’.Dííj tábhdi neiit’aash.Yiskgo bicheii bighangóó deezh’áázh.

41 Damóo náá’ásdlį’go tó siyínígóó deeyá.Nínáádeezid góne’ nihik’is baa niit’aash.Nááhaigo hast shinááhai dooleeł.

42 Hahgo dziłgóó díníyá?Damóo náá’ásdlį’go dziłgóó déyá.Hahgo Barcelonagóó doo’áázh?Damóo náá’ásdlį’go Barcelonagóó deet’áázh.


01 ’Ałné’é’áahgo ’ayhdóó bik’ijį’ ná’ółtah.’E’e’áahgo ’ayhdóó bik’ijį’ gohwééh néídlh.

02 Hahgo ’iid dooleeł?Ni’siilk’dóó bik’ijį’ ’iid dooleeł.Hahgo jooł nabízníltaałí bee neii’née dooleeł?’Iid’dóó bik’ijį’ jooł nabízníltaałí bee neii’née dooleeł.

03 Hahgo naanishgóó díníyá?’Ííy’dóó bik’ijį’ naanishgóó déyá.Hahgo ná’ídh?Nináshnishdóó bik’ijį’ ná’áshdh.

04 ni’ bił siláiini’ bił siláiini’ bił siláiina’ashch’’ígíína’ashch’’ígííwólta’íí

05 Dilní bína’nishtin.’Ákéé’ náháne’ yíhooł’aah.Wólta’íí yína’niłtin.

06 ni’ bił siláiina’ashch’’ígííwólta’íídilní’ákéé’ náháne’T’áá Diné Bizaad

07 ’Add’ ha’át’íísh bíhooł’’?’Add’ dilní bíhwiil’’.Dííj ha’át’íísh bíhooł’aah?Dííj wólta’íí bíhwiil’aah.Yiskgo ha’át’íísh bíhooł’aah dooleeł?Yiskgo ni’ bił siláii bíhwiil’aah dooleeł.

08 ’Add’ ha’át’íísh bíhwiinił’’?’Add’ na’ach’hígíí bíhooł’’.’Add’ ha’át’íísh bídahooł’’?’Add’ ni’ bił siláii dóó dilní bídahwiil’’.

09 Naaltsoos si’.Bá’ólta’í ’ashkii yázhí naaltsoostsoh yeiní’.Naaltsoos dah sinil.’Asdzání hastiin naaltsoos yeinínil.

13

10 Hane’ binaaltsoos kwii siłtsooz.’Ashkii ’éí hastiin hane’ binaaltsoos yeiníłtsooz.Naaltsoos náníjé’ígíí kwii sinil.’Asdzání hastiin naaltsoos náníjé’ígíí yeinínil.Mósí kwii sit.’Acheii ’éí ’áłchíní mósí yeiníłt.

11 Shizhé’é jooł sheiní’.Bá’ólta’í naaltsoos niheinínil.Hastiin bee ’ nídíthí sheinínil.Nihimá łeets’aat’hí niheinínil.

12 ’Add’ bee ’ nídíthí naa nínil.’Abíní yęd’ béeso neinínil.Bá’ólta’í ’éí ’ółta’í naaltsoos yeinínil.’Asdzání ba’áłchíní bee ’ádít’oodí yeinínil.

13 ’Ashkii bá’ólta’í bilasáana yeiní’.Sik’is bikee’ sheinínil.Nihizhé’é béeso niheinínil.

14 Da’ nádí dzi’izí béíní’?Nidaga’, sitsilí dzi’izí baa ní’.Da’ bá’ólta’í bilasáana béíní’?Nidaga’, bilasáana yíy’.Da’ ’abíníd’ hane’ binaaltsoos yííníłta’?Nidaga’, shahastiin hane’ binaaltsoos baa níłtsooz.

15 ’Ółta’í naaltsoos yaa yí’aah.’Ółta’í naaltsoos yeiní’.Bá’ólta’í ’éí ’ółta’í naaltsoostsoh yaa yí’aah.Bá’ólta’í ’éí ’ółta’í naaltsoostsoh yeiní’.

16 Shizhé’é bee ’ nídíthí sheínííł.’Add’ bee ’ nídíthí naa nínil.’Azee’ííł’íní ’azee’ yaa yí’aah.’Azee’ííł’íní ’azee’ sheiní’.

17 ’At’ééd ’éí bik’is naaltsoos bik’e’elchíhí yaa yí’aah.

Hastiin ’éí ’asdzání naaltsoos náníjé’ígíí yaa yíjááh.

Bá’ólta’í bilasáana baa nish’aah.

18 Hastiin be’esdz ’ootseed yeinílá.’Áłchíní bizhé’é zéédéeláhí yeinílá.

19 Saad t’ááłá’í.Saad naaki.Saad táá’.Saad d’.

20 Díí ’atiingi dah ’aztání doo saad bikáa’ da.Díí ’atiingi dah ’aztání saad t’ááłá’í bikáá’.Díí ’atiingi dah ’aztání ch’ilgo dootł’izh.Díí ’atiingi dah ’aztání yágo dootł’izh.

21 Yá’át’ééh, díí ha’át’íísh ní?“Naalyéhé bá hooghan” ní.Yá’át’ééh, díí saad ha’át’íísh ní?“Naaltsoos bá hooghan” ní.Yá’át’ééh, díí dah ’aztání ha’át’íísh ní?“Da’adání” ní.

22 Yá’át’ééh, Mrs. Jones.Ha’át’íísh ní?“Nida’a’néhé” ní.Nida’a’néhé ha’át’íísh ’óolyé?Díí nida’a’néhígi ’áhoot’é.

23 Saad bik’i’diishtįįh.Saad doo bik’i’diishtįįh da.Yik’i’diitįįh.Doo yik’i’diitįįh da.Díí naaltsoos bik’i’diishtįįh.Díí naaltsoos doo yik’i’da’diitįįh da.

24 Díí ’atiingi dah ’aztání doo bik’i’diishtįįh da. Ha’át’íísh ní?

Díí “chidí naat’a’í nídanidaahí nish’náajigo” ní.Díí ’atiingi dah ’aztání doo bik’i’diishtįįh da. Ha’át’íísh ní?

Díí “da’nijahí” ní.Díí ’atiingi dah ’aztání doo bik’i’diishtįįh da. Ha’át’íísh ní?

“Tábh” ní.

25 Ha’át’íísh ní?“Chidí bitoo’ ’iih náhákaahí” ní.Ha’át’íísh ní?“Yah ’anídajikah” ní.

14

2.2 Náás

26 Yá’át’ééh, díkwíígóó ’oolkił?Doo nik’i’diishtįįh da. ’Ánáádí’ní, t’áá shǫǫdí.Díkwíígóó ’oolkił?Táadi dóó ’ashdla’áadahgóó ’oolkił.Doo nik’i’diishtįįh da. ’Ánáádí’ní, t’áá shǫǫdí.Táadi dóó ’ashdla’áadahgóó ’oolkił.

27 Yá’át’ééh.’Aoo’.Díí ’atiingi dah ’aztánígíí ha’át’íísh ní?“Naaltsoos bá hooghan nishtł’ajígo” ní.Doo nik’i’diishtįįh da. ’Ánáádí’ní, t’áá shǫǫdí.“Naaltsoos bá hooghan nishtł’ajígo” ní.’Ahéhee’.’Aoo’.

28 Yá’át’ééh, háadi béeso bá hooghan?Naaltsoos bá hooghan bíighahgi bił haz’.Doo nik’i’diishtįįh da. ’Ánáádí’ní, t’áá shǫǫdí.Naaltsoos bá hooghan bíighahgi bił haz’.’Ahéhee’.’Aoo’.

29 Yá’át’ééh, díí ’atiingi dah ’aztání ha’át’íísh ní?“’Azee’ bá hooghan” ní.Doo nik’i’diishtįįh da. ’Ánáádí’ní, t’áá shǫǫdí.“’Azee’ bá hooghan” ní.’Ahéhee’.’Aoo’.


01 Náá’ádaałts’ózí Bikéyahdi naaghá.Náá’ádaałts’ózí Bikéyahdi naagháá nít’éé’.Egyptdi naashá.Egyptdi naasháá nít’éé’.

02 ’Ółta’í nishł nít’éé’.K’ad bá’ólta’í nishł.’Ashkii yázhí nil nít’éé’.K’ad ’azhé’é nil.

03 Parisdi neiit’aash.Parisdi neiit’aash nít’éé’.Tábhdi naa’aash.Tábhdi naa’aash nít’éé’.

04 ’Ániid neiit’aash nít’éé’.K’ad hasiitih.’Awéé’ nishł nít’éé’.K’ad hastiin nishł.

05 ’Awéé’ níl nít’éé’.K’ad ’ashkii níl.’Ániid nanináá nít’éé’.K’ad hasínítih.

06 Shíla’ chin.Shíla’ chin nít’éé’.Ch’ilgo dadootł’izh.Ch’ilgo dadootł’izh nít’éé’.

07 Yistłé łigai.Yistłé łigai nít’éé’.Bitsii’ łitso.Bitsii’ łitso nít’éé’.

08 Bii’ dahooghaní bii’ nihighan nít’éé’.K’ad hooghan bii’ nihighan.Dzi’izí shee hól nít’éé’.K’ad chidí shee hól.Naaltsoos ’ííł’ nít’éé’.K’ad tsxł hane’é ’íílééh.

09 Da’ nik’is bił nighan nít’éé’?’Aoo’, ’ákondi k’ad she’esdz bił shighan.Da’ łééch’í nihee hól nít’éé’?’Aoo’, ’ákondi k’ad mósí nihee hól.

15

10 Bááh bá hooghan góne’ naalnish nít’éé’.K’ad da’adání góne’ naalnish.’Éé’ naats’ǫǫdít’hí bee hól nít’éé’.K’ad deijį’éé’ bee hól.Jooł nabízníltaałí yee nidaanéé nít’éé’.K’ad jooł ni’dilkalí yee nidaané.

11 Da’ jooł nabíznílghaałí bee naninéé nít’éé’?’Aoo’, ’ákondi k’ad na’ashk’.Da’ na’ach’hígíí bína’níłtin nít’éé’?Nidaga’, doo na’ach’hígíí bína’nishtin da nít’éé’. Dilní bína’nishtin nít’éé’.

12 bidziil ’ólta’bidziil ’ólta’bidziil ’ólta’wódah ’ólta’wódah ’ólta’tseebíijį’ ’ólta’

13 Tseebíijį’ ’ólta’ígi ’ííníilta’ nít’éé’.K’ad bidziil ’ólta’di ’ííníilta’.Wódah ’ólta’ígi da’ółta’ nít’éé’.K’ad bidziil ’ólta’di da’ółta’.

14 Da’ na’áłchíní tseebíijį’ ’ólta’ígi da’ółta’?Nidaga’, bidziil ’ólta’gi shich’é’é ’ółta’. Wódah ’ólta’gi shiyáázh ’ółta’.

Nich’é’é ha’át’íísh yíhooł’aah?Na’ach’hígíí yíhooł’aah.Niyáázh ha’át’íísh yíhooł’aahgo bił yá’át’ééh?Ni’ bił siláii yíhooł’aahgo bił yá’át’ééh.

15 Tseebíijį’ ’ólta’ígi ’ółta’í ni’ bił siláii yíhooł’aahgo bił yá’át’ééh.

Wódah ’ólta’ígi ’ółta’í ’ákéé’ náháne’ yíhooł’aahgo bił yá’át’ééh.

’Ólta’ bidziilígi ’ółta’í dilní yee naanéego bił yá’át’ééh.

16 naanishíginaanishíginaanishígit’áadoo le’é ’ál’ínígit’áadoo le’é ’ál’íníginaalyéhé bá hooghan

17 ’Asdzání naalyéhé bá hooghangi naalnishí nil.Hastiin naalyéhé bá hooghangi bíhólníhí nil.Naanishígi nidaalnishí ’ádaat’.Naanishígi bíhólníhí nishł.

18 Díí bíhólníhí naanishígi naalnish.Díí bíhólníhí t’áadoo le’é ’ál’ínígi naalnish.Díí bíhólníhí naalyéhé bá hooghangi naalnish.

19 naanishígibíhólníhít’áadoo le’é ’ál’íníginaalnishínaalyéhé bá hooghan

20 Naanishígi naalnishí nishł.Tseebíijį’ ’ólta’ígi ’ółta’í nishł.T’áadoo le’é ’ál’ínígi bíhólníhí nishł.’Ólta’ bidziilígi ’ółta’í nishł.

21 Ha’át’íísh ninaanish?Naanishígi bíhólníhí nishł.Ha’át’íísh ninaanish?Da’adánígi bíhólníhí nishł.Ha’át’íísh ninaanish?Bá’ólta’í nishł.

22 Háadi nanilnish?Naalyéhé bá hooghangi naashnish nít’éé’. K’ad tseebíijį’ ’ólta’ígi naashnish.

Ha’át’íísh ninaanish?Dilní bína’nishtin.

23 Háadi nanilnish?Naalyéhé bá hooghangi naashnish nít’éé’. K’ad wódah ’ólta’ígi naashnish.

Ha’át’íísh ninaanish?’Ákéé’ náháne’ bína’nishtin.

24 Wódah ’ólta’ígi da’íínółta’ nít’éé’.K’ad ’ólta’ bidziilígi da’íínółta’.Naalnishí níl nít’éé’.K’ad bíhólníhí níl.

25 Bá’ólta’í nishł nít’éé’.K’ad bíhólníhí nishł.Wódah ’ólta’ígi ’ółta’í nishł nít’éé’.K’ad ’ólta’ bidziilígi ’ółta’í nishł.

16

2.3 Náás

26 Da’ ’ółta’í níl?’Aoo’, ’ólta’ bidziilígi ’ółta’í nishł.Ha’át’íísh bíhooł’aah?Ni’ bił siláii bíhoosh’aah.

27 Shizhé’é ni’ bił siláii bił yá’át’ééh. Italydi ’azee’ííł’íní nil nít’éé’.

Da’ Italyd’ naniná?Nidaga’, Franced’ naashá ’ákondi Italydi shighan nít’éé’.

28 Ha’át’íísh ninaanish?K’ad doo naashnish da, ’ákondi bá’ólta’í nishł nít’éé’.

Ha’át’íísh bína’níłtin nít’éé’?Brazildi naashá yęd’ Bilagáana bizaad bína’nishtin nít’éé’. Egyptdi ’ákéé’ náháne’ bína’nishtin nít’éé’.


01 Romedi shighan nít’éé’.’Ashkii yázhí nishł yęd’ Romedi shighan nít’éé’.

Parisdi nihighan nít’éé’.Parisdi nihighan yęd’ nihidzi’izí hól nít’éé’.

Bee ch’aa na’adáhí biba’ siikéé nít’éé’.Bee ch’aa na’adáhí biba’ neiit’aash yęd’ nahałtin nít’éé’.

02 Da’ Náá’ádaałts’ózí Bikéyahdi nighan yęd’ Bilagáana Bizaad bína’níłtin nít’éé’?

’Aoo’, Bilagáana Bizaad bína’nishtin nít’éé’.Da’ ’ashkii níl yęd’ jooł nabízníltaałí bee naninéé nít’éé’?

’Aoo’, jooł nabízníltaałí bee naashnéé nít’éé’.Da’ ’áłchíní níl yęd’ nimá díí naaltsoos nich’į’ yółta’ nít’éé’?

’Aoo’, k’ad shich’é’é naaltsoos bich’į’ yíníshta’.

03 Tseebíijį’ ’ólta’gi ’ółta’ yęd’ na’ach’hígíí yíhooł’aah nít’éé’.

Wódah ’ólta’di ’ółta’ yęd’ ni’ bił siláii yíhooł’aah nít’éé’.

K’ad bidziil ’ólta’di wólta’íí yíhooł’aah.

04 ’Éé’ Łichíi’ii Bikéyahdi naashá yęd’, díí ch’ah naháłnii’.

Francedi naashá yęd’, díí łikaní yíy’.Náá’ádaałts’ózí Bikéyahdi naashá yęd’, díí nééł’’.

Beijingdi neiit’aash yęd’ díí yiid’.Parisdi naa’aash yęd’ díí nayiisnii’.

05 Tábhdi neiikai yęd’ k’os nít’éé’.Tábhdi neiikai yęd’ ’adinídíín nít’éé’.’At’ééd nishł yęd’ jooł nabízníltaałí bee niséne’.

’Ashkii nishł yęd’ jooł nabíznílghaałí bee niséne’.

06 ’Ashkii nishł yęd’ jooł nabíznílghaałí bee niséne’.

’Ashkii nishł yęd’ jooł nabízníltaałí bee niséne’.

’At’ééd nishł yęd’ jooł nabíznílghaałí bee niséne’.

’At’ééd nishł yęd’ jooł nabízníltaałí bee niséne’.

17

07 Gohwééh yishdlgo díí naaltsoos ’íishłaa.Bee na’anishí bá hooghangi naagháago haaz’éí nayiisnii’.

’Ałhoshgo chidí naat’a’í dah diit’a’.

08 Ch’iyáán bá hooghandi naasháago bilasáana naháłnii’.

Naaltsoos nidahaniihídi naasháago naaltsoostsoh naháłnii’.

’Azee’ bá hooghangi naagháago ’azee’ nayiisnii’.

Kǫ’ na’ałbsii yii’ sidáago naaltsoos ’íyiilaa.

09 ’Azee’ ’ál’ínídi naashnish nít’éé’. K’ad bidziil ’ólta’gi naashnish.

Dzi’izí shee hól nít’éé’. K’ad chidí shee hól.Łééch’í shee hól nít’éé’. K’ad mósí shee hól.

10 ’Awéé’ níl yęd’ díí ná naháłnii’.Naakaii Bikéyahdi shich’é’é ’íhooł’aah yęd’ díí naaltsoos shich’į ’íyiilaa.

’Áłchíní nishł yęd’ shimá díí naaltsoos shich’į’ yiyííłta’.

11 Hád’ chsht’ezhiitsoh nahíníłnii’?Ch’iyáán bá hooghandi naashá yęd’ chsht’ezhiitsoh naháłnii’.

Hád’ bilasáana nahíníłnii’?Ch’iyáán bá hooghandi naashá yęd’ bilasáana naháłnii’.

12 Da’ nahastiin díí neiní’?Nidaga’, naháłnii’.Hád’ nahíníłnii’?Kéyah ’Ashdladiinídi shighan yęd’ naháłnii’.

13 Da’ díí naaltsoos ’íinilaa?’Aoo’, naaltsoos ’íishłaa.Hád’ ’íinilaa?’Éé’ Łichíi’ii Bikéyahdi naashnish yęd’ ’íishłaa.

14 Díí háísh ’át’?Díí shahastiin ’át’.Hád’ Náá’ádaałts’ózí Bikéyahgóó nisíníyá?Bidziil ’ólta’di ’ííníilta’ yęd’ Náá’ádaałts’ózí Bikéyahgóó nishiit’áázh.

15 Neeznáá shinááhai yęd’, shimásání díí sheiní’.

Da’ nił yá’át’ééh?’Aoo’, shił yá’át’ééh.Díí naa nish’aah.’Ahéhee’.’Aoo’.

16 Da’ gohwééh ła’ nínízin?’Aoo’, gohwééh ła’ nisin.Da’ tó ła’ nínízin?’Aoo’, tó ła’ nisin.

17 Da’ bee ’ak’e’elchíhí ła’ nínízin?’Aoo’, t’áá shǫǫdí.Da’ jooł nabíznílghaałí bee naashnée dooleeł nínízin?

Nidaga’, ni’dilkalí bee naashnée dooleeł nisin.

18 Da’ gohwééh ła’ nínízin?Nidaga’.Da’ daalkaní ła’ nínízin?’Aoo’.Da’ bááh łikaní ła’ nínízin?’Aoo’.

19 Da’ dééh ła’ nínízin?’Aoo’.Da’ gohwééh ła’ nínízin?’Aoo’.

20 Nishtł’ajigo doodaii’ nish’náajigo daats’í?Bilasáana doodaii’ ch’il łitsxooí daats’í?Łizhinígíí doodaii’ łichí’ígíí daats’í?

21 Tó doodaii’ ch’il łitsxooí bitoo’ daats’í nínízin?Bááh łikaní doodaii’ daalkaní daats’í nínízin?Naaltsoos doodaii’ hane’ binaaltsoos daats’í nínízin?

Gohwééh doodaii’ dééh daats’í nínízin?

22 Jooł nabíznílghaałí doodaii’ ni’dilkalí daats’í bee naninée dooleeł?

Ni’dilkalí bee naashnée dooleeł nisin.Dziłgóó doodaii’ tábhgóó daats’í deeshááł nínízin?

Tábhgóó deeshááł nisin.

18

2.4 Náás

23 Daalkaní doodaii’ tsin bineest’’ daats’í nínízin?Tsin bineest’’ nisin.Dééh doodaii’ gohwééh daats’í nínízin?Gohwééh nisin.

24 ’Abe’ doodaii’ ch’il łitsxooí bitoo’ daats’í nínízin?

Doo nik’i’diishtįįh da. ’Ánáádí’ní, t’áá shǫǫdí.’Abe’ doodaii’ ch’il łitsxooí bitoo’ daats’í nínízin?

Ha’át’íísh ’óolyé “ch’il łitsxooí bitoo’”?Díí ch’il łitsxooí bitoo’ ’át’é.Ch’il łitsxooí bitoo’ nisin, t’áá shǫǫdí.

25 T’áá béeso doodaii’ bee ’h hadaajilí daats’í bee na’nílé?

Doo nik’i’diishtįįh da. ’Ánáádí’ní, t’áá shǫǫdí.T’áá béeso doodaii’ bee ’h hadaajilí daats’í bee na’nílé?

Bee ’h hadaajilí bee na’nishłé.

26 Haash yinílyé?Doo nik’i’diishtįįh da. ’Ánáádí’ní, t’áá shǫǫdí.Haash yinílyé?Robert yinishyé.Díkwíísh bh ’íl?Doo nik’i’diishtįįh da. ’Ánáádí’ní, t’áá shǫǫdí.Díkwíísh bh ’íl?Tádiin béeso bh ’íl.

27 Da’ Arab bizaad bíhooł’aah?’Aoo’, Arab bizaad bíhoosh’aah.Díí ha’át’íísh ní?Díí “naaltsoos nehejeehé” ní.

28 Da’ bidziil ’ólta’di na’ach’hígíí bíhwiinił’’?’Aoo’, Kéyah ’Ashdladiinídi bidziil ’ólta’di na’ach’hígíí bíhooł’’.

Da’ T’áá Diné bizaad bee yáníłti’?’Aoo’, T’áá Diné bizaad bee yáshti’.


01 Yá’át’ééh, díkwíígóó ’oolkił?Ła’ts’áadahdigóó ’oolkił.

02 T’áá shǫǫdí, ’ánáádí’ní.Ła’ts’áadahdigóó ’oolkił.


04 Da’ díí ch’ah ni?’Aoo’, díí shich’ah.


06 Da’ tábhgóó nisíníyá?’Aoo’, tábhgóó niséyá.

07 Ha’át’íísh biniiyé T’áá Diné bikéyahgóó díníyá?’Ólta’ biniiyé T’áá diné bikéyahgóó déyá.

08 Ha’át’íísh bee na’nítin nít’éé’?Wólta’íí bína’nishtin nít’éé’.

09 Da’ daalkaní ła’ nohsin?’Aoo’, daalkaní ła’ nisin.

10 Da’ T’áá Diné bizaad bee yáníłti’?’Aoo’, T’áá Diné bizaad bee yáshti’.

11 Da’ bidziil ’ólta’di ’ííníłta’?’Aoo’, ’ólta’ bidziilíjí ’ííníshta’.

12 Ha’át’íísh bíhooł’aah?Ni’ bii’ siláii bíhoosh’aah.

19


01 ’Áłchíní dahataał.Hastóí dóó sáanii da’alzhish.Hastiin hataał.’At’ééd ’alzhish.

02 Sáanii da’alzhish.Sáanii dahataał.’Ashiiké dahataał.’Ashiiké da’alzhish.

03 T’áadoo le’é yółta’.T’áadoo le’é yidl.T’áadoo le’é yiłbéézh.T’áadoo le’é yaa yí’aah.

04 T’áadoo le’é deeshł nízin.T’áadoo le’é deeshdlł nízin.T’áadoo le’é yídéeshtah nízin.

05 T’áá shǫǫdí dah nídaah.T’áá shǫǫdí dahohtaał.T’áá shǫǫdí nishtł’ajigo nił dah ’adiilyeed.

06 T’áá shǫǫdí díí nidl.T’áá shǫǫdí yinílyéhígíí naaltsoos bikáá’ ’ánílééh.

07 Naaltsoos si’.Naaltsoos yaa yí’aah.Naaltsoos bikáá’adání yikáá’ dah yi’aah.

08 Łeets’aa’ nímazí sinil.Łeets’aa’ nímazí yeíjááh.Łeets’aa’ nímazí bikáá’adání yikáá’ niínííł.

09 Łeets’aa’ bii’ tánágisí biih yish’aah.Bee ’ádít’oodí bikáá’ dah ’asdáhí yikáá’ dah yinííł.

’Ółta’í naaltsoos bikáá’ na’anishí yikáá’ dah yi’aah.

Beeldléí tsásk’eh bikáá’ dah yii’nííł.

10 Háadi bee ’ nídíthí níínínil?Bikáá’adání bikáá’ dah sénil.Háadi naaltsoos nííní’?Bikáá’ dah ’asdáhí bikáá’ dah sé’.

11 ’Ashkii yázhí ’éí bá’ólta’í yich’į’ bilasáana yoo’ááł.

Łééch’í ’éí hastiin yich’į’ hane’ binaaltsoos yoołtsos.

’At’ééké ’éí bimá dóó bizhé’é yich’į’ ch’iyáán yookááł.

Hastiin biye’ yich’į’ daané’é yoo’ááł.Bee ’ádít’oodí yich’į’ yoołtsos.Gohwééh nich’į’ yishkááł.

12 Neenigóó bááh łikaní yishkááł.Honeeni bá haz’góó jooł yish’ááł.Naaltsoos bá hooghangóó naaltsoos yish’ááł.

13 T’áá shǫǫdí ni’éétsoh tsásk’eh bikáá’ dah síłtsóós.

T’áá shǫǫdí łeets’aat’hí tseebíigo shaa nínííł.T’áá shǫǫdí naaltsoos bikáá’ na’anishí bikáá’ dah sínííł.

T’áá shǫǫdí haaz’éí shaa nohtįįh.

14 T’áá shǫǫdí bee ’ak’e’elchíhí baa nítįįh.Bee ’ak’e’elchíhí yaa yítįįh.T’áá shǫǫdí bee chaha’ohí shaa nítįįh.Bee chaha’ohí yaa yítįįh.

15 Be’awéé’ dzi’izí yaa yí’aah.Bee ’ak’e’elchíhí yaa yítįįh.Hastiin ’ashkii yázhí daané’é yaa yí’aah.

16 ’Ashkii yázhí daané’é yinízin. T’áá shǫǫdí daané’é ła’ baa ní’aah.

Daané’é ła’ yaa yí’aah.Dzi’izí ła’ nisin.Dzi’izí yaa yí’aah.

17 T’áá shǫǫdí ch’il łitsxooí bitoo’ baa níkaah.Ch’il łitsxooí bitoo’ yaa yíkaah.T’áá shǫǫdí ná’oolkiłí baa ní’aah.Ná’oolkiłí yaa yí’aah.

18 Neenidi ’áłchíní nidaané.Neenidi da’alzhish.Neenidi dahataał.Neenigóó bááh łikaní yookááł.

20

3.1 Náás

19 Na’a’né baa ha’aldééh.Na’a’né baa ni’íldee’.Na’a’né baa ha’aldééh.Na’a’né baa ni’íldee’.

20 Neeni baa ni’íldééh.Na’a’né baa ni’íldééh.Dilní bee nida’a’néhé baa ha’aldééh.

21 Dilní bee nida’a’néhé baa ha’aldééh.Dilní bee nida’a’néhé baa ni’íldee’.Na’a’né baa ha’aldééh.Na’a’né baa ni’íldee’.

22 ’At’ééd na’a’néedi níyá.Neenidóó dah diikááh.Dilní bee nida’a’néhídi ní’áázh.Hastiin naanishdóó dah diighááh.

23 ’Azee’ ’ál’ínídi ní’áázh.’Azee’ ’ál’ínídóó dah diikááh.Hastiin chidí naat’a’í nídanidaahígi níyá.Hastiin chidí naat’a’í nídanidaahídóó dah diighááh.

24 Hastiin naaltsoos nehejeehígóó deeyá.Tábhd’ náájah.Neenigóó deeyá.Naaltsoos nidahaniihíd’ náát’ash.

25 Da’ dííj naanishgóó díníyá?Nidaga’, dííj doo naanishgóó déyáa da.Da’ neenigóó díníyá?’Aoo’, neenigóó déyá.

26 Níłch’i naalkidí nésh’įgoósh t’áá ’áko?Nidaga’, doo t’áá ’áko da.Díí hadiil’éé’ sha’níłtsóósgoósh t’áá ’áko?’Aoo’, na’nistsóós.

27 ’Ółta’í nidaanéego t’áá ’áko.Nishtł’ajigo dóó nish’náajigo dóó t’áá náás na’ajeehgo t’áá ’áko.

28 Ninááda’iiníísh góne’ Sue neenigóó deeyáagoósh t’áá ’áko?

’Aoo’, t’áá ’áko.Hahgo baa ha’aldééh?Tseebíidi dóó ’ałníí’góó ’oolkiłgo baa ha’aldééh.Hahgo baa ni’íldééh?Ła’ts’áadahdi dóó ’ałníí’góó ’oolkiłgo baa ni’íldééh.

29 T’áadoo le’é ła’ yishdlgoósh t’áá ’áko?’Aoo’, dééh ła’ nidlgo t’áá ’áko.T’áadoo le’é ła’ yishgoósh t’áá ’áko?’Aoo’, bááh łikaní ła’ niygo t’áá ’áko.

30 Yas Niłt’ees’Atsá BiyáázhWóózhch’dT’chilT’tsohYa’iishjááshchilí

31 Yas Niłt’ees góne’ haahááh.Brazildi ’Atsá Biyáázh góne’ nahałtin.Nááts’ózí Bikéyahdi Wóózhch’d góne’ daan.T’chil d’ góne’ yoołkááł.

32 Ya’iishjáástsohBini’ant’ts’ózíBini’ant’tsohGhjį’Níłch’its’ósíNíłch’itsoh

33 Beijingdi T’tsoh góne’ ch’ilátah hózhóón t’óó ’ahayóí dahól.

Australiadi Ya’iishjááshchilí góne’ hai.Kéyah ’Ashdladiinídi Ya’iishjáástsoh góne’ tł’óo’di ch’iyáán ’ádeilééh.

Bini’ant’ts’ózí tseebíígóó yoołkááł.

34 Francedi Bini’ant’tsoh góne’ ’atah ná’iildééh.Ghjį’ neeznáá góne’ yoołkááł.’Éé’ Łichíi’ii Bikéyahdi Níłch’its’ósí góne’ deesk’aaz.

Italydi Níłch’itsoh góne’ deesk’aaz.

21

35 Yas Niłt’ees’Atsá BiyáázhWóózhch’dT’chilT’tsohYa’iishjááshchilíYa’iishjáástsohBini’ant’ts’ózíBini’ant’tsohGhjį’Níłch’its’ósíNíłch’itsoh

36 Tsosts’id jįjį’ ’éí damóo ’adooleeł.Tádiin jįjį’ ’éí náhidizííd.Naakits’áadah náhidizíidjį’ ’éí nináháhááh.

37 Hahgo tábhgóó díníyá?’Atsá Biyáázh góne’ tábhgóó deet’áázh.Hahgo dziłgóó díníyá?Bini’ant’ts’ózí góne’ dziłgóó deet’áázh.


01 Naaltsoos bá hooghandi ’ashkii ’at’ééd yíká ’iilyeed.

’Asdzání hastiin yíká ’iilyeed.’At’ééd bizhé’é yíká ’iilyeed.

02 ’Amá biyáázh yíká ’iilyeed.’Ashiiké hastiin yíká ’ahi’nilchééh.Siláo ’asdzání yíká ’iilyeed.

03 Bá’ólta’í ’éí da’ółta’í yíká ’iilyeed.Bá’ólta’í ’éí da’ółta’í doo yíká ’iilyeed da.Łééch’í hastiin yíká ’iilyeed.Łééch’í hastiin doo yíká ’iilyeed da.

04 Hastiin bik’is tábhdi yił ’ahíikááh.Da’adánídi ’asdzání bizhé’é yił ’ahíi’aash.Honeeni bá haz’ánídi ’asdzání bahastiin yił ’ahíi’aash.

05 ’Asdzání naanishdi bíhólníhí yił ’ahíi’aash.Hastiin t’áadoo le’é ’ál’ínígi bíhólníhí yił ’ahíi’aash.

Bíhólníhí da’adánídi nidaalnishígíí yił ’ahíikááh.

06 ’Asdzání siláo yich’į’ halne’.’Asdzání ’azee’ííł’íní yich’į’ halne’.Hastiin be’esdz yich’į’ halne’.’Asdzání bimá yich’į’ halne’.

07 ’Asdzání hastiin yich’į’ yáłti’go bił ’oolwoł.Bíhólníhí ’éí naalnishí yich’į’ yáłti’.Bá’ólta’í ’éí ’ółta’í yich’į’ yáłti’.Hastiin ł’ yich’į’ yáłti’.

08 Da’adánídi ’asdzání bik’is yił ’ahíi’aash.’Áłchíní bicheii yíká ’ahi’nilchééh.’Asdzání bideezhí yich’į’ yáłti’.’Ashkii bimá yich’į’ halne’.

09 Da’nél’ínídi ’asdzání dóó hastiin bik’is yił ’ahíikááh.

Siláo ’asdzání yíká ’iilyeed.Hastiin bíhólníhí yich’į’ halne’.Naanishdi bíhólníhí naalnishí yich’į’ yáłti’.’At’ééd bik’is yich’į’ yáłti’.Honeeni bá haz’ánídi ’at’ééd bik’is yił ’ahíi’aash.

22

3.2 Náás

10 Háísh bich’į’ hólne’?’Azee’ííł’íní bich’į’ hashne’.Háísh bich’į’ yáníłti’?’Azee’ííł’íní bich’į’ yáshti’.

11 Háísh bich’į’ hólne’?She’esdz bich’į’ hashne’.Háísh bich’į’ yáníłti’?She’esdz bich’į’ yáshti’.

12 Neenidi doo hahígóó níyá.Neenidi t’áá ’ákohgo yíkai.’Asdzání doo hah níyáa da.

13 ’At’ééyázhí doo hah níyáa da.Be’esdz doo hah níyáa da.Hastiin doo hah níyáa da.

14 Doo hahígóó níyá.’Ólta’di ’at’ééd doo hah níyáa da.Da’adánídi doo hahígóó niit’áázh.Hastiin bił dah ’adiit’ááh nít’éé’ doo hah níyáa da.

15 ’Asdzání naanishdi doo hahígóó níyá.Hastiin na’alkidídi doo hah níyáa da.Dilní bee nida’a’néhídi t’áá ’ákohgo niit’áázh.

16 Díí níłch’i naalkidí t’ááłáhídi neeznádiin béeso bh ’íl.

Díí bee ’i’iilkeedí naakidi neeznádiin dóó bi’ ’ashdla’ béeso bh ’íl.

Díí bikáá’ dah ’asdáhí táadi neeznádiin dóó bi’ ’ashdla’ béeso bh ’íl.

Díí ’éétsoh dįdi neeznádiin dóó bi’ naadiin béeso bh ’íl.

17 Díí bikáá’adání ’ashdladi neeznádiin béeso bh ’íl.

Díí saad biihi’níłí hastdi neeznádiin béeso bh ’íl.

Díí ’ootseed tsosts’idi neeznádiin béeso bh ’íl.

Díí chidí tseebíidi neeznádiin béeso bh ’íl.

18 Díí tsásk’eh tsosts’idi mííl yázhí dóó bi’ dįdi neeznádiin béeso bh ’íl.

Díí ł’ naakidi mííl yázhí dóó bi’ táadi neeznádiin béeso bh ’íl.

Díí saad biihi’níłí t’ááłá’ídi mííl yázhí dóó bi’ tsosts’idi neeznádiin béeso bh ’íl.

19 Díí chidí hastdi mííl yázhí dóó bi’ tsosts’idi neeznádiin béeso bh ’íl.

Díí ’ootseed t’ááłá’ídi mííl yázhí dóó bi’ naakidi neeznádiin béeso bh ’íl.

Díí hadiil’éé’ tseebíidi mííl yázhí dóó bi’ náhást’éidi neeznádiin béeso bh ’íl.

20 Naakidi mííl yázhí dóó bi’ ’ashdla’góó yihah.T’ááłá’ídi mííl yázhí dóó bi’ tseebíidi neeznádiin dóó bi’ náhást’édiingóó yihah.

T’ááłá’ídi mííl yázhí dóó bi’ náhást’éidi neeznádiin dóó bi’ tádiin dóó bi’ t’ááłá’í.

21 kin bee ’ééhóziníkin bee ’ééhóziníkin bee ’ééhóziníbéésh bee hane’é bee ’ééhóziníbéésh bee hane’é bee ’ééhóziníyoołkááł

22 tsxł hane’é bee ’ééhózinítsxł hane’é bee ’ééhózinítsxł hane’é bee ’ééhóziníyoołkááłyoołkááłbéésh bee hane’é bee ’ééhóziní

23 Díí kin bee ’ééhóziní ’át’é.Díí béésh bee hane’é bee ’ééhóziní ’át’é.Díí tsxł hane’é bee ’ééhóziní ’át’é.Díí yoołkáłígíí ’át’é.

24 ’Azee’ííł’íní bich’į’ hólne’.Da’adánídi ’ahíit’aash dooleeł.T’áá shǫǫdí shíká ’anilyeed.Łeets’aa’ nímazí bikáá’adání bikáá’ dah sí’aah.

25 T’áá shǫǫdí da’ołzhish.Ninaaltsoos yíníłta’.Nihíla’ tánáhgis.

26 T’áá shǫǫdí dah nídaah.Nishtł’ajigo nił dah ’adiilyeed.Shiníníł’.

27 Nish’náajigo nił dah ’adiilyeed.Shíísíníłts’’.Bh ha’íízhahí shaa ní’aah.

23

28 T’áá shǫǫdí shíká ’anilyeed.Níla’ táánígis.Na’íłk’!Wóshd’ wohkah.

29 T’áá shǫǫdí nádí bíká ’anilyeed.T’áá shǫǫdí shíká ’anilyeed.

30 Háadi Barcelona hoolyé?Níléidi Barcelona hoolyé.Háadi da’nél’?Doo shił bééhózin da.

31 Hastiin ’asdzání bibéésh bee hane’é bee ’ééhóziní bił bééhózin.

’Asdzání hastiin bibéésh bee hane’é bee ’ééhóziní doo bił bééhózin da.

’Asdzání hastiin ’óolyéhígíí bił bééhózin.

32 ’Azee’ííł’íní bich’į’ hashne’. Da’ bibéésh bee hane’é bee ’ééhóziní nił bééhózin?

Nidaga’, bibéésh bee hane’é bee ’ééhóziní doo shił bééhózin da.

Da’nél’ínígóó deeshááł nisin. Da’ kin bee ’ééhóziní nił bééhózin?

’Aoo’, Main Street tádiin dóó bi’ d’gi bił haz’.

33 Da’ neenigóó díníyá?’Aoo’, neenigóó déyá ’ákondi doo hah deesháał da.

Da’ shighan bee ’ééhóziní nił bééhózin?’Aoo’, shił bééhózin.

34 Yas Niłt’ees’Atsá BiyáázhWóózhch’dT’chilT’tsohYa’iishjááshchilíYa’iishjáástsohBini’ant’ts’ózíBini’ant’tsohGhjį’Níłch’its’ósíNíłch’itsoh

35 Níłch’itsoh naadiin d’góó yoołkááł.Níłch’itsoh naadiin ’ashdla’góó yoołkááł.Níłch’itsoh tádiin dóó bi’ t’ááłá’ígóó yoołkááł.Yas Niłt’ees t’ááłá’ígóó yoołkááł.

36 Damóo Biiskání dóó Ya’iishjáástsoh d’ts’áadahgóó yoołkááł.

Naakij Nida’anish dóó T’tsoh t’ááłá’ígóó yoołkááł.

D’íj Nida’anish dóó T’chil naadiin naakigóó yoołkááł.

Nida’iiníísh dóó T’tsoh ’ashdla’góó yoołkááł.

37 Da’ Ya’iishjááshchilí ’ashdla’góó yoołkááł?’Aoo’, Ya’iishjááshchilí ’ashdla’góó yoołkááł.Da’ dííj Wóózhch’d naadiingóó yoołkááł?’Aoo’, dííj Wóózhch’d naadiingóó yoołkááł.

38 Dííj díkwíígóó yoołkááł?Ya’iishjááshchilí náhást’éíts’áadah dóó naakidi mííl yázhí dóó bi’ ła’ts’áadahgóó yoołkááł.

Dííj díkwíígóó yoołkááł?Yas Niłt’ees naakits’áadah dóó naakidi mííl yázhí dóó bi’ ’ashdla’góó yoołkááł.

39 Ya’iishjááshchilí tsosts’id góne’ shinááhai.Bini’ant’tsoh ’ashdla’áadah góne’ ’atah ná’iildééh.

’Atsá Biyáázh táá’ts’áadah góne’ dziłgóó deet’áázh.

Wóózhch’d tsosts’idts’áadah góne’ bi’éé’ ch’ilgo dadootł’izh łeh.

24


01 Bilasáana tsin bineest’’ ’át’é.Ch’il łitsxooí tsin bineest’’ ’át’é.Tł’aakał ’éé’ ’át’é.Tł’aajį’éé’ ’éé’ ’át’é.

02 łikaníłikaníłikaních’il daadáních’il daadání’atoo’

03 Łikaní yiyííy’, ’ákondi ch’il daadání t’áadoo yiyííy’ da.

Łikaní ’át’éego yiy.’Ałní’ní’go ’atoo’ dóó dah díníilghaazh yiy.

04 Łikaní deiy.Ch’il daadání yiy.’Atoo’ deidl.

05 łikaních’il daadání’atoo’

06 Łikaní ’íílééh.Ch’il daadání ’íílééh.Dah díníilghaazh ’íílééh.’Atoo’ ’íílééh.

07 ’Abínígo ch’iyáán ’íshłééh.’I’íí’go ch’iyáán ’íilnééh.’Ałní’ní’go ch’iyáán ’íílééh.

08 Łikaní ’íílééh.Łikaní yiy.Ch’il daadánígíí ’íílééh.Ch’il daadánígíí yiy.’Atoo’ ’íílééh.’Atoo’ deidl.

09 Kwii naniná.Níléíjí da’nijahí bá haz’.Kwii naashá.Béésh bee hane’é níléidi si’.’Asdzání kwii sidá.Binák’ee sinilí níléíjí sinil.

10 Níłch’i naalkidí kwii niní’aah.Bikáá’adání níléíjí niní’aah.Ch’il daadání kwii sik.Łikaní níléíjí sik.

11 K łikaní.Ch’il daadání níléíjí sik.K ’atoo’.Gohwééh níléíjí si’.

12 Kwii naaldlooshii doo bá haz’ da.Kwii naaldlooshii bá haz’.Na’alk’ dooda bikáá’.Tó siyínígi na’ałkǫ’go t’áá ’áko.

13 Kwii łééch’í doo bá haz’ da.Kwii doo na’abs da.

14 Kwii doo t’áá náás na’ajeeh da.Kwii doo da’ad da.Kwii doo nishtł’ajigo na’ajeeh da.

15 Yá’át’ééh.’Aoo’, yá’át’ééh. Da’ Mr. Smith ’ání?’Aoo’, háísh halne’?John Wilson halne’.

16 Yá’át’ééh.’Aoo’, yá’át’ééh.John bich’į’ haasdziih, t’áá shǫǫdí?Doo k naagháa da.

17 Ha’át’íísh yíník?Łikaní ník.Nish’ ha’át’íísh yíník?Ch’il daadání ník.

18 Díí bááh łikaní ’át’é.’Eii bááh łikaní ’át’é.Níléí bááh łikaní ’át’é.

19 Díí tó ’át’é.’Eii gohwééh ’át’é.Níléí łikaní ’ádaat’é.Díí bilasáana ’ádaat’é.’Eii ch’il łitsxooí ’ádaat’é.Níléí bááh ’ádaat’é.

25

20 Díí shił yá’át’ééh.’Eii ’atisgo shił yá’át’ééh.Níléí ts’ídá ’aláahgo shił yá’át’ééh.

21 Da’ łikaní nínízin, díí doodaii’ ’eiidí daats’í?Łikaní ’eiidígíí nisin.Da’ łikaní nínízin, díí doodaii’ ’eiidí daats’í?Łikaní díidígíí nisin.

22 Díí ník.’Eii yiník.Díí naasbs.Níléí neiłbs.

23 Díí hadiil’éé’ nisin.Níléí deijį’éé’ nisin.Díí tł’aajį’éé’ nisin.Níléí ké nisin.

24 Díí shikee’.’Eii she’esdz bikee’.Díí dzi’izí shí.Níléí dzi’izí shideezhí bí.

25 Díí hadiil’éé’ da’íl.Níléí hadiil’éé’ doo da’ílį da.Díí ná’oolkiłí ’ałk’id’ yę ’át’é.’Eii ná’oolkiłí ’ániidígíí ’át’é.Díí chidí daalgai.Níléí chidí łichíí’.

26 Chidí kwii siz. Jooł níléidi si’.Jooł kwii si’. Chidí níléidi siz.Díí jooł łichíí’. Níléí jooł łitso.Díí jooł łitso. Níléí jooł łichíí’.

27 Bee ’ak’e’elchíhí nisin.K bee ’ak’e’elchíhí.Háadi shinák’ee sinilí sinil?K ninák’ee sinilí.

28 K ’atoo’.K nikee’.K ni’éétsoh.

29 Yá’át’ééh.’Aoo’, yá’át’ééh.Laura bich’į’ haasdziih, t’áá shǫǫdí?Hágosh, k Laura.

30 Yá’át’ééh.’Aoo’, yá’át’ééh. Laura bich’į’ haasdziih?Díí Laura ’ání.Yá’át’ééh, Laura. Díí Jen ’ání.Ha’át’íísh baa naniná?Doo baa naasháhí da.

31 Neenigóó D’íj Nida’anish góne’, shaa díínáałgoósh t’áá ’áko?

Hágosh, ’ahéhee’.T’áadoo le’é ła’ nishkaahgoósh t’áá ’áko?T’áá shǫǫdí ch’il daadání dííkááł.

32 Tseebíidigóó ’oolkiłgo díínáałgoósh, t’áá ’áko?’Aoo’, tseebíidigóó ’oolkiłgo deeshááł.’Aoo’, hágoónee’.Hágoónee’.

26


01 hataałíhataałíhataałí’alzhishí’alzhishídilní yee naanéhé

02 Dilní yee nidaanéhé nidaané.Dilní yee nidaanéhé da’adání góne’ nidaané.Dilní yee naanéhé dilní biwoo’ hólóní yee naané.

03 ’Alzhishí ’atiingi ’alzhish.Hataałí da’adání góne’ hataał.Dilní yee naanéhé dilní biwoo’ hólóní yee naané.

04 ’Alzhishí bikee’ łizhin.’Alzhishí bikee’ łichíí’.Dilní biwoo’ hólóní łizhin.Dilní biwoo’ hólóní łigai.

05 Dilní nizhónígo yee nidaané.Dilní doo nizhónígo yee naanée da.

06 Díí naaltsoos shił nizhónígo yíníshta’.Díí naaltsoos doo shił nizhónígóó yíníshta’.Díí naalkidígíí bił danizhóní.Díí naalkidígíí doo bił danizhóní da.

07 Ła’ damóo yęd’ tábhdi doo hózhóní da nít’éé’.

’Add’ hózhóní nít’éé’.Tł’ééd’ doo nizhónígo nidaanée da nít’éé’.Nida’iiníísh yęd’ nizhónígo nidaanéé nít’éé’.

08 Díí da’adánígi yá’át’éehgo da’ad.Díí da’adánígi t’áá yá’át’éehgo da’ad.Díí da’adánígi t’áá ’íiyisíí yá’át’éehgo da’ad.

09 Díí da’nijahí yá’át’ééh.Díí da’nijahí t’áá yá’át’ééh.Díí da’nijahí t’áá ’íiyisíí yá’át’ééh.

10 ’Atiin doo yá’át’éeh da.’Atiin t’áá ’íiyisíí doo yá’át’éeh da.

11 Díí łééch’í doo yá’át’éeh da.Díí łééch’í t’áá ’íiyisíí doo yá’át’éeh da.

12 Nizhónígo na’ałk’.Doo nizhónígo na’ałkǫ’ da.Nizhónígo na’ałbs.Doo nizhónígo na’ałbs da.

13 Nizhónígo ’alzhish.Doo nizhónígo ’alzhish da.Nizhónígo naané.Doo nizhónígo naanée da.

14 Nizhónígo ch’iyáán ’íílééh.Doo nizhónígo ch’iyáán ’ííléeh da.Nizhónígo hataał.Doo nizhónígo hataał da.

15 Yá’át’éehgo hashtaał.T’áá yá’át’éehgo hataał.T’áá ’íiyisíí yá’át’éehgo hataał.

16 Damóo Biiskání yęd’ doo yá’át’ééhgóó nidaazne’.

Tágíj Nida’anish yęd’ t’áá ’íiyisíí doo yá’át’ééhgóó nidaazne’.

17 Nideezhí ha’át’íísh binaanish?’Alzhishí nil.Da’ yá’át’éehgo ’alzhish?’Aoo’, yá’át’éehgo ’alzhish.

18 Binaanish hól.Doo baa naasháhí da.Binaanish hól.Doo yaa naagháhí da.

19 Da’ naakidigóó ’oolkiłgo doo baa nanináhí da?Nidaga’, shinaanish hól.Da’ Tágíj Nida’anishgo doo baa nanináhí da?’Aoo’, doo baa naasháhí da.

20 Dilní bee na’a’néhígóó díníyáagoósh t’áá ’áko?’Aoo’, doo baa naasháhí da.Kwii nínáahgoósh t’áá ’áko?Nidaga’, shinaanish hól.

21 Bíká ’anilyeedísh?Nidaga’, shinaanish hól.Bíká ’anilyeedísh?’Aoo’, doo baa naasháhí da.

22 Da’adánígóó díníyáagoósh t’áá ’áko?Nidaga’, shinaanish hól.Da’ na’a’né níníł’į dooleeł?Nidaga’, shinaanish hól.

27

23 Háísh bááh daalkaní yiyííy’?Shí, yíy’.T’áá ’áko.Háísh ch’il łitsxooí bitoo’ yoodl’?Shí, yishdl’.T’áá ’áko.

24 ’I’íí’goósh neenigóó díníyá?’Aoo’, doo baa naasháhí da.D’íj Nida’anish góne’ na’a’néégóósh díníyá?’Aoo’, doo baa naasháhí da.Naakidigóó ’oolkiłgoósh ’ahíit’aash dooleeł?’Aoo’, naakidigóó ’oolkiłgo doo baa naasháhí da.

25 Tseebíidigóó ’oolkiłgo dilní bee na’a’néégóó díníyáagoósh t’áá ’áko?

Nidaga’, díí ’i’íí’ánígíí shinaanish hól.Nida’iiníísh góne’ísh nihaa noh’aash?Nidaga’, Nida’iiníísh góne’ nihinaanish hól.

26 Díí ’i’íí’ánígíí jooł nabízníltaałí bee neii’née dooleeł, t’áásh ’áko?

Nidaga’, shinaanish hól.Díí ha’át’íísh ní?Doo shił bééhózin da.

27 Nida’iiníishgo neeni biniiyé shaa díínááł t’áásh ’áko?

Neenigóó deeshááł nisin, ’ákondi Nida’iiníishgo shinaanish hól.

Da’ Damóo Yázhígo doo baa nanináhí da?’Aoo’, Damóo Yázhígo doo baa naasháhí da.Da’ honeeni bá haz’góó díínááł nínízin?’Aoo’, honeeni bá haz’ánígóó deeshááł nisin.

28 Yá’át’ééh.’Aoo’, yá’át’ééh. Nizhé’é bich’į’ haasdziih, t’áá shǫǫdí.

Doo sidáa da.Nimá bich’į’ haasdziih.’Aoo’, k shimá.

29 Yá’át’ééh.’Aoo’, yá’át’ééh Jean.Da’ Damóo Yázhígo doo baa naoh’aashí da?’Aoo’, doo baa neiit’aashí da.Na’a’néégóó diit’ashísh nohsin?’Aoo’, na’a’néégóó diit’ash niidzin.


01 Yá’át’ééh.Yá’át’ééh.

02 Haash yinílyé?Elena yinishyé.

03 Da’ Nida’iiníísh góne’ ninaanish hól?Nidaga’, doo shinaanish hólǫ da.

04 Neenigóó díínááł, t’áásh ’áko?’Aoo’, ’ák deeshááł.

05 Háísh bich’į’ yáníłti’?Elena bich’į’ yáshti’.

06 Yá’át’ééh, Bernard!Yá’át’ééh, Elena!

07 Hahgo baa ha’aldééh?Tsosts’idigo baa ha’aldééh.

08 Hágoónee’!Hágoónee’!


10 Yá’át’ééh?Yá’át’ééh.

11 Nida’iiníish góne’ísh doo baa nanináhí da?’Aoo’, Nida’iiníísh góne’ doo baa naasháhí da. Ha’át’íí lá?

12 Neenigóósh díínááł?Doo nik’i’diishtįįh da. ’Ánáádí’ní, t’áá shǫǫdí.

13 Neenigóósh díínááł?Neenigóó daats’í deeshááł? Doo shił bééhózin da.

14 Da’ Nida’iiníísh góne’ nahałtin dooleeł?Nidaga’, doo nahałtin da dooleeł.

15 Ha’át’íísh ’áníléehgo neenigóó dííkááł?Ch’il daadání ’íshłééh.

16 Ha’át’íísh ’áníléehgo neenigóó dííkááł?Bááh łikaní ’íishłaa.

17 Doo hahígóósh niit’áázh?Nidaga’, t’áá ’ákohgo noo’áázh.

18 ’Adiilzhishísh?’Aoo’, ’adiilzhish.

28


01 ’Ałk’id’ kwii jooł bee niséne’.K’ad kwii jooł bee naashné.Níléíjí jooł bee nideeshneeł.

02 Daané’é ’ániidígíí nayiiłniih.Yiskgo daané’é ’ániidígíí ná nahideeshnih.’Abe’ nayiiłniih.Yiskgo ’abe’ ła’ nahideeshnih.Tł’aajį’éé’ nayiiłniih.Yiskgo tł’aajį’éé’ ’ániidígíí ná nahideeshnih.

03 ’Ólta’góó yigááł.Nááhaigo ’ólta’góó doogááł.Wólta’íí neinitin.Wólta’íí neidínóotįįł.Chidí yoołbs.Neeznáá nááhaigo nikidi’doołbs.

04 Jooł ni’dilkalí bee nídiine’.Nída’diilk’.Kojigo deekai.

05 Hahgo lá ’adiidł?Ni’siilk’dóó bik’ijį’ ’adiidł.Hahgo jooł nabízníltaałí bee nidii’neeł?’Iid’dóó bik’ijį’ jooł nabízníltaałí bee nidii’neeł.

06 ’Ada’niid’.Jooł nabízníltaałí yee nídadiine’.’Adeeshł.Jooł nabízníltaałí bee nídiine’.

07 Náasdi béeso bá hooghangi nideeshnish.Náasdi ’ooljéé’ yikáá’ nidoogaał.Náasdi da’adánígi nidoolnish.

08 Náasdi bíhólníhí deeshłeeł.Náasdi ’azee’ííł’íní dooleeł.Náasdi bá’ólta’í dooleeł.Náasdi siláo dooleeł.

09 K’ad shinaanish hól. Ninishnishdóó bik’ijį’ nich’į’ hodeeshnih.

K’ad doo baa naasháhí da. ’I’íí’go naanishgóó déyá.

K’ad shinaanish hól. ’Ííy’dóó bik’ijį’ nił nideeshneeł.

10 ’Adiilzhish t’áásh ’áko?Shich’į’ ’íídííłtah t’áásh ’áko?Shił nidííneeł t’áásh ’áko?

11 ’Adiilzhish t’áásh ’áko?’Aoo’, nił ’adeeshzhish.Nidii’neeł t’áásh ’áko?’Aoo’, nidii’neeł.

12 Díí łééch’í t’áá ’íiyisíí ’áłts’ísí.Díí tsin t’áá ’íiyisíí danineez.Díí ’ootseed t’áá ’íiyisíí ’íl.Díí jooł t’áá ’íiyisíí nitsaa.

13 Díí hooghan t’áá ’íiyisíí ’áłts’ísí.Díí t’áá ’íiyisíí doo dilwo’ da.Díí ch’ah t’áá ’íiyisíí nitsaa.Díí hastiin t’áá ’íiyisíí dilwo’.

14 Díí dáádílkał t’áá ’íiyisíí ’áłts’ísí.Díí ná’oolkiłí t’áá ’íiyisíí nitsaa.Díí jooł t’áá ’íiyisíí ’áłts’ísí.Díí jooł t’áá ’íiyisíí nitsaa.

15 Díí tsin t’áá ’íiyisíí danineez.Náasdi díí tsin t’áá ’íiyisíí danineez dooleeł.Díí naaldlooshii t’áá ’íiyisíí danitsxaaz.Náasdi díí naaldlooshii t’áá ’íiyisíí danitsxaaz dooleeł.

16 Yá’át’ééh, na’ídíshkid.Níká ’iishyeedísh?’Aoo’, łikaníísh hól?Yá’át’ééh, na’ídíshkid.’Aoo’ yá’át’ééh, níká ’iishyeedísh?Díí dilní biwoo’ hólóní díkwíísh bh ’íl?

17 Na’ídíłkidísh?’Aoo’, na’ídíshkid.Nida’ídółkidísh?’Aoo’, na’ídíilkid.

18 Hastiin na’akáhí nil.’Asdzání na’akáhí nil.Hastóí na’akáhí nil.Na’akáhí niidl.

19 Hastiin na’akáhí neídíłkid.Na’akáhí bił halne’.’Abínígo na’akáhí ch’iyáán nihaa yíkaah.Na’akáhí gohwééh baa yíkaah.

29

20 Na’ídíłkidísh?’Aoo’, na’ídíshkid.Na’ídíłkidísh?’Aoo’, na’ídíshkid.

21 béégashii bitsį’béégashii bitsį’béégashii bitsį’na’ahóóhai bitsį’na’ahóóhai bitsį’łóó’

22 ’Ałní’ní’go ’asdzání na’ahóóhai bitsį’ yiy.Hooghandi hastiin łóó’ yiy.Da’adánígi ’at’ééd nímasii yiy.Da’adánígi béégashii bitsį’ deiy.

23 ’At’ééd na’ahóóhai bitsį’ yiy.Hastiin béégashii bitsį’ yiy.’Asdzání łóó’ yiy.’Ashkii nímasii yiy.

24 bíla’dį’iibíla’dį’iibíla’dį’iibéésh ’adee’béésh ’adee’béésh

25 Bíla’dį’ii nímasii bíighahgi sit.Béésh ’adee’ bh ha’íízhahí bíighahgi sit.Béésh bááh bíighahgi sit.Zábh bee yit’oodí bikáá’adání bikáa’gi siłtsooz.

26 ’Asdzání zábh bee yit’oodí yikáá’ ’ak’e’ełchí.’Ashkii nish’náájí yee béésh nei’á.’At’ééd béésh ’adee’ yee ’ay.’Asdzání bíla’dį’ii yee ’ay.

27 naa’ołínaa’ołínaa’ołímandagíiyamandagíiya’azeedích’íí’ łibáhí

28 ’áshįįh łikan’áshįįh łikan’áshįįh łikan’áshįįh’áshįįh’azeedích’íí’ łibáhí

29 dééh ’áshįįh łikan biłbááh mandagíiya biłnímasii ’áshįįh biłch’il daadání ’azeedích’íí’ łibáhí biłbéégashii bitsį’ ’áshįįh biłgohwééh ’áshįįh łikan bił

30 ’áshįįh’áshįįh łikan’azeedích’íí’ łibáhímandagíiyanaa’ołíbíla’dį’iibééshbéésh ’adee’

31 ’Áshįįhísh hól?’Aoo’, k ’áshįįh.’Azeedích’íí’ łibáhígíísh hól?’Aoo’, k ’azeedích’íí’ łibáhí.Mandagíiyaísh hól?’Aoo’, k mandagíiya.

32 Neest’’ dík’zhígíí naaki.Neest’’ dík’zhígíí łeets’aa’ nímazí bee sik.tó dóó neest’’ dík’zhí dootł’izhígííNeest’’ dík’zhí dootł’izhígíí táá’.

33 Neest’’ dík’zhígíí dík’zh.Neest’’ dík’zhí dootł’izhígíí dík’zh.Na’ahóóhai bitsį’ dích’íí’.Naa’ołí dích’íí’.’Áshįįh łikan ’ayóo łikan.Bááh łikaní ’ayóo łikan.

34 ’Atoo’ísh ła’ nínízin?Ha’át’íísh bił ’ályaa?Nímasii, naa’ołí, ’áshįįh, dóó ’azeedích’íí’ łibáhí bił ’ályaa.

Hágosh, ła’ nisin.

30

4.1 Náás

35 Łikanígíísh ła’ nínízin?’Aoo’, hait’éhígíísh hól?Dííj neest’’ dík’zhígíí hól.Da’ dík’zh?Nidaga’, łikan.’Ahéhee’.

36 Díí t’áá ’íiyisíí dík’zh. ’Áshįįh łikan ła’ nisin.Hágosh, k ’áshįįh łikan.Díí ’ayóo dích’íí’. Tó ła’ nisin.Hágosh, k tó.

37 Yá’át’ééh, zábh bee yit’oodí ła’ shaa níłtsóós.Hágosh, k zábh bee yit’oodí.Yá’át’ééh, béésh shaa ní’aah.Hágosh, k béésh.


01 béé’ílyaaíbéé’ílyaaíbéé’ílyaaína’ashch’’ígíína’ashch’’ígíí’eelkidí

02 Díí na’ashch’’ígíí tábhgi ’át’é.Díí na’ashch’’ígíí yá ’át’é.Díí ’eelkidí Parisdi ’át’é.Díí ’eelkidí sha’áłchíní ’ádaat’.Díí béé’ílyaaí hastiin ’át’é.Díí béé’ílyaaí mósí ’át’é.

03 Díí háísh ’át’?Díí ’eelkidí shicheii ’át’.Díí háadi ’át’é?’Eii na’ashch’’ígíí shimásání bighandi ’át’é.

04 béé’ílyaaí’eelkidína’ashch’’ígíító yaniilzhee’hááda’aldahíyílk’id

05 yiltzhí’ásaa’ yilghaałídilní biwoo’ hólónídilní yee nidaanéhé

06 Béé’ílyaaí bikáá’ dah sédá.Tó yaniilzhee’gi yi’ash.Hastiin hááda’aldahgi ’ółta’go sidá.Yílk’idgi da’iid.

07 Béé’ílyaaí ’éí tó yaniilzhee’gi bił haz’.Honeeni bá haz’ánígi hááda’aldah hól.Na’ashch’’ígíí ’éí tó yaniilzhee’gi ’át’é.Béé’ílyaaí yílk’idígíí bikáa’di dah si’.

08 Díí na’ashch’’ígíí dilní biwoo’ hólóní ’át’é.Díí ’eelkidígíí yiltzhí ’át’é.Díí na’ashch’’ígíí ’ásaa’ yilghaałí ’át’é.

09 Dilní biwoo’ hólóní dóó yiltzhí bee na’a’néhé ’át’é.

’Ásaa’ yilghaałí bee na’a’néhé ’át’é.

10 ’Ashkii yiltzhí yee naané.’Ashkii bicheii yił dilní biwoo’ hólóní yee naané.Hastóí ’ásaa’ yilghaałí yee nidaané.

31

11 Dilní yee nidaanéhígíí ’iiłkeed.Tó yaniilzhee’ígíí ’iiłkeed.Na’ashch’’ígíí ’iiłkeed.Béé’ílyaaí ’iiłkeed.

12 Hastiin ’asdzání ’iiłkeed.T’áá shǫǫdí ’anihíłkeed.’Asdzání ’éí béé’ílyaaí ’iiłkeed.Hastiin dilní yee nidaanéhígíí ’iiłkeed.

13 na’alkidna’alkidna’alkidnaaldlooshii danél’naaldlooshii danél’da’nél’íní

14 Da’adánígíí kintahdi bił haz’.Da’adánígíí doo kintahdi bił haz’ da.Kintahdi bighan.Doo kintahdi bighan da.

15 Díí na’alkidígíí kintahdi bił haz’.Na’alkidígi siké.Díí naaldlooshii danél’ínígi bighan.Díí łééch’í dóó mósí doo da’nél’ínídi bighan da.

16 Dilní yee nidaanéhé kintahdi nidaané.Dilní yee nidaanéhé doo kintahdi nidaanée da.Béé’ílyaaí kintahdi bił haz’.Béé’ílyaaí doo kintahdi bił haz’ da.

17 T’tsoh yęd’ tsiyi’di díí ’ííłkid.Ghjį’ yęd’ bik’is ’ayííłkid.Da’nél’įdi dóó kintahdi naaldlooshii ’ayiiskid.Honeeni bá haz’gi ła’ hooghanídóó ’ííníłkid.

18 Díí kin Moscowdi si’.Díí kin New Yorkdi si’.Díí kin Barcelonadi si’.Díí kin Australiadi si’.

19 Hááda’aldahí ’ałk’id’ ’ályaa.Béé’ílyaaí ’ałk’id’ ’ályaa.Na’ashch’’ígíí ’ániid ’ályaa.Kin ’ániid ’ályaa.

20 Nida’a’néhé ’ałk’id’ ’ályaa.Nida’a’néhé ’ániid ’ályaa.Béé’ílyaaí ’ałk’id’ ’ályaa.Béé’ílyaaí ’ániid ’ályaa.

21 Díí béé’ílyaaí Brazildi bił haz’ánígíí ’ayóo baa ha’niih.

Díí kin Náá’ádaałts’ózí Bikéyahdi bił haz’ánígíí ’ayóo baa ha’niih.

Díí tó yaniilzhee’í Romedi bił haz’ánígíí ’ayóo baa ha’niih.

22 Kin ’ayóo baa ha’niihígíí ’iidoołkił.Kin ’ayóo baa ha’niihígíí ’iiłkeed.Kin ’ayóo baa ha’niihígíí ’iyííłkid.

23 Díí ’ayóo baa ha’niih.Díí ’ayóo baa ha’niih.Díí kin ’ayóo baa ha’niihígíí ’át’é.Díí na’ní’á ’ayóo baa ha’niihígíí ’át’é.Díí dził ’ayóo baa ha’niihígíí ’át’é.

24 Bichidí háidéez’’.Bichidí yik’í ní’áázh.Bee ’ nídíthí háidéez’’.Bee ’ nídíthí néidiinil.Binák’ee sinilí háidéez’’.Binák’ee sinilí néidiinil.

25 Shi’éétsoh hádínísh’’.Shi’éétsoh náádiiłtsooz.Bikee’ háidéez’’.Bikee’ nínéidiidlá.

26 Jooł háidéez’’.Jooł nínéidiit’.Yistłé háidéez’’.Yistłé nínéidiidlá.

27 Béé’ílyaaí háidéez’’.Béé’ílyaaí yik’í ní’áázh.Da’nél’íní háidéez’’.Da’nél’íní yik’í ní’áázh.

28 Shinák’ee sinilí hádínísh’’.Ninák’ee sinilí nídiinil.Shilééch’í hádínísh’’.Nilééch’í bik’í níyá.

29 Ha’át’íísh hádíní’’?Na’alkidí hádínísh’’.Ha’át’íísh hádínóh’’?Nida’a’néhé hádíníit’’.

32


01 ’Áłchíní ’anídaadloh.Hastiin yidloh.’At’ééd dóó bimá doo yidloh da.’Ashkii doo ’anádloh da.

02 ’Asdzání bahastiin yich’į’ yidloh.’Azee’ííł’íní ’at’ééd yich’į’ yidloh.’At’ééd ’anádloh.’Áłchíní neenidi ’anídaadloh.’Awéé’ yicha.Sáanii yicha.

03 ’Asdzání bahastiin yich’į’ yidloh.Hastiin ’anádloh.’Ashkii bá’ólta’í yich’į’ yidloh.Nidaalnishí ’anídaadloh.

04 Hastiin chaha’ohdi sidá.Chidí naalyéhé bá hooghan bidáahgi siz.’Asdzání ’áłah ná’ádleeh yíighahgi siz.Hastiin dóó ’asdzání sodizin bá hooghan yidáahgi sizįgo yidloh.

05 chaha’oh’áłah ná’ádleehnaalyéhé bá hooghansodizin bá hooghan

06 Naalyéhé bá hooghandi naashá.Sodizin bá hooghan góne’ dahataał.Díí ’áłah ná’ádleeh Tsé Nitsaa Deez’áhídi bił haz’.

Chaha’oh biyaa siiké.

07 Ha’át’íísh yíní’?Yílk’idi béé’ílyaaí yish’.Ha’át’íísh yíní’?Hastiin hááda’aldahgi yigáałgo yish’.

08 Da’ sodizin bá hooghan yíní’?Nidaga’, sodizin bá hooghan doo yish’į da.Da’ k’ad sodizin bá hooghan yíní’?’Aoo’, sodizin bá hooghan yish’.

09 Hastiin yóó’ ’ííyá.’Asdzání doo yóó’ ’ííyáa da.Yóó’ ’iit’áázh.Doo yóó’ ’ííyáa da.

10 Ha’át’íísh biniinaa nicha?Jó yóó’ ’ííyá.Bimá dóó bizhé’é hainitá.

11 Bá háchxį’.Bił hózh.Yínííł sidá.

12 Neeni yaa bił hózh.’Adinídíingo baa shił hózh.Jooł nabízníltaałí yee naanéego yaa bił hózh.Hastiin yáłti’go biniinaa bá dahachxį’.Bideijį’éé’ chin bhgo yiniinaa bá háchxį’.Be’esdz doo hah níyáágóó yiniinaa bá háchxį’.

13 Bideijį’éé’ ditłée’go yiniinaa bá háchxį’.Tábhgi naakaigo yaa bił dahózh.’At’ééyázhí bilééch’í yóó’ ’ííyáago yiniinaa yínííł naaghá.

14 Kwii naniná.Kwii neiikai.

15 T’áá kwii naakij danihiiłkaah.Ła’ damóojį’ bimásání bighandi biiłkaah.’Azee’ ’ál’ínídi biiłkaah.

16 Da’nijahígi bá hoo’a’. T’áá kwii biiłkaah.Da’nijahígi doo bá hoo’a’ da. T’áá kwii biiłkaah.Da’adánígi bá hoo’a’. Kwii ’aygo t’áá ’áko.Kwii da’adánígi doo nihá hoo’a’ da. Doo kwii ’iid da dooleeł.

17 Yá’át’ééh.’Aoo’, yá’át’ééh. Da’nijahígiísh t’áá haz’?’Aoo’, hahgo lá nínízin?Tsosts’idigóó ’oolkiłgo niikááh.Díkwíísh nohkááh?D’ niikááh.

18 Yá’át’ééh. Níká ’iishyeedísh?’Aoo’, yá’át’ééh. Da’nijahígi shá haz’ dooleeł, t’áásh ’áko?

Hahgo nínáah dooleeł?Ghjį’ naadiin naaki góne’ nishááh.

33

19 Da’nijahígi shá haz’ dooleeł, t’áásh ’áko?’Aoo’, hahgo nínááh?’I’íí’go tseebíidigóó ’oolkiłgo nishááh.Da’nijahígi shá haz’ dooleeł, t’áásh ’áko?Hahgo nínááh?Tágíj Nida’anish góne’ nishááh.

20 Hastiin dził góde yigááł.Hastóí yílk’id góde ’ahinoolchééł.’Ashkii hááda’aldahíd’ ’adah yigááł.Yílk’id’ ’adah yishwoł.

21 ’Asdzání hááda’aldahígi ’adah yigááł.Hastiin hááda’aldahí góde yilwoł.Hastiin dóó ’asdzání yílk’id’ ’adah yi’ash.’Asdzání yílk’id’ ’adah yilwoł.

22 Hááda’aldahí góde yigááł.Dziłd’ ’adah yijah.Hááda’aldahí góde yilwoł.Dziłd’ ’adah yi’ash.

23 Hastiin dóó ’asdzání tsits’aa’ yii’ hééł ’é’élééh.Shí, tsits’aa’ bii’ hééł ’é’éshłééh.’Asdzání tsits’aa’ yii’ ha’anííł.Hastiin tsits’aa’ yii’ ha’anííł.

24 ’Asdzání ’add’ hééł ’í’iilaa.Díí ’asdzání ’abíníd’ hééł ’í’iilaa.K’ad hééł ’é’élééh.

25 ’Áłtsé hooghandi hééł ’í’iilaa.’Áádóó da’nijahígóó níyá.K’ad biiłkaah góne’ tsits’aa’ yii’ ha’anííł.

26 Jd’ ha’át’íísh baa nanináá nít’éé’?’Áłtsé nisiswod.’Áádóó ch’iyáán bá hooghangóó niséyá.’Akée’di ch’iyáán ’íishłaa.

27 ’Áłtsé łeets’aat’hí bikáá’adání yikáá’ niiní’.’Áádóó hastiin łeets’aat’hí bikáá’adání yikáá’ niiní’.

’Akée’di ’at’ééké yázhí łeets’aat’hí bikáá’adání yikáá’ niinínil.

28 ’Áłtsé ch’iyáán ’íyiilaa.’Áádóó ’ííy’.’Akée’di łeets’aat’hí tánéízgiz.

29 Da’nél’ínígóó diit’ash, t’áásh ’áko?’Aoo’, ’ałní’ní’dóó ’ák diit’ash.’I’íí’go da’adánígóó diit’ash, t’áásh ’áko?’Aoo’, ’áádóó na’alkidgóó diit’ash.

30 Dííj háágóó náádiit’ash?Sodizin bá hooghangóó diit’ash.Yá’át’ééh, yóó’ ’iit’áázh. Háadi sodizin bá hooghan?

’Áłtsé honeeni bá haz’góó dooh’ash. ’Áádóó nishtł’ajigo dah didooh’ash.

’Ahéhee’.

34


01 Hastiin naateeł.’Asdzání bił na’a’eeł.Nihił na’a’eeł.’Áłchíní naateeł.

02 Kintahdi naateeł.Dziłdi naateeł.Kintahdi bił nida’a’eeł.Tábhdi bił na’a’eeł.

03 Hastiin dóó ’ashkii yázhí tóniteel yii’ naané.Hastiin tóniteel yii’ bił na’a’eeł.’Asdzání tóniteel yii’ na’ałk’.Łóó’ tóniteel yii’ na’ałk’.

04 Díí táłkáá’ kéyah ’át’é.Díí béé’ílyaaí táłkáá’ kéyahgi bił haz’.Díí sodizin bá hooghan táłkáá’ kéyahgi bił haz’.

05 Tsiyi’di shiiłkaah.Tóniteel bíighahgi biiłkaah.Táłkáá’ kéyah bíighahgi bił na’a’eeł.Dziłdi biiłkaah.

06 níbaalníbaalníbaalchizhchizhkǫ’k’eh

07 tsinaa’eełítsinaa’eełítsinaa’eełíbee na’ateełíbee na’ateełínaateełí

08 níbaaltsinaa’eełíbee na’ateełínidaateełíchizhkǫ’k’eh

09 Tó siyíní bíighahgi biiłkaah.Hastiin dóó ’asdzání dóó ba’áłchíní tsinaa’eełí yíighahgi naaz.

Bee na’ateełí níbaal bíighahgi ’adaaz’á.Hastiin dóó ’asdzání dóó ba’áłchíní tsinaa’eełí yii’ naháazt.

10 Hooghan góne’ kǫ’k’eh hól.’Asdzání chizh yoojih.Tóniteel yikáá’ bił na’a’eeł.Tsiyi’di dabiiłkaah.

11 Táłkáá’ kéyah háidéez’’.Jooł háidéez’’.Tóniteel háidéez’’.

12 ’Asdzání dzi’izí łibáhígíí bił yilwoł.Dzi’izí nił yilwoł.Chidí bił yilwoł.Bee ch’aa na’adáhí bił yilwoł.

13 Łłgai shił naaldloosh.’Asdzání łłchíí’ bił yilwoł.Hastiin łshzhiin bił yilwoł.

14 Honeeni bá haz’gi ł’ bił naaldloosh.Tóniteel bíighahgi ł’ bił nidaaldloosh.Tóniteel bhgi dzi’izí bił yilwoł.Tsiyi’gi dzi’izí bił yilwoł.

15 ’Áłchíní yas yii’ nidaané.Yas yii’ ’ak’e’ełchí.Nahałtingo dzi’izí bił yilwoł.Nahałtingo yikah.

16 Nisíníteeldóó bik’ijį’ ha’át’íísh baa nanináa dooleeł?

Da’adánígi gohwééh deeshdlł.Nida’ask’dóó bik’ijį’ ha’át’íísh yaa naakai dooleeł?

Nídiijeeh.Ni’sooł’ééldóó bik’ijį’ ha’át’íísh baa naoh’aash dooleeł?

’I’íí’go táłkáá’ kéyahdi ’i’niid’.

17 Mósí ła’ naháazt.Kwii táłkáá’ kéyah ła’ dahól.Bee na’ateełí ła’ ’adaaz’á.Łóó’ t’óó ’ahayóí nida’ałk’.Dzi’izí t’óó ’ahayóí naaz.Níbaal t’óó ’ahayóí naaznil.

18 Tsin t’óó ’ahayóí ’adaaz’á.Ch’ilátah hózhóón t’óó ’ahayóí dah sik.T’óó ’ahayóí yikah.

35

19 Nahałtingo jooł nabízníltaałí yee naané.Yas yii’ naané.Yas yii’ ’oołbs.Yas yii’ yijah.

20 Tsinaa’eełí ła’ hól.Tsinaa’eełí t’óó ’ahayóí nidaa’eeł.Yas ła’ hól.Yas t’óó ’ahayóí hól.

21 Dííj honeeni bá haz’gi níyol.’Abíníd’ tábhgi ’ayóo níyol nít’éé’.’Ałní’ní’dóó bik’ijį’ kintahdi doo níyol da nít’éé’.

22 Dííj doo níyol da.Dííj níyol.Dííj ’ayóo níyol.

23 Yiskgo níchíil dooleeł.Ha’át’íísh baa neiit’aash dooleeł?Neiiteeł dooleeł.

24 Yiskgo doo nahałtin da dooleeł.Ha’át’íísh baa neiit’aash dooleeł?Yiskgo tł’óo’di neii’née dooleeł.

25 Níłch’its’ósí góne’ naniteełgo t’áá ’áko.Yiskgo díí bee neii’née dooleeł. Yiskgo níyol dooleeł.

26 Yas bii’ ł’ shił yilwoł.Níbaal ’ániidígíí bii’ shiiłkaah.Tóniteel bikáá’ shił na’a’eeł.Dziłdi yas bii’ naashteeł.

27 Díí t’ááká wóóy’.Díí niygo t’áá ’áko.Kwe’é t’ááká naóne’.Kwe’é naninéego t’áá ’áko.

28 Kwe’é doo na’ateeł da.Kwe’é na’ateełgo t’áá ’áko.Kwe’é na’áłk’.Kwe’é doo nida’akǫ’ da.Kwe’é doo nida’ajeeh da.Kwe’é nida’ajeeh.

29 Tł’óo’di haash hoot’é?Nahałtin.Tł’óo’di haash hoot’é?’Adinídíín.

30 Yá’át’ééh. Da’ nihíká ’iishyeed?’Aoo’, tsinaa’eełí niha’doot’ááł niidzin.Yiskgo haa hoot’ée dooleeł?Nahałtin dooleeł. T’ááká nihił na’ó’eeł.

31 Nida’iiníísh góne’ ’adinídíín dóó níyol dooleeł.Nida’iiníísh góne’ nihił na’a’eełgo bíighahísh?’Aoo’, tsinaa’eełí ła’aj niha’doot’ááł.

32 Háadi ni’diil’oł?Kwe’é táłkáá’ kéyah ’áłts’ísíjį’ nihił ’adoo’oł.Ha’át’íísh yiijih dooleeł?Bee na’abéhí dóó bee ’ádít’oodí wohjih dooleeł.

36


01 Yá’át’ééh.’Aoo’, yá’át’ééh.

02 ’Abíníd’ ha’át’íí baa nanináá nít’éé’?Hane’ binaaltsoos yíníshta’ nít’éé’.

03 ’Abíníd’ ha’át’íí baa nanináá nít’éé’?Kintahdi da’nél’ínídi naasháá nít’éé’.

04 Ha’át’íí nahíníłnii’?Sodizin bá hooghan ’ałk’id’ yę ’eelkidígíí naháłnii’.

05 Dííj ni’dííł’oł doodaii’ na’alkidgóó daats’í níni’?Dííj ni’deesh’oł nisin.

06 Yá’át’ééh.’Aoo’, yá’át’ééh.

07 Nihíká ’iishyeedísh? Da’ dííj nihił ni’doo’oł nohsin?

’Aoo’, nihił ni’doo’oł niidzin.

08 Da’ ’ayóo níyolgo doo na’el’eeł da?Nidaga’, doo ’ayóo níyol da.

09 Ha’át’íí ninaanish?Dilní bee naashné.

10 Ha’át’íí bee naniné?Dilní biwoo’ hólóní bee naashné.

11 Da’ dilní bee na’a’néhé bee naniné?’Aoo’, dilní bee na’a’néhé bee naashné.

12 Hait’éhígíí bee naniné?Yiltzhí bee naashné.

13 Ha’át’íí hádíní’’?Bee ’ádít’oodí hádínísh’’.

14 ’Anihíłkeedgoósh t’áá ’áko?’Aoo’, ’anihideeshkił.

15 Tsinaa’eełí bii’ doodaii’ tábhgi daats’í ’adoosł?

Tábhgi ’adiidł niidzin.

16 Ha’át’íísh ’ánílééh?Łóó’ dóó neest’’ dík’zhí dootł’izhígíí dóó nímasii ’íshłééh.

17 Yiltzhí bee naniné?’Aoo’, bee nideeshneeł.

A aB bCh chCh’ ch’D dDl dlDz dzE eG gGh ghH/X h/xHw hwI iJ jK kK’ k’Kw kwL lŁ łM mN n’O oS sSh shT tT’ t’Tł tlTł’ tł’Ts tsTs’ ts’W wY yZ zZh zh

Saad bee hadadilne’é

Documents

DINÉ BIZAAD - Rosetta Stone · DINÉ BIZAAD Course Content NAVAJO RosettaStone.com RosettaStone.co.uk VERSION 3. DINÉ BIZAAD Level 2 Course Content NAVAJO VERSION 3 N a v a j o